ผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบความวตกกงวลของ

ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจในหอผปวยอายรกรรม ธท.2 โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Results of the Clinical Nursing Practice Guideline on complications and anxiety levels in Patients with coronary artery disease who undergoing coronary artery

angiogram at Internal Medicine Ward, Thammasat University Hospital.

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

หนวยงานการพยาบาลผปวยอายรกรรม ธท.2 Female General Medicine Ward 2

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2559 Fiscal Year 2016

ลดาวลย ฤทธกลา Ladawan Ritklar

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital

โครงการวจยเพอพฒนางานของโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Thammasat University Hospital Research Project for Performance Development

ของ Of

ลดาวลย ฤทธกลา Ladawan Ritklar

เรอง

Subject

ผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอ

ภาวะแทรกซอนและระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ ในหอผปวยอายรกรรม ธท.2

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Results of the Clinical Nursing Practice Guideline on complications and anxiety levels in Patients with coronary artery disease who undergoing coronary artery angiogram at Internal Medicine Ward, Thammasat

University Hospital. ไดผานการตรวจสอบและอนมตทนสนบสนนจาก

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต Be verified and approved by the Thammasat University Hospital

ปงบประมาณ 2559 Fiscal Year 2016

เมอวนท 1 พฤศจกายน 2558 Date 1 November 2015

ประธานกรรมการโครงการChair of Committee (..................................................................) ผชวยศาสตราจารย นายแพทยฉตรชย มงมาลยรกษ อาจารยทปรกษาโครงการ Project Advisor (..................................................................) รองศาสตราจารย นายแพทยดลก ภยโยทย ผอนมตโครงการ Project Authorizer (................................................................) รองศาสตราจารย นายแพทยจตตนดด หะวานนท

ก

ค าส าคญ: แนวปฏบตการพยาบาล ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ การฉดสหลอดเลอดหวใจ ภาวะแทรกซอน ระดบความวตกกงวล

บทคดยอ การฉดสหลอดเลอดหวใจเปนการวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจทสาคญ การวจยกงทดลองครงน มวตถประสงคเพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอด เลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ โดยศกษาในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ทมารบบรการทงานการพยาบาล ธท.2 โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางเดอนมนาคม - สงหาคม 2559 จานวน 52 ราย โดยทาการสมกลมตวอยางเขากลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 26 ราย กลมทดลองไดรบการดแลตามแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอดหวใจทพฒนาขนจากแนวคดแนวปฏบตทางคลนกไปใชของสมาคมพยาบาลออนทารโอ ประเทศแคนาดา (RNAO, 2009) เปนแนวทางในการนาแนวปฏบต สวนกลมควบคมไดรบการดแลตามปกต เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบประเมนความวตกกงวลของซง วเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา ไคสแคว และ t-test ผลการศกษาพบวาภายหลงเขารวมโครงการ กลมทดลองมอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจตากวากลมควบคม (กลมทดลอง รอยละ 11.5 เทยบกบ กลมควบคม รอยละ38.5, p < 0.05) และมคะแนนระดบความวตกกงวลของผปวยตากวากลมควบคม (M = 31.5 ± 5.37 vs M = 47.0 ± 9.11, p< 0.001) ผลการศกษาครงนแสดงใหเหนวาการใชการดแลตามแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ชวยสงเสรมใหพยาบาลสามารถใหการดแลผปวยไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหลดความวตกกงวลของผปวยและปองกนการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจทอาจเกดขนได ทงนควรศกษาซ าในกลมตวอยางขนาดใหญขนเพอพสจนประสทธภาพของแนวปฏบตทางการพยาบาลดงกลาว

ข

ABSTRACT

Coronary angiography is important tool for diagnosing coronary artery disease. The purpose of this quasi-experimental research is to explore the effects of a clinical nursing practice guideline on complications and anxiety levels in patients with coronary artery disease who undergoing coronary artery angiography. The samples were 52 coronary artery disease patients’, who were admitted In- patient department, center, Thammasat university hospital during March-August, 2016. Subjects were randomly assigned to the experimental group and control groups equally (26 people per group). The experimental group received nursing care according to the clinical nursing practice guideline by Registered Nurses Association of Ontario, whereas the control group received usual nursing care. The number of patients who had the complication from coronary angiography was recorded and the anxiety score were assessed using the Zung Self-Rating Anxiety Scale. Data were analyzed using descriptive statistic, Chi-square test and dependence t-test.

At the end of stage the experimental group demonstrated the incidence rates of complications is significantly lower than the control group (11.5 % and 38.5 %, p< 0.05) and anxiety scale is lower than those the control group (M = 31.5 ± 5.37 vs M = 47.0 ± 9.11, p< 0.001).

Results from this study suggest that the clinical nursing practice guideline for coronary artery disease using in this study is in reducing complications and anxiety following coronary artery angiography.

A further study should be replicated using a larger size of sample to verify the effectiveness of this guideline on types of complications.

Keywords: Clinical Nursing Practice Guideline, coronary artery disease, coronary artery angiography, complications, anxiety levels

ค

กตตกรรมประกาศ

วจยฉบบนสาเรจไดดวยความกรณาและความชวยเหลออยางดยงจาก รศ.นพ.ดลก ภยโยทย ทไดกรณาใหคาแนะนาและขอเสนอแนะทเปนประโยชน ผวจยขอขอบคณผทรงคณวฒทกทานทกรณาใหความอนเคราะหในการตรวจสอบความตรงในเนอหาของเครองมอทใชในการวจย พรอมทงใหขอเสนอแนะทเปนประโยชน ขอขอบคณ ผอานวยการโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต รวมทงเจาหนาททเกยวของทกทานทได ใหความรวมมอและอานวยความสะดวกในการเกบขอมลครงนและทสาคญผวจยขอขอบคณผปวยทกทานททาใหการวจยนสาเรจลงไดดวยด

การวจยครงนไดรบทนสนบสนนการวจยจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ปงบประมาณ 2559

คณประโยชนทเกดจากวจยฉบบน ผวจยขอมอบแดบดา มารดา คณาจารย กลมตวอยางและผทใหความรวมมอชวยเหลอในการทาวจยทกทาน

ลดาวลย ฤทธกลา

ง

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย( Abstract Thai) ก บทคดยอภาษาองกฤษ(Abstract English) ข กตตกรรมประกาศ (Acknowledgments) ค สารบญ (Table of Content) ง สารบญตาราง (List of Tables) จ สารบญภาพ (List of Figures) ฉ บทท 1 บทน า (Introduction)

1.1 ความสาคญและความเปนมา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 3 1.3 คาถามการวจย 4 1.4 สมมตฐานการวจย 4 1.5 ขอบเขตของการวจย 4 1.6 ตวแปรทเกยวของในการวจย 4 1.7 คาสาคญของการวจย 5 1.8 กรอบแนวคดการวจย 6

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ(Literature Review) 2.1 โรคหลอดเลอดหวใจ 9 2.2. การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ 27 2.3 แนวปฏบตทางการพยาบาล/ทางคลนกและงานวจยทเกยวของ 39 2.4 แนวปฏบตในการดแลผปวยทางการพยาบาลทไดรบการสวนหวใจโดยการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจ 46

บทท 3 วธการด าเนนงานวจย (Materials and Methods)

3.1 วธการศกษา 51 3.2 ประชากรและกลมตวอยางทศกษา 51 3.3 เครองมอทใชในการวจย 53

ง

3.4 วธดาเนนการวจย 55 3.5 การพทกษสทธของผรวมวจย 56 3.6 การวเคราะหขอมล 58

บทท 4 ผลการวจย (Results) 4.1 ผลการวจย 60

บทท 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ (Conclusion, Discussion and Suggestion) 5.1 สรปผลการวจย 64 5.2 การอภปรายผลการวจย 66 5.3 ขอเสนอแนะ 68

บรรณานกรม (Bibliography) 69

ภาคผนวก (Appendices) ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ 77 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย 78 ภาคผนวก ค เอกสารพทกษสทธผเขารวมโครงการวจย 102 ภาคผนวก ง เอกสารรบรองโครงการวจยจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจย ระดบมหาวทยาลยธรรมศาสตร 109 ภาคผนวก จ การวเคราะหขอมลเพมเตม 111

ประวตนกวจย (Curriculum Vitae) 112

จ

สารบญตาราง

หนา ตารางท

1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง 60 2 อบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจของกลมทดลอง

ทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ กบกลมควบคม 62

3 ระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ กลมทดลองและกลมควบคม 63

4 ชนดของภาวะแทรกซอนของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอด หวใจของกลมทดลองและกลมควบคม 111

5 ระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอด หวใจของกลมทดลองและกลมควบคม 111

ฉ

สารบญภาพ

หนา แผนภมทหนา 1 กรอบแนวคดในการวจยประยกตจากการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชของสมาคม

พยาบาลออนทารโอ ประเทศแคนนาดา (RNAO, 2009) 7 2 ความแตกตางของอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจ

ของกลมทดลองกบกลมควบคม 62 3 การเปรยบเทยบระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดส

หลอดเลอดหวใจกลมทดลองและกลมควบคม 63

1

บทท1 บทน า

1.1 ความส าคญและความเปนมา

โรคหลอดเลอดหวใจเปนโรคเรอรงทสงผละกระทบตอการทาหนาทของรางกาย เปนการ

เจบปวยทซบซอนทนาไปสความพการและเสยชวต จากรายงานของประเทศสหรฐอเมรกาพบวาม

ผปวยทไดรบการวนจฉยวาเปนโรคหวใจถง 610,000 รายและ 1 ใน 4 เสยชวต โดยมสาเหตจากโรค

หลอดเลอดหวใจกวา 370,000 ราย (CDC, 2015) สาหรบในปะเทศไทยพบสถตอตราผปวยในดวย

โรคหวใจขาดเลอดตอประชากร 100,000 คน (รวมทกการวนจฉยโรค) ป พ.ศ.2550 – 2556 สงขน

อยางตอเนอง ดงน 328.63, 347.57, 359.34, 397.24, 412.70, 427.43และ 431.91 ตอประชากร

100,000 คน (สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข , 2557) การตรวจ

วนจฉยถอวาเปนสงทสาคญ ปจจบนการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจเปนหตถการ เพอ

การวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจทใหผลแมนยาและเปนทนยมกนอยางแพรหลายเนองจากสามารถ

บอกถงตาแหนงขนาดและความรนแรงของโรคหลอดเลอดหวใจตบไดถกตองและแมนยาทสด แต

กสามารถเกดภาวะแทรกซอนได โดยภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทพบ ไดแก ภาวะกอนเลอด

ใตผวหนง เลอดออกซ า หลอดเลอดแดงอดตน หลอดเลอดโปงพอง ซงภาวะแทรกซอนพบบอยใน

24 ชวโมงแรกหลงทาการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารผานทางหลอดเลอดแดง

จากรายงานการศกษาภาวะแทรกซอนทพบบอยใน 24 ชวโมงแรกหลงทาการสวนหวใจโดยการฉด

สหลอดเลอดโคโรนารผานทางหลอดเลอดแดงทขาหนบในผสงอายโรคหวใจของแมคคารบ,

แมคเฟอรสน, โลซ, และวเวอร (McCabe, McPherson, Lohse, & Weaver, 2001) พบกอนเลอด

ใตผวหนงรอยละ 8.8 และเลอดออกซ ารอยละ 6 จากสถตหอผปวยอายรกรรม ธท.2 ในป 2558 พบ

ผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจเปนหตถการทพบเปนอนดบหนงของหนวยงาน โดยพบ

ทงหมด 92 ราย คดเปนรอยละ 25.4 ของหตถการทงหมดและในจานวนนพบภาวะแทรกซอนทาง

หลอดเลอดถงรอยละ 5.43

2

จากภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดดงกลาวมผลกระทบทตอการทาหนาทของรางกายหรอ

การปฏบตกจวตรประจาวนไดไมเตมทหากประเมนพบลาชาหรอไมไดรบการรกษาและอาจจะมผล

ทาใหเพมระยะ เวลาในการนอนโรงพยาบาลและคาใชจายในการรกษา

นอกจากนยงพบวาผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจมความรสกตงเครยดวตกกงวลและกลว โดยเฉพาะในระยะกอนการผาตด (ศรนรา ทองม, 2548; Boker, Brornell & Donan, 2002) ซงความวตกกงวลของผปวยสาเหตสวนใหญเกดจากผปวยมความรสก หวาดหวน หวาดกลว อดอด ไมสบายใจ เกรงวาจะมสงรายหรอเหตการณทไมดเกดขนกบตน ความไมใจของสถานการณทตองเผชญ ความกลวทเกดจากความไมรเชน กลวความเจบปวด กลวตาย หรอการไมไดรบขอมลทเพยงพอหรอเหมาะสม (วราภรณ กประดษฐ, 2544; เสงยม ชวยนย และชวนพศ มสวสด, 2543; Boker, Brornell & Donan, 2002)

แนวปฏบตทางคลนก(Clinical Practice Guidelines [CPGs]) เปนเครองมอสาคญทเกดจากการนาความรจากหลกฐานเชงประจกษมาสการปฏบตอยางเปนระบบเพอชวยในการดแลรกษาทเหมาะสมการปฏบตตามแนวปฏบตทางคลนกจงเปนการปฏบตการดแลหรอทางานโดยทมสหสาขา ทมทศทางการดแลไปในแนวเดยวกนโดยเนนผใชบรการเปนศนยกลางเพอใหเกดผลลพธทดทสด แกผใชบรการ (National Health and Medical Research Council [NHMRC],1999) ปจจบนไดมการพฒนา และนาไปใชเพอเพมคณภาพและมาตรฐานใหกบผรบบรการ เพอชวยลดโอกาสเกดความผดพลาดและผใชบรการไดรบประโยชนสงสด มคาใชจายตาและปรบปรงคณภาพการบรการสมาเสมอ (ฟองคา ตลกสกลชย, 2549)

จากผลการทบทวนงานวจยทผานมาพบวา มการพฒนาและนาแนวปฏบตทางการพยาบาล

มาใชในการดแลผปวย ซงจากการศกษาพบวาไดผลดดงเชนการศกษาของจไรรตน เวยนวน (2555) ท

ใชแนวปฏบตทางคลนกในการฟนฟสมรรถภาพปอดในผทเปนโรคปอดอดกนเรอรงพบวา ระยะทาง

ทเดนไดบนพนราบใน 6 นาทเพมขนและการศกษาของปนดดา บวพรรณ, ประภาดา วชรนาถ,

ประภาพร ใบยาและมนะพล กลประณต (2553) ทพฒนาแนวทางปฏบตทางการพยาบาลเพอ

ปองกนการตดเชอในโรงพยาบาลของระบบทางเดนปสสาวะในผปวยทใสสายสวนปสสาวะ พบวา

อตราการเกดการตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะในผปวยทคาสายสวนปสสาวะลดลงยางมนยสาคญ

การนาแนวปฏบตทางการมาใชในการดแลผปวยผปวยโรคหลอดเลอดหวใจมจดมงหมาย สาคญเพอเพมคณภาพการดแล ลดผลกระทบทจะเปนอนตรายตอชวตโดยเรมตงแตการเตรยมความพรอมของผปวยกอนการสวนหวใจเพอคนหาความเสยงและการปองกน พรอมใหความชวยเหลอ

3

อยางทนทวงทและการดแลหลงการสวนฉดสหลอดเลอดซงเปนสงสาคญจากการศกษาของและการศกษาของสชาดา บญนายน (2552) ทพฒนาแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารในผสงอายโรคหลอดเลอดหวใจพบวามความเปนไปไดในปองกนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารในผสงอายโรคหลอดเลอดหวใจ

จากการทบทวนงานวจยทเกยวของพบวา มการนาแนวปฏบตทางการพยาบาลมาใชในการดแลผปวยในหลายกลมโรคซงจากการศกษาพบวาไดผลด แตสาหรบการศกษาเกยวกบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ยงพบนอย สวนใหญเปนลกษณะการพฒนาแนวปฏบต ซงไดผลดทางดานรางกายแตยงไมครอบคลมดานจตใจ ดวยเหตนผวจยซงปฏบตงานอยในงานการพยาบาลผปวยอายรกรรม ธท.2 เปนหนวยงานทใหการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจกลมนจานวนมากทงกอนการทาหตถการและดแลหลงการทาหตถการ ไดเลงเหนความสาคญของการดแลผปวยกลมน จงมแนวคดนาแนวปฏบตทางการพยาบาลมาใชในการดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอดหวใจเพอจะทาใหเกดผลลพธทดในการปองภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทอาจจะเกดขนไดอยางครอบคลมชวยลดคา ใชจายและระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลผปวยไดรบการดแลทมคณภาพมมาตรฐานถกตอง ปลอดภยเกดความพงพอใจ เกดผลลพธทดดานสขภาพในการนาแนวปฏบตทางการพยาบาลไปใชเพอพฒนาบคลากรและหนวยงานในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

1.2 วตถประสงคของการวจย วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ

วตถประสงคเฉพาะ 1. เพอเปรยบเทยบอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอด

หวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอดหวใจกบกลมควบคม

2. เพอเปรยบเทยบระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบ

การฉดสหลอดเลอดหวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบ

การการฉดสหลอดเลอดหวใจกบกลมควบคม

4

1.3 ค าถามการวจย

1) การใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอด

หวใจสามารถลดภาวะแทรกซอนไดหรอไม

2) การใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอด

หวใจสามารถลดดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจไดหรอไม

1.4 สมมตฐานการวจย

ภายหลงการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการการฉดสหลอดเลอดหวใจ

1. การเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจตากวากลมควบคม

2. ระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจตากวากลมควบคม

1.5 ขอบเขตของการวจย การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental research) โดยมแบบแผนการศกษา

วจยแบบ one group pre-post test เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวย

ทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอด

หวใจในแผนกอายรกรรม ธท.2 โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวางเดอนมนาคม - สงหาคม

2559

1.6 ตวแปรทเกยวของในการวจย

1. ตวแปรตน (Independent variable) ไดแกแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยท

ไดรบการการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2. ตวแปรตาม (Dependent variables)ไดแก

2.1 ภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจ 2.2 ระดบวตกกงวล

5

1.7 ค าส าคญของการวจย

1) แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอดหมายถง

ขอกาหนดการปฏบตสาหรบการปองกนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการฉดสหลอดเลอด

หวใจทสรางขนจากการนาขอมลความรเชงประจกษและการทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของมา

ใชรวมกบการประยกตใชแนวคดการพฒนาแนวปฏบตทางคลนกมาเปนแนวทางในการกาหนดขอ

ปฏบตในกจกรรมการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตงแตการเตรยมความพรอมกอน

ทา จนกระทงการดแลหลงการทาการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2) ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ หมายถงผทมความผดปกต

ของหลอดเลอดหวใจ ไมมขอหามเดดขาดในการสวนหวใจไดแกเปนโรคลนหวใจตบอยางรนแรง

และไดรบการสวนหวใจโดยการสอดสายสวนเขาทางทอนาสายสวนผานทางหลอดเลอดแดงเพอ

ยนยนการวนจฉยและประเมนระดบความรนแรงของโรคหลอดเลอดหวใจไมมภาวะแทรกซอนทาง

หลอดเลอดกอนดงทอนาสายสวน

3) ภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจ หมายถง อาการผดปกตทเกดขนกบ

ผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ โดยเกดขนกบหลอดเลอดภายหลงดงทอนาสายสวนออก

ไดแกกอนเลอดใตผวหนง (Hematoma) เลอดออกซ า (re-bleeding) หลอดเลอดแดงอดตน (arterial

occlusion) หลอดเลอดโปงพองเทยม (pseudo aneurysm) กอนเลอดในชองทองดานหลง (retro

peritoneal hematoma) และแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดา (arteriovenous

fistula) ประเมนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดภายใน 24 ชวโมง

4) ระดบวตกกงวล คอภาวะความรสกทางอาการณทเกดขนทางอารมณของบคคลทรสก

หวนกลวไมสบายใจเกดความตงเครยดควบคมตวเองไมไดหรอเปนผลมาจากการคาดเหตการณ

ลวงหนาตอเหตการณหรอสถานการณทจะเกดขน

6

1.8 กรอบแนวคดการวจย

การศกษาครงนไดนาแนวการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชของสมาคมพยาบาลออนทารโอ

ประเทศแคนาดา (RNAO, 2009) เปนแนวทางในการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชซงประกอบดวย

6 ขนตอนคอ 1) การคดเลอกแนวปฏบตทางคลนก 2) การระบวเคราะหและการมสวนรวมของผม

สวนไดสวนเสย 3) การประเมนความพรอมของสงแวดลอมหนวยงานและบคลากรเจาหนาท 4)

การตดสนใจเกยวกบกลยทธทใชในการนาแนวปฏบตไปใช 5) การประเมนผลความ สาเรจและ 6)

การจดหางบประมาณหรอแหลงประโยชนในการนาแนวปฏบตไปใชเพอใหพยาบาลไดปฏบตตาม

แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ สงผลใหลดความ

วตกกงวลของผปวยและปองกนการเกดภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนได ในการวจยครงนใช

แนวทางเวชปฏบตสาหรบหตถการรกษาโรคหลอดเลอดโคโรนารผานสายสวนของสมาคมแพทย

โรคหวใจแหงประเทศไทย (2552) และแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกนภาวะ แทรกซอน

ทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารในผสงอายโรคหลอดเลอด

หวใจของสชาดา บญนายน (2552) มาเปนแนวทางในการกาหนดขอปฏบตในกจกรรมการดแล

ผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตงแตการเตรยมความพรอมกอนทา จนกระทงการดแลหลง

การทาการฉดสหลอดเลอดหวใจโดยคาดหวงวาเมอพยาบาลไดปฏบตตามแนวปฏบตทางการ

พยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจแลว จะสงผลใหลดความวตกกงวลของ

ผปวยและปองกนการเกดภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนได

แผนภมท 1 กรอบแนวคดในการวจยประยกตจากการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชของสมาคมพยาบาลออนทารโอประเทศแคนนาดา

(RNAO, 2009)

การน าแนวปฏบตทางคลนกไป แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอด

แนวทางขอกาหนดการปฏบตทางสาหรบการปองกนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการฉดสหลอดเลอดหวใจ การเตรยมผปวย

การเตรยมผปวยกอนทาหตถการ (วนท

ทาหตถการ)

ดแลผปวยภายหลงทาหตถการ

การปฏบตตวเมอกลบบานหลงการฉด

สหลอดเลอดหวใจ

ภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอด

หวใจ

การคดเลอกแนวปฏบตทางคลนก

การระบวเคราะหและการมสวนรวมของผม

สวนไดสวนเสย

การจดหางบประมาณหรอแหลงประโยชนในการนาแนวปฏบตไปใช

การประเมนความพรอมของสงแวดลอมหนวยงานและบคลากรเจาหนาท

ระดบความวตก

กงวล การประเมนผลความ

สาเรจ การตดสนใจเกยวกบกลยทธทใชในการนาแนวปฏบตไปใช

7

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงน ผวจ ยไดทาการคนควาเอกสารตารา บทความและงานวจยทเกยวของครอบคลมในหวขอตอไปน

a. โรคหลอดเลอดหวใจ

2.1.1 นยามของโรคหลอดเลอดหวใจ

2.1.2 สาเหตการเกดโรคหวใจขาดเลอด

2.1.3 พยาธสรรวทยาของโรคหลอดเลอดหวใจ

2.1.4 ผลกระทบของโรคหลอดเลอดหวใจ

2.1.5 การวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจ

2.1.6 การรกษาโรคหลอดเลอดหวใจ

2.2. การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ 2.1.1 ความหมายของการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2.1.2 จดมงหมายในการรกษาโดยการทาการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอด

หวใจ

2.1.3 ขอบงชในการทาการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2.1.4 ขอหามในการทาการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2.1.5 ตาแหนงการใสสายสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2.1.6 ขนตอนของการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2.1.7 ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

2.1.8 การจดการเพอปองกนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

2.1.9 การประเมนและการจดการเมอเกดภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

2.3.แนวปฏบตทางคลนก/ทางการพยาบาลและงานวจยทเกยวของ 2.4. แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการสวนหวใจโดยการฉดส

หลอดเลอดหวใจ

9

2.1 โรคหลอดเลอดหวใจ (Coronary artery disease)

2.1.1 ความหมายของโรคหลอดเลอดหวใจ

โรคหลอดเลอดหวใจ (Coronary artery disease) เรยกไดหลายชอ เชน โรคหลอดเลอด

โคโรนาร โรคหลอดเลอดหวใจตบ กลมโรคหวใจขาดเลอดเฉยบพลน (Acute coronary syndrome)

หรอโรคหวใจขาดเลอด (Ischemic heart disease) โรคหลอดเลอดหวใจหมายถงกลมอาการของโรค

หวใจทขาดเลอดไปเลยง เนองมาจากโครงสรางทมความผดปกตของหลอดเลอดแดงโคโรนารมการ

เปลยนแปลงของผนงหลอดเลอดแดงทไปเลยงหวใจมลกษณะตบแขง (atherosclerosis) จากการ

เสอมสภาพของผนงชนในหลอดเลอดแดงโคโรนารเกดการหนาตวและแขงขนจากการมสารไขมน

เซ ล ลก ลา ม เ นอ เ รย บ แล ะ เ ส นใ ย ไ ฟ เบ อรส ะ ส ม พ อก พน เ ป น ป นไ ข มนใ นช นใ ต เ ย อ บ

(subendothelium) นนขนมาเรยก ไฟบรสพลค (fibrous plaque) ทาใหการยดหยนของหลอดเลอด

เสยไปถาเปนรนแรงมากขนหลอดเลอดจะตบแคบลงหรอเกดการอดตนทาใหเลอดไหลเวยนไม

สะดวกและชาลงไมสามารถไปเลยงเซลลกลามเนอหวใจไดเพยงพอตอความตองการของเนอเยอ

เปนผลใหเกดภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดและภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนตามมา (ปยทศน

ทศนาววฒน, ปยะมตร ศรธรา, สายณห ชพอดมวทย, 2546; ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; ววรรณ สงสบตร,

2556;;อไร ศรแกว, 2543; Luchi& Salazar, 2007; Stanley et al., 2005)

2.1.2 สาเหตการเกดโรคหวใจขาดเลอด

สาเหตของโรคหลอดเลอดหวใจ คอ การมไขมนจบทผนงของหลอดเลอดหวใจท

เรยกวา พลาค (Plaque) จงสงผลใหผนงหลอดเลอดแขงหนา (ทอเลอดแดงแขง) ชองในหลอดเลอด

จงตบแคบลงและเมอพลาคนกอใหเกดการอกเสบของผนงหลอดเลอดหรอผนงหลอดเลอดบาดเจบ

เสยหาย รางกายจะซอมแซมผนงสวนเสยหายโดยการจบตวเปนกอนของเกรดเลอดและเมดเลอด

ขาวจงยงสงผลใหชองในหลอดเลอดตบแคบลงเลอดทไปหลอเลยงกลามเนอหวใจลดลงเกดภาวะ

โรคกลามเนอหวใจขาดเลอด ซงอาจเกดไดอยางเฉยบพลนหรอเรอรงได (ปยทศน ทศนาววฒน, ป

ยะมตร ศรธรา, สายณห ชพอดมวทย, 2546; ผองพรรณ แสงอรณ, 2556)

10

2.1.3 ปจจยเสยงของโรคหลอดเลอดหวใจ

การเกดโรคหลอดเลอดหวใจนอกจากพยาธสภาพของหลอดเลอดโคโรนารแลว

ยงมปจจยทสนบสนนทเพมความเสยงตอการเกดโรคและเพมความรนแรงของโรค ซงปจจยเสยง

ของโรคหลอดเลอดหวใจแบงออกเปนปจจยเสยงทหลกเลยงไมได (Non modifiable risk factors)

ปจจยเสยงทหลกเลยงได (Modifiable risk factors) และปจจยเสรม (Contributing factor) (Harry et

al., 2006; Gupta & Kaufman, 2006; ผองพรรณ แสงอรณ, 2556) รายละเอยดดงน

1. ปจจยเสยงทหลกเลยงไมได (Non modifiable risk factors) มดงน

1) เพศ เพศชายมโอกาสเสยงตอโรคหลอดเลอดหวใจมากกวาเพศหญง

(Overbough, 2009) จากการศกษาโดยเฉพาะอยางยงผชายทมอายกอน 50 ป พบผชายเปนมากกวา

ผหญง เชอวาเกดจากฮอรโมนเอสโตรเจนทสงผลตอระดบไขมนในหลอดเลอด เพศหญงจะเสยงตอ

การเกดโรคนมากขนในวยหมดประจาเดอน นอกจากนยงพบโรคกลามเนอหวใจตายทรนแรงใน

เพศชายทบอยกวา (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; ววรรณ สงสบตร, 2556)

