Rekomendacje dla Twórców Systemu i Polityki

ERGO WORK ERGO WORK – Joining academia and business for new opportunities in creating

ERGOnomic WORK places

REKOMENDACJE DLA TWÓRCÓW SYSTEMU I POLITYKI

Pakiet roboczy 7: Plan wykorzystania rezultatów I trwałości projektu

Rezultat: D43. Rekomendacje dla twórców systemu i polityki

Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.

Project no.: 539892-‐LLP-‐1-‐2013-‐1-‐SI-‐ERASMUS-‐EKAGrant Agreement no.: 2013-‐3750/001-‐001Project Title: ERGO WORK – Joining academia and business for new opportunities in creating ERGOnomic WORK placesProgramme: Lifelong Learning Programme, Erasmus

1

1 DOCUMENT CONTROL

1.1 Document history Date Version Change Author 16.01.2015 0.1 Initial version P10 22.01.2015 0.2 Review and

comments by All at meeting in Salamanca

P10 +P1, P2, P4

19.03.2015 0.3 Implementation of suggested changes

P10

1.5.2015 0.4 Review and comments by the Coordinator

P1

1.6.2015 Final EN for translations Implementation of coordinator’s suggestions

Author P10

15.6.2015 Final draft 1 for release

Translations into SI, PL, ES, IT

P1, P4, P8, P9

1.7.2015 0.6 Review and comments by EASPD (P10) standing committee

EASPD Standing Committee for Employment

5.7.2015 0.7 Evaluation by PMG & Evaluator

PMG (Project Management Group) & External evaluator

10.7.2015 Final EN Implementation of final suggested changes

Author P10

23.7.2015 Final in EN, SI, PL, ES, IT Translation of amendments into SI, PL, ES, IT

P1, P4, P8, P9

1.2 Document distribution list All members of ERGO WORK project group and relevant stakeholders.

1.3 Document location Latest version of the document is available at: DROPBOX, ERGO WORK 2013\WP7_Sustainability\ D43_recommendations to the system and policy makers

1.4 Document privacy Project team The Agency Public yes yes yes

2

1.5 Spis treści

1 Document control ........................................................................................................................... 1

1.1 Document history .................................................................................................................... 1

1.2 Document distribution list ...................................................................................................... 1

1.3 Document location .................................................................................................................. 1

1.4 Document privacy ................................................................................................................... 1

1.5 Spis treści ................................................................................................................................ 2

2 Wstęp .............................................................................................................................................. 3

3 Ogólny opis projektu ERGO WORK .................................................................................................. 4

4 Najważniejsze ustalenia szczegółowej analizy problemu w ramach projektu ERGO WORK do doskonalenia programów nauczania ...................................................................................................... 5

5 Kluczowe czynniki stwarzające równe możliwości zatrudnienia i wysokiej jakości środowisko pracy dla osób niepełnosprawnych ......................................................................................................... 6

6 Rekomendacje ................................................................................................................................. 7

6.1 Rekomendacje dla Komisji Europejskiej i dla Parlamentu Europejskiego ............................... 8

6.2. Rekomendacje dla władz krajowych w państwach, w których były realizowane projekty pilotażowe ........................................................................................................................................... 9

7 Wnioski .......................................................................................................................................... 11

8 ANNEX I. Podsumowanie rekomendacji dla wielodyscyplinarnego programu ergonomomii ..... 12

9 Oświadczenie prawne ................................................................................................................... 13

