NaymaMustafaqızıQəhrəmanova,CəmiləSəlimqızıƏsgərova,LeylaXamisqızıQurbanova.Riyaziyyat.3-cüsinifüçündərslik,152səh.,Bakı,Radius,2014

Müəlliflikhüquqlarıqorunur.Xüsusiicazəolmadanbunəşrivəyaxudonunhərhansıhissəsiniyenidənçapetdirmək,surətiniçıxarmaq,elektroninformasiyavasitələriiləyaymaqqanunaziddir.

©AzərbaycanRespublikasıTəhsilNazirliyi,2014

Məsləhətçi ÇingizQacarAzərbaycanMilliElmlərAkademiyasınınhəqiqiüzvü

Redaktor AsəfHəsənov

Metodikicəhətdənişləyən

MəsmayəRəhimovaBakışəhər91nömrəlitamortaməktəbininmüəllimi

Məsləhətçimüəllimlər:

FloraPaşayevaQazaxrayonAslanbəylikəndtamortaməktəbininmüəllimi

GülüşMəmmədovaBakışəhəri,HeydərƏliyevadınaliseyinmüəllimi

SevincDəmirçalovaBakışəhər9nömrəlitamortaməktəbininmüəllimi

2-cisinifdəkeçilənlərintəkrarı1.İkimisalıncavabınagörə3-cümisalıncavabınıtapın.

1.

2.

2.Ədədoxuüzərindəədədlər12vahidartansırailədüzülməlidir.Hərflərinyerindəhansıədədlərolmalıdır?

3.Ədədlərhansıikionluğunarasındayerləşir?

4.3 sinfininşagirdlərinə“Yaytətilindəoxuduğunuzkitabıharadanəldəetmisiniz?”sualıiləmüraciətolunmuşdur.Cavablaraşağıdakıpiktoqramdaverilmişdir.Piktoqramagörətapşırıqlarıyerinəyetirin.

1. Sorğuneçənəfərarasındaaparılmışdır?2. 1 =4nəfərolsaydı,kitabxanadankitabgötürənlərinsayı

neçənəfərolardı?3. Piktoqramagörə3məlumatıdəftərinizdəyazın.

a

2-cisinifdəkeçilənlərintəkrarı1.Misallarınnecətərtibolunduğunuaraşdırın.Uyğunolaraqbirsütunmisaldasizəlavəedin.

2.Cədvəlləridəftərinizdəçəkinvədoldurun.

3.

Məsələlərdəverilmişartıqməlumatımüəyyənləşdirinvəhəlledin.

1. Sevincin9qələmivar.Bunlardan2-nionarəfiqəsibağışlayıb.O,qələmləriniyoxlayır.Qələmlərdən4-üpisyazır.Sevincinyaxşıyazanneçəqələmivar?

2. Əhmədatasıiləbağda14almaağacıəkdi.Almaağaclarından4-ü“QızılƏhmədi”,3-ü“Palmet”növüidi.Onlarhəmçinin8armud,7gilasvə4ərikağacıdaəkdilər.Əhmədgilcəmineçəağacəkdilər?

4.Ömərin8,Xədicənin6,Aynurun10konfetivar.Onlarkonfetlərinibiryerəyığıbözaralarındabərabərböldülər.Uşaqlarınhərbirinəneçəkonfetdüşdü?5.Neçəalınır?

45-(15-14)45-(14+15)45-14+1545-15+14

(25+13)-925+(13-9)25-13-925-13+9 1.

Vuruq Vuruq Hasil

4 3

5 50

6 18

2 10

1.Bölünən Bölən Qismət

24 4

32 8

5 5

1. 20-ninyarısını3dəfəartırdıqda;2. 4-ü7dəfəartırıbhasilə12əlavəetdikdə.

2-cisinifdəkeçilənlərintəkrarı1.Ədədinikiqatındanistifadəetməklətezhesablayın.

2.Tezhesablamaüsulunuaraşdırın.

Misallarıbuüsullaşifahihəlledin.3.Nümunələriaraşdırın.Nəüçünbirincihalda1əlavəedilmiş,ikincihalda1çıxılmışdır?Misallarışifahihəlledin.

4.Rənglənmişhissəneçədəqiqəyəuyğundur?

5.Saatneçədir?

24+2432+3216+1643+43

24+2532+3316+1743+44

48-2464-3232-1686-43

1. 45+19=6445+20-1=65-1

69+2427+5952+3929+16

2. 37+18=5537+20-2=57-2

46+2838+5427+1848+33

84-29=5584-30+1=54+1

64-3983-5972-1996-29

89-24=6590-24-1=66-1

49-2389-4679-3759-24

2-cisinifdəkeçilənlərintəkrarı1.Məsələnigündəliksatılanvelosipedlərinsayınıardıcılyazmaqlahəlledin.Mağazada100velosipedvaridi.Birincigün10velosipedsatıldı.Hərsonrakıgünisəəvvəlkigündən10velosipedçoxsatıldı.100velosipedneçəgünəsatıldı?2.Eynirənglifiqurlareyniədədigöstərir.Buədədləritapın.

3.Aybənizxanım24manataçanta,47manataayaqqabıaldı.Aybənizxanımkassaya100manatlıqverdi.Kassirneçəmanatpulqaytarmalıdır?

4.

100-lükkvadratüzərindətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Nümunəniaraşdırınvə3yenivariantseçin.

2. a)çəhrayı;b)mavirəngləqeydolunmuşədədləriardıcılolaraqartansırailəyazın.Ədədlərindəyişməqaydasınıyazın.

Qruplarlaiş5.Qruplarkağızdankəsilibhazırlanmış5,10və20qəpikliklərlə90qəpiyialmağınmüxtəlifvariantlarınımodelləşdirirvəyazırlar.Qrupüzvləriözaralarındaişbölgüsüaparmaqladahaçoxvariantfikirləşməyəçalışırlar.

2-cisinifdəkeçilənlərintəkrarı1.Hansıfiqurunköməyilədairəçəkməkolar?

2.Verilənlərəgörəfiqurumüəyyənedin.Onun:

3.Eminmavikvadrat,sarıkvadrat,qırmızıüçbucaqardıcıllığınıtəkrarlamaqla15fiqurçəkdi.1. Buardıcıllıqdamavifiqurlarınsıranömrəsinimüəyyənedin.2. 7-ci,9-cuvə14-cüfiqurlarhansıfiqurlardır?

4.Şəkillərdəhansıbucaqlarmodelləşdirilmişdir?

5.Hərbirfiqurunbucaqlarınınsayınıvəformasınımüəyyənedin.

6.Əməlləriyerinəyetirin.Fiqurlarauyğunədədləritapın.

1)2üzüdairədir1. silindr2. konus3. kub

2)12tili,8təpəsivar1. kürə2. kub3. silindr

3)Bütünüzləridüzbucaqlıdır1. silindr2. düzbucaqlı

prizma3. kürə

2-cisinifdəkeçilənlərintəkrarı1.KərimvəRəhimqarışlarınıölçübmüqayisəetdilər.Kəriminqarışı1dm2sm,Rəhiminqarışı9smoldu.Kiminqarışıböyükdürvənəqədərböyükdür?2.Hərsıradaneçəşagirdvar?1. Elnur1-ci,Cavidsonuncudur.Onlarınarasında10nəfər

dayanmışdır.2. Qəmərsırada3-cü,Xəlilsonuncudur.QəmərləXəlilinarasında8

nəfərvar.3.Nəsib,GülnarvəSevilyerlərinidəyişməkləsıradaneçəmüxtəlifvəziyyətdədayanabilərlər?4.Ədədlərhansıqaydailədüzülmüşdür?Hansısıradakıbütünədədlərintək,hansısıradakınıncütolacağınıdüşünürsünüz?

5.Rənglixanalarauyğunədədləri

tapın.

6.45-i10vahidazaldın.Alınan

nəticəni5dəfəazaldınvəqismətə3əlavəedin.Cavabneçəoldu?Hesablamalarıgöstərənəməllərhansıbənddədüzgünardıcıllıqlaverilmişdir?

a)bölmə,çıxma,toplamab)çıxma,bölmə,toplamac)toplama,çıxma,bölmə7.Ədədlərhansıqaydailədüzülmüşdür?Buqaydailədaha5ədədyazın.Birinciədədləyeddinciədədincəminitapın.

21,24,27,...8.İkiqardaşınyaşlarınıncəmi24-dür.Onlardanbiriobirindən2yaşböyükdür.Kiçikqardaşınneçəyaşıvar?

1)13,15,17,....

2)18,20,22,....

x5=25x8=24x7=21

:5=8:3=9:4=7

36:=930:=545:=5

1. Ədədləriseçibyoxlamaqlaməsələnihəlledin.2. Aşağıdakıyazılışıməsələyəuyğunizahedin.

