პროფესიულ კვალიფიკაციათა განვითარების ხელშეწყობის პროგრამა

ტუროპერატორის მოდულური პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამა

მოდული: საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები

მანანა ალადაშვილი მასწავლებლის გზამკვლევი

2016

მასწავლებლის გზამკვლევი თან ერთვის ტუროპერატორის პროგრამის მოდულს:

„საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები“

2

წ ი ნ ა ს ი ტ ყ ვ ა ო ბ ა

მასწავლებლის გზამკვლევის მეთოდური სახელმძღვანელო „ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების“ დამკვეთია საქართველოს

განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს განათლების ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი. გზამკვლევი მოიცავს სტანდარტული

პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის ტუროპერატორის ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების მოდულის ყველა სწავლის შედეგს და

წარმოადგენს მასწავლებლის დამხმარე რესურსს ამ მოდულის სწავლებისთვის განათლების სისტემაში მომუშავე პედაგოგთათვის. უფრო

კონკრეტულად, გზამკვლევის მიზანია მიეხმაროს მასწავლებელს თეორიული და პრაქტიკული აქტივობების განხორციელებაში, რისი

საშუალებითაც განუვითაროს სტუდენტებს ტუროპერატორის პროფესიული ცოდნა საქართველოში არსებული ტურისტულ-რეკრეაციული

რესურსების შესახებ და მისცეს მათ მოტივაცია შემდგომი დასაქმებისათვის.

გზამკვლევი შემუშავებულია თეორიულ და პრაქტიკულ გამოცდილებებზე დაყრდნობით.

გზამკვლევში გათვალისწინებულია:

მოდულის/პროგრამის ჩარჩოთი მოცემული საკითხები;

დეტალიზებულია სასწავლო პროცესის თემატიკა და დალაგებულია სარეკომენდაციო შესაბამისი რიგითობით;

მასში ასახულია სწავლების ფორმებისა და შეფასებების შესაბამისი დროითი დატვირთვები;

თითოეულ თემატიკაზე მითითებულია კონკრეტული სასწავლო მასალა;

მითითებულია შეფასების ინსტრუმენტების შესაბამისი სრულყოფილი ნიმუშები;

აღწერილია სწავლების რეკომენდირებული ფორმები და მეთოდები.

3

გზამკვლევის ავტორი

მანანა ალადაშვილი - ბიზნეს ადმინისტრირების აკადემიური დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი.

სსიპ პროფესიული კოლეჯი „მერმისი“- ტუროპერატორის მოდულური პროფესიული საგანმანათლებლო

პროგრამის ხელმძღვანელი

4

რ ე ც ე ნ ზ ე ნ ტ ე ბ ი

ნიკო კვარაცხელია - ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი, საქართველოს საპატრიარქოს წმიდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ქართული უნივერსიტეტი, პროფესორი

ეკა ლეკაშვილი - ეკონომიკის დოქტორი, ივ.ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ტურიზმის კვლევითი ცენტრის ხელმძღვანელი, ასოცირებული პროფესორი საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის გიდის მოდულური პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის ხელმძღვანელი

5

ს ა რ ჩ ე ვ ი

წინასიტყვაობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 გზამკვლევი ს შესახებ/ან განმარტებითი ბარათი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

სწავლის შედეგი I. საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების დამუშავება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 ლექცია 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 ლექცია 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 ლექცია 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 დამოუკიდებელი სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 ლექცია 4. პროდუქტი/შედეგი . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 პრეზენტაცია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 დისკუსია _ პროექტის თემატიკის ირგვლივ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 სწავლის პირველი შედეგის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

სწავლის შედეგი II. საქართველოს გეოპოლიტიკური მდებარეობა, მისი საზღვრების, რელიეფის, ჰავის, ბუნებრივი რესურსების, მოსახლეობის აღწერა . . . . . . . 27 ლექცია 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 ლექცია 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

6

დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 დამოუკიდებელი სამუშაო 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 ლექცია 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 სწავლის მეორე შედეგის (1-3)-ის შეფასება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 ლექცია 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 დამოუკიდებელი სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 სწავლის მეორე შედეგის (4)-ის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45

სწავლის შედეგი III. საქართველოს ბუნებრივი და ხელოვნური წარმოშობის რეკრეაციული რესურსების აღწერა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 ლექცია 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ლექცია 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64 დამოუკიდებელი სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 ლექცია 11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65 დემონსტრირება 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67 დემონსტრირება 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 დამოუკიდებელი სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 პრაქტიკული სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69 ლექცია 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74 ლექცია 13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75 დისკუსია - პროექტის თემატიკის ირგვლივ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76

7

მესამე მოდულის (1-4) შედეგის შეფასება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 სწავლის მესამე შედეგის (3-5)-ის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

სწავლის შედეგი IV. საქართველოს საკურორტო ზონებისა და ტურისტული პოტენციალის დახასიათება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 ლექცია 14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78 დამოუკიდებელი სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 ლექცია 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82 დამოუკიდებელი სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83 ლექცია 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 დისკუსია . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 პრაქტიკული მეცადინეობა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 დამოუკიდებელი სამუშაო . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 ლექცია 17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 დემონსტრირება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 დისკუსია პროექტის თემატიკის ირგვლივ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 სწავლის მეოთხე შედეგის (1-4)-ის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

დასკვნა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

საათების განაწილების სარეკომენდაციო სქემა . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96

სასწავლო მასალის ტიპები . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

8

გ ზ ა მ კ ვ ლ ე ვ ი ს შ ე ს ა ხ ე ბ/ ან განმარტებითი ბარათი

მასწავლებლის წინამდებარე გზამკვლევი თან ერთვის პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის მოდულს _ „საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები“ და მასწავლებელს სთავაზობს რჩევებსა და რეკომენდაციებს ამ მოდულის ეფექტური სწავლებისთვის.

მასწავლებლის გზამკვლევის მიზანია _ დაეხმაროს პროფესიული სწავლების მასწავლებლებს და მისცეს რჩევები და რეკომენდაციები, თუ რა მასალები უნდა მიაწოდოს სტუდენტს თითოეული შედეგის მისაღწევად და რა სახის აქტივობა შესთავაზოს მას, რომლებიც გვიჩვენებს თუ რამდენად აითვისა სტუდენტმა სწავლის პროცესში მოცემული მასალა და რამდენად ეფექტურად შეუძლია მას გამოიყენოს მოცემული ცოდნა. სასწავლო პაკეტს თან ერთვის რეკომენდებული დროითი ჩარჩო, რაც სამუშაოს სქემის მომზადებაში დაგეხმარებათ.

მასწავლებლის გზამკვლევის ამოცანაა განათლების შესაბამის მეთოდოლოგიურ მიდგომები და მასში რეკომენდებული სწავლების მეთოდების ასახვა, რაც ხელს შეუწყობს პროფესიული სტუდენტების, როგორც პრაქტიკული, ასევე კოგნიტური და სოციალური უნარების განვითარებას.

გზამკვლევი ეფუძნება სტუდენტზე ორიენტირებული სწავლების მეთოდოლოგიას, რაც გულისხმობს სტუდენტის აქტიურ ჩართვას სასწავლო პროცესის განვითარებაში, მის შინაარსსა და შეფასებაში. აქტიური სწავლების სტილი, პირველ რიგში, უნდა აისახოს სწავლების, შეფასების მეთოდებსა და მასწავლებლის მიერ შემუშავებულ სასწავლო მასალებზე. მოდულური სწავლების პირობებში სასწავლო მასალების განვითარებას ენიჭება ახალი მნიშვნელობა – მასალებმა ხელი უნდა შეუწყოს მასწავლებლის მუშაობას, მეცადინეობაზე კი, სასწავლო მასალებმა განსაკუთრებული მნიშვნელობა უნდა მიანიჭოს სწავლაში სტუდენტების აქტიურ ჩართულობას.

წინამდებარე გზამკვლევს სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს. მასწავლებელს შეუძლია გზამკვლევს დაამატოს მასალები, რომლებიც მოდულზე მუშაობის პერიოდში პროფესიულ მასწავლებელს დაეხმარება მოდულის ძირითადი მისაღწევი შედეგების მიღწევაში. მოდულს თან ახლავს თითოეული სწავლის შედეგისათვის შეფასების ინსტრუმენტები, რომლსაც სარეკომენდაციო ხასიათი აქვს. შესაბამისად, მასწავლებელს შეუძლია სწავლის შედეგების (შესრულების კრიტერიუმების) გათვალისწინებით, თავად შეიმუშაოს შეფასების ადექვატური ინსტრუმენტები.

9

მოდულის შესწავლას გააჩნია ოთხი შედეგი. კერძოდ, აღნიშნული შედეგებიდან აღსანიშნავია, რომ სათანადო თეორიული და პრაქტიკული

ინსტრუმენტების გამოყენებით მასწავლებელი გადასცემს და სტუდენტი მიიღებს ცოდნას: საქართველოს მდებარეობის, პოლიტიკური და ფიზიკური საზღვრების შესახებ, ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობა, ბუნებრივი რესურსები; ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები და მათი კლასიფიკაცია; საქართველოს საკურორტო პოტენციალის შესახებ.

გზამკვლევში გამოყენებულია სიმბოლოები, რომლებიც სხვადასხვა ტიპის მასალის, აქტივობის განსასხვავებლად (1, 2) გამოიყენება. სიმბოლო გვიჩვენებს (3) როდის შეიძლება იქნას პედაგოგის მიერ გამოყენებული საკონტროლო (წინა=სწარი შეფასების, სააზროვნო) კითხვები, რომელიც მასწავლებელს მასალის ახსნის, განმტკიცებისა თუ პროფესიული სტუდენტის მიერ მასალის ათვისების ხარისხის დადგენაში დაეხმარება. სიმბოლო (4) მასწავლებელს შეახსენებს თითოეული სწავლის შედეგისათვის აუცილებელ სასწავლო რესურსს, რომელიც მას მეცადინეობის დაწყების წინ მომზადებული/ მოწესრიგებული/გამართულ მდგომარეობაში უნდა ჰქონდეს. სიმბოლო (5) -დამოუკიდებელი სამუშაო.

დამხმარე მასალა (ჰენდაუთი) პროფესიული სტუდენტისათვის

აქტივობა

საკონტროლო კითხვები

სწავლებისათვის საჭირო რესურსები, მასალები, ინსტრუმენტები

10

დამოუკიდებელი სამუშაო

მოდულს ოთხი სწავლის შედეგი აქვს

სწავლის შედეგებია: მოდულის დასრულების შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

1. საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების დამუშავებას; 2. საქართველოს გეოპოლიტიკური მდებარეობის, მისი საზღვრების, რელიეფის, ჰავის, ბუნებრივი რესურსების, მოსახლეობის

აღწერას; 3. საქართველოს ბუნებრივი და ხელოვნური წარმოშობის რეკრეაციული რესურსების აღწერას; 4. საქართველოს საკურორტო ზონებისა და ტურისტული პოტენციალის დახასიათებას.

სწავლის შედეგი I

საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების დამუშავება

საათების სავარაუდო განაწილება სწავლის პირველი შედეგისათვის:

თეორიული მეცადინეობა - 10 სთ პრაქტიკული მეცადინეობა - 0 სთ დამოუკიდებელი სამუშაო - 5 სთ შეფასება - 3 სთ სულ - 18 სთ

11

ლექცია 1 (2 სთ)

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს დაცული ტერიტორიების კლასიფიკაცია: საქართველოს ეროვნულ პარკი, ნაკრძალი, აღკვეთილი, ბუნების ძეგლი და დაცული

ლანდშაფტი. აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი შეიძლება გრძელდებოდეს 5-დან 10 წუთამდე. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, ბევრი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: საქართველოს დაცული ტერიტორიები, მათი ძირითადი ფუნქციები; დაცული ტერიტორიების როლი ტურიზმის განვითარებაში; საქართველოს ეროვნული პარკები _ ეკოსისტემების კონსერვაცია, განათლება, ტურიზმის განვითარება; სახელმწიფო ნაკრძალი _ მკაცრი დაცვა, საგანმანათლებლო და არამანიპულაციური კვლევები სპეციალური ნებართვით; ბუნების ძეგლები _ ბუნების თავისებურებების კონსერვაცია (მცირე ზომის განსაკუთრებული ტერიტორიის დაცვა); დაცული ლანდშაფტი _ ბუნების დაცვა და შენარჩუნება აქტიური მართვის გზით.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალის შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის, თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. დემონსტრირება (1 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს, გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

12

სასურველია გამოიყენოთ თვალსაჩინოებები და ფილმები და დაცული ტერიტორიების შესახებ.

ისარგებლეთ ინტერნეტ-რესურსებით: 1. https://www.youtube.com/watch?v=7VNAo7AHty 2. https://www.youtube.com/watch?v=xACsC19x30Q 3. https://www.google.ge/?gws_rd=cr,ssl&ei=7NokWN_pF8yfsgGowLTgDw#q=%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%A3%E1%83%9A%E1

%83%98+%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98&tbm=vid

4. https://www.google.ge/?gws_rd=cr,ssl&ei=7NokWN_pF8yfsgGowLTgDw#q=%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98+%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98&tbm=vid

5. www.myvideo.ge/v/629008 6. www.dpa.gov.ge 7. www.apa.gov.ge შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის

მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით. ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. ასათვისებელი

მასალის შესამოწმებლად სვამს განმავითარებელ კითხვებს.

კითხვები განმავითარებელი შემოწმებისათვის:

1. განმარტეთ ბიომრავალფეროვნების ცნება. 2. რამდენი დაცული ტერიტორიაა საქართველოში? 3. რომელი საერთაშორისო ორგანიზაციის რეკომენდაციებსა და კრიტერიუმებს ეყრდნობა საქართველოს დაცული ტერიტორიების

კატეგორიები? 4. რა არის ეროვნული პარკი, სახელმწიფო ნაკრძალი, ბუნების ძეგლი, აღკვეთილი? 5. რომელ წელს დაარსდა პირველი დაცული ტერიტორია? 6. როდის იღებს სათავეს საქართველოში ბუნებრივი ტერიტორიების დაცვის ისტორია? 7. როდის ჩაეყარა საფუძველი „წითელი წიგნის“ შექმნის იდეას?

13

ლექცია 2 (2 სთ)

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს ზღვისპირა, მდინარისპირა და ტბისპირა ტურისტულ-რეკრეაციულ პოტენციალი აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: შავი ზღვა, როგორც რეკრეაციული რესურსი; ზღვისპირა რესურსები _ თალასოთერაპია, ჰიდროთერაპიისა და აეროთერაპიის კომბინირებული ეფექტი, წყლის ტემპერატურისა და

გამჭვირალობის მახასიათებლები დაივინგის მოყვარულთათვის; საქართველოს მდინარეები და მათი გამოყენება ტურიზმის სექტორში _ წყალჯომარდობა; საქართველოს ტბების ჩართვა ტურისტულ-რეკრეაციულ პოტენციალში; გეოთერმული რესურსები.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. ასათვისებელი მასალის შესამოწმებლად სვამს განმავითარებელ კითხვებს.

კითხვები განმავითარებელი შემოწმებისათვის:

1. რომელია საქართველოს ყველაზე გრძელი მდინარე?

14

2. რამდენი მდინარეა საქართველოში? 3. საქართველოს რომელი მდინარეა ყველაზე წყალუხვი? 4. საქართველოს რომელი მდინარეების ჩართვაა შესაძლებელი „წყალჯომარდობაში“? 5. რომელია საქართველოს ყველაზე დიდი ტბა? 6. საქართველოს რომელ რეგიონშია გავრცელებელი ყველაზე მეტი ტბათა სისტემა? 7. რომელი ტბა მდებარეობს ლაგოდეხის დაცულ ტერიტორიაზე? 8. საქართველოს რომელ ტბაზე არის „დაივინგის“ განხორციელების შესაძლებლობა? 9. რომელი მდინარეების ბაზაზე შეიქმნა თბილისის წყალსაცავი (თბილისის ზღვა)? 10. თბილისის მიმდებარე ტერიტორიის რომელი ტბების ჩართვაა მისაღები ტურიზმის სექტორში ? 11. რა ფაქტორები განაპირობებს ურეკი-გრიგოლეთის სანაპირო ზოლის ტურისტულ-რეკრეაციულ ფაქტორებს? 12. შავი ზღვის რომელ მონაკვეთზე მდებარეობს დაივინგისათვის გამოყოფილი „ფილოფლორას მინდორი“? 13. რა განაპირობებს კურორტი ქობულეთის კლიმატურ-რეკრეაციულ რესურსს? 14. რომელ ტბაზე გვხვდება საპროპელას ტალახი? 15. რ ა სარგებელის მოტანა შეუძლია საქართველოში გეოთერმული წყლის რესურსს? 16. რა წარმოადგენს სახელმწიფო ნაკრძალის შექმნის მიზანს? 17. რა წარმოადგენს ეროვნული პარკის შექმნის მიზანს? 18. რა წარმოადგენს დაცული ლანდშაფტის შექმნის მიზანს? 19. დაასახელეთ ეროვნული პარკების სახეობები 20. რომელ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულ რაიონში მდებარეობს სათაფლიას ნაკრძალი და პალეონტოლოგიური ძეგლი? 21. რომელ რეგიონში მდებარეობს „ტობავაჩხილის ტბა“? 22. რომელია საქართველოს ყველაზე მაღალი მთა? 23. საქართველოში სად შეიძლება განხორციელდეს სამთო-სათხილამურო ტურიზმი?

