Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
+
Auteur: Carolien Kock-te Wiel
Functie: Adviseur Milieu
Versie: definitief
Datum: augustus 2016
2015 Rijnstate
2
Inhoudsopgave
1 Voorwoord ...................................................................................................................... 3
2 Profiel van de organisatie ........................................................................................... 4
3 Milieubeleid /duurzaamheidsbeleid ......................................................................... 5
4 Uitgevoerde acties 2015 ............................................................................................. 6
5 Milieumonitoringsgegevens 2015 ........................................................................... 15
6 Actieplan 2015-2016 .................................................................................................. 19
BIJLAGE 1: Benchmark Milieubarometer Ziekenhuizen BIJLAGE 2: CO2-footprint BIJLAGE 3: Milieugegevens 2015 BIJLAGE 4: Wat is Pharmafilter
3
1 Voorwoord
Voor u ligt het tweede milieuverslag van Rijnstate. In dit milieuverslag leest u meer over
de visie, de doelen en de voortgang op milieugebied in het jaar 2015.
Bouwen als onderdeel van de samenleving
In 2015 hebben we bij de bouw van onze Nieuwbouw NoordOost in Rijnstate Arnhem de
gelegenheid gehad om energiebesparend ontwerpen en bouwen toe te passen. We zien
daarbij bouwen niet als een wereld op zichzelf, maar als een onderdeel van de
samenleving. Zo werken we met duurzame bouwmateriale,, wordt materiaal indien
mogelijk hergebruikt en wordt meubilair binnen Rijnstate hergebruikt of aangeboden aan
instellingen of stichtingen die dit opnieuw inzetten voor goede doelen.
Verder is er op het gebied van milieu en duurzaamheid onder meer aandacht geweest
voor afvalverwerking, voeding (biodisposables en vermindering van derving), duurzame
inzetbaarheid van medewerkers en het duurzaam omgaan met materiaal (waaronder het
delen van materiaal in het project FLOOW2) en het gebruik van herbruikbaar materiaal.
Met onze bijdrage aan het milieu wil Rijnstate bijdragen aan een betere leefomgeving,
ook voor toekomstige generaties.
4
2 Profiel van de organisatie
Rijnstate is een topklinisch ziekenhuis met meerdere locaties in de regio Arnhem en De
Liemers. Jaarlijks ontvangen wij ruim een half miljoen patiënten op onze poli’s en nemen
wij ruim 40.000 patiënten op voor diagnostiek of een behandeling. Dit doen wij met ruim
4000 medewerkers, bijna 300 medisch specialisten en 300 vrijwilligers, vanuit
verschillende locaties: Arnhem, Zevenaar, Velp en Arnhem-Zuid.
STZ-expertisecentrum
Rijnstate behoort tot de 28 grote opleidende ziekenhuizen in Nederland die
hooggespecialiseerde medische zorg verlenen. Deze ziekenhuizen werken samen binnen
de vereniging Samenwerkende Topklinische Opleidingsziekenhuizen (STZ). De STZ-
ziekenhuizen houden zich voornamelijk bezig met de ontwikkeling van topklinische zorg,
medisch specialistische opleidingen, onderwijs, onderzoek en innovatie.
Kerngegevens: productie, personeel en opbrengsten
In onderstaande tabel zijn de kerngegevens van Rijnstate weergegeven over het
verslagjaar 2015.
Bedrijfsopbrengsten naar financieringsvorm
(bedragen x € 1.000)
KERNGEGEVENS )* AANTAL/BEDRAG
Bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten verslagjaar 429.275
Waarvan omzet Zorgprestaties 382.817
Waarvan overige bedrijfsopbrengsten 46.458
Capaciteit
Aantal feitelijk beschikbare bedden (klinische en
dag/deeltijdbehandeling) op 31 december 2015
887
Aantal FTE personeelsleden in loondienst op 31 december
2015
3034
Aantal FTE medisch specialisten vrij beroep op 31
december 2015
186,28
* Bron: Rijnstate jaardocument 2015
5
3 Milieubeleid
In de meerjaren strategie 2010-2015 heeft de Raad van Bestuur aandacht gevraagd voor
duurzaamheid. Dit heeft geleid tot ambities en doelstellingen op milieugebied. In
onderstaand figuur zijn de ambitie en doelen op milieugebied weergegeven voor het jaar
2020 (met als referentiejaar 2006).
Rijnstate: Ambitie en milieudoelen voor het jaar 2020
6
4 Uitgevoerde acties 2015
Om onze missie en milieudoelen te bereiken, hebben we in 2015 verschillende acties
uitgevoerd.
Milieuthermometer
De tussentijdse toetsing van milieuthermometer Zilver had
moeten plaatsvinden in het vierde kwartaal van 2015.
Uiteindelijk heeft de tussentijdse controle plaatsgevonden in
het eerste kwartaal 2016. Hierbij zijn een beperkt aantal
opmerkingen geplaatst die inmiddels zijn verwerkt.
Het Zilveren Milieuthermometercertificaat verloopt in het
eerste kwartaal 2017.
In 2016 beoordelen we of we in 2017 een vervolg geven aan de milieuthermometer-
certificering van Rijnstate. Daarbij speelt een rol dat de eisen van de milieuthermometer
in oktober 2015 zijn geactualiseerd en aangescherpt. We beoordelen of de planning van
de maatregelen die zijn voorgeschreven in de thermometer, past binnen onze
strategische planning.
Businesscase Pharmafilter
In 2014 is een business case Pharmafilter opgesteld. Het Pharmafilter is een
zuiveringsinstallatie waarin afvalwater en toegevoegd vermalen afval van het ziekenhuis
worden gezuiverd. Naar aanleiding van de business case is in 2015 besloten verder
onderzoek te doen naar de realisatie van de installatie. De beoogde locatie van
Pharmafilter was een deel van het parkeerterrein bij de Spoedeisende Hulp in Rijnstate
Arnhem. Dit plan is echter doorkruist door het voornemen om de huisartsenpost bij de
Spoedeisende Hulp te vestigen.
In 2015 is overleg gestart met de gemeente Arnhem voor een alternatieve locatie voor
Pharmafilter binnen de terreingrenzen van Rijnstate Arnhem (Wagnerlaan 55, Arnhem).
Op basis van de nieuwe locatiekeuze vindt in 2016 een herberekening van de business
case plaats. In bijlage 4 van dit jaarverslag leest u meer informatie over Pharmafilter.
Bio-disposables
Met het oog op Pharmafilter en vanwege het sluiten van de centrale spoelkeuken in
Rijnstate Arnhem in 2015, zijn we bio-disposable servies en bestek (gemaakt van
suikerrietvezel) breder gaan toepassen. Sinds 2015 gebruiken we biologisch afbreekbare
koffiebekers, servies en bestek voor ons personeel. Dit zijn we in 2015 ook gaan
toepassen bij de broodmaaltijd en de dranken voor patiënten.