Vurmavəbölməvərdişləri1.Qruplarınvəhərqrupdakıəşyalarınsayınagörəşərtişəkillərçəkin.Şəkillərəuyğuntoplamavəvurmaəməlləriniyazın.Hasilnəyigöstərir?

2.Otüstündəxokkeyüzrəturnirdə

“Rabitəçi”komandasıkeçirdiyihəroyunda6qol,“Neftçi”komandasıisəbundan2dəfəazqolvurub.Hərkomanda5oyundaneçəqolvurub?

3.Əməlləriyerinəyetirinvəqarşılıqlıəlaqəlimisallarıbirləşdirin.

4.Qubadayerləşənistirahətmərkəzlərindənbirində8qonaqotağıvar.Hərotaqdaənçoxu4nəfərqalabilər.Eynivaxtdabumərkəzə40turistgələrsə,onlarınneçənəfəriniburadayerləşdirməkmümkünolmayacaq?

5.a)8;b)12;c)16;d)18saydaəşyanıneynisaylıqruplarlamüxtəlifcürdüzülüşünüdəftərinizdədamalarırəngləməkləmodelləşdirin.Hərbirmodeləuyğunvurmavəbölməəməllərinəaidmisallaryazınvəhəlledin.

1. 4cərgə,hərcərgədə5dibçək2. 3cərgə,hərcərgədə6stul3. 2cərgə,hərcərgədə8kitab

Vurmavəbölməvərdişləri

6-yavurmavəbölmə1.6-yavurmacədvəlinidəftərinizdətamamlayın.

2.Hesablayın.Ehtiyacolarsa,əvvəlkitapşırığınhəllindənistifadəedin.

3.Şəkillərəuyğunvurmavəbölmə

əməllərinəaidmisallaryazınvəhəlledin.

4.Üçmərtəbəlibinanınhərmərtəbəsində2ailəyaşayır.Hərailə6nəfərdənibarətolarsa,bubinadacəmineçənəfəryaşayır?Şərtielədəyişinki,məsələbölməəməlininköməyiləhəlledilsin.5.Şifahihesablayın.

1. 6-nı4dəfəartırın,hasilə40əlavəedin.2. 54-ü6-yabölün,qisməti5dəfəartırın.

6.Kəmalə1dəqiqədə5yarpaq,Elnarəisə6yarpaqşəkliçəkir.Kəmalə30yarpaqşəkliçəkdiyimüddətdəElnarəneçəyarpaqşəkliçəkər?7.Tamaşasalonunda1-cisırada6tamaşaçıyerivar.Hərsonrakısıradaözündənəvvəlkindən6yerçoxdur.Tamaşasalonunda10sıravar.

1x62x6

3x64x65x6

6x67x68x6

9x610x6

6:66:1

12:612:2

18:618:3

24:624:4

30:630:5

36:6

42:642:7

48:648:8

54:654:9

60:660:10

Onuncusıradaneçətamaşaçıyerivar?Məsələniardıcıllıqqurmaqlahəlledin.

Vurmavəbölməvərdişləri

6-yavurmavəbölmə1.

2.Müqayisəedin.

3.Hərbirbölməəməliniədədoxuüzərindətəsviredin.

4.

Hüseynsəyahətetməyiçoxsevir.Səyahətlərizamanıçoxluşəkillərçəkirvəalbomdüzəldir.CədvəldəHüseyninalbomundakışəkillərhaqqındaməlumatverilmişdir.

Albomunhərsəhifəsində6şəkilvar.Buməlumatlaragörətapşırıqlarıyerinəyetirin.

Əməlləriyerinəyetirin.Hərsütundakiikimisalagörəhasilinvəqismətindəyişməqaydasınıizahedin.3x46x4

3x96x9

3x56x5

9:318:6

12:324:6

24:448:8

18:316:224:621:342:630:5

9x420+1536:647-4125-1360:10

18:648:660:6

1. Hüseynalbomundahərrayonaneçəsəhifəayırıb?2. Oğuzaaidşəkillər8səhifəolarsa,cədvəldəhansıdəyişikliyi

etməklazımdır?3. HansırayonaaidşəkillərinsayıBərdərayonunaaidşəkillərin

sayındanikidəfəçoxdur?4. HansırayonaaidşəkillərinsayıQaxdaçəkilmişşəkillərinsayının

yarısıqədərdir?5. Cədvələəsasən“dəfəçox”vəya“dəfəaz”ifadələriişlətməkləiki

məsələqurun.

Vurmavəbölməvərdişləri

7-yəvurmavəbölmə1.7-yəvurmadanistifadəetməklərənglixanalarınyerindəkiədəditapın.Dəftərinizdə7-yəvurmacədvəlitərtibedin.

2.Vurmaəməlinəaidhərmisalagörəbölməəməlinəaid2misalyazın.

3.Arzuticarət

mərkəzininfoyesindəqoyulmuşakvariumdakıbalıqlarısaydıvədediki,burada9böyükbalıq,bundan7dəfəçoxxırdabalıqvar.Mərkəzinişçisiisəakvariumdairili-xırdalı100balıqolduğunusöylədi.Arzuneçəbalığısayabilməmişdi?4.Şərfsarıvəqararənglidamalarlabəzədilmişdir.Onunüzərindəuzununa7,eninəisə4damavar.1)Şərfdəcəmineçədamavar?2)Şərfuzunuboyuhərcərgədəbirsarı,birqaradamaolmaqlabəzədilmişsə,onunüzərindəneçəsarıdamavar?Məsələnişəkilçəkməkləhəlledin.5.Mağazatelefonaparatlarını28manataalıb35manatasatır.Günərzində7telefonaparatısatılarsa,mağazaneçəmanatgəlirəldəedər?6.

Birdəstədəkigüllərinsayı

Dəstələrinsayı

Güllərinümumisayı

1x7=72x7=143x7=21

7:=114:7=:2=7

4x7=285x7=356x7=42

28:=4:4=742:=7

7x8=5656:7=856:8=7

10x77x5

6x72x7

7x93x7

Hərbirindəbərabərsaydaolmaqla3güldəstəsində21gülvar.a)5belədəstədə;b)7belədəstədəcəmineçəgülolar?Cədvəlidəftərinizdəçəkinvədoldurun.7.Vurmaəməllərininümunəyəuyğunolaraqyerinəyetirin.

Vurmavəbölməvərdişləri

7-yəvurmavəbölmə1.Vurmaəməlləriniəvvəlcəverildiyiqaydada,sonraisəvuruqlarınyerinidəyişməkləyerinəyetirin.

2.

Alpinistlərhərbirində3nəfərolmaqla6dəstəyəayrıldılar.İkinəfərinisədüşərgədəqalmasıqəraraalındı.Alpinistlərinümumisayınıtapın.3.Dairələrinyerinəuyğungələnəməlişarəsiniyazın(+,-,x,:).

4.Şəhlahərbirindəeynisayda

olmaqla3vərəqstikeraldı.O,stikerlərdənbirinidəftərinəyapışdırdı.Şəhlanın20stikeriqaldı.Hərvərəqdəneçəstikervaridi?5.Rənglixanalarauyğunədədlərihansıüsullatapmaqdahaasandır:ədədləriseçibşifahiyoxlamaqlavəyabölməəməlininköməyilə?

6.Sənəminadgünüqonaqlığıüçün12qutualbalışirəsivəhərbirində7qutuolmaqla4yeşikalmaşirəsialındı.Buməlumataəsasənaşağıdakısuallardanhansınacavabverməkmümkündeyil?

1. Adgününəcəmineçəqutuşirəalındı?2. 2yeşikdəneçəqutualmaşirəsivar?

7x96x8

6x75x8

6x94x7

4x87x8

5x910x7

5x103x9

287=477=14217=3

426=778=56217=14

707=1077=0497=7

x7=42

x5=35

6x=48

5x=40

x8=56

x10=70

7x=21

6x=54

3. Biryeşikdəneçəqutualbalışirəsivar?

Vurmavəbölməvərdişləri

8-əvurmavəbölmə1.Dəftərinizdə8-əvurmacədvəlinitamamlayın.Bölməəməllərinivurmacədvəlindənistifadəetməkləyerinəyetirin.

2.

Piktoqramda5günərzindəmağazadasatılankitablarınsayıgöstərilmişdir.

1. Həftəninhərgünüsatılankitablarınsayınımüəyyənedin.2. Çərşənbəgünücüməgünündənneçəkitabçoxsatılmışdır?

Müxtəlifüsullarlahesablayın.3. Rəhimpiktoqramagörəikigündəsatılankitablarınmüqayisəsini

5x8>4x8kimiyazıb.Buməlumatısözləyazın.3.Rənglixanalaraeləədədləryazınki,bərabərliklərdoğruolsun.