3

2 WSTĘP

Zredukowanie bezrobocia jest jednym z głównych priorytetów określonych w Strategii Unii Europejskiej -‐ Europa 2020. W celu osiągnięcia inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu konieczne będzie ułatwianie udziału w rynku pracy dla osób w każdym wieku i na każdym poziomie umiejętności. Ważne jest, aby pamiętać, że różni ludzie mają różne potrzeby, ale potrzeby niektórych grup nie zawsze są spełnione na otwartym rynku pracy. W celu uniknięcia wykluczenia społecznego takich grup, należy podjąć dodatkowe działania przyczyniające się do zaspokojenia ich potrzeb. W niniejszym materiale przedstawione jest spojrzenie zwracające uwagę w szczególności na sposób, w jaki spełnione są potrzeby pracowników niepełnosprawnych, w kontekście ergonomii w miejscu pracy. 1 Jeśli weźmiemy pod uwagę, że ludzie są różni, potrzeba indywidualnego ergonomicznego wsparcia w miejscu pracy staje się koniecznością. Pracownicy mają specjalne potrzeby w zakresie ergonomii ze względu na ich niepełnosprawność, wiek lub inne szczególne uwarunkowania osobiste. Starzenie się społeczeństwa i zwiększenie okresu zatrudnienia przyczyniają się do rosnącej liczby pracowników ze specjalnymi potrzebami, w szczególności potrzebami dotyczącymi wzroku, słuchu, potrzebami fizycznymi oraz innymi potrzebami. Holistyczne podejście ergonomiczne w przedsiębiorstwach wspiera pracowników w zakresie powyższych czynników a także w zakresie rosnącej różnorodności pracowników i w ten sposób przyczynia się do poprawy efektywności ekonomicznej firmy. Uznaje się, że wsparcie ergonomiczne minimalizuje nieobecności w pracy (mniej urazów, mniej chorób związanych z pracą), zwiększa satysfakcję i efektywność pracowników. Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki, intensywne kampanie skierowane na decydentów wewnątrz organizacji / firmy muszą być inicjowane, promowane i wspierane. W oparciu o wyniki badań przeprowadzonych jako część finansowanego przez Unię Europejską projektu ERGO WORK, a mianowicie produkty "Zalecenia dla Wielodyscyplinarnego Programu Ergonomii" (Podsumowanie tych zaleceń można znaleźć w Załączniku I) oraz "Raport na temat szczegółowej analizy problemu”, niniejszy artykuł zawiera opracowaną listę zaleceń dla twórców systemu i polityki na temat ergonomicznego doskonalenia miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami (PWD). Ponadto, dokument uwzględnia pogłębione dyskusje z ekspertami z komisji stałych zatrudnienia i kształcenia Europejskiego Stowarzyszenia Dostawców Usług dla Osób Niepełnosprawnych (EASPD). Zalecenia mają na celu zapewnienie wkładu do przyszłego rozwoju i innowacji w sektorze zatrudnienia w krajach partnerskich projektu ERGO WORK oraz w Unii Europejskiej. W dyskusji na temat niepełnosprawności, jakość życia powinna być zawsze w centrum każdej decyzji bez względu na dziedzinę. Jest to niezwykle ważne, aby uznać, że w sektorze zatrudnienia każdy człowiek ma inne potrzeby wsparcia i różne cele w swoim życiu a indywidualny wybór powinien być wspierany i szanowany w największym stopniu jak to jest tylko możliwe.

Zatrudnienie osób niepełnosprawnych jest ważnym tematem w polityce, który był regularnie podnoszony na arenie międzynarodowej.

1 Według Międzynarodowego Stowarzyszenia Ergonomicznego, ergonomia jest "dyscypliną naukową zajmującą się zrozumieniem interakcji między ludźmi a innymi elementami systemu (pracy), i profesją, w której stosuję teorie, zasady, dane i metody do projektowania w celu optymalizacji dobrobytu ludzi i ogólnej wydajność systemu (pracy). ”

4

• Artykuł 27 Konwencji Narodów Zjednoczonych o Prawach Osób Niepełnosprawnych (UNCRPD) uznający prawo osób niepełnosprawnych do pracy, na równych zasadach z innymi osobami.

• Komisja Europejska podejmuje problematykę rynku pracy w ramach europejskiego semestru, prosząc państwa członkowskie o przeznaczenie dodatkowych środków wsparcia dla bezrobotnych; w szczególności tych najbardziej wykluczonych z rynku pracy (młodzież, osoby starsze, grupy defaworyzowane, osoby niepełnosprawne). Europejski semestr jest instrumentem zarządzania, który ma na celu zapewnienie lepszej koordynacji między państwami członkowskimi UE i Komisją Europejską, aby skutecznie realizować strategie i cele UE.

• Europejska Strategia w Sprawie Niepełnosprawności (2010-‐2020) ma na celu zwiększenie integracji społecznej i dobrobytu osób niepełnosprawnych poprzez umożliwienie im pełnego korzystania z przysługujących im praw.

• Dyrektywa 2000/78 /WE ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, zwalczająca dyskryminację osób ze względu na wiek i niepełnosprawność.

3 OGÓLNY OPIS PROJEKTU ERGO WORK

“ERGO WORK -‐ Współpraca uczelni z biznesem w celu otwierania nowych możliwości dla tworzenia ergonomicznych miejsc pracy” to europejski projekt, który rozpoczął się w październiku 2013 r. w ramach programu Lifelong Learning Programme (Erasmus). Ma on na celu poprawę ergonomicznego projektowanie procesu pracy i stanowisk pracy dla osób z niepełnosprawnościami. Projekt promuje wiedzę, umiejętności i spójności społeczną w celu tworzenia racjonalnych usprawnień w pracy dla wszystkich pracowników, w tym pracowników z niepełnosprawnościami. Łącznie w projekcie ERGO WORK jest zaangażowanych 10 partnerów z sześciu krajów -‐ Słowenia, Polska, Wielka Brytania, Włochy, Hiszpania i Belgia .

Projekt opiera się na założeniu, że rynek pracy może odnieść znaczące korzyści z większej integracji osób z niepełnosprawnościami. Projekt zakłada, że wielodyscyplinarna dziedzina Ergonomii może pomagać i wspierać integrację poprzez poprawę projektowania i dostosowania miejsc pracy w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb.