2) อาย อายทเพมขนทาใหหลอดเลอดเกดการเปลยนแปลงในทางทเสอมลง

ผนงหลอดเลอดหนาตวขนมความยดหยนลดลงเพราะมเสนใยคอลลาเจนมากขนมแคลเซยมมา

เกาะมากขนทาใหเกดภาวะหลอดเลอดแดงแขงสงผลใหรภายในหลอดเลอดแคบลง (Stanley et al.,

2005) อาการของโรคมกเกดขนชดเจนหลงอาย 40 ป พบวา 4 ใน 5 ของผปวยทเสยชวตดวยโรคน

อายเกน 65 ป (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556)

3) พนธกรรมและเชอชาต เดกทมพอแมเปนโรคหลอดเลอดหวใจมโอการ

เกดโรคหลอดเลอดหวใจตบไดสง ปจจยทางพนธกรรมททาใหเกดโรค ไดแก ความดนโลหตสง

ไขมนผดปกต เบาหวาน (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556)

4) ประวตความเจบปวยของคนในครอบครว ผทมประวตพนองเปนโรค

หลอดเลอดหวใจกออาย 50 ป มโอกาสเกดอเทอโรสเคลอโรซส (premature atherosclerosis) ไดงาย

กวาปกต (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; เสาวนย เนาวพาณช, 2552)

11

2. ปจจยเสยงทหลกเลยงได (Non modifiable risk factors) มดงน

1) ความดนโลหตสง ระดบความดนโลหตทสงขนจะเพมการทางานของ

เวนทรเคลซายทาใหโตและหนาขน (ventricular hypertrophy) นอกจากนยงทาใหหลอดเลอดหวใจ

หดตว (vasoconstriction) ซงทาใหผนงชนในของหลอดเลอดถกทาลายจากผนงหลอดเลอดแขงตว

พบวา ผทเปนความดนโลหตสงเสยงตอการเกดโรคหลอดเลอดหวใจมากกวาคนปกต 3.7 เทา

(ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; ววรรณ สงสบตร, 2556)

2) ภาวะไขมนในเลอดสง ไขมนในเลอดสงทาใหเกดการตบตนของหลอด

เลอด ถามปรมาณของโคเลสเตอรอลรวมกบ LDL สงจะทาใหไขมนตกตะกอนเกาะตามผนงหลอด

เลอดทาใหรหลอดเลอดตบแคบลงและแขงเพมขนประสทธภาพในการขยายตวของหลอดเลอด

ลดลงเกดโรคหลอดเลอดหวใจไดผทมระดบโคเลสเตอรอลสงมโอกาสเกดโรคหลอดเลอดหวใน

มากกวาคนปกตถง 5 เทา (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; ววรรณ สงสบตร, 2556)

3) การสบบหร สารพษในควนบหรทาลายเซลลของหลอดเลอดโดยตรง

กอใหหลอดเลอดแขงและยงทาลายเซลลกลามเนอหวใจโดยตรงคารบอนไดออกไซดจะกระจายเขา

ไปในกระแสเลอดเมอไปจบกบเมลดเลอดแดงทาใหเมดเลอดแดงแขงกระดางจะไปทาลายผนงของ

เลอดทาใหการยดหยนตวเสยไปและทาใหผนงของหลอดเลอดเกดเปนรอยแผลเมอรางกายทาการ

ซอมแซมสรางเนอเยอมาเคลอบแผลมผลทาใหเสนผาศนยกลางหลอดเลอดตบตนสารนโคตนจะ

รบกวนการไดรบออกซเจนของเนอเยอทาใหกลามเนอหวใจตองการออกซเจนเพมขนเปน

ตวกระตน การหลงใหสารแคทโคลามนออกมามากทาใหเกดการเกาะตวของเกลดเลอดเพมมากขน

มผลทาใหเสนผาศนยกลางหลอดเลอดแคบลงมผลทาใหหวใจเตนเรวความดนโลหตเพมขนสงขน

ความตองการใชออกซเจนเพมขนอาจพบหวใจเตนผดจงหวะได (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; ววรรณ

สงสบตร, 2556)

4) เบาหวาน เปนสาเหตใหเกดการอกเสบของหลอดเลอด ทาใหผนงหลอด

เลอดหนาเกดการตบแคบ ผปวยทเปนโรคเบาหวานเรอรงนานๆและมภาวะอวนรวมดวยซงทาใหม

การเปลยนแปลงของหลอดเลอดทงขนาดเลกและขนาดใหญเสนเลอดมความแขงและเปราะเกดฉก

ขาดไดจงเปนสาเหตทาใหเกดการอดตนของลมเลอดในหลอดเลอดการทรางกายไมสามารถควบคม

12

ระดบนาตาลในเลอดใหคงทสงผลใหระดบน าตาลในกระแสเลอดเพมมากขนและไขมนเพมขนซง

ทาใหเรงการเกดหลอดเลอดแดงแขงผปวยโรคเบาหวานมความเสยงตอการเกดหลอดเลอดหวใจตบ

เรวกวาปกต 5.7 เทา (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; ววรรณ สงสบตร, 2556)

5) อวน ความอวนเพมภาระใหแกกลามเนอหวใจตองทางานหนกมากขน

เพอใหเนอเยอรางกายไดรบออกซเจนอยางเพยงพอคนมนในเลอดสง พบวาผทอวนมากเสยงตอการ

เกดโรคหลอดเลอดหวใจมากกวาคนปกต 2-3 เทา (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556)

6) การขาดการออกก าลงกาย เปนสาเหตของโรคอวน การออกกาลงกาย

สามารถปองกนโรคหลอดเลอดหวใจไดเพราะชวยเพมระดบเอชดแอล ลดแอลดแอล ลดโคเลสเตอรอล

ลดไตรกลเซอไรดและลดน าตาลในเลอด เพมความไวตออนสลน ลดความดนโลหตและลดดชน

มวลกาย การออกกาลงกายทาใหกลามเนอหวใจแขงแรงหวใจสบฉดเลอดในแตละครงเพมปรมาณ

เลอดมากขนทาใหเลอดไหลผานสเนอเยอไดดขนลดการจบตวของไขมนตามผนงหลอดเลอดและ

ปองกนการตบแคบของหลอดเลอดนอกจากนการออกกาลงกายยงชวยใหผนงหลอดเลอดมการ

ทางานอยางตอเนองมความยดหยนดและไมเปราะแขงชวยลดน าหนกและลดระดบความดนโลหต

ได (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; เรองศกด ศรผล, 2542)

3. ปจจยเสรม

1) ภาวะเครยด ความเครยดเพราะสงผลใหหลอดเลอดตางๆโดยเฉพาะหลอด

เลอดหวใจและหลอดเลอดสมองบบหดตว ชองในหลอดเลอดจงตบแคบกลามเนอหวใจและเซลล

สมองจงขาดเลอดได

2) ยาคมก าเนด โดยเฉพาะยาคมกาเนดรบประทานจะมผลทาใหเกดภาวะ

เลอดแขงตวไดเรวกวาปกตและรบกวนการเผาผลาญไขมนเพมความดนโลหตรวมทงทาใหหลอด

เลอดหวใจแขง (เรองศกด ศรผล, 2542; เสาวนย เนาวพาณช, 2552)

3) การดมเครองดมทมแอลกอฮอล จากการศกษาพบวาผทดมแอลกอฮอล

เปนสวนผสมมากกวารอยละ 72 ในปรมาณ 60 ซซตอวนเปนประจามโอกาสเกดกลามเนอหวใจตาย

มากกวาผทไมดมเครองดมทมสวนผสมแอลกอฮอลหรอดมในปรมาณทนอยกวา 60 ซซตอวนถง

4 เทา (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556; เรองศกด ศรผล, 2542)

13

4) ภาวะทมระดบของโฮโมซสเตอนในเลอดสง โฮโมซสเตอนเปนกรดอะมโน

ทเกดขนจากการสลายตวของอาหารจาพวกโปรตนระดบโฮโมซสเตอน มผลทาใหระดบไขมนใน

เลอดเพมสงขนทาใหผนงชนในของหลอดเลอดฉกขาดมลมเลอดมาเกาะเกดภาวะหลอดเลอดหวใจ

ตบแขงทาใหเกดอาการของโรคหลอดเลอดหวใจสงขน

2.1.4 พยาธสรรวทยาของโรคหลอดเลอดหวใจ

ภาวะหลอดเลอดหวใจตบแขงเปนการเปลยนแปลงระดบเซลลเปนความผดปกตของ

ผนงหลอดเลอดแดงจากกระบวนการอกเสบเรอรงของหลอดเลอดเกดจากการเสอมสภาพของผนง

หลอดเลอดชนใน (tunica intima) ของหลอดเลอดโคโรนารทตอบสนองตอการบาดเจบจาก

กระบวนการอกเสบเรอรงทาใหเกดรอยโรคแบบตางๆจากการมไขมนมาสะสมเปนทางยาว (fatty

steak) ประกอบดวยแมคโครฟาค (macrophages) ทเจรญมาจากโมโนไซด (monocytes) เขามาจบ

กบเอนโดทเลยม (endothelium) แลวแทรกตวเขาไปอยใตชนเอนโดทเลยม (sub endothelialspace)

กลายเปนสวนของแมคโครฟาคทถกกระตน (activated tissue macrophages) แลวไปรวมตวกบ

แอลดแอลทมออกซเจนเปนองคประกอบ (oxidized LDL) เปลยนแปลงไปเปนเซลลใสเปนฟอง

(foam cell) และในขณะเดยวกนทเซลล (T- cell) จะปลอยไซโตไคน (cytokines) ออกมามบทบาท

เสมอนกบแมคโครฟาคทถกกระตน ทาใหเซลลกลามเนอเรยบมการแบงตวและเคลอนเขาไปอยใต

ชนเอนโดทเลยม เพอไปจบกบแอลดแอล กลายสภาพเปนโฟมเซลล (foam cells) และผลตคอลลาเจน

(collagen) สะสมพอกพนเปนปนไขมนนนขนมาเรยกไฟปรสพลค (fibrous plaque) ทาใหการ

ยดหยนของหลอดเลอดเสยไป ดงนนเมอมการอดตนรของหลอดเลอดบางสวน จากคราบไขมนทม

กอนไขมนมากแตมเยอหมไฟบรส (Fibrous cap) บางทาใหวลเนอราเบลพลค (vulnerable plaque)

นแตกงายและเกดลมเลอดอดตนหลอดเลอดขน เกดภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด มอาการเจบอก

แบบคงทและเรอรง แตถาการอดกนการไหลเวยนเลอดเกดขนอยางรวดเรวจะทาใหเกดกลม

กลามเนอหวใจตายเฉยบพลนและเสยชวตกะทนหนได หากไมไดรบการรกษาอยางทนทวงท

(Gupta & Kaufman, 2006; ผองพรรณ แสงอรณ, 2556)

14

2.1.5 ผลกระทบของโรคหลอดเลอดหวใจ

โรคหลอดเลอดหวใจเปนการเจบปวยเรอรงทมความรนแรงและสงผลกระทบตอทง

ทางดานรางกายจตใจอารมณสงคมเศรษฐกจและครอบครวดงน

1. ดานรางกาย ผลกระทบทางดานรางกายมสาเหตเนองจากพยาธสภาพท

รนแรงของโรค จากความผดปกตทผนงหลอดเลอดโคโรนารตบแขงและหนาตวจนทาใหรของ

หลอดเลอดตบทาใหเลอดไปเลยงกลามเนอหวใจลดลง เกดความไมสมดลระหวางการนาออกซเจน

ไปยงกลามเนอหวใจและความตองการใชออกซเจนของกลามเนอหวใจ ทาใหความสามารถในการ

ทากจกรรมตางๆลดลง กอใหเกดความทกขทรมานโดยเฉพาะอาการเจบหนาอกซงเกดจากการท

กลามเนอหวใจขาดเลอดหรอกลามเนอหวใจตาย ทาใหหวใจไดรบออกซเจนไปเลยงกลามเนอ

หวใจไมเพยงพอ รวมกบอาการเหนอยงาย ออนเพลย กระสบกระสาย จากการทหวใจไมสามารถ

บบเลอดไปเลยงสวนตางๆของรางกายไดอยางเพยงพอ อาการเบออาหาร คลนไส อาเจยนและแนน

ทองจากภาวะหวใจลมเหลวมเลอดดาคงตามอวยวะตางๆในชองทองและอาการทเกดจาก

ภาวะแทรกซอน เชนหวใจ เตนผดจงหวะอาการหอบเหนอยนอนราบไมได (อไร ศรแกว, 2543;

Rumsfed et al., 2003) จากการศกษาพบวาในสหรฐอเมรกาป ค.ศ. 2005 โรคหลอดเลอดหวใจเปน

สาเหตการเสยชวต 1 ใน 5 รายจากชาวอเมรกนจานวน 445,687 ราย (Loyd-Jones et al., 2009)

2. ดานจตใจ อารมณสวนใหญมสาเหตเกดจากเจบปวยเรอรงสงผลใหอวยวะ

ทรดโทรมและความสามารถทางดานรางกายลดลง ผปวยตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยครง

และเผชญกบสภาพแวดลอมทไมคนเคย ทาใหเกดความวตกกงวล (จารวรรณ มานะสรการ, 2544)

ความวตกกงวล

ความวตกกงวลเปนสถานการณตงเครยด ซงเกดจากความรสกมนคงปลอดภย ถก

คกคาม โดยสงทถกคกคามน นมจรงหรออาจเกดจากการทานายเหตการณลวงหนา เปนการ

ตอบสนองทางอารมณตอสงคกคามหรอสงกระตนทเกดจากการรบรสงคกคามตอรางกายและจตใจ

ของบคคล เปนความรสกไมสบายกายไมสบายใจหวาดหวนหรอความตงเครยดทเกดจากความ

ปลอดภยของบคคลถกคกคาม (กนกรตน สขะตงคะ, 2540; Spielberg, 1966)

15

ชนดของความวตกกงวล (กนกรตน สขะตงคะ, 2540; เยาวลกษณ มหาสทธวฒนและลดดา

แสนสหา, 2541)

แบงออกเปน 2 ชนดคอ

1. ความวตกกงวลขณะเผชญ (state anxiety) คอ ความวตกกงวลซงเกดขนกบบคคล

โดยขนกบสถานการณทเปนอยในขณะนน เปนอารมณความรสกทเกดขนในระยะเวลาสนๆ การท

บคคลรบรความกดดนของเหตการณตางๆ รวมทงความขดแยงทมอยซงทาใหบคคลสญเสยการ

ควบคมอารมณไมอาจหยดความคดคาดการณทเกนความเปนจรงได

2. ความวตกกงวลแฝง (trait anxiety) คอ ความวตกกงวลทเปนลกษณะประจาตว ท

แฝงอยในบคลกภาพ ซงประกอบอยเปนอารมณพนฐานการรบรทแตกตางกนของแตละบคคลม

ลกษณะคอนขางคงทไมปรากฏออกมาเปนพฤตกรรมโดยตรง แตจะเปนตวกระตนหรอเพมความ

รนแรงของภาวะวตกกงวลแบบเผชญ เชน เมอมสงเราทไมพงพอใจหรอจะเปนอนตรายมากระตน

ผลของความวตกกงวล

เมอบคคลมความวตกกงวลเกดขนจะมผลทาใหเกดการเปลยนแปลงทงทางจตใจและ

ระบบตางๆของรางกายดงน (กนกรตน สขะตงคะ, 2540; เยาวลกษณ มหาสทธวฒนและลดดา

แสนสหา, 2541)

1. การเปลยนแปลงทางชวเคมและสรรวทยา สวนใหญจะเปนผลของระบบประสาท

อตโนมตททางานโดยอสระไมอยใตอานาจของจตใจ ไฮโปทาลามสจะสงผานปลายประสาท

ซมพาเทตค ไปยงอะดรนอลเมดลลาใหหลงฮอรโมนแคททโคลามนทาใหหวใจเตนเรวและแรง

ความดนโลหตสงขน การหายใจจะลกและเรวขน เสนเลอดสวนปลายหดตว ทาใหมอและเทาเยน

ซด ปากแหง เหงอออกตามฝามอ เปนตน ตอมพทอทารสวนหนาจะหลงฮอรโมนอะดรโนคอรตโค

โทรปลไปกระตนอะดรนอลคอรเทคมผลทาใหอตราการเผาผลาญอาหารจาพวกโปรตน ไขมน

และน าตาลในรางกายมากขนและแอนโดรเจน (androgen) มผลตอระบบกลามเนอทาใหกลามเนอ

ตงตวปวดเมอยกลามเนอได

2. การเปลยนแปลงทางดานจตใจ ซงจะแสดงออกทางดานอารมณและความรสกนก

คด ไดแก ความรสกอดอดใจ กระวนกระวายใจ ไมสบายใจ หวาดหวน หงดหงดและโมโหงาย

16

3. ผลตอความคดความจาและการเรยนร ทาใหความสามารถทางดานสมาธและความจาลดลง ลมงาย ความคดฟงซาน สบสน การตดสนใจไมด ไมมความสามารถในการรวบรวมความคด

4. ผลตอการเปลยนแปลงทางดานพฤตกรรมบคคลทมความวตกกงวลจะม

พฤตกรรมการแสดงออกทงคาพดและทาทางทเปลยนแปลงไป เชนบคลกภาพรปแบบการพด

เปลยนไปหงดหงดโมโหงายหรอนงเฉยนอนไมหลบไมสนใจสงแวดลอมไมใหความรวมมอ

การแสดงออกของความวตกกงวล (Zung, 1971 อางตามกนกรตน สขะตงคะ, 2540; อรพรรณ

ลอบญธวชชย, 2543) คอ

1. อาการทางอารมณ (affective symptoms) ไดแก ความกงวลใจ หนกใจ เกรงกลว

หวาดหวน ไมสบายใจ หงดหงด กระวนกระวายใจ ตกใจงาย ความคดสบสน ตงเครยด จตใจไม

สงบและรสกวาไมมใครสามารถชวยตวเองได ความคดฟงซาน สมพนธภาพกบผอนเปลยนแปลงไป

เปนตน

2. อาการทางกาย (somatic symptoms) แสดงออกดงน

1) ระบบกลามเนอ มอาการกลามเนอตงตว มอเทาสนกระตก ปวดตามกลามเนอ

เมอยลา ไมมแรง เหนอยงาย เจบปวดเมอเคลอนไหวรางกายบางสวน

2) ระบบไหลเวยนโลหต หวใจเตนแรงและเรว ความดนโลหตเพมขน ชพจรเตน

เรว เจบหนาอก เสนเลอดบรเวณมอ-เทาหดตวทาใหมอ-เทาซดและเยนรสกรอนบรเวณใบหนา

3) ระบบหายใจ มอาการหายใจไมเตมอม หายใจลกและหอบรวคลายจะเปนลม

เวยนศรษะ อดอดบรเวณหนาอก ถอนใจบอยและบางครงกกลนหายใจ

4) ระบบทางเดนอาหาร มอาการแนนทอง ปวดทอง คลนไส อาเจยนบางราย

ทองเดน บางรายทองผก เบออาหารหรอรบประทานอาหารมากขน

5) ระบบขบถายและระบบสบพนธ ปสสาวะบอย ประจาเดอนไมสมาเสมอ

ความสามารถทางเพศลดลง

6) ระบบผวหนง หนาแดงหรอหนาซด รสกรอน มอเทาชนและเยน เหงอออก

มากโดยเฉพาะฝามอและฝาเทา

17

7) ระบบประสาทสวนกลาง ฉนเฉยวงาย สมาธไมด มนงง การรบรบกพรอง

นอนไมหลบหรอหลบไมสนท ความจาไมด พดเรว การกระทาและการเคลอนไหวไมประสานกน

ระดบความวตกกงวล

ระดบความวตกกงวลทแตกตางกนจะมผลตอปฏกรยาการตอบสนองทแตกตางกนซง

สามารถแบงเปนระดบไดดงน (กนกรตน สขะตงคะ, 2540; เยาวลกษณ มหาสทธวฒนและลดดา

แสนสหา, 2541; อรพรรณ ลอบญธวชชย, 2543)

ระดบ 1 ความวตกกงวลในระดบตา (mild anxiety) จะมความตนตวเพมขนตอสง

กระตนบคคล จะมความสามารถในการเรยนรเพมขน มสญญาณชพปกต กลามเนอตงตวเลกนอย

พฤตกรรมสงบ สขม มสมาธ มการรตวด มสต ดาเนนกจกรรมตางๆตามปกต ไมมการแสดงออก

ทางอารมณชนดใดมากเกนปกต มความคดสรางสรรควางแผนและนกคดสงใหมๆ

ระดบ 2 ความวตกกงวลระดบปานกลาง (moderate anxiety) ในระดบนการรบรจะ

คอนขางแคบ บคคลจะยงสามารถใหความสนใจตอสงใดสงหนงเฉพาะ สญญาณชพปกตหรอ

เปลยนแปลงเลกนอย อาจจะรสกถงความไมสบาย เรมมอสนและตวสนเลกนอย อาจนงไมคอยตด

ไมคอยสงบ พดบนมากขน หงดหงดเสยงดง ไวตอการถกกระตนและมพฤตกรรมมากขน เรมม

อารมณหงดหงด แสดงทาทหวาดหวนหมกมนกบสงทกาลงจะเกดขนหรออาจจะหลกหนเพราะ

กลวหรออาย คดแตจะแกปญหาเฉพาะในจดใดจดหนงอยางมงมนเปนตน

ระดบ 3 ความวตกกงวลระดบรนแรง (severe anxiety) ระดบนจะทาใหความสามารถ

ของการรบรของบคคลลดลง สตปญญาทจะคดหรอแกปญหาตางๆจะลดลง ระบบสรระจะมการ

เปลยนแปลงมากขนอยางเหนไดชด สญญาณชพมการเปลยนแปลงมากขน ระบบประสาทอตโนมต

ถกกระตนมากขน ปสสาวะบอย ทองเสย ปากแหง เบออาหาร แขนขาสนจนสงเกตเหนได นงไมตด

ลกลลกลน พดมากขน การสอสารสบสนและเรมมนอนไมหลบ เกดอารมณหวาดกลว รสกไมม

ความสข กระวนกระวายใจ รสกไมมนคงหรอไมปลอดภยรสกทอแท แสดงถงความคดสบสน

หมกมนคดไมออกขาดความสามารถในการคดสมาธไมด ตดสนใจไมได หลงลม เปนตน

ระดบ 4 ความวตกกงวลระดบตนกลวสดขด (panic) ในระดบนจะมอาการทกอยาง

เตมท ความสามารถในการรบรเสยไปมาก บคลกภาพเรมเปลยนไป ไมสามารถทจะสนใจตอสงเรา

18

ทเปนจรงได ความดนโลหตตา กลามเนอออนแรง ซด เนอตวสนจนทาอะไรไมถก มกจะแสดง

พฤตกรรมหลกหน กลวตาย ตะโกนเสยงดง พดไมรเรอง เสยงสน ตนตระหนกและอาจเขาไปทา

รายผอน จะแสดงความหวาดกลวสดขด รสกหมดหนทาง กลวถกทอดทงใหเผชญเหตการณคน

เดยวและกลวตาย เปนตน

ความวตกกงวลมทงประโยชนและโทษ ในดานประโยชนความวตกกงวลทเกดขนใน

ระดบเลกนอยถงปานกลางจะเปนการปองกนอนตรายใหแกรางกาย แตความวตกกงวลอาจ

กลายเปนสงทาลายไดถาบคคลนนมความวตกกงวลมากเกนไป

การประเมนความวตกกงวล

ความวตกกงวลสามารถทจะประเมนโดยใชวธใดวธหนงหรอใชรวมกนหลายวธกได

ทงนขนอยกบวตถประสงคทตองการศกษา (กนกรตน สขะตงคะ, 2540; เยาวลกษณ มหาสทธวฒน

และลดดา แสนสหา, 2541; อรพรรณ ลอบญธวชชย, 2543) ไดแก

1. การประเมนดานการเปลยนแปลงทางดานสรระ (physiological measures of

anxiety) โดยการประเมนการเปลยนแปลงทางดานสรระซงจะเกยวกบการประเมนระบบประสาท

อตโนมต 2 ดาน คอ ระบบซมพาเธตคซงทาหนาทในการใหพลงงานและชวยในดานการเคลอนไหว

ของรางกาย เพอจะหลกหนหรอเผชญกบปญหาความวตกกงวลและระบบพาราซมพาเธตค ซงทา

หนาทตรงกนขามเพอปรบภาวะทมากเกนไปของระบบซมพาเธตค โดยการสงเกตการเปลยนแปลง

ทางสรระ เชน หนาแดง เหงอออก อตราการเตนของหวใจหวใจเตนเรว อตราการหายใจเรว เปนตน

2. การสงเกตพฤตกรรมทแสดงออก (behaviour measures of anxiety) ซงจะ

สงเกตถงความแปรเปลยนในดานการเคลอนไหว คาพด การตดตอสอสารทไมใชคาพด ความ

สอดคลองกนในการทางานของรางกายกบการรบรความจาการเรยนรทงายๆหรอซบซอน

3. การประเมนโดยใชแบบประเมนดวยตวเอง (self-report measure of anxiety)

เปนลกษณะแบบสอบถามใหผถกประเมนประเมนตามความรสกของตวเองท รบรไดซงแบบ

ประเมนความวตกกงวลทนยมใชไดแก

1) แบบประเมนความวตกกงวลของสปลเบอรเกอร (State-Trait Anxiety

Inventory –STAI (Spielberg, 1983) ม 40 ขอคาถามแบงเปน 2 สวนคอแบบประเมนความวตกกงวล

19

แฝงและแบบประเมนความวตกกงวลขณะเผชญขอคาถามมทงขอความทางดานบวกและขอความ

ทางดานลบเปนคาตอบแบบประมาณคา 4 ระดบ ผทมคะแนนรวมสงแสดงวามความวตกกงวล

มากกวาผทมคะแนนรวมตา เปนแบบประเมนทมความเทยงสงแตมขอจากดในบางสถานการณทไม

สามารถใหผปวยตอบแบบประเมนไดเชนในผปวยหลงผาตดระยะแรก

2) แบบประเมนความวตกกงวลของซง (William W.K. Zung, 1971 cited in

Grimm, 1997) ทชอวา Self-Rating Anxiety Scale (SAS) เปนแบบประเมนความรสกของตนเองใน

ชวงเวลานนและเวลาใกล เคยงทผานมาแลว โดยประเมนดานอารมณ 5 ลกษณะและอาการทางกาย

15 ลกษณะทเกดจากความวตกกงวล ประกอบดวย ขอความแสดงความรสกวตกกงวลหรอ

พฤตกรรมทแสดงออก จานวน 20 ขอคาถาม มขอความทางดานบวก 5 ขอและขอความทางดานลบ

15 ขอ คาตอบเปนมาตรประมาณคา (Rating Scale) 4 ระดบดงน

ไมเปนเลยหรอนอยครง หมายถง ทานไมมความรสกเลยหรอเกดขนนอยครงมากในชวง 1 สปดาหทผานมา

เปนบางเวลาหรอบางครง หมายถง ทานมความรสกเปนบางครงแตไมบอยในชวง 1 สปดาหทผานมา

เปนคอนขางบอยครง หมายถง ทานมความรสกนนบอยครงแตไมเกดตลอดเวลาในชวง 1 สปดาหทผานมา

เปนเกอบหรอตลอดเวลา หมายถง ทานมความรสกนนเกอบหรอตลอดเวลาในชวง 1 สปดาหทผานมา ขอคาถามมขอความทางดานบวก 5 ขอทแสดงความรสกหรอพฤตกรรมทางบวก ม 5 ขอ ไดแก ขอ 5, 9, 13, 17 และ 19 มหลกการใหคะแนน ดงน ถาเลอก ไมเปนเลยหรอนอยครง ได 4 คะแนน

ถาเลอก เปนบางเวลาหรอบางครง ได 3 คะแนน ถาเลอก เปนคอนขางบอยครง ได 2 คะแนน ถาเลอก เปนเกอบหรอตลอดเวลา ได 1 คะแนน

ขอความทแสดงความรสกหรอพฤตกรรมทางลบ ม 15 ขอ ไดแก ขอ 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 18 และ 20 มหลกการใหคะแนน ดงน