4.Hərbirifadəyəuyğun2məsələqurun:1)Məsələninsualında

1x8=82x8=16

8:116:2

3x84x8

24:332:4

5x86x8

40:548:6

7x88x8

56:764:8

9x810x8

72:980:10

5x=404x=32x8=64

40+40=8x16+20=4x96-56=8x

qruplarınsayınıtapmaqtələbedilsin.2)Məsələninsualındahərqrupdakıəşyasayınıtapmaqtələbedilsin.

5.İfadələriikiədədinhasiliiləəvəzedin.

x3=23 100-=9x

1)24:8 2)12:3 3)20:4

a)2x9+3x9=5x9

b)4x3+2x3

c)5x7+4x7

Vurmavəbölməvərdişləri

8-əvurmavəbölmə1.Riyazioyunlarınverildiyiinternetsaytına5günərzindədaxilolanistifadəçilərinsayıaşağıdakıcədvəldəgöstərilmişdir.Cədvələuyğunolaraqpiktoqramıdəftərinizdətamamlayınvətapşırıqlarıyerinəyetirin.

1. Cüməaxşamıistifadəçilərinsayı8nəfərazolsaydı,pikto-qramdahəmingünəuyğunneçəşəkilçəkərdiniz?

2. Gülərçərşənbəaxşamınauyğunşəkillərinsayını24:3=8kimihesablayıbvə8dənə şəkliçəkib?Gülərinsəhvinitapın.

3. 1 =4istifadəçikimiqəbuledilsə,piktoqramdaşəkillərinsayınecədəyişər?Fikirlərinizitəqdimedin.

2.Qanunauyğunluğumüəyyənedin.Bircütmisaləlavəedin.

3.Vurmavəbölmə

əməllərininqarşılıqlıəlaqəsindənistifadəetməklərənglixanalarauyğunədədləritapın.

4.Uyğunifadələrcütünütapınvənümunəyəuyğunyazın.

5.Teymur,CavidvəGülərlayihəişinintəqdimatıüçünhərəyə2plakat

32:432:8

16:416:8

40:440:8

1):8=4 2)56:=7 3)x8=80 4)6x=48

hazırladılar.Hərplakata8fotoşəkilyapışdırdılar.Onlarınplakatlarındacəmineçəfotoşəkiloldu?

Vurmavəbölməvərdişləri

9-avurmavəbölməÖyrənmə9-avurmacədvəlininəzərdənkeçirək:Hasilinrəqəmləricəmihəmişə9-abərabərolur.Buşərtiyoxlayaq.

1.Ədədi9-avurduqdahasil62olabilərmi?Fikrinizitəqdimedin.2.

Yeməkxanada9masavar.Hərmasaarxasında6nəfərəyləşəbilər.Yeməkxanadaeynizamanda60nəfərnaharetməkistəsə,neçə

masaçatmaz?

3.Milliqram(mq)qramdankiçikkütləvahididir.Portağalınbirdilimində9mqCvitaminivar.HəkiminməsləhətiiləRəşadgündəənazı5dilimportağalyeməlidir.RəşadgündəneçəmilliqramCvitaminiqəbuletməlidir?Buməsələyəuyğuntərsməsələqurun.4.4x9+1x9+3x9ifadəsinihansıifadəiləəvəzetməkolar?

5.Əlverişlihesablamaüsuluiləşifahihesablayın.

Hasilinonluqlarınınsayıhəmişə9-avurulanədəddən1vahidazolur.

a)7x9 b)8x9 c)9x9

Vurmavəbölməvərdişləri

9-avurmavəbölmə1.

Həmidəevlərindəkikitablarıqruplaşdırdıvəhərrəfə9kitabyığdı.CədvəldəHəmidəninkitablarıhaqqındaməlumatverilmişdir.Cədvələgörətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Hərsahəüzrəkitablarıyerləşdirməküçünneçərəflazımdır?2. Hərsahəüzrərəflərinsayınıgöstərənsütunəlavəetməkləyeni

cədvəlqurun.3. Həmidəkulinariyavəincəsənətəaidkitablarınıneçərəfəyığdı?4. Dərsliklərinsayı9ədədazolsaydı,onlarıyerləşdirməküçünneçə

rəflazımgələrdi?2.9-avurmadanistifadəedərək,bölməyəaidmisallarışifahihəlledin.

3.Aşağıdakıcədvəli

dəftərinizdəçəkin.Sətirvəsütunlarüzrəbölünənlərindüzülüşündəkiqanunauyğunluğuaraşdırın.

9x436:436:9

9x8:8:9

5x9:5:9

9x7:7:9

6x9:6:9

4.KamilvəAyanbostandakıpomidorvəbadımcanşitillərinisaydılar.Kamilhərcərgədə9dənəolmaqla7cərgəpomidor,Ayanisəhərcərgədə6dənəolmaqla9cərgəbadımcanşitiliolduğunusöylədi.Pomidorşitillərininsayıbadımcanşitillərininsayındannəqədərçoxdur?

Vurmavəbölməvərdişləri

10-avurmavəbölmə1.Qismətiədədoxuüzərindəgöstərin.

2.1. 50:10

qismətinəyigöstərir:50ədədindəkitəkliklərinsayını,yoxsaonluqlarınsayını?

2. Rənglixananınyerindəkiədədnəyigöstərir?3.

1. Uzunluğu80dmolanipəvvəlcə10bərabərhissəyəbölündü.

Sonraisəbuhissələryenidən2bərabərhissəyəbölündü.Alınanhərbirhissəninuzunluğuneçəsantimetroldu?

2. Elşad1manatpulu10qəpikliklərəxırdaladı.Elşadınneçədənə10qəpikliyioldu?

4.Fikrimdəbirədədtutmuşam.Buədədinikiqatını10-aböldükdəənböyükbirrəqəmliədədalınır.Fikrimdətutduğumədədneçədir?5.Rənglixanalarınyerindəkiədədlərimüəyyənedin.

6.Nəsibdayıyeniəkdiyiağacı5gündənbirsulayır,10gündənbir

isədibiniyumşaldır.O,yeniəkdiyiağacısentyabrın1-dəhəmsuladı,həmdədibiniyumşaltdı.Ağacındibiniyumşaltmavəsulamatarixləriniardıcılyazın.Nəsibdayıayərzindəhansıtarixdəağacındibinihəmsuladı,həmdəyumşaltdı?

60:1050:1070:10

30:1080:1040:10

70=x1050=x1060=x10

90=x10100=x1080=x10

8=:1060=x6:10=720:=10

40=x490:=1010:=1010:=1

Vurmavəbölməvərdişləri

VurmavəbölməxassələriÖyrənmə

İstənilənədədi1-əvurduqdahasilədədinözünəbərabərolur.

7x1=7

İstənilənədədi0-avurduqdahasil0olur.7x0=0

0-danfərqliistənilənədədiözünəböldükdəqismət1olur.7:7=1

İstənilənədədi1-əböldükdəqismətədədinözünəbərabərolur.

7:1=7

0-ıistənilənədədəböldükdəqismət0olur.0:7=0

0-abölməkolmaz.1.Bölməəməlləriniyerinəyetirin.

2.“0-danfərqliistənilənədədiözünəböldükdəqismət1olur”xassəsinəaid4misalyazın.3.Hansıbərabərlik“İstənilənədədi1-əböldükdəqismətədədinözünəbərabərolur”xassəsinəaiddir?

4.100x1=100və100x0=0bərabərliklərinivurmanınhansıxassələri

10:19:950:50

8:10:88:8

14:145:17:7

10:1010:1010:10

a)9:9=1 b)9:1=9 c)0:9=0 ç)9:3=3

iləifadəetməkolar?5.“Vuruqlarınyerinidəyişdikdəhasildəyişmir”xassəsinəaidnümunədəverildiyikimidaha3misalyazın.5x4=204+4+4+4+4=204x5=205+5+5+5=20

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Çoxqədimzamanlardayaşamışbabillər1-dən59-aqədərbütünədədləriikisimvolunköməyiləyazırdılar:

Babilsimvollarıiləyazılmışmisallarırəqəmlərinköməyiləyazın

2.Rənglidamalarauyğunədədləritapın.

3.Mehdidayıevlərindətəmir

işigörür.O,eviniçdivarlarıüçünhərbirində4lolmaqla8qutu,fasadüçünisəhərbirində10lolmaqla5qutuboyaaldı.Mehdidayıcəmineçəlitrboyaaldı?4.Hesablayınvəmüqayisəedin.

5.Məsələlərihəll

edin.

1. Elvinağacdan9almadərdi.Bu,Çingizindərdiyialmalardan4dəfəazdır.Onlarbirlikdəneçəalmadərdilər?

2. İdmançılarstadiondahərbirində4oğlanvə5qızolmaqlasıralaradüzüldülər.8beləsıradaneçəidmançıdayanıb?