Helaas voldeed het aanbod van bio-disposable
serviesgoed niet aan onze standaard van
gastvrijheid die wij onze patiënt willen bieden. Ook
de toezeggingen van de leveranciers boden niet het
gewenste resultaat. In het derde kwartaal 2015
hebben we de regie zelf in handen genomen en zijn
we samen met een designer en producent de
ontwikkeling van een servieslijn gestart.
Eind 2015 hebben we uit de vijf voorgestelde
concepten voor ’dienbladeren’ gekozen, die op de
foto hiernaast zijn weergegeven. De keuze is
7
gemaakt door een ruime delegatie van Rijnstate waarbij alle doelgroepen betrokken
waren. Naar verwachting zal de nieuwe lijn in september 2016 worden ingevoerd.
Daarnaast hebben we in 2015 met onze afvalverwerker gezocht naar de mogelijkheid dit
bio-disposable afval apart in te zamelen, met als doel het apart te verwerken in een
vergistingscomposteer-installatie.
Gebleken is dat het niet mogelijk is bio-disposables afkomstig uit een ziekenhuis te
verwerken in een externe vergistings- en composteerinstallatie, omdat de vergunning
van de installatie niet toestaat afval afkomstig uit een ziekenhuis te verwerken. Daarom
wordt het bio-disposableafval nog steeds afgevoerd als bedrijfsafval en verwerkt in een
verbrandingsinstallatie. In de verbrandingsinstallatie wordt wel warmte en elektriciteit
teruggewonnen.
Duurzame doelen voor medewerkers
In 2015 zijn opnieuw een aantal duurzame doelen opgenomen in het flexibele
arbeidsvoorwaardensysteem Flexeuro. Het betreft duurzame doelen, waarmee
medewerkers milieumaatregelen kunnen treffen voor privégebruik.
Zonnepanelen aanschaffen voor privégebruik
In 2015 hebben 27 medewerkers gebruik gemaakt van de Flexeuroregeling om
zonnepanelen voor privégebruik te verruilen. Hiermee kunnen zij onder gunstige
voorwaarden zonnepanelen aanschaffen.
Elektrische fiets/elektrische scooter
We willen als werkgever het gebruik van een (elektrische) fiets of elektrische scooter
voor woon/werkverkeer stimuleren. Om die reden is het in de Flexeuroregeling mogelijk
een (elektrische) fiets of elektrische scooter te verruilen. Daarnaast is het mogelijk om
regenkleding, een slot en andere fietsbenodigdheden te verruilen. Verder mag een
gangbare fietsverzekering worden afgesloten en verruild. Vervanging van de accu van de
elektrische fiets behoort ook tot de mogelijkheden. Van deze regeling hebben in 2015
282 medewerkers gebruik gemaakt.
OV-abonnement
Ter stimulering van het gebruik van het openbaar vervoer is het mogelijk om binnen
Flexeuro de kosten van een OV-abonnement te verruilen. In 2015 hebben 29
medewerkers hiervan gebruikt gemaakt.
Benchmark milieubarometer
Rijnstate heeft in 2015 opnieuw meegedaan aan de benchmark milieubarometer
Ziekenhuizen van het Milieuplatform Zorgsector (MPZ). In de benchmark worden milieu-
kengetallen van ziekenhuizen met elkaar vergeleken, onder meer voor energie, afval en
water. Ook wisselen ziekenhuizen in deze benchmark ervaringen uit over relevante
milieumaatregelen die zij hebben getroffen. Hier leren we als organisatie vooral welke
keuzes andere ziekenhuizen maken en wat de toegevoegde waarde hiervan kan zijn voor
Rijnstate. We zien dat de kengetallen voor energieverbruik, waterverbruik en afval zijn
toegenomen ten opzichte van 2014. Voor energieverbruik komen we in 2015 net rond de
gemiddelde score uit. Voor waterverbruik en afval scoren we boven het gemiddelde.
De oorzaken van de toenames in 2015 worden beschreven in hoofdstuk 5.
Voor meer informatie: zie bijlage 1.
Deelname aan FLOOW2
Sinds 2014 omarmt Rijnstate als eerste ziekenhuis in
Nederland de deeleconomie. Door samen te werken
met de marktplaats FLOOW2 kan Rijnstate ongebruikt
8
materiaal aanbieden aan andere organisaties. Dit kan tijdelijk zijn, door het materiaal te
verhuren, maar ook definitief, door het te verkopen.
In 2015 is geïnventariseerd wat iedere afdeling aan materiaal heeft dat verhuurd of
verkocht kan worden. Hierdoor zijn we gekomen tot een gevarieerd aanbod van
materiaal, faciliteiten en kennis die we met andere organisaties kunnen delen.
In de praktijk lopen we er wel tegenaan dat bij andere ziekenhuizen nog een omslag
gemaakt moet worden. Er zijn daarom over 2015 no g geen noemenswaardige resultaten
te melden. In 2016 gaan we andere opzet maken voor de deeleconomie, waarbij Floow2
een onderdeel blijft en onze interne marktplaats op intranet ook gebruikt gaat worden.
Voeding
De afgelopen jaren is de lean-methodiek toegepast bij het verstrekken van voeding.
In 2015 is dit verder uitgerold door het centraal voedingspunt te bevoorraden via een
zevendaagse levering van warme maaltijden en overige voedingsmiddelen. Hierdoor is de
opslagruimte en de voorraad beperkter waardoor minder derving plaatsvindt.
Bij de warme maaltijden zijn we overgegaan op het Foodbankconcept voor koelverse
maaltijden. Diepvriesmaaltijden zijn beperkt aanwezig.
We hanteren vaste menu’s. De maaltijdkeuze van de patient wordt door de
voedingsassistent middels een tablet opgenomen, waardoor de tijdspanne tussen
maaltijdopname en maaltijdverstrekking verder is teruggedrongen. De portiegrootte is
standaard; bij afwijkingen vind maatwerk plaats.
Op afdelingen is alleen dag voorraad aanwezig. Niet genuttigde maaltijden gaan retour
naar het centraal voedingspunt en worden dagelijks gemeten. Die meetgegevens worden
periodiek verwerkt.
Het afruimen van de borden van genuttigde warme maaltijden vindt plaats bij het
centraal voedingspunt. De afwas van serviesgoed en bestek vindt vervolgens plaats bij
de leverancier van de warme maaltijden.
Bovenstaande maatregelen hebben geleid tot het terugdringen van het aantal niet
genuttigde warme maaltijden tot circa 10 per dag. Dit is circa 3 procent van het totaal
aantal warme maaltijden die dagelijks worden verstrekt.
Bij het centraal voedingspunt is het tijdstip waarop de regenereerwagens aanslaan,
verplaatst naar een later moment (voorheen 8.00 uur, nu 10.00 uur). Hierdoor wordt het
energieverbruik gereduceerd.
