Savatovi DenisRepublika MakedonijaMEGATREND UNIVERZITETFAKULTET ZA MEDJUNARODNU EKONOMIJUBEOGRAD

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA EKONOMSKO POLITIKA GEOGRAFIJA EVROPE

REPUBLIKA MAKEDONIJA

Mentor:Student:Mr. Milena Joksimovi-PajeviSavatovi Denis E100/10

Beograd, 2012.

Sadraj:

UVOD3OPTE KARAKTERISTIKE DRAVE4GEOGRAFSKI POLOAJ DRAVE5Fiziko geografska svojstva5Saobraaj5Istorijsko geografska promenljivost poloaja5FIZIKO GEOGRAFSKE ODLIKE I PRIRODNI POTENCIJALI6Reljef, zemljite6Klima7Hidrografija7Energetski potencijal, rudarstvo i industrija8DRUTVENO GEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE8Politiki sistem8Stanovnitvo i karakteristike naselja9PROSTORNI RAZMETAJ PRIVREDE11Privreda, turistike atrakcije11Poljoprivreda, ribolov i umarstvo11Saobraaj12POLITIKO-GEOGRAFSKA SVOJSTVA12Pripadnost ekonomskim, politikim i vojnim grupacijama, savremeni politiki poloaj i odnosi sa drugim dravama13ZAKLJUAK14Literatura:15

UVOD

Republika Makedonija je mala, lepa drava jugoistone Evrope, smetena juno od Srbije, severno od Grke, zapadno od Bugarske i istono od Albanije. Makedonija je jedan od relativno nepoznatih dragulja bive Jugoslavije, izvanrednog istorijskog i geografskog nasledja, koji svojim posetiocima nudi jedinstven spoj nesvakidanjih prirodnih lepota i kulture, kao i dugu tradiciju nedostine gostoljubivosti. Prirodni raj Makedonije, njena jezera i reke, odakle ivot tee u razliitom ritmu je i sredite bogate istorije i idilinih sela, koja su vekovima ostala praktino nepromenjena. Makedonija prestavlja most izmedju Istoka i zapada, a njen geografski i kulturni poloaj danas potvrdjuju njeni stanovnici dubokih duhovnih korena. Iako mala zemlja, Makednija je kolevka kulture, koja obuhvata nekoliko antikih pozorita, hiljade manastira i dobro ouvanih vizantijskih crkava i preko dve stotine otomanskih damija. Prostor dananje Makedonije je inspirisao mnoge umetnike i naunike da stvore velianstvena dela to dovoljno govori o lepoti ove drave.Makedonija je zanimljiva turistika destinacija zahvaljujui svojoj jedinstevnoj i posebno lepoj prirodi, kao i brojnim kulturnim i istorijskim spomenicima. Nacionalni parkovi, zatiena podruja i ume Makedonije su poznate po svojoj lepoti i ouvanosti i time su privlane turistima.Makedonija je na sused i bliska je nama, ali ipak ne znamo mnogo toga o njenim prirodnim lepotama, dugoj i bogatoj istoriji i kulturi i mnogim drugim karakteristikama o kojim emo se baviti u ovom radu.

OPTE KARAKTERISTIKE DRAVE

Slika 1 Karta Makedonije[footnoteRef:2] [2: http://frulafest-2010-page4.blogspot.com/2010/06/blog-post.html 10.12.2012.]

Slika 2 Zastava Makedonije[footnoteRef:3]Slika 3 Grb Makedonije[footnoteRef:4] [3: http://mobi-wall.brothersoft.com/files/640480/m/1281438806941.jpg 10.12.2012.] [4: http://www.bronzic.com/images/makedonski.jpg 10.12.2012.]