დისკუსია (1 სთ)

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე:

15

მსოფლიო გლობალური ეკოლოგიური პრობლემები კლიმატის ცვლილების ფონზე და შავი ზღვისპირა დაცული ტერიტორიების როლი

კლიმატის სტაბილიზაციის პროცესში დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი _ პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ _ იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ _ არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

16

ლექცია 3 (1 სთ)

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს მთიანეთის ტურისტულ-რეკრეაციული პოტენციალი აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: მთიანი ეკოსისტემების გადარჩენის გლობალური პრობლემები; მთიანი ქვეყნების ძირითადი პრობლემებისა და განვითარების შესაძლებლობების საერთაშორისო შეფასებები; მთიანეთის ცნების განმარტება (საერთაშორისო და ადგილობრივი პრაქტიკა); მთიანეთი და სახელმწიფო პოლიტიკა; საქართველო, როგორც მთიანი ქვეყანა (მოკლე ანალიზი);

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის

მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით. ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

17

დისკუსია (1 სთ)

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: შესაძლებელია თუ არა მთიანი რეგიონების მიგრაციის შეჩერება და მდგრადი განვითარება და რა პირობებია ამისათვის საჭირო დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი.

18

მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

დამოუკიდებელი სამუშაო: 5 სთ

ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია: „დიდ მთიანეთში“ რელიგიური წარმონაქმნები ქრიასტიანობამდე და ქრისტიანობის შემდეგ“

ლიტერატურა:

1. თოფჩიშვილი რ., „კავკასიის ხალხთა ეთნოგრაფია, ეთნიკური ისტორია, ეთნიკური კულტურა“ (სალექციო კურსი) თბ., 2007. 2. თოფჩიშვილი რ., „ეთნოისტორიული ეტიუდები“ წიგნი I თბ., 2005. 3. გულბანი ნ., „მართლმადიდებლური ეკლესიის ბრძოლა წარმართული კულტების წინააღმდეგ საქართველოს მთიანეთში“ თბ., 2010. http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8611/1/Magalmtianeti_%20Da_%20Religia.pdf 4. ბარდაველიძე ვ., აღმოსავლეთ საქართველოს მთიანეთის ტრადიციული საზოგადოებრივ-საკულტო ძეგლები, ტომი I, ფშავი,

„მეცნიერება“, თბ., 1974. 5. ლეკიაშვილი ა., აღმოსავლეთ საქართველოს მთიელთა თეონიმიიდან: ღვთაება კვირიას სახელები და ეპითეტები, მასალები

საქართველოს ეთნოგრაფიისათვის XXII, „მეცნიერება", თბ., 1987. 6. კიკნაძე ზ., „აღმოსავლეთ საქართველოს მთიანეთის რელიგიური სისტემის ქრისტიანული სუბსტრატი“ თბ., 2012.

19

7. ბიწაძე ს., „რელიგიური დღესასაწაულები ხევში“ (დისერტაცია) თბ., 2010.

ვებ-გვერდები:

1. http://www.dzeglebi.ge/statiebi/istoria/religiuri_situacia.html 2. http://saunje.ge/index.php?id=1435&lang=ka 3. https://sangu.ge/images/2016/sbitsadze.pdf

სტუდენტებს განუმარტეთ, რომ შესრულებული დავალება (დამოუკიდებელი სამუშაო) უნდა გადმოაგზავნონ საკუთარი ელ-ფოსტით მომდევნო ლექციამდე, ელ-ფოსტაზე: აქ მასწავლებელმა უნდა ჩაწეროს ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც უნდა გამოიგზავნოს დავალება. ლექცია 4. პროდუქტი/შედეგი (1 სთ)

პროდუქტი/შედეგის განხილვამდე პირველი 10-15 წუთი დაუთმეთ წინა დამოუკიდებელი მეცადინეობის დროს შესრულებელი დავალებების განხილვას _ თითოეულ სტუდენტს მიეცით განმარტება რამდენად სწორად აქვს შესრულებული დავალება და განიხილეთ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ნაშრომი.

დამოუკიდებელი მეცადინეობის შედეგები მოწმდება ორი კრიტერიუმის მიხედვით:

1. სტუდენტა გადმოაგზავნა თუ არა დავალება საკუთარი ელ-ფოსტით 2. სტუდენტი პასუხობს თუ არა დავალებასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს (სასურველია შემოწმდეს მომდევნო თეორიული ლექციის

დასაწყისში-თითო სტუდენტს დაუსვით 2-3 მარტივი შეკითხვა, რათა დარწმუნდეთ, რომ დავალება თავისი შესრულებულია)

სტუდენტის გვარი, სახელი

დავალების დასახელება

შესრულების კრიტერიუმები

დავალება გადმოაგზავნა

საკუთარი ფოსტით

უპასუხა დავალებასთან

დაკავშირებული

20

შეკითხვებს

დიახ არა დიახ არა

დავალება შესრულებლია ორივე კრიტერიუმის შესრულების შემთხვევაში

მასწავლებელი სტუდენტებს პრეზენტაციის გამართვამდე 5-6 დღით ადრე აცნობს პრეზენტაციის თემას და გამოსაყენებელ ლიტერატურას. მომზადდება პრეზენტაცია ქვემოთ მოყვანილ თემაზე. პრეზენტაციას დაეთმობა 12-15 წუთი, შეკითხვებისა და პასუხებისთვის განკუთვნილი იქნება 5 წუთი.

პრეზენტაცია (შედეგი 1-4)

სტუდენტებს დავალებად მიეცემა პრეზენტაციის მომზადება „საქართველოში არსებული ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების ზოგადი მიმოხილვა და მათი ჩართვა ტურიზმის ბიზნესში“

შეფასება მოხდება მასწავლებლის მხრიდან დამაკმაყოფილებელი ან არადამაკმაყოფილებელი განსაზღვრებით.

რჩევები მასწავლებელს პროდუქტი/შედეგის მეთოდის გამოყენების დროს:

პრეზენტზციის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს საპრეზენტაციო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

საპრეზენტაციოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასთან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც რაიმე მასალის კვლევაა საჭირო;

საპრეზენტაციო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; საპრეზენტაციო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, მკაფიოდ უნდა აუხსნას სტუდენტებს, რომ პრეზენტაცია შედგება შემდეგი ძირითადი ნაწილებისაგან:

შესავალი (პრეზენტაციის მთავარი მიზნის გამოყოფა), ძირითადი და დასკვნითი (ინფორმაციის მიწოდების მოკლე შეჯამება) ნაწილებისაგან;

მასწავლებელი აძლევს სტუდენტებს მარტივი რჩევას, რომ პრეზენტაციიდან გამოყონ ის თეზისები, რომლებიც მათი აზრით, უნდა დაამახსოვრდეს მსმენელს;

21

მასწავლებელი განმარტავს, რომ სლაიდები გამოიყენონ მხოლოდ ილუსტრაციისათვის, საინტერესო პრეზენტაცია პირველ რიგში, თქვენი

საინტერესო მოხსენება, ჟესტიკულაცია და ინტონაციაა. ვერავითარი სურათები და დიაგრამები ვერ მოუტანს წარმატებას ავტორს, თუ ის პრეზენტაციის დროს უმოქმედოდ იქნება;

მასწავლებელი ურჩევს სტუდენტებს, რომ გამოიყენონ ლამაზი სლაიდები, რადგანაც ადამიანი ინფორმაციის 80%-ს ღებულობს მხედველობის საშუალებით. ბუნებრივია, თუ ინფორმაცია ლამაზად იქნება გაფორმებული, მისი მიღება გაცილებით უფრო მარტივი და სასიამოვნო იქნება;

მასწავლებელმა უნდა მიუთითოს სტუდენტებს, რომ აუცილებელია მოკლედ ჩამოაყალიბონ მნიშვნელოვანი თეზისები და ისე დაიტანონ ისინი სლაიდებზე, რომ თითოეულმა დაიკავოს თანაბარი ადგილი. ასეთი ტექსტის წაკითხვა შედარებით სასიამოვნო იქნება მსმენელისათვის და ისინი კონცენტრირებულები იქნებიან სტუდენტის მოხსენებაზე;

პრეზენტაციის მსვლელობისას უნდა გამოიყენონ ვერბალური და არავერბალური კომუნიკაციები; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ პრეზენტაციის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი.

დისკუსია (1 სთ) _ პროექტის თემატიკის ირგვლივ

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული პოტენციალის მიმოხილვა დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს: დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა

იყოს სტუდენტებისთვის; სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც

განსხვავებული აზრი არსებობს; სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა;

22

მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ _ არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

სასწავლო მასალის დემონსტრირების სქემა:

1. სასწავლო მასალის დემონსტრირება მოახდინეთ პროექტორის და მსოფლიოსა და საქართველოს ტურისტული რუკების საშუალებით; 2. განათავსეთ საილუსტრაციო მასალა გამოსაჩენ ადგილზე აუდიტორიაში; 3. კომენტარი გაუკეთეთ თითოეულ რუკას; 4. გარკვეული დრო დაუთმეთ სტუდენტებს შორის აზრთა გაზიარებას; 5. უპასუხეთ სტუდენტების მიერ დასმულ კითხვებს.

ძირითადი ლიტერატურა:

1. გაბუნია. გ., საქართველოს რეკრეაციული (საკურორტო-ტურისტული) რაიონები., თბ., 2005

23

2. ტატაშიძე ზ., საქართველოს გეოგრაფია, ნაწ. I., თბ., 2000 3. საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2006 4. მეტრეველი მ., გარემო და ეკოტურიზმის მენეჯმენტი თბ., 2012 5. საქართველოს დაცული ტერიტორიები

დამხმარე ლიტერატურა:

1. საქართველოს კანონი „დაცული ტერიტორიების სისტემის შესახებ“ საქართველოს პარლამენტის უწყებანი, 1996 2. ორჰუსის ცენტრი საქართველოში www.aarhus.ge 3. ბიომრავალფეროვნების სტრატეგია და მოქმედებათა გეგმა (NBSAP), თბ.,2005 4. პეპანაშვილი ნ., კლიმიაშვილი ლ., და სხვები, „გარემო და მდგრადი განვითარება“, თბ.,2010 5. კლიმატის ცვლილება, საინფორმაციო ცნობარი, გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამისა და გაეროს კლიმატის ცვლილებების კონვენციის

პუბლიკაციის ქართული ვარიანტი, გარემოს დაცვის სამინისტრო, თბ.,2011 6. გოჩიაშვილი ლ., „ტექნოგენური კატასტროფების მიზეზები//შედეგები“ http://education.ge/index.php?do=definition/view&id=626) 7. ქუთაისის უნივერსიტეტის დიდაქტიკური კონცეფცია - შეფასების მეთოდები, ქუთაისი 2011

ინტერნეტ-რესურსები: 1. www.dpa.gov.ge 2. www.apa.gov.ge 3. http:/www.wwf.org 4. http:/www.iucn.org/ 5. http://www.red-list.ge/ 6. http://www.nacres.org/ 7. http://www.borjomi-kharagauli – np.ge/ge/index.php?ur=region 8. http://chm.moe.gov.ge/index.php?page=citeli_nusxa&Ing=ge 9. http:/www.wwf.org 10. www.apa.gov.ge 11. www.dpa.gov.ge

24

12. http://europa.eu/ 13. http://brum.band.de/en 14. http://ambarfrance-ge.org/ 15. http://nacres.org 16. http://giz.de/ 17. www.iucn.org 18. www.unwto.org 19. http://tjs-caucasus.org/ 20. http://worldbank.org/ 21. http://usaid.org/ 22. http://caucasus-naturefund.org/ 23. http://epfound.ge/ 24. http://w3cenn.org/ 25. http://fauna-flora.org/ 26. www.nationalpark.ge 27. www.vashlovanipa.ge 28. www.knr.ge 29. www.lagodekhipa.ge 30. www.knp.ge

სწავლებისათვის საჭირო რესურსები, მასალები, ინსტრუმენტები

სასწავლო აუდიტორია, სადაც არსებობს ყველა ის მასალა და ინსტრუმენტი, რომელიც საჭიროა თეორიული კურსისა და პრაქტიკული სავარჯიშოების განსახორციელებლად.

რესურსები: საქართველოს, მსოფლიოს და ევროპის გეოგრაფიული, ადმინისტრაციული და პოლიტიკური რუკები; საქართველოს სხვადასხვა რეგიონების გზამკვლევები; თვალსაჩინოებები; საქართველოს ციხე-სიმაგრეების და კულტურული მემკვიდრეობის და საქართველოს დაცული ტერიტორიების რუკები.

25

მასალები: საკანცელარიო მასალები. ინსტრუმენტები: კომპიუტერი, პროექტორი, პროექტორის ეკრანი, ფოტო-ვიდეო აპარატი. ინტერნეტ რესურსი:

სწავლის პირველი შედეგის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება 3 სთ

სწავლის შედეგის შესაბამისი ცოდნის მიღების დასადასტურებლად შესაფასებელი პირი ქმნის მტკიცებულებას. მტკიცებულება შეიძლება წარმოდგენილი იყოს პროდუქტის სახით. პროდუქტი შეიძლება იყოს სტუდენტის მიერ ნიმუშის შესაბამისი პრეზენტაციის შექმნა.

მტკიცებულების (შედეგის) შეფასების შედეგად შემფასებელს შეუძლია განსაზღვროს და გადაწყვიტოს, აითვისა თუ არა შესაფასებელმა პირმა მოდულის კონკრეტული სწავლის შედეგით მოთხოვნილი ცოდნა და უნარები.

მასწავლებელი შეაფასებს პროდუქტი/შედეგს (პრეზენტაციას), ზემოთ მითითებული კრიტერიუმების საფუძველზე.

მტკიცებულების შეფასებასთან დაკავშირებული რისკ ფაქტორი არის იმის გარკვევა, კონკრეტული მტკიცებულება ნამდვილად შესაფასებელი პირის მიერაა შექმნილი თუ არა. (რისკების გამოსარიცხად მნიშვნელოვანია 2-3 საკვანძო საკითხზე კითხვების დასმა).

პრეზენტაცია ფასდება შემდეგი კრიტერიუმებით

მოდულის სახელწოდება „საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები“ კითხვებს გასცა პასუხი სტუდენტის სახელი და გვარი

შემფასებლის/დამკვირვებლის სახელი და გვარი

შეფასების კრიტერიუმი კი არა რეფერატის შინაარსობივი მხარე სრულყოფილია და პრეზენტაციისას აუდიტორიასთან კონტაქტი მაღალია.

საკითხი ზუსტადაა დასმული და გადმოცემულია ამომწურავად, ჩატარებულია ღრმა ანალიზი და გაკეთებულია არგუმენტირებული დასკვნები.

მაღალია რეფერატის ვიზუალური გაფორმება და სტუდენტი ამყარებს აუდიტორიასთან ურთიერთობას და ყველა კითხვაზე ავლენს საფუძვლიან ცოდნას.

26

ვიზუალური მასალა წარმოდგენილია ხარვეზების გარეშე, გამდიდრებულია სხვადასხვა საინფორმაციო წყაროებიდან მოპოვებული მასალებით.

პრეზენტაციის წარმოდგენისას იყენებს ვერბალურ და არავერბალურ საკომუნიკაციო საშუალებებს.

მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას პრეზენტაციის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე.

სწავლის შედეგი II საქართველოს გეოპოლიტიკური მდებარეობა, მისი საზღვრების, რელიეფის, ჰავის, ბუნებრივი რესურსების,

მოსახლეობის აღწერა

საათების სავარაუდო განაწილება სწავლის მეორე შედეგისათვის: თეორიული მეცადინეობა 10 სთ პრაქტიკული მეცადინეობა 1 0 სთ დამოუკიდებელი სამუშაო 8 სთ შეფასება 3 სთ სულ 31 სთ ლექცია 5 (2 სთ)

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარადგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს დემოგრაფიული მრავალფეროვნება აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა.