3x=27x9=456x7=

5x=40x7=496x9=

7x=35x9=365x6=

6x78x57x59x4

5x96x88x46x5

9x37x410x69x7

QalıqlıbölməÖyrənməMəsələ1.17şagirdüç-üçqruplaraayrılarsa,neçəqrupolar?

Məsələ17:3bölməəməlininköməyiləhəlledilir.

Qalığıhesablayaq:5x3—15,17-15—2(qalıq).Qalığıqısaolaraqqhərfiiləişarəedəcəyik.17:3—5(q2)Deməli,3ədədi17-dəənçoxu5dəfəyerləşir,qalıqda2alınır.Yoxlama:Qismətibölənəvurubalınanhasiləqalığıəlavəetdikdəbölünənalınır.

5x3+2—17Yaddasaxlayın!Qalıqhəmişəböləndənkiçikolmalıdır.Məsələ2.17şagirdhərbirindəeynisaydaolmaqla3qrupaayrılarsa,hərqrupdaneçəşagirdolar?Buməsələninhəllini1-ciməsələninhəlliiləmüqayisəedin.Fikirlərinizitəqdimedin.1.Şəkilləriuyğunbölməəməlləriiləifadəedin.Fiqurlarınümumisayını,qruplarınsayını,hərqrupdakıfiqurlarınsayınıvəqalığıtəqdimedin.

2.27yumurtaqutularaaltı-altıyığıldı.Neçəqututamdoldu?Neçəyumurtaartıqqaldı?3.Qalıqsızbölməyəaidmisallarıncavablarıqalıqlıbölməəməliniyerinəyetirməyəköməkedəcək.İkimisaldasizəlavəedin.

4.Səyyarə21:5

Qismətihesablayaq.17-dənkiçikvə3-əqalıqsızbölünənənböyükədəditapaq.Bu15-dir.15:3=5,qismət5-dir

17-şagirdlərinümumisayı(bölünən)3-hərqrupdakışagirdlərinsayı(bölən)5-qruplarınsayı(qismət)2-artıqqalanşagirdlərinsayı(qalıq)

21:7—322:7—3

24:627:6

10:512:5

12:415:4

bölməəməliniaşağıdakıkimimodelləşdiribvəhəlledib.Səyyarəninsəhvinədədir?

5.2-yəqalıqsızbölünənbirədədinüzərinə3əlavəetsəniz,alınanədəd2-yəqalıqsızbölünərmi?Bəs,4əlavəetsəniz?Fikirlərinizinümunələrləizahedin.

(q1)

Qalıqlıbölmə

Məsələhəlli1.Adilinpopmusiqisiyazılmış27diskivaridi.O,budiskləri5dostuarasındabərabərpayladı.Artıqqalandiskləriözügötürdü.Adilözünəneçədiskgötürdü?2.Arif,SəmədvəAsifinbirlikdə29dəftərivar.ArifvəSəmədindəftərlərininsayıeynidir.Asifindəftərləriisəonlarınhərbirinindəftərindən2dənəçoxdur.Arifin,SəmədinvəAsifinayrılıqdaneçədəftərivar?3.4qutuda21karandaşvar.Qutulardanüçündəeynisayda,birindəisədigərlərindən1karandaşçoxdur.Hərqutudaneçəkarandaşvar?4.1)Günelin16manatpuluvar.O,biri3manataolankinofilmDVD-lərialmaqistəyir.GünelənçoxuneçəDVDalabilər?Onunnəqədərpuluqalar?2)18:4ifadəsinəuyğunməsələqurun.5.Təhminə48səhifəlikhekayələrkitabındangündə9səhifəoxuyur.O,kitabıənçoxuneçəgünəoxuyubqurtarar?Məsələnincavabını...gündənçox,...gündənazkimiifadələrişlətməkləyazın.6.

Təlimustasıdelfinəayda2hərəkətöyrədəbilir.Delfinə17hərəkətiənçoxuneçəayaöyrətməkolar?Məsələnincavabını...aydançox,...aydanazkimiifadələrişlətməkləyazın.7.Qalıqlıbölməniyerinəyetirin.

25:742:430:928:5

34:625:349:681:8

45:754:847:564:9

35:467:856:975:8

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Şəkillərəgörəqalıqlıbölməyəaidmisallaryazınvəhəlledin.

2.Seçibyoxlamaqlahəlledin.1. İkiədədinhasili12-yə,qismətiisə3-əbərabərdir.Bunlarhansı

ədədlərdir?2. İkiədədincəmi14,fərqiisə2-dir.Bunlarhansıədədlərdir?

3.8nəfərlikmikroavtobus39şagirdistadionaaparmaqüçünneçəreysetməlidir?Məsələninhəllinicədvəllədəgöstərin.4.Meydançadaoynayanuşaqlarhərcərgədəbərabərsaydaolmaqla2cərgəyədüzüldükdə1nəfər,3cərgəyədüzüldükdəisə2nəfərkənardaqalır.Meydançadaənazıneçəuşağınolduğunusöyləməkolar?Seçibyoxlamaqlaməsələnihəlledin.5.1,2,3,4rəqəmlərininköməyiləmümkünikirəqəmliədədləriyazın.4-əböldükdəqalıqda1alınanədədlərinaltındanbirxətt,qalıqda2alınanədədlərinaltındanikixəttçəkin.6.Hansıüçədədivurduqdavətopladıqdanəticəeyniolur?

7.Qismətivəqalığıtapın.

8.Hesablamaaparmadansuallaracavabverin.-4x9hasili8x9hasilindənneçədəfəkiçikdir?-3x5hasili5-dənneçədəfəböyükdür?

a)0,1,2 b)1,2,3 c)1,1,1

14:325:3

32:319:3

33:426:4

21:439:4

24:527:5

38:554:5

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Hərbirfiqurauyğunədədimüəyyənedin.

2.Qutuda26konfetvar.Aytənbukonfetləri4rəfiqəsiarasındabərabərböldü.Artıqqalankonfetləriisəözünəgötürdü.Aytənneçəkonfetgötürdü?3.39iştirakçıiclassalonundadörd-dördolmaqlaənçoxuneçəcərgədəoturar?4.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Bölünən36,bölən8,qismət4-dür.Qalığıtapın.2. Üçardıcılədədincəmi21-dir.Buədədlərhansılardır?3. Bölməəməlindəqalıq4-dürsə,ənkiçikbölənneçədir?4. 27-ni4-əböldükdəqalıqneçəolar?5. Hərhansıədədi5-əböldükdəqalıqdahansıədədləralınabilər?6. Birqalıqlıbölməəməli3x5+2=17kimiyoxlanılmışdır.

Bubölməəməliniyazın.5.Avtomobilsalonundaoktyabrayında30,noyabrayındaisəbundan5dəfəazavtomobilsatıldı.Salondaikiayərzindəcəmineçəavtomobilsatıldı?Məsələyəuyğunifadəqurun.6.Qismətitapın.64:881:918:224:3

63:956:735:536:6

20:2014:19:912:1

Qiymətləndirmə1.Birədədi6dəfəartırdıqda36alınır.Buədədi4dəfəartırsaq,neçəalınar?2.Hansıbərabərlik“İstənilənədədi1-əvurduqdahasilhəminədədəbərabərolur”xassəsinəuyğundur?

3.Əməlləriyerinəyetirin.

4.Hansıbərabərlik“Sıfırdanfərqliistənilənədədiözünəböldükdəqismət1olur”xassəsinəuyğundur?

5.Qalıqlıbölməəməliniyerinəyetirin.

6.1. 8kqqəndüçün

alıcı16manatödədi.1kqqəndneçəmanatdır?

2. 5eynikitaba30manatödənildi.a)Birkitabınqiymətineçəmanatdır?b)3kitabalanalıcıneçəmanatödəməlidir?

7.8mparçanınyarısındanyorğanüzü,qalanparçanınyarısındanisəyastıqüzütikdilər.Yastıqüzünəneçəmetrparçaişləndi?8.4x5və20:5misallarınıədədoxuüzərindəmodelləşdirin.9.“Otuzubeşəböldükdəqismətbeşdənböyükdür”fikrininriyaziyazılışıhansıdır?

a)24:24=1 b)24x1=24 c)24:1=24 d)24+24=48

6x69x78x4

8x86x77x5

28:781:964:8

36:927:345:5

a)16:1=16 b)16-16=0 c)16:16=1 d)16x1=16

21:422:423:4

31:431:531:6

31:631:644:6

a)36:6=6 b)30:6<5 c)30:5>5

1000dairəsindəədədlər

Təkliklər,onluqlar,yüzlüklərÖyrənmə

Ədədinyazılışformaları:1.Hərbirmodeləuyğunədədinmüxtəlifyazılışformalarınıyazın.