Zvanini naziv Makedonije je Republika Makedonija ili Biva Jugoslovenska Republika Makedonija prema Evropskoj uniji. Ona je parlamentarna republika po dravnom uredjenju. Nalazi se u jugoistonoj Evropi, na Balkanskom poluostrvu. Zauzima povrinu od 25.713 kvadratnih kilometara i ima neto vie od 2 miliona (2003.) stanovnika. Gustina naseljenosti iznosi 80 stanovnika po kvadratnom kilometru. Glavni grad je Skoplje sa pola miliona stanovnika. Zvanini jezici u dravi su makedonski i albanski jezik. Zvanina valuta plaanja je Denar. Himna Makedonije je (Danas nad Makedonijom).Zastava Republike Makedonije je usvojena kao zvanina zastava 1995. godine. Zastava predstavlja radjajue uto sunce na crvenoj pozadini. Makedonsko sunce predstavlja novo sunce slobode koje je opevano i u makedonskoj himni.Grb Republike Makedonije usvojen je 1946. godine u Narodnoj skuptini. Grb se sastoji od venca od klasja, ita, duvana i maka, povezan trakom sa narodnim ornamentom. U sredini grba nalaze se planine, reka, jezera i sunce to predstavlja bogatstvo ovo zemlje, borbu i slobodu.

GEOGRAFSKI POLOAJ DRAVEFiziko geografska svojstva

Republika Makedonija je suverena, samostalna, demokratska i socijalna drava jugoistone Evrope i gornjeg i srednjeg Povardarja. Granii se sa Srbijom na severu, sa Albanijom na zapadu, sa Grkom na jugu i sa Bugarskom na istoku. Ukupna druina makedonske granice je 766 km. Vei deo drave zauzimaju gromadne Rodopske planine sa usamljenim planinskim uzvienjima, a krase je i mnoga jezera i reke.Saobraaj

Republika Makedonija je kontinentalna drava Balkanskog poluostrva i jugoistone Evrope i zbog toga ona poseduje glavne saobraajnice koje povezuju razliite delove poluostrva, a najbitnija je veza od severa do juga koja prolazi kroz Vardarsku dolinu i povezuje Grku sa drugim delovima Evrope. Glavni grad Skoplje predstavlja sredinji saobraajni vor u zemlji. Makedonija ima razvijen drumski, elezniki i vodeni saobraaj.Istorijsko geografska promenljivost poloaja

Podruje dananje Makedonije je od 148. godine pre nove ere bilo rimska pokrajina, a nakon podele Rimskog carstva postalo je deo Istonog rimskog carstva. Poetkom 7. veka ovo podruje su naselila slovenska plemena koja su primila hrianstvo pod uticajem vizantijske vladavine. Ovo podruje pripadalo je raznim feudalcima i susednim dravama, a u jednom trenutku je dolo i pod vlast Bugarske. U 13. veku teritorija dananje Makedonije postala je sredinje podruje velike srpske drave.Ubrzo je dolo do slabljenja velike srpske drave, a teritorija dananje Makedonije pala je pod vlast Turske i postala deo Turskog carstva. Postepeno je uveden turski feudalni sistem, deo stanovnitva je prihvatilo islam, a u neke delove su naseljeni doseljenici iz Male Azije.Poetkom 19. veka poela je da se budi makedonska nacionalna svest. Neki delovi teritorije ve su bili oslobodjeni, a daljim slabljenjem Turske susedne drave su se dogovorile da podele Makedoniju na tri dela: Sredinja Makedonija pripala je Srbiji, Egejska Makedonija Grkoj, a Pirinska Makedonija Bugarskoj.U Kraljevini Srba,Hrvata i Slovenaca i kasnije u Kraljevini Jugoslaviji teritorija dananje Makedonije bila je u okviru Srbije. Medjutim, u Drugom svetskom ratu, nakon napada Nemake i njenih saveznika, deo Makedonije pripao je italijanskoj Albaniji, a ostatak Bugarskoj. Nakon Drugog svetskog rata, Makedonija je postala jedna od saveznih republika Federativne Narodne Republike Jugoslavije i kasnije Socijalistike Federativne Republike Jugoslavije.Proces demokratizacije krajem 80-tih godina 20. veka zahvatio je i Makedoniju i pod tim uticajem donet je nov ustav i 17. novembra 1991. godine proglaena je nezavisna Republika Makedonija.FIZIKO GEOGRAFSKE ODLIKE I PRIRODNI POTENCIJALIReljef, zemljite

U Makedoniji se mogu raspoznati sledee reljefne celine:1. Zapadni deo koji ine arsko-pindske planine izmedju kojih se nalaze duboke doline i vie planinskih kotlina.2. Sredinji deo ili Povardarje koji ini prostor ispunjen rekama i jezerima.3. Istoni deo koji ine pritoke reke Vardar,mnoge kotline i visokoplaninski pojas.