27

აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: საქართველოს ტერიტორიული მოწყობა, ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფის გათვალისწინებით საქართველოს ფიზიკურ-გეოგრაფიული და ეკონომიკურ-გეოგრაფიული მდებარეობა მისი ფიზიკური და გეოპოლიტიკური საზღვრები მოსახლეობის რიცხოვნობა, სტატისტიკური მონაცემები ქალაქის მოსახლეობა დემოგრაფიული და მიგრაციული პროცესები, მოსახლეობის სქესობრივ-ასაკობრივი სტრუქტურა ეთნიკური ჯგუფები რელიგია დემოგრაფიული და მიგრაციული პროცესები ქალაქისა და სოფლის დასახლებების გეოგრაფია, ურბანიზაცია

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. დემონსტრირება (1 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა. დემონსტრირების საგანი: საქართველოს დემოგრაფიული მრავალფეროვნება

1. დაწვრილებით და თანმიმდევრულად აღწერა მოქმედების ყველა დეტალისა; 2. თეორიული მასალა გადმოიცემა პრეზენტაციის მეშვეობით, რაც სტუდენტს საშუალებას აძლევს თვალნათლივ დაინახოს ახსნილი მასალა

28

3. პრეზენტაციის საწყის სლაიდზე ჩანდეს ამ ქვეთავის ნომერი და სათაური შესაბამის ილუსტრაციასთან ერთად;

4. თითოეულ საკითხს დაეთმოს 1-5 სლაიდი;

5. თითოეულ სლაიდზე ჩანდეს როგორც ტექსტი, ისე ტექსტის შესაბამისი ილუსტრაცია, რომელიც მაქსიმალურად უწყობს ხელს მასალის ათვისებასა და დამახსოვრებას;

6. ბოლოს წინა სლაიდ(ებ)ზე უნდა ჩაიწეროს დამოუკიდებელი მუშაობის ინსტრუქცია და ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც სტუდენტებმა უნდა გამოაგზავნონ დამოუკიდებელი მუშაობის დროს შესრულებული მასალა (მაგალითად, მასწავლებლის ელექტრონული ფოსტა);

7. ბოლო სლაიდს დაარქვათ „საკითხავი მასალა“, სადაც ჩაწერეთ ძირითადი საკითხავი მასალის დასახელება (მაგალითად, ტექსტი - „ლექციაზე განხილული სლაიდები“) და დამატებითი საკითხავი ლიტერატურის დასახელება.

Microsoft Power Point-ის მეშვეობით ინფორმაციის დიზაინი პრეზენტაციის ვიზუალურ ნაწილს ეხება და გულისხმობს, როგორც

ინფორმაციის ბლოკების ორგანიზებას, ისე გარეგნული მხარის დახვეწას. ეფექტური პრეზენტაცია ისე უნდა იყოს სტრუქტურირებული რომ საგრძნობლად გაუადვილოს სტუდენტს ინფორმაციის მიღება, აღქმა, დამუშავება და უკუკავშირი. სლაიდზე მხოლოდ ძირითადი, აუცილებელი ინფორმაცია უნდა იყოს დატანილი, ტექსტი უნდა იყოს ლაკონური, არ უნდა იყოს გადატვირთული სასვენი ნიშნებით; ფონისა და შრიფტის ფერები, ძირითადი ელემენტების მდებარეობა უნდა მეორდებოდეს.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის

მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით. ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

პრაქტიკული მეცადინეობა (2 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია.

29

ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა

თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო - „საქართველოს დემოგრაფიული მდგომარეობა დღეს“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა საქართველოს დემოგრაფიული მდგომარეობა, სტატისტიკური აღრიცხვა, მიგრაცია, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს დაასახელონ ქალაქის მოსახლეობა, შობადობა, ეთნიკური ჯგუფები, დემოგრაფიული პოლიტიკა, რელგიური შემადგენლობა.

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის

1. რა არის დემოგრაფიული პოლიტიკა? 2. რამდენია საქართველოს მოსახლეობის რიცხოვნობა უკანასკნელი მონაცემებით? 3. როგორია საქართველოს მოსახლეობის ეთნიკური შემადგენლობა? 4. რომელი ქვეყნების რიცხვს მიეკუთვნება საქართველო დემოგრაფიული თვალსაზრისით განვითარებულს თუ განვითარებადს? 5. როგორია საქართველოში მიგრაციის დონე? 6. როგორია საქართველოს რელიგიური შემადგენლობა? 7. რა არის მეგაპოლისი? 8. ჩამოთვალეთ მიგრაციის ძირითადი მიზეზები. 9. საქართველოს რომელი რეგიონი გამოირჩევა მუსულმანური მოსახლეობის სიდიდით? 10. როდის ჩატარდა მოსახლეობის პირველი საყოველთაო აღწერა დამოუკიდებელ საქართველოში?

ლექცია 6 (2 სთ)

30

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას

ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია. აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემას: საქართველოს ბუნებრივი რესურსები აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: საქართველოს ბუნებრივი რესურსების ზოგადი მიმოხილვა, მათი პოტენციალი და ადგილი ტურიზმის ბიზნესში; ბუნებრივი რესურსების კლასიფიკაცია; ბიოლოგიური რესურსები; წყლის რესურსები; მიწის რესურსები; მინერალური რესურსები; სათბობ-ენერგეტიკული რესურსები.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დემონსტრირება (1 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

დემონსტრირების საგანი: საქართველოს ბუნებრივი რესურსები და მათი გამოყენება ტურიზმში დაწვრილებით და თანმიმდევრულად აღწერა მოქმედების ყველა დეტალისა

31

1. თეორიული მასალა გადმოიცემა პრეზენტაციის მეშვეობით, რაც სტუდენტს საშუალებას აძლევს თვალნათლივ დაინახოს ახსნილი მასალა

2. პრეზენტაციის საწყის სლაიდზე ჩანდეს ამ ქვეთავის ნომერი და სათაური შესაბამის ილუსტრაციასთან ერთად; 3. თითოეულ საკითხს დაეთმოს 1-5 სლაიდი; 4. თითოეულ სლაიდზე ჩანდეს როგორც ტექსტი, ისე ტექსტის შესაბამისი ილუსტრაცია, რომელიც მაქსიმალურად უწყობს ხელს მასალის

ათვისებასა და დამახსოვრებას; 5. ბოლოს წინა სლაიდ(ებ)ზე უნდა ჩაიწეროს დამოუკიდებელი მუშაობის ინსტრუქცია და ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც

სტუდენტებმა უნდა გამოაგზავნონ დამოუკიდებელი მუშაობის დროს შესრულებული მასალა (მაგალითად, მასწავლებლის ელექტრონული ფოსტა);

6. ბოლო სლაიდს დაარქვათ „საკითხავი მასალა“, სადაც ჩაწერეთ ძირითადი საკითხავი მასალის დასახელება (მაგალითად, ტექსტი - „ლექციაზე განხილული სლაიდები“) და დამატებითი საკითხავი ლიტერატურის დასახელება.

Microsoft Power Point-ის მეშვეობით ინფორმაციის დიზაინი პრეზენტაციის ვიზუალურ ნაწილს ეხება და გულისხმობს, როგორც ინფორმაციის ბლოკების ორგანიზებას, ისე გარეგნული მხარის დახვეწას. ეფექტური პრეზენტაცია ისე უნდა იყოს სტრუქტურირებული რომ საგრძნობლად გაუადვილოს სტუდენტს ინფორმაციის მიღება, აღქმა, დამუშავება და უკუკავშირი. სლაიდზე მხოლოდ ძირითადი, აუცილებელი ინფორმაცია უნდა იყოს დატანილი, ტექსტი უნდა იყოს ლაკონური, არ უნდა იყოს გადატვირთული სასვენი ნიშნებით; ფონისა და შრიფტის ფერები, ძირითადი ელემენტების მდებარეობა უნდა მეორდებოდეს.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

პრაქტიკული მეცადინეობა (3 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია.

32

ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა

თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „საქართველოს ბუნებრივი რესურსების მდგომარეობა დღეს და მათი გამოყენება ტურიზმში“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს დაასახელონ აღდგენადი და აღუდგენელი, განახლებადი და მილევადი და ენერგეტიკის ალტერნატიული რესურსები.

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის

1. რა მიზნით გამოიყენება ბუნებრივი რესურსები ტურიზმში? 2. რომელი ბუნებრივი რესურსები გამოიყენება რეკრეაციული დანიშნულების მიზნით? 3. რომელი ბუნებრივი რესურსების გამოყენებაა შესაძლებელი უშუალოდ მოხმარების საგნებად? 4. რა რესურსები მიეკუთვნება განახლებადს? 5. რომელი რესურსები მიეკუთვნება ენერგეტიკის ალტერნატიულ წყაროებს? 6. რა მიზნით არის დასაშვები მზის ენერგეტიკის ჩართვა ტურიზმში? 7. რომელი რესურსის როლი იზრდება მსოფლიოს სათბობ-ენერგეტიკულ ბალანსში?

დამოუკიდებელი სამუშაო 2 (4 სთ)

ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია: ენერგეტიკის ბუნებრივი რესურსების - ალტერნატიული წყაროების მიმოხილვა და მათი გამოყენება ტურისტულ ბიზნესში

33

ლიტერატურა:

1. ალადაშვილი მ., „ტურიზმის ბიზნესში ახალი ტექნოლოგიების გამოყენება და მათი განვითარების პერსპექტივები საქართველოში“ (დისერტაცია) თბ., 2013

ვებ-გვერდები:

1. http://eap-csf.ge/images/doc/publikaciebi/Policy%20Paper_WG3_Avtonomiuri%20energouzrunvelkofa.pdf 2. http://conference.sens-2016.tsu.ge/uploads/577b71530cb65%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%97-

%E1%83%AD%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%AB%E1%83%94_2016_07_05_10_34_01_634.pdf

3. http://www.allnews.ge/%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90/148545-%E1%83%9B%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%A1

4. http://www.bpn.ge/finansebi/24940-mzis-panelebi-thushethis-soflebshi.html?lang=ka-GE 5. http://www.sun.org.ge/

სტუდენტებს განუმარტეთ, რომ შესრულებული დავალება (დამოუკიდებელი სამუშაო) უნდა გადმოაგზავნონ საკუთარი ელ-ფოსტით მომდევნო ლექციამდე, ელ-ფოსტაზე: აქ მასწავლებელმა უნდა ჩაწეროს ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც უნდა გამოიგზავნოს დავალება. ლექცია 7 (2 სთ)

პირველი 10-15 წუთი დაუთმეთ წინა დამოუკიდებელი მეცადინეობის დროს შესრულებელი დავალებების განხილვას - თითოეულ სტუდენტს მიეცით განმარტება რამდენად სწორად აქვს შესრულებული დავალება და განიხილეთ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ნაშრომი.

დამოუკიდებელი მეცადინეობის შედეგები მოწმდება ორი კრიტერიუმის მიხედვით: 1. სტუდენტა გადმოაგზავნა თუ არა დავალება საკუთარი ელ-ფოსტით 2. სტუდენტი პასუხობს თუ არა დავალებასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს (სასურველია შემოწმდეს მომდევნო თეორიული ლექციის

დასაწყისში-თითო სტუდენტს დაუსვით 2-3 მარტივი შეკითხვა, რათა დარწმუნდეთ, რომ დავალება თავისი შესრულებულია)

სტუდენტის გვარი, სახელი

დავალების დასახელება

შესრულების კრიტერიუმები

დავალება გადმოაგზავნა

უპასუხა დავალებასთან

34

საკუთარი ფოსტით დაკავშირებული

შეკითხვებს დიახ არა დიახ არა

დავალება შესრულებლია ორივე კრიტერიუმის შესრულების შემთხვევაში

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

შემდეგ აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფა აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: ფეოდალური ხანა; რუსეთის იმპერია; საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა; საქართველოს სსრ; საქართველოს რესპუბლიკა; საქართველოს ავტონომიური რესპუბლიკები; მხარეები; ოკუპირებული ტერიტორიები.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

35

პრაქტიკული მეცადინეობა (2 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია.

ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „საქართველოს რეგიონების ზოგადი მიმოხილვა ტურისტული რესურსების თვალსაზრისით. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს იმსჯელონ საქართველოს ტურიზმის განვითარების რეგიონული სტრატეგიის შესახებ.

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

1. რამდენი მუნიციპალიტეტია საქართველოში? 2. რამდენი მუნიციპალიტეტია გარე კახეთში? 3. რომელ რეგიონში მდებარეობს მდებარეობს კვერნაქის ქედი? 4. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს ტახტი-თეფას ტალახოვანი ვულკანი? 5. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს „ღვინის დასაძველებელი გვირაბი“.

სწავლის მეორე შედეგის (1-3)-ის მტკიცებულება 1 სთ

მოდულის მეორე (1-3) შედეგის შეფასება:

36

წარმოდგენილია მეორე შედეგების შეფასების ინსტრუმენტები. ჯგუფი ემზადება პირველი შედეგის შეფასებისათვის და მასწავლებელმა უნდა შეახსენოს ჯგუფს მოდულის მეორე (1-3) შედეგი თავისი

შესრულების კრიტერიუმებით. მტკიცებულებების შეგროვებას მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ. ასევე წერილობითი (ტესტების) საშუალებით.

იმ შემთხვევაში, თუკი სტუდენტი ვერ ახერხებს შედეგის მიღწევის დადასტურებას, მასთან განსახორციელებელია დამატებითი აქტივობები, რაც უზრუნველყოფილი უნდა იქნას მასწავლებლის კონსულტაციებისა და სტუდენტის მიერ დამატებითი დამოუკიდებელი სამუშაოს საშუალებით. მასაწავლებელი საშუალებას აძლევს სტუდენტს გავიდეს ხელახლა შეფასებაზე.

მეორე (1-3) სწავლის შედეგისათვის

სწავლის შედეგის შემეცნებითი უნარების შეფასება ხდება აუდიტორიაში, წერითი (ტესტების) გამოკითხვის მეთოდით.

ტ ე ს ტ ი

კითხვა

პასუხი

დამაკმაყოფილებელი არადამაკმაყოფილებელი

დედამიწის ბუნებრივი რესურსებია: ბუნების კომპონენტები, რომელიც

გამოყენებულია მრეწველობაში; ქვეყნის სათბობ-ენერგეტიკული და

სანედლეულო ბაზა; ბუნებრივი ნივთიერებები და ენერგიის

სახეობები, რომლებსაც იყენებენ, ან მომავალში

37

გამოიყენებენ რიგორც მეურნეობაში, ასევე უშუალო მოხმარებისათვის;

სასარგებლო წიაღისეული.

ამოუწურვადი და აღუდგენელი ბუნებრივი რესურსებია:

მიწის; ჰიდროენერგეტიკული; ბიოლოგიური; მინერალური.

რომელი ბუნებრივი რესურსი მიეკუთვნება ამოუწურვად, მაგრამ ნახევრად აღდგენად რესურსს:

კლიმატური; ქარის; ტყის; მიწის.

რომელი ღონისძიებაა მიმართული სასოფლო-სამეურნეო მიწების მელიორაციისაკენ:

მორწყვა; ბრძოლა ნიადაგის ეროზიის წინააღმდეგ; სასუქების შეტანა; გადაძოვება.

მიწის ქანების ან მასების ფენის მოწყვეტა და გადაადგილება მთის კალთაზე ან ფერდობზე სიმძიმის ძალის გავლენით არის:

ზვავი; ღვარცოფი; მეწყერი; ქვათაცვენა.

38

რომელი რესურსი მიეკუთვნება ენერგიის არატრადიციულ ანუ ალტერნატიულ სახეს:

ნავთობი; ურანი; მზის ენერგია; ბუნებრივი აირი.

როდის ჩატარდა პირველი საყოველთაო აღწერა დამოუკიდებელ საქართველოში:

1992 წელს; 1995 წელს; 2002 წელს; 2010 წელს.

რომელი რეგიონი გამოირჩევა მოსახლეობის სიმჭიდროვის ყველაზე მაღალი მაჩვენებლით:

იმერეთი; მცხეთა-მთიანეთი; გურია; კახეთი.

საქართველოს სამხარეო ერთეულებს შორის ურბანიზაციის დონით გამოირჩევა:

კახეთი; შიდა ქართლი; იმერეთი; აჭარა.

რომელია პოლიფუნქციური ქალაქი: თელავი; გორი; ბათუმი; ფოთი.

39

საქართველოს რეგიონებს შორის მუსულმანური მოსახლეობის სიდიდით გამოირჩევა:

კახეთი; ქვემო ქართლი; გურია; შიდა ქართლი.

საქართველოს რეგიონებს შორის აზერბაიჯანული მოსახლეობის სიმრავლით გამოირჩევა

შიდა ქართლი; აჭარა; ქემო ქართლი; იმერეთი.

ურბანიზაცია არის: შედარებით მცირე ტერიტორიაზე ქალაქების

თავმოყრა; ქალაქების ფუნქციების განმსაზღვრელი

მაჩვენებელი; ქალაქის როლის ზრდა საზოგადოებრივ

ცხოვრებაში, რაც გამოიხატება ქალაქების მოსახლეობის ხვედრითი წილის ზრდით და ქალაქური ცხოვრების წესის გავრცელებით;

თანაფარდობა ქალაქებისა და სოფლის რაოდენობას შორის.

