Embed Size (px)
Citation preview
ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ1. İşe Devamsızlık
2. İşe Devamsızlığa Neden Olan Unsurlar
3. İşe Devamsızlığın Ölçülmesi
4. İşe Devamsızlığın Sonuçları
5. İşe Devamsızlığın Azaltılması İçin Alınması Gereken
Tedbirler
6. İşte Monotonluk
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
2
1. İŞE DEVAMSIZLIK
Genel olarak işe devamsızlık, işgörenin planlanmış bir iş için hazırda bulunmamasıdır. Başka bir deyişle, işgörenin fiziksel olarak işyerinde olmamasıdır.
Bu genel tanım, işe devamsızlığın öngörülmesi ve kontrol altına alınması gerektiği durumlarda yetersiz kalmaktadır. İşe devamsızlık konusunda yapılan çalışmalarda, genel olarak iki ayrıma gidilmiştir. Bunlar;
• Mazeretsiz işe devamsızlık (unexcused/voluntaryabsenteeism)
• Mazeretli işe devamsızlıktır (excused/involuntaryabsenteeism).
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
3
1. İŞE DEVAMSIZLIK
Mazeretsiz işe devamsızlık ayrımına, işgörenin yöneticisine herhangi bir mazeret bildirmeden işine gitmemesi veya bildirse bile kabul edilebilir bir mazereti olmadığı halde işine gitmemesi durumunu kapsamaktadır.
İşgörenlerin ileri sürdükleri mazeretlerin kabul görüp görmeyeceği konusu da işletmeden işletmeye farklılaşmaktadır.
Mazeretli işe devamsızlık, işletmenin kabul ettiği mazeretler veya durumlar karşısında (örneğin sağlık sorunları gibi) işgörenin işe gelmemesi davranışıyla ortaya çıkmaktadır.
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
4
1. İŞE DEVAMSIZLIK
Mazeretli işe devamsızlık durumunda, işgörenin mazeret
üzerinde kontrolü söz konusu değildir. Sağlık sorunlarının ne
zaman ortaya çıkacağı veya katılması gereken bir cenaze
töreni gibi durumlarda işgörenin yapabileceği bir şey yoktur.
Diğer taraftan mazeretsiz işe devamsızlıkta ise durum daha
da farklıdır. İşgören, çoğu zaman, bireysel amaçları
doğrultusunda kararlarını oluşturmakta ve durumun
kontrolünü tamamen elinde tutmaktadır.
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
5
2. İŞE DEVAMSIZLIĞA NEDEN OLAN UNSURLAR
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
6
3. İŞE DEVAMSIZLIĞIN ÖLÇÜLMESİ
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
7
İşe devamsızlığı ölçmek için en yaygın kullanılan ölçüm
türleri;
• “kayıp zaman ölçümü” ve
• “devamsızlık sıklığı ölçümü”dür.
3. İŞE DEVAMSIZLIĞIN ÖLÇÜLMESİ
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
8
Kayıp zaman ölçümünde, bir işgörenin belirli bir zaman
dilimindeki devamsızlığı saat ve gün olarak gösterilmektedir.
Örneğin, bir işgören üç aylık zaman diliminde üç gün işe
gelmemişse, bu işgörenin işe devamsızlık düzeyi üç gün
veya yirmi dört saat olacaktır.
3. İŞE DEVAMSIZLIĞIN ÖLÇÜLMESİ
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
9
Diğer ölçüm türü olan devamsızlık sıklığı ölçümünde ise belirlenen bir zaman diliminde devamsızlığın ne kadar tekrar ettiği belirlenmektedir.
İşe devamsızlık sıklığı, bir günden birkaç haftaya kadar değişik değerler alabilir. Örneğin, bir işgörenin üç aylık zaman diliminde üç gün işe gelmemişse ve bu üç gün devamsızlık her aya bir gün olacak şekilde yayılmışsa, işe devamsızlık sıklığı üç değerini alacaktır.
Fakat, işgören üç gün üst üste gelmemişse bu durumda işe devamsızlık sıklığı bir değerini alacaktır.
3. İŞE DEVAMSIZLIĞIN ÖLÇÜLMESİ
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
10
Her ne kadar işe devamsızlığı ölçmek için kayıp zaman
ölçümü ve devamsızlık sıklığı ölçümü araştırmalarda yaygın
olarak kullanılsa da, kayıp zaman ölçümü daha fazla tercih
edilmektedir.
Kayıp zaman ölçümü, devamsızlık sıklığı ölçümünden daha
fazla değişkenlik içermektedir.
4. İŞE DEVAMSIZLIĞIN SONUÇLARI
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
11
4. İŞE DEVAMSIZLIĞIN SONUÇLARI
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
12
4. İŞE DEVAMSIZLIĞIN SONUÇLARI
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
13
4. İŞE DEVAMSIZLIĞIN SONUÇLARI
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
14
4. İŞE DEVAMSIZLIĞIN SONUÇLARI
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
15
5. İŞE DEVAMSIZLIĞIN AZALTILMASI İÇİN
ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
16
6. İŞTE MONOTONLUK
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
17
Monotonluk belli bir ortamdaki duyusal uyarılmayla
tanımlanmaktadır.
McBain (1970) e göre, uyaran değişmiyor ya da öngörülebilir
bir biçimde değişiyorsa, bu duruma “monoton” denir.
O’Hanlon’a göre de, duyusal uyaran sabit ya da tekrara
dayalı ise durum monotondur.
6. İŞTE MONOTONLUK
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
18
Cabon’a göre (1992), monotonlukla yakından alakalı olan
iki temel kavram vardır:
• Görevin monoton olması,
• Durumun monoton olması.
6. İŞTE MONOTONLUK
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
19
Görevin monoton olması durumunda, oldukça uzun bir
zaman basit bir davranış tekrar tekrar gerçekleştirilir.
Durumun monoton olmasında ise, psikolojik ve fizyolojik
değişikliklerin birleşik etkisi söz konusudur.
6. İŞTE MONOTONLUK
Dr. Öğr. Üye. Gözde MERT
20
Monotonluğa verilen psikolojik tepki sıkıntı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu da yapılmakta olan işe ilginin kaybolmasına neden olmaktadır. Doğal olarak stres de bu konularla yakından ilgilidir.
Dinamik stres modeli aşırı yük ve düşük yük durumlarının strese neden olduğunu ortaya koymaktadır. Cabon stres ve monotonluk biraraya geldiğinde aşırı yorgunluğun ortaya çıktığına işaret etmektedir.
Bu da daha başka ve ciddi psikolojik sorunların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Fizyolojik aktivasyonda azalma bilgi işleme sürecini de etkilemektedir
TEŞEKKÜRLER