Slika 4 Fizika mapa Makedonije[footnoteRef:5] [5: http://srpskaforum.com/printthread.php?tid=22368 13.12.2012.]

Vei deo drave zauzimaju gromadne Rodopske planine, sa usamljenim planinskim uzvienjima, zatim kotline ispunjene tercijalnim jezerskim sedimentima (Strumika, Kumanovska, Ove polje). Najvii planinski vrhovi nalaze se na istoku (Osogovske planine, 2252 m), u sredinjem delu (Solunska glava, 2540 m) i na granici sa Grkom (Kouf, 2182 m, Nide, 2524 m). Izmedju njih se od severozapada ka jugoistoku prua tektonski labilan vardarski pojas, gde su du Vardara nanizane kotline ispunjene renim i jezerskim nanosima (Skopska, Veleska, Djevdjelijska kotlina i Tikve) povezane ivopisnim suteskama (npr. Demir kapija). U zapadnom delu se od severa prema jugu pruaju mlade nabrane arsko-pindske planine (ar-planina, 2747 m, Korab, 2764 m, Jablanica, 2256 m). Izmedju planina se nalaze duboke kotline Crnog Drima i pritoka, kao i vie planinskih kotlina (Polog, Debarska, Ohridska, Prespanska kotlina i Pelagonija). O danas prisutnoj tektonskoj aktivnosti svedoe mnogobrojni termalni izvori i zemljotresi, od kojih je najvie upamen zemljotres iz 1963. godine u Skoplju kada je uniteno oko 75 posto grada, 1000 ljudi je poginulo a preko 3000 povredjeno.

Klima

Karakteristika klime u Makedoniji jeste isprepletanost kontinentalnih i sredozemnih uticaja. Zime su hlade i vlane, a leta vrua i suva. Vie padavina ima u planinskom podruju (1000 1500 mm), u zavetrinskim kotlinama ima od 500 do 700 mm padavina uglavnom u oktobru i novembru, dok u Ovem polju ima ispod 450 mm. Srednje godinje temperature kreu se opadajuim smerom od severa prema jugu, a to se tie glavnog grada, Skoplje ima u januaru srednju temperaturu oko 1C, a u julu oko 23 C.

Hidrografija

Najdua reka je Vardar sa svojih 388 kilometara (301 km nalazi se u Makedoniji) i predstavlja najbitniji reni tok. Vardar tee prema jugoistoku u Egejsko more i tako odvodnjava vei deo drave. Najvee desne pritoke su Treska (138 km) i Crna reka (207 km), a leve Pinja (127 km) i Bregalnica (225 km). Reke iz jugoistonih delova otiu u Strumicu, a zatim u Strumu, dok reke iz zapadnih delova otiu u Crni Drim i njime u Jadransko more.

U medjuplaninskim kotlinama na zapadu nalaze se Ohridsko jezero i Prespansko jezero, a na istoku u manjoj tektonskoj dolini nalazi se Dojransko jezero. Od mnogobrojnih akumulacionih jezera najvee je Mavrovsko na reci Radiki (13,7 km).