რა ეწოდება სახელმწიფო ტერიტორიული მოწყობის ისეთ ფორმას, როცა ადმინისტრაციულ ერთეულებს აქვთ ავტონომია მმართველობის მრავალ სფეროში:

მონარქია; უნიტარიზმი; ფედერაცია; რესპუბლიკა.

40

რომელი მიეკუთვნება ენერგიის არატრადიციულ რესურსს:

ქარი; ქვანაშირი; ნავთობი; ტორფი.

სწავლის მეორე შედეგის შეფასება ხდება სასწავლო აუდიტორიაში, როგორც პროცესზე დაკვირვებით, (მასწავლებელი აკვირდება სტუდენტის მუშაობას სწავლის შედეგით განსაზღვრული ამოცანების შესრულების პროცესში).

შეფასება მოხდება მასწავლებლის მხრიდან დამაკმაყოფილებელი ან არადამაკმაყოფილებელი განსაზღვრებით, დადებითი შეფასების შემთხვევაში სტუდენტმა უნდა გასცეს სწორი პასუხი 6 შეკითხვას (მათ შორის საკვანძო შეკითხვებია 1, 2, 7, 10, 12, 13).

ლექცია 8 (2 სთ)

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს ფიზიკურ-გეოგრაფიული და ეკონომიკურ-გეოგრაფიული მდებარეობა, ფიზიკური და გეოპოლიტიკური საზღვრები

აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: საქართველო, მისი მდებარეობა, პოლიტიკური და ფიზიკური საზღვრები

41

საქართველოს ტერიტორიული მოწყობა, ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფის გათვალისწინებით საქართველოს ფიზიკურ-გეოგრაფიული და ეკონომიკურ-გეოგრაფიული მდებარეობა მისი ფიზიკური და გეოპოლიტიკური საზღვრები რუკების საშუალებით განიაზღვრება საქართველოს საზღვრები, მთავარი და მეორეხარისხოანი გზები, მდინარეები, ტბები, მთის მასივები,

ზღვები, ალპური ზონები, კულტურულ მემკიდრეობის ობიექტები

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. დემონსტრირება (1 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

დემონსტრირების საგანი: საქართველოს საზღვრები, მთავარი და მეორეხარისხოანი გზები, მდინარეები, ტბები, მთის მასივები, ზღვები, ალპური ზონები, კულტურულ მემკიდრეობის ობიექტები.

დემონსტრირების პროცესში საჭიროა გამოიყენოთ რუკა, როგორც სასწავლო რესურსი, რადგანაც გეოგრაფიის სწავლებაში მთავარი ადგილი რუკას უჭირავს.

მასწავებელი უნდა დაეხმაროს მოსწავლეებს, განივითარონ რუკასთან მუშაობის უნარ-ჩვევები, რომელთა გამოყენებასაც სხვა კონტექსტშიც შეძლებენ.

დამატებითი მასალები: ასევე საჭიროა გამოიყენოთ გეოგრაფიული ლექსიკონი და ცნობარი, ელექტრონული რუკები, ვებ–საიტები ასევე მნიშვნელოვანი რესურსია

სწავლებისას. მათი გამოყენებით შესაძლებელია მრავალფეროვანი დავალებების მომზადება, გეოგრაფიული ინფორმაციის მოძიება და ინტერპრეტაცია.

სასწავლო რესურსების მრავალფეროვნება საშუალებას იძლევა, მასწავლებელმა გაკვეთილზე გამოიყენოს სწავლების სხვადასხვა სტრატეგია, შესაბამისად, ეს პროცესი უფრო ეფექტური ხდება, სადაც თითოეულ მოსწავლეს ეძლევა ინტელექტუალური განვითარების საშუალება.

გახსოვდეთ, იმ ძალისხმევას, რასაც გამოიჩენთ რესურსების შერჩევისას, მოსწავლეებისთვის პოზიტიური შედეგის მოტანა შეუძლია. გაიზრდება მათი მოტივაცია და მთლიანობაში აისახება საგნის უკეთ სწავლაზე.

42

დაწვრილებით და თანმიმდევრულად აღწერა მოქმედების ყველა დეტალისა.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

პრაქტიკული მეცადინეობა (3 სთ)

მიზნის მისაღწევად შემდეგი რესურსი დაგჭირდებათ: საქართველოს ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები, დაცული ტერიტორიების და საქართველოს ციხე-სიმაგრეების რუკები.

ამის შემდეგ სტუდენტებს, ზომის შესაბამისად, ვყოფთ ჯგუფებად - 2-3 ჯგუფი, რათა შემდგომი განხილვა საინტერესო იყოს. დავალება – რუკების საშუალებით აღწერეთ მთავარი და მეორეხარისხოვანი გზები, რომლის საშუალებითაც შეიძლება ვიმოგზაუროთ და

დავათვალიეროთ ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები ისტორიულ ქიზიყში, ხევსურეთში და თუშეთში. დასკვნა შეუძლიათ წარმოადგინონ სასურველი ფორმით. 15 წუთის შემდეგ ჯგუფები წარმოადგენენ თავიანთ მოსაზრებებს, მერე კი იწყება მსჯელობა იმის შესახებ:

ა) რამდენად ახდენს გავლენას საგზაო ინფრასტრუქტურა აღნიშნულ რეგიონში ტურიზმის განვითარებაზე ბ) რა როლს თამაშობს რეგიონული განვთარების პოლიტიკა აღნიშნულ საკითხში

დასკვნის სახით უნდა ითქვას, რომ ჩვენ მიერ განხილული აქტივობა მხოლოდ ისეთი სპეციფიკური უნარების განვითარების საშუალებას კი

არ იძლევა, როგორებიცაა რუკის გამოყენება/გაანალიზება და მისი საშუალებით ტურისტული რესურსების განსაზღვრა , არამედ მოსწავლეებს აზროვნების უნარს უვითარებს, საშუალებას აძლევს, სხვადასხვა მონაცემები ერთმანეთს დაუკავშირონ და დასკვნები გამოიტანონ. იმავდროულად, მათ განუვითარდებათ ჯგუფურად მუშაობისა და დისკუსიის უნარი, რაც ერთი გაკვეთილისთვის წარმატებად შეიძლება ჩაითვალოს.

43

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი

უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია. პრაქტიკული მეცადინეობის დამთავრებამდე მასწავლებელი სტუდენტებს მისცემს დავალებას რეფერატი/პრეზენტაციის მომზადებას,

სადაც განსაზღვრული იქნება შესაბამისი თემატიკა: „საქართველოს დაცული ტერიტორიები და ტურისტული ნაკადების სტატისტიკა, მათზე განხორციელებული ტურისტული მარშრუტების მიმოხილვით“

შეფასება მოხდება მასწავლებლის მხრიდან დამაკმაყოფილებელი ან არადამაკმაყოფილებელი განსაზღვრებით.

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის

1. რომელ გზაჯვარედინზე მდებარეობს საქართველო? 2. რომელი მდინარის საშუალებით უკავშირდება საქართველო აღმოსავლეთი და ცენტრალური ევროპის ქვეყნებს? 3. საქართველო გიბრალტარის სრუტით რომელ ქვეყნებთან ამყარებს კავშირს? 4. დაასახელეთ ქვეყნის სატრანსპორტო-გეოგრაფიული მდებარეობის მნიშვნელობა? 5. სად გადიოდა „დიდი აბრეშუმის გზა“? 6. რამდენია საქართველოს ტერიტორიის ფართობი? 7. სად მდებარეობს საქართველოს გეოგრაფიული ცენტრი? 8. ჩამოთვალეთ საქართველოს უმთავრესი გეომორფოლოგიური ერთეულები. 9. დაასახელეთ საქართველოს მთავარი ქალაქები? 10. რამდენ კილომეტრზეა გადაჭიმული კავკასიონის ქედი?

დამოუკიდებელი სამუშაო (4 სთ)

44

საქართველოს დაცული ტერიტორიები და ტურისტული ნაკადების სტატისტიკა, მათზე განხორციელებული ტურისტული მარშრუტების

მიმოხილვით რუკების გამოყენებით დაახასიეთეთ საქართველოს დაცული ტერიტორიები ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია:

ვებ-გვერდები:

1. http://www.borjomi-kharagauli – np.ge/ge/index.php?ur=region 2. http://www. vashlovani – np.ge/ge/index.php?ur=region 3. http://chm.moe.gov.ge/index.php?page=citeli_nusxa&Ing=ge 4. http:/www.wwf.org 5. www.apa.gov.ge 6. www.dpa.gov.ge 7. www.nationalpark.ge 8. www.vashlovanipa.ge 9. www.tushetipa.ge 10. www.knp.ge 11. www.lagodexkhpa.ge 12. http://europa.eu/

სტუდენტებს განუმარტეთ, რომ შესრულებული დავალება (დამოუკიდებელი სამუშაო) უნდა გადმოაგზავნონ საკუთარი ელ-ფოსტით მომდევნო ლექციამდე, ელ-ფოსტაზე: აქ მასწავლებელმა უნდა ჩაწეროს ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც უნდა გამოიგზავნოს დავალება

სწავლის მეორე შედეგის (4)-ის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება 2 სთ

სწავლის შედეგის შესაბამისი ცოდნის მიღების დასადასტურებლად შესაფასებელი პირი ქმნის მტკიცებულებას. მტკიცებულება შეიძლება წარმოდგენილი იყოს პროდუქტის სახით. პროდუქტი შეიძლება იყოს სტუდენტის მიერ ნიმუშის შესაბამისი პრეზენტაციის შექმნა.

მტკიცებულების (შედეგის) შეფასების შედეგად შემფასებელს შეუძლია განსაზღვროს და გადაწყვიტოს, აითვისა თუ არა შესაფასებელმა პირმა მოდულის კონკრეტული სწავლის შედეგით მოთხოვნილი ცოდნა და უნარები.

მასწავლებელი შეაფასებს პროდუქტი/შედეგს (პრეზენტაციას), ზემოთ მითითებული კრიტერიუმების საფუძველზე.

45

მტკიცებულების შეფასებასთან დაკავშირებული რისკ ფაქტორი არის იმის გარკვევა, კონკრეტული მტკიცებულება ნამდვილად

შესაფასებელი პირის მიერაა შექმნილი თუ არა. (რისკების გამოსარიცხად მნიშვნელოვანია 2-3 საკვანძო საკითხზე კითხვების დასმა).

პრეზენტაცია ფასდება შემდეგი კრიტერიუმებით

მოდულის სახელწოდება „საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები“ კითხვებს გასცა პასუხი სტუდენტის სახელი და გვარი

შემფასებლის/დამკვირვებლის სახელი და გვარი

შეფასების კრიტერიუმი კი არა რეფერატის შინაარსობივი მხარე სრულყოფილია და პრეზენტაციისას აუდიტორიასთან კონტაქტი მაღალია.

საკითხი ზუსტადაა დასმული და გადმოცემულია ამომწურავად, ჩატარებულია ღრმა ანალიზი და გაკეთებულია არგუმენტირებული დასკვნები.

მაღალია რეფერატის ვიზუალური გაფორმება და სტუდენტი ამყარებს აუდიტორიასთან ურთიერთობას და ყველა კითხვაზე ავლენს საფუძვლიან ცოდნას.

ვიზუალური მასალა წარმოდგენილია ხარვეზების გარეშე, გამდიდრებულია სხვადასხვა საინფორმაციო წყაროებიდან მოპოვებული მასალებით.

პრეზენტაციის წარმოდგენისას იყენებს ვერბალურ და არავერბალურ საკომუნიკაციო საშუალებებს.

მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას პრეზენტაციის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა და გადაწყვეტილებების საფუძველზე.

სასწავლო მასალის დემონსტრირების სქემა:

1. სასწავლო მასალის დემონსტრირება მოახდინეთ პროექტორის და მსოფლიოსა და საქართველოს ტურისტული რუკების საშუალებით; 2. განათავსეთ საილუსტრაციო მასალა გამოსაჩენ ადგილზე აუდიტორიაში; 3. კომენტარი გაუკეთეთ თითოეულ რუკას; 4. გარკვეული დრო დაუთმეთ სტუდენტებს შორის აზრთა გაზიარებას; 5. უპასუხეთ სტუდენტების მიერ დასმულ კითხვებს.

46

ლიტერატურა :

1. გაბუნია. გ. საქართველოს რეკრეაციული (საკურორტო-ტურისტული) რაიონები., თბ., 2005 2. ტატაშიძე ზ. საქართველოს გეოგრაფია, ნაწ. I., თბ., 2000 3. საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2006 4. მეტრეველი მ. გარემო და ეკოტურიზმის მენეჯმენტი თბ., 2012 5. საქართველოს დაცული ტერიტორიები.

დამატებითი ლიტერატურა: 1. ტრაპაიძე ვ. წყლის რესურსები (სალექციო კურსი), თსუ 2012 2. ქუთაისის უივერსიტეტის დიდაქტიკური კონცეფცია - შეფასების მეთოდები, ქუთაისი 2011

ინტერნეტ - რესურსები 1. www.dpa.gov.ge 2. www.apa.gov.ge

სწავლებისათვის საჭირო რესურსები, მასალები, ინსტრუმენტები

სასწავლო აუდიტორია, სადაც არსებობს ყველა ის მასალა და ინსტრუმენტი, რომელიც საჭიროა თეორიული კურსისა და პრაქტიკული სავარჯიშოების განსახორციელებლად.

რესურსები: საქართველოს, მსოფლიოს და ევროპის გეოგრაფიული, ადმინისტრაციული და პოლიტიკური რუკები; საქართველოს სხვადასხვა რეგიონების გზამკვლევები; თვალსაჩინოებები; საქართველოს ციხე-სიმაგრეების და კულტურული მემკვიდრეობის და საქართველოს დაცული ტერიტორიების რუკები.

მასალები: საკანცელარიო მასალები.

47

ინსტრუმენტები: კომპიუტერი, პროექტორი, პროექტორის ეკრანი, ფოტო-ვიდეო აპარატი. ინტერნეტ რესურსი:

სწავლის შედეგი III.

საქართველოს ბუნებრივი და ხელოვნური წარმოშობის რეკრეაციული რესურსების აღწერა

საათების სავარაუდო განაწილება სწავლის მესამე შედეგისათვის: თეორიული მეცადინეობა 15 სთ პრაქტიკული მეცადინეობა 15 სთ დამოუკიდებელი სამუშაო 6 სთ შეფასება 4 სთ სულ 40 სთ

ლექცია 9 (2 სთ)

48

ლექციის დაწყებამდე პირველი 10-15 წუთი დაუთმეთ წინა დამოუკიდებელი მეცადინეობის დროს შესრულებელი დავალებების განხილვას

- თითოეულ სტუდენტს მიეცით განმარტება რამდენად სწორად აქვს შესრულებული დავალება და განიხილეთ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ნაშრომი.

დამოუკიდებელი მეცადინეობის შედეგები მოწმდება ორი კრიტერიუმის მიხედვით: 1. სტუდენტმა გადმოაგზავნა თუ არა დავალება საკუთარი ელ-ფოსტით 2. სტუდენტი პასუხობს თუ არა დავალებასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს (სასურველია შემოწმდეს მომდევნო თეორიული ლექციის

დასაწყისში-თითო სტუდენტს დაუსვით 2-3 მარტივი შეკითხვა, რათა დარწმუნდეთ, რომ დავალება თავისი შესრულებულია)

სტუდენტის გვარი, სახელი

დავალების დასახელება შესრულების კრიტერიუმები

დავალება გადმოაგზავნა

საკუთარი ფოსტით

უპასუხა დავალებასთან

დაკავშირებული შეკითხვებს

დიახ არა დიახ არა

დავალება შესრულებლია ორივე კრიტერიუმის შესრულების შემთხვევაში

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების კლასიფიკაცია სხვადასხვა ნიშნის მიხედვით

აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა.

49

აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების კლასიფიკაცია:

მსოფლიო დონის ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები ადგილობრივი დონის ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები ეროვნული დონის ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები: შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა

იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დემონსტრირება (1 სთ) ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია.

შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

სასურველია გამოიყენოთ ფილმები საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების შესახებ „გაქვავებული ქალაქები“ ისარგებლეთ ინტერნეტ-რესურსებით: https://gaming.youtube.com/watch?v=dt8Ex3iRKC4&list=LL3f6toE8tSGg-7Y. შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის

მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით. ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დისკუსია (1 სთ)

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: საქართველოს წყლის რესურსების ტურისტული ექსპლუატაციისა და

ატრაქტივობების თავისებურებები; რაფტინგის და დაივინგის განვითარების პერსპექტივები საქართველოში.