Długofalowym celem projektu jest stworzenie podstaw dla systematycznej trwałej współpracy pomiędzy środowiskiem akademickim i biznesowym oraz wszystkimi innymi stronami zainteresowanymi ergonomią dla osób z niepełnosprawnościami, w celu promowania racjonalnych usprawnień w pracy. Projekt jako całość ma także na celu aktualizację istniejących treści nauczania w zakresie ergonomii, w uczelniach partnerskich, szczególnie w Polsce i Słowenii.

W ramach jednego z pakietów roboczych projektu, partnerzy opracowali „Zalecenia dla Wielodyscyplinarnego Programu Ergonomii” w oparciu o wyniki badania zawarte w "Raporcie na temat szczegółowej analizy problemu”. Badania te przyniosły ważne wnioski na temat istniejących programów nauczania w krajach partnerskich w zakresie ergonomii i wyraźnie pokazały, jak różne programy studiów, przedmioty, treści nauczania, lub moduły są w nich uwzględniane: a) zagadnienia wielodyscyplinarne -‐ które dyscypliny są lub powinny być uwzględnione; b) potrzeby PWD – w jakim

5

stopniu konkretne treści dotyczące "projektowania miejsc pracy dostosowanych do potrzeb PWD", są uwzględnione w ramach programu kształcenia.

4 Najważniejsze ustalenia szczegółowej analizy problemu w ramach projektu ERGO WORK do doskonalenia programów nauczania

Dogłębna analiza programów nauczania ergonomii w 17 wydziałach z 13 uczelni z 6 krajów (ze szczególnym uwzględnieniem Wielkiej Brytanii, Słowenii i Polski) pokazała następujące wyniki (ERGO WORK, 2015):

-‐ Programy nauczania Ergonomii powinny zawierać następujące zagadnienia w celu uwzględnienia potrzeb pracowników z niepełnosprawnościami w pracy: projekt integracyjny; empatyczne metody projektowania; wprowadzenie do zachowań organizacyjnych; znajomość technologii wspomagających; wiedzę nt. środowiska dostępnego.

-‐ Należy zwiększać wśród studentów świadomość różnorodnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami w ogóle, raczej niż koncentrować się na poszczególnych grupach i ich potrzebach.

-‐ Umiejętności empatyczne są kluczowe w zwiększaniu świadomości studentów w odniesieniu do PWD. Umiejętności empatyczne mogą być nauczane poprzez zajęcia praktyczne, na przykład, używając wózka inwalidzkiego lub okularów, które symulują niepełnosprawność. W ten sposób uczniowie mogą wczuć się w doświadczenie użytkownika i odpowiednio projektować.

-‐ Treści nauczania związane z psychicznymi potrzebami zdrowotnymi, takie jak stres, depresja czy schizofrenia są rzadkością w programach objętych badaniem. Jest potrzeba uwzględnienia w większym stopniu informacji na temat aspektów niepełnosprawności intelektualnej w powiązaniu z ergonomicznym stanowiskiem pracy dla PWD.

-‐ Interwencja na stanowisku pracy podczas kursów Ergonomii nie zawsze jest powiązana z potrzebami PWD w miejscu pracy. Teoretycznie potrzeby te są zawarte w szkoleniu nt. ergonomii, lecz praktyczne zastosowanie jest rzadkością.

-‐ Wymiana wiedzy w zakresie narzędzi stosowanych podczas programów szkoleniowych może poprawić efektywność nauczania.

-‐ Ważne jest, aby korzystać z wiedzy i praktyk opracowanych w innych dziedzinach, na przykład organizacji i psychologii pracy. Potrzeby PWD w miejscu pracy, nie powinny być adresowane jedynie poprzez fizyczne projektowanie środowiska pracy. Adaptacja może być przeprowadzona także w zakresie planowania pracy, rodzaju pracy, codziennych zadań, itp.

6

5 KLUCZOWE CZYNNIKI STWARZAJĄCE RÓWNE MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA I WYSOKIEJ JAKOŚCI ŚRODOWISKO PRACY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

5.1 Niepełnosprawność i zatrudnienie

-‐ Rynek pracy powinien rozwijać środowisko integracyjne spełniające wymagania osób z różnymi potrzebami, począwszy od niskiego do wysokiego poziomu potrzebnej pomocy.

-‐ Wszystkie formy zatrudnienia powinny być odpowiednio wyceniane, według ich roli w polityce społecznej, zdrowotnej i zatrudnieniowej.

-‐ Powinno być uchwalone prawo chroniące przed dyskryminacją ze względu na niepełnosprawność.

-‐ Wolny wybór pracy w wybranym środowisku powinien być respektowany.

-‐ Wszystkie formy zatrudnienia dla osób niepełnosprawnych powinny uwzględniać ich indywidualne potrzeby i szanować ich umiejętności.