9
Meer laadpalen voor elektrische auto’s
In 2015 zijn we gestart met een onderzoek naar uitbreiding van het aantal laadpalen
voor elektrische auto’s op de terreinen van Rijnstate Arnhem, Velp en Zevenaar.
Dit heeft geleid tot het plan om in 2016 het aantal bestaande E-laadpalen op locatie
Arnhem uit te breiden van 6 (1 openbare en 5 voor medewerkers) door 14 (4 openbare
en 10 voor medewerkers). Zowel in Rijnstate Velp als in Rijnstate Zevenaar worden 2
openbaar toegankelijke laadpalen gerealiseerd in 2016.
Het eigendom, beheer- en onderhoud van de E-laadpalen liggen bij een externe partij.
Regulier goederentransport uitgevoerd door derden
Een deel van het reguliere goederentransport wordt niet uitgevoerd in eigen beheer,
maar is uitbesteed aan externen.
In 2015 is inzicht verkregen in dit transport en is de CO2-emissie hiervan in beeld
gebracht. Het is niet gelukt het incidenteel transport van goederen, de zogenaamde
‘spoedritten’ door externen in 2015 in beeld te krijgen. Dit zal in 2016 in beeld worden
gebracht.
Warmtenet
In 2015 hebben we als ziekenhuis overleg gevoerd over een eventuele aansluiting op een
(nog te realiseren) noordelijke aftakking van het stadswarmtenet. Dit overleg vond plaats
met onder andere de gemeente Arnhem, provincie Gelderland, Burgers’ Zoo, Nuon, GGZ-
instelling Pro Persona en Alliander DGO.
Een warmtenet gevoed met o.a. restwarmte van de afvalverbrander AVR kan bijdragen
aan de vermindering van de CO2-emissie van Rijnstate. In het tweede kwartaal 2016
moet op basis van een haalbaarheidsonderzoek blijken of het zinvol is voor Rijnstate om
aan te sluiten op dit warmtenet.
Uitbreiding gescheiden inzameling van plastic
De hoeveelheid plastic die we binnen Rijnstate hebben ingezameld is gestegen van circa
18.000 kg in 2014 naar 30.000 kg in 2015 voor. Dit is mede gekomen door de inzet van
duurzaamheidsambassadeurs. hebben afdelingen die nog geen plastic gescheiden
inzamelden, benaderd en gestimuleerd om plastic te scheiden. Door deze inspanningen
brengen medewerkers nu zelf hun ingezamelde plastic naar centraal ingerichte
inzamelplekken voor plastic afval.
Dat we het ingezamelde plastic aanbieden voor recycling, levert in 2015 een CO2-
besparing op van naar schatting 57)* ton CO2 ten opzichte van als we dit zouden
afvoeren als bedrijfsafval. )* 30.000 kg x 1,9)** kg CO2/kg plastic = 57.000 kg CO2. )** bron SITA, “Evaluatie pilot gescheiden inzameling kunststofstromen bij de Rijnstate Ziekenhuizen “ 25-1-2012 SITA
Programma ‘Zorgeloos Afval’
Rijnstate heeft eind 2015 deelgenomen aan het landelijke Innovatietraject Zorgeloos
Afval. Dit project betreft een gezamenlijke ambitie over de toekomst van afval in de zorg.
Tijdens deze tweedaagse bijeenkomst hebben de organisaties binnen de coalitie
Zorgeloos Afval nagedacht over hoe de zorgsector eruit ziet in 2040. We gaan anders
ontwerpen, inkopen en hergebruiken.
De coalitie Zorgeloos Afval is gezamenlijk tot een visie gekomen voor de zorgsector in
2040. Om deze visie te realiseren, is begonnen met pilotprojecten die in 2016 van start
gaan. Op onderstaande infographic staan deze pilotprojecten genoemd.
10
11
Terugdringen sluipverbruik
In 2015 zijn o.a. de volgende acties genomen om sluipverbruik tegen te gaan:
Bij het centraal voedingspunt is het tijdstip waarop de regenereerwagens aanslaan
verplaatst naar een later moment (voorheen 8.00 uur, nu 10.00 uur).
Vervanging van ca. 2200 TC’s. Deze TC’s gaan automatisch uit als ze vier uur lang
niet zijn gebruikt.
De kopieerapparaten zijn vervangen door multifunctionele apparatuur waarmee ook
kan worden geprint, gefaxt, gescand, gemaild et cetera. Het aantal apparaten met
afzonderlijke functionaliteit zoals printen, scannen en kopiëren, is hiermee
verminderd.
De multifunctionals staan standaard ingesteld op zwart-wit en dubbelzijdig printen.
Streamer
Ziekenhuizen en overige gebouwen in de
gezondheidszorg zijn vastgoed met een hoog
energieverbruik en een grote CO2-uitstoot. Een
ziekenhuisgebouw gebruikt gemiddeld 2,5 keer
zoveel energie als een gemiddeld
kantoorgebouw.
De bestaande ontwerpmethoden zijn ontoereikend voor de ontwikkeling van een energie-
efficiënt gebouw voor de gezondheidszorg. De Europese Unie heeft daarom het
Streamer-project gestart (2013-2017). Rijnstate neemt dit aan dit Europese project. Het
doel van Streamer is om bestaande ontwerpmethoden zo te verbeteren, dat het mogelijk
wordt om energieprestaties van gezondheidszorggebouwen al tijdens de ontwerpfase te
toetsen.
Circulair (ver)bouwen
In de Algemene Administratieve en Technische Bepalingen (AATB) staat beschreven
welke procedures er gevolgd moeten worden bij bouwprojecten (voor gebouwen en
gebouwinstallaties). In dit AATB is opgenomen dat duurzaamheid meegenomen moet
worden in de ontwerpeisen.
In 2015 heeft dit onder meer geresulteerd in het hergebruik van vrijkomende dakisolatie.
Deze dakisolatie is hergebruikt als isolatie voor de fundering/kelder van de Nieuwbouw
NoordOost in Rijnstate Arnhem.
Daarnaast zijn in Nieuwbouw NoordOost een aantal energie- en waterbesparende
maatregelen getroffen:
Klimaatbeheersing
De twee luchtbehandelingskasten hebben de volgende energiebesparende
maatregelen:
- Ze zijn frequentiegestuurd.
- Ze zijn voorzien van tijdschakelaar met weekschakeling. Een van de kasten is
voorzien van een overwerktimer.
- Eén kast is voorzien van een warmtewiel, de andere kast is voorzien van een
kruisstroomwisselaar. Hiermee wordt warmte van de uitgaande ventilatielucht
gebruikt voor het voorverwarmen van ingaande ventilatielucht.
- Per kast wordt één change-over blok toegepast voor het koelen en verwarmen de
ingaande ventilatielucht. Hierdoor vermindert de weerstand.