Ohridsko jezero nalazi se na jugozapadu drave. Povrina jezera je 349 km (u Makedoniji 230 km), a dubina iznosi 286 metara. Ovo jezero je jedno od najveih i najdubljih u ovom delu Evrope. Nalazi se u dubokoj kotlini i okrueno je visokim planinama. Iz jezera kod Struge istie reka Crni Drim. Na severoistonoj obali nalazi se grad Ohrid koji je zajedno sa jezerom deo svetske batine pod zatitom UNESCO. Na jugoistonoj obali nalazi se manastir Sv. Naum sa crkvom arhandjela Mihaila iz 17.veka.Prespansko jezero nalazi se u jugozapadu drave, a sastoji se od dva jezera : Velika Prespa i Mala Prespa. Velika Prespa zauzima povrinu od 273 km i ovo jezero dele Republika Makedonija, Albanija i Grka, dok Mala Prespa zauzima povrinu od 47 i dele je Albanija i Grka. Makedoniji pripada 190 km jezera Velika Prespa koje je samo 10 kilometara udaljeno od Ohridskog jezera i sa njim je povezano podzemnim kanalima. Najvea dubina jezera je 54 m. U junom delu nalazi se ostrvce Golem grad sa crkvom Sv. Petra iz 14. veka.Dojransko jezero nalazi se u jugoistonom delu drave i dele ga Republika Makedonija i Grka. Jezero zauzima povrinu od 43 km, od ega Makedoniji pripada 67%. Ovo jezero zaobljenog oblika ima najveu dubinu svega 10 metara, a prosena dubina je izmedju 3 i 5 metara.

Energetski potencijal, rudarstvo i industrija

Makedonija je relativno bogata rudama, dok su fosilni energetski izvori skromni. Lignit se eksploatie kod Kieva, Bitolja i kod naselja Negotin i uglavnom se iskoriava u termoelektranama. Od ruda najvanije su rude olova i cinka iz rudnika Sasa kod Makedonske Kamenice, Zletovo i Toranica kod Krive Palanke, zatim ruda bakra iz rudnika Buim pored Radovia.Instalirana snaga svih elektrana iznosi 1378 MW. Veina elektrine energije, oko 85%, dobija se u termoelektranama Bitolj (675 MW), Negotino (210 MW) i Oslomej (125 MW), a ostalo u hidroelektranama od kojih su najvee Globoica (42 MW) i pilje (84 MW) na Crnom Drimu, Vrutok na Radici (150 MW) i Tikve I i II (po 92 MW) na Crnoj reci.to se tie industrije, Makedonija je ostala industrijski najnerazvijenija republika bive SFRJ. Prelaskom na trinu privredu velika preduzea bazne industrije zapala su u velike tekoe i istovremeno je nastalo mnogo malih privatnih preduzea koja su zasad vezana najvie za domae trite. Glavni industrijski centri su Skoplje, Veles, Bitolj i Kumanovo. elezara se nalazi u Skoplju, u Velesu je topionica olova i cinka, u Zletovu fabrika akumulatora, a u naselju Negotinu fabrika elektrinih kablova. Elektrotehnika industrija je smetena u Skoplju, Prilepu (elektromotori), Bitolju (friideri) i Ohridu. Na bazi domaih sirovina nastala je dobro razvijena hemijska industrija, pre svega u Skoplju (organske hemikalije, plastine mase, deterdenti). Farmaceutska industrija smetena je u Tetovu i Skoplju. Rafinerija Nafte nalazi se u glavnom gradu. Tekstilna industrija je dobro razvijena,a pre svega to su prerada pamuka i manje vune. Na osnovu domaih sirovina razvile su se duvanska i prehrambena industrija koje su rasprostranjene po itavoj dravi. Od ostalih industrijskih grana treba spomenuti jo industriju gradjevinskog materijala, te drvnu industriju i industriju papira.DRUTVENO GEOGRAFSKE KARAKTERISTIKEPolitiki sistem

Makedonija je parlamentarna republika po ustavu od 17. novembra 1991. godine. Svi makedonski dravljani stariji od 18 godina imaju pravo glasa. Predsednik republike se na optim izborima bira na pet godina i moe biti izabran najvie dva puta. Kandidati moraju biti stariji od 40 godina i u poslednjih 15 godina bar 10 godina imaju stalno boravite u dravi. Predsednik republike imenuje mandatara za sastav vlade i neke visoke dravne funkcionere, vrhovni je komandant oruanih snaga i potpisuje zakone koje je prihvatilo Sobranje (Skuptina Republike Makedonije), a moe ih poslati i u ponovni postupak ako nisu prihvaeni dvotreinskom veinom. Jednodobno Sobranje ima 120 lanova, koji se na optim izborima biraju na etiri godine. Parlament zaseda u Skoplju i ovlaen je da menja ustav i donosi zakone i rezolucije itd.

