QEVERIA E REPUBLIKS S MAQEDONIS

PROGRAM NACIONAL PR MIRATIMIN E S DREJTS SBASHKIMIT EVROPIAN

- REVIZIONI 2012-

Shkup16 dhjetor 2011

2

PRMBAJTJA

I KRITERET POLITIKE............................................................................................II KRITERET EKONOMIKE......................................................................................3.01 QARKULLIMI I LIR I MALLRAVE..................................................................3.02 QARKULLIMI I LIR I PUNTORVE ...........................................................3.03 E DREJTA E THEMELIMIT DHE LIRIA E DHNIES S SHRBIMEVE.......3.04 QARKULLIMI I LIR I KAPITALIT .................................................................3.05 FURNIZIMET PUBLIKE...................................................................................3.06 E DREJTA E SHOQRIVE TREGTARE.........................................................3.07 E DREJTA E PRONSIS INTELEKTUALE..................................................3.08 POLITIKA E KONKURRENCS......................................................................3.09 SHRBIMET FINANCIARE ............................................................................3.10 SHOQRIA INFORMATIKE DHE MEDIUMET...............................................3.11 BUJQSIA DHE ZHVILLIMI RURAL................................................................3.12 SIGURIA E USHQIMIT, POLITIKA VETERINARE DHE FITOSANITARE.......3.13 PESHKATARIA.................................................................................................3.14 POLITIKA E TRANSPORTIT............................................................................3.15 ENERGJETIKA.................................................................................................3.16 TATIMIMI..........................................................................................................3.17 UNIONI EKONOMIK DHE MONETAR.............................................................3.18 STATISTIKA.....................................................................................................3.19 POLITIKA SOCIALE DHE PUNSIMI..............................................................3.20 NDRMARRJET DHE POLITIKA INDUSTRIALE............................................3.21 RRJETET TRANSEVROPIANE........................................................................3.22 POLITIKA RAJONALE DHE KOORDINIMI I INSTRUMENTEVESTRUKTURORE....................................................................................................3.23 JURISPRUDENCA DHE T DREJTAT THEMELORE...................................3.24 DREJTSI, LIRI DHE SIGURI........................................................................3.25 SHKENCA DHE HULUMTIMI .........................................................................3.26 ARSIMI DHE KULTURA...................................................................................3.27 MJEDISI JETSOR..........................................................................................3.28 MBROJTJA E KONSUMATORVE DHE SHNDETIT....................................3.29 UNIONI DOGANOR..........................................................................................3.30 MARRDHNIET E JASHTME.........................................................................3.31 POLITIKA E JASHTME, E SIGURIS DHE E MBROJTJES.............................3.32 KONTROLLI FINANCIAR...................................................................................3.33 DISPOZITA FINANCIARE DHE BUXHETORE..................................................IV KAPACITETET ADMINISTRATIVE........................................................................V PRPILIMI I VERSIONIT MAQEDONAS T ACQUIS..........................................VI INFORMIMI DHE KOMUNIKIMI ME PUBLIKUN....................................................

3

I. KRITERET POLITIKE1.1 DEMOKRACIA DHE SUNDIMI I S DREJTS

ZGJEDHJETN lidhje me procesin zgjedhor, Qeveria vazhdoi ti adresoj rekomandimet tjera t

OSBE/ODIHR nga zgjedhjet e zbatuara n vitin 2009. Me Ligjin pr ndryshimin dhe plotsimin eKodit zgjedhor (Gazeta zyrtare t Republiks s Maqedonis nr. 44/2011) u arrit reform e emtejshme n sistemin zgjedhor. N ligj jan implementuar standardet ndrkombtare pr zbatimine zgjedhjeve si dhe rekomandimet e Komisionit t Venecias dhe raportet e OSBE/ODIHR n lidhjeme zgjedhjet presidenciale dhe lokale t zbatuara n vitin 2009. Ndryshimet, krahas t tjeraveprmbajn prmirsime n lidhje me dispozitat pr votimin e diaspors, prgjegjsin e medievegjat fushats zgjedhore, ndrkaq theks i veant i sht dhn financimit t fushats zgjedhore ekshtu me radh. U ndrmorn edhe aktivitete t rndsishme pr pastrimin e lists zgjedhore.

N lidhje me rekomandimet pr prforcimin e kapaciteteve t administrats zgjedhore, nfaz prfundimtare sht procedura pr punsim t 11 personave n Sektorin pr list zgjedhoreprej t cilve 4 n seksionin n KSHZ dhe 7 n seksionet rajonale. N bashkpunim me OSBE-nu realizuan seri trajnimesh pr t punsuarit n shrbimin profesional dhe njsit rajonale t KSHZq prfshijn trajnime pr trajnues, planifikim strategjik, prforcim t shkathtsive prezantuese e ttjera.

N lidhje me rekomandimet pr zgjidhjen e problemit me rastet e supozuara t friksimit, membshtetje t OSBE-s sht br trajnim i t punsuarve n KSHZ, ndrkaq kjo pjes ishteprfshir edhe n suazat e trajnimeve pr organet zgjedhore (komisionet zgjedhore komunale dhekshillat zgjedhor). Njherit gjat zgjedhjeve sht hapur linj telefonike falas nga Avokati iPopullit.

M prill 2011 u shpalln zgjedhje t parakohshme parlamentare me ka Kuvendi iRepubliks s Maqedonis u shprnda. Zgjedhjet e parakohshme parlamentare u mbajtn m 5qershor 2011 dhe t njjtat u mbajtn n pajtim me standardet ndrkombtare. N pajtim meRaportin prfundimtar pr zgjedhje t parakohshme parlamentare 2011 t OSBE/ODIHR, zgjedhjete parakohshme parlamentare n Republikn e Maqedonis jan karakterizuar si kompetitive,transparente dhe t mirzbatuara n tr territorin e Republiks s Maqedonis. Raporti iOSBE/ODIHR-it jep edhe rekomandime pr avancimin e mtejm t procesit zgjedhor n disafusha, si: mekanizma mbrojts pr ndarje t shtetit nga partia gjat zgjedhjeve, kontroll t tdhnave n listn zgjedhore, rastet e friksimit, saktsimi i dispozitave nga Kodi zgjedhor dheshtja e medieve. Me qllim t avancimit t procesit zgjedhor dhe adresim t rekomandimeve ngaRaporti final i OSBE/ODIHR nga zgjedhjet e mbajtura n vitin 2011, do t bhet analiz e Raportitprfundimtar t OSBE/ODIHR pr zgjedhjet e parakohshme parlamentare 2011 dhe do t formohetKomitet menaxhues.

KUVENDIPr sigurim t shkalls s lart t koordinimit n Kuvendin e Republiks s Maqedonis dhe

programim t puns s Kuvendit, ka sht dshmuar si mekanizm efektiv n sigurimin e dialogutpolitik, Kryetari i Kuvendit t Republiks s Maqedonis edhe n vitin 2012 do t vazhdoj membajtjen e takimeve t rregullta me koordinatort e grupeve parlamentare. N to do t marrin pjesprfaqsues t caktuar t Qeveris s Republiks s Maqedonis n lidhje me propozimet eQeveris n pajtim me Rregulloren pr koordinim t Kuvendit t Republiks s Maqedonis.

Edhe n vitin 2011 Rregullorja e puns s Kuvendit t Republiks s Maqedonis u zbatuarn mnyr t knaqshme, ashtu q edhe n vitin 2012 pritet kontinuitet i zbatimit t papenguar dheefikas t zbatimit t Rregullores s puns t Kuvendit t Republiks s Maqedonis.

Pr sigurimin e konsensusit t prgjithshm politik dhe shoqror n lidhje me realizimin eagjends evropiane, Kshilli nacional pr euronitegrime (KNEI) dhe Komisioni pr shtjeevropiane (KE) t Kuvendit n vazhdimsi kan organizuar debate pr prioritetet kruciale tAgjends Evropiane t Republiks s Maqedonis. Kto dy trupa n vitin 2012 do t vazhdojn meorganizim t debateve publike pr zgjidhjet ligjore kryesore n pajtim me NPAA 2012 dhe do tvazhdojn me aktivitetet e tyre n promovimin e qasjes konsensuale dhe debatin gjithprfshirs prrealizimin e prioriteteve nga procesi i aderimit t Republiks s Maqedonis n BashkiminEvropian.

Me qllim t implementimit t Programit Nacional pr miratimin e legjislacionit t BashkimitEvropian pr vitin 2012, Kuvendi i Republiks s Maqedonis do ti jap prparsi miratimit tligjeve me t cilat bhet harmonizim me legjislacionin evropian.

4

N vitin 2012, n suazat e takimeve t rregullta koordinuese me Kryetarin e Kuvendit tRepubliks s Maqedonis, do t vazhdohet me sigurimin e konsensusit rreth shtjeve primplementimin e Marrveshjes Korniz dhe funksionimin e Parimit t Badenterit. Funksionaliteti iKomitetit do t zhvillohet n pajtim me zgjidhjet ligjore n fuqi, veanrisht Ligjin pr Komitetin prmarrdhnie ndrmjet bashksive t Republiks s Maqedonis.

M vitin 2012 do t vazhdohet me implementimin e dispozitave t Ligjit pr Kuvendin eRepubliks s Maqedonis dhe trajnimin e kapacitetit personal t prforcuar t shrbimevekuvendore. Do t vazhdohet me realizimin e debateve mbikqyrse dhe publike n Komisionetkuvendore.

Instituti i themeluar parlamentar n fillim t vitit 2012 do t ekipohet me t punsuar dhepritet t filloj ti jap analizat hulumtuese me ka do t sigurohet qasje m e mir n informatat nt gjitha partit parlamentare.

N tremujorin e par t vitit 2012 pritet bashkrisht t miratohet Kodeksi etik pr deputett.

QEVERIAPr sigurim t prkushtimit pr prcjellje t vazhdueshme t obligimeve q rezultojn nga

procesi i integrimit evropian, Qeveria edhe m tej do ti filloj seancat e saj me para-pik prstatusin e procesit t integrimit n BE dhe prmes seancave t rregullta tematike pr shtje tAgjends Evropiane dhe plotsimin e obligimeve q Republika e Maqedonis i ndrmerr n drejtimt plotsimit t kritereve nga Kopenhaga. Vitin e kaluar kan vazhduar takimet e strukturavekoordinuese t BE-s pr prcjelljen e realizimit t obligimeve nga integrimet n BE nprmjettakimeve t rregullta t Komitetit punues pr integrim evropian dhe Nnkomititetit t vet. Edhe nperiudhn e ardhshme kto dy trupa punues do t vazhdojn n baz t rregullt t prcjellinrealizimin e obligimeve nga NPAA, SSA, IPA e t tjera.

Zbatimi i procesit t decentralizimitZbatimi i procesit t decentralizimit dhe zhvillimi i vetadministrimit lokal n vitin e ardhshm

do t prcillet dhe evaluohet n pajtim me dokumentin e ri programor Programi pr zbatimin eprocesit t decentralizimit dhe zhvillimin e vetadministrimit lokal 2011-2014 dhe Planet Aksionale ttij, qllimi kryesor i t cilave sht zbatimi efikas dhe prcjellja e zhvillimit t qndrueshm lokal,zhvillim i mtejm i sistemit komunal t financimit dhe reduktimi i dallimeve fiskale, promovimi imekanizmave pr menaxhimin participues n nivel lokal, si dhe prmirsimi i lvrimit t shrbimevedhe fuqizimi i kapacitetit institucional dhe administrativ t njsive t vetadministrimit lokal. Pr atqllim do t miratohet Plan aksional pr realizim t Programit pr decentralizim dhe zhvillim tvetadminsitrimit lokal, pr periudhn 2012-2014.

Edhe m tej mekanizm koordinues pr prcjellje dhe koordinim t procesit tdecentralizimit mbetet Grupi punues pr decentralizim q punn e vet do ta planifikoj nprmjetPlanit aksional prkats. I njjti n mnyr operative do t demonstroj n far mnyre do tprcjell dhe koordinoj procesin e decentralizimit dhe zhvillimit t vetadministrimit lokal. Shkalla erealizimit t programit do t prcillet prmes ktij grupi punues i cili n fund t vitit do t drgojRaport pr zbatimin e programit pr zbatimin e procesit t decentralizimit dhe zhvillim tvetadministrimit lokal n vitin 2012.

Pr prcjellje efektive t zbatimit tProgramit dhe Planit aksional t tij, grupi punues prdecentralizim do t miratoj Metodologji pr vlersim t zbatimit t Programit pr zbatimin eprocesit t decentralizimit dhe zhvillim t vetadministrimit lokal 2011-2014. Metodologjia do tprshkruaj mnyrn n t ciln do t prcillen dhe vlersohen aktivitetet e parapara n Planetaksionale pr zbatimin e Programit.

Metodologjia do t prmbaj indikator q do t jen t qart dhe meritor me qllim t mundn mnyrn m efektive t prcillet realizimi i aktiviteteve t hartuara n Planin aksional prrealizim t Programit pr decentralizim dhe zhvillim t vetadministrimit lokal, pr periudhn 2012-2014 dhe t vlersohet nse t njjtat kan arritur efektin e dshiruar.

Konsultimet me BNJVL-n dhe me njsit e vetadministrimit lokal do t vazhdojn trealizohen nprmjet pjesmarrjes s BNJVL-s n Grupin punues pr decentralizim dhe trupattjer t resorit. N konsultim t prbashkt me BNJVL dhe NJVL do t prpilohet Marrveshje prbashkpunim ndrmjet Qeveris s RM-s dhe BNJVL-s n lidhje me implementimin e Programitpr zbatim t procesit t decentralizimit dhe zhvillim t vetadministrimit lokal.