-‐ Zatrudnianie osób niepełnosprawnych w sektorze prywatnym powinno być promowane poprzez odpowiednią politykę i środki, które mogą obejmować programy działań afirmacyjnych, zachęty i inne;

-‐ Racjonalne usprawnienia i uniwersalna konstrukcja pracy mają kluczowe znaczenie w zapewnianiu rzeczywistego dostępu do stanowisk pracy i zatrudnienia. Do wykonywania pracy potrzebne mogą być nie tylko narzędzia i/lub dostosowania, ale także dostępność wsparcia człowieka i pomocy technicznej może być przydatna do pokonywania barier, jakie napotykają osoby z niepełnosprawnościami w środowisku pracy. Rozsądne zakwaterowanie i koncepcje projektowanych stanowisk pracy powinny być w pełni stosowane na rynku pracy aby stworzyć dla PWD konkretne szanse na znalezienie i utrzymanie zatrudnienia na rynku pracy.

-‐ Pomoc musi być dostępna na wszystkich etapach życia zawodowego (rekrutacja, utrzymanie i zakończenie pracy).

-‐ Powinny być opracowane programy rehabilitacji zawodowej, utrzymania pracy i powrotu do pracy, dla osób niepełnosprawnych.

-‐ Międzysektorowa współpraca wszystkich zainteresowanych stron działających w dziedzinach niepełnosprawności, ergonomii, projektowania miejsc pracy i zatrudnienia jest niezbędna do ustanowienia ram ogólnego wsparcia oraz do identyfikacji i rozwiązania każdego problemu w należyty sposób.

-‐ Dostępność i uniwersalne projektowanie powinny mieć szeroką definicję obejmującą wszystkie rodzaje niepełnosprawności. Dostępność miejsca pracy oraz dostępny transportu są pierwszym krokiem, aby umożliwić dostęp do rynku pracy.

-‐ Wsparcie dla pracodawców w zakresie tworzenia własnych programów Społecznej Odpowiedzialności Biznesu i w zakresie wdrażania ergonomicznych stanowisk pracy jest istotnym elementem poprawy dostępu do zatrudnienia i pracy dla osób niepełnosprawnych.

7

5.2 Kształcenie i szkolenie zawodowe

-‐ Osoby niepełnosprawne powinny mieć rzeczywisty dostęp do powszechnych programów poradnictwa technicznego i zawodowego, usług pośrednictwa pracy oraz kształcenia zawodowego i ustawicznego.

-‐ Programy kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) powinny być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych; osoby niepełnosprawne powinny być zaangażowane i kształcone jako nauczyciele, jeśli to możliwe.

-‐ Koncepcje racjonalnych usprawnień, projektowanie stanowisk pracy i ergonomia powinny być częścią programów kształcenia i szkolenia zawodowego oraz szkolnictwa wyższego dla studentów różnych kierunków studiów, takich jak psychologia, inżynieria czy higiena pracy.

-‐ Nowe metody uczenia się, metody nauczania i treści dotyczące Ergonomii powinny być dostępne i włączone do kształcenia i szkolenia zawodowego oraz szkolnictwa wyższego. Współpraca między instytucjami edukacji ma kluczowe znaczenie.

6 REKOMENDACJE

Jak stwierdzono w Artykule 27 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych oraz w Strategii Unii Europejskiej Europa 2020, możliwości zatrudnienia i pracy są priorytetem dla wszystkich rządów w Europie. Mimo, że jest to główny obszar polityki, który należy do kompetencji państw członkowskich, to również ma on znaczenie dla Unii Europejskiej, która działa jako inicjator, koordynator oraz innowator.

Chociaż uznaje się, że zatrudnienie na otwartym rynku pracy jest wariantem preferowanym, należy również uznać, że wiele osób z niepełnosprawnościami funkcjonuje w innych systemach pracy z powodu różnych potrzeb wsparcia i / lub ze względu na brak odpowiednich struktur na otwartym pracy rynku.

Państwa członkowskie UE opracowały schematy wspierania pracy i zatrudnienia zgodnie z ich historyczną wiedzą dotyczącą pomocy osobom z niepełnosprawnościami. W ramach powyższych schematów państwa członkowskie opracowały szereg struktur i programów, jak również swoje własne definicje -‐ trudno porównywalne, ponieważ bazują na różnych założeniach.

Wielopoziomowe podejście do kierunku tworzenia polityki w obszarze zatrudnienia osób niepełnosprawnych, powoduje konieczność zajęcia się tym problemem przez decydentów, zarówno na poziomie krajowym, jak i ponadnarodowym. Niniejszy artykuł prezentuje oddzielne zestawy rekomendacji dla obydwu grup.