- Het verwarmen en koelen van de ingaande ventilatielucht vindt plaats op basis van
buitenluchtcondities. Daarbij wordt gebruik gemaakt van hoog-temperatuurkoeling en
laagtemperatuur-verwarming.
12
Via een klimaatplafond wordt additionele hoog-temperatuurkoeling toegepast in
ruimtes met een hoge warmtelast zoals vergaderruimtes, wachtruimtes en
behandelkamers;
Op de spreek- onderzoekskamers op de poli’s is verdringingsventilatie toegepast,
waardoor minder luchtvolume nodig is voor een goede ventilatie;
Er worden eco-radiatoren toegepast met behulp van laagtemperatuurverwarming;
Isolatie
gevelisolatie
warmte reflecterend isolerend dubbelglas ( BRL2202+w08)
Waterbesparing
toiletten met een start/stop-knop
waterbesparende kranen
Verlichting
TL5-verlichtingis aangebracht.
De verlichting in de gangen wordt via een tijdschakeling in de avond- en nachturen
uitgeschakeld. Via bewegingsmelders wordt in deze periode de verlichting
ingeschakeld op nachtniveau.
Lichtschakeling van overige ruimten vindt plaats met behulp van bewegingssensoren.
Daglichtgereguleerde verlichtingsarmaturen en automatische zonwering zijn
aangebracht aan de raamzijde.
Bij interieurwerkzaamheden zijn de volgende maatregelen toegepast:
Vloeren
In de nieuwbouw is bijna uitsluitend linoleum of marmoleum vloerbedekking gebruikt.
Beide zijn een natuurproduct, waaruit geen giftige emissies vrijkomen.
Snijafval dat vrijkomt bij het leggen van marmoleum vloeren wordt verzameld en
gaat terug naar de leverancier.
De zachte vloerbedekking heeft het ‘Cradle to Cradle‘- certificaat. Dit betekent dat de
vloerbedding na einde levensduur geretourneerd kan worden.
Meubilair
Er zijn drie grote tafels geplaatst die zijn gemaakt van restmateriaal uit de
interieurbouw industrie (HPL/oude deuren).
Zo mogelijk worden versleten stoelen opnieuw ingezet na herstoffering. Dit werk
wordt gedaan door sociale werkplaatsen of bedrijven die voornamelijk mensen in
dienst hebben met een achterstand op de arbeidsmarkt.
Steeds vaker bouwt Rijnstate bestaand meubilair dat functioneel nog goed is (bijv.
bedden, nachtkastjes) om tot eigentijdse modellen. Dit gebeurt bij voorkeur ook in
sociale werkplaatsen of in bedrijven die mensen in dienst hebben met een
achterstand op de arbeidsmarkt.
Meubilair dat overtollig is, wordt aangeboden aan instellingen of stichtingen die dit
materiaal opnieuw inzetten voor goede doelen (bijvoorbeeld Vincentrum Arnhem of
transport naar Moldavië).
Deuren
In verbouwprojecten wordende uitvoerders verplicht om functioneel goede deuren
opnieuw in te zetten binnen of buiten Rijnstate.
13
Daarnaast is in 2015 in samenwerking met Optimal-Planet een tool ontwikkeld voor het
inkopen van duurzame/circulaire bouwmaterialen. Met deze tool wordt op basis van de
verschillende onderdelen van de levenscyclus van een product de duurzaamheid en
circulariteit van een product beoordeeld. Gebleken is dat de tool niet alleen geschikt voor
het inkopen van duurzame bouwmaterialen, maar ook voor het duurzaam inkopen van
andere producten. Het instrument is in 2015 ook ingevoerd bij de afdeling Inkoop van
Rijnstate.
Bedrijfsauto’s
In 2015 heeft Rijnstate de volgende bedrijfsvoertuigen in gebruik:
- Elf personenauto’s die door medewerkers kunnen worden gebruikt voor werk-werk
verkeer. Vier van deze personen auto’s rijden op aardgas. Eén auto is volledig
elektrisch en de overige zes rijden op benzine.
- Eén transportbus in eigen beheer die rijdt op aardgas. Deze bus is bedoeld voor
het vervoeren van medewerkers van en naar de parkeerplaats voor Rijnstate
medewerkers op het terrein van het Openluchtmuseum.
- Vijf transportvoertuigen voor het transporteren van goederen tussen locaties en
externen. Deze rijden op diesel.
Duurzaam inkopen
Het inkoopbeleid is herschreven, met aandacht voor de actuele Pianoo-eisen. De
belangrijkste leveranciers worden beoordeeld op hun bijdrage op het gebied van
maatschappelijk verantwoord ondernemen. In het verlengde hiervan worden ook de
inkoopvoorwaarden herschreven en aangevuld met een MVO-module. Deze module zal
de industrie in eerste instantie een inspanningsverplichting opleggen, die later zal worden
uitgebouwd tot een resultaatverplichting. Vanuit NEVI wordt deze module landelijk
doorgevoerd. Hierbij wordt niet alleen rekening gehouden met milieu, maar ook met de 3
P’s (People, Profit, Planet).
Kennisdeling
Omdat MVO iets is wat gedeeld moet worden, participeert Rijnstate landelijk binnen
diverse MVO-werkgroepen en platforms. Ook internationaal wordt de kennis gedeeld,
onder meer via het Franse platform C2DS.
Fairtrade
Rijnstate verricht inspanningen om fairtrade-ziekenhuis te worden. Dit sluit aan bij de
ambities van de gemeente Arnhem. Zo worden er steeds meer fairtrade-producten
gebruikt in ons bedrijfsrestaurant, maar wordt er ook veel overleg gevoerd met de
cateraar Vermaat om ook daar die producten te gebruiken. In 2016 verwachten wij
positieve resultaten te behalen op dit gebied.
14
Overige duurzaamheid initiatieven
Maatschappelijk Verantwoord Rijnstate
Eind 2014 is het programma Maatschappelijk Verantwoord Rijnstate in
gang gezet, waarin een intern ambassadeursnetwerk invulling geeft
aan de volgende zes thema’s:
• Sturing en transparantie
We hebben een overkoepelend beleid voor maatschappelijk
verantwoord ondernemen met daarin visie, ambities, doelen en prestatie-indicatoren
en we publiceren onze prestaties.
• Zorg voor publieke middelen
We gaan zorgvuldig om met financiële middelen en leggen verantwoording af over de
keuzes bij de bestedingen.
• Zorg voor patiënten
Onze patiëntenzorg is vraag gestuurd. Centraal staan de kwaliteit van leven van de
patiënt en zijn zorgomgeving. Patiënten en familie krijgen meer verantwoordelijkheid
en voeren vaker zelf de regie.
• Zorg voor medewerkers
Rijnstate is een goede werkgever die in hoge mate aandacht heeft voor de
gezondheid, welzijn, veiligheid en de ontwikkeling van medewerkers.