Procesi i decentralizimit n vitin 2011 e shnon edhe transferin e menaxhimit t toksndrtimore n pronsi shtetrore t komunave t cilat i plotsojn kriteret e domosdoshmemenaxhuese dhe teknike, q filloi t zbatohet nga korriku.

5

Qeveria e Republiks s Maqedonis me realizim t planit pr mbshtetje dhe zbatim treformave pr ngritjen e kapacitetit administrativ dhe fiskal dhe qasje n bllok dotacionet kandrmarr aktivitete t rndsishme q kan rezultuar me hyrje n 5 komuna t reja n faz t dytnga decentralizimi fiskal. Nga 01 janar 2012 n 83 komuna dhe Qyteti i Shkupit do t financohenkompetencat e transferuara n arsim, mbrojtjen sociale dhe kultur me bllok dotacione. Gjat vitit2012 pritet edhe komuna e fundit (Plasnic) t hyn n fazn e dyt t decentralizimit fiskal.

Nprmjet prkufizimit t kushteve m liberale dhe m transparente pr ngarkim me borxhjan zmadhuar mundsit pr financim t projekteve investuese t cilat pr komunat jan br mt arritshme me ndryshimet n zgjidhjet ligjore. Poashtu, Ministria e Financave ka prezantuarmundsi t re, komunat ti financojn nevojat e tyre nprmjet emetimit t obligacioneve komunale.

Ministria e Financave n periudhn e ardhshme do t vazhdoj me reformat n drejtim tprmirsimit t kapacitetit administrativ dhe financiare t komunave, me ka do t prmirsohetefikasiteti i arktimit t t hyrave personale, si dhe dhnie m efikase dhe m me prgjegjsi tshrbimeve pr qytetart. N kt proces, mbshtetje e rndsishme do t sigurohet nprmjetUNDP, prkatsisht projekti q sht n rrjedh Shrbime sociale pr mbshtetje t zhvillimitsocial dhe lidhje.

REFORMAT N ADMINSITRATN PUBLIKE-shihni edhe n Kreun IV Kapacitetetadminsitrative

Qeveria e Republiks s Maqedonis n baz t prvojave krahasuese dhe t ekspertve,vlersoi se Reforma n administratn publike duhet t prqendrohet n nj organ t administratsshtetrore (Ministria e shoqris informatike dhe administrats) me qllime strategjike dhe tplaneve t ndrmerren masa t organizuara dhe t koordinuara pr implementimin e ktij procesi.N pajtim me ndryshimet n Ligjin pr organizim dhe pun t organeve t administrats shtetrore(Gazeta zyrtare e Republiks s Maqedonis nr. 167/2010), nj pjes e t punsuarve t ciltkan punuar n procesin e reformave n administratn publike nga Ministria e Drejtsis,Sekretariati i prgjithshm i Qeveris s Republiks s Maqedonis, Sekretariati pr shtjeevropiane dhe Agjencia pr npuns shtetror jan marr nga Ministria pr shoqri informatikedhe administrat. N pajtim me Ligjin pr ndryshimin dhe plotsimin e Ligjit pr npuns shtetror(Gazeta zyrtare e Republiks s Maqedonis nr. 167/10), Agjencia pr npuns shtetror kavazhduar t punoj si Agjenci pr administrat, si organ i pavarur shtetror prgjegjs paraKuvendit t Republiks s Maqedonis.

Qeveria e Republiks s Maqedonis ka shprehur angazhimin e madh politik pr reformnn administratn publike nprmjet themelimit t Grupit special pr reforma n adminsitratnpublike n suazat e Marrveshjes pr stabilizim dhe asocim (MSA) n t ciln si bashkkryesuesnga njra an sht Qeveria e Republiks s Maqedonis, ndrkaq n ann tjetr sht KomisioniEvropian. Dialogu ndrmjet dy anve zhvillohet n format tanim t vendosur dy her n nivelvjetor. Me qllim t dhnies s qllimeve dhe udhzimeve t qarta t avancimit t procesit, n vitin2011 Komiteti pr reforma n administratn publike me t cilin kryeson Kryetari i Qeveris sRepubliks s Maqedonis, vazhdoi t mbaj takime n t cilat sht shqyrtuar progresi i realizuarn reforma. Takimi i Komitetit dhe realizimi i obligimeve t ndrmarra paraqet prioritet krucial prvitin 2012.

Qeveria e Republiks s Maqedonis n dhjetor 2010 e miratoi Strategjin pr reforma nadministratn publike 2010-2015, si dhe Planin aksional prkats pr zbatimin e Strategjis. Npajtim me Planin pr punn e Ministris pr shoqri informatike dhe administrat, n vitin 2012 dot vazhdoj me realizimin e aktiviteteve t caktuara n Planin aksional nprmjet realizimit taktiviteteve t caktuara n Planin aksional nprmjet fuqizimit shtes t kapaciteteve t vet prkoordinim t procesit t reforms n adminsitratn publike. N vitin 2012, MSHIA do t prfundojprocedurn pr instalimin e ISO standardeve pr cilsi n administratn publike.

Inspektorati Shtetror Administrativ (ISHA) kryen aktivitete t cilat kan t bjn merealizimin e funksionit t inspeksionit administrativ. N pajtim me ndryshimet e Ligjit pr organizimdhe pun t organeve t administrats shtetrore ISHA sht n prbrje t MSHIA.

N lidhje me avancimin e reformave n administratn publike, m 2012 do t'i qasetAnalizs s aplikimit t Ligjit pr npuns shtetror dhe Ligjit pr npuns publik. Nanaliz do t merret parasysh prfshirja e t punsuarve t cilt duhet t ken status t npunsitshtetror dhe publik, prfshirja e administrats shtetrore dhe publike, institucionet t cilat duhet tjen t prfshira me status t till. Poashtu, do ti qasemi prgatitjes s analizs s lidhur meshtjet e punsimit dhe mobilitetit n administratn shtetrore dhe publike, instituti i punsprovuese, t drejtat dhe obligimet e npunsve shtetror dhe publik, analiz e sistemit t pagave

6

dhe kompensimeve t pagave pr npunsit shtetror dhe publik, prgjegjsia e npunsveshtetror dhe publik, prgjegjsia disiplinore dhe materiale, vlersimi i npunsve shtetror dhepublik, pushimi i punsimit dhe mbrojtja e t drejtave t npunsve shtetror dhe publik.

N lidhje me avancimin e udhheqjes s resurseve njerzore, MSHIA n vitin 2012 do tvazhdoj me realizimin e projektit Krijimi i administrats me t ciln menaxhohet n baz tkompetencave dhe sht e orientuar n performimin e t punsuarve. N suazat e ktij projekti uprgatit Metodologjia pr menaxhim me resurset njerzore e bazuar n kompetencat si dheAnaliza dhe prgatitja e procedurave t brendshme t cilat e mundsojn aplikimin ekompetencave n administrat. Prioritet i MSHIA n periudhn e ardhshme paraqet vendosja eSistemit pr menaxhim me performimin (Performance Management System).

Me ndryshimet e Ligjit pr npunsit shtetror (Gazeta zyrtare e Republiks sMaqedonis" nr. 167/10) q kan filluar t aplikohen nga 01.01.2011, jan realizuar ndryshimeesenciale t procesit t vlersimit t npunsve shtetror, me rast periudha pr vlersimin nvend t nj viti sht reduktuar n gjasht muaj dhe kompetenca pr grumbullimin dhe prpunimine t dhnave nga vlersimi i Agjencis pr npuns shtetror i sht kaluar Ministris pr shoqriinformatike dhe administrat. Si rezultat i ktyre ndryshimeve ligjore MSHIA miratoi edhe Rregulloret re pr mnyrn dhe procedurn e vlersimit t npunsve shtetror, prmbajtjen e raportevedhe formularin pr vlersim (Gazeta zyrtare e Republiks s Maqedonis" nr. 58/11).

MSHIA, n pajtim me konkluzionin e Komitetit pr reforma n administratn publike, formoiGrup punues t prbr prej prfaqsuesve t institucionit, Agjencis pr administrat, Ministriss drejtsis, Ministris s financave, Byros pr zhvillim t arsimit pran Ministris pr arsim dheshkenc dhe Lidhjes s Sindikatave t Maqedonis, q do ta prkufizoj mnyrn optimale tvlersimit t npunsve n Republikn e Maqedonis (mnyrn e vlersimit, kornizn kohore,lidhshmrin e vlersimit me karriern e npunsve dhe implikimet financiare t vlersimit). Grupipunues do t prpiloj zgjidhjet e reja pr ndryshim t sistemit t vlersimit. Pas miratimit tndryshimeve nga ana e Qeveris, do t bhen ndryshime n aktet relevante ligjore dhe nnligjore,do t zbatohen trajnime pr implementimin e tyre n praktik, ndrkaq paralelisht me aktivitetet elartprmendura, do t siguroj softuer pr prcjellje elektronike dhe analiz t vlersimit tnpunsve. N plan afatmesm do t avancohet Regjistri pr npunsit shtetror prmes krijimit te-dosjeve pr t punsuarit n administratn shtetrore.

Nj prej kompetencave t MSHIA n pajtim me Ligjin pr organizim dhe pun t organeve tadministrats shtetrore dhe Ligjin pr npuns publik sht mbajtja e Regjistrit t npunsvepublik. Pr kt qllim sht miratuar Rregullore pr formn dhe prmbajtjen e formularve previdentimin e t dhnave pr npunsit publik, ("Gazeta zyrtare e Republiks s Maqedonis" nr.61/2011). 61/2011). Rregullorja bashk me Kreun IX t Ligjit pr npuns publik sht baz prformimin e Regjistrit t npunsve publik-RNP,

N kt kontekst bhet zgjidhje sistemore pr mbajtjen e bazs s t dhnave prnpunsit publik. N vitin 2012 do t vazhdoj me aktivitetet pr aftsimin e sistemit pr evidenct npunsve publik n Regjistrin pr npuns publik t sapothemeluar. Gjat vitit 20112 do tfilloj me dhnien e t dhnave nga RNP.

Nga viti 2011, Ministria pr shoqri informatike dhe administrat ka ndrmarr edhe obligiminpr zbatim t vazhdueshm t trajnimeve gjenerike t t gjith npunsve shtetror.

N lidhje me aktivitetet pr Strategjin pr trajnime 2009-2011 realizohet prgatitje eprogrameve t veanta arsimore pr trajnim (kurikulume) pr t gjitha trajnimet e parapara meProgramin vjetor pr trajnim gjenerik t npunsve shtetror pr vitin 2011, prve kurikulumit prTrajnimin e ri pr aplikim konsistent t Ligjit pr menaxhim elektronik.

Me mbshtetje t njsis s formuar n suazat e IPA projektit 2007 Ndihm teknike prAgjencin pr npuns shtetror, sht prgatitur dokumenti pr Kritere dhe standarde prtrajnim dhe udhzim pr prdorim t tyre, seleksionimi i trajnuesve si tem e veant shtprpunuar n mnyr plotsuese.

N vitin 2012 do t'i qasemi prgatitjes s Sistemit nacional pr koordinim t aftsimitdhe trajnimit profesional t npunsve shtetror n Republikn e Maqedonis dhe Strategjipr trajnim t administrats n Republikn e Maqedonis 2012-2014. N vitin 2012 do tfillohet me aktivitete pr miratimin e programit vjetor pr trajnime gjenerike pr vitin 2013.

N lidhje me avancimin e mtejm t koordinimit pr planifikim t prfaqsimit t drejt nadministratn publike ndrmjet MSHIA dhe Sekretaritatit pr zbatimin e Marrveshjes korniz(SZMK) n vitin 2012 do t formohet grup punues ndrresorial nga prfaqsuesit e MSHIA, SZMKdhe Agjencis pr realizimin e t drejtave t bashksive (ARDB). Qllimi i grupit punues do t jet

7

prgatitja e Metodologjis pr planifikim t nevojs pr punsim sipas prfaqsimit t drejt dheadekuat n administratn publike.

Me ndryshimet dhe plotsimet e miratuara n Ligjin pr procedur t prgjithshmeadministrative si dobi e veant pr qytetart ka nisur vendosja e sistemit njsportel nadministratn publike. Me sistemin njsportel sht e mjaftueshme q qytetari t drejtohet ninstitucionin, ndrkaq personi zyrtar q e udhheq procedurn sht i obliguar me detyr zyrtare tjep t dhnat e krkuara. Zbatimi i ktij projekti sht n drejtim t thjeshtzimit t procedurave prqytetart dhe vendosjen e adminsitrats s orientuar kah shfrytzuesit prfundimtar.

Iniciativa Ditar civil sht prgjigje e krkess pr zgjidhjen e problemeve n t cilat hasinqytetart n ndrveprimin e prditshm me organizatat ose institucionet t cilat sigurojn shrbimepublike. Ditari civil sht parapar si vegl pr iniciativa dhe ide me t cilat do t ishte ngritur nivelii standardeve n dhnien e shrbimeve dhe at n mnyrn m adekuate nga ana e adminsitrats.Nprmjet instrumentit Ditari civil do t instalohet Formular pr vlersimin e shrbimeve nga anae shfrytzuesve, q paraqet pyetsor t thjesht me t cilin qytetart shfrytzues t shrbimeve tcaktuara jan pyetur pr mnyrn, shpejtsin, afatin kohor pr fitimin e shrbimit dhe njkohsishtparaqet mundsi pr dhnien e propozimit pr avancimin e mnyrs s dhnies s shrbimeve.