Stanovnitvo i karakteristike naselja

Republika Makedonija ima neto vie od 2 miliona stanovnika (2003.) Prosena gustina naseljenosti je 80 stanovnika po km, najgua naseljenost je u veim gradovima i industrijskim podrujima. U glavnom gradu ivi pola miliona stanovnika.Za Makedoniju su karakteristini nacionalna arenolikost i velika medjunacionalna napetost. Najvie ima Makedonaca (64,2%), a od pripadnika drugih naroda najbrojniji su Albanci (25,2%), veinsko stanovnitvo zapadnog dela Makedonije, Turci (3,9%), Romi (2,7%), Srbi (1,8%, grad Kumanovo) i Vlasi (0,5%). Do unutranjih napetosti dovode pre svega zahtevi Albanaca da postanu drugi dravotvorni narod. Makedonski jezik po ustavu je slubeni jeziku u dravi, a u optinama gde ivi najmanje 20% stanovnika druge nacionalnosti pored njega su u slubenoj upotrebi i jezici manjina. Jedini takav jezik je trenutno Albanski.

Slika 5 Etniki karta Makedonije[footnoteRef:6] [6: http://novitalas.com/wp-content/uploads/2012/04/etni%C4%8Dka-karta-Makedonije.png 13.12.2012.]

Po verskoj pripadnosti stanovnici Makedonije su uglavnom pravoslavci (64,7%), a tu su i muslimani (33,3%) i znatno manje ostale hrianske verske grupe (0,37%). Prema ovome, Makedonija je druga zemlja sa muslimanskom manjinom u celoj Evropi (prva je Bosna i Hercegovina).

Vie od treine stanovnika ivi u glavnom gradu i okolini, a ostali u medjugorskim kotlinama i u veim dolinama. Planinska podruja su se u poslednjih 30 godina skoro ispraznila. Vei gradovi (2003.) su Skoplje (515.000), Kumanovo (104.000), Bitolj (87.000), Prilep (74.000) i Tetovo (71.000).

Skoplje je glavni grad Republike Makedonije,koji je ujedno i najvei grad i u njemu ivi neto vie od pola miliona stanovnika. Nalazi se u severnom delu drave na obalama reke Vardar. Skoplje je kulturni, privredni, politiki i obrazovni centar Republike Makedodnije. U skladu sa veliinom i vanosti za dravu, Skoplje je i glavno sedite makedonske industrije. Takodje, ono je i najvea raskrsnica dva velika evropska saobraajna koridora (Koridor VIII od istoka ka zapadu i Koridor X od severa ka jugu).Poloaj grada poboljan je izgradnjom novih puteva i nove obilaznice,a u toku je i modernizacija medjunarodnog aerodroma Aleksandar Veliki koji se nalazi u optini Petrovec, 22 km istono od grada. Vei deo Skoplja ponovo je izgradjen nakon velikog zemljotresa 1963. godine. Mnogobrojne lepe gradjevine razliitih naroda nalaze se u glavnom gradu Makedonije pa nije ni udo to predstavlja kulturni i istorijski centar drave. Neke od bitnih gradjevina jesu: Duanov most na reci Vardar koji povezuje stari i novi deo grada, predstavlja simbol Skoplja i izgradjen je u 15. veku; tvrdjava Skopsko kale koja je muzej savremene umetnosti; stara Skopska arija na airu; Mustafa-paina damija koja je izgradjena 1492. godine i jedan je od najlepih islamskih spomenika u Skoplju; Daut-pain amam koji je izgradjen 1484. godine, prelepa gradjevina koja je nekada predstavljala kupalite, a danas je preuredjena u Nacionalnu umetniku galeriju; pravoslavna crkva Sv. Spasa iz 1689. godine, a tu su i mnoge druge kulturne i istorijske znamenitosti zbog kojih treba posetiti ovaj grad i njegovu okolinu.