8

6.1 Rekomendacje dla Komisji Europejskiej i dla Parlamentu Europejskiego

Włączenie osób z niepełnosprawnościami do otwartego rynku pracy jest celem priorytetowym dla Europy. Podejmowanie działań na rzecz zaspokojenia potrzeb niepełnosprawnych pracowników poprzez dostosowane ergonomiczne rozwiązania i adaptacje w miejscu pracy to jeden ze sposobów, który może przyczynić się do osiągnięcia powyższego celu. W związku z powyższym, Komisja Europejska i Parlament Europejski powinny odgrywać wiodącą rolę w stymulowaniu tworzenia włączających warunków zatrudnienia przez państwa członkowskie. Na podstawie wyników badań przeprowadzonych w ramach projektu ERGO WORK, a także biorąc pod uwagę Deklarację dotyczącą Zatrudnienia EASPD z 2104 r. został opracowany następujący zestaw rekomendacji dla Unii Europejskiej (Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej):

• Unia Europejska powinna wspierać rozwój możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w ramach europejskiej dyrektywy w sprawie zatrudnienia.

• Unia Europejska powinna rozszerzać spektrum możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w ramach zamówień publicznych. Europejski Fundusz Społeczny oraz możliwości wynikające z Ogólnego Rozporządzenia w sprawie Wyłączeń Blokowych mogą być również wykorzystane do tworzenia ergonomicznego środowiska pracy dla osób niepełnosprawnych. Ponadto, Komisja Europejska powinna zachęcać państwa członkowskie do wykorzystywania funduszy strukturalnych do powszechnego tworzenia włączających miejsc pracy.

• Unia Europejska powinna zachęcać do lepszej współpracy w wymiarze europejskim oraz do transferu wiedzy i praktyki w dziedzinie ergonomii i dostosowania miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami. Ważne jest, aby identyfikować i promować modele dobrych praktyk w zakresie polityki i podejść przedstawiających rozwiązania dotyczące adaptacji miejsc pracy i projektowania miejsca pracy.

• Dalszy rozwój europejskiej sieci współpracy w dziedzinie ergonomicznych miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami jest ważnym elementem wzmacniającym współpracę między krajami europejskimi. Dlatego też sieć interesariuszy, skupiająca się na strukturalnych relacjach między interesariuszami na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim powinna być dalej rozwijana i finansowana. Byłoby idealnie gdyby na poziomie UE, oprócz władz politycznych sieć obejmowała usługodawców, przedstawicieli środowisk akademickich, ergonomistów i projektantów miejscu pracy, pracodawców, izb gospodarcze, związki zawodowe, stowarzyszenia ekspertów, firmy konsultingowe, itp.

• Ponadto zaleca się, aby wspierać rozwój szkoleń dla profesjonalistów specjalizujących się w zakresie rozwiązań ergonomicznych dla PWD. W szczególności ważne jest, aby wspierać wielodyscyplinarne programy nauczania ergonomii na uniwersytetach, z uwzględnieniem projektowania włączającego, projektowania dostępnego i projektowania uniwersalnego. Do tworzenia przystosowanego środowiska pracy niezbędni są specjaliści posiadający wiedzę w dziedzinie ergonomii i projektowania stanowisk pracy dla osób z niepełnosprawnościami.

• Program Erasmus + powinien wspierać promocję i rozwój oferty szkoleniowej w zakresie ergonomii dla specjalistów koncentrujących się na potrzebach osób z niepełnosprawnościami. Powinien wspierać dostępności szkoleń na temat adaptacji stanowisk pracy dla osób z wszelkiego rodzaju niepełnosprawnościami.

9

• Pełen potencjał podejścia „flexicurity" -‐ elastycznych form zatrudnienia -‐ powinien być wykorzystany i promowany. Takie podejście ma na celu indywidualne dostosowanie możliwości wykonywania pracy z uwzględnieniem potrzeb i zdolności osób z niepełnosprawnościami, zapewniając im niezbędne zabezpieczenia, w tym elastyczne systemy ochrony socjalnej.

• Należy rozwijać narzędzia zbierania dokładnych i porównywalnych danych na temat zatrudnienia oraz na temat sytuacji osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy. Potrzebna jest ścisła współpraca z Eurostatem i ściślejsza współpraca z naukowcami i światem akademickim, w szczególności w odniesieniu do ergonomii. Gromadzenie danych powinno stanowić wartość dodaną dla pracodawców przy wdrażaniu ergonomicznych miejsc pracy. Dane powinny być wykorzystywane w celu inspirowania pracodawców oraz podnoszenia świadomości.

• Aby mieć jasny obraz potrzeb osób z niepełnosprawnościami w zakresie zatrudnienia, ważne jest zaangażowanie przedstawicieli sektora niepełnosprawności i świata akademickiego w proces konsultacji politycznych istotnych tematów. Komisja Europejska powinna rozważyć wpływ każdej polityki europejskiej w sprawie systemów dotyczących osób z niepełnosprawnościami.

• Jako część działań Komisji Europejskiej na rzecz rozwiązania problemu bezrobocia długotrwałego, ważne jest, aby zwracać szczególną uwagę na długotrwałe bezrobocie osób niepełnosprawnych i rozważyć ergonomiczne usprawnienia, jako sposób na rozwiązanie tego problemu.