ถาเลอก ไมเปนเลยหรอนอยครง ได 1 คะแนน

ถาเลอก เปนบางเวลาหรอบางครง ได 2 คะแนน

20

ถาเลอก เปนคอนขางบอยครง ได 3 คะแนน

ถาเลอก เปนเกอบหรอตลอดเวลา ได 4 คะแนน

ระดบของความวตกกงวลสามารถแบงระดบได โดยการจดระดบคะแนน ดงน

คะแนน นอยกวา 45 อยในระดบ ปกต ไมปรากฏความวตกกงวล

คะแนน 45 - 59 อยในระดบ วตกกงวลเลกนอยถงปานกลาง

คะแนน 60 - 74 อยในระดบ วตกกงวลเดนชดถงรนแรง

คะแนน 75 และมากกวา อยในระดบ วตกกงวลมากทสด

คะแนนความวตกกงวล มคาตาสด เทากบ 20 คะแนน และสงสด เทากบ 80 คะแนน ถา

คะแนนรวมนอยแสดงวามความวตกกงวลตา และคะแนนรวมมากแสดงวามความวตกกงวลสง

ซงวชราภรณ สมนวงศ (2536) ไดนาไปหาความเชอมนของแบบประเมนในผสงอายสถาน

สงเคราะหคนชราไดคาความเชอมนเทากบ .88

3) แบบมาตรวดความวตกกงวลโดยการประเมนคาดวยสายตา (visual

analogue scale) ของการเบอรสน (Gaberson, 1991) เปนแบบประเมนความรสกวตกกงวลของ

ตนเองทมลกษณะเปนเสนตรงมความยาว 100 มลลเมตร/10 เซนตเมตร วธการประเมน คอใหผปวย

กากบาทตรงตาแหนง บนเสนทแสดงถงระดบความวตกกงวลรสกไมสขสบายใจหวาดหวนตง

เครยดในขณะนนมหนวยเปนเซนตเมตร มคะแนน 0-10 คะแนน ตาแหนงปลายสดทางซายมอจะ

ตรงกบความรสกไมมความวตกกงวลและเพมมากขนไปทางขวามอซงจะตรงกบความรสกวตก

กงวลมากทสด

สาหรบในการศกษาครงนผวจยใชแบบประเมนความวตกกงวลของซงในการประเมน

ความวตกกงวลของผปวย เนองจากเปนแบบประเมนทใชไดงายทงผประเมนและผถกประเมนและ

สามารถใชไดรวดเรวเหมาะสมกบสภาพของผปวย

3. ดานสงคม จากภาวะของโรคททาใหผปวยตองรกษาตวเปนระยะนานและตอเนองทาให

บทบาททางสงคมถกจากด ไมสามารถมสมพนธภาพกบผอนไดตามปกตและเปนภาระของผอน

(จารวรรณ มานะสรการ, 2544)

4. ดานเศรษฐกจและครอบครว การทผปวยตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลบอยครงทา

ใหตองเสยคาใชจายเปนจานวนมากสญเสยรายไดของครอบครวบทบาทของสมาชกครอบครวมการ

21

เปลยนแปลง สงผลกระทบในดานเศรษฐกจและครอบครว (จารวรรณ มานะสรการ, 2544; Loyd-

Jones et al., 2009; Rosamond et al., 2007)

2.1.6 การวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจ

การวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจในประเทศไทยทสาคญ (ผองพรรณ แสงอรณ, 2556;

สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย, 2552; Anderson et al., 2007) ไดแก

1. การวนจฉยจากขอมลพนฐานประกอบดวย

1.1 ประวตอาการและอาการแสดงดงน

- การซกประวต ไดแก ประวตอาการใจสน หนามด เหงอแตก เวยนศรษะ

หายใจเหนอย ประวตการเจบปวยทเปนปจจยเสยงตอภาวะหลอดเลอดแขง เชน เบาหวาน ความดน

โลหตสง การสบบหร ความผดปกตของไขมน กรรมพนธ เปนตน

- อาการและอาการแสดงของการเจบหนาอก เพอการวนจฉยแยกโรคใน

ดานตาแหนงลกษณะ ระยะเวลาความรนแรง การเรมปจจยทกระตนและปจจยททาใหอาการดขน

1.2 การตรวจทางหองปฏบตการ เพอชวยในการคนหาสาเหตในการสงเสรมให

เกดภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดและคนหาปจจยเสยงทสมพนธกบการเกดโรคหลอดเลอดหวใจ

ไดแก คารไดแอคเอนไซด (Cardiac enzymes) เปนการตรวจระดบเอนไซมทแสดงถงการทาลาย

เซลลของกลามเนอหวใจในเลอด เพอประเมนการเจบอกเฉยบพลนวาเกดจากภาวะกลามเนอหวใจ

ขาดเลอดเฉยบพลนหรอไม ดการพยากรณโรค การเกดหลอดเลอดหวใจตบซ าหรอเกด

ภาวะแทรกซอน ไดแก ภาวะหวใจลมเหลวทนยมใชในปจจบน คอ

- ระดบโทรโพนนทหรอโทรโพนนไอ (troponin-T หรอ troponin-I)

เนองจากมความไวในการตรวจจบการทาลายเซลลในกลามเนอหวใจ (myocardial cell damage)

เปนอยางมากโดยมระดบคงอยตอเนองนาน 5-14 วน (พบวามคามากกวา 0.1 นาโนกรมตอมลลลตร

- ระดบซเคเอมบ (creatine kinase myocardial band [CK-MB]) จะม

ความจาเพาะเจาะจงตอการตายของกลามเนอหวใจตายเฉยบพลนมากกวาเนองจากสามารถพบได

ในกลามเนอหวใจโดยจะพบคาซเคเอมบ ในผทมกลามเนอหวใจตายชนดควเวฟและนอนควเวฟ ม

คาสงขนสวนโรคหวใจทมอาการเจบอกแบบไมคงท (Unstable angina) คาซเคเอมบ จะอยในเกณฑ

22

กากงซงลกษณะของชวเคม (Biochemical marker) ชนดนจะมระดบสงภายใน 3-12 ชวโมงและลงส

ปกตภายใน 48-72 ชวโมง

1.3 การตรวจทางหองปฏบตการอนๆ เพอใชในการพยากรณโรค ไดแก การ

ตรวจ ความสมบรณของเมดเลอด (complete blood count with platelet count) เชน การตรวจวด

ปรมาณเมดเลอดแดงในเลอด (hemoglobin cell count) การตรวจการทางานของตอมไทรอยด

(thyroid function test) เพอคนหาสาเหตทอาจสมพนธกบการเกดกลามเนอหวใจขาดเลอด การ

ตรวจหาระดบน าตาล (fasting plasma glucose) ระดบไขมนในเลอด (fasting lipid profile) การ

ตรวจเลอดเพอดการทางานของไต ไดแก Blood Urea Nitrogen (BUN) และครเอทนน (creatinine)

ซงเปนสารทเกดจากการสลายของกลามเนอและถกขบทไต ระยะเวลาในการแขงตวของเลอดของ

extensive system (Prothrombin Time [PT]), ระยะเวลาในการแขงตวของเลอดของ intrinsic system

(Partial Thromboplastin Time [PTT]), INR (INR = PT ของผปวย/PT ควบคมทงหมดยกกาลง ISI

(International Sensitivity Index) เปนตน

2. การวนจฉยจากการตรวจพเศษไดแก

1) การตรวจแบบภายนอก (Non-invasive test) มดงน

- การตรวจภาพรงสทรวงอก เพอประเมนขนาดเงาตาแหนงของหวใจและ

ความผดปกตอนในชองทรวงอก เปนตน

- การตรวจคลนไฟฟาหวใจในขณะพก (resting electrocardiography [EKG])

12 ตาแหนง เปนการบนทกคลนไฟฟาหวใจทไปกระตนหวใจใหทางานซงจะมกระแสไฟฟาเกดขน

ขณะหวใจบบตวและจะแผกระจายไปยงผวหนงในขณะพก เพอใชในการประเมนพยาธสภาพของ

หวใจและหลอดเลอด ไดแก ภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด/บาดเจบ

- การตรวจดวยคลนเสยงสะทอนหวใจ (echocardiography) ขณะพก เปน

เครองมอทสาคญในการตรวจดความผดปกตของการบบตวของผนงแตละสวนของหวใจ จากการ

ขาดเลอด เพอประเมนความรนแรงปรมาณและตาแหนง รวมทงตรวจหาภาวะแทรกซอนของโรค

หลอดเลอดหวใจจากภาวะกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน

23

- การตรวจคลนไฟฟาหวใจขณะออกกาลงกาย (exercise stress test) เปน

การเฝาดคลนไฟฟาหวใจชนดตอเนองตลอดเวลาทผปวยวงบนเครองวงชนดสายพานหรอปน

จกรยานชนดอยกบทตามโปรแกรมการออกกาลงกายทแพทยกาหนด โดยมเปาหมายใหไดอตรา

การเตนของหวใจเพมสงขน รอยละ 85 หากพบคลนไฟฟาหวใจทเปลยนแปลงหรอมอาการเจบ

แนนหนาอกขณะออกกาลงกายเปนเครองบงชถงภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด

- การตรวจคลนไฟฟาหวใจขณะออกกาลงกาย (Dobutamin stress test) โดย

การใชยากระตนการบบตวของของหวใจและนาภาพมาเปรยบเทยบระหวางภาพขณะพกและขณะ

ออกกาลงกาย

- การตรวจลกษณะกลามเนอหวใจทขาดเลอดโดยการใชสารรงสไอโซโทป

(radioisotope image) เปนการตรวจโดยใหผปวยวงบนเครองวงสายพานตามเวลาทกาหนดและฉด

สารกมมนตรงสเขาทางหลอดเลอดดา ทาการถายภาพกมมนตรงสทนทและถายภาพซ าอกครง ใน

วนรงขน

- การตรวจการเกาะกนของหนปนในหลอดเลอดหวใจดวยคอมพวเตอร

ความ เรวสง (Ultra-fast CT) เปนการถายภาพหลอดเลอดหวใจดวยพลงแมเหลกทตดผานไปดวย

ความเรวสงสามารถเหนลกษณะและปรมาณหนปนทเกาะกนภายในหลอดเลอดหวใจ

2) การตรวจแบบรกลา (Invasive test) ไดแก

- การตรวจสวนหลอดเลอดหวใจดวยคลนสะทอนเสยง (Intravascular

Ultrasound) เปนวธการถายภาพลกษณะหลอดเลอดหวใจไดอยางละเอยดสามารถเหนลกษณะและ

คราบไขมนคราบหนปนทเกาะลกผนงหลอดเลอด รองรอยการปรแยกของผนงหลอดเลอดภายหลง

การขยายหลอดเลอดหวใจดวยบอลลนและรอยยดเกาะของโครงตาขายสเตนท

- การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนาร (Coronary Angiography)

เปนวธการตรวจเพอวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจทใหผลแมนยาเปนทนยมในปจจบนและยอมรบ

วาเปนมาตรฐานในการวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจโคโรนาร ไดแก วธการใชยาการขยายหลอด

เลอดหวใจตบดวยบอลลนหรอการผาตดทาทางเบยงหลอดเลอดหวใจใหม

24

2.1.7 การรกษาโรคหลอดเลอดหวใจ

การรกษาโรคหลอดเลอดหวใจแบงเปนวธใชยาและไมใชยารกษาเพอลดการงาน

ของหวใจและฟนฟหลอดเลอดในบรเวณทอดตน ประกอบดวย 3 วธ (กอบกล บญปราศภย, 2549;

อภชาต สคนธสรรพและศรนย ควรประเสรฐ, 2546) ดงน

1) การรกษาโดยใชยา

1) ยากลมไนเตรท (nitrates) ม 2 แบบคอออกฤทธเรวและสนกบออกฤทธ

ยาวเปนยาทนยมใชแพรหลาย เพอใชบรรเทาอาการเจบหนาอกและกลามเนอหวใจขาดเลอดแบบ

ไมมอาการ ชวยลดการหดเกรงของหลอดเลอด โดยยากลมนออกฤทธขยายหลอดเลอดทงหลอด

เลอดแดงและหลอดเลอดดา แตจะออกฤทธเดนทหลอดเลอดดา โดยหลอดเลอดดาขยายเพอลด

ปรมาณเลอดดาไหลกลบเขาสหวใจ แรงดนเลอดในหวใจจงลดลงและมผลขยายหลอดเลอดแดงทา

ใหความตานทานการไหลของหลอดเลอดแดงสวนปลายลดลง ซงมผลทาใหลดการใชออกซเจน

ของกลามเนอหวใจ (อภชาต สคนธสรรพและศรนย ควรประเสรฐ, 2546)

2) ยาปดกนเบตา (beta blockers) ยาจะทาหนาทปดกนตวรบชนดเบตา

(ß-receptor) โดยลดการทางานของระบบประสาทซมพาเทตค ตวรบชนดเบตา ม 2 ชนด คอ ß 1

และ ß 2 โดย ß 1-receptor พบทหวใจสวน ß 2-receptor พบทสวนตางๆของรางกาย ไดแก หลอดเลอด

และกลามเนอเรยบของหลอดลม (อภชาต สคนธสรรพและศรนย ควรประเสรฐ, 2546)

3) ยาตานแคลเซยม (calcium antagonists) เปนยาทปดกนแคลเซยมเขา

กลามเนอหวใจและเซลลกลามเนอเรยบของหลอดเลอด ยาออกฤทธโดยทาใหหลอดเลอดแดงโคโร

นารและหลอดเลอดแดงสวนปลายขยายตว ลดเมตาบอลซมของกลามเนอหวใจหรอลดการใช

ออกซเจนของกลามเนอหวใจ มผลใหลดปรมาณเลอดทมากทสดกอนหวใจบบตว (preload) ลด

ความดนโลหต ลดการหดตวของกลามเนอหวใจและลดอตราการเตนของกลามเนอหวใจ แตเพม

การไหลเวยนในหลอดเลอดแดงโคโรนาร (กอบกล บญปราศภย, 2546; อภชาต สคนธสรรพ และ

ศรนย ควรประเสรฐ, 2546)

4) ยาตานการเกาะกลมของเกรดเลอด (platelet antagonists) โดยออกฤทธ

ยบย งเอนไซม cycloxygenase enzyme ทาใหลดการสงเคราะห platelet thromboxane A2 ลดการ

25

เกาะตวของเกรดเลอดและลดความเสยงตอการเกดกลามเนอหวใจตายในผทเจบอกเรอรง (กอบกล

บญปราศภย, 2546)

5) ยายบย งการทางานของเอนไซม angiotensin converting enzyme (angiotensin

converting enzyme inhibitor; ACEI) มฤทธยบย งเอนไซม angiotensin converting enzyme ซง

เปลยน angiotensin I ไปเปน angiotensin II มผลใหหลอดเลอดขยายตวจะชวยลดการเกดกลามเนอ

หวใจตาย (อภชาต สคนธสรรพและ ศรนย ควรประเสรฐ, 2546)

6) ยารกษาระดบไขมนในเลอด ในการใชยารกษาระดบไขมนในเลอดม

กลไกในการชะลอหรอลดระดบความรนแรงของภาวะหลอดเลอดแดงแขง (atherosclerosis) เชน

ชวยทาใหการทาหนาทของผนงหลอดเลอดชนใน (endothelium) ดขน การลดการยอยสารไขมน

ดวยออกซเจนอนมลอสระ (oxidized LDL) การลดการอกเสบและทาใหแผนไขมนบรเวณหลอด

เลอดแดง (atherosclerotic plaque) คงสภาพดขนดวยไมปรแตกงายและปองกนการเกดกลมอาการ

ทางหลอดเลอดหวใจโคโรนารเฉยบพลน (acute coronary syndrome) แตกลไกเหลานจะเกดขน

(กอบกล บญปราศภย, 2546; อภชาต สคนธสรรพ และ ศรนย ควรประเสรฐ, 2546)

2) การใชหตถการ

1. การขยายรหลอดเลอดโคโรนารทตบดวยบอลลน (percutaneous transluminal

coronary angioplasty: PTCA) เพอชวยทาใหเพมพนทการไหลเวยนเลอดในหลอดเลอดหวใจโดย

ลกโปงทอยบรเวณปลายสายจะถกดนใหโปงออกเนองจากแรงดนจากอปกรณอดแรงดนฉดผานเขา

ไปตามสาย (inflation device) แรงดนนกอใหเกดการปรแยกของแผนไขมนและลามลงไปถงผนง

ของหลอดเลอด (กอบกล บญปราศภย, 2546)

2. การใสโครงตาขาย (coronary artery stents) โครงตาขายมลกษณะคลายตาขาย

หลอดโลหะมรปแบบแตกตางออกไปแลว แตการออกแบบของแตละบรษท การใสโครงตาขายเขาไป

ในหลอดเลอดแดงโคโรนารทตบแคบ วธการทาคลายกบการขยายหลอดเลอดดวยบอลลนตางกน

เพยงมการฝงโครงรางตาขายอยในหลอดเลอดแดง (กอบกล บญปราศภย, 2546; อไร ศรแกว, 2543)

26

3. การตดคราบไขมนออก (therectomy) เปนการตดเอาคราบไขมนออกจาก

หลอดเลอดดวยใบมดโคงทใชความเรวสง ซงผลทไดทาใหผนงหลอดเลอดเรยบขนและการ

ไหลเวยนเลอดสะดวกขน (กอบกล บญปราศภย, 2546; อไร ศรแกว, 2543)

4. การผาตดทาทางเบยงหลอดเลอดหวใจ (coronary artery bypass grafting)

เปนวธการผาตดทนยมมากสาหรบผปวยทไมสามารถรกษาดวยการถางขยายดวยบอลลนหรอรกษา

ทางยาการผาตดนจะชวยใหกลามเนอหวใจมเลอดไปหลอเลยงมากขน การทางานของหวใจดขน

(กอบกล บญปราศภย, 2546)

5. การขยายหลอดเลอดดวยเลเซอร (transmyocardial revascularization: TMR)

เลอกทาในผปวยทมหลอดเลอดทอดตนเลกมาก ไมสะดวกในการทาตดตอหลอดเลอดหรอเคยทา

การผาตดแลวเกดอดตนซ า มหวใจขาดเลอดรนแรง การขยายหลอดเลอดดวยเลเซอรผปวยตองดม

ยาสลบทาการผาตดชองอกซายดานหนา ตาแหนงชองซโครงท 5 ซงตรงกบบรเวณกลามเนอหวใจ

ของเวนทรเคลซายทาขณะหวใจยงเตนอยเลเซอร ถกควบคมโดยคอมพวเตอรรทยงขนาด 1

มลลเมตรลก 1 เซนตเมตรกาลง 30-35 จลส ยงประมาณ 10-25 รเมอยงหลายรแลวทาใหกลามเนอ

หวใจมลกษณะเปนฟองน าทจะดดซบเลอดทมออกซเจนไปเลยงกลามเนอหวใจไหลซมไปเลยง

กลามเนอหวใจทขาดเลอด (อไร ศรแกว, 2543)

3) การควบคมโรค

การควบคมโรคโดยการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพหรอปรบเปลยนแบบ

แผนการดาเนนชวตการรบประทานอาหาร การออกกาลงกายและการหลกเลยงปจจยเสยง นอกจาก

จะชวยลดความเสยงตอการเกดโรคแลวยงเปนการรกษาอยางหนงทชวยใหการรกษาโรคหลอด

เลอด หวใจมประสทธภาพมากยงขน (กอบกล บญปราศภย, 2546; อไร ศรแกว, 2543)

27

2.2 การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2.2.1 ความหมายของการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

การสวนหวใจเพอวนจฉยโรคหลอดเลอดโคโรนาร หมายถง วธการตรวจหลอด

เลอดโคโรนาร เพอศกษาพยาธสภาพและลกษณะรอยโรคทตบแคบในหลอดเลอดโคโรนารและ

อาจจะทาการวดคาความดนในหวใจหองลางซาย รวมทงอาจจะทาการฉดส เพอศกษาประสทธภาพ

การทางานของหวใจรวมดวย (อภชาต สคนธสรรพ, 2543) เปนการใชสายสวนขนาดเลก (โดย

ทวไปเสนผาศนยกลางประมาณ 2 มลลเมตร) ใสเขาไปตามหลอดเลอดแดงอาจจะใสจากบรเวณขา

หนบขอพบแขนหรอขอมอ จนกระทงปลายสายไปถงหลอดเลอดหวใจจากนนจะใชสารทบรงส

เอกซเรยจานวนเลกนอยฉดเขาทางสายสวนนนไปทหลอดเลอดโคโรนารพรอมกบใชเอกซเรย

บนทกภาพของหลอดเลอดหวใจแตละเสนไว เพอตรวจสอบดวามการตบแคบหรอตนของหลอด

เลอดหรอไม ถามการตบแคบหรอตนการฉดสจะสามารถใหรายละเอยดไดชดเจนวาเปนบรเวณใด

ของหลอดเลอดมากหรอนอย ทงนนอกจากจะชวยในการวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจตบไดอยาง

แมนยาแลวยงชวยในการตดสนใจในดานวธการแกไขหรอรกษาใหเหมาะสมและเกดประสทธผล

แกผปวยอยางสงสด (เสาวนย เนาวพาณช, 2552)

2.2.2 จดมงหมายในการรกษาโดยการท าการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

(เสาวนย เนาวพาณช, 2552)เพอ

1) ลดอตราการเสยชวตและการเกด recurrent MI

2) เพอลดอาการเจบแนนหนาอกของผปวย

3) เพอปองกนและรกษาภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนจากกลามเนอหวใจขาด

เลอดเฉยบพลน

2.2.3 ขอบงชในการท าการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ (เสาวนย เนาวพาณช,

2552)

1) Recurrent angina/ischemia at rest or with low-level activities despite

intensive anti-ischemic therapy

2) Elevated TnT or TnI

28

3) New or presumably new ST-segment depression

4) Recurrent angina/ischemia with CHF symptoms, an S3 gallop, pulmonary

edema, worsening rales, or new or worsening MR

5) High-risk findings on noninvasive stress testing

6) Depressed LV systolic function (EF < 0.40 on noninvasive study)

7) Hemodynamic instability

8) Sustained ventricular tachycardia

9) PCI within 6 months or prior CABG

10) Thallium scan showing evidence of ischemia in more than moderate area of

myocardium

11) Patients undergoing surgery for valvular heart disease.

12) Post-cardiac transplant surveillance

13) Post thrombolytic therapy

2.2.4 ขอหามในการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ (เสาวนย เนาวพาณช, 2552)

1) Bleeding diathesis ไมวาจะเกดจากโรคหรอ anticoagulants

2) Uncontrol hypertension BP > 180/110 mmHg

3) Active infection ม clinical SIRS29

(Systemic Inflammatory Response Syndrome)

ประกอบดวย - Tempurature> 38 องศาหรอ< 35 องศาเซลซยส

- Heart rate > 90 BPM

- Respiratory rate > 20 ครง/นาทหรอ PaO2 < 32 mmHg

-WBC >12,000 cells/mm3 หรอ<4,000 cells/mm

3 >10 percent immature (band) forms

4) Refractory arrhythmia เชน Ventricular fibrillation ,Ventricular tachycardia

5) Active GI bleeding

6) Cerebrovascular accident ภายใน 2-3 เดอนกอนหนา

7) ประวตแพสารทบรงส

29

8) Renal failure โดยพบ creatinine clearance นอยกวา 30 ml/min

9) Severe electrolyte imbalance ( Hyperkalemia : K+ > 5.5 mmol/L) หรอมภาวะ

digitalis intoxicity (digitalis level > 1 ng/ml)30

10) Severe heart failure จนนอนราบไมได Class III-IV (ภาคผนวก)

11) Severe anemia

2.2.5 ต าแหนงการใสสายและการดแล

1) Femoral artery เนองจากเปนหลอดเลอดแดงขนาดใหญและสามารถใชกบ

สายสวนหวใจทไดรบการออกแบบใหมรปรางพเศษ ทาใหการใสสายสวนหวใจและการหมนสาย

สวนเขารเปดของหลอดเลอดแดงโคโรนารไดงาย (อภชาต สคนธสรรพ, 2543)

2) Radial artery สามารถทจะใชหลอดเลอดแดงบรเวณขอมอเปนทางเลอก

สาหรบสอดสายตรวจ เพอทาการฉดสหรอสายนา เพอใชถางขยายหลอดเลอดหวใจหลอดเลอดแดง

ทใช คอ หลอดเลอดแดงขอมอทางดานนวหวแมมอ (radial artery) เพอฉดสหรอถางขยายได

เชนเดยวกบการใชหลอดเลอดขาหนบ เนองจากหลอดเลอดขอมอเปนหลอดเลอดทมขนาดเลกและ

อยตนทาใหสามารถดงสายสวนและทอนาออกจากหลอดเลอดไดทนทภายหลงเสรจสนการฉดส

การใชหลอดเลอดขอมอมโอกาสทจะเกดอนตรายตอหลอดเลอดหรอพบปญหาการเสยเลอดไดนอย

กวาการใชหลอดเลอดขาหนบมาก แตมขอจากดคอขนาดของหลอดเลอดขอมอมขนาดเลกมากหรอ

มหลอดเลอดแดงบรเวณแขนคดโคงอาจทาใหการแทงหลอดเลอดหรอการสอดสายสวนเขาสหลอด

เลอดหวใจไมสาเรจ นอกจากนนผปวยทเคยผาตดทาเสนเลอดบรเวณแขนไวเพอฟอกไตหรอผทม

ปญหาของหลอดเลอดสวนปลายแขนและมอจะไมสามารถใชหลอดเลอดขอมอในการฉดสหรอ

ถางขยายหลอดเลอดหวใจได (เสาวนย เนาวพาณช, 2552)

2.2.6 ขนตอนของการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

ขนตอนของการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารเรมจากแพทยใชเขม

แทงหลอดเลอดแดงบรเวณขาหนบ/ขอมอขางททาการสวนหวใจภายหลงฉดยาชาใสทอนาสายสวน

หลงจากนนสอดใสสายสวนหวใจทเปนทอพลาสตกขนาดเลกผานทอนาสายสวนเขาสหลอดเลอด

30

แดงใหญและรเปดของหลอดเลอดโคโรนาร ทาการวดความดนในหลอดเลอดโคโรนารและฉดสาร

ทบรงสพรอมกบถายภาพรงสเพอดความผดปกตของหลอดเลอดตาแหนงทนยมใสสายสวนหวใจ

ไดแก หลอดเลอดแดงบรเวณขาหนบหรอขอมอ เนองจากเปนหลอดเลอดแดงขนาดใหญและ

สามารถใชกบสายสวนหวใจทไดรบการออกแบบใหมรปรางพเศษทาใหการใสสายสวนหวใจและ

การหมนสายสวนเขารเปดของหลอดเลอดแดงโคโรนารไดงาย (สมาคมแพทยโรคหวใจแหง

ประเทศไทย, 2552; สหรฐ หวงเจรญ, 2555; เสาวนย เนาวพาณช, 2552; อภชาต สคนธสรรพ,

2543) เมอสนสดการทาหตถการแพทยจะดงสายสวนและทอนาสายสวนออกใชมอกดแผลเพอหาม

เลอดจนเลอดหยดพยาบาลชวยปดแผลและดแลผสงอายในหองพกฟนประมาณไมเกน 2 ชวโมง

เพอสงเกตภาวะแทรกซอนหลงจากนนจะสงผปวยกลบไปหอผปวยเดม

2.2.7 ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจเพอการวนจฉยโรคหวใจโดยทวไป

พบไมเกนรอยละ 1 (Bashore et al., 2001) สวนในผสงอายโรคหวใจพบภาวะแทรกซอนทางหลอด

เลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารผานทางหลอดเลอดแดงทขาหนบ

(McCabe et. al., 2001)

ชนดของภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

ชนดของภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอด

โคโรนารผานทางหลอดเลอดแดงแบงออกเปน 2 ชวงเวลา (เสาวนย เนาวพาณช, 2552; Doyle et al,

2006; McCabe et al., 2001)) คอ

1. ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทเกดใน 24 ชวโมงแรก (early vascular complications)

ไดแก กอนเลอดใตผวหนง เลอดออกซ า หลอดเลอดแดงอดตน หลอดเลอดโปงพองเทยม กอนเลอด

ในชองทองดานหลงและแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดา แบงเปน

- ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทเกดภายใน 2 ชวโมงแรก หลงการดงทอนา

สายสวน (acute phase) ไดแก กอนเลอดใตผวหนง เลอดออกซ าและหลอดเลอดแดงอดตน สวนใหญ

พบในขณะนอนพกอยบนเตยง (bed rest)

31

- ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทเกดภายใน 2-24 ชวโมง หลงดงทอนาสาย

สวน (intermediate phase) ไดแก กอนเลอดใตผวหนง เลอดออกซ า หลอดเลอดแดงอดตน หลอด

เลอดโปงพองเทยม กอนเลอดในชองทองดานหลงและแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอด

เลอดดา ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดน อาจเนองมาจากการรกษา ไดแก การไดรบยาตานเกรดเลอด

ยาปองกนการแขงตวของเลอด หรอยาทมผลตอการเกดเลอดออก เปนตน รวมทงการใหความ

รวมมอในการปฏบตตว

ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนาร

(สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย, 2552; สหรฐ หวงเจรญ, 2555; เสาวนย เนาวพาณช,

2552; Andersen et al., 2005; Lins et al., 2006; McCabe et al., 2001; Nguyenet al., 2002) ไดแก