2.Altındanxəttçəkilmişrəqəminmərtəbəqiymətinisöyləyin.

3.Ədədlərimərtəbəqiymətlərinincəmişəklindəyazın.

4.Ədədlərirəqəmləyazın.Üçyüziyirmiyeddi,3Yüzl.+4Onl.+6Təkl.,400+20+5,altıyüzəllialtı,5Yüzl.+3Onl.+9Təkl.,200+30+85.Şifahicavabverin.

Mərtəbəqiymətlərinincəmişəklindəyazılışı:Rəqəmləyazılışı:Sözləyazılışı:

200+50+3;2Yüzl.+5Onl.+3Təkl.253ikiyüzəlliüç

1)3yüzlükneçəonluqdur?3)50təklikneçəonluqdur?

2)50onluqneçəyüzlükdür?4)7yüzlükneçətəklikdir?

1000dairəsindəədədlər

Təkliklər,onluqlar,yüzlüklər1.

Dəftərinizdədamalarırəngləməklətəklik,10-luqvə100-lükbloklarhazırlayın.Müxtəlifədədləribubloklarlamodelləşdirin.2yüzlükkvadratdacəmineçədamavar?3yüzlükkvadratdacəmineçədamavar?1000ədədinimodelləşdirməküçünneçə100-lükkvadratlazımdır?2.Mağazadaulduzstikerlərmüxtəlifformalardasatılır.Şəkillərəgörəməsələlərihəlledin.

Hərşagirdcəmineçəstikeraldı?1. Aybəniz10vərəqstikeraldı.2. Kamil10rulonstikeraldı.3. Mirvari2rulon,3vərəq,5zərfstikeraldı.4. Emin1qutustikeraldı.

3.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.1. 367ədədininonluqmərtəbəvahidlərininsayına2əlavəetsəniz,

buədədnəqədərartar?2. 2,0,8rəqəmlərininköməyiləyazılanvəmərtəbəvahidləri

müxtəlifolanənböyükvəənkiçiküçrəqəmliədədiyazın.

4.Suallaraşifahicavabverin.

-220,230,240,...ardıcıllığında5-ciədədinonluqlarmərtəbəsindəhansırəqəmolacaq?-340,440,540,...ardıcıllığında6-cıədədinyüzlüklərmərtəbəsindəhansırəqəmolacaq?Yoldaşınızaardıcıllıqlaraaidyuxarıdakıkimisuallarverin.

1000dairəsindəədədlər1.Cədvəlidəftərinizdətamamlayın.

1. Ayda10manataqənaətetməklə100manatıneçəayayığmaqolar?

2. Ayda100manataqənaətetməklə1000manatıneçəayayığmaqolar?

Pul\Aylar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

10man.

100man.

2.Elçinidmanməşğələlərizamanıoturub-qalxmahərəkətinibazarertəsi90,çərşənbəaxşamı110,çərşənbəgünü130dəfəyerinəyetirdi.Buqaydailədavamedərsə,Elçinşənbəgünüoturub-durmahərəkətinineçədəfəyerinəyetirər?3.Verilmişikiədədarasındakıədədləriardıcılyazın.

4.İfadələrhansıqaydailə

düzülmüşdür?Növbətiikiifadənimüəyyənedin.100+10+1;200+20+2;300+30+3;...

5.Suallaracavabverin.

1. 45,48,51,...ardıcıllığında4-cüədəd1-ciədəddənneçəvahidböyükdür?

2. 145-dənsonrakıtəkədəd145-dənəvvəlkitəkədəddənneçəvahidböyükdür?

6.1. 2,3,5rəqəmlərininhərbirindənbirdəfəistifadəetməklə

mümkünüçrəqəmliədədləriyazınvəartansırailədüzün.2. a+200ifadəsindəa-nınyerinəeləədədləryazınki,cəm250-

1)215və2202)337və341

3)498və5034)796və805

dənkiçikolsun.5nümunəyazın.

1000dairəsindəədədlər

Üçrəqəmliədədlərinmüqayisəsi

Birneçəədədinmüqayisəsinionlarıartanvəyaazalansırailəyazmaqlagöstərməkolar.Məsələn:456,247,321,545,481ədədləriniartansırailəyazaq.1)vergülləayırmaqla:247,321,456,481,5452)müqayisəişarəsininköməyilə:247<321<456<481<5451.Müqayisəedin.

2.A=345,B=217,

C=654olduğunubilərəkmüqayisəedin.

3.257,785,400,721,550,385,266,142ədədləriniazalansırailəyazın.785,721,...785>721>...4.

Cədvələgörətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. SamurçayiləKürəkçayın,QanıxçayiləSamurçayınuzunluqlarını

müqayisəedin.

Öyrənməİkiüçrəqəmliədəddənyüzlüklərininsayıçoxolanədədböyükdür:745>596

İkiüçrəqəmliədədinyüzlüklərininsayıbərabərolarsa,müqayisəonluqlarınsayınagörəaparılır.Əgəronluqlarınsayıdabərabərolarsa,ondamüqayisətəkliklərinsayınagörəaparılır.1)326>3142)324<328

128və168147və87

421və41184və113

606və66303və303

2. Cədvəldəadlarıverilmişçaylardanənuzunuvəənqısasıhansıdır?

3. Çaylarınhansırayonlarınərazisindənkeçdiyiniböyüklərinköməyiləaraşdırın.

5.1. 4,7,3rəqəmlərininhərbirindənbirdəfəistifadəetməklə

mümkünüçrəqəmliədədləriyazınvəazalansırailədüzün.2. 5,0,9rəqəmlərininhərbirindənbirdəfəistifadəetməkləən

böyüküçrəqəmlivəənkiçiküçrəqəmliədədləriyazınvə500ədədiiləmüqayisəedin.

1000dairəsindəədədlər

Qnluqlaravəyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırma

1.Ədədləriəvvəlcəonluqlaraqədər,sonraisəyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırın.

2.Yuvarlaqlaşanda130olanədədləriseçin:

124,125,127,131,134,1383.Mənbütünrəqəmlərieyniolanüçrəqəmliədədəm.Onluqlaraqədər

Öyrənmə =bərabərdir≈təxminənbərabərdir

Onluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırma

Ədədintəkliklərmərtəbəsindəkirəqəm1,2,3,4olarsa,ədədintəkliklərmərtəbəsinə0yazılır.Onluqlarınsayıdəyişmir.Məsələn,372≈370Təkliklərmərtəbəsindəkirəqəm5,6,7,8,9olduqda,ədədintəkliklərmərtəbəsinə0yazılır.Onluqlarınsayıbirvahidartırılır.Məsələn,376≈380

Yüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırma

Ədədinonluqlarmərtəbəsindəkirəqəm1,2,3,4olarsa,ədədintəkliklərvəonluqlarmərtəbəsinə0yazılır.Məsələn,336≈300Yüzlüklərinsayıdəyişmir.Onluqlarmərtəbəsindəkirəqəm5,6,7,8,9olduqdaədədintəkliklərvəonluqlarmərtəbəsinə0yazılır.Yüzlüklərinsayıbirvahidartırılır.Məsələn,376≈400

yuvarlaqlaşsam,670olaram.Mənneçəyəm?4.Mənyüzlüklərininsayı2olanənböyüküçrəqəmlicütədədəm.Yüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşsam,300olaram.Mənneçəyəm?5.SənubərvəAliyədamalarırəngləməkləfiqurlarçəkiblər.Fiqurlardakıdamalarınsayı117və100-dür.SənubərinçəkdiyifiqurdakıdamalarınsayınıyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırdıqdaAliyəninfiqurundakıdamalarınsayıalınır.Hərbirininneçədamarənglədiyinitapın.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Oxişarələriningöstərdiyiədədləriözündənəvvəlkivəsonrakıədədlərləmüqayisəedin.

2.Hərbirədədhansıikionluğunarasındadır?Ədədlərionluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırın.

3.Oxişarələrihansıədədlərigöstərir?Buədədlərhansıikiyüzlüyünarasındadır?Həminədədləriyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırın.

4.1. 564<715<864<878olarsa,ənkiçikədədhansıdır?2. 564<715<864<878olarsa,ənkiçikədədhansıdır?

5.Elşəninatasımaqnitofonalıb.Elşənatasındanmaqnitofonunqiymətinisoruşur.Atasıdeyir:bumaqnitofonunqiyməti200manatdanazdır,190manatdançoxdur.Maqnitofonunqiymətinigöstərənədədintəkliklərmərtəbəsindəkirəqəm6-dır.Tapıngörək,maqnitofonunqiymətineçəyədir?