• Europejski Fundusz Społeczny powinien być również wykorzystywany w celu zapewnienia możliwości zatrudnienia dla osób z niepełnosprawnością poprzez wdrażanie racjonalnych usprawnień i poprawę dostępności w pracy.

• Zapewnienie dla młodych osób z niepełnosprawnością poszukujących pracy, szkoleń i informacji w zakresie ergonomii w miejscu pracy poprzez Program Gwarancji UE dla Młodzieży

6.2. Rekomendacje dla władz krajowych w państwach, w których były realizowane projekty pilotażowe

Podczas gdy Unia Europejska uznała zatrudnienie i politykę społeczną jako sferę priorytetową, obszar ten pozostaje w kompetencji Państw Członkowskich. Dlatego też kwestią włączenia osób z niepełnosprawnościami do zatrudnienia należy również zająć się na szczeblu krajowym. Poniżej znajduje się zestaw zaleceń dla władz krajowych w państwach, w których były wdrażanie projekty pilotażowe.

• W celu zapewnienia i ochrony praw osób niepełnosprawnych, fundamentem są zawsze ramy prawne. Dlatego partnerzy projektu zalecają Państwom Członkowskim wspieranie ram prawnych gwarantujących przystosowane i w pełni dostępne wysokiej jakości miejsca pracy.

• Należy przyjąć podejście „z góry na dół” zapewniające, że decydenci (na poziomie krajowym i korporacyjnym) zyskują świadomość a następnie inicjują wewnętrzne zmiany ergonomiczne.

10

• Konieczne jest także zwiększanie świadomości wśród pracodawców, menedżerów zasobów ludzkich, pełnosprawnych pracowników i ogółu społeczeństwa na temat specyficznych potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Usprawnienia muszą być dokonane w zakresie informacji i ogólnej kultury na stanowiskach pracy. Pracodawcy muszą być świadomi swoich obowiązków i różnych rodzajów niepełnosprawności, które wymagają lepszego dostosowywanie w adaptowanym miejscu pracy. Ogólna wiedza na temat projektowania ergonomicznego, projektowania uniwersalnego, projektowania włączającego i projektowania dostępnego powinna być zwiększana poprzez zaangażowanie ekspertów i poprzez szkolenia. Specjalistyczne szkolenia i seminaria muszą być wspierane finansowo przez odpowiednią politykę i twórców systemu (ministerstwa, władze regionalne i lokalne), i / lub organizowane w ramach prac izb gospodarczych, związków zawodowych, organizacji doradzających instytucjom publicznym, itp.

• Ponadto potrzebna jest również lepsza informacja dla pracowników niepełnosprawnych. Muszą oni być świadomi swoich praw, przepisów UE w zakresie zaspokajania swoich potrzeb i tego, jakie adaptacje są możliwe do realizacji dla nich. Przydatne byłoby także uruchomienie kampanii skierowanej do stowarzyszeń osób niepełnosprawnych w celu rozpowszechniania tego typu informacji.

• Potrzebne jest również przeprowadzenie większej ilości badań dotyczących technologii wspomagających i dostępnych rozwiązań w otoczeniu, a także dotyczących potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności w obszarach często pomijanych przy projektowaniu miejsc pracy. Dotyczy to m.in. potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego i niepełnosprawności intelektualnej. Ponadto, potrzebna jest lepsza wiedza na temat adaptacji, które wykraczają poza zmiany czysto fizyczne w budynkach. Jest więcej możliwości dostosowania indywidualnych przestrzeni pracy, mebli, sprzętu IT, otoczenia, oprogramowania czy też szkoleń dotyczących postaw, które umożliwią PWD wykonywanie pracy bez konieczności zmiany zakresu obowiązków, godzin pracy lub tempa pracy.

• Należy rozwijać podejście bazujące na "ciągłym rozwoju zawodowym" jako warunku wstępnym trwałego zatrudnienia, ponieważ zatrudnienie to nie tylko znalezienie pracy. Istotne jest stworzenie nowej strategii uczenia się przez całe życie, co będzie bardzo ważnym krokiem naprzód, a także strategii adaptacji i projektowania stanowisk pracy. Trwałe i włączające zatrudnienie możliwe jest tylko wtedy, gdy kształcenie ustawiczne jest organizowane i realizowane w taki sposób, że osoby niepełnosprawne mogą z niego korzystać.

• Trwałe zatrudnienie osób niepełnosprawnych powinno być wspierane poprzez tworzenie zachęt dla pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych, a także poprzez pokrywanie kosztów związanych z dostosowaniem miejsc pracy, nie tylko na poziomie legislacyjnym, ale również na poziomie rzeczywistego wdrażania, ustalając elastycznie warunki, na których pracodawcy otrzymają dofinansowanie, oceniając jednocześnie wpływ podejmowanych działań i doskonaląc system, jeśli to konieczne. Kraje, w których realizowane były projekty pilotażowe powinny także informować pracodawców o możliwościach otrzymywania dotacji w celu dokonania adaptacji stanowisk pracy.