1) กอนเลอดใตผวหนง การเกดภาวะนขนอยกบประสทธภาพในการกดแผลหาม

เลอดภายหลงดงทอนาสายสวนออกแบงภาวะนเปน 2 ชนด คอ

- กอนเลอดใตผวหนงขนาดเลก ไดแก ลกษณะของกอนเลอดจากแผลทสะสมอย

ใตผวหนงทมขนาดนอยกวาหรอเทากบ 5 เซนตเมตร มลกษณะนมสมผสไดชดเจน สามารถควบคม

ไดโดยการกดแผลหามเลอด ไมมการเปลยนแปลงของระบบไหลเวยนเลอดหรออาการทางระบบ

ประสาท ไมตองรบการรกษาดวยยาหรอการผาตด

- กอนเลอดใตผวหนงขนาดใหญ ไดแก ลกษณะของกอนเลอดจากแผลทมการ

สะสมอยใตผวหนงรอบๆเนอเยออาจคลาพบหรอไมพบกได มขนาดมากกวา 5 เซนตเมตร ทาให

เกดอาการปวดหรอแสบบรเวณแผล เคลอนไหวสะโพกขาลาบาก มการเปลยนแปลงของระบบ

ไหลเวยนเลอด ไดแก ความดนเลอดลดลง อตราการเตนของหวใจเพมขน ในกรณทมภาวะกอน

เลอดใตผวหนงขนาดใหญอาจไปกดเสนประสาทบรเวณขาทาใหเกดปญหาของระบบประสาทขา

อาจจะตองใหเลอดทดแทนแตไมตองรกษาดวยการผาตดสามารถหายไดเองภายใน 1-2 สปดาห

2) เลอดออกซ า เปนภาวะทเกดขนบอยโดยเฉพาะภายหลงเอาทอนาสายสวนออกใน

24 ชวโมงแรก แบงภาวะนเปน 2 ชนด คอ

- เลอดออกซ าจ านวนเลกนอย มลกษณะของเลอดทไหลออกมาเปนหยดเลกนอย

หรอไหลซมออกมาจากแผลควบคมไดโดยการกดแผลหามเลอดไมเกน 30 นาท ไมมอาการแสดงท

ผดปกตของระบบไหลเวยนเลอด

32

- เลอดออกซ าจ านวนมาก มลกษณะของเลอดทพงออกมาหรอไหลออกจากแผล

อยางรวดเรว ไมสามารถควบคมไดโดยการกดแผลหามเลอดทาใหเกดการเปลยนแปลงของระบบ

ไหลเวยนเลอด ไดแก ความดนโลหตลดลง อตราการเตนของหวใจเพมขน

3) หลอดเลอดแดงอดตน เปนการอดตนของหลอดเลอดแดงขาหนบจากกอนเลอด

หรอการแทงหลอดเลอดแดงทาใหเกดภาวะขาดเลอดของอวยวะสวนปลาย ตรวจพบอาการและ

อาการแสดง ไดแก อาการปวดขาทนท รสกชาขา ออนแรง สผวซดและคลาชพจรบรเวณขา / เทา

ขางททาการสวนหวใจไมได

4) ภาวะหลอดเลอดโปงพองเทยม เกดจากการใสทอนาสายสวนทตาแหนงของหลอด

เลอดแดงขาดานบนหรอหลอดเลอดแดงขาทอยลก (deep femoral artery) แทนทจะเปนหลอดเลอด

แดงขาหนบ เนองจากหลอดเลอดทงสองแขนงมขนาดเลกและผนงบางกวาทาใหผนงหลอดเลอดถก

ทาลายไดงาย มเลอดไหลออกจากหลอดเลอดเขาสเนอเยอรอบๆหลอดเลอดและรางกายสรางผนง

กนไวกลายเปนหลอดเลอดโปงพองเทยมขน ภาวะนจะขยายใหญขนตามปรมาณเลอดทรวออกจาก

หลอดเลอดทเขามาสะสมสวนใหญมสาเหตจากการกดแผลหามเลอดทไมมประสทธภาพภายหลง

เอาทอนาสายสวนออก ทาใหเกดอาการปวดบรเวณแผล ปวดหลงคลาพบกอนเลอดทบรเวณขา

หนบ มลกษณะการเตนตามชพจรเมอฟงจะไดยนเสยงฟ สวนใหญมกไมมอาการ สามารถปดไดเอง

แตถากอนเลอดทมขนาดใหญมากกวา 3 เซนตเมตร จะพจารณาการรกษาดวยการผาตดทนท

เนองจากมแนวโนมขยายขนาดขนและอาจแตกได

5) กอนเลอดในชองทองดานหลง เปนภาวะแทรกซอนทพบไดนอยแตมความรนแรง

สง เกดจากการแทงเหนอหลอดเลอดแดงขาหนบทาใหเกดการสะสมของกอนเลอดในเยอบชอง

ทอง มอาการแสดง คอ ปวดหลงอยางรนแรงปวดบรเวณขาหนบสขางหรอบรเวณหนาทองสวนลาง

ซงขน อยกบจานวนเลอดในชองวางทจะสงผลตอแรงกดกบเสนประสาทบรเวณขา ถาเปนกอน

เลอดขนาดเลกจะไมเพมความดนในชองทองจงไมทาใหเกดอาการทางระบบประสาท แตถาเปน

กอนเลอดขนาดใหญจะไปกดโครงขายประสาทบรเวณเอว (lumbar plexus) ทาใหกลามเนอใตเขา

ลงไปมอาการออนแรงและชาหรออาการชอก ซด จานวนเมดเลอดลดลงอยางรวดเรว ความดน

โลหตลดลงจากการสญเสยเลอดจานวนมากเปนภาวะทอนตรายอาจทาใหเสยชวตได

33

6) แผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดด า เปนภาวะแทรกซอนทาง

หลอดเลอดทพบนอย เกดจากการแทงเขมผานหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดาทาใหเกดแผลทะล

เปนทางเชอมระหวางกนทาใหเลอดแดงทมความดนเลอดสงกวาไหลผานเขาสหลอดเลอดดามาก

ขน หากแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดามขนาดเลก สวนใหญมกไมมอาการ

และสามารถปดรรวไดเอง แตถามขนาดใหญจะมอาการและอาการแสดง คอ ขาหนบบวม ปวดขา

ฟงจะไดยนเสยงฟ (bruit) มการเปลยนแปลงของระบบไหลเวยนเลอด ไดแก อตราการเตนของ

หวใจเพมขน ความดนโลหตลดลง ชพจรเบาเรวและมอาการแสดงของหวใจลมเหลวเกดขน ตองรบ

ใหการรกษาโดยการผาตด

2. ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทเกดหลงจาก 24 ชวโมง-30 วน (late vascular

complications) ไดแก กอนเลอดใตผวหนง เลอดออกซ า หลอดเลอดแดงอดตน หลอดเลอดโปงพอง

เทยม กอนเลอดในชองทองดานหลงและแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดา ซงพบ

ไดนอย

2.2.8 การจดการเพอปองกนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโร

นารควรใหความสาคญในการปองกน ทงกอนการสวนหวใจ ขณะทาการสวนหวใจและหลงการ

สวนหวใจ (สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย, 2552; สหรฐ หวงเจรญ, 2555; เสาวนย เนาว

พาณช, 2552; Andersen et al., 2005; Lins et al., 2006) ดงน

1. กอนการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนาร จดเตรยมความพรอม

ของผปวย โดยพยาบาลททาหนาทรบ-สงผปวย ไดแก การใหขอมล/ประเมนการไดรบขอมล

เกยวกบการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารทถกตอง ชดเจน ปราศจากความลาเอยง

และทางเลอกในการรกษา รวมทงผลด ผลเสย ประโยชนและความเสยงทอาจเกดขน โดยใหผปวยม

สวนรวมในการตดสนใจและใหความยนยอมรวมมอในขณะทาและหลงทาการสวนหวใจ ตลอดจน

สามารถปฏบตตวไดถกตองและมความปลอดภยจากภาวะแทรกซอน

2. ขณะท าการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนาร มการจดเตรยม

บคลากรอปกรณ/เครองมอรวมทงอปกรณทจาเปนในภาวะฉกเฉนใหเพยงพอและพรอมใช ขณะทา

34

การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนาร ดแลใหคาแนะนาและใหการชวยเหลอผปวยอยาง

ใกลชด รวมทงประเมนและตดตามการไหลเวยนเลอดอยางตอเนอง เพอคนหาภาวะแทรกซอนได

เรวขน (early detection) ชวยปองกนภาวะแทรกซอน (prevention) และพรอมใหความชวยเหลอ

อยางทนทวงท ชวยในการตดตอสอสารระหวางผปวยแพทยและพยาบาลและบนทกเหตการณ

ตลอดการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนาร

3. หลงการสวนหวใจ มดแลและตดตามภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดอยาง

ตอเนอง โดยเฉพาะในชวง2-6 ชวโมงแรกและภายใน 24 ชวโมงหลงดงทอนาสายสวนออก ผททา

หนาทดแลผปวยหลงการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารกอนสงผปวยกลบหอผปวย

ทาการประเมนผสงอายทงทางดานรางกาย ไดแก แผลทขาหนบการไหลเวยนเลอดและความแรง

ของชพจรสวนปลาย รวมทงระบบประสาทการเคลอนไหวและการรบรอณหภม สผว ตดตาม

อาการและอาการแสดงของการเกดภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดและดานจตใจอยางใกลชด และ

ตอเนองใหขอมลจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนาร ความรการปฏบตตวและวธ

รายงานเมอเกดความผดปกต เพอปองกนและสามารถจดการกบภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

อยางถกตอง เหมาะสม รวมท งตดตอสอสารระหวางทมผใหการดแลผสงอายเพอใหการดแล

ตอเนองตอไป

2.2.9 การประเมนและการจดการเมอเกดภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอด

การประเมนและการจดการกบภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจ

โดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารผานทางหลอดเลอดแดง (สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศ

ไทย, 2552; เสาวนย เนาวพาณช, 2552; Harper, 2007; McCabe et al., 2001) ไดแก

1) กอนเลอดใตผวหนง วธการประเมนกอนเลอดใตผวหนง มดงน

1. ประเมนขนาดของกอนเลอดใตผวหนงระบขนาดตามลกษณะทพบ 2. ประเมนระดบความรนแรงของกอนเลอดใตผวหนงจากอาการและ

อาการแสดงไดแก

35

- กอนเลอดใตผวหนงขนาดเลก มลกษณะเปนกอนเลอดทสะสมอยใตผวหนงมลกษณะนมสมผสไดชดเจน สามารถควบคมไดโดยการกดแผลหามเลอดไมมการเปลยนแปลงของระบบไหลเวยนโลหตอาการทางระบบประสาทขา

- กอนเลอดใตผวหนงขนาดใหญ มลกษณะเปนกอนเลอดทสะสมอยใต

ผวหนงรอบๆเนอเยออาจคลาพบหรอไมพบกได มอาการปวดหรอแสบบรเวณแผลเคลอนไหว

สะโพกขาลาบาก มการเปลยนแปลงของระบบไหลเวยนโลหต ไดแก ชพจรเตนเรว ความดนโลหต

ตา อาจทาใหเกดปญหาของระบบประสาทและไดรบเลอดทดแทน

วธการจดการกบกอนเลอดใตผวหนง มดงน

1. ประเมนแผลทขาหนบ ความแรงของชพจรสวนปลาย อตราการเตนของ

หวใจ ความดนโลหต สผว อณหภม การรบรของขาขางททาการสวนหวใจอยางใกลชดทก 15 นาท

4 ครงและทก 30 นาท 2 ครง

2. ประเมนอาการปวดบรเวณแผลทขาหนบ 3. ใชมอกดแผลเหนอจดแทงดวยกอซ ปราศจากเชอจนกวาเลอดจะหยดและ

รายงานแพทยทนท

2) เลอดออกซ า

วธการประเมนเลอดออกซ า มดงน

1. เลอดออกซ าจ านวนเลกนอย ไดแก เลอดทซมออกจากแผลควบคมไดโดยการกดแผลหามเลอดไมเกน 30 นาท ไมมการเปลยนแปลงของระบบไหลเวยนโลหตจากปกต

2. เลอดออกซ าจ านวนมาก ไดแก เลอดทไหลออกจากแผลอยางรวดเรว ไม

สามารถควบคมไดโดยการกดแผลหามเลอด มการเปลยนแปลงของระบบไหลเวยนโลหตจากปกต

ไดแก ชพจรเตนเรว ความดนโลหตตา ตองไดรบการรกษาดวยยาหรอการผาตด

วธการจดการกบการเกดเลอดออกซ า มดงน

1. กดแผลเหนอจดแทงดวยกอซจนเลอดหยดและรายงานแพทยทนท

2. ประเมนชพจรความดนเลอดแผลทขาหนบทก 15 - 30 นาทจนกวา

อาการจะคงท

3. หลงเลอดหยดปดแผลใหแนนทบดวยหมอนทรายขนาด 1 กโลกรมและ

นอนพกบนเตยงตามแผนการรกษา

36

3) หลอดเลอดแดงอดตน

วธการประเมนหลอดเลอดแดงอดตน ไดแก สผวซด เยน สมวงคล า คลาชพจรขา

ขางททาการสวนหวใจลดลงหรอไมได ปวดขา ชา ออนแรง

วธการจดการกบหลอดเลอดแดงอดตน มดงน

1. ทาการประเมนความแรงของชพจรสวนปลายสผวอณหภมการเคลอนไหว

และการรบรของขาขางททาการสวนหวใจ อตราการเตนของหวใจ ความดนโลหต แผลทขาหนบ

ทก 15 นาท 4 ครงและทก 30 นาท 2 ครง

2. รายงานแพทยทนท

3. ประเมนชพจรโดยใช Doppler ultrasonography

4. หากอาการไมดขนอายรแพทยโรคหวใจจะทาการปรกษาศลยแพทยเพอ

พจารณาแกไขดวยวธการผาตด

4) แผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดด า

วธการประเมนแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดา ไดแก

1. ประเมนพบแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดด าทมขนาด

เลก สวนใหญมกไมมอาการและสามารถปดรรวไดเอง

2. ประเมนพบแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดด าทมขนาด

ใหญ จะมอาการและอาการแสดง คอ ขาหนบบวม ปวดขา ฟงจะไดยนเสยงฟ (bruit) มการเปลยน

แปลงของระบบไหลเวยนเลอด ไดแก อตราการเตนของหวใจเพมขน ความดนโลหตลดลง ชพจร

เบาเรวและมอาการแสดงของหวใจลมเหลวเกดขน ตองรบใหการรกษาโดยการผาตด

3. ประเมนอาการและอาการแสดง ไดแก อาการปวดขาทนท รสกชาขา ออน

แรง สผวซดและคลาชพจรบรเวณขา/เทาขางททาการสวนหวใจไมได

วธการจดการกบแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดดา มดงน

1. ประเมนสภาพรางกายโดยการฟงสวนใหญไมมอาการและสามารถปดไดเอง

2. ถาแผลทะลระหวางหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดมขนาดใหญจนทาให

เกดภาวะหวใจลมเหลวตองรบทาการรกษาโดยการผาตด

37

5) กอนเลอดในชองทองดานหลง

วธการประเมนกอนเลอดในชองทองดานหลง มดงน

1. ประเมนสภาพรางกายและอาการปวด

2. ประเมนและตดตามสญญาณชพชพจรสวนปลายและระบบประสาททก

15 -30 นาทโดยประเมนจาก

- กอนเลอดในชองทองดานหลงทมขนาดเลกจะไมเพมความดนในชอง

ทองและไมทาใหเกดอาการทางระบบประสาท

- กอนเลอดในชองทองดานหลงทมขนาดใหญจะไปกดกลมประสาท

บรเวณเอวทาใหกลามเนอใตเขาเกดอาการชาและออนแรง

วธการจดการกบกอนเลอดในชองทองดานหลงมดงน

1. การถายภาพรงสบรเวณองเชงกรานจะชวยในการวนจฉยภาวะเลอดออกใน

ชองทองใหชดเจนขนโดยพบกระเพาะปสสาวะทมสารทบรงสรปรางกลมและเปลยนตาแหนงไป

2. ผปวยควรไดรบการใหเลอดทดแทนกอนทาการกดแผลหามเลอด

3. หยดการใหเฮพารน (heparin)

4. ใหโปรตามนซลเฟต (protamine sulphate) เพอแกฤทธของเฮพารน

5. ใหสารนาทางหลอดเลอดดาเพอแกภาวะความดนเลอดตา

6. หากอาการไมดขนอายรแพทยโรคหวใจจะทาการปรกษาศลยแพทยเพอ

พจารณาการรกษาดวยการผาตด

6) หลอดเลอดโปงพองเทยม

วธการประเมนหลอดเลอดโปงพองเทยมดงน

1. ประเมนสภาพรางกายโดยการใชหฟงบรเวณหลอดเลอดแดงจะไดยนเสยงฟ และกดเจบ

2. ตรวจพบจากอาการและอาการแสดง เนองจากตาแหนงทไดรบการแทงยงไมปดและมเลอดไหลไปยงกอนเลอดใตผวหนงหลอดเลอดเลกๆและเนอเยอรอบๆทาใหเกดกอนเลอดทเตนตามชพจร (pulsatile mass)

3. ยนยนการเกดหลอดเลอดโปงพองเทยมไดโดยใชอลทราซาวด (ultrasound)

38

วธการจดการกบหลอดเลอดโปงพองเทยมมดงน

1. หลอดเลอดโปงพองเทยมทมขนาดใหญตองไดรบยาปองกนการแขงตว

ของเลอดอยางตอเนอง

2. หลอดเลอดโปงพองเทยมทมขนาดเสนผาศนยกลางนอยกวา 3 เซนตเมตร

จะสามารถปดไดเองโดยขนอยกบขนาดของลมเลอด

3. นดทาคลนเสยงสะทอนความถสงภายใน 1-2 สปดาห เพอตดตามประเมนผล

และแนวทางการรกษาทเหมาะสมตอไป

4. พจารณาการผาตดในกรณดงตอไปน

- หลอดเลอดโปงพองเทยมทมขนาดเสนผาศนยกลางใหญกวา 3

เซนตเมตร

- หลอดเลอดโปงพองเทยมทพบนานกวา 2 สปดาหหรอมขนาดใหญขน

กวาเดมโดยมแนวโนมทจะไมปดเองมความเสยงตอการเกดหลอดเลอดแดงขาหนบแตก

- ใชเครองกดแผลเพอหามเลอดโดยมระยะเวลาเฉลย 33 นาท ซงมอตรา

การประสบความสาเรจรอยละ 74

- หากใชเครองกดแผลหามเลอดแลวไมประสบความสาเรจใหใชคลน

เสยงสะทอนความถสงชวยในขณะทาการกดแผลหามเลอด

การปฏบตทมมาตรฐานและคณภาพมทางเลอกในการปองกนและสามารถจดการกบ

ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารไดอยาง

เหมาะสม ทาใหผ รบบรการมความปลอดภยจากภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทสามารถ

ปองกนได

39

2.3 แนวปฏบตทางการพยาบาล/ทางคลนกและงานวจยทเกยวของ

ปจจบนการนาแนวปฏบตทางคลนก/ทางการพยาบาลมาใชในการปฏบตงานทางการ

พยาบาลอยางแพรหลายเปนทยอมรบกนโดยทวไปและมการพฒนามากขน โดยมวตถประสงคเพอ

การพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลลดการปฏบตทไมจาเปน ไมมประสทธภาพและเปนอนตราย

สนบสนนการปฏบตทมความเหมาะสม คมคา คมทนและมประสทธภาพสงสด ชวยในการตดสน

ของผประกอบวชาชพทางดานสขภาพและผใชบรการอยางเหมาะสม เพอใหเกดผลลพธทางสขภาพ

ของการดแลทดขน โดยเนนผปวยเปนศนยกลาง (ฉววรรณ ธงชย, 2548; ทศนา บญทอง, 2543;

NHMRC, 1999)

ความหมายของแนวปฏบตทางคลนก/แนวปฏบตทางการพยาบาล

จากการทบทวนพบวาไดมผใหความหมายของแนวปฏบตทางคลนก/แนวปฏบตทางการ

พยาบาลไว ดงน

กลมพฒนาแนวปฏบตทางคลนกของนวซแลนด (The New Zealand Guidelines Group

[NZGG], 2001) ไดใหความหมายของแนวปฏบตทางคลนก หมายถง แนวทางทชวยนาทางในการ

ตดสนใจแตละระดบของการปฏบตระหวางผประกอบวชาชพทางดานสขภาพกบผใชบรการ

คณะกรรมการรบรองมาตรฐานขององคการดานการดแลสขภาพ (JCAHO, 2004) ได

ให ความหมายของแนวปฏบตทางคลนก หมายถง ขอความทระบขอบเขตหรอองคประกอบของ

การปฏบต เพอจดการเกยวกบการดแลทางคลนกเปนคาแนะนาทไดรบการพฒนาอยางเปนระบบ

เพอชวยใหผปวยแพทยและบคลากรพยาบาลสามารถตดสนใจดแลสขภาพไดอยางเหมาะสมกบ

เงอนไขทางคลนก

ฉววรรณ ธงชย (2548) กลาววาแนวปฏบตทางคลนกเปนหลกการปฏบตทพฒนาจาก

การทบทวนความรอยางเปนระบบผานการบรณาการตดสนใจโดยผเชยวชาญมความยดหยน เพอ

ชวยชแนวทางและการตดสนใจใหกบบคลากรสขภาพในประเดนทเฉพาะเจาะจง

นากและคณะ (Nagy et al., 2008) แนวปฏบตทางคลนก หมายถง ขอความทถก

พฒนาขนอยางเปนระบบ เพอชวยผประกอบวชาชพทางสขภาพและผปวยในการตดสนใจเกยวกบ

40

การดแลสขภาพทเหมาะสม สาหรบภาวะใดภาวะหนงทเฉพาะเจาะจง เพอแนวปฏบตทางคลนกท

ไดเปนวธทมคณภาพและมประสทธภาพในการรกษา

พกล นนทชยพนธ (2551) กลาววาแนวปฏบตทางคลนกเปนชดของขอเสนอแนะการ

ปฏบตทไดมา จากผลการทบทวนหลกฐานเชงประจกษทกรปแบบอยางเปนระบบมประเดนการ

ปฏบตทกวางและครอบคลมโดยผานขนตอนสรางตามมาตรฐาน

ฟลดและลอร (Field &Lohr, 1992) กลาววาแนวปฏบตทางคลนกคอขอความทได

จดทาขนอยางเปนระบบ เพอชวยในการตดสนใจของผประกอบวชาชพทางดานสขภาพและ

ผใชบรการเกยวกบการดแลรกษาสขภาพทเหมาะสมสาหรบภาวะใดภาวะหนง

ฟองคา ตลกสกลชย (2551) ไดใหความหมายของแนวปฏบตทางคลนก หมายถง

เอกสารขอความทพฒนาขนอยางเปนระบบ เพอชวยนกปฏบตทางคลนกผประกอบวชาชพดาน

สขภาพในการตดสนใจอยางเหมาะสมเกยวกบการดแลสขภาพของผปวยหรอผรบบรการในปญหา

ทางคลนกทเฉพาะเจาะจง

ราชวทยาลยอายรแพทยแหงประเทศไทย (คณะอนกรรมการ Evidence-Based Medicine

& Clinical Practice Guidelines ราชวทยาลยอายรแพทยแหงประเทศไทย, 2544) ใหความหมายของ

แนวปฏบตวาแนวปฏบตทางคลนก (Clinical Practice Guidelines) หมายถง สอเฉพาะเรองทไดจาก

กระบวนสรางอยางเปนระบบสาหรบผประกอบวชาชพเวชกรรมใชประกอบการตดสนใจเลอกวธ

ปฏบตทเหมาะสมสาหรบผรบบรการรายบคคลในการประกอบวชาชพเวชกรรมในเรองนน

สภาการพยาบาล (2551) แนวปฏบตทางการพยาบาล คอ ขอความทระบถงขนตอน

กจกรรมการพยาบาลทจดทาขนอยางเปนระบบสาหรบพยาบาล เพอเปนแนวทางในการใหการ

พยาบาลอยางถกตองและมความเปนไปไดในการนาไปปฏบต มความเปนอสระในวชาชพจากการ

ใชองคความรบนพนฐานของหลกฐานเชงประจกษ เปนเครองมอทสอสารใหผปฏบตมความเขาใจ

การปฏบตทตรงกนและมสวนชวยคมครองสทธของผใหบรการและผใชบรการทางการพยาบาล

สภาการวจยดานสขภาพและการแพทยแหงชาตประเทศออสเตรเลย(National Health

and Medical Research Council [NHMRC], 1999) ไดใหความหมายของแนวปฏบตทางคลนก

หมายถง ขอความทพฒนาอยางเปนระบบเพอเปนแนวทางแกเจาหนาทผปฏบตงานในคลนกผปวย

ตดสนใจเกยวกบการดแลสขภาพอยางเหมาะสมในสถานการณใดสถานการณหนงทางคลนก

41

องคการอนามยโลก (World Health Organization, 2003) ไดใหความหมายของแนว

ปฏบตทางคลนก หมายถง ขอความทเปนหลกฐานเชงประจกษซงไดรบการพฒนาอยางเปนระบบ

เพอชวยใหผปฏบตงานผ รบบรการและผทมสวนเกยวของมการตดสนใจอยางเหมาะสมเกยวกบ

การดแลสขภาพในสถานการณทางคลนกทเฉพาะเจาะจง

จากคาจากดความของแนวปฏบตทางคลนก/ทางการพยาบาลทไดกลาวมาขางตน สามารถ

สรปไดวา แนวปฏบตทางคลนก/ทางการพยาบาล คอ ขอความทพฒนาขนอยางเปนระบบเพอชวย

ในการตดสนใจของผประกอบวชาชพทางดานสขภาพในการดแลภาวะสขภาพของผปวยไดอยาง

เหมาะสม เพอใหเกดผลลพธทดในการดแลสขภาพของผรบบรการ

ประโยชนของแนวปฏบตทางคลนก

ปจจบนไดมการใชแนวปฏบตทางคลนก/ทางการพยาบาลทมการพฒนาอยางเปนระบบใน

การดแลผรบบรการ เพอทาใหเกดประโยชนท งผปฏบตผรบบรการและองคกรดงน (ฟองคา

ตลกสกลชย, 2549; สงวนสน รตนเลศ, 2543; NHMRC, 1999)

1) ดานผปฏบต ทาใหมมาตรฐานการใหบรการทมหลกฐานความรเชงประจกษ

สนบสนนทชดเจนและแพรหลาย มการตดสนใจทางคลนกงายขน ชวยลดความหลากหลายของ

วธการปฏบตในเรองเดยวกน สามารถจาแนกความรบผดชอบของผประกอบวชาชพดานการดแล

สขภาพไดชดเจนขน สงเสรมใหมการแลกเปลยนองคความร เพอพฒนาการดแลดานสขภาพและ

สงเสรมความรวมมอการประสานงานในทมสหสาขาของผประกอบวชาชพดานการดแลสขภาพ

ชวยลดความเสยงในการเกดความผดพลาดจากการปฏบตสรางความมนใจแกผปฏบตงาน

2) ดานผรบบรการ จะไดรบการดแลทมมาตรฐานมคณภาพทนสมย ลดคาใชจายใน

การรกษา เพมคณภาพและประสทธผลของการบรการ ผปวยไดรบการดแลอยางเปนระบบ มความ

ตอเนองและครอบคลมความจาเปนทตองไดรบการดแล ไดรบการวางแผนการดแลรกษาลวงหนา

จากทมการดแลรกษา

3) ดานองคกร ท าใหเ กดระบบหรอเกณฑในการว ดความเหมาะสมของการ

ปฏบตงานของผประกอบวชาชพดานการดแลสขภาพ มมาตรฐานการบรการททนสมยและดทสด

ชวยยกระดบคณภาพของการปฏบตงานเปนเครองมอในการประเมนคณภาพ เปนแหลงอางองสาหรบ

42

การตรวจสอบไปขางหนา การตรวจสอบยอนหลงของเจาหนาททมสขภาพหรอการปฏบตใน

โรงพยาบาล ลดคาใชจายดานการรกษาแกโรงพยาบาล มความคมคา คมทนดานเศรษฐศาสตรสขภาพ

แนวปฏบตทางการพยาบาล/ทางคลนกและงานวจยทเกยวของ

จากการทบทวนพบวามการนาแนวปฏบตทางการพยาบาล/ทางคลนกมการมาใชในการ

ปฏบตงานทางการพยาบาลอยางแพรหลายและกอใหเกดผลลพธทด ดงเชนการศกษาของ

ณฏฐมณฑน โกศย, ฉว เบาทรวงและกรรณการ กนธะรกษา (2554) ทศกษาประสทธผลของการใช

แนวปฏบตทางคลนกสาหรบการดแลสตรทมภาวะเจบครรภคลอดกอนกาหนดหนวยงานหอง

คลอดโรงพยาบาลสโขทย พบวาสตรตงครรภทมภาวะเจบครรภคลอดกอนกาหนดทไดรบการดแล

โดยใชแนวปฏบตทางคลนกมสดสวนการเกดการคลอดกอนกาหนดนอยกวาและสดสวนการยด

ระยะเวลาการตงครรภมากกวาอยางมนยสาคญและการศกษาของพรวภา ยาสมทร (2553) ทศกษา

ประสทธผลของการใชแนวปฏบตการฟนฟสมรรถภาพปอดในผทเปนโรคปอดอดกนเรอรง

โรงพยาบาลโฮง จงหวดลาปาง พบวาระยะทางทเดนไดในเวลา 6 นาทของกลมทดลองมากกวากลม

ควบคม คะแนนอาการหายใจลาบากนอยกวา อตราการกลบมานอนโรงพยาบาลซ านอยกวากลม

ควบคมอยางมนยสาคญ และการศกษาของสภาทพย เรอนแสน (2553) ทศกษาประสทธผลของการ

ใชแนวปฏบตการจดการทางการพยาบาลในผทเปนโรคความดนโลหตสง โรงพยาบาลสนกาแพง

จงหวดเชยงใหม พบวากลมทดลองมการปฏบตตวทถกตอง สมาเสมอมากกวากลมควบคมและม

การควบคมความดนโลหตไดมากกวากวากลมควบคม

จากการศกษาของปาลรฐ โตไพบลย(2554) ทศกษาประสทธผลของการใชแนวปฏบตทาง

คลนกสาหรบการฟนฟสภาพหวใจในผสงอายทมภาวะหวใจลมเหลวเรอรงโรงพยาบาลมหาราช

นครเชยงใหมพบวาความสามารถในการทาหนาทของรางกาย จากการประเมนดวยแบบประเมน

VSAQ และระยะทางทสามารถเดนบนทางราบในเวลา 6 นาท ของผสงอายทมภาวะหวใจลมเหลว

เรอรง หลงการใชแนวปฏบตทางคลนกสงกวากอนการใชแนวปฏบตทางคลนกอยางมนยสาคญ

และจากผลการศกษาของวรารตน กนแกว (2554) ทศกษาประสทธผลของการใชแนวปฏบตทาง

คลนกสาหรบการสงเสรมความสามารถในการดแลตนเองของผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสง

โรงพยาบาลบอเกลอ จงหวดนาน พบวาความสามารถในการดแลตนเองของผสงอายทเปน

43

โรคความดนโลหตสงหลงไดรบการดแลตามแนวปฏบตทางคลนกสงกวากอนการไดรบการดแล

ตามแนวปฏบตทางคลนกอยางมนยสาคญ ความพงพอใจของพยาบาลทมผดแลตอการใชแนว

ปฏบตทางคลนกสาหรบการสงเสรมความสามารถในการดแลตนเองอยในระดบมากและการศกษา

ของอรทย สมะพรม (2554) ทศกษาประสทธผลของการใชแนวปฏบตการวางแผนจาหนายสาหรบ

ผสงอายทเปนโรคปอดอดกนเรอรง โรงพยาบาลเวยงปาเปา จงหวดเชยงราย พบวาภายหลงการใช

แนวปฏบตการวางแผนจาหนายสาหรบผสงอายทเปนโรคปอดอดกนเรอรง อตราของการกลบเขา

รบการรกษาซ าในโรงพยาบาลภายใน 28 วน ลดลงจากรอยละ 13.50 เปนรอยละ 5.00 ผสงอายท

เปนโรคปอดอดกนเรอรงมความพงพอใจในระดบมากทมผดแลมความพงพอใจในระดบมาก

นอกจากนจากการศกษาของอจฉราวจตร (2554) ทศกษาประสทธผลของการใชแนวปฏบต

ทเปนเลศสาหรบการปองกนภาวะทองผกในผสงอายหอผปวยพเศษรวม ศนยศรพฒน คณะ

แพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม พบวาอบตการณภาวะทองผกในผสงอายทไดรบการพยาบาล

ตามแนวปฏบตทเปนเลศลดลงกวาผสงอายทไดรบการดแลตามปกตอยางมนยสาคญและจาก

การศกษาของศรพร วงแวว (2554) ทศกษาประสทธผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกสาหรบ

ปองกนการเกดแผลกดทบในผปวยสงอายทมแผลไหม หอผปวยศลยกรรมไฟไหมน ารอนลวก

โรงพยาบาลลาปาง พบวา อบตการณการเกดแผลกดทบภายหลงการใชแนวปฏบตทางคลนกตากวา

กอนใชแนวปฏบตอยางมนยสาคญ ทมผดแลมความพงพอใจตอการใชแนวปฏบตทางคลนกอยใน

ระดบมาก ผปวยทมแผลไหมมความพงพอใจตอการไดรบการดแลตามแนวปฏบตทางคลนกอยใน

ระดบมาก

จากการทบทวนวรรณกรรมจะเหนไดวา การนาแนวปฏบตทางการพยาบาล/ทางคลนกไป

ใชมประโยชนในการดแลผปวยใหไดมาตรฐานและเกดความปลอดภย เพมความพงพอใจใหแก

ผใหบรการและผรบบรการ

ในการศกษาครงนไดนาแนวการปฏบตทางคลนกของสมาคมพยาบาลออนทารโอ ประเทศ

แคนาดา (RNAO, 2009) เปนแนวทางในการปฏบตทางคลนกเนองจากเปนแนวคดทมรายละเอยด

แตละขนตอนทชดเจน งายตอการเขาใจและการนาไปปฏบต ซงประกอบดวย 6 ขนตอนคอ 1) การ

คดเลอกแนวปฏบตทางคลนก 2) การระบวเคราะหและการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย

44

3) การประเมนความพรอมของสงแวดลอมหนวยงานและบคลากรเจาหนาท 4) การตดสนใจ

เกยวกบกลยทธทใชในการนาแนวปฏบตไปใช 5) การประเมนผลความสาเรจและ 6) การจดหา

งบประมาณหรอแหลงประโยชนในการนาแนวปฏบตไปใชโดยมรายละเอยดดงตอไปน

ขนตอนท 1 การคดเลอกแนวปฏบตทางคลนก ในการเลอกแนวปฏบตทางคลนกมาใช

จะตองมการสบคนงานวจยอยางเปนระบบ พจารณาถงความนาเชอถอขององคกรหรอผทพฒนา

แนวปฏบตทางคลนก

ขนตอนท 2 การระบวเคราะหและการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย การ

วเคราะห ผมสวนไดสวนเสยทาใหไดขอมลเกยวกบบคคลกลมและองคกรจะชวยใหทมทนาแนว

ปฏบตทางคลนกไปใชเขาใจถงพฤตกรรมและชวยในการวางแผนดาเนนงานการมสวนรวมในการ

นาแนวปฏบตทางคลนกไปใชแบงเปน 3 กลม

1) ผมสวนไดสวนเสยภายใน (internal stakeholders) หมายถงบคคลในองคกรทม

สวนไดสวนเสยเชนพยาบาลผปฏบตหวหนาหอผปวยแพทยเปนตน

2) ผมสวนไดสวนเสยภายนอก (external stakeholders) หมายถงผมสวนไดสวน

เสยทไมไดอยในองคกรเชนผใชบรการเปนตน

3) ผมสวนไดสวนเสยในระหวางองคกร (interface stakeholders) หมายถงกลม

ผบรหารองคกรสมาชกทจะมอทธพลตอการปฏบตตามแนวปฏบตทางคลนกทจะนาไปใช

ขนตอนท 3 การประเมนความพรอมของสงแวดลอมหนวยงานและบคลากรเจาหนาท

การประเมนความพรอมจะชวยใหการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชเกดความราบรน ควรมการ

ประเมนโครงสรางขององคกรวฒนธรรมขององคกร ระบบการสอสาร การสนบสนนของผนา

ความรทกษะและทศนคตของกลมเปาหมาย แหลงประโยชนหรอทรพยากรทมอย ซงในการนาแนว

ปฏบตทางคลนกไปใชตองสามารถปรบกจกรรมททาใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมหนวยงานและ

บคลากรเจาหนาท

45

ขนตอนท 4 การตดสนใจเกยวกบกลยทธทใชในการน าแนวปฏบตไปใช ในการนาแนว

ปฏบตทางคลนกไปใชจะตองพจารณาถงกลยทธทจะใชเพอใหมการปฏบตอยางสมาเสมอ

เหมาะสมกบลกษณะการมสวนรวมใหเหมาะสมกบหนวยงาน อาจตองใชหลายๆกลยทธรวมกนจง

จะทาใหเกดประสทธผลในการปฏบต ไดแก

1) การตรวจสอบขอมลและการใหขอมลยอนกลบ (audit and feedback)

2) การประชมใหความร (didactic educational meeting)

3) อปกรณในการใหความร (educational materials) เชนการแจกเอกสาร

4) การประชมใหความรแบบมปฏสมพนธกน (interactive educational meeting) เชน การจดกลมมอบหมายงานตามหวขอทกาหนดโดยใหมสวนรวมในการอภปรายและแกปญหารวมกน

5) กระบวนการในการหาขอตกลงรวมกน (local consensus processes)

6) ความคดเหนของผนา (local opinion leaders) ไดแกผทไดรบการยอมรบ

7) การตลาด (marketing) เชนการบรหารจดการเกยวกบความปลอดภยของ

ผรบบรการ

8) ผทไดรบกจกรรมทเกดจากผใหบรการ (patient mediated interventions)

9) การกระตนเตอน (reminders) ไดแกการแจงโดยตรง

ขนตอนท 5 การประเมนผลความส าเรจ หลงการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชตองม

การประเมนผลความสาเรจ คอ ผลลพธทเกดจากการใชแนวปฏบตซงจะตองมการรวบรวมขอมลทง

เชงปรมาณและขอมลเชงคณภาพ การประเมนผลสามารถประเมนไดทกระดบตงแตหนวยงานหรอ

องคกรระดบผใหบรการผรบบรการและคาใชจายประกอบ 4 ดาน ไดแก

1) การประเมนผลตวโครงการ (program evaluation) เปนการวเคราะหและสรป

ผลจากขอมลทไดจากโครงการทนาแนวปฏบตทางคลนกไปใช

2) การประเมนผลดานโครงสราง (structure evaluation) เปนการประเมน

หนวยงานหรออปกรณเครองมอทมและในการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใช รวมถงสงอานวย

ความสะดวกเครองมอ อปกรณ โครงสรางหนวยงานและบคลากรดวาความเพยงพอและมการ

บรหารจดการอยางไร

46

3) การประเมนผลดานกระบวนการ (process evaluation) เปนการประเมนผลวา

โครงการทนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชมการดาเนนการอยางไร โดยเนนการนาไปใชวามความ

สอดคลองตามทวางแผนไวหรอไม

4) การประเมนผลดานผลลพธ (outcome evaluation) เปนการประเมนผลของ

โครงการทนาแนวปฏบตทางคลนกไปใช

ขนตอนท 6 การจดหางบประมาณหรอแหลงประโยชนในการน าแนวปฏบตไปใชเพอ

ใหมประสทธภาพสงสด ในการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชจะตองมการจดหางบประมาณรวมถง

บคลากรสงจาเปนอนๆทตองมเพอใหการปฏบตนนบรรลวตถประสงค

สรปการศกษาครงนเปนนาการแนวปฏบตทางการพยาบาลทมาจากการพฒนาความรและ

ทกษะสการปฏบต และการนาความรทมอยมาใชเพอใหเกดมาตรฐานทาใหการดแลผปวยได

มาตรฐานผปวยปลอดภย

2.4 แนวปฏบตในการดแลผปวยทางการพยาบาลทไดรบการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอด

หวใจ

การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ เปนวธการตรวจหลอดเลอดโคโรนาร เพอ

ศกษาพยาธสภาพและลกษณะรอยโรคทตบแคบในหลอดเลอดโคโรนาร การนาแนวปฏบตทาง

คลนกไปใชเปนแนวทางในการกาหนดขอปฏบตในกจกรรมการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอด

เลอดหวใจ ตงแตการเตรยมความพรอมกอนทา จนกระทงการดแลหลงการทาการฉดสหลอดเลอด

หวใจ เพอใหพยาบาลไดปฏบตตามแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดส

หลอดเลอดหวใจ สงผลใหลดความวตกกงวลของผปวยและปองกนการเกดภาวะแทรกซอนทอาจ

เกดขนได ในการวจยครงนใชแนวทางเวชปฏบตสาหรบหตถการรกษาโรคหลอดเลอดโคโรนาร

ผานสายสวนของสมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย (2552) และแนวปฏบตทางคลนก

สาหรบการปองกนภาวะ แทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโค

โรนารในผสงอายโรคหลอดเลอดหวใจของสชาดา บญนายน (2552) มาเปนแนวทางในการกาหนด

47

ขอปฏบตในกจกรรมการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ตงแตการเตรยมความพรอม

กอนทา จนกระทงการดแลหลงการทาการฉดสหลอดเลอดหวใจ ดงน

การเตรยมผปวย

1. ตรวจสอบสทธการรกษาเพอผปวยจะไดประเมนคารกษาพยาบาล

2. ลงชอในใบอนญาตใหทาการตรวจรกษาทกครง

3. แนะนาใหผปวยงดนา งดอาหารกอนการตรวจ อยางนอย 6 ชงโมง

4. สอบถามประวตการแพยาแพอาหารทะเลแพสารทบรงสและประวตเลอดออกงาย

และรายงานแพทย

5. แนะนาใหผปวยงดยาละลายลมเลอด (warfarin) อยางนอย 3 วนกอนวนตรวจ

6. ใหผปวยรบการ X-ray ปอดเจาะเลอดเพอตรวจดสภาพของไตและ Anti HIV,

Hepatitis กอนตรวจ

7. ในกรณทผปวยเปนโรคเบาหวานแนะนาใหหยดยาเบาหวานในวนทาหตถการและ

เรมรบประทานใหมหลงทาหตถการเสรจ

8. ในกรณทผปวยรบประทาน Aspirin อยเดมอาจรบประทานไดตามปกตหรอ

ปรกษาแพทยเพอพจารณาตามความเหมาะสม

9. แนะนาผ ปวยวาควรมญาตมาดวยเพอทแพทยและพยาบาลแจงอาการและ

ผลการรกษาใหทราบ

10. อธบายใหผปวยและญาตทราบขนตอนและวธการอยางละเอยด รวมถงการปฏบต

ตวและภาวะแทรกซอนทอาจเกดขน

11. อธบายใหผปวยทราบถงการปฏบตตวกอน ระหวางและหลงทาหตถการเพอให

เกดความเขาใจ

การเตรยมผปวยกอนท าหตถการ (วนทท าหตถการ)

1. งดนาและอาการอยางนอย 6 ชวโมงกอนทา

2. ดแลดแลเปลยนเสอผาถอดฟนปลอมเครองประดบและของมคาฝากไวกบญาต

3. ตดปายชอแสดงความถกตองของการระบตวบคคล

48

4. บนทกสญญาณชพ ชงนาหนก วดสวนสง 5. แนะนาใหปสสาวะกอนเขาหองตรวจ 6. ตรวจดผลเลอดตางๆโดยเฉพาะผลเลอดทแสดงการทางานของไต 7. เตรยมความสะอาดเฉพาะทโกนขนบรเวณททาการใสสายสวนหรอใกลเคยงเชน

ขาหนบและตนขาทงสองขางหรอขอมอดวยเพอปองกนการตดเชอ 8. เปดเสนเลอดดาใหสารละลายหยดเขาเสนเลอดชาๆควรเปดทแขนขางซาย

เนองจากขณะทาหตถการแพทยอยดานขวามอผปวย 9. บนทกและประเมนตาแหนงความแรงความสมาเสมอของ dorsalispedis pulse

และ posterialtibial pulse เปรยบเทยบขางขวาและซายรวมถง radial pulse ทาเครองหมายบนผวหนงบรเวณทคลาชพจรไดชดเจนทสด

10. บนทกระดบความรสกตว (Level of consciousness) 11. ประเมนสภาพจตใจความกลวความวตกกงวลเพอใหผปวยผอนคลายลดการใช

ออกซเจนและใหความรวมมอระหวางทาหตถการ 12. ญาตมาดวยเพอทแพทยและพยาบาลแจงอาการและผลการรกษาใหทราบ หรอรวม

ตดสนใจในกรณเรงดวน 13. อธบายใหผปวยทราบถงขนตอนและวธการตรวจอกครงเพอใหผปวยใหความรวมมอ

ขนตอนการท าการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

1) ผปวยจะไดรบสารละลายและยาทางสายนาเกลอ

2) ใชเพยงแคยาชาฉดเทานนและอาจใหยาคลายเครยดเนองจากขณะขยาย

หลอดเลอดแพทยจะตองไดรบความรวมมอ เชน ไอ พลกตวหรอหายใจแรงๆ

3) แพทยจะฉดยาชาเฉพาะทเพอใหผปวยรสกชาบรเวณทจะใสสายสวนซงอาจ

เปนบรเวณขาหนบ ขอมอ หรอขอพบแลวใสสายสวนหวใจ (Guiding Catheter) ซงเปนทอออนทม

บอลลนขนาดจวซงยงแฟบตดอยตรงปลายเขาไปยงหลอดเลอดบรเวณทตบหรออดตน

4) เมอสายสวนเขาไปถงจดหมายททบรเวณหลอดเลอดตบจงตอสายบอลลน

เขากบเครองมอทอยภายนอกรางกาย เพอดนใหบอลลนขยายออกเบยดคราบไขมนหนปนทเกาะอย

ทผนงหลอดเลอดใหยบแบนลงและขยายหลอดเลอดใหกวางออก เพอใหเลอดไหลไปเลยง

กลามเนอหวใจไดดอกครงหลงจากนนจงทาใหบอลลนแฟบเหมอนเดม แลวดงสายสวนหวใจออก

จากรางกาย

49

5) ใชเวลาประมาณ 1-2 ชวโมง 6) ขณะขยายหลอดเลอดจะไมเจบแตจะแนนหนาอกเมอแพทยฉดลมเขาใน

Balloon หลงขยายอาจจะมอาการคลนไส ปวดศรษะปวดแผลแพทยจะจายยาแกปวดให

การดแลผปวยภายหลงท าหตถการ

1. ประเมนระบบไหลเวยนโดยวดสญญาณชพทก 15 นาทในชวโมงแรกหรอจนกวา

จะคงทและตดตามระดบความอมตวของออกซเจนในเลอดถาตากวารอยละ 95 ใหรายงานแพทย

2. ประเมนและบนทกอาการเจบหนาอกและดแลใหไดรบยาขยายหลอดเลอดตามแผนการรกษา

3. ประเมนการแพสารทบรงสโดยซกถามอาการคลนไสอาการคนและตรวจดผนบรเวณผวหนง

4. ประเมนอาการขาดเลอดของอวยวะสวนปลายโดยบนทกลกษณะชพจร

Dorsalispedis, Posterialtibial หรอ Radial เปรยบเทยบขางซายและขวาพรอมทงบนทก Capillary

refill ถาพบความผดปกตเชนชพจรไมสมาเสมอ Capillary refill นอยกวา 2 วนาทรบรายงานแพทย

5. ประเมนภาวะเลอดออกจากตาแหนงทใสสายสวน โดยตรวจสอบบรเวณแผลวาม

Bleeding, Hematoma, Echymosis หากพบรบรายงานแพทย

6. อธบายเนนย าหามงอขาขางทใสสายสวนอยางนอย 6 ชวโมงหลงนาสายสวนออก

แตสามารถพลกตะแคงตวไดโดยไมงอสะโพกศรษะสงไมเกน 30 องศา

7. ชวยแพทยเตรยมอปกรณในการนาสายสวนหวใจออกในกรณทผปวยยงคงคาสายสวนอย

8. แนะนาใหดมนามากและรบประทานอาหารไดปกต

9. แนะนาผปวยหากมอาการดงตอไปนไดแก วงเวยนศรษะ หายใจตดขด หวใจเตน

เรว คลนไส ปวดหลง แนนหนาอกทนทเมอพกหรออมยาแลวไมหาย บรเวณทใสสายสวนม

เลอดออก เกดรอยชาขนใหม หรอบวม มอาการทแสดงวาตดเชอ เชน แผลแดง มน าเหลองหรอมไข

มอาการชา เยน หรอซดบรเวณแขนหรอขาทไดรบการสอดสายสวน ควรแจงแพทยหรอพยาบาล

ทนท

10. ประเมนความพรอมกอน discharge ผปวยไดแกไมมอาการเจบหนาอก 8 ชวโมง

ไมมอาการหอบเหนอยใจสนสญญาณชพคงทไมมคลนไฟฟาหวใจเตนผดจงหวะ

50

การปฏบตตวเมอกลบบานหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจ

1. ดแลบรเวณรอยเขมแทงทขาหนบใหแหงและสะอาดเสมอจนกวาแผลจะหายสนท

2. ควรแจงใหแพทยทราบหากมอาการแดงบวมและปวดมากนอกจากน หากมอาการ

เลอดออกทรอยเขมแทงใหกดเหนอรอยเขมอยางนอย 10 นาทถาเลอดยงไมหยดใหรบ ปรกษาแพทย

3. แนะนาใหเหนความสาคญของการรบประทานยาหามขาดยาละลายลมเลอดไดแก

Aspirin, Clopidogrel ไมควรหยดยาเองรบประทานยาตามทแพทยสงอยางสมาเสมอและไมควร

รบประทานยาอนๆโดยไมปรกษาแพทย

4. เนนย าผปวยเรองการเปลยนแปลงพฤตกรรมการดาเนนชวต ไดแกเรองอาหารการ

ออกกาลงกายการเลกสบบหร

5. หลกเลยงกจกรรมทจะตองใชกาลงแรงมากและกจกรรมททาใหเกดความเครยดตอ

หวใจ

6. เนนถงความสาคญของการมาตรวจตามนด

7. อาการผดปกตทควรรบพบแพทย

- อาการเกรงแนนหนาอกทนทโดยไมทเลาเมอพก

- อาการหายใจขดซงไมทเลาเมอพก

- อาการมนงงสบสนหรอรสกจะเปนลม

- หวใจเตนเรว

- มเลอดออกทรอยเขมแทง

โดยปกตแลวอาการเหลานอาจทเลาลงไดดวยการพกหรอใชยาหากอาการไมดขนควรรบ

ปรกษาแพทยและในกรณฉกเฉนควรรบตดตอแพทยหรอรถพยาบาลทนท

การศกษาครงนเปนนาการแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทางการพยาบาลท

ไดรบการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจมาใชในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจท

ไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ สงผลใหสามารถปองกนภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนและลดความ

วตกกงวลของผปวยลงได

บทท 3

วธการด าเนนงานวจย

3.1 วธการศกษา

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental research) โดยมแบบแผนการ

ศกษาวจยแบบ one group pre-post test เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการ

ดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบวตกกงวลของผปวย

โรคหลอดเลอดหวใจในผปวยแผนกอายรกรรม โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวาง

เดอนมนาคม - สงหาคม 2559

3.2 ประชากรและกลมตวอยางทศกษา

3.2.1ประชากรเปาหมาย (Target population) ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทเขารบการ

รกษาดแลในหอผปวยอายรกรรม ธท.2 ทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจชวงเดอนมนาคม - สงหาคม

2559 การเลอกตวอยาง (Sampling method) มการกาหนดเกณฑการคดเลอก กลมตวอยาง ดงน

เกณฑในการคดเขาการศกษา (Inclusion criteria) ดงน

1) เปนผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทตองไดรบการวนจฉย/รกษาดวยการฉดส

หลอดเลอดหวใจทไมมภาวะแทรกซอนอนกอนการฉดสหลอดเลอดหวใจ เชน มภาวะเลอดออกงาย

2) มอายตงแต 20 ปขนไป

3) มสตสมปชญญะ สามารถสอสารได

เกณฑในการไมรบอาสาสมครเขารวมโครงการ (Exclusion criteria) ดงน

ไมม

เกณฑการยตเขารวมโครงการ (Discontinuation criteria)

1) ผปวยไมสมครใจเขารวมโครงการตอหลงจากเขารวมโครงการมาระยะหนง

2) ระหวางเขารวมโครงการผปวยมอาการรนแรง มการเปลยนแปลงของอาการ

อยางรวดเรวหรออยในภาวะวกฤตทจาเปนตองไดรบการดแลรกษาอยางเรงดวน

3) ผปวยยายออกจากหนวยงาน

52

3.2.2 ขนาดตวอยาง(Sample size):

ขนาดของกลมตวอยางผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอด

หวใจ คานวณขนาดกลมตวอยางจากคาสดสวนประชากร แตประชากรไมมาก (Cochran, W.G.,

1997) โดยมสตรคานวณ ดงน

เมอ n คอ จานวนกลมตวอยางทตองการ

N คอ ขนาดประชากร

P คอ สดสวนของประชากรทผวจยตองการสม (โดยทวไปนยมใช

สดสวน 30% หรอ 0.30)

Z คอ ระดบความมนใจทกาหนด ทระดบนยสาคญ 0.05 เทากบ1.96

(ความเชอมน 95%)

E คอ คลาดคลาดเคลอนของกลมตวอยางทระดบความเชอมน 95%

สดสวนความคลาดเคลอนเทากบ 0.05

ในการศกษาใชคา Z ระดบความมนใจทกาหนดทระดบนยสาคญ 0.05 เทากบ 1.96 คา

E คอ ความคลาดเคลอนเทากบ 0.05 เกบขอมลยอนหลงผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดส

หลอดเลอดหวใจเปนเวลา 3 เดอน ไดประชากรจานวน 23 รายจากการคานวณได ดงน

n = 22.29

N

P)P(1

Z

E

P)P(1n

2

2

0.3(1-0.3) n = (0.05)2 + 0.3 (1-0.3) (1.96)2 26

n = 0.21 0.00065 + 0.00877

53

จากการคานวณพบวาขนาดกลมตวอยางทใชสาหรบการวจยครงน ไดกลมตวอยางจานวน

23 ราย เพอปองกนการสญหายระหวางการเขารวมโปรแกรม (drop out) จงพจารณาเพมกลม

ตวอยางอก 10 % (Polit & beck, 2004 อางในบญใจ ศรสถตนรากร, 2550) ดงนนกลมตวอยางทใช

ในการศกษาจรงครงนแบงออกเปนกลมทดลองและกลมควบคม จานวนกลมละ 26 ราย

3.3 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการศกษาครงนประกอบดวย 2 สวน ไดแก เครองมอทใชในการดาเนนการวจยและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลรายละเอยดดงน

เครองมอทใชในการด าเนนการวจย ประกอบดวย 1. แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอด

หวใจเปนกระบวนการในการจดทาขอกาหนดเพอเปนแนวทางสาหรบการปองกนภาวะแทรกซอน

ทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจในการศกษาครงน ใชแนวทาง

เวชปฏบตสาหรบหตถการรกษาโรคหลอดเลอดโคโรนารผานสายสวนของสมาคมแพทยโรคหวใจ

แหงประเทศไทย (2552) มาประยกตใชรวมกบแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกนภาวะ

แทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารในผสงอายโรค

หลอดเลอดหวใจของสชาดา (2552) มาเปนแนวทางในการกาหนดขอปฏบตในกจกรรมการดแล

ผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตงแตการเตรยมความพรอมกอนทา จนกระทงการดแลหลง

การทาการฉดสหลอดเลอดหวใจ

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย

1. แบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนบคคลทวไปทสรางขนเพอบนทกขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวยเพศ อาย ศาสนา ขอวนจฉย โรคประจาตว ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล

2. แบบบนทกภาวะแทรกซอนของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจทผวจยพฒนาขน ประกอบดวยชอ -สกล HN, AN, Diagnosis, ภาวะแทรกซอนทเกดขน

3. แบบประเมนความวตกกงวล แบบประเมนความวตกกงวลของซง (Zung,

1971 อางใน กนกรตน สขะตงคะ, 2540) จานวน 20 ขอ

54

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ

1. การตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validity)

ผวจยนาเครองมอทใชในการวจย (แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยท

ไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ) ไปตรวจสอบความตรงของเนอหาและความถกตองในการใช

ภาษาโดยผทรงคณวฒ 3 ทาน ประกอบดวย

1) แพทยดานอายรกรรม 1 ทาน

2) พยาบาลผชานาญการดานการดแลผปวยโรคหวใจ 1 ทาน

3) พยาบาลวชาชพทใหการดแลผปวยอายรกรรม 1 ทาน

ภายหลงผานการทดสอบความตรงเชงเนอหาและโครงสรางรวมทงความถกตองเหมาะสม

ของภาษาโดยผทรงคณวฒแลว ผวจยนามาทาการทดสอบคาดชนความตรงตามเนอหา (Content

Validity Index: CVI) ไดเทากบ 0.82 โดยผวจยนามาปรบปรงแกไขตามทผทรงคณวฒแนะนาหลง

จากนน ผวจยแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจไป

ทดสอบโดยใหพยาบาลทปฏบตการดแลผปวย จานวน 3 รายเพอทดสอบความเขาใจในเนอหา

ความเหมาะสมของภาษาทใชและความเหมาะสมของขนาดตวหนงสอ แลวนาขอเสนอแนะมาปรบ

ภาษาใหเขาใจงายกอนนาไปใชในการวจย

2. การตรวจสอบความเทยง (Reliability)

ผวจยนาเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล (แบบประเมนความวตกกงวล) ท