Qiymətləndirmə1.Məktəbinözfəaliyyətansamblı4günkonsertproqramıiləçıxışetdi.Soltərəfdəkibarqrafhərgünkonsertəgələntamaşaçılarınsayını,sağtərəfdəkibarqrafisəkonsertlərdəsatılanCD-lərinsayınıgöstərir.Barqraflaragörəsuallaracavabverin.

1. Konserthəftəninhansıgünləriolmuşdur?2. Hansıgünkonsertdəənçoxtamaşaçıolmuşdur?3. HansıgünənazCDsatılmışdır?Onlarınsayınəqədərdir?4. BazargünüsatılanCD-lərinsayınıonluqlaraqədər

yuvarlaqlaşdırın.

2.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.-5yüzlükneçəonluqdur?-345ədədiilə40onluğu5təkliyiolanədədimüqayisəedin.-287ədədiniyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırın.-194ədədindən2onluqböyükolanədədhansıdır?3.Neçəalınar?-347ədədininbütünmərtəbəvahidlərininsayından2çıxdıqda;-251ədədinintəkliklərinə5əlavəedib,yüzlüklərindən1çıxdıqda;-21onluq4təklikdənibarətədədinonluqlarına3əlavəetdikdə;-3yüzlükvə27təklikdənibarətolanədədintəkliklərindən4çıxdıqda.4.Onluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırdıqda380alınanbütünüçrəqəmli

ədədləriyazın.

1000dairəsindətoplama

YenionluqvəyüzlükyaranmayanhalÖyrənmə112+234Sütunşəklindətoplama:Toplamaəməlinətəkliklərmərtəbəsindənbaşlayırlar.

1.Misallarısütunşəklindəyazınvəhəlledin.

2.Əlimağazadanevlərinəqədər

olanyolun150m-nigetdikdənsonrarastgəldiyiköşkdənqəzetaldı.0,daha125myolgedərəkaptekdəndərmanaldı.Aptekdənevlərinəqədərisə110myolgetdi.Əlicəminəqədəryolgetdi?Məsələnişəkilçəkməkləhəlledin.3.Şifahihesablayın.

4.Fikrimdəbirüçrəqəmliədəd

tutmuşam.Buədədinyüzlüklərini4vahidartırdıqda,bütünrəqəmləri5olanüçrəqəmliədədalınır.Fikrimdətutduğumədədneçədir?5.Novruzbayramımünasibətiləkeçiriləntədbirdə210şagird,4müəllimvəmüəllimlərdən3dəfəçoxvalideyniştirakedirdi.Tədbirdə

1.Təkliklər(təkl.)toplanır.2təkl.+4təkl.=6təkl.Alınanədədtəkliklərmərtəbəsinəyazılır.

2.Onluqlar(onl.)toplanır.1onl.+3onl.=4onl.Alınanədədonluqlarmərtəbəsinəyazılır.

3.Yüzlüklər(yüzl.)toplanır.1yüzl.+2yüzl.=3yüzl.Alınanədədyüzlüklərmərtəbəsinəyazılır.

445+3652+5173+6

562+17431+26324+32

125+271314+225411+347

250+5147+30235+120

612+11200+150320+210

322+22418+200560+130

cəmineçənəfəriştirakedirdi?

1000dairəsindəçıxma

Onluqvəyüzlükayrılmayanhal

Öyrənmə334-123Sütunşəklindəçıxma:Çıxmaəməlinətəkliklərmərtəbəsindənbaşlayırlar.

1.Çıxmaəməllərinidəftərinizdəyerinəyetirin.

2.Çıxmaəməllərinisütunşəklindəyazınvəhəlledin.

3.Misalları

nümunəyəuyğunhəlledin.428-5=420+(8-5)=423748-25=700+(48-25)=723

4.Fərqişifahi

hesablayın.5.Ədədləriyüzlüklərəqədər

yuvarlaqlaşdırın,fərqişifahihesablayın.6.Qabırrıçayınuzunluğu394km,Kürəkçayınuzunluğu

186km-dir.AğstafaçayKürəkçaydan53kmqısadır.QabırrıçayAğstafa-çaydanneçəkilometruzundur?BuçaylarAzərbaycanınhansırayonlarınınərazisindənkeçir?

1.Təkliklərçıxılır.4təkl.-3təkl.=1təkl.Alınanədədtəkliklərmərtəbəsinəyazılır.

2.Onluqlarçıxılır.3onl.-2onl.=1onl.Alınanədədonluqlarmərtəbəsinəyazılır.

3.Yüzlüklərçıxılır.3yüzl.-1yüzl.=2yüzl.Alınanədədyüzlüklərmərtəbəsinəyazılır.

675-21459-6

579-253638-425

877-364347-216

357-6486-3

549-8657-34

374-32579-54

415-100392-10456-1

620-210284-60389-80

493-130569-50857-400

287-113323-196586-211

1000dairəsindətoplama

TəkliklərincəmindənonluqyarananhalÖyrənmə138+124

1.Əvvəicəyenioniuqyaranmayan,sonraisəyenioniuqyarananmisaiiarıseçibhəiiedin.

2.Misallarınümunədəgöstərildiyikimi,həmçininsütunşəklindəyazmaqlahəlledin.

3.Cəmiəlverişliüsulla

şifahihesablayın.

6.MəktəbKamrangilinevi

1.Təkliklərtoplanır.8təki.+4təki.=12təki.12təki.=1oni.+2təki.Təkliklərtəkiikiərmərtəbəsinəyazıiır,oniuqiaryaddasaxianıiır.

2.Onluqlartoplanır3oni.+2oni.=5oni.5oni.+1oni.=6oni.Üzərinəyaddasaxianıianoniuqəiavəediiir.Aiınanədədoniuqiarmərtəbəsinəyazıiır.

3.Yüzlüklərtoplanır1yüzl.+1yüzl.=2yüzl.Aiınanədədyüziükiərmərtəbəsinəyazıiır.

339+45418+56146+37517+44

309+69408+54629+35246+28

4+8+6+927+9+3+8

422+28+7315+19+5315+19+5

673+7+6526+19+17+214+

iiəkitabxanaarasındayeriəşir.Evdənməktəbəqədər115m,

məktəbdənkitabxanayaqədər28m-dir.Kamranevdənkitabxanayagedibqayıtdıqdacəmineçəmetryoigedər?

64+27+6+3

393

1000dairəsindəçıxma

OnluqayrılanhalÖyrənmə352-217

1.Azalanınvəçıxılanıntəkliklərmərtəbəsini

müqayisəetməkləəvvəlcəonluqayrılanmisalları,sonraisəqalanlarınıhəlledin.

2.MüslümMaqomayevadınaAzərbaycanDövlətFilarmoniyasındakeçirilənBeynəlxalqMuğamMüsabiqəsinə1-cigün468tamaşaçı,2-cigünisəbundan127nəfərçoxtamaşaçıgəldi.3-cügüngələntamaşaçılarınsayı2-cigündəkindən38nəfərazoldu.Müsabiqəyə3-cügünneçətamaşaçıgəldi?3.Fərqionluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırın.

4.Hesablayın.

1.Təkliklərçıxılır.2<7olduğundan5onluqdan1onluqayrılırvə2təkliyəəlavəedilir.12təklikalınır:12təkl.—7təkl.=5təkl.Alınanədədtəkliklərmərtəbəsinəyazılır.

2.Onluqlarçıxılır.4onl.—1onl.=3onl.Alınanədədonluqlarmərtəbəsinəyazılır.

3.Yüzlüklərçıxılır.3yüzl.—2yüzl.=1yüzl.Alınanədədyüzlüklərmərtəbəsinəyazılır.

564-128427-209543-136

753-218421-119692-343

568-214696-217435-233

476-315356-147796-277

345-(135+127)235+(167-32)185-(114-9)

(384+11)-49895-230-140750-320+170

1000dairəsindətoplama

YenionluqvəyüzlükyarananhalÖyrənmə235+178

1.Cəmitapın.

2.Əvvəlcəyalnızyenionluq,sonraisəhəmyenionluq,həmdəyeniyüzlükyarananmisallarıseçibhəlledin.

3.Aşağıdakışərtlərəgörə5ardıcılədədyazın.Birinciədəd112-dirvəhərsonrakıədədözündənəvvəlkindən30vahidböyükdür.4.Aşağıdakıədədləri2sütundayazın:-1-cisütunda1vahidəlavəetdikdəyalnızonluqlarıdəyişənədədləri;r-2-cisütunda1vahidəlavəetdikdəhəmonluqları,həmdəyüzlükləridəyişənədədləri.

249,399,239,299,599,699,329,509,899,789,6095.

1.Təkliklərtoplanır.8təki.+5təkl.=13təki.13təki.=1onl.+3təki.