Gjat vitit 2011 Agjencia pr adminsitrat, kryesisht, sht prqendruar n zbatimin ekompetencave t caktuara n Ligjin pr npuns shtetror dhe ato q kan rezultuar pas nisjes saplikimit t Ligjit pr npunsit publik (24 prill 2011), veanrisht n pjesn e procedurave prseleksionim dhe punsim dhe vendosje pr ankesa dhe kundrshtime t npunsve shtetror dhepublik, si organ i shkalls s dyt.

Duke pasur parasysh prioritetet strategjike n vitin 2012, Agjencia pr administrat do tvazhdoj me angazhimet pr: Vendosje t sistemit t vetm dhe konsistent t shrbimit shtetror,nprmjet kontrollimit dhe miratimit t harmonizimit t akteve pr organizim t brendshm dhesistematizim t vendeve t puns s organeve t administrats shtetrore; avancim t mtejm tsistemit t sapovendosur pr seleksionim dhe punsim t npunsit publik, n baz t parimeve tprofesionalizmit dhe kompetencs dhe respektimit t parimit t prfaqsimit t drejt dhe adekuatt pjestarve t bashksive, si dhe sigurim t mbrojtjes s t drejtave t npunsve shtetror dhepublik, t cilat rezultojn nga marrdhnia e npunsit, duke vendosur n shkall t dyt prankesat dhe kundrshtimet e tyre.

N funksion t nj prej prioriteteve strategjike t Qeveris s Republiks s Maqedonis integrimi n Republikn e Maqedonis n Bashkimin Evropian, Sekretariati i Prgjithshm iQeveris s Republiks s Maqeodnis, si nj prej institucioneve kryesore barts t ktij procesi,edhe m tej me sukses do t vazhdoj me realizimin e seris s masaeve dhe aktiviteteve t cilatn mas t madhe do t kontribuojn pr implementimin e papenguar t ktij prioriteti strategjik.Prkatsisht, masat dhe aktivitetet t Sekretariati i prgjithshm i Qeveris s Republiks sMaqedonis do t'i zbatoj do t jen t drejtuar n prmirsimin e procesit t transparencs dheprgjegjsis s adminsitrats si dhe fuqizim t mtejm t kapaciteteve administrative pr aderimn Bashkimin Evropian.

Reformat n policiMinistri i punve t brendshme e ka nnshkruar Aktin pr sistematizim t vendeve t puns

n Ministrin e punve t brendshme. N periudhn shkurt-mars 2011, sht realizuar procesi ivlersimit t t punsuarve n Ministri. N pajtim me dispozitat e Rregullores pr trajnim nMinistrin pr pun t brendshme, do t prgatitet Strategji pr trajnim t t punsuarve nMinistrin e punve t brendshme, ku do t prkufizohen qllimet dhe parimet pr zbatimin etrajnimit, sistemit t trajnimit dhe target grupet q do t prfshihen me t njjtn. Njkohsisht, do trregullohet mnyra e financimit dhe rreziqet q rezultojn me themelimin e sistemit pr trajnim nMinistri.

sht miratuar Ligj pr ndryshimin dhe plotsimin e Ligjit pr pun t brendshme, qllimiprimar i t cilit sht krijimi i bazs juridike dhe mundsis q Ministria e punve t brendshme tiandrpres marrveshjen pr punsim personit t autorizuar zyrtar, pas mbushjes s stazhitpensional prej 40 viteve, pa marr parasysh moshn e tij, si dhe puntorit i cili ka fituar t drejtnpr pension i takon kompensim i njfisht n form t kompensimit t njhershm.1

8

Gjat vitit 2012 do t vazhdoj procesi i monitorimit t implementimit jo vetm t Ligjit prpun t brendshme por edhe t ligjeve tjera n kompetencat e ministris. Forma dhe mnyra emonitorimit do t caktohet n fillim t vitit 2012.

Gjat vitit 2012 do t prgatitet akt intern me t cilin do t prkufizohen standardet eprgjithshme normative t cilat duhet ti plotsojn hapsirat pr mbajtje n stacionet policore, npajtim me t cilat do t bhet analiz e kapaciteteve ekzistuese si dhe plan pr tejkalimin emangsive t konstatuara, prkatsisht do ti qaset rinovimit t nj pjese t hapsirave pr mbajtje.

N periudhn e kaluar kan vazhduar trajnimet pr pjestart e ministris2. Qendra prtrajnim ka buxhet t veant n lartsi prej 50569000 denarve (822.000 euro). N buxhetin e ri tQendrs pr trajnime jan planifikuar 36925961 denar (600.000 euro).

Pr nevojat e procesit t reformave n polici jan akorduar 13456928000 (22.000.000 euro),derisa pr vitin 2012 jan parapar 1082323400 (17.600.000 euro).

Sektori pr kontroll t brendshme dhe standarde profesionale do t prpiloj Program tre pr Parandalimin e Korrupsionit n Ministrin e punve t brendshme Plan aksional pr realizim,si dhe Program pr pun t Sektorit pr kontroll t brendshme dhe standarde profesionale n tciln do t prfshihen trajnimet e t punsuarve.

SISTEMI GJYQSOR (shih Kreu 23 Jurisprudenca dhe t drejtat themelore)

Pr prforcimin e mtejm t pavarsis, paanshmris, profesionalizimit dhetransparencs s gjyqsorit, gjat vitit 2012, do t vazhdohet me aktivitete pr realizimin e risive nkornizn juridike n lidhje me zgjedhjen e gjyqtarve, prcjelljen dhe vlersimi e puns sgjyqtarve sipas kritereve t reja, sistemi i karriers n avancimin e gjyqtarve, financimi igjyqtarve, si dhe aktivitete pr sigurimin e qasjes m t leht dhe m t shpejt t qytetarve ndrejtsi.

Kshilli pr reforma gjyqsore, q sht kompetent pr prcjelljen e efekteve nga reformatn jurisprudenc, do t vazhdoj me mbajtjen e rregullt t takimeve.

Pr shkak t prcaktimit t mtejm t nevojave pr resurse njerzore n jurisprudenc,Kshilli gjyqsor dhe Kshilli i prokurorve publik n qershor 2011 kan miratuar Strategji prprcaktimin e numrit t gjyqtarve dhe prokurorve publik (2011-2013), me t ciln shtplanifikuar q numri i tre gjeneratave t ardhshme t dgjuesve t trajnimit fillestar n Akademinpr gjyqtar dhe prokuror publik t jet 43 kandidat dhe pr implementimin e tij Kshilli gjyqsori RM-s dhe Kshilli i prokurorve publik t RM-s n periudhn e ardhshme do t prgatisinPrograme pr aplikimin e kritereve pr prcaktimin e numrit t gjyqtarve dhe prokurorve publikpr 2014-2019.

Poashtu, Kshilli gjyqsor i RM-s dhe Kshilli i prokurorve publik n vitin 2012 do trealizojn Plane pr zgjedhje t gjyqtarve dhe prokurorve prej gjenerats II dhe III t kandidatvenga AGJPP, si dhe do t ndrmerren aktivitete pr realizim t planit pr zgjedhje t prokurorvepublik t gjenerats s katrt.

Pr reduktim t ndikimit t pushtetit ekzekutiv n gjyqsor, n korrik 2011 u miratuanndryshime dhe plotsime t Ligjit pr Kshillin gjyqsor t Republiks s Maqedonis, me t cilatsht hequr e drejta pr vot e ministrit t Drejtsis n Kshillin gjyqsor, si dhe ndryshime dheplotsime t Ligjit pr prokuror publik, me t cilat ministri i Drejtsis nuk sht m antar iKshillit t prokurorve publik. Kshilli gjyqsor dhe Kshilli i prokurorve publik nga shtatori2011 i mbajn mbledhjet e tyre n pajtim me kto ndryshime.

Gjat vitit 2012, Kshilli gjyqsor i RM-s n nivel mujor do t informoj pr aktivitetet nlidhje me zgjedhjen dhe shkarkimin e gjyqtarve, pr seanca publike pr debat lidhur meparashtresat dhe ankesat nga qytetart dhe personat juridik pr punn e gjyqtarve, si dhe nmnyr t vazhdueshme do t njoftoj pr procedurat pr pun joprofesionale dhe tpandrgjegjshme dhe prgjegjsi disiplinore, ndrkaq do t prpiloj edhe Raport pr prcjellje dhevlersim t puns s gjyqtarve dhe kryetarve t gjykatave pr vitin 2011. Gjithashtu edhe Kshillii prokurorve publik, n nivel mujor do t njoftoj pr aktivitetet n lidhje me zgjedhjen, shkarkimine prokurorve publik, kurse n bashkpunim me PPRM n mnyr t vazhdueshme do t njoftojpr procedura pr pun joprofesionale dhe t pandrgjegjshme dhe prgjegjsi disiplinore. Prrregullimin e statusit, t drejtave, obligimeve, prgjegjsive t npunsve t prokuroris publike, si

9

dhe sistemi i pagave dhe kompensimeve, n vitin 2012 sht parapar t miratohet Ligj prshrbimin e prokuroris publike.

Pr avancimin e mtejm t financimit t gjyqsorit, sht miratuar Program vjetor prinvestime kapitale, realizimi i t cilit deri n dhjetor 2011 sht 83,01%. Buxheti i pushtetit gjyqsorpr vitin 2011 n raport me vitin 2010 sht zmadhuar pr 6.511.000 denar dhe sht1,750,412,000 denar, derisa n vitin 2012 buxheti sht zmadhuar pr 1,87% (ose 32.721.000denar) dhe sht 1.784.133.000 denar.

Pr implementim t Ligjit pr ndryshimin dhe plotsimin e Ligjit pr buxhet gjyqsor, n vitin2012 do t fillohet me rritje graduale t buxhetit gjyqsor pr 0,1%, deri n arritjen n 0,8% t BPVderi n vitin 2015.

Pr shkak t avancimit t planifikimit dhe menaxhimit me buxhetin gjyqsor, do t prgatitetAnaliz e shpenzimeve rrjedhse t puns s gjykatave.

Trsisht jan rinovuar 11 ndrtesa gjyqsore n gjykatat themelore4, ndrkaq n rrjedhsht ndrtimi i Gjykats Penale n Shkup, si dhe ndrtim t objektit t ri t Prokuroris publike.

Pr profesionalizim t mtutjeshm t gjyqsorit jan ndrmarr aktivitete primplementimin e Ligjit pr Akademin e gjykatsve dhe prokurorve publik, me miratimin e tgjitha akteve nnligjore, jan prpiluar teste psikologjike, ndrkaq n prgatitje jan edhe testet printegritet. Akademia pr gjyqtar dhe prokuror publik, vazhdoi me zbatimin e trajnimit fillestar dhet vazhdueshm. N lidhje me zgjedhjen e kandidatve t AGJPP, prej 71 kandidatve tgjenerats s I, II dhe III deri tani jan zgjedhur gjithsej 51 kandidat (32 gjyqtar dhe 19 prokurorpublik). Gjenerata e katrt prej 9 kandidatve, e kryen trajnimin praktik m 18.11.2011 ndrkaq ndhjetor 2011 sht zbatuar provimi prfundimtar. Akademia e gjyqtarve dhe prokurorve publik nvitin 2012 n bashkpunim me Kshilli gjyqsor t RM-s dhe Kshillit t prokurorve publik, do tvazhdoj me aktivitete pr pranim t gjenerats s pest t kandidatve pr trajnim fillestar, si dhedo t vazhdoj me realizimin e mtutjeshm t Programeve pr trajnim fillues dhe t vazhdueshmt gjyqtarve dhe prokurorve, si dhe t npunsve gjyqsor dhe t prokuroris publike.

N drejtim t sigurimit t s drejts s garantuar me kushtetut pr ankes n kontestetadministrative, Gjykata Supreme Administrative sht formuar m 30 qershor 2011, dhe prfunksionimin e vet efikas jan zgjedhur 13 gjyqtar dhe Kryetar i Gjykats, si dhe sht ekipuar me12 npuns. Pr prforcimin e mtejm t kapaciteteve t Gjykats administrative, jan zgjedhur 7gjyqtar dhe Kryetar i gjykats, me ka numri i prgjithshm i gyqtarve sht 293. Mbetet tzgjedhen edhe 3 gjyqtar. Poashtu, jan punsuar 9 persona t ri, ashtu q numri i prgjithshm iadministrats sht 43 persona.

N drejtim t rritjes s efikasitetit t jurisprudencs, kan filluar t aplikohen Ligjin prmenaxhim me lnd gjyqsore, ndryshimet n Ligjin pr procedur kontestimore, si dhe ndryshimetdhe plotsimet e Ligjit pr prmbarim, implementimi i t cilit do t vazhdoj edhe gjat vitit 2012.Prve ksaj, n vitin 2012 do t prpilohet Raport pr aplikimin e Ligjit pr prmbarim n lidhje metransferin e lndve ekzekutive dhe do t vazhdohet me emrimin e prmbaruesve pr vendetvakante pr prmbarim. Me qllim t prcjelljes s puns s gjykatave, do t prpilohen raportegjysmvjetore pr situatn me tejkalimin e prurjes dhe reduktimin e mbetjes s lndve.

N drejtim t prmirsimit t implementimit t ndrmjetsimit n lnd civile dhe tregtare,gjat vitit 2012 do t realizohet MATRA Projekt pr mbshtetje e avancimit t ndrmjetsimit nRM.

Me qllim t vendosjes s statistiks gjyqsore, sht miratuar Metodologji pr mbajtjen estatistiks s unifikuar n baz t (Go just) udhzime n suazat e Komisionit Evropian pr efikasitett drejtsis (SEREJ), pr implementimin e t cils n vitin 2012, sht parapar t realizohetprojekt pr blerje dhe testim t aplikimit softuerik pr gjenerimin e tabelave dhe raporteve pr punt gjykatave, q do t jen funksionale prej vitit 2013.