• W przedsiębiorstwach powinno być promowane powołanie Grupy Roboczej ds. Ergonomii (GRE) i / lub koordynatora ds. Ergonomii, w celu inicjowania działań operacyjnych w ścisłej współpracy z kierownictwem z jednej strony i pracodawcami, z drugiej.

• Wśród przedsiębiorstw powinna być promowana "lista ryzyk" uszeregowana z góry na dół, określająca priorytety, poziom zagrożenia, częstotliwości itp., opierająca się na szczegółowej rocznej ocenie poprzednich wypadków, urazów, przyczyn nieobecności w pracy; na ocenie pracy i ocenie efektywności.

• Powinno być promowane aktywne zaangażowanie pracowników w ergonomiczne usprawnienia w pracy, gdyż pracownicy znają najlepiej swoje miejsce pracy. Powinna być przeprowadzana regularna ocena za pomocą ankiet, wywiadów, indywidualnego planowania miejsca pracy etc.

11

• Przez władze krajowe powinno również być wspierane tworzenie agencji (wspierane zatrudnienie), które pomagają pracodawcom w adaptacji stanowisk pracy; coaching; projektowanie pracy; tworzenie miejsca pracy i wszelkie inne usługi niezbędne do wspierania osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu. Ponadto państwa członkowskie powinny zapewnić środki finansowe na wspierane zatrudnienie, aby umożliwić im wymianę dobrych praktyk w celu spełnienia ich roli jako pomostu między popytem i podażą pracy. Konieczne jest również, aby pamiętać, że potrzebna jest lepsza promocja dla organizacji pracujących z osobami niepełnosprawnymi.

• Powinna być promowana standaryzacja w edukacji, projektowaniu i wykorzystywaniu zasad ergonomii. Izby gospodarcze, związki zawodowe, stowarzyszenia ekspertów, członkowie komisji i firmy doradcze powinny być motywowane do intensyfikacji działań na rzecz standaryzacji. Jako wytyczne mogą być stosowane istniejące standardy nadzoru, na przykład US OSHA (www.osha.gov).

• Zatrudnienie i awans zawodowy dla osób niepełnosprawnych na rynku pracy mogłyby zostać wyraźnie poprawione poprzez otwarcie sektora publicznego na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. Sektor publiczny powinien dawać przykład poprzez zapewnianie dostosowanych i dostępnych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Wyspecjalizowana agencja mogłaby być przydatna do pomocy pracodawcom w sektorze publicznym we wprowadzaniu rozwiązań przyjaznych dla osób niepełnosprawnych, podczas projektowania miejsc pracy.

• Aby osiągnąć powyższe cele, państwa członkowskie powinny uwzględnić w swoich planach działań środki na rzecz zwalczania dyskryminacji i wykluczenia społecznego. Powinny być ustanowione i realizowane plany z jasno określonymi celami dotyczącymi zmniejszenia stopy bezrobocia oraz wzrostu stopy zatrudnienia osób niepełnosprawnych poprzez poprawę projektowania i adaptacji stanowisk pracy.

• Należy zająć się problemem długotrwałego bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych. Ulepszenia w zakresie ergonomii miejsc pracy powinny być postrzegane jako narzędzie do rozwiązania tego problemu.

• Europejski Fundusz Społeczny powinien być wykorzystywany do zapewnienia możliwości zatrudnienia dla osób z niepełnosprawnością poprzez wdrażanie racjonalnych usprawnień i poprawę dostępności w pracy.

• Zapewnienie dla młodych osób z niepełnosprawnością poszukujących pracy, szkoleń i informacji w zakresie ergonomii w miejscu pracy poprzez Program Gwarancji UE dla Młodzieży, na poziomie krajowym.

7 WNIOSKI

Włączenie osób niepełnosprawnych do rynku pracy nie jest możliwe bez zapewnienia im możliwości fizycznego dostępu do swoich miejsc pracy. W celu realizacji postanowień Artykułu 27 UN CRP dotyczącego równych szans zatrudnienia, środowisko pracy powinno być dostosowane do specyficznych potrzeb osób niepełnosprawnych i powinno ułatwiać im codzienne funkcjonowanie. Ergonomiczne rozwiązania w miejscu pracy mogą zapewnić nie tylko równe szanse dla ludzi, niezależnie od ich umiejętności, ale również mogą poprawić efektywność ekonomiczną przedsiębiorstw. Oczywiste jest, że projektowanie uniwersalne w miejscu pracy, które zapewnia równe szanse jest korzystne z wielu punktów widzenia. Jednakże, aby tworzyć możliwości zatrudnienia włączającego ważne jest zapewnienie odpowiedniego szkolenia dla studentów studiujących ergonomię stanowisk pracy. Specjalistyczne szkolenia koncentrujące się na potrzebach osób niepełnosprawnych powinny zapewniać kompleksową wiedzę na temat obszaru tematu. Z tego powodu ważne jest, żeby decydenci na szczeblu europejskim i krajowym uwzględnili przedstawione w niniejszym artykule rekomendacje w przyszłych działaniach politycznych.