2.Onluqlartoplanır.3onl.+7onl.=10onl.Ionl.+10onl.=11onl.IIonl.=1yüzl.+1onl.

3.Yüzlüklərtoplanır.2yüzl.+1yüzl.=3yüzl.3yüzl.+1yüzl.=4yüzl.

Hərflərinrəqəmlərləkodlaşdırılmasındanistifadəedərəkcəmitapın.ANA424ALA464LƏL686NAL?

1000dairəsindəçıxma

OnluqvəyüzlükayrılanhalÖyrənmə431-145

1.Əvvəlcəonluqayrılmayanmisallarıhəlledin.

2.Qanunauyğunluğuaraşdırınvə3addımdavametdirin.

238,218,198,178,...3.Fərqitapınvəonluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırın.

4.Nəzrinbuayikiyenikitab

oxumaqistəyir.Kitablardanbiri214səhifə,digəriisə144səhifədir.0,kitablarınbirindən135səhifəoxudu.Nəzrindahaneçəsəhifəoxumalıdır?Məsələni2üsullahəlledin.5.Rənglixanalardakırəqəmlərimüəyyənedin.

1.Təkliklərçıxılır.1<5olduğundan3onluqdan1onluqayrılaraq1təkliyəəlavəedilir.IItəkl.-5təkl.=6təkl.Alınanədədtəkliklərmərtəbəsinəyazılır.

2.Onluqlarçıxılır.2<4olduğundan4yüzlükdən1yüzlük,yəni10onluqayrılırvə2onluğaəlavəedilir.12onl.-4onl.=8onl.Alınanədədonluqlarmərtəbəsinəyazılır.

3.Yüzlüklərçıxılır.3yüzl.-1yüzl.=2yüzl.Alınanədədyüzlüklərmərtəbəsinəyazılır.

479-317871-223416-187

564-275416-318711-215

623-524368-179813-196

1000dairəsindəçıxma

Azalanıntəkliklərvəonluqlarmərtəbəsivahidlərininsayının0olduğuhalÖyrənmə:300-135

1.Çıxmaəməlləriniyerinəyetirin.Həllindüzgünolduğunutoplamaəməlininköməyiləyoxlayın.

2.Rənglixanalarauyğunədədlərimüəyyənedin.Həllindüzgünlüyünüyoxlayın.

3.Sərnişintəyyarəsindəcəmi102nəfəruçabilər.Təyyarədəhəmişə10texnikiişçivə2pilotolur.Təyyarədəhərdəfəneçəsərnişinolabilər?4.oyuducununqiyməti275manat,paltaryuyanmaşınınqiymətiisə350manatdır.800manatpuluolanalıcıbuəşyalarıalsa,neçəmanatpuluqalar?

0<5olduğuüçünonluqlarmərtəbəsindən1onluqtəkliklərəəlavəetməliyik.Lakinonluqlarmərtəbəsininvahidlərininsayı0-dır.Buhaldayüzlüklərmərtəbəsindən1yüzlük,yəni10onluqayrılırvəonluqlarmərtəbəsinəəlavəedilir.Onluqlarmərtəbəsindənisə1onluq,yəni10təklikayrılırvətəkliklərmərtəbəsinəəlavəedilir.Buzamanonluqlarmərtəbəsində9onluqqalır.

1.Təkliklərçıxılır:10təkl.—5təkl.=5təkl.2.Onluqlarçıxılır:9onl.—3onl.=6onl.3.Yüzlüklərçıxılır:2yüzl.—1yüzl.=1yüzl.

5.Həmidçıxmaəməliniaşağıdakıkimiyerinəyetirib.Həllindüzgünlüyünüyoxlayın.

6.700-dənbirədədçıxılmışvəfərq537olmuşdur.Çıxılanneçədir?

1000dairəsindətoplamavəçıxma

Toplamavəçıxmanınqarşılıqlıəlaqəsi1.Toplamavəçıxmanınqarşılıqlıəlaqəsindənistifadəetməkləədədləritapın.

2.Çıxmaəməliniyerinəyetirin,toplamaəməlininköməyiləhəllindüzgünlüyünüyoxlayın.

3.Rənglixanalarınyerinəuyğunədədləriyazın.

4.Hərbirxanayauyğunrəqəmimüəyyənedin.

5.İstirahətkompleksinəiyulvəavqustaylarıərzində825turistgəldi.Onlardan655nəfəriavqustayındagəlmişsə,iyulayındaneçəturistgəlmişdir?Məsələninşərtinielədəyişinki,sualdaturistlərinümumisayınıtapmaqtələbedilsin.6.Birtoplama-çıxmaəməlləriailəsitəşkiledənədədlərqrupunuseçinvəbumisallarıyazın.

1000dairəsindətoplamavəçıxma

100-lükkvadratüzərindəməşğələlər1.

100-lükkvadratdanistifadəetməklətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. 286-dan262-yəqədərədədləri4vahidazalansırailəyazın.2. 222-dən296-yaqədərədədləri12vahidartansırailəyazın.3. 203-dən217-yəqədərtəkədədləriyazın.

2.100-lükkvadratınhissələrinidoldurunvənümunəyəuyğunhesablamalarıyerinəyetirin.İkinümunədəsizəlavəedin.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.

CədvəldəBakıiləmüxtəlifşəhərlərarasındakıməsafələrverilmişdir.Cədvəldəverilmişməlumatlardanistifadəetməkləməsələlərihəlledin.

1. Bakıdanənuzaqşəhərhansıdır?BuşəhərləBakıarasındakıməsafəneçəkilometrdir?

2. QəbələiləBakıarasındakıməsafəGəncəiləBakıarasındakıməsafədənneçəkilometrazdır?

3. LaləBakıdauniversitetdəoxuyur.LaləninadgününəLənkərandanxalası,Yevlaxdanisəəmisiqonaqgəldi.OnlardanhansıBakıyaqədərdahauzunyolqətetdi?

4. Cədvələgörəbirməsələqurun.Cütlərləiş.2.Bir-birinizəaşağıdakıkimisuallarlamüraciətedin.314ədədinintəkliklərmərtəbəsininvahidlərininsayını1vahidazaldıb,yüzlüklərmərtəbəsininvahidlərininsayını2vahidartırsan,neçəalınar?314ədədineçəvahidartar?

Həlli:Şərtəgörə314-ünüzərinə200əlavəedildi,1çıxıldı.Alınanədəd:314+200-1=513

314ədədi200-1=199vahidartdı.3.Uyğunifadələriseçin.

4.Hansıbənddəkiədədlərinhərbirinionluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırdıqda60alınır?

1)719-abərabərolan:a)200+200+200+10+9b)250+250+200+10+9c)200+250+200+10+9

2)583+37cəminəbərabərolan:a)630-15+36b)520+63+37c)535+65+37

a)64,66,67,68,71

b)59,64,66,67,68

c)57,58,59,63,64

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Cədvəldəverilmişməlumatlarıxəritəüzərindədəaraşdırın.Məsələləricədvəldənistifadəetməkləhəlledin.

Rayonlar Yol(km)

Ağdam-Xankəndi 21

Ağdam-Kəlbəcər 104

Ağdam-Bərdə 48

Ağdam-Xocavənd 35

Ağdam-Şuşa 36

Tərtər-Kəlbəcər 112

1. AğcabədidənXankəndinəqədəryolAğdamdanXankəndinəqədərolanyoldan48kmçoxdur.AğcabədidənXankəndinəqədəryolneçəkilometrdir?

2. AğdamdanAğdərəyəqədərolanyolAğdamdanKəlbəcərəqədəryoldan90kmazdır.AğdamdanAğdərəyəgedib-qayıdanavtomobiltəxminənneçəkilometryolgedər?

3. Cədvələgörəeləməsələqurunki,həllimötərizəliifadəilədəyazmaqmümkünolsun.

2.2,5,8rəqəmlərininhərbirindənbirdəfəistifadəetməkləmümkünüçrəqəmliədədləriyazınvətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Ənböyüküçrəqəmlicütədədhansıdır?

2.Ənböyükədədləənkiçikədədinfərqinitapın.3. Onluqlarmərtəbəsində8rəqəmiolanənböyükədədləonluqlar

mərtəbəsində5rəqəmiolanənböyükədədimüqayisəedin.

a)ikiyüzəllisəkkiz

b)səkkizyüzəlliiki

c)beşyüziyirmisəkkiz

3.Onluqlarmərtəbəsindəkivahidlərininsayı3olanənböyüküçrəqəmliədədləyüzlüklərmərtəbəsindəkivahidlərininsayı5olanənböyüküçrəqəmliədədinfərqinitapın.4.Əvvəlcəcəmdəcütədəd,sonraisətəkədədalınanmisallarıhəlledin.