Slika 6 Znamenitosti Skoplja[footnoteRef:7] [7: http://volanskopje.blogspot.com/2009/06/ 13.12.2012.]

PROSTORNI RAZMETAJ PRIVREDEPrivreda, turistike atrakcije

Republika Makedonija je u bivoj SFRJ bila najnerazvijenija republika, jer je posle Drugog svetskog rata bila skoro potpuno bez industrije. Medjutim, ubrzanom industrijalizacijom izmedju 1960. i 1987. godine industrijska proizvodnja se uveela skoro tri puta. Jednim delom to je bila teka industrija, a delom preradjivaka industrija koja se bazirala na domaim rudama i poljoprivrednim proizvodima. Osamostaljenjem, a i zbog uvodjenja medjunarodnih sankcija protiv Jugoslavije,kao i zbog grke blokade, Makedonija je zapala u teku privrednu krizu. Dolo je do smanjivanja Bruto domaeg proizvoda, velikog rasta inflacije i poveanja nezaposlenosti. Iako se nalazila u tekoj situaciji, Makedonija je uspela da sauva stabilnost valute i da sprovede strogu budetsku politiku, pa i po cenu sporijeg prestrukturiranja privrede. Zatim je dolo do ukidanja grke blokade, kao i deliminog ukidanja sankcija protiv Jugoslavije to je dovelo do poboljanja privrednih prilika.Makedonija ima velike mogunosti za turizam, pre svega na Ohridskom, Prespanskom, Dojranskom i Mavrovskom jezeru, zatim u mnogobrojnim leilitima na termalnim izvorima (Katlanovo, Kumanovo, Koani, Kosovrasti kraj Debra, tip i Bansko kraj Strumice). to se tie planinskog turizma, Makedonija, zahvaljujui svom reljefu, nudi prelepe planinske predele koji su i najposeeniji u zimskom periodu. Najbitniji planinski centri su planine ar, Baba, Bistra i Kozuf, a najposeeniji skijaki centar je Popova apka na ar-planini. Takodje, Makedonija se moe pohvaliti sa tri nacionalna parka: Mavrovo, Galiica i Pelister. Prema podacima iz 2003. godine, Makedoniju je posetilo 158 hiljada stranih turista, a taj broj se iz godine u godinu poveava.Poljoprivreda, ribolov i umarstvo

Makedonija ima 540000 ha oranica i trajnih zasada (21% od ukupne povrine) i 609 livada i panjaka (23,7% od ukupne povrine). Poljoprivreda ostaje jedna od najvanijih delatnosti, jer u izvozu uestvuje sa oko 10% i od nje direktno ivi etvrtina stanovnitva. Zbog depopulacije brdskih predela udeo poljoprivrednih zemljita poslednjih decenija veoma se smanjio. Glavna poljoprivredna podruja se nalaze u kotlinama du Vardara, Pelagoniji i Strumikoj kotlini, a posebno na vetaki navodnjavanim povrinama. Preovladava mali i usitnjen posed (46% poseda ima manje od 1 ha obradive zemlje).Glavni proizvodi su penica, jeam, kukuruz, pirina, a od industrijskih biljaka duvan, suncokret, a u manjim koliinama eerna repa, pamuk i mak. Na vetaki navodnjavanim povrinama u Djevdjelijskoj i Strumikoj kotlini i u Tikveu proizvodi se mnogo ranog povra. U Makedoniji veoma zastupljeno ovarstvo, pre svega na prostranim planinskim panjacima ar-planine, Bistre, Koraba i Deata. Vano je jo samo govedarstvo i ivinarstvo, dok je uzgoj svinja skroman. Makedonija ima 27000 hektara vinograda i oko 20000 hektara vonjaka, pre svega u Tikveu, Pologu, Strumikoj, Ohridskoj i Prespanskoj kotlini. Glavni proizvodi su jabuke, kruke, ljive, breskve, kajsije, trenje i orasi. Grodje se veim delom preradjuje u vino. to se tie ribarstva, ono je skromno i najzastupljenije je na Ohridskom, Prespanskom i Dojranskom jezeru, na reci Vardar koja je najbitniji reni tok ove zemlje kao i na njenim glavnim pritokama. ume u Makedoniji zauzimaju 38,9% ukupne teritorije, a preovladavaju degradirane ume i grmlje, dok su ume iskoristive za industriju samo na viim poloajima. Pre svega, to su bukove i hrastove ume. Veina uma je u vlasnitvu drave, a svega 10% je u privatnom vlasnitvu.Saobraaj