50

დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“;

სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის,

დასკვნებისა და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

51

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის

1. რა მიეკუთვნება ბუნებრივ რესურსებს 2. რა არის ბიომრავალფეროვნება 3. რომელი რეკრეაციული რესურსების აღდგენადი 4. რომელი რეკრეაციული რესურსებია აღუდგენელი 5. რა მიეკუთვნება ადგილობრივი დონის ტურისტულ-რეკრეაციულ რესურსებს 6. რა მიეკუთვნება მინერალურ რესურსებს 7. სად მოიპოვება მაგნეტიტური ქვიშები 8. საქართველოში სად მოიპოვება ტორფის დიდი მარაგი

სასწავლო მასალის დემონსტრირების სქემა:

1. სასწავლო მასალის დემონსტრირება მოახდინეთ პროექტორის და მსოფლიოსა და საქართველოს ტურისტული რუკების საშუალებით; 2. განათავსეთ საილუსტრაციო მასალა გამოსაჩენ ადგილზე აუდიტორიაში; 3. კომენტარი გაუკეთეთ თითოეულ რუკას; 4. გარკვეული დრო დაუთმეთ სტუდენტებს შორის აზრთა გაზიარებას; 5. უპასუხეთ სტუდენტების მიერ დასმულ კითხვებს.

ლიტერატურა:

1. გაბუნია. გ. საქართველოს რეკრეაციული (საკურორტო-ტურისტული) რაიონები., თბ., 2005 2. ტატაშიძე ზ. საქართველოს გეოგრაფია, ნაწ. I., თბ., 2000 3. საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2006

52

4. მეტრეველი მ. გარემო და ეკოტურიზმის მენეჯმენტი თბ., 2012 5. საქართველოს დაცული ტერიტორიები

დამატებითი ლიტერატურა:

1. პავლიაშვილი ნ., „საკითხავი მასალა ტურიზმის გეოგრაფია“ თბ.,2010 2. ასტახიშვილი კ., ტურიზმი მასობრივი სპორტია. სსრ საზოგადოება ცოდნა IX სერია, თბ.,1966 3. კუტალეიშვილი ა., ნაოსნობა ძველ საქართველოში 4. ქუთაისის უნივერსიტეტის დიდაქტიკური კონცეფცია - შეფასების მეთოდები, ქუთაისი 2011

ინტერნეტ - რესურსები: 1. https://gaming.youtube.com/watch?v=dt8Ex3iRKC4&list=LL3f6toE8tSGg-7Y 2. http://jomardi.ge/jomardioba/ra-aeis-jomardi/10-jomardis-enciklopedia/4-jomardoba-anu-raftingi 3. www.adventure.ge 4. www.rafting.ge 5. www.rafting.com 6. www.jjraftcanoe.com 7. www.rafting.site .ge

სწავლებისათვის საჭირო რესურსები, მასალები, ინსტრუმენტები

სასწავლო აუდიტორია, სადაც არსებობს ყველა ის მასალა და ინსტრუმენტი, რომელიც საჭიროა თეორიული კურსისა და პრაქტიკული სავარჯიშოების განსახორციელებლად.

რესურსები: საქართველოს, მსოფლიოს და ევროპის გეოგრაფიული, ადმინისტრაციული და პოლიტიკური რუკები; საქართველოს სხვადასხვა რეგიონების გზამკვლევები; თვალსაჩინოებები; საქართველოს ციხე-სიმაგრეების და კულტურული მემკვიდრეობის და საქართველოს დაცული ტერიტორიების რუკები.

მასალები: საკანცელარიო მასალები. ინსტრუმენტები: კომპიუტერი, პროექტორი, პროექტორის ეკრანი, ფოტო-ვიდეო აპარატი.

53

ინტერნეტ რესურსი:

ლექცია 10 (2 სთ)

ლექცია _ ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს რეკრეაციული პოტენციალი

აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: საქართველოს რეკრეაციული პოტენციალი: საქართველოს რეკრეაციული პოტენციალის დახასიათება რეგიონების მიხედვით; საქართველოს მინერალური წყლის რესურსები; საქართველოს ბალნეოლოგიური რესურსები; საქართველოს კლიმატური რესურსები; სოფლის მეურნეობის რეკრეაციული რესურსი (მევენახეობა, რთველი, ღვინის დაყენების ტექნოლოგია და ა.შ.); საქართველოს ისტორიულ-კულტურული დანიშნულების ობიექტები.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით. ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. დემონსტრირება (1 სთ)

54

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია.

შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

სასურველია გამოიყენოთ ფილმები: „როგორი იყო საქართველოს კურორტები 1959 წელს“; „საქართველოს კურორტების კვალდაკვალ“. ისარგებლეთ ინტერნეტ-რესურსებით: www.myvideo.ge/v/2392578 www.myvideo.ge/c/search/?srch_str შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის

მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით. ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დისკუსია (1 სთ)

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თეზმაზე: „საქართველოს მატერიალური კულტურის ძეგლების როლი ტურიზმის განვითარებაში“ დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა;

55

მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

პრაქტიკული მეცადინეობა (4 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია.

ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „ რა განსაზღვრავს საქართველოს ეკოტურისტულ პოტენციალს“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს იმსჯელონ საქართველოს საქართველოს ეკოტურისტული პოტენციალის შესახებ.

56

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის:

1. რა პროცესებს გულისხმობს ბალნეოთერაპია? 2. სად მოიპოვება სამკურნალო ტალახები? 3. რა არის ეკოტურიზმი? 4. რა წარმოადგენს ეკოტურიზმის ეკოტურისტულ პროდუქტს? 5. რა არის არამატერიალური მემკვიდრეობა? 6. რა მიეკუთვნება პელიოდოთერაპიულ კურორტს? 7. რომელი პროფილის კურორტია თბილისი? 8. რა მიკუთვნება საკურორტო ადგილს? 9. საქართველოს რომელი რეგიონი გამოირჩევა ხორბლის მოსავლით? 10. სად მდებარეობს კურორტი ახტალა?

დამოუკიდებელი სამუშაო (3 სთ)

ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია: შეადგინეთ საქართველოს რომელიმე რეგიონის რესურსული პოტენციალის „პასპორტი“ და მოამზადეთ ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების შესაძლებლობების (SWOT) ანალიზი

შესრულებული დავალება თქვენი საკუთარი ელ-ფოსტით გამოაგზავნეთ მომდევნო ლექციამდე, ელ-ფოსტაზე: აქ მასწავლებელმა უნდა ჩაწეროს ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც უნდა გამოიგზავნოს დავალება.

ვებ-გვერდები: 1. www.gov.ge 2. www.gnta.gov.ge 3. www.dpa.govge 4. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8b/Imereti_passport.pdf

57

ლექცია 11 (2 სთ)

ლექციის დაწყებამდე პირველი 10-15 წუთი დაუთმეთ წინა დამოუკიდებელი მეცადინეობის დროს შესრულებელი დავალებების განხილვას - თითოეულ სტუდენტს მიეცით განმარტება რამდენად სწორად აქვს შესრულებული დავალება და განიხილეთ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ნაშრომი.

დამოუკიდებელი მეცადინეობის შედეგები მოწმდება ორი კრიტერიუმის მიხედვით: 1. სტუდენტმა გადმოაგზავნა თუ არა დავალება საკუთარი ელ-ფოსტით 2. სტუდენტი პასუხობს თუ არა დავალებასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს (სასურველია შემოწმდეს მომდევნო თეორიული ლექციის

დასაწყისში-თითო სტუდენტს დაუსვით 2-3 მარტივი შეკითხვა, რათა დარწმუნდეთ, რომ დავალება თავისი შესრულებულია)

სტუდენტის გვარი, სახელი

დავალების დასახელება

შესრულების კრიტერიუმები

დავალება გადმოაგზავნა საკუთარი ფოსტით

უპასუხა დავალებასთან

დაკავშირებული შეკითხვებს

დიახ არა დიახ არა

დავალება შესრულებლია ორივე კრიტერიუმის შესრულების შემთხვევაში

ლექცია - ფაქტობრივი მასალის წარდგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: ბუნებრივი და ხელოვნური წარმოშობის ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები

აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა.

58

აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: ბუნებრივი და ხელოვნური წარმოშობის ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები: ბუნებრივი: სანაპიროები, მღვიმეები, ჩანჩქერები, კანიონები და ხეობები, ვოკლუზები, ტრავერტინები, კონგლომერატები, მომხიბლავი

ადგილები და ველური ბუნება; ადამიანის შექმნილი, ოღონდ არა ტურისტების მისაზიდად - ისტორიული სახლები, ციხე-სიმაგრეები და ტაძრები, წყალსაცავები; ადამიანის შექმნილი სპეციალურად ტურისტების მისაზიდად – მუზეუმები, ხელოვნების გალერეები, საგამოფენო ცენტრები,

სამორინეები და დასვენების დღეების ატრაქციების (თემატური პარკები და აკვაპარკები) სულ უფრო მზარდი რაოდენობა; სპეციალური ღონისძიებები – „ღონისძიება-ატრაქციები“.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს. დემონსტრირება 1 (1 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

დემონსტრირების საგანი: ბუნებრივი და ხელოვნური წარმოშობის ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები დაწვრილებით და თანმიმდევრულად აღწერა მოქმედების ყველა დეტალისა

1. თეორიული მასალა გადმოიცემა პრეზენტაციის მეშვეობით, რაც სტუდენტს საშუალებას აძლევს თვალნათლივ დაინახოს ახსნილი მასალა

2. პრეზენტაციის საწყის სლაიდზე ჩანდეს ამ ქვეთავის ნომერი და სათაური შესაბამის ილუსტრაციასთან ერთად;

3. თითოეულ საკითხს დაეთმოს 1-5 სლაიდი;

4. თითოეულ სლაიდზე ჩანდეს როგორც ტექსტი, ისე ტექსტის შესაბამისი ილუსტრაცია, რომელიც მაქსიმალურად უწყობს ხელს მასალის ათვისებასა და დამახსოვრებას;

59

5. ბოლოს წინა სლაიდ(ებ)ზე უნდა ჩაიწეროს დამოუკიდებელი მუშაობის ინსტრუქცია და ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც

სტუდენტებმა უნდა გამოაგზავნონ დამოუკიდებელი მუშაობის დროს შესრულებული მასალა (მაგალითად, მასწავლებლის ელექტრონული ფოსტა);

6. ბოლო სლაიდს დაარქვათ „საკითხავი მასალა“, სადაც ჩაწერეთ ძირითადი საკითხავი მასალის დასახელება (მაგალითად, ტექსტი - „ლექციაზე განხილული სლაიდები“) და დამატებითი საკითხავი ლიტერატურის დასახელება.

Microsoft Power Point-ის მეშვეობით ინფორმაციის დიზაინი პრეზენტაციის ვიზუალურ ნაწილს ეხება და გულისხმობს, როგორც ინფორმაციის ბლოკების ორგანიზებას, ისე გარეგნული მხარის დახვეწას. ეფექტური პრეზენტაცია ისე უნდა იყოს სტრუქტურირებული რომ საგრძნობლად გაუადვილოს სტუდენტს ინფორმაციის მიღება, აღქმა, დამუშავება და უკუკავშირი. სლაიდზე მხოლოდ ძირითადი, აუცილებელი ინფორმაცია უნდა იყოს დატანილი, ტექსტი უნდა იყოს ლაკონური, არ უნდა იყოს გადატვირთული სასვენი ნიშნებით; ფონისა და შრიფტის ფერები, ძირითადი ელემენტების მდებარეობა უნდა მეორდებოდეს.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დემონსტრირება 2 (1 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

სასურველია გამოიყენოთ დოკუმნეტური ფილმები: „მოგზაურობა გიო გაბუნიასთან ერთად“ ისარგებლეთ ინტერნეტ-რესურსებით:

https://www.facebook.com/TravelGabunia. Travel with Gio Gabunia“ At Lopota Resort

დამოუკიდებელი სამუშაო: 3 სთ

60

ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია: საქართველოს ხელოვნური ტურისტული რესურსი: საქართველოს მუზეუმები

ლიტერატურა:

საქართველოს 100 მუზეუმი

ვებ-გვერდები: 1. www.georgianmuseums.ge/ 2. www.georgianmuseums.ge/?lang=geo&id=1&sec_id= 3. www.culture.gov.ge

პრაქტიკული სამუშაო (4 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი

უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია. ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა

თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „ დაახასიათეთ მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები საქართველოსა და ევროპაში და რას გულისხმობს ტერმინი - გამორჩეული უნივერსალური ღირებულება“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს დაახასიათონ საქართველოს იუნესკოს ძეგლთა დაცვის ნუსხაში შეტანილი ობიექტები.

61

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის:

1. თბილისის რომელ მუზეუმში ინახება მაცხოვრის ხელთუქმნელი ხატი? 2. რომელ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულ მუნიციპალიტეტშია წარმოდგენილი „გოდერძის ნამარხი ტყე“? 3. რომელ რეგიონში მდებარეობს „ტობავარჩხილის ტბა“? 4. შავი ზღვის რომელ მონაკვეთზე მდებარეობს დაივინგისათვის გამოყოფილი „ფილაფლორას მინდორი“? 5. საქართველოს რომელ ტბაზე არის „დაივინგის“ განხორციელების შესაძლებლობა? 6. რომელი ხელოვნური ტბები მდებარეობს თბილისის მიმდებარე ტერიტორიაზე? 7. რომელი მდინარეების დაგუბებით შეიქმნა „თბილისის ზღვა“? 8. რომელი ხელოვნური წყალსაცავი მდებარეობს თბილისის მიმდებარე ტერიტორიაზე? 9. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს ჟინვალის წყალსაცავი? 10. საქართველოს რომელი ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები არის შესული იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის

ნუსხაში? 11. რომელ რეგიონში მდებარეობს ხორნაბუჯის ციხე? 12. რომელ რეგიონში მდებარეობს გერგეთის სამება?

ლექცია 12 (2 სთ)

ლექციის დაწყებამდე პირველი 10-15 წუთი დაუთმეთ წინა დამოუკიდებელი მეცადინეობის დროს შესრულებელი დავალებების განხილვას - თითოეულ სტუდენტს მიეცით განმარტება რამდენად სწორად აქვს შესრულებული დავალება და განიხილეთ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ნაშრომი.

დამოუკიდებელი მეცადინეობის შედეგები მოწმდება ორი კრიტერიუმის მიხედვით: 1. სტუდენტმა გადმოაგზავნა თუ არა დავალება საკუთარი ელ-ფოსტით 2. სტუდენტი პასუხობს თუ არა დავალებასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს (სასურველია შემოწმდეს მომდევნო თეორიული ლექციის

დასაწყისში-თითო სტუდენტს დაუსვით 2-3 მარტივი შეკითხვა, რათა დარწმუნდეთ, რომ დავალება თავისი შესრულებულია)

სტუდენტის გვარი, სახელი

დავალების დასახელება

შესრულების კრიტერიუმები

62

ლექცია - ფაქტობრივი მასალის წარადგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული პოტენციალი და მისი როლი ტურიზმის განვითარებაში აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული პოტენციალი და მისი როლი ტურიზმის განვითარებაში საქართველოს რეკრეაციული პოტენციალი; ჰავა; საკურორტო - რეკრეაციული ინფრასტრუქტურა; ჰიდრომინერალური რესურსები; შავი ზღვა როგორც რეკრეაციული რესურსი; ტყის საფარი; ურბანული გარემო; ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობა.

დავალება გადმოაგზავნა საკუთარი ფოსტით

უპასუხა დავალებასთან დაკავშირებული

შეკითხვებს დიახ არა დიახ არა

დავალება შესრულებლია ორივე კრიტერიუმის შესრულების შემთხვევაში

63

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის

მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით. ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დისკუსია (1 სთ)

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: საქართველოს ზღვისპირა რესურსები; პლაჟები-თალასოთერაპია, ჰიდროთერაპიისა და აეროთერაპიის კომბინირებული ეფექტი; წყლის

ტემპერატურისა და გამჭვირვალობის მახასიათებლები დაივინგის მოყვარულთატვის; დაივინგის განვითარება საქართველოში. დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

64

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

პრაქტიკული მეცადინეობა (4 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი

უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია. ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა

თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „ რა განსაზღვრავს საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების პოტენციალს“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს იმსჯელონ საქართველოს საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული პოტენციალის შესახებ.

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის:

65

1. რა მიეკუთვნება ტურისტულ რესურსებს? 2. რა არის ბუნებრივი რესურსები? 3. რა არის რეკრეაცია? 4. ჰიდრო-მინერალური რესურსების რა პოტენციალს ფლობს საქართველო? 5. რამდენ ტურისტულ-რეკრეაციულ რეგიონად არის დაყოფილი საქართველო? 6. საქართველოს რომელ ტურისტულ-რეკრეაციულ რეგიონს მიეკუთვნება თუშეთი? 7. საქართველოს რომელ ტურისტულ-რეკრეაციულ რეგიონს მიეკუთვნება ფშავ-ხევსურეთი? 8. რომელ რეგიონში მდებარეობს პრომეთეს მღვიმე ? 9. საქართველოს რომელი რეგიონში მდებარეობს ფარავნის ტბა? 10. რამდენ კილომეტრზეა გადაჭიმული შავი ზღვისპირა ზოლი?

ლექცია 13 (2 სთ) პროექტის თემატიკის ირგვლივ - პრაქტიკული მეცადინეობის სახით

მასწავლებელი სტუდენტებს პრეზენტაციის გამართვამდე 5-6 დღით ადრე აცნობს პრეზენტაციის თემას და გამოსაყენებელ

ლიტერატურას. მომზადდება პრეზენტაცია ქვემოთ მოყვანილ თემაზე. პრეზენტაციას დაეთმობა 12-15 წუთი, შეკითხვებისა და პასუხებისთვის

განკუთვნილი იქნება 5 წუთი. სტუდენტებს დავალებად მიეცემა პრეზენტაციის მომზადება: მატერიალური და არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები

(ზეპირსიტყვიერება, საშემსრულებლო ხელოვნება, კულინარია, ტრადიცული რეწვა, დღესასწაულები, რიტუალები და სხვ.,) და მათი ჩართვა ტურიზმში.

შეფასება მოხდება მასწავლებლის მხრიდან დამაკმაყოფილებელი ან არადამაკმაყოფილებელი განსაზღვრებით. რჩევები მასწავლებელს პროდუქტი/შედეგის მეთოდის გამოყენების დროს:

დაავალეთ სტუდენტებს მოიძიონ ის განსაკუთრებული მატერიალური და არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ელემენტები, რომლებიც მხოლოდ მათი კუთხისთვის არის დამახასიათებელი.

66

პრეზენტაციის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს საპრეზენტაციო თემა და იგი საინტერესო

უნდა იყოს სტუდენტებისთვის; საპრეზენტაციოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასთან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც რაიმე მასალის

კვლევაა საჭირო; საპრეზენტაციო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; საპრეზენტაციო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, მკაფიოდ უნდა აუხსნას სტუდენტებს, რომ პრეზენტაცია შედგება შემდეგი ძირითადი ნაწილებისაგან:

შესავალი (პრეზენტაციის მთავარი მიზნის გამოყოფა), ძირითადი და დასკვნითი (ინფორმაციის მიწოდების მოკლე შეჯამება) ნაწილებისაგან;

მასწავლებელი აძლევს სტუდენტებს მარტივი რჩევას, რომ პრეზენტაციიდან გამოყონ ის თეზისები, რომლებიც მათი აზრით, უნდა დაამახსოვრდეს მსმენელს;

მასწავლებელი განმარტავს, რომ სლაიდები გამოიყენონ მხოლოდ ილუსტრაციისათვის, საინტერესო პრეზენტაცია პირველ რიგში, თქვენი საინტერესო მოხსენება, ჟესტიკულაცია და ინტონაციაა. ვერავითარი სურათები და დიაგრამები ვერ მოუტანს წარმატებას ავტორს, თუ ის პრეზენტაციის დროს უმოქმედოდ იქნება;

მასწავლებელი ურჩევს სტუდენტებს, რომ გამოიყენონ ლამაზი სლაიდები, რადგანაც ადამიანი ინფორმაციის 80%-ს ღებულობს მხედველობის საშუალებით. ბუნებრივია, თუ ინფორმაცია ლამაზად იქნება გაფორმებული, მისი მიღება გაცილებით უფრო მარტივი და სასიამოვნო იქნება; მასწავლებელმა უნდა მიუთითოს სტუდენტებს, რომ აუცილებელია მოკლედ ჩამოაყალიბონ მნიშვნელოვანი თეზისები და ისე დაიტანონ ისინი სლაიდებზე, რომ თითოეულმა დაიკავოს თანაბარი ადგილი. ასეთი ტექსტის წაკითხვა შედარებით სასიამოვნო იქნება მსმენელისათვის და ისინი კონცენტრირებულები იქნებიან სტუდენტის მოხსენებაზე;

პრეზენტაციის მსვლელობისას უნდა გამოიყენონ ვერბალური და არავერბალური კომუნიკაციები; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ პრეზენტაციის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი.

დისკუსია (1 სთ) - პროექტის თემატიკის ირგვლივ

67

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: მატერიალური და არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები (ზეპირსიტყვიერება, საშემსრულებლო ხელოვნება, კულინარია,

ტრადიცული რეწვა, დღესასწაულები, რიტუალები და სხვ.,) და მათი ჩართვა ტურიზმში. დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“;

სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი.

68

მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის,

დასკვნებისა და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

სწავლის მესამე შედეგის (1-4)-ის მტკიცებულება 1 სთ

მესამე მოდულის (1-4) შედეგის შეფასება: წარმოდგენილია მეშვიდე შედეგების შეფასების ინსტრუმენტები. ჯგუფი ემზადება პირველი შედეგის შეფასებისათვის და მასწავლებელმა უნდა შეახსენოს ჯგუფს მოდულის მეორე (1-3) შედეგი თავისი

შესრულების კრიტერიუმებით. მტკიცებულებების შეგროვებას მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის,

დასკვნებისა და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ. ასევე წერილობითი (ტესტების) საშუალებით.

იმ შემთხვევაში, თუკი სტუდენტი ვერ ახერხებს შედეგის მიღწევის დადასტურებას, მასთან განსახორციელებელია დამატებითი აქტივობები, რაც უზრუნველყოფილი უნდა იქნას მასწავლებლის კონსულტაციებისა და სტუდენტის მიერ დამატებითი დამოუკიდებელი სამუშაოს საშუალებით. მასაწავლებელი საშუალებას აძლევს სტუდენტს გავიდეს ხელახლა შეფასებაზე.

მესამე (1-4) სწავლის შედეგისათვის

სწავლის შედეგის შემეცნებითი უნარების შეფასება ხდება აუდიტორიაში, წერითი ( ტესტების) გამოკითხვის მეთოდით.

კითხვა

პასუხი

დამაკმაყოფილებელი

არადამაკმაყოფილებელი

არამატერიალური მემკვიდრეობის ძეგლებია: სამუზეუმო კოლექციები, ბიბლიოთეკები,

არქივები;

69

გამორჩეული ბუნებრივი სილამაზის

ლანდშაფტები; სამუზეუმო კოლექციები, ბიბლიოთეკები,

არქივები; არქიტექტურული ნეგებობები, ძეგლები.

მოძრავი მატერიალური კულტურის ძეგლებია: სამუზეუმო კოლექციები, ბიბლიოთეკები,

არქივები; ისტორიული პარკები და ბაღები; ისტორიული პარკები და ბაღები.

ბუნებრივი მემკვიდრეობის ძეგლებია: ბუნებასა და სამყაროსთან დაკავშირებული

ცოდნა მღვიმეები, კანიონები და ხეობები,

ნაკრძალები და ეროვნული პარკები.

რამდენ კატეგორიად იყოფა ტურისტული რესურსები: ცხრა; შვიდი; სამი; ათი.

დანიშნულების მიხედვით რამდენ სახეობად იყოფა ბუნებრივი რესურსები: სამი; ხუთი; ორი; ცხრა.

რამდენ ზონად იყოფა რეკრეაციული პარკები: ნაკრძალი ანუ ბირთვი-სადაც დაუშვებელია

ადამიანის ბუნებასთან შეხება; ბუფერული ზონა-რომელიც გამოიყენება II

და IV ზონის გამყოფის ფუნქციას ასრულებს, ეს რადიალური ზონა ასევე ითვისებს რეკრეაციული ზონის ფუნქციას;

70

ვიზიტორთა არე - ეს ზონა გამოიყენება

სამეცნიერო მიზნებისათვის; დასახლებული არე - ეს ზონა გამოყოფილია

მოსახლეობის განსახლებისათვის; ყველა პასუხი ერთად სწორია.

სოფლის მეურნეობის რომელი სექტორი წარმოადგენს რეკრეაციულ რესურსს: მეხილეობა; მეცხოველეობა; რთველი და ღვინის დაყენების

ტექნოლოგია.

რას ნიშნავს რეკრეაცია: ძალების დახარჯვას; ძალების აღდგენას ; დათვალიერებას შემეცნების მიზნით.

საქართველოს ტურისტულ რეკრეაციულ პოტენციალს განაპირობებს: სასარგებლო წიაღისეული; კლიმატი; ორივე ერთად სწორი პასუხია; არცერთი პასუხი არ არის სწორი.

რა არის სახელმწიფო ნაკრძალი: რომლის შექმნის მიზანია ტურიზმის

ხელისშეწყობა და გარემოს მდგრადი განვითარება;

რომლის შექმნის მიზანია საგანმანათლებლო და სამეცნიერო საქმიანობა სპეციალური ნებართვით;

მცირე ზომის ტერიტორია, რომელსაც განსაკუთრებული ფაეულობა გააჩნია.

71

რომელია პირველი ნაკრძალი საქართველოში ვაშლოვანის; ლაგოდეხის; ბაბანეურის; ბორჯომის.

რომელი არ არის ბუნების ძეგლი: კაცხის სვეტი; ოკაცეს კანიონი; რიონის მეანდრები; ნავენახევის მღვიმე.

რომელი ნაკრძალი არ მდებარეობს კახეთში: მარიამჯვრის; ვაშლოვანის; კინტრიშის; ბაბანეურის.

აბრევიატურა WWF ნიშნავს: ბუნების დაცვის გლობალურ ორგანიზაციას; ბუნების დაცვის მსოფლიო ფონდს; ბუნების დაცვის რეგიონულ და

საერთაშორისო ფონდს; ბუნების დაცვის გლობალურ სივრცეს.

სწავლის მეშვიდე შედეგის შეფასება ხდება სასწავლო აუდიტორიაში, როგორც პროცესზე დაკვირვებით, (მასწავლებელი აკვირდება

სტუდენტის მუშაობას სწავლის შედეგით განსაზღვრული ამოცანების შესრულების პროცესში). შეფასება მოხდება მასწავლებლის მხრიდან დამაკმაყოფილებელი ან არადამაკმაყოფილებელი განსაზღვრებით, დადებითი შეფასების შემთხვევაში სტუდენტმა უნდა გასცეს სწორი პასუხი 6 შეკითხვას (მათ შორის საკვანძო შეკითხვებია 1, 2, 7, 10, 12, 13).

სწავლის მესამე შედეგის (3-5)-ის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება 2 სთ

72

სწავლის შედეგის შესაბამისი ცოდნის მიღების დასადასტურებლად შესაფასებელი პირი ქმნის მტკიცებულებას. მტკიცებულება შეიძლება

წარმოდგენილი იყოს პროდუქტის სახით. პროდუქტი შეიძლება იყოს სტუდენტის მიერ ნიმუშის შესაბამისი პრეზენტაციის შექმნა. მტკიცებულების (შედეგის) შეფასების შედეგად შემფასებელს შეუძლია განსაზღვროს და გადაწყვიტოს, აითვისა თუ არა შესაფასებელმა

პირმა მოდულის კონკრეტული სწავლის შედეგით მოთხოვნილი ცოდნა და უნარები. მასწავლებელი შეაფასებს პროდუქტი/შედეგს (პრეზენტაციას), ზემოთ მითითებული კრიტერიუმების საფუძველზე. მტკიცებულების შეფასებასთან დაკავშირებული რისკ ფაქტორი არის იმის გარკვევა, კონკრეტული მტკიცებულება ნამდვილად

შესაფასებელი პირის მიერაა შექმნილი თუ არა. (რისკების გამოსარიცხად მნიშვნელოვანია 2-3 საკვანძო საკითხზე კითხვების დასმა).

პრეზენტაცია ფასდება შემდეგი კრიტერიუმებით

მოდულის სახელწოდება „საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები“ კითხვებს გასცა პასუხი სტუდენტის სახელი და გვარი

შემფასებლის/დამკვირვებლის სახელი და გვარი

შეფასების კრიტერიუმი კი არა რეფერატის შინაარსობივი მხარე სრულყოფილია და პრეზენტაციისას აუდიტორიასთან კონტაქტი მაღალია.

საკითხი ზუსტადაა დასმული და გადმოცემულია ამომწურავად, ჩატარებულია ღრმა ანალიზი და გაკეთებულია არგუმენტირებული დასკვნები.

მაღალია რეფერატის ვიზუალური გაფორმება და სტუდენტი ამყარებს აუდიტორიასთან ურთიერთობას და ყველა კითხვაზე ავლენს საფუძვლიან ცოდნას.

ვიზუალური მასალა წარმოდგენილია ხარვეზების გარეშე, გამდიდრებულია სხვადასხვა საინფორმაციო წყაროებიდან მოპოვებული მასალებით.

პრეზენტაციის წარმოდგენისას იყენებს ვერბალურ და არავერბალურ საკომუნიკაციო საშუალებებს.

73

მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას პრეზენტაციის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე.

სასწავლო მასალის დემონსტრირების სქემა: 1. სასწავლო მასალის დემონსტრირება მოახდინეთ პროექტორის და მსოფლიოსა და საქართველოს ტურისტული რუკების საშუალებით; 2. განათავსეთ საილუსტრაციო მასალა გამოსაჩენ ადგილზე აუდიტორიაში; 3. კომენტარი გაუკეთეთ თითოეულ რუკას; 4. გარკვეული დრო დაუთმეთ სტუდენტებს შორის აზრთა გაზიარებას; 5. უპასუხეთ სტუდენტების მიერ დასმულ კითხვებს.

ლიტერატურა:

1. გაბუნია. გ. საქართველოს რეკრეაციული (საკურორტო-ტურისტული) რაიონები., თბ., 2005 2. ტატაშიძე ზ. საქართველოს გეოგრაფია, ნაწ. I., თბ., 2000 3. საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2006 4. მეტრეველი მ. გარემო და ეკოტურიზმის მენეჯმენტი თბ., 2012 5. საქართველოს დაცული ტერიტორიები

დამატებითი ლიტერატურა: 1. საქართველოს გზამკვლევი 2. ვერბიცკი ი., ხუციშვილი თ., მაისურაძე დ., ეკოლოგიური ტურიზმის საფუძვლები თბ.,2010 3. ტრაპაიძე ვ., წყლის რესურსები, თსუ 2012 4. საქართველოს კანონი წყლის შესახებ, თბ., 1997 5. კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებისა და ისტორიული ქალაქების დაცვა-დამხმარე სახელმძღვანელო პედაგოგებისათვის თბ.2014 6. ქუთაისის უნივერსიტეტის დიდაქტიკური კონცეფცია - შეფასების მეთოდები, ქუთაისი 2011

ინტერნეტ - რესურსები

74

1. https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98_(%E1%83%AC%E1

%83%A7%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98) 2. http://waters-of-georgia.blogspot.com/p/v-behaviorurldefaultvml-o.html 3. samkurnalocklebi.blogspot.com

სწავლებისათვის საჭირო რესურსები, მასალები, ინსტრუმენტები

სასწავლო აუდიტორია, სადაც არსებობს ყველა ის მასალა და ინსტრუმენტი, რომელიც საჭიროა თეორიული კურსისა და პრაქტიკული სავარჯიშოების განსახორციელებლად.

რესურსები: საქართველოს, მსოფლიოს და ევროპის გეოგრაფიული, ადმინისტრაციული და პოლიტიკური რუკები; საქართველოს სხვადასხვა რეგიონების გზამკვლევები; თვალსაჩინოებები; საქართველოს ციხე-სიმაგრეების და კულტურული მემკვიდრეობის და საქართველოს დაცული ტერიტორიების რუკები.

მასალები: საკანცელარიო მასალები. ინსტრუმენტები: კომპიუტერი, პროექტორი, პროექტორის ეკრანი, ფოტო-ვიდეო აპარატი. ინტერნეტ რესურსი:

სწავლის შედეგი IV. საქართველოს საკურორტო ზონებისა და ტურისტული პოტენციალის დახასიათება

საათების სავარაუდო განაწილება სწავლის მეოთხე შედეგისათვის: თეორიული მეცადინეობა 15 სთ პრაქტიკული მეცადინეობა 10 სთ დამოუკიდებელი სამუშაო 8 სთ შეფასება 3 სთ სულ 18 სთ

75

ლექცია 14 ( 2 სთ)

ლექცია - ფაქტობრივი მასალის წარადგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: აღმოსავლეთ საქართველოს საკურორტო ზონები და ტურისტული პოტენციალი

აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: კურორტოლოგიის ზოგადი მიმოხილვა ტურიზმი და საკურორტო საქმე საკურორტო საქმის თანამედროვე მდგომარეობა აღმოსავლეთ საქართველოს გეოგრაფიული მიმოხილვა აღმოსავლეთ საქართველოს კურორტების ზოგადი მიმოხილვა მათი პროფილის მიხედვით თბილისის კურორტთა ჯგუფი კახეთის კურორტები და საკურორტო ადგილები შიდა ქართლის კურორტები და საკურორტო ადგილები ქვემო ქართლის კურორტები და საკურორტო ადგილები

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

76

დემონსტრირება (1 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

სასურველია გამოიყენოთ თვალსაჩინოებები და ფილმები აღმოსავლეთ საქართველოს კურორტების შესახებ. ისარგებლეთ ინტერნეტ-რესურსებით:

www. http://www.myvideo.ge/v/528730 www. https://www.youtube.com/watch?v=ppuM3cmLUvA http://www.myvideo.ge/v/1471750 https://www.youtube.com/watch?v=wyPVFIMkUT4 https://www.youtube.com/watch?v=wDVD7sBuUI8

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დისკუსია (1 სთ)

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: საკურორტო საქმის თანამედროვე მდგომარეობა საქართველოში დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

77

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც

განსხვავებული აზრი არსებობს; სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

პრაქტიკული მეცადინეობა (4 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია.

ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

78

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „ რა განსაზღვრავს აღმოსავლეთ საქართველოს ტურისტუ-რეკრეაციული რესურსების

პოტენციალს“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს იმსჯელონ საქართველოს აღმოსავლეთ საქართველოს კურორტების მიმოხილვა მათი პროფილის შესაბამისად.

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის:

1. რამდენ ჯგუფად იყოფა კურორტები? 2. რა არის კურორტი? 3. რა არის საკურორტო ადგილი? 4. რა ძირითადი მაჩვენებლები უნდა ახასიათებდეს თანამედროვე კეთილმოწყობილ კურორტს? 5. რა შეიძლება მოყვეს კლიმატის გლობალურ დათბობას? 6. რას ნიშნავს ჰელიოთერაპია? 7. რას ნიშნავს პელიოდოთერაპია? 8. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს კურორტი ახტალა? 9. რომელი ბუნებრივი სამკურნალო ფაქტორებით გამოირჩევა კურორტი ახტალა? 10. სად მდებარეობს კურორტი ბიისი? 11. თბილისის რომელ უბანში მდებარეობს „თბილისის ბალნეოლოგიური კურორტი“? 12. ზღვის დონიდან რამდენი მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს კურორტი კოჯორი? 13. რა სამკურნალო თვისებებით გამოირჩევა ლისის ტბა? 14. რომელი მდინარის ხეობაში მდებარეობს კურორტი მანგლისი? 15. რომელი პროფილის კურორტია წყნეთი?

დამოუკიდებელი სამუშაო: 2 სთ

79

ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია: თბილისის ჯგუფის კურორტების დახასიათება სამედიცინო თვალსაზრისით და მათი ჩართვა ტურისტულ ბიზნესში

ლიტერატურა:

1. სააკაშვილი ნ., თარხან-მოურავი ი., ტაბიძე ნ., ქუთათელაძე ნ., „საქართველოს კურორტოგრაფია და საკურორტო თერაპია“ თბ.,2012

ვებ-გვერდები: 1. http://traces.iliauni.edu.ge/?address=location&id=3&lang=1 2. http://travelingeorgia.ge/region/Resort-Tskneti

ლექცია 15 (2 სთ)

ლექცია - ფაქტობრივი მასალის წარადგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თსაემებს: დასავლეთ საქართველოს საკურორტო ზონები და ტურისტული პოტენციალი

აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას.

80

შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: დასავლეთ საქართველოს გეოგრაფიული მიმოხილვა გურიის კურორტები და საკურორტო ადგილები იმერეთის კურორტები და საკურორტო ადგილები ლეჩხუმის კურორტები და საკურორტო ადგილები რაჭის კურორტები და საკურორტო ადგილები სამეგრელოს კურორტები და საკურორტო ადგილები სვანეთის კურორტები და საკურორტო ადგილები აჭარის კურორტები და საკურორტო ადგილები შავი ზღვისპირა კურორტები და საკურორტო ადგილები? კარსტული მღვიმეების საკურორტო პოტენციალი, სპელეოტურიზმის განვითარების პერსპექტივები დასავლეთ საქართველოს დაცული ტერიტორიები

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დისკუსია (1 სთ)

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: სამთო-სათხილამურო ტურიზმის განვითარების პერსპექტივები ზემო სვანეთში დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

81

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა

იყოს სტუდენტებისთვის; სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც

განსხვავებული აზრი არსებობს; სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ

პრაქტიკული მეცადინეობა (4 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია.

82

ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა

თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „event მენეჯმენტი, როგორც ტურიზმის სეზონის გამახანგრძლივებელი პირობა აჭარაში“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს იმსჯელონ საქართველოს აჭარაში სეზონის გამახანგრძლივებელი ღონისძიებების შესახებ.

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის:

1. რომელია ყველაზე მაღალი კურორტი გურიაში? 2. გურიის რომელი კურორტი გამოირჩევა მაგნეტიტური ქვიშებით? 3. რომელი დაცული ტერიტორია მდებარეობს გურიაში? 4. რომელი ტბა იწოდება „ვერცხლად“ სამეგრელოში? 5. სად შეიძლება განხორციელდეს სამთო-სათხილამურო ტურიზმი აჭარაში? 6. სად შეიძლება განხორციელდეს სამთო-სათხილამურო ტურიზმი სვანეთში? 7. სად მდებარეობს „გაქვავებული ტყე“? 8. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს ოკაცეს კანიონი? 9. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს კურორტი მენჯი? 10. სად მდებარეობს ჰაწვალის სათხილამურო ტრასები? 11. რომელი პროფილის კურორტია უწერა? 12. საქართველოს რომელ რეგიონში მდებარეობს კურორტი შოვი? 13. რომელი პროფილის კურორტია საირმე?

დამოუკიდებელი სამუშაო (3 სთ)

83

ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია: დასავლეთ საქართველოს რა რესურსი შეიძლება იყოს გამოყენებული ეკოტურიზმში

ლიტერატურა:

1. მეტრეველი მ., „გარემო და ეკოტურიზმის მენეჯმენტი“ თბ.,2012

ვებ-გვერდები: 1. http://www.greenalt.org/webmill/data/file/publications/policy_%20brief_turizmis_ganvitareba_saqartveloshi.pdf 2. https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9D%E1%8

3%A1_%E1%83%9B%E1%83%A6%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%94 3. apa.gov.ge/.../mtiralas...parkis...parkis.../kintrishis-daculi-teritoriebis-damatebiti-girssh 4. https://ka.wikipedia.org/wiki 5. http://kobuleti.org.ge/index.php?rf=text&tid=145&lang=ge

ლექცია 16 (2 სთ)

ლექციის დაწყებამდე პირველი 10-15 წუთი დაუთმეთ წინა დამოუკიდებელი მეცადინეობის დროს შესრულებელი დავალებების განხილვას - თითოეულ სტუდენტს მიეცით განმარტება რამდენად სწორად აქვს შესრულებული დავალება და განიხილეთ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ნაშრომი.

დამოუკიდებელი მეცადინეობის შედეგები მოწმდება ორი კრიტერიუმის მიხედვით: 1. სტუდენტმა გადმოაგზავნა თუ არა დავალება საკუთარი ელ-ფოსტით 2. სტუდენტი პასუხობს თუ არა დავალებასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს (სასურველია შემოწმდეს მომდევნო თეორიული ლექციის

დასაწყისში-თითო სტუდენტს დაუსვით 2-3 მარტივი შეკითხვა, რათა დარწმუნდეთ, რომ დავალება თავისი შესრულებულია)

სტუდენტის გვარი, სახელი

დავალების დასახელება

შესრულების კრიტერიუმები

დავალება გადმოაგზავნა საკუთარი ფოსტით

უპასუხა დავალებასთან

დაკავშირებული

84

ლექცია - ფაქტობრივი მასალის წარადგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: სამხრეთ საქართველოს საკურორტო ზონები და ტურისტული პოტენციალი აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას. შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: სამხრეთ საქართველოს გეოგრაფიული მიმოხილვა სამცხე-ჯავახეთის კურორტები და საკურორტო ადგილები სამცხე-ჯავახეთის დაცული ტერიტორიები სამცხე-ჯავახეთის ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დისკუსია (1 სთ)

შეკითხვებს დიახ არა დიახ არა

დავალება შესრულებლია ორივე კრიტერიუმის შესრულების შემთხვევაში

85

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: ბორჯომის ჯგუფის კურორტების კლიმატური პირობები და მათი სამკურნალო ზემოქმედება ადამიანზე დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს ნეიტრალური;

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით;

სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

86

დემონსტრირება (2 სთ)

ეს მეთოდი ინფორმაციის ვიზუალურად წარმოდგენას გულისხმობს. შედეგის მიღწევის თვალსაზრისით ის საკმაოდ ეფექტურია. შესაძლებელია მასალა აუდიო და ვიზუალური გზით მივაწოდოთ სტუდენტებს. ეს მეთოდი გვეხმარება თვალსაჩინო გავხადოთ სასწავლო მასალის აღქმა.

სასურველია გამოიყენოთ თვალსაჩინოებები და ფილმები სამხრეთ საქართველოს ტურისტული რესურსების შესახებ. ისარგებლეთ ინტერნეტ-რესურსებით: 1. https://www.youtube.com/watch?v=4wSH3OFWETM 2. https://www.youtube.com/watch?v=g3tIitNEBoc 3. https://www.youtube.com/watch?v=sbK8sJSQukE 4. https://www.youtube.com/watch?v=iAZnFSVlgSo 5. https://www.youtube.com/watch?v=F0j-GXfCSQo

პრაქტიკული მეცადინეობა (3 სთ)

პრაქტიკული მეცადინეობა ხელს უნდა უწყობდეს თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაციის განმტკიცებას. მასწავლებელი უნდა დარწმუნდეს, რომ აუდიტორიაში მსხდომმა ყველა სტუდენტმა გაიგო თეორიული მეცადინეობის დროს ახსნილი ინფორმაცია.

ა) პირველი 5-10 წუთი დაუთმეთ გონებრივ იერიშს, რათა გაარკვიოთ ხომ არ არის ისეთი საკითხი, რომელიც ვერ გაიგეს სტუდენტებმა თეორიული მასალიდან. სთხოვეთ სტუდენტებს მოიყვანონ მათთვის ცნობილი მაგალითები თეორიულ მასალასთან დაკავშირებით. გონებრივი იერიშისას შეგიძლიათ გამოიყენოთ კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის.

ბ) სტუდენტებს მიეცით პრაქტიკული სავარჯიშო „ სამხრეთ საქართველოს კურორტები და სამკურნალო პროფილი“. კერძოდ, საკითხის უკეთ გასაგებად, სასურველია გამოყენებულ იქნეს „გააზრებული წაკითხვის“ მეთოდი: სტუდენტები დაყავით 3 ჯგუფად, თითოეულ ჯგუფს დაავალეთ ყურადღებით წაიკითხოს თეორიული მასალა, რისთვისაც მიეცით 10-15 წუთი.

გ) დარჩენილი დროის მანძილზე, ჯერ თითოეულმა ჯგუფმა აღწეროს თავის მიერ წაკითხული მასალა, ხოლო ბოლოს, სთხოვეთ ჯგუფებს იმსჯელონ სამხრეთ საქართველოს საკურორტო პოტენციალის შესახებ.

87

კითხვები განმავითარებელი შეფასებისათვის:

1. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს კურორტი აბასთუმანი? 2. რა უნებრივი ფაქტორები განაპირობებს აბასთუმნის საკურორტო პოტენციალს? 3. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს კურორტი ახალდაბა? 4. ზღვის დონიდან რა სიმაღლეზე მდებარეობს კურორტი ბაკურიანი? 5. რომელი მდინარეების ხეობაში მდებარეობს კურორტი ბორჯომი? 6. ვის მიერ იქნა დაარსებული თავდაპირველად ბორჯომ-ხარაგაულის დაცული ტერიტორია? 7. სად მდებარეობს და ვისი სახელობისაა ტიმოთესუბნის ტაძარი? 8. რამდენი ტურისტული მარშრუტია ბორჯომ-ხარაგაულის დაცულ ტერიტორიაზე? 9. რომელ მუნიციპალიტეტში მდებარეობს ზარზმის მონასტერი? 10. რომელ საუკუნეში დაარსდა კლდეში ნაკვეთი სამონასტრო ანსამბლი ვარძია?

დამოუკიდებელი სამუშაო (2 სთ)

ისარგებლეთ ინტერნეტ-საიტებით და მოიძიეთ ინფორმაცია: სამხრეთ საქართველოს ტურისტული რესურსები - ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები საქართველოს ფარგლებს გარეთ

„ისტორიული ტაო-კლარჯეთი 1. http://www.orthodoxy.ge/eklesiebi/tao/tao.htm 2. http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9D%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%AF%E1%83

%94%E1%83%97%E1%83%98 3. http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%A8%E1%83%99%E1%83%98 4. http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%97%E1%83%AE%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83

%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90 5. http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%AB%E1%83%97%E1%83%90

88

ლექცია 17 (2 სთ)

ლექციის დაწყებამდე პირველი 10-15 წუთი დაუთმეთ წინა დამოუკიდებელი მეცადინეობის დროს შესრულებელი დავალებების განხილვას - თითოეულ სტუდენტს მიეცით განმარტება რამდენად სწორად აქვს შესრულებული დავალება და განიხილეთ ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ნაშრომი.

დამოუკიდებელი მეცადინეობის შედეგები მოწმდება ორი კრიტერიუმის მიხედვით: 1. სტუდენტმა გადმოაგზავნა თუ არა დავალება საკუთარი ელ-ფოსტით 1. სტუდენტი პასუხობს თუ არა დავალებასთან დაკავშირებულ შეკითხვებს (სასურველია შემოწმდეს მომდევნო თეორიული ლექციის

დასაწყისში-თითო სტუდენტს დაუსვით 2-3 მარტივი შეკითხვა, რათა დარწმუნდეთ, რომ დავალება თავისი შესრულებულია)

სტუდენტის გვარი, სახელი

დავალების დასახელება

შესრულების კრიტერიუმები

დავალება გადმოაგზავნა საკუთარი ფოსტით

უპასუხა დავალებასთან

დაკავშირებული შეკითხვებს

დიახ არა დიახ არა

დავალება შესრულებლია ორივე კრიტერიუმის შესრულების შემთხვევაში

ლექცია - ფაქტობრივი მასალის წარადგენა პირდაპირ, ძირითადად მონოლოგის რეჟიმში, გადაცემული მასალა სტიმულს აძლევს აზროვნებას ღია დისკუსიისათვის, სასარგებლოა დიდ ჯგუფებში. თუმცა ამ დროს აუდიტორია პასიურია, კომუნიკაცია ცალმხრივია.

აუდიტორიის პირობებში მასწავლებელი სტუდენტებთან ერთად განიხილავს შემდეგ თემებს: საქართველოს მთიანეთის საკურორტო ზონები და ტურისტული პოტენციალი

აქტივობის ზოგადი აღწერა: მეცადინეობის დასაწყისი დაუთმეთ შესავალ ნაწილს, ხოლო შემდეგ ახსენით ძირითადი მასალა. აქტივობის დეტალური აღწერა: შესავალი ნაწილი 5-დან 10 წუთამდე შეიძლება გრძელდებოდეს. საჭიროა სასწავლო თემატიკისა და

სწავლების მეთოდების გაცნობა. აუცილებლად უნდა დაიწეროს დაფაზე გაკვეთილის მიზნები. გაკვეთილის მიზანი განსაზღვრავს შედეგს, მრავალი მიზნის ჩამოწერა

მიზანშეწონილი არაა, რადგან კარგი გაკვეთილი არ ნიშნავს ბევრი ინფორმაციის გადაცემას.

89

შესავალი ნაწილის შემდეგ მოდის პირდაპირი სწავლების დრო, პროფესიული სტუდენტისათვის მაქსიმალურად გასაგები ენით განმარტეთ

შემდეგი საკითხები: საქართველოს მთის კურორტები და საკურორტო ადგილები სამთო - სათხილამურო ტურიზმის განვითარების პერსპექტივები საქართველოში ალპინიზმი

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დემონსტრირება (1 სთ)

დემონსტრირების საგანი: საქართველოს მთის კურორტები და საკურორტო ადგილები დაწვრილებით და თანმიმდევრულად აღწერა მოქმედების ყველა დეტალისა

1. თეორიული მასალა გადმოიცემა პრეზენტაციის მეშვეობით, რაც სტუდენტს საშუალებას აძლევს თვალნათლივ დაინახოს ახსნილი მასალა

2. პრეზენტაციის საწყის სლაიდზე ჩანდეს ამ ქვეთავის ნომერი და სათაური შესაბამის ილუსტრაციასთან ერთად; 3. თითოეულ საკითხს დაეთმოს 1-5 სლაიდი; 4. თითოეულ სლაიდზე ჩანდეს როგორც ტექსტი, ისე ტექსტის შესაბამისი ილუსტრაცია, რომელიც მაქსიმალურად უწყობს ხელს მასალის

ათვისებასა და დამახსოვრებას; 5. ბოლოს წინა სლაიდ(ებ)ზე უნდა ჩაიწეროს დამოუკიდებელი მუშაობის ინსტრუქცია და ელექტრონული ფოსტის მისამართი, სადაც

სტუდენტებმა უნდა გამოაგზავნონ დამოუკიდებელი მუშაობის დროს შესრულებული მასალა (მაგალითად, მასწავლებლის ელექტრონული ფოსტა);

6. ბოლო სლაიდს დაარქვათ „საკითხავი მასალა“, სადაც ჩაწერეთ ძირითადი საკითხავი მასალის დასახელება (მაგალითად, ტექსტი - „ლექციაზე განხილული სლაიდები“) და დამატებითი საკითხავი ლიტერატურის დასახელება.