• Zorg voor het milieu
We nemen de zorg voor het milieu, grondstoffen schaarste, afvalverwerking en
energiereductie mee in al onze keuzes en beslissingen.
• Zorg voor de keten
We voeren beleid op duurzaam inkopen en ketenbeheer. Samenwerkingsverbanden
met andere ziekenhuizen en de eerste lijn worden hiervoor maximaal benut.
In 2015 is het ambassadeursnetwerk vier keer bijeen geweest om kennis te delen en
inspiratie op te doen. Met deze bijeenkomsten worden ambassadeurs gestimuleerd om in
de eigen dagelijkse praktijk invulling te geven aan maatschappelijk verantwoord
ondernemen.
Duurzame inzetbaarheid medewerkers
In 2015 is veel aandacht besteed aan de inzetbaarheid van medewerkers. Dit gebeurde
via het Fitplein, een online platform voor medewerkers met allerlei adviezen en
activiteiten om de gezondheid te verbeteren. In 2015
zijn 67 workshops/trainingen/activiteiten die een betere
gezondheid ondersteunen aangeboden aan
medewerkers. Circa duizend medewerkers hebben
hieraan deelgenomen. Ook is veel aandacht besteed
aan Management Development. Zo zijn verschillende
lunchbijeenkomsten georganiseerd voor leidinggevenden over een bepaald thema, met
input die zij direct in de praktijk kunnen toepassen.
Daarop aansluitend biedt de Flexeuroregeling (flexibele arbeidsvoorwaarden)
medewerkers jaarlijks de gelegenheid om tot een maximum van € 300,- van het
vakantiegeld of de eindejaarsuitkering te verruilen voor het doel ‘Gezondheid en
Bewegen’. Voorwaarde is dat het doel van de besteding valt onder de categorie bewegen,
voeding of ontspanning en dat de besteding betrekking heeft op een langere periode.
Achterliggende gedachte is dat het bestedingsdoel een structurele bijdrage moet leveren
aan de gezondheid van de medewerkers.
15
5 Milieu-monitoringsgegevens 2015 Sinds 2006 registreren we in Rijnstate de milieugegevens in de milieubarometer. De
milieubarometer is een digitaal instrument waarin onze milieuprestaties en CO2-footprint
wordt geregistreerd.
Daarnaast gebruikt Rijnstate de MVO-balans. Dit is een digitaal instrument waarmee de
missie en milieudoelen worden gemonitord. De gegevens die worden geregistreerd in de
milieubarometer zijn gekoppeld aan de MVO-balans.
In dit hoofdstuk worden de missie- en milieudoelen zoals genoemd in hoofdstuk twee
gerapporteerd.
Hierbij moet worden opgemerkt onder de gerapporteerde gegevens over de periode
2006-2010 ook de gegevens van van Verpleeghuis Liemerije vallen. Het Verpleeghuis
maakte destijds onderdeel uit van de organisatie. Vanaf 2011 is Verpleeghuis Liemerije
afgesplitst. Het is niet goed mogelijk de verbruiken van het Verpleeghuis Liemerije over
de periode 2006-2011 te kwantificeren en in mindering te brengen.
CO2 –footprint
Toelichting op indicator Doelstelling: in 2020 is de CO2- emissie met 50% gereduceerd t.o.v. 2006.
16
Energieverbruik (GJ)
Waterverbruik
Toelichting op indicator:
Doelstelling: het energieverbruik daalt jaarlijks met 2%.
In bovenstaande grafiek staan de absolute* hoeveelheden ingekochte energie (elektriciteit + aardgas). * niet gecorrigeerd met graaddagen en koeldagen
Onze ontwikkeling Sinds 2011 maakt Verpleeghuis Liemerije geen onderdeel meer uit van Rijnstate. Hierdoor is in 2011 een behoorlijke daling in gang gezet. Vanaf 2012 wordt 100% van het elektraverbruik duurzaam ingekocht. Het betreft elektra
afkomstig van hydro-energiebronnen. De CO2-emissie die is veroorzaakt door afval, hebben we geprobeerd mee te nemen in de rapportages van 2015. Voor afval bleek dit helaas nog niet mogelijk, omdat er landelijk nog geen standaard omrekenfactoren beschikbaar zijn. De CO2-emissie veroorzaakt door goederentransport is in 2015 nauwkeuriger in beeld gebracht
We hebben beter inzicht verkregen in de reguliere ritten die door Rijnstate in eigen beheer worden uitgevoerd en reguliere ritten die zijn uitbesteed aan externen. De rapportage is nog niet volledig, omdat nog geen inzicht bestaat in het aantal km dat is gereden voor incidentele goederentransporten.
De CO2--emissie veroorzaakt door zakelijk verkeer is nog niet volledig. Wel hebben we de
emissie veroorzaakt door bedrijfsauto’s van Rijnstate volledig in beeld, maar de emissie veroorzaakt door zakelijk verkeer via openbaar vervoer of eigen gemotoriseerde vervoersmiddelen is in 2015 niet inzichtelijk geworden.
17
Waterverbruik (m3)
Toelichting op indicator In 2020 is waterverbruik met 10% gereduceerd.
Onze ontwikkeling In 2015 is het waterverbruik met 5% toegenomen t.o.v. 2015. Mogelijke oorzaken zijn de inname van vervuild water afkomstig uit het drinkwaternet. Hierdoor hebben extra spoelactiviteiten moeten plaatsvinden op locatie Arnhem.
Op locatie Zevenaar zijn weer afdelingen in gebruik genomen, waar conform het legionella -beheerplan spoelwerkzaamheden plaatsvinden. Op locatie Zevenaar is ook de waterreservoir-kelder in 2015 gereinigd.
Onze ontwikkeling: De stijging in 2015 is mogelijk veroorzaakt door de invloed van minder gunstige weersomstandigheden.
(Het aantal graaddagen ligt zo’n 10% hoger dan in 2014. Het aantal koeldagen ligt in 2015 ca. 14 % hoger dan in 2014) Ook de bouw van de uitbreiding Noord-Oost op locatie Arnhem en de sloopwerkzaamheden op
locatie Zevenaar zijn van invloed zijn geweest op de toename van het energieverbruik.
18
Afval
Transparant over duurzaamheid
In het milieuverslag van 2014 schreven we over de ambitie om voor 2015 een GRI-
jaarverslag op te stellen. Het is ons dit jaar helaas niet gelukt om dit jaarverslag op te
stellen volgens de GRI-richtlijnen. We hebben uiteraard wel dit milieujaarverslag
geschreven om verantwoording af te leggen over onze activiteiten en plannen voor de
komende jaren.
.