N lidhje me reformn n drejtsin ndshkimore, gjat vitit 2012, do t vazhdohet merealizimin e aktiviteteve pr implementimin e Ligjit pr procedur penale, nprmjet miratimit tndryshimeve t ligjeve nga aspekti i harmonizimit me LPP, aktet nnligjore, si dhe zbatimin etrajnimit pr gjyqtar, prokuror publik, pjestart e Ministris s punve t brendshme, Policinfinanciare, Drejtorin doganore dhe avokatt. Poashtu, PPRM, do t miratoj Vendim pr formimine qendrs pr hulumtime, si dhe do t ndrmerren aktivitete prprforcimin e kapaciteteve tprokurorive publike.

10

POLITIKA PR PARANDALIMIN E KORRUPSIONIT (shih Kreu 23 Jurisprudenca dhet drejtat fundamentale)

N drejtim t prforcimit dhe prmirsimit t politiks pr parandalimin e korrupsionit, gjatvitit 2011 jan ndrmarr aktivitete pr implementimin efikas t zgjidhjeve t reja, realizimi i GREKORekomandimeve nga rrethi III i evaluimit, prforcimi i bashkpunimit ndrinstitucional,bashkpunimi n luftn kundr krimit t organizuar, si dhe prgatitja e Programit Shtetror t ri prparandalimin dhe represionin e korrupsionit dhe pr parandalimin e konfliktit t interesave mePlanin aksional, me t cilat do t vazhdohet gjat vitit 2012.

Trupi ndrresorial pr luft kundr korrupsionit, q do t prcjell dhe koordinoj aktivitetetkundr korrupsionit gjat vitit 2012 do t vazhdoj me mbajtjen e rregullt t takimeve.

Gjat vitit 2011 me sukses jan realizuar t gjitha 13 GREKO rekomandimet nga rrethi III ievaluimit4, n suazat e t cilave jan miratuar Ligji pr ndryshime dhe plotsime t Kodit penal; Ligjipr ndryshime dhe plotsime t Kodit zgjedhor dhe Ligji pr ndryshimin dhe plotsimin e Ligjit prfinancimin e partive politike, implementimi i t cilve do t vazhdoj edhe gjat vitit 2012.Gjithashtu, jan zbatuar trajnime pr prforcimin e kapaciteteve t gjyqtarve, prokurorve publikdhe pjestarve t policis, pr rrushfetin aktiv dhe pasiv t arbitrave t vendit dhe t huaj tprfshir nprmjet konceptit t personit zyrtar, n pajtim me Konventn Ndshkimore prkorrupsion t Kshillit t Evrops, q do t vazhdojn n vitin 2012. Ministria e drejtsis m prill2012 do t informoj Qeverin pr konkluzionet nga Raporti i GREKO-s pr harmonizim tRepubliks s Maqedonis me rekomandimet nga rrethi III i evaluimit. Republika e Maqedonisgjat vitit 2012 do t ndrmerr aktivitete pr prgatitje t Rrethit t katrt t evaluimit t Republikss Maqedonis nga ana e GREKOS, n temn parandalim t korrupsionit lidhur me antart eparlamentit, gjyqtart dhe prokurort publik.

Pr realizim t rekomandimit t KE pr kontroll sistemor t prmbajtjes s deklaratave prkonflikt t interesave, n rrjedh sht miratimi i Ligjit pr ndryshimin dhe plotsimin e Ligjit prkonflikt t interesave, n pajtim me t cilin do t miratohet akt nnligjor me t cilin do t rregullohetmnyra e kontrollimit t prmbajtjes s deklaratave pr interes t personave t zgjedhur dhe temruar dhe do t veproj sipas lndve pr konflikt t mundshm t interesave.

KSHPK, miratoi Programin e ri shtetror pr parandalim dhe represion dhe reduktim tdukuris s konfliktit t interesave 2011-2015. KSHPK n vazhdimsi do t prcjell realizimin eaktiviteteve t parapara n Planin aksional t Programit shtetror pr parandalimin dhe represionine korrupsionit dhe parandalimin dhe reduktimin e dukuris s konfliktit t interesave 2011-2015.

KSHPK n vitin 2012 do t vazhdoj me kontroll t t dhnave nga fletankesat e personavet zgjedhur dhe t emruar n pajtim me sistemin e vendosur pr kontroll, dhe Kriteret pr mnyrne prcaktimit t fletankesave.

Sa i prket rekomandimeve n lidhje me financimin e zgjedhjeve parlamentare nga qershor2011. KSHPK prpiloi Informat pr aplikim t dispozitave ligjroe n zgjedhjet e parakohshmeparlamentare 2011. Enti shtetror pr revizion, n periudhn shtator-dhjetor 2011 ka kryer reviziont raporteve financiare t 17 partive politike (q marrin pjes n zgjedhjet e parakohshmeparlamentare qershor 2011) pr ka n janar 2012 do t prpiloj Raport me rekomandime ngarevizionet e kryera t partive politike q do t'i shpall n ueb faqen e vet. Poashtu n vitin 2012 do tkryej revizione t partive politike nga aspekti i zbatimit t rekomandimeve. Njkohsisht, n pajtimme ndryshimet e fundit t Ligjit pr finanncim t partive politike, Enti Shtetror pr revizion do tket kompetenc t kryej mbikqyrje mbi punn materialo-financiare t partive politike dhe n rastt parregullsive t konstatuara n raportin vjetor financiar t partis politike, do t mund tparashtroj krkres pr ngritjen e procedurs pr kundrvajtje ose paraqitje te prokurori publikkompetent n afat prej 30 ditve nga dita e konstatimit t parregullsive.

M vitin 2012 do t miratohen ndryshime dhe plotsime t Ligjit pr parandalimin ekorrupsionit, me qllim t rregullohet mbrojtje sistemore dhe institucionale e personave t ciltdshirojn t paraqesin raste t korrupsionit, si dhe shtja e integritetit.

N pajtim me rekomandimet nga Raporti i Komisionit Evropian pr progresin e realizuar tRepubliks s Maqedonis, do t bhen ndryshime n Ligjin pr prcjellje t komunikimeve qkan t bjn me autorizimin e Ministrit t punve t brendshme n pjesn e prcjelljes skomunikimeve.

Me qllim t zbatimit t dispozitave t konfiskimit t zgjeruar dhe pasurimit ilegal nga Ligjipr ndryshime dhe plotsime t Kodit penal gjat vitit 2012, AGJPP do t vazhdoj me realizimin e

11

trajnimeve n kto tema pr gjyqtart dhe prokurort publik. Njkohsisht, do t mbikqyret dhenjoftohet pr raste eventuale t konfiskimit t zgjeruar dhe pasurim jolegal.

Do t vazhdohet me realizimin e aktiviteteve pr implementimin e Ligjit pr procedurpenale, nprmjet miratimit t ndryshimeve t nevojshme t ligjeve nga aspekti i harmonizimit meLPP, miratimi i akteve nnligjroe, ndrkaq do t miratohet Vendimi pr formim t qendrshulumtuese dhe do t ndrmerren edhe aktivitete pr prforcimin e kapaciteteve kadrovike tprokurorive publike.

1.2. T DREJTAT E NJERIUT DHE MBROJTJA E PAKICAVE(pr m shum informata shih n pjesn 3.23.3 T drejtat fundamentale)

1.2.1 Respektimi i s drejts ndrkombtare pr t drejtat e njeriutGjat vitit 2011 sht ratifikuar Konventa e t drejtave t personave me invaliditet dhe

Protokolli Fakultativ i Konvents si dhe Harta Sociale e Evrops e reviduar. Republika eMaqedonis edhe n periudhn e ardhshme do t vezhdoj me harmonizimin e mtutjeshm tlegjislacionit nacional me instrumentet ndrkombtare pr t drejtat e njeriut me ratifikimin e HartsEvropiane pr gjuh rajonale ose t pakicave.

Do t vazhdojn aktivitetet prprforcimin e sistemit nacional pr realizim n koh dheefikas t vendimeve t KEDNJ. N drejtim t prforcimit t njohurive pr t drejtn ndrkombtarepr t drejtat e njeriut do t vazhdojn trajnimet n lidhje me Konventn Evropiane pr t drejtat enjeriut q jan zbatuar n periudhn e kaluar. Ka vazhduar praktika e prkthimit, shpalljes dhedrgimit t vendimeve nga KEDNJ te gjyqtart dhe institucionet e prfshira n rastin konkret.

N pajtim me dispozitat ligjroe sht formuar Byro pr prfaqsimin e Republiks sMaqedonis pran Gjykats Evropiane pr t drejtat e njeriut.

1.2.2. T drejta civile dhe politike

sht parapar prforcim administrativ i Sektorit pr kontroll t brendshm dhe standardeprofesionale (SKBSP) pran Ministris s punve t brendshme t nis me dit t hapura prqytetart n t cilat do t mund t informohen pr t drejtat dhe lirit themelore t njeriut gjataplikimit t autorizimeve policore, si dhe t japin vrejtje dhe sugjerime konkrete. sht paraparfurnizim i sektorit me pajisje pr sigurim t pavarur t provave pr kryersit e veprave penale ngaradht e policis dhe ministris. Do t vazhdoj bashkpunimi me Avokatin e Popullit dhe sektoritjoqeveritar dhe mbajtja e trajnimeve t prbashkta pr t njjtit.

Ka nisur procedur gjyqsore kundr nj antari t njsis policore Tigrat pr vrasje t kryergjat kohs pas zgjedhjeve n Shkup.

N fushn e reforms s sistemit t burgut, n vazhdueshmri realizohen aktivitete prndrtim, rikonstruim dhe furnizim t institucioneve penitenciare, si dhe aktivitete pr prmirsim ttrajtimit me personat e gjykuar. Trsisht sht prfunduar rinovimi i krahut t pest n SHNPIdrizov dhe kullave pr roj derisa pr degn e dyt n rrjedh sht procedura pr rinovimin esaj. Gjat vitit 2012 si dhe n afat t mesm, do t vazhdohet me aktivitetet pr ndrtim tobjekteve t reja SHNP Idrizov, SHEP i ri n Tetov, ndrtim prfundimtar i burgut Kumanov dherinovim dhe ndrtim t burgut Shkup5.

Jan ndrmarr masa t cilat kan t bjn me trajtimin psikosocial t personave t gjykuarq abuzojn drog, e q jan n vuajtje t dnimit me burg n SHNP Idrizov. Do t prpilohetProgram pr trajtim dhe do t prpilohet Strategji pr mbrojtje shndetsore n institucionetndshkimoro-korrigjuese dhe edukativo-korrigjuese me qllim t prmirsimit t mbrojtjesshndetsore t personave t gjykuar. Jan ndrmarr m shum aktivitete pr prforcimin ekapaciteteve administrative, si trajnime pr drejtort dhe personat udhheqs n burgjet, trajnimetpr udhheqsit e sektorit pr sigurim dhe sektorit pr risocializim, prgatitje t procedurave dheProtokolle pr procesuim t t punsuarve n institucionet ndshkimoro-korrigjuese dhe edukativo-korrigjuese. Drejtoria pr ekzekutimin e sanksioneve do t vazhdoj me zbatimin e trajnimeve tobligueshme t t punsuarve n SHNP dhe SHEP, si n afat t shkurt ashtu edhe n afat tmesm. Deri n mes t vitit 2013 do t prpilohet Strategji pr zhvillim t shrbimit t probacionit nRepublikn e Maqedonis. Do t vazhdojn edhe aktivitetet pr eliminimin e krimit t organizuardhe korrupsionit n institucionet ndshkuese-prmirsuese dhe zbatimi i mbikqyrjeve t rregullta,

12

t jashtzakonshme dhe kontrolluese. Deri n fund t muajit shtator 2012, do t prpilohet Doracakpr kryerjen e mbikqyrjes profesionale t instruktorve.

Deri n mes t vitit 2013 do t zhvillohet korniz efektive pr sistemit e burgjeve nprmjett prpunimit t Strategjis Nacionale pr zhvillim t sistemit t burgjeve n Republikn eMaqedonis. N periudhn e ardhshme do t vazhdoj edhe implementimi i aktiviteteve tjera tparapara me IPA Projektin 2099 "Ndrtim t kapaciteteve t institucioneve pr zbatimin e ligjit prtrajtim adekuat t personave t paraburgosur dhe t gjykuar" dhe IPA Projektit 2010 "Mbshtetje emtejshme pr gjyqsor t pavarur, prgjegjs, profesional dhe efikas dhe promovim t dnimit mekusht dhe masave alternative.

Sa i prket rekomandimit t Parlamentit Evropian nga viti 2007 pr prcjelljen e rastit tparaburgim t supozuar jashtgjyqsor t Kaled El Masri, me krkes t avokatit t paditsit, qsht n vuajtje t dnimit me burg n Gjermani, prej ku duhet t lirohet n shkurt 2012, do tpritet dshmimi i tij dhe oferta e materialit t provave pr deklaratn.

Ka vazhduar t implementohet Ligji pr ndihm juridike falas. Jan prpiluar ndryshime tLigjit pr ndihm juridike falas pr shkak t inkuadrimit t azil-krkuesve n kategorin eshfrytzuesve t s drejts pr ndihm juridike falas. N Regjistrin e organizatave q japin ndihmjuridike falas, jan regjistruar gjithsej 4 organizata.