12

8 ANNEX I. PODSUMOWANIE REKOMENDACJI DLA WIELODYSCYPLINARNEGO PROGRAMU ERGONOMOMII

Podsumowując wyniki badań zawarte w „Raporcie na temat szczegółowej analizy problemu”

partnerzy projektu ERGO WORK uzgodnili następujący wykaz zaleceń dotyczących opracowywania i

doskonalenia treści programowych związanych z potrzebami osób niepełnosprawnych w miejscu pracy: • podniesienie świadomości, zrozumienia i empatii wśród studentów na temat zróżnicowanych

potrzeb osób niepełnosprawnych, raczej niż koncentrowanie się na specyficznych grupach i ich potrzebach. Jest to ważne, ponieważ potrzeby osób niepełnosprawnych są zróżnicowane i mogą być inne dla każdej osoby.

• Jednakże, niektóre konkretne grupy są w mniejszym stopniu zbadane i rozumiane w zakresie adaptacji na stanowisku pracy. Dlatego stwierdzamy, że większy nacisk należy położyć na lepsze zrozumienie niepełnosprawności słuchowej, potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego, i niepełnosprawności intelektualnej. Wszystkie one są obecnie słabo uwzględnione w programach nauczania dotyczących osób niepełnosprawnych i projektowania miejsc pracy.

• Nauczanie powinno być realizowane z perspektywy "projektowania włączającego" lub "projektowania uniwersalnego" tak, że metody mogą być stosowane w różnych kontekstach i sytuacjach.

• Należy upewniać się, że wszyscy studenci zdobywają pogłębioną wiedzę w tym zakresie, nie ograniczając się tylko do tych studentów, którzy wybierają projekty związane z osobami niepełnosprawnymi.

• Należy wspierać studentów w rozwijaniu umiejętności empatycznych, poprzez wykorzystywanie sprzętu empatycznego, studiów przypadku i angażowanie osób z niepełnosprawnościami.

• Nauczanie powinno uwzględniać pewne interakcjie z osobami niepełnosprawnymi, w tym także osobami starszymi, jako element kształcenia każdego studenta -‐ jest to istotną częścią dobrych praktyk w zakresie projektowania włączającego oraz warsztatów terapii zajęciowej (WTZ).

• Należy uwzględnić więcej informacji na temat potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego w miejscu pracy, w szczególności w odniesieniu do projektowania miejsc pracy i interwencji. Informacji na ten temat najprawdopodobniej należy szukać w obszarze programów bezpieczeństwa i higieny pracy, gdyż rzadko występują w materiałach do nauczania ergonomii i terapii zajęciowej.

• Należy położyć większy nacisk na powiązanie interwencji w miejscu pracy z potrzebami osób niepełnosprawnych -‐ obecnie większość szkoleń w zakresie Ergonomii w odniesieniu do stanowisk pracy koncentruje się na zapobieganiu urazom, zwiększeniu wydajności, itp. Zalecamy skoncentrowanie się w większym stopniu na zwiększaniu możliwości i umożliwianiu wykonywania normalnej pracy osobom niepełnosprawnym.

• Istnieje potrzeba zbadania programów nauczania BHP i WTZ pod kątem zawartości konkretnych treści dotyczących osób niepełnosprawnych, ponieważ wydaje się że, treści te były najbardziej powiązane z celami projektu i potrzebami interesariuszy.

• Należy zbadać programy nauczania i uwzględnić więcej informacji z zakresu zachowań organizacyjnych i psychologii pracy -‐ jest to istotne dla powodzenia interwencji w miejscu pracy.

13

• Należy dzielić się wiedzą na temat narzędzi do projektowania włączającego -‐ są to narzędzia fizyczne, takie jak symulatory empatii, oprogramowanie -‐ symulatory słuchowe i wzrokowe, specjalistyczne oprogramowanie do projektowania budynków i specjalistycznej ergonomicznej analizy antropometrycznej.

• Należy rozważyć włączenie do programów nauczania wiedzy o technologiach wspomagających. • Należy rozważyć włączenie do programów nauczania wiedzy o środowisku dostępnym. • Należy także rozważyć ubieganie się o akredytację Centrum Rejestracji Ergonomistów

Europejskich (CREE) dla specjalistycznych treści, które są opracowywane.

9 OŚWIADCZENIE PRAWNE

Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną. Oświadczenia w innych językach http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/graphics/agencies/use-‐translation.pdf

Documents

Rekomendacje dla Twórców Systemu i Polityki