Toelichting op indicator
De CO2-emissie van afval wordt jaarlijks met 2% gereduceerd. Over de periode 2006-2010
zijn de gegevens inclusief de afvalhoeveelheden van Verpleeghuis Liemerije. Correctie van de afvalcijfers over de periode 2006-2010 heeft echter niet kunnen plaatsvinden, omdat onvoldoende inzicht bestaat in de bijdrage van Verpleeghuis Liemerije destijds.
Onze ontwikkeling Het is niet mogelijk gebleken de CO2-emissie veroorzaakt door afval in beeld te brengen,
omdat er nog geen landelijk toegepaste omrekenfactoren beschikbaar zijn. De totale hoeveelheden afval en de verschillende soorten afval die vrijkomen bij Rijnstate zijn wel inzichtelijk. Zie ook bijlage 3. In 2015 is de totale hoeveelheid afval met ca 4 % toegenomen t.o.v. 2014. Dit wordt veroorzaakt door het toepassen van bio-disposables servies en bestek bij het verstrekken van broodmaaltijden en dranken aan de patiënten. Een tweede oorzaak is de toename van de
hoeveelheid swill. Deze toename is veroorzaakt doordat het ontklieken van het servies van de warme maaltijden in 2015 binnen Rijnstate plaatsvond.
19
6 Actieplan 2015-2016 In 2015 stonden de volgende acties gepland:
Nr. Actie 2015 Actiehouder kwartaal Status
1
Onderzoek naar uitbreiding aantal zonnepanelen
(Zevenaar, uitbreiding Arnhem parkeergarage)
Manager Vastgoed Q4
Subsidie is toegekend. Subsidieperiode loopt af in februari 2016. Verzoek om uitstel subsidie is ingediend. Onderzoek naar technische uitvoering vindt plaats in 2016.
2 Onderzoek uitbreiding aantal duurzame bedrijfsauto's
Manager Facilitair 1 elektrische auto
3 Besluit implementatie Pharmafilter, wijziging bestemmingsplan/aanvragen
benodigde vergunningen
Manager Vastgoed Q1-Q4 Overleg met gemeente inzake bestemmingsplan
opgestart
4 Onderzoek te treffen naar maatregelen stookinstallaties om aan strengere emissie-
eisen 2017 te kunnen voldoen.
Hoofden Algemene Techniek
Q2 Onderzoek voltooid
5 Implementeren vervoersdocumenten
transport gevaarlijke stoffen over de weg
Veiligheidsadviseur ADR en Hoofd
Goederenontvang en Centraal Magazijn.
Q2
Inventarisatie van gevaarlijke stoffen en routes heeft plaatsgevonden.
Implementatie in vervoersdocument zal in 2016 plaatsvinden
6 Transportkarren CSA voorzien van kenmerking "gebruikte medische apparatuur"
Veiligheidsadviseur ADR, Hoofd CSA
Q1
In verband met nieuwbouw CSA, is besloten aanpassing transportkarren uit te stellen na
ingebruikname van de nieuwe CSA.
7
Voorlichting gevaarlijke (afval) stoffen/afval
Adviseur Milieu
Q1-Q4
- Centraal Magazijn, ADR regelgeving Voltooid
- Apotheek; afval en ADR regelgeving Voltooid
- Intern Transport; afval en ADR regelgeving
Deels voltooid
- Chauffeurs intern/ extern transport ADR regelgeving
Niet voltooid in afwachting implementatie vervoersdocumenten
- OKC, afval ADR regelgeving Voltooid
8 Opstellen milieujaarverslag 2014 Adviseur Milieu en Q1 Voltooid
9 Opstellen jaarverslag ADR 2014 Veiligheidsadviseur ADR
Q1 Voltooid
10 opstellen milieu-actie 2016 Adviseur Milieu Q3 Voltooid
11
Uitrol Maatschappelijk Verantwoord Rijnstate met 6 hoofdthema's, opstellen
doelstellingen en activiteiten 2015-2016
Coördinatie team Maatschappelijk Verantwoord
Rijnstate
Q1-Q4
Deels voltooid:
20
- Sturing en transparantie Marketing en communicatie
We laten de 6
thema’s los en
focussen ons op 3
gebieden :
Zorg voor het milieu
Zorg voor duurzame
inkoop
Zorg voor duurzame
Inzetbaarheid van
medewerkers
- Zorg voor publieke middelen Concern Auditor
- Zorg voor de patiënt Manager Capaciteit en Zorglogistiek
- Zorg voor het milieu Manager Vastgoed
- Zorg voor de medewerker Manager P&O
- Zorg voor de keten (zie ook nr. 15) Manager Inkoop
12 Deelname Milieubenchmark Ziekenhuizen 2014
Adviseur Milieu Q2 Voltooid
13 Fit-Gap analyse t.b.v. behalen milieuthermometer goud in 2016
Adviseur Milieu Q3 Deels voltooid. Verdere afronding in 2016
15 Duurzaam inkopen Manager Inkoop
a. Rijnstate hanteert een duidelijk beleid
voor duurzaam inkopen. Q4
Voltooid
b.
Zij gaat bij voorkeur strategische
allianties aan met leveranciers. Hierin
maakt zij ook afspraken met
leveranciers om afval weer op te halen.
Voltooid
c.
(Dure) voorzieningen worden gedeeld
met de ziekenhuizen in Ede en
Doetinchem, maar ook door middel van
de deelmarktplaats FLOOW2 met
andere instellingen.
Voltooid
16 Inzicht in verdeling TL-D/ TL-5/ led Hoofd Engineering Q1
Inventarisatie
voltooid, opstellen
businesscase energie
arme verlichting vindt
plaats in 2016.
17 Extra laadpalen voertuigen personeel +
bezoekers Hoofd Engineering Q1
Onderzoek en
gedeeltelijk realisatie
in 2015. Realisatie op
locaties Zevenaar en
Velp volgt.
18
Onderzoek huidige generatie LED (150
lumen/watt)
Invloed op harmonische vervuiling.
Inschakelstroom Led i.v.m. eventuele
risico's Noodstroom.
Hoofd Engineering Q1
Niet voltooid. In 2016
informatie verzamelen
op basis van
praktijkervaringen bij
andere instellingen.
19 Gebruik van Ecolabel en of Nordic Swan
schoonmaakproducten
Managers
Facilitair Service
Centrum
Q3
Niet voltooid
21
20
Onderzoek/analyse van materialen en
installaties en het formuleren van
geschikte criteria voor producten die
passen bij een circulaire economie, het
bepalen van de minimumeisen voor
producten die Rijnstate wil hanteren en
het leggen van een koppeling met
keurmerken. Op basis van deze
koppeling kan per keurmerk worden
aangegeven of deze garandeert dat een
product voldoet aan de minimumeisen.
Naast herbruikbaar- en
recycleerbaarheid zal in de analyse ook
aandacht zijn voor milieubelasting,
toxiciteit van materialen en
economische haalbaarheid van de
minimumeisen.