ผานการตรวจสอบ ความตรงตามเนอหาและปรบปรงแกไขตามความคดเหน ขอเสนอแนะของ

ผทรงคณวฒไปทดลองใชกบผปวยอายรกรรม 5 ทาน แลวนามาเปรยบเทยบกนคานวณหาคาความ

เชอมนไดคาเทากบ 0.80

การตรวจสอบคณภาพเครองมอกรณผประเมน (ผชวยวจย) หลายคนดวยการทา inter ratting reliability

1. ใหผประเมน (ผชวยวจย) 2 คนใชแบบประเมนชดเดยวกน (inter ratter method) ไป

ประเมนผปวยคนเดยวกนพรอมๆกน

2. นาคาทได ไปคานวณโดยใชสตรคานวณความเทยงของการสงเกต (inter ratter

reliability) ดงน

55

ความเทยงของการสงเกต = จานวนการสงเกตทเหมอนกน จานวนการสงเกตทเหมอนกน+จานวนสงเกตทตางกน

ผลการประเมนไดคาความเทยงเทากบ 0.8-1 แสดงใหเหนวาเครองมอมความสอดคลองหรอไปดวยกน

3.4 วธการด าเนนการวจย

1. กอนเขารวมโครงการ; การเตรยมผประเมน (ผชวยวจย)

1) ชแจงขอมลรายละเอยดในขนตอนตางๆ โดยผวจยแนะนาตวเอง ชแจงวตถประสงค

ของการวจย การเกบรวบรวมขอมล และเปดโอกาสใหซกถามไดจนหมดขอสงสย

2) การฝกทกษะการใชแบบประเมนเกบขอมลกอนการเขารวมโครงการ โดย

1. ผวจยแนะนาวธการปฏบตตามแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยท

ไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจแกบคลากรผปฏบตหนาทดแลผปวยในหอผปวย

2. ผวจยสาธตการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจและใหบคลากรไดลงมอปฏบตสาธตยอนกลบจนเกดความเขาใจ

3. ผวจยใหบคลากรภายในหนวยงานทดลองใชแนวปฏบตทางการพยาบาลใน

การดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจกอนการใชจรง เพอใหเกดความเขาใจตรงกนและม

ความชานาญ

2. ขนตอนการเกบขอมล

เกบรวบรวมขอมล โดยพยาบาลวชาชพและผชวยพยาบาลต งแตแรกรบผปวยเขาหนวยงานจนถงจาหนายออกจากหนวยงานโดยมขนตอนดงน

1. เมอผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทตองไดรบการฉดหลอดเลอดหวใจมาเขารบการ

ดแลรกษาทหอผปวยอายรกรรม ธท.2 มาถงยงหนวยงานจะไดรบขอมลเกยวกบการดแลผปวยตาม

แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจเพอใหเกดความ

เขาใจและใหผปวยลงชอรบทราบ ในกรณทผปวยไมสามารถลงลายมอชอได ใหญาตเปนผลงชอ

แทน

56

2. อาสาสมครเขารวมโครงการ แบงเปน 2 กลม คอ กลมทไดรบการดแลตามปกต

และกลมทไดรบการดแลตามปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยฉดสหลอดเลอดหวใจ

แบงกลมดวยการจบฉลาก โดยทง 2 กลมไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐานของโรงพยาบาล

3. ผปวยทไดรบการดแลแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉด

สหลอดเลอดหวใจ เมอเขารบการดแลรกษาตงแตการไดรบขอมล การเตรยมความพรอมกอนการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจกระทงการดแลหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจ โดยแนวปฏบตทางการ

พยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจเปนการปฏบตการดแลผปวยแบง

ออกเปน 4 ระยะ ไดแก

1. การเตรยมผปวย

2. การเตรยมผปวยกอนทาหตถการ (วนททาหตถการ)

3. ดแลผปวยภายหลงทาหตถการ

4. การปฏบตตวเมอกลบบานหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจ

โดยแตระยะมแนวทางในการปฏบตเปนขนตอน โดยอาศยความรวมมอของบคลากรและ

ผปวย

4. เกบรวบรวมขอมล โดยพยาบาลวชาชพตงแตแรกเขารบการดแลในหนวยงาน

จนถงระยะหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจ

3.5 การพทกษสทธของผรวมวจย

ผวจยดาเนนการพทกษสทธของประชากรทศกษาโดย

1. ขออนมตการดาเนนการวจยในมนษย จากคณะกรรมการจรยธรรมการวจย

มหาวทยาลย ธรรมศาสตร

2. กอนเขารวมโครงการวจย กลมตวอยางไดรบทราบรายละเอยดในขนตอนตางๆ

โดยผวจยแนะนาตวเอง ชแจงวตถประสงคของการวจย ขอมลสทธทจะไดรบขอมลอยางเปดเผยทง

ดานบวกและดานลบของงานวจย สทธทจะตดสนใจดวยตนเองและสทธทจะไดรบการปกปดชอ

ไมใหชอปรากฏ ความเปนสวนตวและรกษาความลบสวนบคคล พรอมทงไดรบการชแจงสทธใน

การตอบรบหรอปฏเสธการเขารวมโครงการวจยครงน โดยไมมผลตอการปฏบตงานใดๆ

57

3. สทธในการตดสนใจเขารวมโครงการวจยของกลมตวอยางหลงจากทไดรบทราบ

ขอมลทเปนจรง จากการอธบายและเอกสารอยางชดเจนแลว ผวจยจะเปดโอกาสใหกลมตวอยาง

สามารถซกถามไดจนหมดขอสงสย กอนการตดสนใจเขารวมโครงการวจยดวยตนเอง โดยไมมการ

บงคบและผวจยใหเวลาสาหรบการตดสนใจโดยไมเรงรด

4. ขอมลทไดจากการศกษาครงนจะเกบไวเปนความลบ โดยขอมลตางๆ จะไมมการ

ระบชอเจาของขอมล การบนทกขอมลในการวเคราะหผล จะใชเปนเลขทโรงพยาบาล ( Hospital

Number) สวนการรายงานผลการวจย การเขยนวเคราะหผลการวจย การเผยแพรหรอการตพมพใน

หนงสอหรอวารสารทางการแพทยและการพยาบาลจะนาเสนอในภาพรวม

5. การลงนามในใบยนยอม กรณทไมสามารถลงนามไดจะใหใหญาตลงนามแทน

6. ผปวยกลมทดลองจะไดรบการดแลตามแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแล

ผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ สวนผปวยกลมควบคมจะไดรบการดแลตามปกต โดยทง 2

กลมไดรบการรกษาตามมาตรฐานเดยวกนของโรงพยาบาล

ความเปนสวนตวและการรกษาความลบ

1. แฟมเวชระเบยนผปวยผวจยจะทาการศกษา ขอมลทวไปของผปวย ขอวนจฉยการ

รกษา การรกษาพยาบาลและประวตการเจบปวย เมอเขารบการดแลรกษาครงนโดยทาการศกษา

เฉพาะภายในหอผปวยอายรกรรม ธท.2 เทานน โดยสถานททาการศกษาขอมลแฟมเวชระเบยนเปน

หองทปดมดชดไมมผคนเดนเขา-ออก

2. เมอศกษาขอมลในแฟมเวชระเบยนเสรจแลวผวจยจะรบนาสงคน สวนแฟมทยง

ศกษาไมเสรจ ผวจยจะเกบในตและทาการลอกกญแจทกครง เพอปองกนขอมลในแฟมเวชระเบยน

ถกเปดเผยและแฟมสญหาย

3. ขอมลทไดจากการศกษาครงนจะเกบไวเปนความลบ โดยขอมลตางๆ จะไมมการ

ระบชอเจาของขอมล การบนทกขอมลในการวเคราะหผล จะใชเปนเลขทโรงพยาบาล ( Hospital

number) สวนการรายงานผลการวจย การเขยนวเคราะหผลการวจย การเผยแพรหรอการตพมพใน

หนงสอหรอวารสารทางการแพทยและการพยาบาลจะนาเสนอในภาพรวม เพอประโยชนทาง

วชาการเทานนจะไมมการระบทงชอหรอเลขทโรงพยาบาล

58

3.6 การวเคราะหขอมล

เมอสนสดโครงการวจย ผวจยนาขอมลทไดจากการรวบรวมมาทาการตรวจความสมบรณของขอมล ลงรหสขอมลและทาการวเคราะหขอมลตามหลกสถต ดวยโปรแกรมสาเรจรปสาหรบการคานวณทางสถต ดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป (Statistic Package of the Science / For Windows [SPSS/FW]) version 22 มรายละเอยดแยกตามลกษณะขอมลดงน

1. ขอมลลกษณะทวไปและลกษณะทางคลนก วเคราะหดวยสถตเชงพรรณนา

(Descriptive statistics) ไดแก การแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย

2. เปรยบเทยบขอมลอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอด

หวใจและระดบความวตกกงวลของผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจโดยใช Independence

t-test และกาหนดระดบนยสาคญท 95%

บทท 4 ผลการวจย

4.1 ผลการวจย

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental research) โดยมแบบแผน

การศกษาวจยแบบ one group pre-post test เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลใน

การดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบวตกกงวลของผปวย

โรคหลอดเลอดหวใจในหอผปวยอายรกรรม ธท.2 โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

ระหวางเดอนมนาคม – สงหาคม 2559 ซงผวจยจะเสนอผลการวจย ดงน

1. ลกษณะทวไปและปจจยทเกยวของของกลมตวอยาง

2. ผลการเปรยบเทยบอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอด

หวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอด

หวใจกบกลมควบคม

3. ผลการเปรยบเทยบระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจกบกลมควบคม

60

ผลการวจย

1. ลกษณะทวไปและปจจยทเกยวของของกลมตวอยาง

การศกษาครงนเมอเรมโครงการมกลมตวอยางทงสน 52 คน แบงเปน 2 กลม คอ กลมกลมควบคม จานวน 26 คน กลมตวอยางเปนเพศหญง 13 คน เพศชาย 13 คน (รอยละ 50 และรอยละ 50) มอายระหวาง 61-80 ปโดยมอายเฉลย 65.35 ± 12.54 ป ทกคนมโรคประจาตว (รอยละ 100) กลมใชแนวปฏบตทางการพยาบาล (กลมทดลอง) จานวน 26 คน กลมตวอยางเปนเพศหญง 17 คน เพศชาย 9 คน (รอยละ 65.4และรอยละ 34.6) มอายระหวาง 61-80 ป โดยมอายเฉลย66.42

±.13.03 ป มโรคประจาตว รอยละ 96.2 จากการเปรยบเทยบลกษณะทวไปของกลมตวอยางระหวางกลมทดลองและกลม

ควบคมกอนเรมโครงการพบวาไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ดงแสดงในตารางท 4.1

ตารางท 4.1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง (n = 52)

มลทวไป กลมควบคม (n = 26) กลมทดลอง (n = 26) Statistic

test P-value

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ เพศ 1.261a 0.262

ผชาย 13 50 17 65.4 ผหญง 13 50 9 34.6

อาย (ป) (เฉลย ± สวนเบยงเบนมาตรฐาน) (65.35 ±12.54) (66.42 ±.13.03) 1.320a 0.724

≤ 40 ป 1 3.8 2 7.7 41-60 ป 8 30.8 6 23.1 61-80 ป 15 57.7 14 53.8 > 80 ป 2 7.7 4 15.4

ศาสนา 0.354a 0.552 พทธ 24 92.3 25 96.2 อสลาม 2 7.7 1 3.8 อนๆ 0 0 0 0

ขอวนจฉยโรค 5.921a 0.549 โรคหลอดเลอดหวใจ 2 7.7 4 15.4

หวใจเตนผดจงหวะ 0 0 1 3.8

61

มลทวไป กลมควบคม (n = 26) กลมทดลอง (n = 26) Statistic

test P-value

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ หลอดเลอดหวใจตบ 3 เสน 13 50 15 57.7 หลอดเลอดหวใจตบ2 เสน 1 3.8 0 0 หลอดเลอดหวใจตบ 1 เสน 7 26.9 2 7.7 หวใจลมเหลว 1 3.8 1 3.8 หวใจขาดเลอด 1 3.8 2 7.7 อนๆ 1 3.8 1 3.8 การมโรคประจ าตว 1.020a 0.313

ไมม 0 0 1 3.8 ม 26 100 25 96.2

จ านวนโรคประจ าตว 7.906a 0.095 ไมมโรคประจาตว 0 0 1 3.8 1 โรค 4 15.4 5 19.2 2 โรค 5 19.2 7 26.9 3 โรค 17 65.4 9 34.7 4 โรค 0 0 4 15.4

ชนดของโรคประจ าตว เบาหวาน 13 50 15 57.7 0.310a 0.578 ความดนโลหตสง 21 80.8 20 76.9 0.115a 0.734 ไขมนในเลอดสง 12 46.2 13 50 0.077a 0.781 โรคหลอดเลอดหวใจ 9 34.6 8 30.8 0.087a 0.768 โรคหลอดเลอดสมอง 2 7.7 2 7.7 0.000a 1.000 มะเรง 0 0 1 3.8 1.020a 0.313 ไตวาย (CKD/ESRD) 4 15.4 1 3.8 1.991a 0.158 อนๆ 2 7.7 2 7.7 0.000a 1.000

ต าแหนงของการท า CAG 0.078a 0.780 ขา 11 42.3 12 46.2 แขน 15 57.7 14 53.8

a = Chi-square test

62

2. ผลการเปรยบเทยบอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจ

ของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

กบกลมควบคม

ผลการเปรยบเทยบอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอด

หวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอด

หวใจกบกลมควบคม พบวา กลมทดลองมอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนหลงการฉดสหลอด

เลอดหวใจตากวากลมควบคม ดงแสดงในตารางท 4.2

ตารางท 4.2 อบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจกบกลมควบคม

ขอมลทวไป กลมควบคม (n = 26) กลมทดลอง (n = 26) Statistic

test P-value

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

อบตการณการเกดภาวะแทรกซอน 5.026a 0.025

ไมม 16 61.5 23 88.8

ม 10 38.5 3 11.5

Independent t-test

แผนภมท 4.1 ความแตกตางของอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจของกลมทดลองกบกลมควบคม

16

23

10

3

0

5

10

15

20

25

กลมควบคม กลมทดลอง

จ านว

น๖คน

)

อบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจ

ไมมภาวะแทรกซอน

มภาวะแทรกซอน

63

3. ผลการเปรยบเทยบระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดส

หลอดเลอดหวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดส

หลอดเลอดหวใจกบกลมควบคม

ผลเปรยบเทยบระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอด

เลอดหวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอด

เลอดหวใจกบกลมควบคม พบวา กลมทดลองมระดบวตกกงวลตากวากลมควบคม ดงแสดงใน

ตารางท 4.3

ตารางท 4.3 ระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจกลม

ทดลองและกลมควบคม

มลทวไป กลมควบคม (n = 26) กลมทดลอง (n = 26) Statistic

test P-value

M SD M SD

ระดบคะแนนความวตกกงวล 47.0 9.11 31.5 5.37 0.038 0.000

Independent t-test

แผนภมท 4.2 การเปรยบเทยบระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจกลมทดลองและกลมควบคม

10

15

1 0

26

0 0 0 0

5

10

15

20

25

30

ปกต นอย-ปานกลาง มาก วกฤต

จ าวน

ว(คน

)

ระดบความวตกกงวล

เปรยบเทยบระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ

กลมควบคม

กลมทดลอง

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

5.1 สรปผล

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental research) โดยมแบบแผนการ

ศกษาวจยแบบ one group pre-post test เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการ

ดแลผปวยทไดรบการการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบวตกกงวลของผปวย

โรคหลอดเลอดหวใจในผปวยแผนกอายรกรรม โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ระหวาง

เดอนมนาคม - สงหาคม 2559

ประชากรทศกษาไดแก ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทเขารบการรกษาดแลในหอผปวยอายรกรรม

ธท.2 ทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ชวงเดอนมนาคม - สงหาคม 2559 ขนาดของกลมตวอยางผปวย

โรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ คานวณขนาดกลมตวอยางจากคาสดสวน

ประชากรแตประชากรไมมากของ Cochran W.G. (Cochran W.G., 1997) ไดกลมตวอยาง แบง เปนกลม

ทดลองและกลมควบคม กลมละ 26 ราย

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย เครองมอทใชในการดาเนนการทดลอง ไดแก แนว

ปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ เครองมอทใชในการเกบ

รวบรวมขอมล ประกอบดวย 1) แบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนบคคลทวไป 2) แบบบนทกภาวะ

แทรกซอนของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจทผวจยพฒนาขน และ

3) แบบประเมนความวตกกงวลของซง (Zung, 1971) อางใน กนกรตน สขะตงคะ, 2540 เครองมอท

ใชในการเกบรวบรวมขอมลผานการตรวจสอบโดยผทรงคณวฒ 3 ทานประกอบดวย แพทยดาน

อายรกรรม พยาบาลผชานาญการดานการดแลผปวยโรคหวใจ และพยาบาลวชาชพ ภายหลงผานการ

ทดสอบความตรงเชงเนอหาและโครงสรางรวมทงความถกตองเหมาะสมของภาษาโดยผทรงคณวฒ

แลว ผวจยนามาทาการทดสอบคาดชนความตรงตามเนอหา (Content Validity Index: CVI) ไดเทากบ

0.82 ผวจยนาเครองมอทใชในการเกบรวบรวมทผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาและปรบปรง

แกไขตามความคดเหนขอเสนอแนะของผทรงคณวฒไปทดลองใชพรอมกบผปวยอายรกรรม จานวน

5 ราย แลวนามาเปรยบเทยบกนคานวณหาคาความเชอมนไดคาเทากบ 0.80

65

วเคราะหขอมล ขอมลลกษณะทวไปและลกษณะทางคลนกดวยสถตเชงพรรณนา

เปรยบเทยบขอมลอตราการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจและระดบความวตก

กงวลของผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ กอนและหลงเรมโครงการโดยใช Independent

t-test กาหนดระดบนยสาคญท 95%

ผลการวจยสรปได ดงน ลกษณะทวไปและปจจยทเกยวของของกลมตวอยาง การศกษาครง

นเมอเรมโครงการมกลมตวอยางทงสน 52 คน แบงเปนกลมควบคม จานวน 26 คน กลมตวอยาง

เปนเพศหญง 13 คน เพศชาย 13 คน (รอยละ 50 และรอยละ 50) มอายระหวาง 61-80 ปโดยมอาย

เฉลย 65.35 ± 12.54 ป ทกคนมโรคประจาตว (รอยละ 100) กลมทใชแนวปฏบตทางการพยาบาล

(กลมทดลอง) จานวน 26 คน กลมตวอยางเปนเพศหญง 17 คน เพศชาย 9 คน (รอยละ 65.4 และ

รอยละ 34.6) มอายระหวาง 61-80 ปโดยมอายเฉลย 66.42 ±.13.03 ป มโรคประจาตว รอยละ 96.2

จากการเปรยบเทยบลกษณะทวไปของกลมตวอยางระหวางกลมทดลองและกลมควบคมพบวา ไม

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

ผลการเปรยบเทยบเปรยบเทยบอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอด

หวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอด

หวใจกบกลมควบคม พบวา กลมทดลองมอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนหลงการฉดสหลอด

เลอดหวใจตากวากลมควบคม (p<0.05)

ผลการเปรยบเทยบระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอด

เลอดหวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอด

เลอดหวใจกบกลมควบคม พบวา กลมทดลองมระดบวตกกงวลตากวากลมควบคม (p<0.001)

จากผลการศกษาครงนแสดงใหเหนวาการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวย

ทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ มผลใหลดอบตการณการเกดภาวะแทรกซอนหลงการฉดสหลอด

เลอดหวใจในและลดระดบความวตกกงวลของผปวยทตองฉดสหลอดเลอดหวใจลงได

66

5.2 อภปรายผล

การศกษาครงนมกลมตวอยางทงสน 52 ราย เปนกลมทดลอง 26 ราย โดยตลอดโครงการ

ไมมกลมตวอยางออกจากโครงการ (อตราการถอนตวรอยละ 0) และจากการทบคลากรทางการ

พยาบาลใหความสาคญในการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ

ทตองไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ตงแตการเตรยมผปวยจนกระทงการเตรยมผปวยกลบบาน

หลงการฉดสหลอดเลอดหวใจ เพอประโยชนในการปองกนความเสยงหรอภาวะแทรกซอนทอาจ

เกดขน เกดความปลอดภย และลดความวตกกงวลของผปวย เหนไดจากกลมตวอยางทมอบตการณ

การเกดภาวะแทรกซอนและระดบความวตกกงวลทลดลงอยางมนยสาคญ

สาหรบอบตการณการการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจของกลม

ทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทตองไดรบการฉดส

หลอดเลอดหวใจตากวากลมควบคม สามารถอธบายไดวา การใชแนวปฏบตทางการพยาบาลมา

ประยกตใชในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทตองไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ เพอให

ผปวยไดรบการดแลทเหมาะสม โดยการนาแนวปฏบตทางคลนกไปใชเปนแนวทางในการกาหนด

ขอปฏบตในกจกรรมการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตงแตการเตรยมความพรอม

กอนทา ผปวยมการเตรยมตวดานรางกาย ใหขอมลความรเกยวกบโรคหวใจปจจยเสยงการปฏบตตว

กอนและหลงสวนหวใจภาวะแทรกซอนขนตอนการทาหตถการจนกระทงการดแลหลงการทาการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจ ทาใหผปวยไดรบการเตรยมทถกตองเหมาะสม มความพรอมในการฉดส ไมม

ปจจยเสยงทนาไปสการเกดภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจ ผปวยไดรบทราบการ

ปฏบตตนทเหมาะสมทงกอนทา ขณะทาและหลงทาการฉดสหลอดเลอดหวใจ สงผลใหเกดความ

รวมมอในการทาหตถการ ในขณะทพยาบาลมแนวทางในการปฏบตทมมาตรฐานและคณภาพม

ทางเลอกในการปองกนและสามารถจดการกบภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจ

โดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารไดอยางเหมาะสม ทาใหผรบบรการมความปลอดภยจาก

ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดทสามารถ ปองกนได สงผลใหกลมทดลองมอบตการณการเกด

ภาวะแทรกซอนจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจของกลมทดลองตากวากลม

ควบคมอยางมนยสาคญ

67

ผลการศกษาครงนสอดคลองกบการศกษาของพราวรรณ โตงจนทร (2558) ทศกษาผลลพธ

ของการใชการพยาบาลตามแนวปฏบตการสวนหวใจในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทมารบการ

สวนหวใจตามนดจานวน 95 รายพบวาภาวะแทรกซอนกอนเลอดใตผวหนงบรเวณทใสสายสวน

หวใจพบเพยงความรนแรงระดบนอยถงปานกลางมรอยละ 3.2 ทพบกอนเลอดใตผวหนงบรเวณท

ใสสายสวนหวใจโดยพบวามความรนแรงระดบเลกนอยรอยละ 1.05 ความรนแรงระดบปานกลาง

รอยละ 2.10 และรอยละ 96.8 ไมพบกอนเลอดใตผวหนงบรเวณทใสสายสวนหวใจและสอดคลอง

กบการศกษาของโนเกยและลนดา (Nakia, Linda, 2012) ทศกษาการจดการความเสยงของการเกด

ภาวะแทรกซอนจากการสวนหลอดเลอดหวใจผานทางหลอดเลอดดาใหญทบรเวณขาหนบพบวา

ความเสยงในการเกดภาวะแทรกซอนสามารถลดลงไดดวยการใหการพยาบาลโดยพยาบาลทม

ความร มแนวทางในการประเมนหรอตรวจสอบความเสยงทดและมความสารถในการจดการกบ

ภาวะแทรกซอนทเกดขน มความมนใจในการใหการดแล นอกจากนยงสอดคลองกบการศกษาของ

สชาดา บญนายน (2552) ททาการศกษาการพฒนาแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกน

ภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารในผสงอาย

โรคหลอดเลอดหวใจหนวยตรวจสวนหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

พบวาแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกนภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจ

โดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารในผสงอายโรคหลอดเลอดหวใจมความเปนไปไดในปองกน

ภาวะ แทรกซอนทางหลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารใน

ผสงอายโรคหลอดเลอดหวใจ

สาหรบระดบความวตกกงวลพบวาระดบวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบ

การฉดสหลอดเลอดหวใจของกลมทดลองทใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบ

การฉดสหลอดเลอดหวใจกบกลมควบคม สามารถอธบายไดวาการใชแนวปฏบตทางการพยาบาล

ในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทตองไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ตงแตการเตรยมตว

ผปวยกอนทาสวนหวใจตามแนวปฏบตทางการพยาบาลผปวยไดรบการเตรยมความพรอมทง

ทางดานรางกายและจตใจ มการใหความรเกยวกบโรค การปฏบตตวกอนและหลงฉดส สงทตอง

เผชญและการดแลชวยเหลอทจะไดรบจงสงผลทาใหระดบความวตกกงวลของผปวยกลมทดลอง

ตากวากลมควบคมอยางมนยสาคญ สอดคลองกบการศกษาของพราวรรณ โตงจนทร (2558) ทศกษา

68

ผลลพธของการใชการพยาบาลตามแนวปฏบตการสวนหวใจในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด

ทมารบการสวนหวใจตามนดรายพบวารอยละ 86.3 กลมตวอยางไดรบการสวนหวใจเปนครงแรกม

ความวตกกงวลกอนไดรบการสวนหวใจซงอยในระดบปานกลางหลงจากไดรบการดแลตามแนว

ปฏบตมาตรฐานการดแลผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดแลวความวตกกงวลลดลง โดยพบวา

สวนใหญมความวตกกงวลอยในระดบนอยและสอดคลองกบการศกษาของโทรทเทอร, ฮอนส, กา

แลกเชอรและโดนอค (Trotter , Hons , Gallagher , Donoghue ., 2010) ทศกษาความวตกกงวลขณะ

เผชญของผปวยกอนและหลงการขยายหลอดเลอดหวใจพบวาความวตกกงวลลดลงหลงทาหตถการ

ซงการลดลงนเปนผลมาจากการดแลตามแนวปฏบตการสวนหวใจ

จากผลการศกษาครงนสรปไดวาการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทได

รบการฉดสหลอดเลอดหวใจ สามารถชวยใหบคลากรทางการพยาบาลมแนวทางปฏบตในการดแล

ผปวยทมประสทธภาพ ตงแตเตรยมผปวยกอนการฉดสหลอดเลอดหวใจ จนกระทงเตรยมผปวย

กอนกลบบานหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจสงผลใหสามารถปองกนภาวะแทรกซอนทอาจเกดขน

และลดความวตกกงวลของผปวยลงได

5.3 ขอเสนอแนะ

ขอจ ากดในการวจย

1. การศกษาครงนศกษาเฉพาะบคลากรทางการพยาบาลเทานนไมไดรวมทมสหสาขา

วชาชพอน เชน แพทย เปนตนอาจทาใหการปฏบตตามแนวทางไมชดเจน

2. การศกษาครงนศกษาในหอผปวยอายรกรรม ผลการวจยมขอจากดในการอางอง

ถงประชากรขนาดใหญ

ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

1. ควรสงเสรมการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดส

หลอดเลอดหวใจในหอผปวยตอเนองตอไป

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาในกลมตวอยางทมขนาดใหญขนเพอประเมนประสทธผลของการ

ใชแนวปฏบตทางการพยาบาลตอไป

บรรณานกรม

กนกรตน สขะตงคะ.(2540). คมอจตวทยาคลนก. พมพครงท2 .กรงเทพฯ: สานกพมพเมดคลมเดย.

กอบกล บญปราศภย. (2549). พยาธสรรวทยาของโรคหลอดเลอดหวใจโคโรนารและการพยาบาล.

(พมพครงท 2). กรงเทพฯ: พ.เอ.ลพวง.

จารวรรณ มานะสรการ. (2544). ภาวะเจบปวยเรอรง: ผลกระทบและการพยาบาล. สงขลา,

มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

จไรรตน เวยนวน. (2555). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกในการฟนฟสมรรถภาพ

ปอดในผทเปนโรคปอดอดกนเรอรงโรงพยาบาลแมสายจงหวดเชยงราย. พยาบาลศาสตร

มหาบณฑตสาขาการพยาบาลผสงอาย. มหาวทยาลยเชยงใหม

ฉววรรณ ธงชย. (2548). การพฒนาแนวปฏบตทางคลนก (Clinical Practice Guidelines Development).

วารสารสภาการพยาบาล, 20(2), 63-74.

ปนดดา บวพรรณ, ประภาดา วชรนาถ, ประภาพร ใบยาและมนะพล กลประณต(2553). ผลการพฒนา

แนวทางปฏบตการพยาบาลเพอปองกนการตดเชอในโรงพยาบาลของระบบทางเดน

ปสสาวะในผปวยทคาสายสวนปสสาวะ. ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

สยามบรม ราชกมาร คณะแพทยศาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปยทศน ทศนาววฒน, ปยะมตร ศรธรา, และสายนห ชพอดมวทย. (2546). ปจจยเสยงและระบาด

วทยาของโรคหลอดเลอดหวใจ “Risk factors and epidemiology of coronary artery disease”.