N lidhje me lirin e t shprehurit, n shtator 2011, Qeveria dhe Shoqata e Gazetarve tMaqedonis kan filluar dialog pr shtje t lidhura me punn e mediave. sht formuar gruppunues q prpilon Plan Aksional me masa pr ndryshimet e nevojshme ligjore, implementimi idrejt i ligjeve, koncentrim t mediave, dekriminalizim t shpifjes dhe gjitha shtjeve tjera relevantenga fusha e puns s mediave. N pajtim me Katalogun pr trajnim t vazhdueshm obligativ tAkademis pr trajnim t gjyqtarve dhe prokurorve publik pr periudhn shtator-dhjetor 2011jan mbajtur trajnime pr gjyqtar dhe prokuror publik pr jurisprudencn e Gjykats Evropianepr t drejtat e njeriut, pr lirin e t shprehurit.

N lidhej me lirin pr mendim, vetdije dhe religjion, n vazhdueshmri implementohet Ligjipr kisha, bashksi religjioze dhe grupe religjioze.

Pjesmarrje e sektorit civil n procesin e miratimit t vendimeve dhe mtej do t mbshtetetnprmjet implementimit t Strategjis pr bashkpunim me sektorin civil. N pajtim me Ligjin prshoqata dhe fondacione, n tremujorin e par t vitit 2012 sht parapar formim i Komisionit prndarje t ortganizatave t interesit publik.

1.2.3 T drejtat ekonomike dhe sociale( shih edhe Kreu 3.19 - Politika sociale dhe punsimi)N drejtim t harmonizimit t mtejm me legjislacionin evropian n periudhn e ardhshme

do t miratohet dhe do t filloj implementimi i Ligjit pr mundsi t barabarta t femrave dhemeshkujve6. Gjat vitit 2012 do t vazhdojn prpjekjet pr implementimin e Planit Nacional praksion pr barazi gjinore 2007-2012, ndrkaq do t miratohet edhe Strategji pr barazi gjinore. Prshkak t implementimin m efikas t rregullativs dhe programeve nga fusha e barazis gjinore, dot formohet grup kshilldhns ndrresorial pr mundsi t barabarta t femrave dhe meshkujve.Do t vazhdojn aktivitetet pr prforcimin e bashkpunimit dhe koordinimit me njsit evetadministrimit lokal dhe mekanizmave pr mundsi t barabarta t femrave dhe meshkujve nnivel nacional dhe lokal.

N drejtim t futjes s konceptit gjinor n politikat gjinore, do t prpunohet Strategji prbuxhetim gjinor me prgjegjsi. Do t prpunohet Plan Nacional Aksional pr implementimin eRezoluts 1325 t KB pr promovimin e dhe avancimin e pjesmarrjes s femrave n krijimin epolitikave paqsore dhe inkuadrimin e tyre m t madh n trupat ku miratohen vendime si dhepromovim t rolit t tyre n proceset paqsore dhe zgjidhjen paqsore t situatave konfliktuoze. Nafat t mesm do t evaluohet Plani Nacional ekzistues pr aksion pr barazi gjinore (2013-2017)dhe do t prforcohen kapacitetet e mekanizmave pr barazi gjinore n nivel nacional.

sht miratuar Plani Nacional Aksional i dyt pr avancimin e pozits shoqrore t femrsRome, ndrkaq jan realizuar edhe puntori pr masat aktive pr punsim, t drejtat nga mbrojtjashndetsore dhe sociale dhe realizim t t drejtave t njeriut, parandalim dhe mbrojtje ngadiskriminimi.

Gjat vitit 2012, sht themeluar qasje multisektoriale n mbrojtjen e viktimave t dhunsfamiljare nprmjet prpilimit t Protokollit t prbashkt n rast t dhuns familjare. N nivel lokal

13

jan formuar 30 trupa koordinues likal t cilt punojn n parandalimin dhe implementim praktik tProtokollit pr veprim t strukturave profesionale. N vazhdueshmri implementohet Programi prprforcim ekonomik t viktimave t dhuns familjare ndrkaq nprmjet trajnimeve nvazhdueshmri prforcohen kapacitetet e puntorve profesional7 N baz t praktikave pozitive tvendeve pr kshilla pr pun me kryersit e dhuns familjare n Shkup gjat vitit 2011 shthapur, mtej edhe do t hapen vende t tilla pr kshilla edhe n qytetet tjera t territorit t RM-s.Pr ngritjen e vetdijes publike pr paraqitje t dhuns familjare n vitin 2011 ka filluar fushatanacionale pr dhun familjare me moton "Bashk t dalim nga errsira e dhuns". Gjat vitit 2012do t revidohet Strategjia Nacionale pr mbrojtje nga dhuna familjare pr periudhn 2012-2015 dhedo t zbatohen hulumtime nacionale pr prfaqsimin e dhuns familjare te personat n mosh sidhe hulumtime nacionale pr caktimin e prfaqsimit t dhuns familjare n gjith territorin eRepubliks s Maqedonis.

N fushn e t drejtave t fmijve, pr implementim t plot t Ligjit pr drejtsi pr tmitur do t punohet n prmirsimin e cilsis s kujdesjes dhe mbrojtjes s fmijve n rrezik dhekryersve t mitur t veprave penale. sht parapar hapje e institucioneve t vogla grupore siform e re pr trajtim dhe mbrojtje t ktyre personave n nivel lokal dhe nacional.

N vitin 2012 do t vazhdoj implementimi i Planit Aksional pr parandalim dhe ballafaqimme keqprdorimin seksual t fmijve dhe pedofili 2009-2012 dhe do t bhet revidim i t njjtit npajtim me rezultatet e fituara nga hulumtimi pr situatn me keqprdorimin seksual t fmijve dhepedofili n Republikn e Maqedonis. N mnyr plotsuese, do t filloj fushat mediale prsenzibilizimin dhe ngritjen e vetdijes publike pr kt problem. Poashtu, do t insistohet tavancohet sistemi koordinues i bashkpunimit ndrmjet institucioneve qeveritare si dhebashkpunimi ndrmjet institucioneve qeveritare dhe organizatave joqeveritare q e mbulojn ktproblematik.

N drejtim t reduktimit t dukuris fmij n rrug, do t prhapet rrjeti i qendrave tranzitpr fmij n rrug n komunn e Ohrit, ndrkaq do t hapet edhe qendr ditore pr fmij nrrug n komunn e Prilepit. Do t punohet nprforcimin e kapaciteteve profesionale t personaveprofesional me fmij n rrug dhe n rritjen e aktiviteteve parandaluese n drejtim t reduktimit trrezikut pr abuzim ekonomik dhe fizik t fmijve. Do t vazhdojn edhe trajnimet e puntorveprofesional n Qendrat pr pun sociale.

Pr shkak t prmirsimit t cilsis s kujdesjes dhe mbrojtjes s fmijve n rrezik dhekryersve t mitur t veprave penale do t punohet n hapjen e dhomave t vogla grupore prfmij me probleme edukativo-sociale dhe hapsira t prshtatshme pr fmij n t gjitha Qendratpr pun sociale.

Deri n fund t muajit mars 2012, n drejtim t harmonizimit t legjislacionit nacional meKonventn e Kombeve t bashkuara pr t drejtat e fmiut, do t bhet revidim i planit nacional praksion pr t drejtat e fmijve 2006-2015.

N lidhje me personat kategori vulnerabile sociale dhe/ose persona me pengesa n zhvillim,n vazhdueshmri sht implementuar Strategjia Nacionale e Reviduar pr barazimin e t drejtavedhe mundsi t personave me invaliditet 2010-2012.

N suazat e realizimit t procesit t deinstitucionalizimit gjat vitit 2012 dhe 2013planifikohet hapje e shrbimeve n Shkup dhe n rajonin Negotin-Kavadarci-Veles. N periudhne ardhshme paraprin hapje e 1 qendre ditore pr fmij me autizm n Shkup dhe 1 qendr ditoren komunn Strumic pr ngritjen e kujdesit pr fmij me pengesa n zhvillim, derisa n afat tmesm prsri sht parapar hapje e qndrave t tilla ditore n komunat Kratov, Vallandov dheLipkov.

N fushn e politiks pr parandalimin e korrupsionit, jan realizuar trajnime pr trajnues qkan trajnuar rreth 300 prfaqsues nga njsit e vetadministrimit lokal dhe bashksive rajonale.Jan organizuar tryeza t rrumbullakta n komunat dhe shkollat fillore pr shkak t informimit tqytetarve pr konceptin, bazat dhe format e diskriminimit si dhe pr tema n lidhje me mbi femrn,trafkimin me njerz dhe barazin gjinore. Komisioni pr mbrojtje nga diskriminimi sht brtrsisht operativ dhe filloi t veproj sipas parashtresave t parashtruara. Prej gjithsej 57parashtresave t parashtruara, pr 25 sht miratuar mendim, ndrkaq pr t tjerat procedurasht n rrjedh. N vazhdimsi jan ndrmarr aktivitete pr ngritjen e vetdijes publike prproblemin e diskriminimit nprmjet prezantimit t rregullt medial, botimeve dhe distribuimit tmaterialit promovues dhe vendosje n ueb faqen e Komisionit www.kzd.mk. sht vendosur

http://www.kzd.mk.

14

bashkpunim i rregullt me Avokatin e Popullit t RM-s, me Komisionin pr mundsi t barabarta tfemrave dhe meshkujve n Kuvendin e RM-s, me Ministrin pr pun dhe politik sociale, mekomisionet pr mundsi t barabarta n suazat e njsive t vetadministrimit lokal, si dhe me gjithfaktort tjer relevant n kt fush. Jan miratuar Rregullore dhe Plan Strategjik pr punn eKomisionit. N periudhn e ardhshme do t prpunohet baz e t dhnave pr parashtresat epranuara n baz t diskriminimit.

sht prpiular Strategji Nacionale pr barazi dhe mosdiskriminim n baz t gjinis,prkatsis etnike, personave me mosh t ndryshme dhe persona me nevoja t veanta qmbulon periudhn 2012-2015.

1.2.4 Respektimi dhe mbrojtja e pakicave, t drejtat kulturore

Sekretariati pr zbatimin e Marrveshjes Korniz ka vazhduar me ndrmarrjen e aktivitetevet drejtuara n avancimin e prfaqsimit t drejt t prfaqsuesve t gjitha bashksive etnike,procesi i decentralizimit, prdorimi i gjuhs s bashksive joshumic dhe sistemi arsimor.

sht shnuar 10 vjetori nga nnshkrimi i Marrveshjes s Ohrit n t ciln ishte konfirmuarprcaktimi i fuqishm pr vazhdim me zbatim t plot t gjitha akteve normative q kan rezultuarnga Marrveshja e Ohrit. N periudhn e ardhshme do t miratohet Plan Strategjik i Sekretariatitpr periudhn 2012-2014.

N drejtim t prmirsimit t prfaqsimit t drejt n administratn shtetrore dhe publike,gjat vitit 2011 jan realizuar dy konkurse nga viti 2010 pr gjithsej 79 npuns shtetror. Nrrjedh jan konkurset pr 328 npuns shtetror prej t cilve 250 t dedikuara pr bashksitm t vogla etnike. N periudhn e ardhshme n bashkpunim me Ministrin pr shoqriinformatike do t punohet n zhvillim t planit pr harmonizim t oferts dhe krkess spunsimeve sipas K5 programit me qllim q t njjtat t prgjigjen n nevojat e vrteta tpunsimit n organet e administrats.

Jan miratuar ndryshimet e Ligjit pr prdorim t gjuhs q e flasin s paku 20 prqind tqytetarve n Republikn e Maqedonis dhe n njsit e vetadministrimit lokal. Gjat vitit 2012 dot miratohet Plan aksional pr prdorim t gjuhve. Ve ksaj, jan miratuar edhe ndryshime tLigjit pr prdorim t flamujve.

Me qllim t promovimit t marrdhnieve ndretnike n prputhje me marrveshjenkorniz, jan ndar 11.000.000,00 denar pr aktivitete programore t shoqatave dhefondacioneve.

Jan ndrmarr angazhime pr promovim dhe implementim t Strategjis pr arsim tintegruar. Sekretariati pr zbatimin e marrveshjes korniz ka formuar grup punues q do tshqyrtoj Strategjin pr arsim t integruar dhe do t tejkalohen mospajtimet rreth grupit t dyttematik.

Ka vazhduar t zbatohet Projekti pr prmirsimin e marrdhnieve ndretnike qimplementohet n Kumanov, Krov dhe Strug. sht formuar forum ndrmjet njsive tvetadministrimit lokal dhe biznes komunitetit t tre komunave, jan zbatuar trajnime pr ligjet q itangojn bashksit m t vogla etnike, jan zbatuar trajnime pr prmirsimin e koordinimit dhekomunikimit ndrmjet pushtetit qendror, njsive t vetadministrimit lokal, sektorit civil dhe mediave.

N periudhn e kaluar kan vazhduar prpjekjet n fushn e inkluzionit t romve.Republika e Maqedonis ka ndrmarr kryesimin me Dekadn e inkluzionit t romve. shtmbajtur edhe takim pune n temn Inkluzion i romve dhe romve refugjat, n bashkpunimndrmjet prfaqsuesve t Komisionit Evropian, institucioneve relevante nacionale, bashksisndrkombtare dhe organizatave lokale joqeveritare. Konkluzionet operative nga i njjti janshndrruar n plan prkats aksional pr prmirsimin e inkluzionit t romve dhe romverefugjat. Pas miratimit t planit nga ana e Qeveris implementimi i t njjtit n mnyr t rregulltdo t mbikqyret. N Buxhetin pr vitin 2012 jan siguruar mjete pr implementim t Dekads sRomve n shum t prgjithshme prej 45.990.000,00 denar. Pr kryesimin me Dekadn n anntjetr, jan siguruar 1.800.000,00 denar.

N suazat e aktiviteteve q zbatohen pr punsim, sht prpiluar Plani Operativ prprograme aktive dhe masa pr punsim 2012-2013. N t gjitha programet dhe masat e paraparapr punsim nga Plani operativ pr 2012-2013 si target grup jan prfshir romt. Prfshirja eromve n programet dhe masat nga Plani aksional do t realizohen n bashkpunim me APRMdhe QIR.

N pjesn e arsimimit t romve, vazhdon implementimi i Projektit Inkluzion t fmijve-rom n kopshtet fmijrore n vitin shkollor 2011-2012. Jan parapar aktivitete pr prmirsimin

15

e kapaciteteve t prindrve-rom, fmijt e t cilve jan inkuadruar n projektin, prmirsim tshkathtsive sociale dhe gjuhsore t fmijve-rom si dhe inkuadrim t pushteteve lokale nprmirsimin e integrimit t fmijve-rom. Vazhdoi implementimi i Projektit pr dhnien e bursavedhe mentorim t nxnsve rom nga viti i par deri n vitin e katrt t arsimit t mesm. N vitinshkollor 2011/12 sht siguruar mbshtetje financiare e 600 nxnsve.

N pjesn e shndetsis, filloi implementimi i programit pr ndrmjetsues shndetsorrom. Aktivitetet n periudhn e ardhshme do t drejtohen n ndrtimin e kapaciteteve t 16ndrmjetsuesve shndetsor rom n 8 komuna.

N pjesn e infrastrukturs, do t vazhdoj implementimi i Memorandumeve t nnshkruarame njsit e vetadministrimit lokal.

Pr momentin funksionojn 9 Qendra Informative Rome, ndrkaq n periudhn vijuese dot hapet edhe nj QIR shtes n Shkup. Do t botohet material promovues pr bashksin rome nlidhje me funksionimin dhe rolin e zyrave juridike mobile. Do t vazhdohet me trajnimet pr ndrtimt kapacitetet e t punsuarve n QIR.

N suazat e IPA 2008 Prkrahje e implementimit t Strategjis s romve", n drejtim tprforcimit t strukturave koordinuese operative rome n nivel nacional dhe lokal pr implementimine Strategjis s romve, do t vazhdoj zbatimi i trajnimeve pr ndrtim t kapaciteteve t palverelevante18, prforcim t dialogut me shoqrin civile dhe promovim t prioriteteve t Strategjis sRomve si pjes e politikave nacionale dhe sektoriale. Prve ksaj, planet ekzistuese aksionalelokale, do t revidohen dhe do t sigurohet mbshtetje financiare pr implementim t prioriteteve ttyre.

N suazat e kryesimit t Republiks s Maqedonis me Dekadn e Romve 2005-2015,sht parapar mbajtje e konferencs rajonale pr problemin e personave pa dokumente si follow-up n lidhje me rekomandimet e pranuara nga konferenca e realizuar "Mundsimi i qasjes sRomve n dokumetet pr dokumentacion personal - sfid rajonale", realizuar m qershor 2010.

Filloi aksioni pr identifikimin e personave t cilt nuk jan t evidentuar n librat am. Nfazn e par t zgjidhjes s ktij problemi, fokusi do t vendoset n personat t cilt aspak nuk jann evidenc, derisa n faz t dyt do t prfshihen personat q nuk kan dokumente personale,shtetsi t rregulluar ose jan me status t shtetasve t huaj.

1.3. SHTJE RAJONALE DHE OBLIGIME NDRKOMBTARERepublika e Maqedonis, n suazat e politiks s saj proaktive pr zhvillim t

marrdhnieve ndretnike dhe bashkpunim rajonal, do t vazhdoj me angazhim t prforcuar ndrejtim t avancimit t mtejm dhe pasurim t bashkpunimit si n plan bilateral ashtu edhe nkontekst t iniciativave rajonale.

N bashkpunimin, theks do t vihet n:- Avancim t bashkpunimit politik n t gjitha nivelet, duke prfshir edhe nivelin e

ekspertve, n funksion t proceseve t integrimeve evropiane, ndrkaq veanrisht t shtjeve tinteresit m t gjer rajonal, si jan: Bashkpunimi ndrkufitar, transporti dhe energjetika, mbrojtjadhe avancimi i mjedisit jetsor, lufta kundr krimit t organizuar, lufta kundr korrupsionit,bashkpunimi policor dhe doganor, trafikimi joligjor me njerz, imigracioni ilegal dhe riadmisioni,menaxhimi me kufijt dhe mbrojtja shndetsore.

- Promovim t bashkpunimit n suazat e Procesit pr stabilizim dhe asociim meBashkimin Evropian, nprmjet nnshkrimit t marrveshjeve prkatse bilaterale me shtetet tcilat kan lidhur Marrveshje pr stabilizim dhe asociim me Bashkimin Evropian.

- Implementim t prioriteteve n suazate Procesit pr bashkpunim me EvropnJuglindore (PBEJL), Kshilli pr bashkpunim rajonal (KBR), Iniciativa e Evrops Qendrore (IEQ)dhe SECI/SELEC-qendra n Bukuresht.

- Vazhdim t aktiviteteve n suazat e CEFTA Marrveshje e Evrops Qendrore prtregti t lir (Central European Free Trade Agreement), pjesmarrje n aktivitetet dhe ngjarjet nsuazat e Bashksis Energjetike pr Evropn Juglindore dhe intensifikim t aktiviteteve prprmbushjen e obligimeve nga Marrveshja pr themelim t bashksis energjetike, Marrveshjapr hapsir ajrore unike evropiane (ESAA), si dhe pjesmarrje n negociatat pr BashksiTransportuese.

- Prforcim t bashkpunimit n suazat e projekteve trilaterale (kufitare).- Republika e Maqedonis vazhdon t jet aktor aktiv dhe konstruktiv n plan rajonal,

duke dhn kontribut thelbsor pr thellimin e mtutjeshm t marrdhnieve t mira fqinjsore,bashkpunimin rajonal dhe prforcim t siguris rajonale. Maqedonia kryeson/udhheq me disaprojekte/qendra rajonale MARRI (Migration, Asylum, Refugees Regional Initiative), RACVIAC

16

(Center for Security Cooperation), Rrjeti shndetsor i steteve nga EJL (NALAS), Grupiprhershm punues pr zhvillim rajonal rural (SWG), ndrkaq me prfaqsuesit e vet merr pjesedhe n Kshillin pr bashkpunim rajonal dhe SEKI. M vitin 2011, Maqedonia ishte kryesuese eForumit Evropian pr reduktimin e rreziqeve nga katastrofat (European Forum for Disaster RiskReduction - EFDRR).

Republika e Maqedonis ka shprehur interes pr antarsim n Iniciativn e Adriatikut-Jonit, m prill 2011 gjat kryesimit t Malit t Zi me t njjtin. N periudhn prej qershor 2012 derim 2013, Republika e Maqedonis do ta marr kryesimin me PBEJL, ndrkaq rrjedhimisht shtpjes e Treshit Menaxhues t PBEJL.

N marrdhniet ndrmjet Republiks s Maqedonis dhe Republiks s Shqipris, nkt periudh vmendje e veant i kushtohet projekteve infrastrukturore, lidhjes rrugore dhehekurudhore, Korridori 8, lidhja energjetike, bashkpunimi intensiv dhe konstruktiv n suazat einiciativave rajonale dhe institucioneve ndrkombtare dhe organizatave, veanrisht n fushn eproceseve eurointegruese. Ministri i punve t jashtme i Republiks s Maqedonis dhe zvendskryeministri dhe ministri i punve t jashtme i Republiks s Shqipris, m 14 dhjetor 2011 nTiran kan nnshkruar Marrveshje pr ndryshime dhe plotsime t Marrveshjes ndrmjetQeveris s Republiks s Maqedonis dhe Kshillit t ministrave t Republiks s Shqipris prudhtime t ndrsjella t qytetarve, nshkruar m 2008, me ka do t mundsohet qytetart e dyshteteve t hyjn, dalin, kalojn dhe n afat t mesm t qndrojn deri n tre muaj n doperiudh gjashtmujore, llogaritur nga dita e hyrjes s par, me letrnjoftimet e vlefshmebiometrike.

Mbahet trendi pozitiv i zhvillimit t marrdhnieve bilaterale me Republikn e Kosovs.Republika e Maqedonis n mnyr t rregullt e riafirmon gatishmrin t transferoj prvojat eveta nga procesi eurointegrues. Prioritet i ndrsjell sht avancimi i bashkpunimit ekonomik,veanrisht n fushn e energjetiks, infrastrukturs dhe transportit.

Pritet hapje e kalimit t ri rajonal kufitar Bellanoc-Staniq, zgjerimi i rrjetit t infrastrukturs(autostrada Shkup-Prishtin), lidhje energjetike (largprues Shkup-Prishtin) dhe modernizim tkalimeve kufitare Bllac dhe Jazhinc. Bashkpunimi ndrmjet dy shteteve sht pasuruar mennshkrimin e marrveshjeve t shumta nga fushat e interesit pr dy shtetet.

N marrdhniet bilaterale ndrmjet Republiks s Maqedonis dhe Republiks sSerbis shnohet hapja e kalimit t ri kufitar, ndrkaq sht nnshkruar edhe marrveshje prkalimin e kufirit me letrnjoftime biometrike. Republika e Maqedonis ka nisur lidhje tmarrveshjes pr bashkpunim me Serbin n kontekst t procesit t aderimit n BE.

Sa i prket bashkpunimit bilateral ekonomik sht parapar edhe nisja me pun e Zyrs sDhoms Ekonomike e Republiks s Serbis n Republikn e Maqedonis.

Republika e Maqedonis ka prcaktim t fuqishm pr zhvillim t marrdhnievendrfqinjsore dhe bashkpunim bilateral me Republikn e Greqis mbi parimet e besimit dherespektimit t ndrsjell. Republika e Maqedonis sht e interesuar pr intensifikimin e kontaktevepolitike dhe dialogut me Repulikn e Greqis, me qllim t gjendet zgjidhje e ndrsjell epranueshme pr kontestin e imponuar nga Greqia, nn patronazhin e KB-s.

N vitin 2011 Republika e Maqedonis dhe Republika e Bullgaris kan nnshkruarMemorandum pr bashkpunim n integrimet evropiane dhe euroatlantike, sht hapur Qendr eprbashkt pr bashkpunim policor dhe doganor, ka hyr n fuqi Marrveshja ndrmjet dyshteteve pr bashkpunim ekonomik, ndrkaq nga fillimi i vitit 2011, tregtia me produkte industrialendrmjet dy shteteve sht liberalizuar trsisht.

T dyja shtetet demonstrojn gatishmrin e tyre pr aktivitete konkrete n fushn eprojekteve ekonomike, infrastrukturore dhe energjetike me domethnie pr t dyja shtetet dherajonin.

N lidhje me marrdhniet bilaterale me Malin e Zi shnohet nnshkrim i Marrveshjes prbashkpunim n kontekst t procesit t aderimit n BE ndrmjet qeverive t dyja shteteve.

Vitin e ardhshm pritet nnshkrim i marrveshjes ndrmjet qeverive pr kalimin e kufirit meletrnjoftime biometrike. Intensifikimi i marrdhnieve bilaterale dhe bashkpunim ndrmjet dyshteteve do t vazhdoj edhe n periudhn e ardhshme, veanrisht n plan ekonomik meorganizim t biznes forumeve si dhe performim t prbashkt n lidhje me shtje t interesit vitalrajonal.

Marrdhniet ndrmjet Republiks s Maqedonis dhe Bosnj dhe Hercegovins ikarakterizon mbajtja e rregullt e takimeve dhe kontakteve n t gjitha nivelet, ndrkaq janintensifikuar konsultimet bilaterale n nivel t ekspertve.

17

N perudhn e ardhshem pas konstituimit t Kshillit t ministrave t Bosnj dheHercegovins, pritet thellim i marrdhnieve dhe bashkpunimit dhe ndrmarrjes s aktiviteteve tparapara, veanrisht n plan t nnshkrimit t marrveshjeve/kontratave t harmonizuara, si dheorganizim t biznes forumit.

Marrdhniet bilaterale me Republikn e Kroacis n vazhdueshmri vlersohen si shumt mira. T dyja palt mbajn dialog t rregullt dhe kmbejn prvoja n lidhje me arritjet nzbatimin e reformave, pr shkak t plotsimit t kritereve pr antarsim. Mbahen takime trregullta bilaterale n nivel politik, shtetror, parlamentar, ekonomik dhe kulturor.

Maqedonia prshndet finalizimin e suksesshm t negociatave pr antarsim me t drejtat plot t Kroacis n BE dhe ka interes pr kontinuitet t mtutjeshm n komunikimin dhendarjen e prvojave t Kroacis nga procesi i negociatave dhe aderues. N periudhn e ardhshmepritet intensifikim edhe n marrdhniet ekonomiko-tregtare.

Marrdhniet me Republikn e Turqis jan n nivel t lart dhe ato i karakterizon frym emiqsis, si dhe prcaktim i fuqishm pr mirkuptim t ndrsjell, shkall e lart e besimit dhemungesa e shtjeve t hapura apo t kontestueshme, si dhe bashkpunim i suksesshm n tgjitha fushat e interesit t prbashkt. Cilsia e marrdhnieve ndrmjet dy shteteve n m shumsegmente arrin shkall t partneritetit strategjik.