Hoofd
Bouwmanagement Q1/Q2
Voltooid
22
In 2016 staan de volgende acties gepland
nr. Acties 2016 Actiehouder kwartaal
1
Onderzoek naar technische uitvoer
zonnepanelen Zevenaar en Parkeergarage
Arnhem
Strategisch
Manager Vastgoed Q1/Q2
2 Onderzoek haalbaarheid Warmtenet
locatie Arnhem
Strategisch
Manager Vastgoed Q1 t/m Q4
3 Onderzoek realisatie Pharmafilter, locatie
Arnhem
Strategisch
Manager Vastgoed Q1- Q4
4
Aanpassingen stookinstallaties (brander-
en ontstekingsvervanging) Arnhem en
(besturingsaanpassing) Velp aan nieuwe
emissie-eisen per 1-1-2017
Hoofd Algemene
Techniek Beheer Q3-Q4
5
Afloop contract wasserij; heroverweging
wassen kleding extern of intern. Naast
kosten, kwaliteit zullen ook
duurzaamheidsaspecten worden
meegewogen
Facilitair Manager Q1/Q4
6 Voorlichting gevaarlijk stoffen
Beveiligers (BHV+ BRAND) Adviseur Milieu Q1/Q2
Intern Transport Adviseur Milieu Q3/Q4
Voorlichting schoonmaak cytostatica
afdelingen Adviseur Milieu Q3/Q4
7 Aanpassen transportkarren medische
hulpmiddelen aan ADR eisen Hoofd CSA/CSD Q1
8 Implementeren vervoersdocumenten
transport gevaarlijke stoffen over de weg
Adviseur Milieu/ Hoofd
Centraal Magazijn Q2
9 Deelname Milieubenchmark MPZ
ziekenhuizen 2015 Adviseur Milieu Q2
10 Opstellen Milieujaarverslag Adviseur Milieu Q2
11
Verdere uitrol plasticinzameling Rijnstate
op afdeling waar geen inzamelcontainer
kan worden geplaatst
Adviseur Milieu Q1
12 Verder nuancering beleid Duurzaam
Inkopen Manager Inkoop Q1
Onderzoek naar eerste fairtrade
ziekenhuis Manager Inkoop Q1
13 Crowdfunding inzake financiering 2
bijenkorven op dak locatie Arnhem
Strategisch Manager
Vastgoed Q1/Q2
14 Afronden Fit-gap analyse geactualiseerde
Milieuthermometer niveau Goud Adviseur Milieu Q1
15 Bream - methodiek nieuwbouw voor
gerealiseerd project Noord-Oost
stagaire
Bouwmanagement Q1
16 Onderzoek naar toepassing duurzame
schoonmaakmiddelen bij schoonmaak Facilitair Manager Q2
17 Monitoring voedselverspilling Hoofd Facilitair Service
Team Voeding doorlopend
23
nr. Acties 2016 Actiehouder kwartaal
19 Pilot uitvoeren inzake carpoolen Manager Algemene Beheerskosten P&O
Q2
20
Onderzoek energiereductie beeldvormende apparatuur Rijnstate in samenwerking met Philips Innovation Services and Group Sustainability
Klinisch Fysicus Q1-Q2
21
Uitbreiding aantal laadpalen elektrische auto's (10 laadpalen in P3 Arnhem, waarvan 9 slow-laders en 1 power-lader) Huidige 5 laadpalen van Arnhem verplaatsen naar Zevenaar
Strategisch Manager Vastgoed
Q!-Q2
22 Voorbereiden herziening technische hoofstructuur locatie Arnhem en Zevenaar
Manager Vastgoed Q1-Q4
23
Maatschappelijk verantwoord Rijnstate
We focussen ons op 3 gebieden
Zorg voor het milieu (onder leiding van
Stategisch Vastgoed Manager )
Zorg voor duurzame inkoop (Manager
Inkoop Zorg voor duurzame
Inzetbaarheid van medewerkers
(Manager P&O)
We laten de groep ambassadeurs kiezen of ze
zich willen verbinden aan een van de drie
onderwerpen: zij kunnen dan in een
ambassadeursgroep blijven participeren;
Twee maal per jaar organiseert het
coördinatieteam een inspirerende bijeenkomst
over maatschappelijke verantwoordelijkheid,
waarbij de focus op de drie onderwerpen. Deze
bijeenkomst is bij te wonen door alle
geïnteresseerde medewerkers (ambassadeur
of niet).
Coördinatie team Maatschappelijk Verantwoord Rijnstate
Q1-Q4
24
BIJLAGE 1
Benchmark milieubarometer ziekenhuizen 2015 Kengetallen energie verbruik
Deelnemende ziekenhuizen gebouwgebonden energie
(GJ/fte)
16 43,7
21 47,1
17 65,9
11 72,4
7 72,6
6 75,8
3 75,8
18 77,3
12 77,7
1 77,7
Rijnstate totaal 78,9
(2014: 73,5 GJ/fte)
Gemiddelde Benchmark 82,2
(2014: 75,0 GJ/fte)
14 83,6
8 86,0
5 89,2
9 91,7
20 92,4
2 92,6
4 94,9
15 97,1
19 111
10 125
13 135
25
Kengetallen water verbruik
Deelnemende ziekenhuizen Waterverbruik (m3/fte)
16 23,9
21 25,5
11 26,8
10 29,6
18 31,3
17 33,0
7 33,1
3 35,2
Gemiddelde Benchmark 37,7
(2014: 35,4 m3/fte)
1 38,2
15 40,0
12 40,0
Rijnstate totaal 40,4
(2014: 36,5 m3/fte)
6 43,8
4 44,2
8 44,4
9 45,4
19 45,8
20 48,4
14 49,4
13 53,6
2 53,6
5 76,9
26
Kengetallen totaal afval
Deelnemende ziekenhuizen totaal afval (kg/fte)
5 0
2 0
4 161
18 271
21 290
17 318
3 335
16 339
15 339
10 341
Gemiddelde Benchmark 352
(2014: 357 kg/fte)
7 370
Rijnstate totaal 382
(2014: 349 kg/fte)
12 382
11 386
8 390
1 393
14 402
6 404
19 445
9 453
13 459
20 467
27
BIJLAGE 2:
CO2-footprint Rijnstate totaal eenheid 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Elektriciteit
Ingekochte
elektriciteit
ton CO2 5.235 7.092 7.312 7.932 8.298 7.109 6.597 7.602 7.543 7.446
Waarvan groene
stroom uit
waterkracht
ton CO2 0 0 0 0 0 0 -4.850 -7.602 -7.543 -7.446
Zelf opgewekte
teruggeleverde stroom
ton CO2 -131 -5,78 -1,84 -6,09 -13,7 9,75 -0,0221 -1,55 -0,770 -2,34
sub totaal ton CO2 5.104 7.086 7.310 7.926 8.285 7.119 1.748 -1,55 -0,770 -2,34
Brandstof & warmte
Aardgas voor
verwarming
ton CO2 3.835 4.683 4.716 4.438 5.497 3.659 3.568 4.559 3.563 4.078
Aardgas voor WKK
(eigen aansluiting)
ton CO2 6.261 3.878 4.904 4.461 4.330 4.816 3.269 3.576 3.600 3.872
Diesel voor
verwarming
ton CO2 0 47 188 0 63 53 21 0 0 0
sub totaal ton CO2 10.097 8.607 9.808 8.899 9.890 8.529 6.858 8.135 7.163 7.950