ในวศาล คนธารตนกลและรพพล กญชรณอยธยา (บรรณาธการ), เวชศาสตรฟนฟหวใจ.

กรงเทพฯ: ชมรมฟนฟหวใจสมาคมโรคหวใจแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ, 31-42.

ณฏฐมณฑน โกศย, ฉว เบาทรวงและกรรณการ กนธะรกษา. (2554). ประสทธผลของการใชแนว

ปฏบตทางคลนกสาหรบการดแลสตรทมภาวะเจบครรภคลอดกอนกาหนดหนวยงานหอง

คลอดโรงพยาบาลสโขทย. พยาบาลสารปท 38 ฉบบท 3. 30-41

ทศนา บญทอง. (2543). ปฏรประบบบรการพยาบาลทสอดคลองกบระบบบรการสขภาพไทยทพง

ประสงคในอนาคต. กรงเทพฯ: ศรยอดการพมพ.

บญใจ ศรสถตนรากร (2550). ระเบยบวธการวจย: แนวทางปฏบตสความสาเรจ. กรงเทพฯ: ยแอนดไอ

อเตอรมเดย.

70

ปาลรฐโตไพบลย . (2554). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการฟนฟสภาพ

หวใจในผ สงอายทมภาวะหวใจลมเหลวเรอรงโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม .

วทยานพนธ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผ ใหญ บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยเชยงใหม.

ผองพรรณ แสงอรณ. (2556). การพยาบาลผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด. ขอนแกน, โรงพมพคลง

นานาวทยา.

พกล นนทชยพนธ. (2551). การประชมวชาการเรองการปฏบตตามหลกฐานเชงประจกษ: บทเรยน

และความกาวหนาวนท 19 สงหาคม 2551 คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม.

พราวรรณ โตงจนทร. (2015). ความวตกกงวลความพงพอใจและภาวะแทรกซอนในผปวยทไดรบ

การพยาบาลตามแนวปฏบตการสวนหวใจ. วารสารการพยาบาลและการดแลสขภาพ ปท

33 ฉบบท 1 : มกราคม - มนาคม 2558, 34-40

พรวภา ยาสมทร. (2553). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตการฟนฟสมรรถภาพปอดในผทเปน

ปอดอดกนเรอรง โรงพยาบาลบานโฮง จงหวดล าพน. วทยานพนธ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต

สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

ฟองคา ตลกสกลชย. (2549). การพฒนาการพยาบาลตามหลกฐานเชงประจกษ: หลกการและวธ

ปฏบต (Evidence-based nursing: Principle and method). กรงเทพฯ: พร-วน.

เยาวลกษณ มหาสทธวฒน และ ลดดา แสนสหา. (2541). การชวยเหลอผมปญหาทางจตสงคม. ใน ฉววรรณ สตยธรรม (บรรณาธการ), การพยาบาลจตเวชและสขภาพจต(พมพครงท 3, หนา 93-143). นนทบร: ยทธรนทรการพมพ.

เรองศกด ศรผล. (2542). การออกกาลงกายกบการควบคมโรคความดนโลหตสง โรคเบาหวานโรคหวใจขาดเลอด :การทบทวนองคความรกบการดแลสภาพในชวตประจาวน. นนทบร : สานกพฒนาวชาการแพทย กรมการแพทย.

วชราภรณ สมนวงศ. (2536). ความสมพนธระหวางความวตกกงวลและภาวะสขภาพของผสงอาย

ในสถานสงเคราะหคนชรา. วทยานพนธ พยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการพยาบาล

มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

71

วราภรณ กประดษฐ. (2544). ความวตกกงวลและความตองการขอมลในผปวยกอนการผาตด

โรงพยาบาลหนองคาย. สารนพนธสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต , สาขาสงคม

สงเคราะหศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร

วรารตน กนแกว. (2554). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการสงเสรม

ความสามารถในการดแลตนเองของผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสง โรงพยาบาลบอ

เกลอ จงหวดนาน. วทยานพนธ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

ววรรณ สงสบตร. (2556). โรคหลอดเลอดหวใจ. ใน นธพฒน เจยรกล (บรรณาธการ).ต ารา

อายรศาสตรทวไป. ภาควชาอายรศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล 461-479.

สงวนสน รตนเลศ. (2543). ประสบการณการทา clinical Pathway/Care MAP. ในจตร สทธอมร,

อนวฒน ศภชตกล, สงวนสน รตนเลศ, และเกยรตศกด ราชบรรกษ (บรรณาธการ),

Clinical practice guideline: การจดท าและน าไปใช (หนา 94-101). กรงเทพฯ: ดไซน.

เสงยม ชวยนย และชวนพศ มสวสด. (2543). ความวตกกงวลและความตองการขอมลของผปวย

กอนผาตด โรงพยาบาลพทลง. วารสารพยาบาลหองผาตดแหงประเทศไทย; 5(2), 103-109.

สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย. (2552). แนวทางเวชปฏบตส าหรบหตถการรกษาโรค

หลอดเลอดโคโรนารยผานสายสวน (Percutaneous Coronary Intervention, PCI). From

http://www.thaiheart.org/images/column_1291454908/PCIGuideline.pdf

สหรฐ หวงเจรญ. (2555).สขภาพนาว ยคใหมแหงการสวนหลอดเลอดหวใจ. นาวกศาสตรปท95เลม

ท 4 เมษายน2555

สชาดา บญนายน (2552) การพฒนาแนวปฏบตทางคลนกสาหรบการปองกนภาวะแทรกซอนทาง

หลอดเลอดจากการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดโคโรนารในผสงอายโรคหลอด

เลอดหวใจหนวยตรวจสวนหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม.

พยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาการพยาบาลผสงอาย. มหาวทยาลยเชยงใหม

สภาทพย เรอนแสน. (2553). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตการจดการทางการพยาบาลในผ ท

เปนโรคความดนโลหตสงโรงพยาบาลสนกาแพง จงหวดเชยงใหม . วทยานพนธ

พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

72

สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข . (2557). สถตสาธารณสขป

พ.ศ. 2557. From http://bps2.moph.go.th/sites/default/files/health_statistics_2557.pdf.

เสาวนย เนาวพาณช. (2552). คมอปฏบตการพยาบาลการดแลผปวยกลมภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลน (Acute Coronary Syndrome) ทไดรบการถางขยายหลอดเลอดหวใจ (Percutaneous Coronary Intervention). งานการพยาบาลอายรศาสตรและจตเวชศาสตรฝายการพยาบาลโรงพยาบาลศรราชคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

ศรพร วงแวว. (2554). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกสาหรบปองกนการเกดแผลกด

ทบในผปวยทมแผลไหมหอผปวยศลยกรรมไฟไหมน ารอนลวก โรงพยาบาลลาปาง.

วทยานพนธ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศรนรา ทองม. (2548). ปจจยทมอทธพลตอความวตกกงวลกอนการผาตดของผปวยทมารบการรกษาดวยการผาตดแบบนดลวงหนาในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคจงหวดอบลราชธาน.วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต , สาขาวจยและประเมนผลการศกษา , มหาวทยาลยราชภฎอบลราชธาน

อจฉรา วจตร. (2554). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตทเปนเลศสาหรบการปองกนภาวะทองผกในผสงอายหอผปวยพเศษรวม ศนยศรพฒนคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. วทยานพนธ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

อภชาต สคนธสรรพ. (2543). โรคหลอดเลอดหวใจโคโรนาร. เชยงใหม: ไอเดนตตกรป.

อภชาต สคนธสรรพ และ ศรณย ควรประเสรฐ. (2546). New guideline in coronary artery disease. เชยงใหม: ไอแอมออแกไนเซอรแอนดแอดเวอรไทซง. อไร ศรแกว. (2543). การพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ: การดแลอยางตอเนอง.กรงเทพฯ:

ลบบราเดรส การ พมพ. อรทย สมะพรม. (2554). ประสทธผลของการใชแนวปฏบตการวางแผนจาหนายสาหรบผสงอายท

เปนโรคปอดอดกนเรอรงโรงพยาบาลเวยงปาเปาจงหวดเชยงราย. วทยานพนธ พยาบาลศาสตร

มหาบณฑต สาขาการพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

อรพรรณ ลอบญธวชชย. (2545). การพยาบาลสขภาพจตและจตเวช. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

73

Andersen, K., Bregendahl, M., Kaestel, H., Skriver, M., & Ravkilde, J. (2005). Haematoma after

coronary angiography and percutaneous coronary intervention via the femoral artery

frequency and risk factors [Electronic version]. European Journal of Cardiovascular

Nursing, 4, 123-127.

Anderson, J. L., Adams, C. D., Antman, E. M., Bridges, C. R., Califf, R. M., Casey, D. F., et al.

(2007). ACC/AHA 2007 Guidelines for the management of patents with Unstable

Angina/Non-ST-Elevation Myocardium Infarction [Electronic version]. Journal of

the American College of Cardiology, 50(7), 1-157.

Bashore, T. M., Bates, E. R., Berger, P. B., Clark, D. A., Cusma, J. T., Dehmer, G. J., et al. (2001).

American College of Cardiology/Society for Cardiac Angiography and Interventions

clinical expert consensus document on cardiac catheterization laboratory standards

[Electronic version]. Journal of the American College of Cardiology, 37(8), 2170-2214.

Boker A., Brornell L., & Donan N. (2002). The Amsterdam preoperative anxiety and information scale provides a simple and reliable measure of preoperative anxiety. Canadian Journal of Anesthesia 2002; 49, 792-798

Centers for Disease Control [CDC]. (2015). Coronary Artery Disease (CAD). From http://www.cdc.gov/heartdisease/coronary_ad.htm

Cochran, W.G. (1997). Sampling Techniques.UnitedStetes of America,John Wiley & Sons,Inc.

Doyle, B. J., Konz, B. A., Lennon, J. R., Bresnahan, J. F., Rihal, C. S., & Ting, H. H. (2006).

Ambulation 1 hour after diagnostic cardiac catheterization: A prospective study of

1009 Procedures [Electronic version]. Mayo Clinic Proceedings, 81(12), 1537-1540.

Field, M. J., & Lohr, K. N. (1992). Clinical practice guidelines: Direction of a new agency.

Washington DC: Institute of Medicine.

Gaberson, K. B. (1991). The effect of humorous distraction on preoperative anxiety. AORN Journal, 62(5), 784-791. Gupta, R., & Kaufman, S. (2006). Cardiovascular emergencies in the elderly [Electronic version].

Emergency Medicine Clinics of North America, 24, 339-370.

74

Harper, J. P. (2007). Post-diagnostic cardiac catheterization development and evaluation of an

evidence-based standard of care [Electronic version]. Journal for Nurse in Staff

Development, 23(6), 271–276.

Joint Commission on Accreditation of Health care Organization [JCAHO]. (2004). JCAHO Pain

management standard. From http://www.jcrinc.com/subcribers/perspectives.asp

Lins, S., Guffey, D., VanRiper, S., & Kline-Rogers, El. (2006). Decrease vascular complications after

percutaneous coronary interventions [Electronic version]. Critical Care Nurse, 26(6), 38-44.

Loyd-Jones, D., Adams, R., Carnethon, M., Simone, G. D., Ferguson, B., Flegal, K., et al. (2009).

Heart disease and Stroke Statistics-2009 Update: A report from the American Heart

Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee [Electronic

version]. Circulation, 119, 21-181.

Luchi, R. J., & Salazar, C. A. (2007). Coronary artery disease. In R. J. Ham, P. D. Sloane, G. A.

Warshaw, M. A. Bernard, & E. Flaherth (Eds.), Primary care geriatrics: A casebased

approach). Philadelphia: Mosby, 452-460

McCabe, P. J., McPherson, L. A., Lohse, C. M., & Weaver, A. L. (2001). Evaluation of nursing

care after diagnostic coronary angiography [Electronic version]. American Journal

Critical Care, 10(5), 330-40.

National Health and Medical Research Council [NHMRC] (1999). A guide to the development,

implementation and evaluation of clinical practice guideline [Electronic version]. from

http://www.ausinfo.gov.au/general/gen_hottobuy.htm

Nguyen, T., Saito, S., & Grines, C. (2002). Vascular access [Electronic version]. Journal of

Interventional Cardiology, 15, (2), 163-166.

Nakia Merriweather & Linda M. Sulzbach-Hoke. (2012). Managing Risk of Complications at

Femoral Vascular Access Sites in Percutaneous Coronary Intervention. Critical Care

Nurse. 32, (5), 16-30

75

Registered Nurses Association of Ontario [RNAO]. (2009). Nursing best practice guideline:

Nursing management of hypertension. Retrieved April 6, 2010, from

http://www.rnao.org/Storage/58/5296_FINAL_BPG_Hypertension ANDSupplement_FA[1].pdf

Rosamond, W., Flegal, K., Friday, G., Furie, K., Go, A., Haase, N., et al. (2007). Heart disease and

Stroke Statistics-2007 Update: A report from the American Heart Association Statistics

Committee and Stroke Statistics Subcommittee [Electronic version]. Circulation, 115, 69-171.

Spielberg, C.D. (1966). Anxiety and behavior. New York: Academic Press.

Spielberg, C. D. (1983). Manual for the state-trait Anxiety inventory (Form Y). Palo Alto, CA:

Consulting Psychologists Press.

Spielberg, C. D. &Sydeman S. L. (1994). StateTrait Anxiety Inventory and State-Trait Anger

Expression Inventory.In M. E. Maruish(Ed).The use of psychological testing for

treatment planning and outcome assessment. Hillsdale

Stanley, M., Blair, A. K., &Beare, P. G. (2005). Gerontological nursing : Promoting successful

aging with older adults (3rded). Philadelphia: F.A. Davis.

Trotter R, Hons MN, Gallagher R, Donoghue J.(2010). Anxiety in Patients Undergoing

PercutaneousCoronary Inter-vention. Jounal Heart & Lung. 2011, (40), 185-192. Zung,W.K. (1971). A rating instrument for anxiety disorders. Psychosomatic. ,12: 371-379.

ภาคผนวก

77

ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ

ผทรงคณวฒ สงกด

นายแพทยสะอาด หมดแสละ อายรแพทย

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

คณสายสมร แสงทอง พยาบาลวชาชพ

ประจาหอผปวยอายรกรรมชายพเศษ

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

คณสนย เอนมศรนกล พยาบาลวชาชพชานาญการ

ประจาหอผปวยวกฤตโรคหวใจ

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

78

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการศกษาครงน ประกอบดวยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

และเครองมอทใชในการดาเนนการทดลอง ดงน

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไป

สวนท 2 แบบบนทกภาวะแทรกซอนของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจ

สวนท 3แบบประเมนความวตกกงวล

เครองมอทใชในการด าเนนการวจย

สวนท 4 แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอด

เลอดหวใจ

79

ภาคผนวก ข-1

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

ค าชแจง

แบบประเมนชดนมวตถประสงคเพอประเมนผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลใน

การดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจทเขารบการดแลในหอผปวย

อายรกรรม โดยแบบประเมนมดงน

สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไป

สวนท 2 แบบบนทกภาวะแทรกซอนของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการ

ฉดสหลอดเลอดหวใจ

สวนท 3แบบประเมนความวตกกงวล

80

สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไป

1. เพศ

( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย................ป

3. ศาสนา ( ) พทธ ( ) อสลาม ( ) ครสต ( ) อนๆ โปรดระบ...................

4. ขอวนจฉยโรค

( ) CAD ( ) AF ( ) ACS ( ) IHD ( ) TVD ( ) CBBB ( ) CHF ( ) NSTEMI ( ) SVD ( ) DVD ( ) UA ( ) อนๆ โปรดระบ................

5. โรคประจาตว ( ) ไมม ( ) ม

6. ชนดของโรคประจาตว ไดแก

( ) เบาหวาน ( ) ความดนโลหตสง ( ) โรคหลอดเลอดหวใจ ( ) มะเรง ( ) ไขมนสง ( ) ตบ( ) ไต ( ) อนๆ โปรดระบ...........

7. ชนดของ CAG

( ) การฉดสหลอดเลอดดาผานหลอดเลอดดาใหญทขา ( ) การฉดสหลอดเลอดดาผานหลอดเลอดดาใหญทแขน

8. การเกดภาวะแทรกซอน ( ) ไมม ( ) ม

9. ชนดของภาวะแทรกซอน

( ) ภาวะกอนเลอดใตผวหนง ( ) มเลอดออกซ า ( ) Shock ( ) ตดเชอ ( ) เกดลมเลอดอดตน ( ) ไตมปญหา ( ) แพสารทบรงส ( ) หลอดเลอดโปงพอง ( ) หวใจเตนผดจงหวะ ( ) อนๆ โปรดระบ..............

สาหรบผวจย

สวนท 2 แบบบนทกภาวะแทรกซอนของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

ล าดบท ชอ-สกล HN AN Diagnosis ชนดของภาวะแทรกซอน

ภาวะกอนเลอด ใตผวหนง

มเลอด ออกซ า

Shock ตดเชอ ลมเลอดอดตน

ไต มปญหา

แพสารทบรงส

หลอดเลอดโปงพอง

หวใจเตนผดจงหวะ

อนๆ

1

2

3

…

…

…

…

30

(สาหรบผวจย)

81

82

สวนท 3แบบประเมนความวตกกงวล ค ำชแจง โปรดขอความขางลางดงตอไปนเปนขอความซงทานจะใชบรรยายความรสกของทานเองโปรดอานขอความในแตละขอใหเขาใจและท าเครองหมาย / ลงในชองดานขวามอททานพจารณาวาเปนขอความทตรงกบความรสกของทานใน 1 สปดาหทผานมา

ไมเปนเลยหรอนอยครง หมายถงทานไมมความรสกเลยหรอเกดขนนอยครงมากในชวง 1 สปดาหทผานมา เปนบางเวลาหรอบางครง หมายถงทานมความรสกเปนบางครงแตไมบอยในชวง 1 สปดาหทผานมา เปนคอนขางบอยครง หมายถงทานมความรสกนนบอยครงแตไมเกดตลอดเวลาในชวง 1 สปดาหทผานมา

เปนเกอบหรอตลอดเวลา หมายถงทานมความรสกนนเกอบหรอตลอดเวลาในชวง 1 สปดาหทผานมา

ความรสกทวไป ประสทธภาพ

ไมเปนเลยหรอนอยครง

เปนบางเวลาหรอบางครง

เปนคอนขางบอยครง

เปนเกอบหรอตลอดเวลา

1. ฉนรสกตนเตนกงวลใจมากกวาปกต 2. ฉนรสกกลวโดยไมมเหตผล 3. ฉนรสกตกใจงาย 4. ฉนรสกเหมอนก าลงตกจากทสงและจตใจแตกเปนเสยงๆ 5. ฉนรสกวาทกอยางเปนปกตไมมเรองเลวรายเกดขน 6. ฉนรสกวาแขนขาสน 7. ฉนถกรบกวนจากอาการปวดศรษะ ปวดคอ ปวดหลง 8. ฉนรสกออนเพลย 9. ฉนรสกสงบและสามารถนงนงๆได 10. ฉนรสกหวใจเตนเรว 11. ฉนรสกเวยนศรษะ 12. ฉนรสกเหมอนจะเปนลม 13. ฉนหายใจเขาออกไดโลง 14. ฉนรสกชาทนวมอและนวเทา 15. ฉนถกรบกวนจากอาการปวดทองหรออาหารไมยอย 16. ฉนปสสาวะบอย 17. ปกตมอของฉนอนและแหง 18. ฉนรสกหนารอนวบวาบ 19. ฉนหลบสบายตลอดคน 20. ฉนฝนราย

สาหรบผวจย

83

ภาคผนวก ข-2

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการด าเนนการวจย

สวนท 4 แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

1) แผนการสอนแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอด

เลอดหวใจ

2) คมอแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

แผนการสอนแผนการสอนแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

สวนท 1 เรอง: การใหความรเกยวกบแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

เนอหา: 1.ความรเกยวกบโรคหลอดเลอดหวใจ ไดแก ความหมาย สาเหต อาการ การรกษา

2. แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม:

1. บคลากรทางการพยาบาลสามารถบอกแนวทางการปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจไดถกตอง

สอการสอน : 1.แผนภาพประกอบการสอน

2. คมอ

ระยะเวลาในการสอน : 60 นาท

ผสอน : นางสาวลดาวลย ฤทธกลา

84

แผนการสอนสวนท 1 การใหความรเกยวกบภาวะหวใจลมเหลวและการจดการตนเองเพอควบคมและปองกนภาวะแทรกซอน

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน

1. ผปวยสามารถบอกความหมาย สาเหตอาการและอาการแสดง การวนจฉยและรกษาเกยวกบโรคหลอดเลอดหวใจ ไดถกตอง

(บทน า) เรามารจกโรคหลอดเลอดหวใจกนกอน ปกตหวใจของคนเราจะวางตวอยในชองอกและเยองไปทางซาย มขนาดเทากาปนมเสนเลอดทไปเลยงหวใจมเสนใหญ 2 เสน…………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. บรรยายเรองโรคหลอดเลอดหวใจ ความหมาย โรคหลอดเลอดหวใจ……………………….... .…………………………………………………………………………………………………………………………………

1. สรางสมพนธภาพ กลาวทกทาย ดวยสหนายมแยม แสดงความเปนมตร พดคยเรองทวไป เพอสรางความคนเคย

2. แนะนาตวและชแจงวตถประสงคและประโยชนทจะได รบระยะเวลาทใชและบทบาทของผปวย

3. ………………………...………………………………....………………………………....…………

- แผนภาพ ประกอบการสอน - ภาพนง (Power Point) ประกอบ การสอน - สมดคมอ ……………………….…………………. …………….

- จากการสงเกตการมสวนรวมในการฟงการบรรยายและการซกถาม… …………..... …………..... ………….... …………....

85

แผนการสอนสวนท 2การใหความรเกยวกบแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน

2. บคลากรสามารถบอกแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผ ปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจไดถกตอง

(บทน า) แนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ เปนแนวทางขอกาหนดการปฏบตทางสาหรบการปองกนภาวะแทรกซอนจากการฉดสหลอดเลอดหวใจทสรางขนจากการนาขอมลความรเชงประจกษและการทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของตงแตการเตรยมความพรอมกอนทา จนกระทงการดแลหลงการทาการฉดสหลอดเลอดหวใจ

บรรยายเรองแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจหมายถงวธการ ตรวจหลอดเลอดโคโรนารเพอศกษาพยาธสภาพและลกษณะรอยโรคทตบแคบในหลอดเลอดโคโรนารและอาจจะทาการวดคาความดนในหวใจหองลางซายรวมทงอาจจะทาการฉดสเพอศกษาประสทธภาพการทางานของหวใจรวมดวยและเปนวธทางการแพทย ทจะชวยรกษาโรคหลอดเลอดหวใจตบโดยการใชบอลลนไปขยาย

1. สรางสมพนธภาพ กลาวทกทาย ดวยสหนายมแยม แสดงความเปนมตร พดคยเรองทวไป เพอสรางความคนเคย

2. แนะนาตวและชแจงวตถประสงคและประโยชนทจะได รบระยะเวลาทใชและบทบาทของผปวย ………………………...………………………………....………………………………....………

- แผนภาพ ประกอบการสอน - สมดคมอ ……………………….…………………. …………….

- จากการสงเกตการมสวนรวมในการฟงการบรรยายและการซกถาม…… ………….... ………….... ………….... …………....

86

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน หลอดเลอดหวใจทตบตนใหขยายออกและแกไขการอดตนของหลอดโดยการสวนสายผานทางผวหนงเขาหลอดเลอดหวใจทปลายสายจะม balloon ซงจะเปาลมขยาย balloon ซงจะไปขยายบรเวณทตบ และเมอเอาสายออก รทถางจะคงขยายอย ในบางกรณทแพทยเหนวายงขยายไมมากพอ จะใสขดลวดเลกๆ เขาไปยดตดกบผนงหลอดเลอด เพอเพมประสทธภาพการขยายของหลอดเลอด ลดการกลบมาตบซ า การเตรยมผปวย

ตรวจสอบสทธการรกษาเพอผปวยจะไดประเมนคารกษา

พยาบาล

ลงชอในใบอนญาตใหทาการตรวจรกษาทกครง

แนะนาใหผปวยงดนา งดอาหารกอนการตรวจอยางนอย 6

ชวโมง

สอบถามประวตการแพยาแพอาหารทะเลแพสารทบรงสและประวตเลอดออกงายและรายงานแพทย

แนะนาใหผปวยงดยาละลายลมเลอด (warfarin) อยางนอย 3

87

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน วนกอนวนตรวจ ใหผปวยรบการ X-ray ปอดเจาะเลอดเพอตรวจดสภาพของ

ไตและ Anti HIV,Hepatitis กอนตรวจ ในกรณทผปวยเปนโรคเบาหวานแนะนาใหหยดยาเบาหวาน

ในวนทาหตถการและเรมรบประทานใหมหลงทาหตถการเสรจ ในกรณทผปวยรบประทาน Aspirin อยเดมอาจ

รบประทานไดตามปกตหรอปรกษาแพทยเพอพจารณาตามความเหมาะสม

แนะนาผปวยวาควรมญาตมาดวยเพอทแพทยและพยาบาลแจงอาการและผลการรกษาใหทราบ

อธบายใหผปวยและญาตทราบขนตอนและวธการอยางละเอยด รวมถงการปฏบตตวและภาวะแทรกซอนทอาจเกดขน

อธบายใหผปวยทราบถงการปฏบตตวกอน ระหวางและหลงทาหตถการเพอใหเกดความเขาใจ

การเตรยมผปวยกอนท าหตถการ (วนทท าหตถการ)

งดนาและอาการอยางนอย 6 ชวโมงกอนทา

88

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน

ดแลดแลเปลยนเสอผาถอดฟนปลอมเครองประดบและของมคาฝากไวกบญาต

ตดปายชอแสดงความถกตองของการระบตวบคคล บนทกสญญาณชพชงนาหนกวดสวนสง แนะนาใหปสสาวะกอนเขาหองตรวจ ตรวจดผลเลอดตางๆโดยเฉพาะผลเลอดทแสดงการทางาน

ของไต เตรยมความสะอาดเฉพาะทโกนขนบรเวณททาการใสสาย

สวนหรอใกลเคยงเชนขาหนบและตนขาทงสองขางหรอขอมอดวยเพอปองกนการตดเชอ

เปดเสนเลอดดาใหสารละลายหยดเขาเสนเลอดชาๆควรเปดทแขนขางซายเนองจากขณะทาหตถการแพทยอยดานขวามอผปวย

บนทกและประเมนตาแหนงความแรงความสมาเสมอของdorsalispedis pulse และposterialtibial pulse เปรยบเทยบขางขวาและซายรวมถง radial pulse ทาเครองหมายบนผวหนงบรเวณทคลาชพจรไดชดเจนทสด

89

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน บนทกระดบความรสกตว (Level of consciousness) ประเมนสภาพจตใจความกลวความวตกกงวลเพอให

ผปวยผอนคลายลดการใชออกซเจนและใหความรวมมอระหวางทาหตถการ

ญาตมาดวยเพอทแพทยและพยาบาลแจงอาการและผล การรกษาใหทราบ หรอรวมตดสนใจในกรณเรงดวน

อธบายใหผปวยทราบถงขนตอนและวธการตรวจอกครงเพอใหผปวย เขาใจและใหความรวมมอ

ขนตอนการทาการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ 1) ผปวยจะไดรบสารละลายและยาทางสายนาเกลอ 2) ใชเพยงแคยาชาฉดเทานน และอาจใหยาคลาย

เครยดเนองจากขณะขยายหลอดเลอดแพทยจะตองไดรบความรวมมอ เชน ไอ พลกตวหรอหายใจแรงๆ

3) แพทยจะฉดยาชาเฉพาะทเพอใหผปวยรสกชาบรเวณทจะใสสายสวนซงอาจเปนบรเวณขาหนบ ขอมอ หรอขอพบแลวใสสายสวนหวใจ (Guiding Catheter) ซงเปนทอออนทมบอลลนขนาดจวซงยงแฟบตดอยตรงปลายเขาไปยงหลอดเลอดบรเวณทตบหรออดตน

90

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน 4) เมอสายสวนเขาไปถงจดหมายททบรเวณหลอด

เลอดตบจงตอสายบอลลนเขากบเครองมอทอยภายนอกรางกาย เพอดนใหบอลลนขยายออกเบยดคราบไขมนหนปนทเกาะอยทผนงหลอดเลอดใหยบแบนลงและขยายหลอดเลอดใหกวางออก เพอใหเลอดไหลไปเลยงกลามเนอหวใจไดดอกครงหลงจากนนจงทาใหบอลลนแฟบเหมอนเดม แลวดงสายสวนหวใจออกจากรางกาย

5) ใชเวลาประมาณ 1-2 ชวโมง 6) ขณะขยายหลอดเลอดจะไมเจบแตจะแนนหนาอก

เมอแพทยฉดลมเขาใน balloon หลงขยายอาจจะมอาการคลนไส ปวดศรษะหลงจากขยายหลอดเลอดอาจจะมอาการปวดแผลแพทยจะจายยาแกปวดให