Microsoft Power Point-ის მეშვეობით ინფორმაციის დიზაინი პრეზენტაციის ვიზუალურ ნაწილს ეხება და გულისხმობს, როგორც ინფორმაციის ბლოკების ორგანიზებას, ისე გარეგნული მხარის დახვეწას. ეფექტური პრეზენტაცია ისე უნდა იყოს სტრუქტურირებული რომ საგრძნობლად გაუადვილოს სტუდენტს ინფორმაციის მიღება, აღქმა, დამუშავება და უკუკავშირი. სლაიდზე მხოლოდ ძირითადი, აუცილებელი

90

ინფორმაცია უნდა იყოს დატანილი, ტექსტი უნდა იყოს ლაკონური, არ უნდა იყოს გადატვირთული სასვენი ნიშნებით; ფონისა და შრიფტის ფერები, ძირითადი ელემენტების მდებარეობა უნდა მეორდებოდეს.

შემდეგ უნდა მოახდინოთ ახსნილი მასალს შეჯამება, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ გავიგოთ ჩართულია თუ არა სტუდენტი ლექციის მსვლელობაში და ვთხოვოთ განგვიმარტოს მიზანი და ის თუ რაზე ვსაუბრობდით.

ლექციის ბოლოს პედაგოგი კიდევ ერთხელ შეაჯამებს განხილულ თემატიკას და უპასუხებს სტუდენტთა შეკითხვებს.

დისკუსია (1 სთ) პროექტის თემატიკის ირგვლივ

კოლეჯის აუდიტორიაში სტუდენტები გამართავენ დისკუსიას თემაზე: „რეკრეაციული ტურიზმის განვითარების პერსპექტივები საქართველოში“

დისკუსიაში მონაწილე ორივე ჯგუფში სტუდენტთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი. სასურველია მოწინააღმდეგე მხარეები ერთმანეთის პირისპირ განლაგდნენ.

რჩევები მასწავლებელს დისკუსიის მეთოდის გამოყენების დროს:

დისკუსიის წარმატებული წარმართვისათვის მასწავლებელმა სწორად უნდა შეარჩიოს სადისკუსიო თემა და იგი საინტერესო უნდა იყოს სტუდენტებისთვის;

სადისკუსიოდ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ლექციასა თუ სემინართან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, რომლის შესახებაც განსხვავებული აზრი არსებობს;

სადისკუსიო თემასთან დაკავშირებით სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ საკმარისი ცოდნა; სადისკუსიო თემის დამუშავების მიზნით, სტუდენტებს წინასწარ შეიძლება მიეთითოთ შესაბამისი ლიტერატურა; მასწავლებელმა წინასწარ, თავისთვის მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს დისკუსიის ფორმატი: პოლემიკაში მონაწილეთა საუბრის

რეგლამენტირება, აზრის გამომთქმელთა თანმიმდევრობა, მთავარი და დამაზუსტებელი შეკითხვების განსაზღვრა და ასეთი შეკითხვების დასმის დრო და ტექნიკა;

დისკუსიის დაწყებამდე უნდა განისაზღვროს მასწავლებლის როლი - პირველ დისკუსიაზე იგი უნდა იყოს როგორც მოდერატორი, ასევე ფასილიტატორი. არ უნდა გამოირიცხოს შემდგომში ამ როლის სტუდენტების მიერ მონაცვლეობით შესრულება;

91

მასწავლებელმა არ უნდა გამოხატოს საკუთარი დამოკიდებულება პოლემიკაში მონაწილე მხარეების მიმართ - იგი უნდა იყოს

ნეიტრალური; მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს დისკუსიაში ყველა სტუდენტის აქტიური მონაწილეობა, პასიური სტუდენტები შეიძლება

წახალისდნენ მათზე ფოკუსირებული შეკითხვების დასმით; სადისკუსიო კითხვები უნდა იწყებოდეს ასეთი სიტყვებით: „რატომ?“ და „როგორ?“ - არ უნდა იწყებოდეს: „ვინ?“, „სად?“, „როდის?“; სტუდენტებს უნდა გააჩნდეთ დასმულ შეკითხვაზე პასუხის მომზადების საშუალება; მნიშვნელოვანია სტუდენტებს გამოუმუშავდეთ დისკუსიის დროს საკუთარი აზრის არგუმენტირებულად გამოხატვის უნარი. მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას დისკუსიის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა

და გადაწყვეტილებების საფუძველზე. დამატებით შეიძლება შეფასდეს სტუდენტის ჯგუფში მუშაობის უნარი, დროის მენეჯმენტი და ა.შ.

სასურველია 10- 15 წუთი დაუთმოთ სწავლის მეოთხე შედეგის (1-4) ის პროდუქტი/შედეგის კონსულტაციას, რომელიც მოიცავს დასვენებისა და რეკრეაციის მიზნით ტურისტთა მოგზაურობას საქართველოში და შესაძლებელია მიეცეთ მითითება სტატისტიკური მასალების გამოყენების შესახებ, რომელიც გამოიხატება სათანადო სტატისტიკური ანალიზით.

ნიმუში:

92

სასწავლო მასალის დემონსტრირების სქემა:

1. სასწავლო მასალის დემონსტრირება მოახდინეთ პროექტორის და მსოფლიოსა და საქართველოს ტურისტული რუკების საშუალებით; 2. განათავსეთ საილუსტრაციო მასალა გამოსაჩენ ადგილზე აუდიტორიაში; 3. კომენტარი გაუკეთეთ თითოეულ რუკას; 4. გარკვეული დრო დაუთმეთ სტუდენტებს შორის აზრთა გაზიარებას; 5. უპასუხეთ სტუდენტების მიერ დასმულ კითხვებს.

53%

20%

27%

მოხმარების მიზანი

დასვენების მიზნითმკურნალობის მიზნითორივე ერთად

93

ლიტერატურა :

1. გაბუნია. გ. საქართველოს რეკრეაციული (საკურორტო-ტურისტული) რაიონები., თბ., 2005 2. ტატაშიძე ზ. საქართველოს გეოგრაფია, ნაწ. I., თბ., 2000 3. საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბ., 2006 4. მეტრეველი მ. გარემო და ეკოტურიზმის მენეჯმენტი თბ., 2012 5. საქართველოს დაცული ტერიტორიები

დამატებითი ლიტერატურა: 1. საქართველოს გზამკვლევი 2. სააკაშვილი ნ., თარხან-მოურავი ი., ტაბიძე მ., ქუთათელაძე ნ., საქართველოს კურორტოგრაფია და საკურორტო თერაპია თბ.,2011 3. ლიპარტელიანი ი., ნინიკაშვილით., საქართველოს 100 კურორტი თბ., 2014 4. ბლანუცა ს., ელიზბარაშვილი ე., ქარცივაძე ნ. – კურორტი ურეკი, თბ., საბჭოთა საქართველო, 1988. 5. თარხან-მოურავი ი., სააკაშვილი ნ., გაგნიძე მ. და სხვ. – საქართველოს კურორტები -– ურეკი, თბ.,2008. 6. თარხან-მოურავი ი., სააკაშვილი ნ., ქუთათელაძე ნ. და სხვ. – საქართველოს კურორტები – საირმე, თბ., 2009 7. ლაზარიდი-ციციშვილი ა. – ბორჯომი (ბორჯომის რაიონის საკურორტო რესურსები), საქართველოს სსრ სამედიცინო გამომცემლობა,

1955 8. რობაქიძე ა. – ბალნეოთერაპია, 2004 9. ფოფხაძე ლ. – რადიოაქტიური კურორტები და მათი სამკურნალო თვისებები –თბილისი: საბჭოთა საქართველო, 1960 10. შავიანიძე ო. – კურორტი წყალტუბო – თბილისი: საბჭოთა საქართველო, 1973. 11. ქუთაისის უნივერსიტეტის დიდაქტიკური კონცეფცია - შეფასების მეთოდები, ქუთაისი 2011

ინტერნეტ - რესურსები 1. https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98_(%E1%83%AC%E1%

83%A7%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98) 2. http://waters-of-georgia.blogspot.com/p/v-behaviorurldefaultvml-o.html 3. samkurnalocklebi.blogspot.com

94

სწავლებისათვის საჭირო რესურსები, მასალები, ინსტრუმენტები

სასწავლო აუდიტორია, სადაც არსებობს ყველა ის მასალა და ინსტრუმენტი, რომელიც საჭიროა თეორიული კურსისა და პრაქტიკული სავარჯიშოების განსახორციელებლად.

რესურსები: საქართველოს, მსოფლიოს და ევროპის გეოგრაფიული, ადმინისტრაციული და პოლიტიკური რუკები; საქართველოს სხვადასხვა რეგიონების გზამკვლევები; თვალსაჩინოებები; საქართველოს ციხე-სიმაგრეების და კულტურული მემკვიდრეობის და საქართველოს დაცული ტერიტორიების რუკები.

მასალები: საკანცელარიო მასალები. ინსტრუმენტები: კომპიუტერი, პროექტორი, პროექტორის ეკრანი, ფოტო-ვიდეო აპარატი. ინტერნეტ რესურსი:

სწავლის მეოთხე შედეგის (1-4)-ის პროდუქტი/შედეგის მტკიცებულება 3 სთ

სწავლის შედეგის შესაბამისი ცოდნის მიღების დასადასტურებლად შესაფასებელი პირი ქმნის მტკიცებულებას. მტკიცებულება შეიძლება

წარმოდგენილი იყოს პროდუქტის სახით. პროდუქტი შეიძლება იყოს სტუდენტის მიერ ნიმუშის შესაბამისი პრეზენტაციის შექმნა. მტკიცებულების (შედეგის) შეფასების შედეგად შემფასებელს შეუძლია განსაზღვროს და გადაწყვიტოს, აითვისა თუ არა შესაფასებელმა

პირმა მოდულის კონკრეტული სწავლის შედეგით მოთხოვნილი ცოდნა და უნარები. მასწავლებელი შეაფასებს პროდუქტი/შედეგს (პრეზენტაციას), ზემოთ მითითებული კრიტერიუმების საფუძველზე. მტკიცებულების შეფასებასთან დაკავშირებული რისკ ფაქტორი არის იმის გარკვევა, კონკრეტული მტკიცებულება ნამდვილად

შესაფასებელი პირის მიერაა შექმნილი თუ არა. (რისკების გამოსარიცხად მნიშვნელოვანია 2-3 საკვანძო საკითხზე კითხვების დასმა).

პრეზენტაცია ფასდება შემდეგი კრიტერიუმებით

მოდულის სახელწოდება „საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსები“ კითხვებს გასცა პასუხი სტუდენტის სახელი და გვარი

შემფასებლის/დამკვირვებლის სახელი და გვარი

შეფასების კრიტერიუმი კი არა

95

რეფერატის შინაარსობივი მხარე სრულყოფილია და პრეზენტაციისას აუდიტორიასთან კონტაქტი მაღალია.

საკითხი ზუსტადაა დასმული და გადმოცემულია ამომწურავად, ჩატარებულია ღრმა ანალიზი და გაკეთებულია არგუმენტირებული დასკვნები.

მაღალია რეფერატის ვიზუალური გაფორმება და სტუდენტი ამყარებს აუდიტორიასთან ურთიერთობას და ყველა კითხვაზე ავლენს საფუძვლიან ცოდნას.

ვიზუალური მასალა წარმოდგენილია ხარვეზების გარეშე, გამდიდრებულია სხვადასხვა საინფორმაციო წყაროებიდან მოპოვებული მასალებით.

პრეზენტაციის წარმოდგენისას იყენებს ვერბალურ და არავერბალურ საკომუნიკაციო საშუალებებს.

მასწავლებელი ახდენს სტუდენტების განმავითარებელ შეფასებას პრეზენტაციის დროს მათი მომზადების დონის, აქტივობის, დასკვნებისა და გადაწყვეტილებების საფუძველზე.

დ ა ს კ ვ ნ ა

საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული მოდულის სპეციფიკის გათვალისწინებით, რეკომენდირებულია საქართველოს ტურისტულ-რეკრეაციული პოტენციალის შესწავლა და დაკავშირება შესაბამისი პროფესიული თემატიკის მოდულებთან. სასურველია თეორიული და პრაქტიკული მეცადინეობების ჩატარება სათანადო აქტივობებით, რომელიც საჭიროა დაიგეგმოს პროფესიული მიზნების მიღწევის ამოცანებიდან გამომდინარე.

მნიშვნელოვანია მოდულის წამყვანმა პედაგოგმა სასწავლო პროცესი წარმართოს დარგის სპეციფიკიდან გამომდინარე.

96

თითოეული აქტივობა რომელიც შეესაბამება ამა თუ იმ სწავლის შედეგს, ეხმაურება პროფესიული საქმიანობის მიზნებს და არ არის აგებული

ზოგადი თემატიკის დავალებებზე. სასურველია პედაგოგმა გაითვალისწინოს პარალელურად შესასწავლი მოდულების სპეციფიკა და შეასაბამისად იქ განხილული ამოცანების

მხარდასაჭერად განახორციელოს მიმზიდველი ტურისტული პაკეტის მოდელირებისთვის შესაბამის პრაქტიკული აქტივობები. რეკომენდირებულია მოდულით გათვალისწინებული საკითხების ინტეგრირება სხვა სასწავლო მოდულებში, შესაბამისი თემატიკის

საკითხების გადასაწყვეტად. აღნიშნული მოდულის სპეციფიკიდან გამომდინარე, პედაგოგის უმთავრეს მიზანს უნდა წარმოადგენდეს, ნათლად დაანახოს

პროფესიულ სტუდენტს, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია ტურისტული პაკეტის ფორმირებაში ტურისტულ-რეკრეაციული რესურსების მნიშვნელობა, მათი შერჩევა და ღირებულების გამოვლენა. მოცემული კურსის დამთავრების შემდეგ პროფესიული სტუდენტი აქტიურად განაგრძობს შესაბამისი ნასწავლი ინსტრუმენტების გამოყენებას.

საათების განაწილების სარეკომენდაციო სქემა:

საათების განაწილება სწავლის შედეგების მიხედვით

სწავლის შედეგები თეორიული მეცადინეობა (საკონტაქტო)

პრაქტიკული მეცადინეობა (საკონტაქტო)

დამოუკიდებელი სამუშაოები

შეფასება სულ

97

სწავლის შედეფი 1 10 0 5 3 18

სწავლის შედეგი 2 10 10 8 3 31

სწავლის შედეგი 3 15 15 6 4 40

სწავლის შედეგი 4 15 10 8 3 36

სულ: 50 35 27 13 125

მოდულის განხორციელების რეკომენდირებული დროითი ჩარჩო

აქტივობა ხანგრძლივობა

სწავლის შედეგი 1 სწავლის შედეგი 2 სწავლის შედეგი 3 სულ

მასწავლებლის პრეზენტაცია/ საკლასო

განხილვები/ განხილვები მცირე

ჯგუფებში

4 საათი 8 საათი 4 საათი 16 საათი

სტუდენტების აქტივობები /

განმავითარებელი შეფასება

3 საათი 4 საათი 3 საათი 10 საათი

შემაჯამებელი შეფასება 1 საათი 2 საათი 2 საათი 5 საათი

სულ 10 საათი 18 საათი 12 საათი 40 საათი

სასწავლო მასალის ტიპები

ვიზუალური სასწავლო მასალა კინესტეტიკური სასწავლო მასალა

აუდიოვიზუალური სასწავლო მასალა

აუდიო სასწავლო მასალა

1. წიგნები დისკუსია/დებატები ვიდეოები/DVD დისკები

98

2. დამხმარე მასალები

(ჰენდაუთები) თამაშები დემონსტრაციები

3. რუკები 4. ამონაბეჭდები შესასწავლი ნიმუშები

5. პოსტერები 6. დიაგრამები 7. ფილმები 8. Power Point – ის პრეზენტაციები ვიდეოები/DVD დისკები კომპიტერული ტექნიკა

9. კალმის დაფები 10. ფლიპჩარტები 11. მოდელები 12. კედლის სქემები 13. და ა.შ.

99