Samim tim to je kontinentalna zemlja u sredini Balkanskog poluostrva, Makedonija predstavlja veoma bitnu saobraajnu vezu izmedju razliitih delova poluostrva, a najbitnija saobraajnica prolazi kroz Vardarsku udolinu i povezuje sever i jug,tanije Grku sa ostatkom Evrope. Glavni grad Skoplje predstavlja sredinji i najvaniji saobraajni vor u zemlji. Makedonija ima razvijen drumski, elezniki, vazduni i vodeni saobraaj.Ukupna duina puteva iznosi 8670 km, od ega je 133 km autoputeva. Najznaajniji saobraajni put vodi dolinom Vardara prema Solunu. Makedonija ima 699 km eleznikih pruga, a od toga je 232 km elektrifikovanih. Glavna pruga je Beograd-Ni-Skoplje-Djevdjelija-Solun-Atina. eleznicom upravlja dravnom preduzee Makedonske eleznice. Razvijen je samo jezerski saobraaj preko Ohridskog i Prespanskog jezera i to najvie u turistike svrhe. Za Makedoniju je vrlo vano korienje bive jugoslovenske bescarinske zone u luci u Solunu, jer se preko tog grada odvija veliki deo makedonskog uvoza i izvoza. U Makedoniji zvanino postoji 11 aerodroma, medjutim, dva su aerodroma medjunarodnog karaktera, a to su aerodromi u Skoplju i Ohridu. Nacionalni prevoznik je Macedonian Airlines.POLITIKO-GEOGRAFSKA SVOJSTVA

U prvom delu ovog rada itali ste o istoriji Makedonije i videli ste da je teritorija dananje drave pripadala mnogim i uglavnom susednim dravama. Sada emo se posvetiti savremenoj istoriji, a moe se rei da taj period poinje proglaenjem nezavisnosti. Republika Makedonija donosi nov ustav i 17. novembra 1991. godine proglaava svoju nezavisnost. Medjutim, zbog imena nove drave i dravnih simbola, medjunarodno priznavanje nezavisne Makedonije usporavala je Grka i Ujedinjene nacije su novu dravu priznale tek 1993. godine pod imenom Biva Jugoslovenska Republika Makedonija. Grka i dalje nije bila zadovoljna i 1994. je uvela jednogodinju trgovinsku blokadu, pa je Makedonija morala da promeni izgled svoje zastave i delove svog ustava. Makedonija je jedina republika bive SFRJ koja je proglasila nezavisnost bez rata. Ali se stanje u ovoj dravi destabilizovalo za vreme rata na Kosovu, kada je veliki broj kosovskih Albanaca izbegao u Makedoniju. Nakon rata dolo je sukoba izmedju makedonskih vlasti i albanskih separatista jer je albanska strana teila ostvarivanju autonomije ili nezavisnih delova Makedonije naseljenih Albancima. Ovaj sukob okonan je intervencijom NATO pakta i donoenjem Ohridskog sporazuma, kojim se makedonska vlada obavezala da e dozvoliti vei stepen politike moi albanskoj manjini, dok se albanska strana obavezala da e se odrei separatistikih zahteva i da e priznati sve makedonske institucije.