N periudhn e ardhshme dy shtetet do t vazhdojn me konsultime t rregullta bilateraledhe kmbim t prvojave, ndr t tjerat, n lidhje me shtjet e procesit t integrimit n BE. Theksido t fokusohet edhe n bashkpunim ekonomik. N vitin 2012, ndr t tjerat, pritet hapje eQendrave Kulturoro-informative t Republiks s Maqedonis n Stamboll dhe t Republiks sTurqis n Shkup.

OBLIGIME NDRKOMBTARE

Republika e Maqedonis ka vazhduar edhe m tej trsisht t bashkpunoj me TribunalinNdrkombtar Penal pr ish-Jugosllavin. Kuvendi i Republiks s Maqedonis m 19 korrik2011 miratoi interpretim autentik t nenit 1 t Ligjit pr amnisti. Aplikohet pr t gjith kryersit eveprave penale t lidhura me konfliktin n vitin 2011, me prfundim m datn 26 shtator 2001,prve pr personat t cilt kan kryer vepra penale t lidhura dhe n lidhje me konfliktin n vitin2001, ndrkaq kundr t cilave Tribunali Ndrkombtar pr prndjekjen e personave prgjegjs prshkelje t rnd t s drejts ndrkombtare humanitare n territorin e ish Jugosllavis nga vitin1991, ka ngritur procedur. Me kt jan mbyllur katr lndt e kthyera nga Tribunali.

Gjat lidhjes s marrveshjes bilaterale me SHBA-n pr marrjen e civilve amerikan ngajurisprudenca e Gjykats Ndrkombtare Penale, Republika e Maqedonis ka marr parasyshudhzimet e BE-s nga muaji shtator 2002. Marrveshja sht lidhur n baz joreciproke,prkatsisht ka t bj me vetm shtetas t SHBA-ve dhe nuk ndikon n obligimet t cilatMaqedonia i ka ndrmarr me ratifikimin e Statutit t Roms. Marrveshja nuk prjashton mundsinq kryersve eventual t veprave penale tu gjykohet n Maqedoni ose ato t dorzohen n SHBAn procedur t mtejshme. N pajtim me udhzimet e BE-s, me Marrveshjen parashihetmundsi pr ndrprerjen e saj, me krkes t njrs prej palve nnshkruese.

II KRITERET EKONOMIKE

2.1. EKZISTIMI I EKONOMIS FUNKSIONALE TREGTARE

Stabiliteti makroekonomikRuajtja e stabilitetit makroekonomik dhe vendosja e rritjes ekonomike t bazave t

qndrueshme t shndosha, si dhe mbajtja e politiks s koordinuar fiskale dhe monetare, mbetenimperativ edhe n periudhn e ardhshme afatmesme.

Politika makroekonomike n periudhn e ardhshme afatmesme do t prqendrohet nprmirsimin e mtutjeshm t ambientit afarist, politiks tatimore dhe doganore t investimeve tdrejtprdrejta t huaja dhe stimulim t aktivitetit investues, si dhe zhvillim t kapitalit njerzor dheinfrastrukturn ekonomike t shtetit.

Me politikn makroekonomike n periudhn 2012-2014 sigurohen kushte pr aktivitet trritur ekonomik nprmjet politiks s qndrueshme fiskale, e cila n koordinim me politiknmonetare do t kontribuoj pr arritjen e qndrueshmris s pozits eksterne t shtetit dhesigurim t nivelit t inflacionit q do ta mbshtes aktivitetin ekonomik n shtet. Politika

18

makroekonomike n periudhn e ardhshme do t paraqet garanci pr rritje t qndrueshmeekonomike n Republikn e Maqedonis nprmjet nivelit t qndrueshm t borxhit publik dhenivel t matur t deficitit buxhetor, n kombinim me kursin stabil devizor.

Politika monetarePolitika monetare edhe n vitin 2012 do t fokusohet n ruajtjen e stabilitetit t mimeve, si

komponent prbrs t stabilitetit makroekonomik, nprmjet ruajtjes s kursit stabil devizor tdenarit n raport me euron. Si kontinuitet i vitit 2011, edhe 2012 do t shoqrohet me pasiguri tmadhe n lidhje me lvizjet globale dhe problemet aktuale n euro-zonn. N kt kontekst, sfidatthemelore t politiks monetare n vitin 2012 jan t lidhura me pasigurin n lidhje me krizn eborxhit n euro-zonn dhe ndikimin e vet mbi rritjen e BE-s, si partneri jon m i rndsishmtregtar, si dhe ndikimi mbi rritjen ekonomike, lvizjet n tregun devizor dhe ndikimet potencialeeksterne mbi inflacion. Rrjedhimisht, politikat makroekonomike edhe n vitin 2012 do t jen tfokusuara n prcjelljen e rregullt t lvizjeve n ekonomin vendase dhe rrethinn ndrkombtaredhe sipas nevojs do t ndrmerren masa n drejtim t mirmbajtjes s stabilitetit makroekonomik.

InflacioniN vitin 2012 pritet ngadalsim i konsiderueshm i rritjes s mimeve, gjat shkalls s

projektuar t inflacionit prej rreth 2%. Projektimi pr vitin 2012 sht bazuar mbi presupozimin prreduktimin e mimit t nafts dhe t ushqimit, si dhe t relativisht inflacionit m t ult t huaj. Ktopresupozime jan n pajtim me lvizjet e pritura t ekonomis globale. N mnyr plotsuese,projektimi i inflacionit pr vitin 2012 prfshin edhe rritje t mimit t energjis elektrik dhe ngrohjesn fillim t vitit. N kontekst t shkalls m t ult t inflacionit krahasuar me vitin e kaluar, duhet tmerret parasysh edhe baza e lart krahasuese, veanrisht nga gjysma e par e vitit 2011. N vitin2012 nuk priten presione nga ana e krkess vendase, prkatsisht dinamika e inflacionit do tkushtzohet kryesisht nga faktort nga ana e oferts. Politika monetare, sikur edhe deri tani, do tjet e orientuar n mirmbajtjen e stabilitetin e kursit devizor, si udhheqs nominal q sht nfunksion t mirmbajtjes s stabilitetit t mimeve.

Rreziqet pr projektimet e inflacionit pr vitin 2012 jan kryesisht n drejtim teposht dhekan t bjn me problemet aktuale financiare n euro-zonn, q imponojn pasiguri n aspekt ttrajektoris s ardhshme t mimeve botrore dhe efektit t tyre barts mbi mimet vendore.Njkohsisht, realizim eventual i rreziqeve negative pr rritjen ekonomike t ekonomis vendore dot kishte shkaktuar presion shtes n drejtim teposht mbi mimet.

N dy vitet e ardhshme, 2013-2014, pritet inflacioni t jet relativisht i ult dhe stabil, merast do t kishte lvizur rreth 2%. N afat t mesm, lvizja e inflacionit do t jet nn ndikim tlvizjes s mimeve botrore t produkteve bazike, por edhe t dinamiks s aktivitetit ekonomikn ekonomin vendore.

Aktiviteti ekonomikFaktort e jashtm n vitin 2012 pritet t ken kontribut m t matur mbi rritjen ekonomike.

N kto baz, rritja ekonomike n Republikn e Maqedonis pr vitin 2012 pritet t jet rreth 4,5%.Rritja e BPV-s pritet t nxitet nga krkesa vendore. Bruto investimet pritet t realizojn shkallnm t lart t rritjes, t projektuar n nivel prej 8,5%, me rast politika fiskale nprmjet rritjes splanifikuar t shpenzimeve kapitale pritet n mnyr t konsiderueshme t kontribuoj n rritjen einvestimeve n ekonomi. N kto suaza, jan planifikuar investime n infrastrukturn rrugore dhehekurudhor, q e lidh shtetin me partnert kryesor tregtar, investimet n pjesn e energjertiks ndrejtim t rritjes s prodhimit vendas t energjis dhe lidhjes m t mir t rrjetit me shtetet fqinj,investime n infrastrukturn komunale, prmirsim t kushteve n sistemin arsimor dheshndetsor, si dhe investime n kultur dhe qendrat sociale.

Konsumi prfundimtar gjithashtu pritet t jap kontribut pozitiv drejt rritjes ekonomike, merast projektimi i rritjes s konsumit personal gjat vitit 2012 sht rreth 4%, ndrsa rritja ekonsumit publik sht projektuar n nivel prej 1,4%. N lidhje me shkmbimin e jashtm tregtarpritet ngadalsim i but i rritjes pozitive. N baz reale, projektimi i rritjes s eksportit t mallravedhe shrbimeve sht 7,7% ndrsa importi pritet t rritet pr 7% gjat vitit 2012.

Vitet e kaluara t periudhs s analizuar, megjithat, pritet prshpejtimi i rritjes ekonomikeglobale dhe forcimi gradual i besimit t investuesve, q do t rezultoj me intensifikimin ekmbimeve t jashtme tregtare dhe financiare n shtet.

19

Kshtu, gjat periudhs 2013-2014 pritet intensifikim i caktuar i BPV, n 5% gjat vitit 2013dhe 5,5% gjat vitit 2014. Gjat ksaj periudhe, gjithashtu edhe gjat vitit 2012, pritet rritjaekonomike t lviz nga krkesa vendase. Rritja reale e bruto investimeve sht projektuar n nivelrreth 10%. Rritja e konsumit privat gjat ksaj periudhe pritet t jet stabile, projektuar n 4,2%gjat vitit 2013 dhe 4,5% gjat vitit 2014. Projektimet e tilla bazohen n lvizjet e pritura t tregut tpuns, tendenca e pritur e rritjes s rogave, projektimet e rritjes s kreditimit t popullsis, si dhepritjet e rritjes s matur t transferimeve private nga vendet e huaja. Rritja e konsumit publik pritett jet i matur, duke lvizur ndrmjet 1,8% dhe 2,5%. N lidhje me kmbimin e jashtm tregtar, npajtim me supozimet pr tendencat ekonomike globale, si dhe aktiviteti i investimeve t pritura nzonat industriale zhvillimore teknologjike, pritet dinamizm i but i rritjes s kmbimit t jashtmtregtar. N afat m t gjat pritet prmirsim i caktuar i eksportit, ndrsa n afat m t shkurtprmirsimi i strukturs s importit, duke pasur parasysh at se realizimi i ktyre investimevesupozon edhe import m t madh t t mirave industriale. Shkalla reale e rritjes t eksportit gjatvitit 2013 pritet t jet 9,5%, ndrsa importi pritet t ket rritje me shkall prej 8,5%. Gjat vitit 2014projektimet e rritjes t eksportit dhe importit jan 9% dhe 8,1% n mnyr prkatse.

Tregu i punsRritja ekonomike e parapar gjat periudhs 2012 - 2014 pritet t ket ndikim pozitiv mbi

lvizjen e tregut t puns. Sipas projektimeve pritet rritja mesatare vjetore e numrit t tpunsuarve t jet ndrmjet 3% dhe 3,5%. Kjo megjithat, do t rezultoj me reduktimin e numrit tt papunsuarve pr rreth 2,5% mesatarisht pr periudhn e analizuar. Zmadhimi i punsimevepritet edhe nga rritja e forcs s puns, projektuar n 1% dhe 1,6% pr periudhn e analizuar.Lvizjet e tilla implikojn shkall t punsimit gjat vitit 2014 t rritet n 42,5% ndrsa shkalla epapunsis t reduktohet n rreth 27%. Popullsia aktive gjat vitit 2014 pritet t arrij 58,3% tpopullsis s aft pr pun. N periudhn e analizuar rritja reale e rogs mesatare bruto pritet tlviz ndrmjet 1,5% dhe 4% ndrsa rritja reale e neto rrogs mesatare pritet t jet m e lart, sirezultat i reduktimeve t planifikuara n shkall t kontributeve sociale dhe rritjes graduale t lirimittatimor. N baz t ksaj, rritja reale e neto rrogs mesatare gjat vitit 2012 sht projektuar nnivel prej rreth 2%, ndrsa gjat vitit 2014 shkalla e rritjes pritet t jet 4,5%.

Sektori i jashtmPas thellimit t deficitit t llogaris rrjedhse gjat vitit 2011, n dy vitet e ardhshme pritet

stabilizim i tij. Gjegjsisht, gjat vitit 2012, deficiti i llogaris rrjedhse pritet t jet n nivelin e vitit2011 (4,8% t BPV). Komponentt themelor t llogaris rrjedhse, pritet t shnojn lvizjedivergjente. Gjegjsisht, pritet ngushtimi gradual i deficitit tregtar, prkundr tendencs sngadalsimit t vogl t pjesmarrjes s neto t hyrave n baz t transferove private n BPV.Ngushtimi i deficitit tregtar bazohet n rritjen m t shpejt t pritur t eksportit n raport me rritjene importit. N suazat e deficitit tregtar, pritet deficit tregtar i energjis stabile, n pajtim metendencn e ult t kostos s nafts dhe nivelit t ult t kostos s energjis elektrike. Ngushtimi iprojektuar i deficitit tregtar pritet t rezultoj nga prmirsimi i saldo jo - energjike, ku barts kryesorpritet t jet prmirsimi i saldos tregtare n kmbimin e produkteve kimike dhe n kmbimin eushqimit. N lidhje me dinamikn e pritur t ngadalsuar t transferimeve private, duhet ttheksohet se paraqet normalizimin e tyre gradual, me prjashtim t nivelit t arritur gjat vitit 2010.Kompozimet tjera t llogaris rrjedhse, kategorit shrbime dhe t ardhura, gjat vitit 2012 pritet tmbahen n nivel relativisht stabil.