ดแลผปวยภายหลงท าหตถการ

ประเมนระบบไหลเวยนโดยวดสญญาณชพทก 15 นาทในชวโมงแรกหรอจนกวาจะคงทและตดตามระดบความอมตวของออกซเจนในเลอดถาตากวารอยละ 95 ใหรายงานแพทย

91

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน

ประเมนและบนทกอาการเจบหนาอกและดแลใหไดรบยาขยายหลอดเลอดตามแผนการรกษา

ประเมนการแพสารทบรงสโดยซกถามอาการคลนไสอาการคนและตรวจดผนบรเวณผวหนง

ประเมนอาการขาดเลอดของอวยวะสวนปลายโดยบนทกลกษณะชพจรDorsalispedis, Posterialtibialหรอ Radial เปรยบเทยบขางซายและขวาพรอมทงบนทก capillary refill ถาพบความผดปกตเชนชพจรไมสมาเสมอ capillary refill นอยกวา 2 วนาทรบรายงานแพทย

ประเมนภาวะเลอดออกจากตาแหนงทใสสายสวน โดยตรวจสอบบรเวณแผลวาม bleeding, hematoma echymosisหากพบรบรายงานแพทย

อธบายเนนย าหามงอขาขางทใสสายสวนอยางนอย 6 ชวโมงหลงนาสายสวนออกแตสามารถพลกตะแคงตวไดโดยไมงอสะโพกศรษะสงไมเกน 30 องศา

ชวยแพทยเตรยมอปกรณในการนาสายสวนหวใจออกในกรณทผปวยยงคงคาสายสวนอย 92

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน

แนะนาใหดมนามากและรบประทานอาหารไดปกต แนะนาผปวยหากมอาการดงตอไปนไดแก วงเวยนศรษะ

หายใจตดขด หวใจเตนเรว คลนไส ปวดหลง แนนหนาอกทนทเมอพกหรออมยาแลวไมหาย บรเวณทใสสายสวนมเลอดออก เกดรอยชาขนใหม หรอบวม มอาการทแสดงวาตดเชอ เชน แผลแดง มนาเหลองหรอมไข มอาการชา เยน หรอซดบรเวณแขนหรอขาทไดรบการสอดสายสวน ควรแจงแพทยหรอพยาบาลทนท

ประเมนความพรอมกอน discharge ผปวยไดแกไมมอาการเจบหนาอก 8 ชวโมงไมมอาการหอบเหนอยใจสนสญญาณชพคงทไมมคลนไฟฟาหวใจเตนผดจงหวะ

การปฏบตตวเมอกลบบานหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจ

ดแลบรเวณรอยเขมแทงทขาหนบใหแหงและสะอาดเสมอจนกวาแผลจะหายสนท

ควรแจงใหแพทยทราบหากมอาการแดงบวมและปวดมากนอกจากน หากมอาการเลอดออกทรอยเขมแทงใหกดเหนอรอยเขมอยางนอย 10 นาทถาเลอดยงไมหยดใหรบปรกษาแพทย

แนะนาใหเหนความสาคญของการรบประทานยาหามขาด 93

วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา กจกรรม สอการสอน ประเมน ยาละลายลมเลอดไดแก Aspirin, Clopidogrel ไมควรหยดยาเองรบประทานยาตามทแพทยสงอยางสมาเสมอและไมควรรบประทานยาอนๆโดยไมปรกษาแพทย

เนนย าผปวยเรองการเปลยนแปลงพฤตกรรมการดาเนนชวต ไดแกเรองอาหารการออกกาลงกายการเลกสบบหร

หลกเลยงกจกรรมทจะตองใชกาลงแรงมากและกจกรรมททาใหเกดความเครยดตอหวใจ

เนนถงความสาคญของการมาตรวจตามนด อาการผดปกตทควรรบพบแพทย

- อาการเกรงแนนหนาอกทนทโดยไมทเลาเมอพก - อาการหายใจขดซงไมทเลาเมอพก - อาการมนงงสบสนหรอรสกจะเปนลม - หวใจเตนเรว - มเลอดออกทรอยเขมแทง

โดยปกตแลวอาการเหลานอาจทเลาลงไดดวยการพกหรอใชยาหากอาการไมดขนควรรบปรกษาแพทยและในกรณฉกเฉนควรรบตดตอแพทยหรอรถพยาบาลทนท

94

95

ภาคผนวก ข - 3

คมอแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ

96

การสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจหมายถงวธการตรวจหลอดเลอดโคโรนารเพอศกษาพยาธสภาพและลกษณะรอยโรคทตบแคบในหลอดเลอดโคโรนารและอาจจะทาการวดคาความดนในหวใจหองลางซายรวมทงอาจจะทาการฉดสเพอศกษาประสทธภาพการทางานของหวใจรวมดวยและเปนวธทางการแพทยทจะชวยรกษาโรคหลอดเลอดหวใจตบโดยการใชบอลลนไปขยายหลอดเลอดหวใจทตบตนใหขยายออกและแกไขการอดตนของหลอดโดยการสวนสายผานทางผวหนงเขาหลอดเลอดหวใจทปลายสายจะม Balloon ซงจะเปาลมขยาย Balloon ซงจะไปขยายบรเวณทตบและเมอเอาสายออก รทถางจะคงขยายอยในบางกรณทแพทยเหนวายงขยายไมมากพอ จะใสขดลวดเลกๆ เขาไปยดตดกบผนงหลอดเลอด เพอเพมประสทธภาพการขยายของหลอดเลอด ลดการกลบมาตบซ า

การเตรยมผปวย

1. ตรวจสอบสทธการรกษาเพอผปวยจะไดประเมนคารกษาพยาบาล 2. ลงชอในใบอนญาตใหทาการตรวจรกษาทกครง 3. แนะนาใหผปวยงดนา งดอาหารกอนการตรวจ อยางนอย 6 ชงโมง 4. สอบถามประวตการแพยาแพอาหารทะเลแพสารทบรงสและประวต

เลอดออกงายและรายงานแพทย 5. แนะนาใหผปวยงดยาละลายลมเลอด (warfarin) อยางนอย 3 วนกอนวนตรวจ 6. ใหผปวยรบการ X-ray ปอดเจาะเลอดเพอตรวจดสภาพของไตและ Anti HIV, Hepatitis กอนตรวจ 7. ในกรณทผปวยเปนโรคเบาหวานแนะนาใหหยดยาเบาหวานในวนทา

หตถการและเรมรบประทานใหมหลงทาหตถการเสรจ 8. ในกรณทผปวยรบประทาน Aspirin อยเดมอาจรบประทานไดตามปกตหรอ

ปรกษาแพทยเพอพจารณาตามความเหมาะสม 9. แนะนาผปวยวาควรมญาตมาดวยเพอทแพทยและพยาบาลแจงอาการและ

ผลการรกษาใหทราบ 10. อธบายใหผปวยและญาตทราบขนตอนและวธการอยางละเอยด รวมถงการ

ปฏบตตวและภาวะแทรกซอนทอาจเกดขน 11. อธบายใหผปวยทราบถงการปฏบตตวกอน ระหวางและหลงทาหตถการ

เพอใหเกดความเขาใจ

97

การเตรยมผปวยกอนท าหตถการ (วนทท าหตถการ)

1. งดนาและอาการอยางนอย 6 ชวโมงกอนทา

2. ดแลดแลเปลยนเสอผาถอดฟนปลอมเครองประดบและของมคาฝากไวกบญาต

3. ตดปายชอแสดงความถกตองของการระบตวบคคล

4. บนทกสญญาณชพชงนาหนกวดสวนสง

5. แนะนาใหปสสาวะกอนเขาหองตรวจ

6. ตรวจดผลเลอดตางๆโดยเฉพาะผลเลอดทแสดงการทางานของไต

7. เตรยมความสะอาดเฉพาะทโกนขนบรเวณททาการใสสายสวนหรอใกลเคยง

เชนขาหนบและตนขาทงสองขางหรอขอมอดวยเพอปองกนการตดเชอ 8. เปดเสนเลอดดาใหสารละลายหยดเขาเสนเลอดชาๆควรเปดทแขนขางซาย

เนองจากขณะทาหตถการแพทยอยดานขวามอผปวย

9. บนทกและประเมนตาแหนงความแรงความสมาเสมอของdorsalispedis

pulse และposterialtibial pulse เปรยบเทยบขางขวาและซายรวมถง radial pulse ทาเครองหมายบนผวหนงบรเวณทคลาชพจรไดชดเจนทสด

10. บนทกระดบความรสกตว (Level of consciousness)

11. ประเมนสภาพจตใจความกลวความวตกกงวลเพอใหผปวยผอนคลายลดการ

ใชออกซเจนและใหความรวมมอระหวางทาหตถการ 12. ญาตมาดวยเพอทแพทยและพยาบาลแจงอาการและผลการรกษาใหทราบ หรอ

รวมตดสนใจในกรณเรงดวน 13. อธบายใหผปวยทราบถงขนตอนและวธการตรวจอกครงเพอใหผปวยให

ความรวมมอ ขนตอนการทาการสวนหวใจโดยการฉดสหลอดเลอดหวใจ

1) ผปวยจะไดรบสารละลายและยาทางสายนาเกลอ

2) ใชเพยงแคยาชาฉดเทานน และอาจใหยาคลายเครยดเนองจากขณะ

ขยายหลอดเลอดแพทยจะตองไดรบความรวมมอ เชน ไอ พลกตวหรอหายใจแรงๆ

98

3) แพทยจะฉดยาชาเฉพาะทเพอใหผปวยรสกชาบรเวณทจะใสสาย

สวนซงอาจเปนบรเวณขาหนบ ขอมอ หรอขอพบแลวใสสายสวนหวใจ (Guiding Catheter) ซงเปน

ทอออนทมบอลลนขนาดจวซงยงแฟบตดอยตรงปลายเขาไปยงหลอดเลอดบรเวณทตบหรออดตน

4) เมอสายสวนเขาไปถงจดหมายททบรเวณหลอดเลอดตบจงตอสาย

บอลลนเขากบเครองมอทอยภายนอกรางกาย เพอดนใหบอลลนขยายออกเบยดคราบไขมนหนปนท

เกาะอยทผนงหลอดเลอดใหยบแบนลงและขยายหลอดเลอดใหกวางออก เพอใหเลอดไหลไปเลยง

กลามเนอหวใจไดดอกครงหลงจากนนจงทาใหบอลลนแฟบเหมอนเดม แลวดงสายสวนหวใจออก

จากรางกาย

5) ใชเวลาประมาณ 1-2 ชวโมง

6) ขณะขยายหลอดเลอดจะไมเจบแตจะแนนหนาอกเมอแพทยฉดลม

เขาใน balloon หลงขยายอาจจะมอาการคลนไส ปวดศรษะปวดแผลแพทยจะจายยาแกปวดให

99

ดแลผปวยภายหลงท าหตถการ

1. ประเมนระบบไหลเวยนโดยวดสญญาณชพทก 15 นาทในชวโมงแรกหรอ จนกวาจะคงทและตดตามระดบความอมตวของออกซเจนในเลอดถาตากวารอยละ 95 ใหรายงานแพทย

2. ประเมนและบนทกอาการเจบหนาอกและดแลใหไดรบยาขยายหลอดเลอดตาม แผนการรกษา 3. ประเมนการแพสารทบรงสโดยซกถามอาการคลนไสอาการคนและตรวจดผน บรเวณผวหนง 4. ประเมนอาการขาดเลอดของอวยวะสวนปลายโดยบนทกลกษณะชพจร

Dorsalispedis, Posterialtibialหรอ Radial เปรยบเทยบขางซายและขวาพรอมทงบนทกCapillary refill ถาพบความผดปกตเชนชพจรไมสมาเสมอ Capillary refill นอยกวา 2 วนาทรบรายงานแพทย

5. ประเมนภาวะเลอดออกจากตาแหนงทใสสายสวน โดยตรวจสอบบรเวณแผล วาม Bleeding, Hematoma, Echymosisหากพบรบรายงานแพทย 6. อธบายเนนย าหามงอขาขางทใสสายสวนอยางนอย 6 ชวโมงหลงนาสายสวน ออกแตสามารถพลกตะแคงตวไดโดยไมงอสะโพกศรษะสงไมเกน 30 องศา 7. ชวยแพทยเตรยมอปกรณในการนาสายสวนหวใจออกในกรณทผปวยยงคงคา สายสวนอย 8. แนะนาใหดมนามากและรบประทานอาหารไดปกต 9. แนะนาผปวยหากมอาการดงตอไปนไดแก วงเวยนศรษะ หายใจตดขด หว

ใจเตนเรว คลนไส ปวดหลง แนนหนาอกทนทเมอพกหรออมยาแลวไมหาย บรเวณทใสสายสวน มเลอดออก เกดรอยชาขนใหม หรอบวม มอาการทแสดงวาตดเชอ เชน แผลแดง มน าเหลองหรอมไข มอาการชา เยน หรอซดบรเวณแขนหรอขาทไดรบการสอดสายสวน ควรแจงแพทยหรอพยาบาลทนท

10. ประเมนความพรอมกอน discharge ผปวยไดแกไมมอาการเจบหนาอก 8

ชวโมงไมมอาการหอบเหนอยใจสนสญญาณชพคงทไมมคลนไฟฟาหวใจเตนผดจงหวะ

100

การปฏบตตวเมอกลบบานหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจ

1. ดแลบรเวณรอยเขมแทงทขาหนบใหแหงและสะอาดเสมอจนกวาแผลจะหาย

2. ควรแจงใหแพทยทราบหากมอาการแดงบวมและปวดมากนอกจากน หากม

อาการเลอดออกทรอยเขมแทงใหกดเหนอรอยเขมอยางนอย 10 นาท ถาเลอดยงไมหยดใหรบปรกษาแพทย

3. แนะนาใหเหนความสาคญของการรบประทานยาหามขาดยาละลายลมเลอด

ไดแกAspirin, Clopidogrel ไมควรหยดยาเองรบประทานยาตามทแพทยสงอยางสมาเสมอและไมควรรบประทานยาอนๆโดยไมปรกษาแพทย

4. เนนย าผปวยเรองการเปลยนแปลงพฤตกรรมการดาเนนชวต ไดแกเรอง

อาหารการออกกาลงกายการเลกสบบหร

5. หลกเลยงกจกรรมทจะตองใชกาลงแรงมากและกจกรรมททาใหเกด

ความเครยดตอหวใจ 6. เนนถงความสาคญของการมาตรวจตามนด

7. อาการผดปกตทควรรบพบแพทย

- อาการเกรงแนนหนาอกทนทโดยไมทเลาเมอพก

- อาการหายใจขดซงไมทเลาเมอพก

- อาการมนงงสบสนหรอรสกจะเปนลม

- หวใจเตนเรว

- มเลอดออกทรอยเขมแทง

โดยปกตแลวอาการเหลานอาจทเลาลงไดดวยการพกหรอใชยาหากอาการไมดขนควรรบปรกษาแพทยและในกรณฉกเฉนควรรบตดตอแพทยหรอรถพยาบาลทนท

101

ภาคผนวก ค

เอกสารพทกษสทธผเขารวมโครงการวจย

102

ขอมลส าหรบอาสาสมครวจย(ส าหรบบคลากร) (Participant Information Sheet)

โครงการวจยท 078/2559 ชอเรอง (ไทย) “ผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจในหอผปวยอายรกรรม ธท.2 โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต” ชอเรอง (องกฤษ) “The effects of a Clinical Nursing Practice Guideline for coronary artery disease undergo coronary Artery angiography on complications and anxiety levels in Internal Medicine ward at Thammasat University Hospital” ชอผวจย นางสาวลดาวลย ฤทธกลา ตาแหนง พยาบาลวชาชพ สถานทตดตอผวจย (ททางาน) งานการพยาบาลผปวยอายรกรรม ธท.2 (ทบาน) หอพกบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตร โทรศพท (ททางาน) 02-9269961 โทรศพททบาน -

โทรศพทมอถอ 086-0351855 E-mail: radwan.rf@gmail.com ดฉน นางสาวลดาวลย ฤทธกลา พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต มความสนใจ ทจะนาแนวปฏบตทางการพยาบาลมาเปนแนวทางในการกาหนดขอปฏบตในกจกรรมการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ในหอผปวยอายรกรรม ซงไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคนเรยบรอย เพอทาใหเกดผลลพธทดในการปองภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดไดอยางครอบคลมชวยลดคาใชจายและระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลไดรบการดแลทมคณภาพมมาตรฐานเกดความพงพอใจ ลดระดบความวตกกงวล เกดผลลพธทดดานสขภาพเพอนาผลการวจยไปเปนแนวทางในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดโดยมรายละเอยดของการศกษา ดงน

1. ขอใหทานใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจในการดแลผปวยในหอผปวยอายรกรรม ธท. 2 ต งแตการเตรยมความพรอมกอนทา จนกระทงการดแลหลงการทาการฉดสหลอดเลอดหวใจ

2. หากทานมขอสงสยทานสามารถสอบถามผวจยคอ นางสาวลดาวลย ฤทธกลาไดทเบอรโทรศพท 086-0351855ไดตลอดเวลา

ขอมลทไดจากการวจยครงน ผวจยจะนาไปวเคราะหและนาเสนอในภาพรวม โดยจะไมนาเสนอชอของทานหรอกระทาการใดๆทจะเกดผลเสยตอตวทาน หากจะมการนาเสนอภาพของทานในการประกอบการศกษาผวจยจะนามาใหทานพจารณากอนนาไปเผยแพร

103

จงเรยนมาเพอพจารณาเขารวมการวจย หากทานยนดโปรดกรณาเซนซอในเอกสารใหความยนยอมเขารวมโครงการทแนบมานดวย

ขอขอบคณในความรวมมอ นางสาวลดาวลย ฤทธกลาผวจย ขาพเจาไดอานเอกสารชแจงแนะนาแลวมความเขาใจในรายละเอยดของการวจยอยาง

ครบถวนและลงนามในเอกสสารน โดยความสมครใจ ลงนาม...........................................ผเขารวมวจย

(.....................................................)

วนท ............../.............../...................

104

ขอมลส าหรบอาสาสมครวจย(ส าหรบผปวย) (Participant Information Sheet)

โครงการวจยท 078/2559 ชอเรอง (ไทย) “ผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจในหอผปวยอายรกรรม ธท.2 โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต” ชอเรอง (องกฤษ) “The effects of a Clinical Nursing Practice Guideline for coronary artery disease undergo coronary Artery angiography on complications and anxiety levels in Internal Medicine ward at Thammasat University Hospital” ชอผวจย นางสาวลดาวลย ฤทธกลา ตาแหนง พยาบาลวชาชพ สถานทตดตอผวจย (ททางาน) งานการพยาบาลผปวยอายรกรรม ธท.2 (ทบาน) หอพกบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตร โทรศพท (ททางาน) 02-9269961 โทรศพททบาน -

โทรศพทมอถอ 086-0351855 E-mail: radwan.rf@gmail.com ดฉน นางสาวลดาวลย ฤทธกลา พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต มความสนใจ ทจะนาแนวปฏบตทางการพยาบาลมาเปนแนวทางในการกาหนดขอปฏบตในกจกรรมการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจ ในหอผปวยอายรกรรม ซงไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคนเรยบรอย เพอทาใหเกดผลลพธทดในการปองภาวะแทรกซอนทางหลอดเลอดไดอยางครอบคลมชวยลดคาใชจายและระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลไดรบการดแลทมคณภาพมมาตรฐานเกดความพงพอใจ ลดระดบความวตกกงวล เกดผลลพธทดดานสขภาพเพอนาผลการวจยไปเปนแนวทางในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดโดยมรายละเอยดของการศกษา ดงน

1. การเขารวมโครงการทานไดรบการพจารณาและอนญาตจากแพทยเจาของไขวาสามารถเขารวมโครงการไดการศกษาครงนมความเสยงระดบนอย ระหวางเขารวมโครงการหากมอาการเปลยนแปลง ทานจะอยในความดแลของบคลากรทางการพยาบาลและความเหนชอบจากแพทยผใหการดแลรกษาการชวยเหลอ หากมอาการไมพงประสงคหรอไมสมครใจจะหยดกจกรรมนนทนท

2. การศกษาครงนมอาสาสมครเขารวมโครงการจานวน 52 ราย แบงเปน 2 กลม คอ กลมทไดรบการดแลตามปกต และกลมทไดรบการดแลตามปฏบตทางการพยาบาลทงกอนและหลง

105

ฉดสหลอดเลอดหวใจ แบงกลมดวยการจบฉลาก โดยทง 2 กลมไดรบการดแลรกษาตามมาตรฐานของโรงพยาบาล

3. กลมทไดรบการดแลตามปฏบตทางการพยาบาลจะไดรบการดแลโดยตามแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตงแตแรกรบ การเตรยมความพรอมกอนทา ตลอดจนการดแลหลงการฉดสหลอดเลอดหวใจเพอใหไดรบการดแลรกษาทเหมาะสม ครอบคลมอยางปลอดภยและทนทวงทตอการเปลยนแปลง

4. การเขารวมโครงการครงนทานจะไมเสยคาใชจายใดๆเพมเตมจากการรกษา พยาบาลตามปกต

5. หากมขอสงสยสามารถสอบถามผวจยคอ นางสาวลดาวลย ฤทธกลา ไดทเบอรโทรศพท 086-0351855 ไดตลอดเวลา

6. ในกรณทไมสามารถรบทราบขอมล/อานได ใหญาตเปนผรบทราบขอมลและลงนามแทน ขอมลทไดจากการวจยครงน ผวจยจะนาไปวเคราะหและนาเสนอในภาพรวม โดยจะไมนาเสนอชอของทานหรอกระทาการใดๆทจะเกดผลเสยตอตวทานเมอเสรจสนการวจยแลวขอมลทเกยวของกบการวจย จะถกทาลาย โครงการวจยนไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคน มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 3 หากทานไมไดรบการปฏบตตามขอมลดงกลาวสามารถรองเรยนไดท: คณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคน มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 3 อาคารราชสดา ชน 1 ศนยสงเสรมสขภาพ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต โทรศพท 02-986-9213 ตอ 7373 โทรสาร 02-5165381

ขอขอบคณในความรวมมอ นางสาวลดาวลย ฤทธกลา ผวจย

106

หนงสอแสดงความยนยอมเขารวมการวจยของอาสาสมครวจย

Informed Consent Form

ทาท โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต วนท.............เดอน.......................พ.ศ. .............. เลขท อาสาสมครวจย…...................……

ขาพเจา ซงไดลงนามทายหนงสอน ขอแสดงความยนยอมเขารวมโครงการวจย ชอโครงการวจย ผลของการใชแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจตอภาวะแทรกซอนและระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจในหอผปวยอายรกรรม ธท. 2 โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ชอผวจย นางสาวลดาวลย ฤทธกลา ทอยทตดตอ หอพกบคลากรโรงพยาบาลธรรมศาสตร โทรศพท 086-0351855

ขาพเจา ไดรบทราบรายละเอยดเกยวกบทมาและวตถประสงคในการทาวจย รายละเอยดขนตอนตางๆ ทจะตองปฏบตหรอไดรบการปฏบต ความเสยง/อนตรายและประโยชนซงจะเกดขนจากการวจยเรองน โดยไดอานรายละเอยดในเอกสารชแจงอาสาสมครวจยโดยตลอดและไดรบคาอธบายจากผวจยจนเขาใจเปนอยางดแลว

ขาพเจาจงสมครใจเขารวมในโครงการวจยน ตามทระบไวในเอกสารชแจงอาสาสมครวจยโดยขาพเจายนยอมใหดแลตามแนวแนวปฏบตทางการพยาบาลในการดแลผปวยทไดรบการฉดสหลอดเลอดหวใจและตอบแบบสอบถามจานวน 20 ขอ เมอเสรจสนการวจยแลวขอมลทเกยวของกบการวจยจะถกทาลาย

ขาพเจามสทธถอนตวออกจากการวจยเมอใดกไดตามความประสงค โดยไมตองแจงเหตผลซงการถอนตวออกจากการวจยนน จะไมมผลกระทบในทางใดๆ ตอขาพเจาท งสนตอการดแลรกษาพยาบาลตามมาตรฐาน

ขาพเจาไดรบคารบรองวา ผวจยจะปฏบตตอขาพเจาตามขอมลทระบไวในเอกสารชแจงอาสาสมครวจยและขอมลใดๆ ทเกยวของกบขาพเจา ผวจยจะเกบรกษาเปนความลบ โดยจะนาเสนอขอมลการวจยเปนภาพรวมเทานน ไมมขอมลใดในการรายงานทจะนาไปสการระบตวขาพเจา

107

หากขาพเจาไมไดรบการปฏบตตรงตามทไดระบไวในเอกสารชแจงอาสาสมครวจย ขาพเจาสามารถรองเรยนไดท: คณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคน มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 3 อาคารราชสดา ชน 1 ศนยสงเสรมสขภาพ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต โทรศพท 02-986-9213 ตอ 7373 โทรสาร 02-5165381

ขาพเจาไดลงลายมอชอไวเปนสาคญตอหนาพยาน ทงนขาพเจาไดรบสาเนาเอกสารขอมลสาหรบอาสาสมครวจย และสาเนาหนงสอแสดงความยนยอมเขารวมการวจยของอาสาสมครวจยไวแลว

ลงชอ.............................................................

(............................................................) ผวจยหลก

ลงชอ......................................................... (.......................................................)

อาสาสมครวจย วนท……..…/……….……./………… วนท……..…/……….……./…………

ลงชอ......................................................... (........................................................................) พยาน วนท……..…/……….……./…………

ลงชอ......................................................... (........................................................)

พยาน วนท……..…/……….……./…………

108

ภาคผนวก ง

เอกสารรบรองโครงการวจยจาก คณะกรรมการจรยธรรมการวจยระดบมหาวทยาลย

109

110

ภาคผนวก จ การวเคราะหขอมลเพมเตม

ตารางท จ-1 ชนดของภาวะแทรกซอนของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอด

หวใจของกลมทดลองและกลมควบคม

มลทวไป กลมควบคม (n = 26) กลมทดลอง (n = 26) Statistic

test P-value

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

ชนดของภาวะแทรกซอน

Hematoma 6 23.1 3 11.5 1.209a 0.271

Bleeding 4 15.4 0 0 4.333a 0.130

Shock 2 7.7 0 0 2.080a 0.149

Renal deficiency 1 3.8 0 0 1.020a 0.313 อนๆ 1 3.8 0 0 1.020a 0.313

t = t-test

ตารางท จ-2 ระดบความวตกกงวลของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทไดรบการฉดสหลอดเลอด

หวใจของกลมทดลองและกลมควบคม

ระดบความวตกกงวล กลมควบคม (n = 26) กลมทดลอง (n = 26) Statistic

test P-value

จานวน รอยละ จานวน รอยละ ปกต (<45 คะแนน) 10 38.5 26 100 23.111a 0.000

นอย-ปานกลาง(45-59 คะแนน) 15 57.7 0 0 มาก (60-74 คะแนน) 1 3.8 0 0 วกฤต(>75 คะแนน) 0 0 0 0

t = t-test

ฉ

รปถาย

ประวตนกวจย โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

1. ชอ - นามสกล : 1.1 ภาษาไทย นางสาวลดาวลย ฤทธกลา 1.2 ภาษาองกฤษ Miss Ladawan Ritklar 2. ต าแหนง : พยาบาลวชาชพ 3. สงกดหนวยงาน : งานการพยาบาลผปวยอายรกรรม ธท.2 4. ทอยทตดตอได บานเลขท 1หมท 10 ตรอก/ซอย- ถนน- แขวง/ตาบล นางลอ เขต/อาเภอ เมอง จงหวด ชยนาท รหสไปรษณย 17000 โทรศพท - โทรสาร - โทรศพทมอถอ 086-0351855 อเมล r-lada@hotmail.com 6.วฒการศกษา พยาบาลศาสตรมหาบณฑต 7. สาขาวชาทเชยวชาญ การพยาบาลผใหญ 8. ผลงานวจยทผานมา

- ผลของโปรแกรมการสงเสรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการจดการตนเอง ภาวะหายใจลาบาก ความสามารถในการทากจว ตรประจาวนและคณภาพชวตของผปวยภาวะหวใจลมเหลว - ประสทธผลของโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเองตอภาวะหายใจลาบากการกลบเขารบการรกษาซ าดวยอาการกาเรบและคณภาพชวตของผปวยภาวะหวใจลมเหลว - ผลของการสงเสรมการใชแนวปฏบตการพยาบาลตอการปฏบตของพยาบาลและอบตการณการตดเชอปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจในหอผปวยอายรกรรม โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต - ผลของการใชแนวทางการประเมนผปวยโดยใชสญญาณเตอนภาวะวกฤตตอการยายเขาหอผ ปวยวกฤตโดยไมไดวางแผนและอตราการเสยชวตในหอผปวยอายรกรรม โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต