BESTE REKENIDEE 2018 10 mei 2018 A.M. Lanjouw-Duiverman (Alma Lanjouw) docent rekenen, rekenspecialist (remedial teacher) en rekencoördinator Landstede mbo

REKENEN EN HAARVERZORGING HET BEGIN Op de kappersopleiding van Landstede houden studenten niet van het vak rekenen, terwijl een kapper veel bezig is met het in praktijk brengen van wiskundige- en rekenkundige vaardigheden. Studenten zien dit niet als rekenen of wiskunde.

Er wordt gewerkt met een vastgestelde rekenmethode. Ook studenten die geen moeite met rekenen hebben haken af omdat ze op het vmbo, op niveau 2 én niveau 3 vergelijkbare opgaven kregen, soms zelfs uit één en dezelfde methode!    Ik ben geen kapper. Ik werk ook niet voor deze opleiding, maar als remedial teacher op verschillende opleidingen van het mbo weet ik dat studenten abstracte begrippen en vaardigheden kunnen gebruiken als ze dit kunnen koppelen aan hun leven of het beroep. Dit werkt motiverend.

Vandaag, 26 april 2018, heb ik met collega Annette Heslinga van de kappersopleiding een half uur gepraat over rekenen in het kappersvak en ondertussen geneusd in de materialen. Voor mij liggen: een kappersboek (knippen & snijden), een kleurkaart (kleurbehandeling), mijn laptop waarop ik vier websites open heb staan (when should you use infographics?; kernaspecten van wiskundig denken; kwalificatiedossier haarverzorging; syllabus rekenen). Wat blijkt uit, de kapper moet: • kunnen rekenen met verhoudingen voor het mengen van haarverf • een ruimtelijk inzicht hebben ontwikkeld die te koppelen is aan wiskundige begrippen

zoals vormen, graden en uitslagen voor het ontwerpen en uitvoeren van modellen • betekenis kunnen geven aan cijfers die te maken heb met chemische eigenschappen • tabellen kunnen aflezen, interpreteren en aanpassen • rekenvaardigheden kunnen inzetten bij het afrekenen van een behandeling

INHOUD REKENIDEE Het rekenidee is om het kappersvak, de theorie en de praktijk, te koppelen aan rekenen. Het ultieme doel is dat er voldoende materiaal is ontwikkeld waarmee de studenten hun vakkennis kunnen koppelen aan generieke rekenvaardigheden. Hiervoor kan een cyclus van ontwerpen, uitvoeren, evalueren en bijstellen, worden ingezet, waarbij de rekendocent, de vakdocent en de ontwerper (dat ben ik) samenwerken. In één jaar is het mogelijk om de vijf genoemde punten te koppelen aan generieke rekenlessen.

Als achtergrondinformatie wordt de SYLLABUS REKENEN 2F en 3F | vo en mbo , de Rekenetalage, theorieën over wiskundig denken* en het kwalificatiedossier mbo Haarverzorging gebruikt.. Hieronder staat het globale rekenidee in een overzicht van de vijf punten. Elke lesplan verloopt volgens onderstaand model (https://www.onderwijsvanmorgen.nl/de-ideale-les/). Ter illustratie is één les globaal uitgewerkt, het ontbrak ons aan tijd om samen te werken, uit te proberen en te evalueren. 

Stap 1 De docent geeft het leerdoel aan en vraagt de studenten wat het nut hiervan is. Stap 2 De docent activeert de voorkennis. Stap 3 De docent geeft een korte instructie. Stap 4 De studenten maken de oefeningen zelfstandig, samen of met begeleiding. Stap 5 Evaluatie, samenvatting en transfer.

  De kapper kan rekenen met verhoudingen voor het mengen van haarverf. Zie uitgewerkte les.

De kapper heeft ruimtelijk inzicht ontwikkeld die te koppelen is aan wiskundige begrippen zoals vormen, graden en uitslagen voor het ontwerpen en uitvoeren van modellen.

De vorm van een gezicht of kapsel vergelijken met vormen uit domein 3 (meten & meetkunde).

Gebruikte termen in het kappersjargon koppelen gebruikte termen in de wiskunde. Hierbij oefeningen zoeken over hoeken meten en tekenen Projectiehoeken: klein, middelmatig, sterk versus graden: scherpe hoek, stompe hoek, rechte hoek.

De kapper kan betekenis geven aan cijfers die te maken heb met chemische eigenschappen.

Met tabellen en informatie uit het theorieboek en informatie over de geschiedenis van permanenten, maakt de student een vergelijking tussen alledaagse stoffen en de effecten van zuur, basis en neutraal op het huid en haar.

De kapper kan tabellen aflezen, interpreteren en aanpassen. Zie uitgewerkte les.

De kapper kan rekenvaardigheden inzetten bij het afrekenen van een behandeling. Het maken van een factuur, het rekenen met geld koppelen aan domein 1 getallen. Leer de studenten handige manier van (hoofd-)rekenen en sta, indien nodig, het gebruik van papier en of rekenmachine toe.

UITGEWERKTE LES: BRENGT KLEURPRODUCTEN OP LES 1, INFOGRAPHICS

(De kapper kan tabellen aflezen, interpreteren en aanpassen. De kapper kan rekenen met verhoudingen voor het mengen van haarverf.)

Stap 1 De docent geeft het leerdoel aan en vraagt de studenten wat het nut hiervan is. ‘Begrip verhoudingstabel, verschillende manieren om verhoudingen aan te geven, gebruik van infographic.’

Stap 2 De docent activeert de voorkennis. ‘Infographics zie je overal in het dagelijkse leven. Ze worden veel gebruikt bij onderzoeken, maar ook in cosmetische producten. Wat betekenen ze en waarom zou je er gebruik van maken?’

Stap 3 De docent geeft een korte instructie. A.h.v. afbeeldingen laat de docent diverse infographics zien (of laat de studenten infographics opzoeken op internet en in de boeken/ materialen van de opleiding) waarmee verhoudingen zichtbaar worden gemaakt. In een infographic worden verhoudingen op verschillende manieren vorm gegeven. Voor het rekenen met verhouding zijn verhoudingstabellen handig en veel gebruikt. Op kleurkaarten staan verhoudingstabellen.

Stap 4 De studenten maken de oefeningen zelfstandig, samen of met begeleiding. De studenten verzamelen/ bekijken verschillende kleurkaarten en worden gewezen op verhoudingen en het mengen van verf. Met behulp van een opdrachtenkaart met verhoudingstabellen gaan ze in groepjes verf (plakaatverf of ander waterverf) mengen in divers hoeveelheden maar in dezelfde verhouding. Bij elke gemengde kleur schrijven ze de formule. Voor differentiatie kunnen studenten infographics maken bij de kleuren die ze gemengd hebben.

Stap 5 Evaluatie, samenvatting en transfer. Vergelijken van de kleuren met andere groepjes. Bespreken waardoor kleurverschillen zijn ontstaan. Tijdens de BPV onderzoeken hoe kleuren gemengd worden in de praktijk, wat de kapper doet als er onvoldoende product is gemengd en hoe de kapper voorkomt dat er teveel product wordt gemengd.

OPDRACHTENKAART

Gebruik bovenstaande tabel om de kleuren paars, groen en bruin te mengen. Bedenk van te voren welke kleuren je gaat gebruiken. Maak een hetzelfde mengsel drie keer in de volgende totale hoeveelheid: 10 ml, 50 ml en 100 ml. Gebruik daarbij een weegschaal: 1ml = 1 gram. Verspil geen verf!

Wit

Zwart

Blauw

Geel

Rood

Totale hoeveelheid