Gjat periudhs 2013 - 2-14, deficiti i llogaris rrjedhse pritet t shnoj uljen e mtejmegraduale edhe n vitin 2014 t jet dika nn 4% t BPV. Kjo ulje e deficitit pritet t rezultoj ngaprmirsimi i mtejm i saldos tregtare, me rast n vitin 2014 kjo do t jet 20% t BPV dhe do tjet m e ult pr prafrsisht 3 pik t prqindjes s BPV n raport me vitin 2011. Ulja e till edeficitit tregtar sht n pajtim me dinamizmin e pritur t aktivitetit ekonomik, duke pasur parasyshkontributin e kapaciteteve t reja bazuar n kapital t huaj. Njkohsisht pritet prshtatja e mtejmee uljes s transferimeve private, me ka gjat vitit 2014 ato do t jen 16,7% t BPV pr ka rreth 1prqindje e poenve n raport me vitin 2011. Te kategoria e t hyrave pritet rritje e deficitit , qkryesisht rezulton nga shpenzimet e pritura m t larta n baz t t ardhurave t investimeve thuaja t drejtprdrejta, ndrsa saldoja te shrbimet pritet edhe m tutje t jet n nivel pozitiv dhestabil.

Projektimi i saldos s llogaris rrjedhse t bilancit pagesor pr periudhn 2012 - 2014shoqrohet me rreziqe. Gjegjsisht, lvizjet e ekonomis globale paraqesin faktor t rndsishmt rrezikut pr lvizjet n bilancin pagesor t ekonomis maqedonase n afat t mesm, n veanti

20

n kushte t pa siguris s zmadhuar n prgjithsi. Nga ana tjetr, sht fakt se rritja graduale enumrit t kapaciteteve eksportuese n ekonomi, q n afat t mesm duhet t rezultoj mediverzifikimin e eksportit, prmirsimi i performancave t eksportit, si dhe prforcimi i fleksibilitetit tekonomis n lidhje me shokun e jashtm.

Neto t hyrat n llogarin fiskale kapitale gjat vitit 2012 pritet t jet afr 8% t BPV qsht e ngjashme me prqindjen e nivelit pr vitin 2011. Komponent kryesor t , t hyravekapitale pritet t jen t ardhura n baz t investimeve t huaja t drejtprdrejta dhe ngarkimin meborxh t shtetit n vendet e huaja n pajtim me deficitin buxhetor t projektuar pr vitin 2012 dhekonstruksionin financiar pr financimin e tij. Neto t ardhurat t llogaris kapitale - fiskale prperiudhn 2013 - 2014 pritet t jen relativisht stabil, gjat ka mesatarisht do t jet rreth 7,2% tBPV. Stabilizimi gradual i veprimeve financiare globale, reduktimi i pasiguris dhe prmirsimi iperceptimeve t investitorve t huaj, jan faktort t cilt do t veprojn n drejtim t rritjes srrjedhojave private financiare. N mnyr konsekuente, investimet e huaja t drejtprdrejta pritetgradualisht t rriten, duke u afruar n nivel karakteristik pr vitet e performancave m t mira t ktijaspekti. Dinamika e till paraqet rritje t matur t investimeve t huaja t drejtprdrejta deri n vitin2014 pr rreth 2 prqindje t ponve t BPV, krahasuar me vitin 2011. Me rimkmbjen eekonomis vendase pritet edhe niveli prkats i ngarkimit me borxh t sektorit privat, me kasektori privat gjat periudhs 2012 - 2014 t shnoj rritje t matur.

N pajtim me lvizjet e projektuara t llogaris rrjedhse dhe financiare, bruto rezervatrevizore pr periudhn 2012 - 2014 pritet t shnoj rritje t vazhdueshme dhe t mbahet n nivelprej rreth katr muaj mbulim t importit t mallrave dhe shrbimeve t secilit vit t ardhshm. Nivelii till i rezervave revizore sht n funksion t mbshtetjes s strategjis pr targetimin e kursit tdevizave.

Projektimi i t ardhurave kapitale n periudhn e ardhshme tre vjeare lidhet me pasiguri tmadhe duke pasur parasysh kushtzimin e lart t lvizjeve dhe sentimentin e tregjeve globalefinanciare, n periudh jashtzakonisht t ndjeshme pas tronditjeve m t mdha financiare.

Financat publikeQllimet e politiks fiskale do t ngelin t orientuara kah rruajtja e stabilitetit makroekonomik

dhe mbshtetjes s ekonomis maqedonase prmes prmirsimit t cilsis s financave publike,para s gjithash prmes rritjes s vllimit t investimeve kapitale, duke mbajtur llogari pr pozitn ejashtme tregtare dhe rruajtjen e kursit stabil t denarit. Gjat ksaj, shkalla e deficitit buxhetor do tjet e matur pr ekonomin, n suazat e kriterit t Mastrikut.

T ardhurat e projektuara pr buxhetin qeveritar t konsoliduar gjat periudhs sardhshme tre vjeare shnojn rnie relative si pjesmarrje n BPV, edhe at prej 34,7% t BPVgjat vitit 2011 n 32,6% gjat vitit 2014. Si rezultat i kontinuitetit gjat zbatimit t politiksbuxhetore t disiplinuar dhe konsolidimit t prforcuar t shpenzimit publik, shpenzimet eprgjithshme gjat periudhs 2011 - 14, gjithashtu, do t realizojn ulje prej 37,2% gjat vitit 2011n 34,8% gjat vitit 2014.

Ana e shpenzimeve t Buxhetit t Republiks s Maqedonis pr periudhn 2012- 2014sht dizajnuar n funksion t mbshtetjes s rimkmbjes s ekonomis maqedonase, kalimin epasojave t periudhs n kriz dhe rritja e investimeve n projekte infrastrukturore. Kshtu, shtplanifikuar prmirsimi i strukturs s shpenzimeve me pjesmarrje t rritur n shpenzimet kapitaleprej 13,1% gjat vitit 2011 n 16,5% 2014, pr llogari t reduktimit t shpenzimeve rrjedhse prej86,9% - 2011 n 83,5% - 2014, respektivisht pr 3,4 p.p. Ndryshimi pozitiv n strukturn eshpenzimeve publike sht e nevojshme pr shkak t realizimit t shkallve t parapara pr rritjeekonomike dhe korrespondon me prcaktimin pr vazhdimin e konsumit buxhetor restriktiv npjesn e shpenzimeve jo produktive dhe t ardhurave nga investimet pr financimin e projektevekapitale, si nga burime vendase, ashtu edhe t huaja (IPA dhe mjete kreditore).

N pajtim me projektimet e t hyrave dhe shpenzimeve t Buxhetit t Republiks sMaqedonis n periudhn e ardhshme afatmesme sht planifikuar deficiti t realizohet n nivelprej 2,5- 2,2% t BPV.

Duke pasur parasysh nivelin e matur t borxhit publik dhe shtetror, gjat periudhs 2012deri 2014 ekziston hapsir pr rritje t matur t aktivitetit investues prmes prdorimit tmbshtetjes kreditore gjat ksaj pa u cenuar mbajtja afatgjate e nivelit t ngarkimit t shtetit meborxh.

N kt drejtim gjat vitit 2012 - 2014 projektohet rritje e borxhit shtetror, si rezultat iinvestimeve t reja n sfern e infrastrukturs rrugore dhe hekurudhore, ujsjells dhe kanalizim,

21

objekte sportive, ndrtim t banesave sociale, si dhe investime n sfern e arsimit, t cilat do timplementohen nga ana e e organeve t administrats shtetrore.

2) Veprimi i lir reciprok i forcave tregtare (privatizimi)

Aktivitetet ekonomike n Republikn e Maqedonis bazohen n pronsi dominuese privateme funksionimin e plot t ekonomis s tregut n baz t parimeve t veprimeve t lira tndrsjella t oferts dhe krkess.

Procesi i mtejm i privatizimit prfshin ristrukturimin e sektorit publik (Hekurudhatmaqedonase, Ndrmarrja shtetrore pr ekonomizim me hapsira banesore dhe afariste, NPMakedonija pat, Posta e Maqedonis etj.), me prcaktimin e mundsis pr shitjen e mtejme tpjesve t ndara prej tyre, prfshir edhe shitjen e disa nga veprimtarive, si dhe shitje t aksionevet shtetit ose t Fondit pr sigurim pensional dhe invalidor.

N suazat e procedurs pr privatizim t katr kompanive t mdha: EMO SHA Ohr, OHISSHA Shkup, Kombinati i duhanit SHA Prilep dhe Eurokompozit SHA Prilep, gjat vitit 2010 janrealizuar shpallje publike pr shitjen e aksioneve t shtetit dhe t Fondit pr SPI, t cilat prfunduanpa sukses. Shpallja e re publike pr grumbullimin e ofertave pr shitjen e 65,15% t kapitalit tshoqris EMO SHA Ohr, prfundoi n korrik 2011 pa ofert.

N vijim sht hartimi i ligjit t ri i cili do t rregulloj privatizimin e kapitalit shtetror.

3) Mosekzistimi i barrierave pr hyrje dhe dalje nga tregu

Nj nga prioritetet strategjike t Qeveris s Republiks s Maqedonis sht prmirsimi ibiznes-klims n baz t vazhdueshme n Republikn e Maqedonis. Pr kt qllim prmesrevidimit sistemor dhe t vazhdueshm t rregullativs aktuale n Republikn e Maqedonis do tthjeshtsohen dhe eliminohen formalitetet joesenciale dhe pengesat administrative t cilat engarkojn punn e prditshme dhe veprimin e bizneseve dhe qytetarve me ka do t mundsohetprmirsimi i rregullativs ligjore, rritja e kapaciteteve t trupave rregullator t cilat mbikqyrintregun dhe do t vendoset dialog i rregullt me biznes bashksin.

Republika e Maqedonis gjat vitit 2012 do t hyj si shteti i gjasht n bot n baz tindikatorit hapje biznesi dhe shteti i par n Evrop. N drejtim t zbatimit t rekomandimeve tWorld Bank, Doing business. Gjat vitit 2011 u lshuan n prdorim sistemi elektronik prregjistrimin e shoqrive tregtare prfshir edhe integrimin operativ dhe funksional t bazave t tdhnave t Agjencis pr punsim, fondin e sigurimit pensional dhe invalidor dhe Fondin e sigurimitshndetsor, n sistem njsportel. Sistemi elektronik pr prdorimin e procedurave falimentuese,Regjistri elektronik i personave t cilt nuk mund t themelojn dhe t menaxhojn dhe persona tcilt jan t penguar ose kan pushuar t kryejn funksionet themelore n organin e menaxhimit tshoqris tregtare, Sistem elektronik pr paraqitje dhe regjistrim n regjistrin e depozitave dheSistemi elektronik pr paraqitje dhe regjistrim n regjistrin pr lizing.

Gjat vitit 2011 u miratua Strategjia kombtare pr standarde elektronike n kmbim t tdhnave t natyrs financiare dhe afariste. Implementimi i saj do t kryhet nga viti 2012 meprojektin Metabaza qllimi i s cils sht deri n fund t vitit 2014 t gjitha t dhnat t cilat npajtim me dispozitat pr punn afariste t shoqrive tregtare, me karakter financiar dhe biznesi, tmund t sinkronizohen dhe t tregohen me HBRL format dhe secili investues (vendas ose i huaj) nmnyr prkatse do t mund t analizoj dhe marr vendimet n lidhje me suksesin financiar tshoqris. Njkohsisht kjo do t paraqes interoperabilitet ndrmjet regjistrave t Regjistritqendror, Banks popullore t Republiks s Maqedonis, Burss Maqedonase, Sistemit interbankar t Kliringut, Komisionit pr letra me vler. Strategjia parasheh Regjistri qendror t jetbarts i t a.q. XBRL jurisdikcionit n Republikn e Maqedonis si pjes e rrjetit botror prprdorimin dhe lidhjen me prdorimin e XBRL. Varsisht nga progresi i projektit dhe tempos srealizmit t IPA TAIB 1, sht parapar mbshtetje pr implementimin e Strategjis pr XBRL nsuazat e IPA 2012 Zhvillim i sektorit privat.

Reforma rregullatoreKompetenca pr prcjelljen dhe koordinimin e procesit t projekteve t cilat kan t bjn

me Reformn rregullatore e merr prsipr Ministria e Shoqris Informatike dhe Administrats.

Gijotina rregullatore

22

Projekti Gijotina rregullatore n vazhdimsi zbatohet n m tepr faza n drejtim t uljes sprocedurave burokratike pr biznes sektorin dhe qytetart. N vijim sht implementimi me sukses imasave t fazs s dyt dhe t tret t Gijotins rregullatore, me t cilat sht arritur mnjanimi inumrit t madh t barrierave administrative, si dhe thjeshtsimi i numrit t madh t procedurave prlshimin e miratimeve dhe lejeve pr brjen e biznesit.

Si vazhdim i ktij projekti, e n drejtim t avancimit plotsues s veprimit afarist dhethjeshtsimit t procedurave pr brjen e biznesit prmes dialogut t vazhdueshm me bizneskomunitetin, Qeveria e Republiks s Maqedonis filloi projekt t ri - "Gijotina rregullatore prthjeshtsimin e dispozitave dhe reduktimin e shpenzimeve t zejtarve ", qllimi i t cilave do t jetreduktimi i ngarkess administrative t zejtarve. N fillim t vitit 2012 planifikohen konsultime treja dhe fillimi i fazs s katrt t Gijotins rregullatore - "Prparsi pr t vegjlit", ku fokusivendoset mbi thjeshtsimin e kushteve pr pun t ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme.

Vlersimi i ndikimit t rregullativsObligimi ligjor pr t gjitha