Pripadnost ekonomskim, politikim i vojnim grupacijama, savremeni politiki poloaj i odnosi sa drugim dravama

Nakon proglaenja nezavisnosti 1991. godine, Makedonija se nala u tekoj ekonomskoj i politikoj situaciji. Jedna od dodatnih prepreka u stabilizaciji ekonomskih prilika bila je i suprostavljanje Grke za medjunarodno priznavanje Makedodnije zbog spora oko imena, jer su Grci smatrali da je Makedonija iri geografski i istorijski pojam koji obuhvata i deo grke teritorije. Dana 27. marta 1993. godine lanice Evropske unije priznale su je pod imenom Biva Jugoslovenska Republika Makedonija, a 8. aprila 1993. godine pod tim imenom je postala i lanica Ujedinjenih nacija. Zbog jednogodinje grke blokade granica 1994. godine i privrednih sankcija protiv Jugoslavije makedonska privreda je mnogo pretrpela i iz godine u godinu se nalazila u sve teoj situaciji. Kako bi popravila teku ekonomsku situaciju, vlada Makedonije tei ostvarivanju glavnog i najbitnijeg cilja, a to je ulazak u Evropsku uniju. Medjutim, Makedonija ima mnogo problema i nereenih pitanja sa EU, a jedno od tih pitanja jeste spor oko imena sa Grkom. Oteavajua stvar jeste ta, da i Evropska unija priznaje Makedoniju pod imenom Biva Jugoslovenska Republika Makedonija i to je izmedju ostalog i jedan od razloga zbog kojeg Makedonija nije zapoela pregovore sa Unijom.Takodje, spor oko imena ima usporavajui efekat za Makedoniju i u pregovorima oko ulaska u NATO pakt. Pored ulaska u EU, lansto u NATO predstavlja strateki prioritet za spoljnu politiku Makedonije.Kao zemlja duge istorije i raznovrsne kulture, Makedonija tei ouvanju prijateljskih odnosa sa susednim zemljama i uspostavljanja novih odnosa prvobitno sa zemljama Evropske unije i sve to u cilju ekonomske, politike i vojne stabilizacije.

ZAKLJUAK

Makedonija je na sused i bliska je nama, ali ipak ne znamo mnogo o njenim ciljevima i problemima. Od uspostavljanja nezavisnosti ima problem sa identitetom drave, kao i sa reavanjem ekonomskih i politikih problema. Iako se danas nalazi u nezavidnoj situaciji, tei ostvarivanju svojih ciljeva od kojih su najbitniji integracija u Evropsku uniju i NATO, poveanje ivotnog standarda i kvaliteta ivota, suzbijanje kriminala i poveanje investicija u obrazovanje, nauku i infrastrukturu. Makedonija je mala balkanska zemlja, duge istorije i raznovrsne kulture, koja nudi jedinstenu i nesvakidanju prirodu. Moe se pohvaliti prelepim planinama, jezerima i rekama, a poto neguje dugu tradiciju nedostine gostoljubivosti, vredna je vae posete, a ja se nadam da sam vam bar malo pribliio ovu lepu dravu koja vai za relativno nepoznat dragulj jugoistone Evrope i bive Jugoslavije.

Slika 7 Ohridsko jezero[footnoteRef:8] [8: http://srpskaforum.com/printthread.php?tid=22368 15.12.2012.]

Literatura:

1. Karel Natek, Marjena Natek, Drave sveta, Beograd: Mladinska knjiga, 2008.2. http://www.geografija.in.rs/drzave-evrope/makedonija 04.12.2012.3. http://www.panacomp.net/makedonija 05.12.2012.4. http://www.tkm.org.mk 07.12.2012.5. http://www.vlada.mk 08.12.2012.6. http://setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/sr_Latn/infoCountryPage/setimes/resource_centre/countries/macedonia?country=Macedonia 06.12.2012.7. http://srpskaforum.com/printthread.php?tid=22368 06.12.2012.

12