Water &
afvalwater
Drinkwater ton CO2 44,5 44,5 46,2 46,4 51,3 45,9 33,7 39,0 37,7 39,8
Afvalwater ton CO2 98,3 117 118 100 112 98,6 74,6 79,9 78,3 54,9
sub totaal ton CO2 143 161 164 146 163 144 108 119 116 94,7
Emissies
Koudemiddel -
R404a
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 6,67 38,4
Koudemiddel -
R407c
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 81,4 53,3
Koudemiddel -
R410a
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 96,0 0
Koudemiddel -
R134a
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 40,0 0
sub totaal ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 224 91,7
Zakelijk verkeer
Elektrische auto's
(kWh)
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,168
Waarvan op
groene stroom
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0,168
Personenwagen in
km (scope 1)
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 12,3 0
Personenwagen (in
liters) benzine
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 16,4 20,6 9,11
Personenwagen (in kg) aardgas
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
sub totaal ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 16,4 32,9 9,11
Goederenvervoer
Bestelwagen (in
liters) diesel
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 28,4 82,8
Bestelwagen (in
kg) bio-CNG
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Bestelwagen (in
kg) aardgas
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Vrachtwagen (in
liters) diesel
ton CO2 42,2 40,7 40,3 45,6 44,2 43,2 45,0 46,3 48,3 0
Snel- /
koerierdienst met
bestelwagen
ton CO2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4,70
sub totaal ton CO2 42,2 40,7 40,3 45,6 44,2 43,2 45,0 46,3 76,7 87,5
Totaal ton CO2 15.386 15.895 17.322 17.017 18.382 15.836 8.759 8.315 7.612 8.231
28
BIJLAGE 3:
Milieugegevens 2015
Rijnstate Arnhem
Rijnstate
Totaal
Rijnstate
Arnhem
Rijnstate
Velp
Rijnstate
Zevenaar
Elektriciteit Ingekochte elektriciteit kWh 14.155.333 8.719.857 2.189.226 3.246.250
Waarvan groene stroom
uit waterkracht kWh 14.155.333 8.719.857 2.189.226 3.246.250
Zelf opgewekte
elektriciteit uit WKK kWh 6.462.317 5.957.116 505.201 Zelf opgewekte
teruggeleverde stroom kWh 4.440 10 4.430 Zelf opgewekte
zonnestroom (PV) kWh 145.199 145.199 Brandstof & warmte Aardgas voor
verwarming
m3 gas
eq. 2.164.685 1.392.874 327.813 443.998
Aardgas voor WKK
(eigen aansluiting) m3 gas
eq. 2.055.118 1.862.176 192.942 Zelf opgewekte warmte m3 gas
eq. 138.200 138.200 Zelf opgewekte koude m3 gas
eq. 437.000 437.000 Water & afvalwater Drinkwater m3 133.696 102.258 16.480 14.958
Afvalwater VE 1.862 1.398 247 217
Emissies Koudemiddel - R404a kg 9,80 9,80 Koudemiddel - R407c kg 30,1 30,1
29
Rijnstate Arnhem
Rijnstate
Totaal
Rijnstate
Arnhem
Rijnstate
Velp
Rijnstate
Zevenaar
Bedrijfsafval Swill kg 14.555 8.795 2.000 3.760
Papier en karton kg 202.079 169.110 18.981 13.988
Kunststof - schoon folie kg 2.520 2.520 1.617
Kunststof - overig kg 30.937 27.465 1.855 Wit- en bruingoed kg 1.401 1.401 Elektronica afval kg 1.064 944 120
Hout - B kg 4.680 4.680 0 Puin - schoon kg 0 0 Ongesorteerd
bedrijfsafval kg 835.896 699.220 46.060 90.616
Glas kg 15.258 13.608 750 900
Totaal bedrijfsafval kg 1.108.390 927.743 69.646 111.001
Gevaarlijk afval Verfblikken / -emmers
met resten kg 28,0 0 28,0
Accu's kg 0 0 Afgewerkte smeerolie /
afvalolie halogeenarm kg 740 740 0 Oliehoudend afval divers kg 153 153 Koelvloeistof kg 210 0 210
Specifiek ziekenhuisafval kg 141.880 107370 19.060 15.450
Restanten laboratorium
chemicaliën kg 8.479 6881 1.500 98,0
Batterijen kg 687 561 0 126
KGA / klein gevaarlijk
afval kg 938 938 Vervuilde emballage kg 254 254 TL-buizen /
hogedruklampen /
spaarlampen kg 392 392 0 Totaal gevaarlijk afval kg 153.761 117.289 20.560 15.912
Totaal afval (bedrijfs+
gevaarlijk) kg 1.262.151 1.045.032 90.206 126.913
30
BIJLAGE 4:
Wat is Pharmafilter?
Het Pharmafilter is ontstaan vanuit de gedachte de logistiek in een ziekenhuis te
optimaliseren. Deze gedachte is uitgewerkt in een afvalverwerkingsysteem, waarbij
gebruik gemaakt wordt van het bestaande riool als transportmiddel. Al het afdelingsafval
(m.u.v. papier, glas en chemisch afval) kan via een vermaler worden verwerkt.
Het Pharmafilter is een zuiveringsinstallatie waarin afvalwater en toegevoegd vermalen
afval van het ziekenhuis wordt gezuiverd. De zuivering is op zo’n manier ontwikkeld dat
onder andere medicijnresten, cytostatica en hormoonverstoorders kunnen worden
verwijderd. De installatie heeft een positief effect op het terugdringen van onder andere:
de invloed van medicijnen en hormonen op het milieu,
de aard en hoeveelheid vrijkomend afval,
de interne en externe vervoersbewegingen t.b.v. Rijnstate Arnhem,
het verminderen van het aantal contactmomenten met besmet materiaal, waardoor
er voordelen zijn voor zowel de verpleging als de patiënt.
In de eerste stap van
de
zuiveringsinstallatie
wordt door vergisting
biogas geproduceerd.
Een deel van de
energie die nodig is
voor de
zuiveringsinstallatie
wordt door dit biogas
geleverd. Het streven
is om het aandeel biologisch afbreekbaar materialen in het afval zoveel mogelijk te
verhogen.