Qiymətləndirmə1.<329müqayisəsindəyerinəyazılabilənənböyüküçrəqəmliədədhansıdır?2.Hesablayın.

3.Rənglixanalarauyğunədədləritapın.

4.1. Birqutuda150oyun

şarıvaridi.Şarlardanəvvəlcə45-i,sonraisə37-siqutudançıxarıldı.Qutudaneçəşarqaldı?

2. 200-(45+50)ifadəsininqiymətinintapılmasıiləhəlledilənməsələqurun.

5.Hansıədədlərionluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırsanız,570alınar?6.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Ənböyüküçrəqəmliədədləənkiçiküçrəqəmlitəkədədinfərqini

tapın.2. Ənkiçiküçrəqəmliədədləonluqlarmərtəbəsi8olanənkiçik

üçrəqəmliədədimüqayisəedin.3. 6,4,7rəqəmlərininhərbirindənbirdəfəistifadəetməkləyazılan

ənböyükədədlə674ədədinimüqayisəedin.7.500qxamadan275qtorta,120qsəhəryeməyinəişləndi.Neçəqramxamaqaldı?

258+412-227714-346+125542+58+250355+145+367

(225+225)-(495-165)(658-141)-(211-211)(415+246)-(125+125)(185-45)-(200-110)

+154=159752+=781315+=527

-27=400513-=410824-=624

Məsələhəlli1.Aslanəmiməktəbləvazimatlarına6manat,ərzağaisəbundan3dəfəçoxpulxərclədi.Aslanəmicəminəqədərpulxərclədi?2.Qalıqnəyigöstərir?1. Birqutukarandaşınqiyməti3manatdır.20manataənçoxu

neçəqutukarandaşalmaqolar?2. Futbolkomandasında19oyunçuvə6məşqçivar.Komandanı

təlim-məşqbazasındanstadionaaparan7nəfərlikmikroavtobusneçəreysetməlidir?

3.Bayramgünüsinif40şarlabəzədilmişdi.Şarlardan12-sisarırəngdəidi.Qırmızışarlarınsayısarışarlardan3dəfəazidi.Qalanşarlarağrəngdəidi.Ağşarlarınsayıneçəidi?4.Kübraxalahəyətindətoyuqsaxlayır.Onuntəxmininəgörətoyuqlargündəənazı100yumurtaverməliidi.Lakino,hərgüntəxminetdiyindən7dənəazyumurtagötürür.BeləolanhaldaKübraxala4günərzindəcəmineçəyumurtagötürər?5.Şəbinəənkiçiküçrəqəmlitəkədədləbütünmərtəbələrində2rəqəmiolanüçrəqəmliədədiyazdı.Cəlilisəonluqlarmərtəbəsində6rəqəmiolanənkiçiküçrəqəmliədədiyazdı.Elnurbuədədləritopladı.Elnurcəmdəhansıədədialdı?6.Ədədləriyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırmaqlaifadələrinqiymətinitəxminitapınvəmüqayisəedin.

7.Əlverişliüsullahesablayın.

578-220300127+346500382+420900

692-334400443+514200619-126600

18+147+232134+49+251276+128+124

189+127+11+13657+8+43+921+2+3+199+198+197

Məsələhəlli

Həlliniizahədin.Mağazanınanbarına360kqunvə270kqqəndqəbuledildi.Anbaraqəbuledilənunqənddənneçəkiloqramçoxdur?

Məsələlərihəllədin,həlliniziizahədin.Məsələlərdənbirininizahınıdəftərinizdəyazın.1.İlərzindəşəhərdə54yaşayışbinası,bundan6dəfəazistehsalatbinasıtikildi.Şəhərdəcəmineçəyenibinatikildi?2.Afaqxanımın350manatpuluvaridi.O,məktəbləvazimatınavəməktəbligeyiminə120manat,bədiiədəbiyyataisə27manatxərclədi.Afaqxanımınneçəmanatpuluqaldı?3.

1.Məlumdur:Qəbuledildi:

360kqun,270kqqənd

2.Sual:Anbaraqəbuledilənunqənddənneçəkiloqramçoxdur?3.Plan:-Həllüçünaçarsözvəyaifadəhansıdır?-neçəkiloqramçoxdur.Unvəqəndinmiqdarıməlumdur,Çıxmalıyam.4.Həll:360kq-270kq=90kq5.Cavab:90kq6.Yoxlama:Ununkütləsindən90kqçıxsam,qəndinkütləsinəbərabərolmalıdır.360kq-90kq=270kq

İzah:Məsələdəununkütləsininqəndinkütləsindənnəqədərçoxolduğusoruşulur.Şərtəgörəanbarda360kqun,270kqqəndvar.Ununnəqədərçoxolduğunutapmaqüçün360-dan270-içıxmalıyam.Çıxmaəməliniyerinəyetirdim,fərqdə90aldım.Deməli,anbardakıununkütləsiqəndinkütləsindən90kqçoxdur.Məsələninhəllinindüzgünlüyünüyoxladım.Həlli2cüryoxlamaqolar:1)ununkütləsindən90kqçıxsamqəndinkütləsini;2)qəndinkütləsininüzərinə90kq-ıəlavəetsəmununkütləsinialaram.

Elnarəvəqardaşı6aydayığdıqlarıqəpikpullarısaydılar.Elnarənin700qəpik,qardaşınınisə545qəpikpuluoldu.Elnarəqardaşındannəqədərçoxpulyığmışdır?Cavabımanatvəqəpikləifadəedin.

Məsələhəlli

Məsələnicədvəlqurmaqlahəllədin1.AtasıRaufadaxılalıb.O,bazarertəsidaxıla1manat20qəpikatdı.Raufhərsonrakıgündaxılaəvvəlkigündən20qəpikçoxatdı.Raufunşənbəgünüdaxılaatdığıpulunmiqdarınımüəyyənedin.2.Nəsibəxaladöşəkçələrəkvadratformalınaxışlartikir.O,döşək-çəyə5cərgənaxıştikdi.Naxışlarınsayıbirincicərgədə4,hərsonrakıcərgədəisəəvvəlkindən2dənəçoxdur.5-cicərgədəneçənaxışvar?3.Ülkər7:30-dadayanacaqdakı123nömrəliavtobusamindi.Hərgünbumarşrutüzrəilkavtobusdayanacaqdan6:30-dakeçir.123nömrəliavtobushər10dəqiqədənbirbudayanacaqdankeçirsə,Ülkərinmindiyiavtobusneçənciidi?4.Rəfdüzəltməküçündülgərə3böyük,4kiçiktaxta,6plastikvintlazımdır.Dülgərin11böyük,16kiçiktaxtavə30plastikvintehtiyatıvar.O,buləvazimatlardanneçərəfdüzəldəbilər?5.Hərbirmisaldakıfərqnövbətimisaldaazalanolmalıdır.Lakinaşağıdakımisallarqarışıqdüşüb.Misallarışərtəgörəardıcıldüzün.

6.445ədədindənəvvəlkitəkədədlə166ədədindənsonrakıcütədədincəminitapın.

1. 641-55=586380-47=586-84=502333-134=502-122=

2. 427-38=173-34=139251-78=139-105=34389-138=251

Məsələhəlli

Fikrinizdəhesablayın,sonrayoxlayın1.Kompyutertelevizordan100manatucuzdur.Televizorvəkompyuterbirlikdə900manatadır.Kompyuterneçəyədir?2.Ömərqardaşından5yaşkiçikdir.Onlarınyaşlarınıncəmi11-dir.Ömərinvəqardaşınınneçəyaşıvar?3.Fikrimdə30-dankiçiktəkədədtutmuşam.Buədədinrəqəmləricəmi5-dir.Fikrimdətutduğumədədhansıdır?4.

Parabüzənlərbitkilərəziyanverənbitlər,gənələrvəağmilçəklərləqidalanırlar.Odurki,bağbanlaronlarınbağlaragəlişlərinəçoxsevinirlər.İkiparabüzənbirlikdə31yarpaqbitiyedi.Onlardanbiridigərindən5yarpaqbitiçoxyeyibsə,hərparabüzənneçəyarpaqbitiyeyibdir?5.Nümunəniaraşdırın.Hərbirqalıqlıbölməyəaidmisalıncavabınıəvvəlcəqalıqsızbölməyəaiduyğunikimisalagörətəxminimüəyyənedin.Hansıhaldaqismətverilənqismətdənçox,hansıhaldaazolur?Sonrabölməəməlləriniyerinəyetirməkləyoxlayın.

Qismət8-dənçoxdur,9-danazdır.17:2=8(qalıq1)

6.Ədədləriseçibyoxlamaqlamüəyyənedin:-ikiədədincəmi14,fərqi4-dür;

17:216:2=8(azdır)18:2=9(çoxdur)

17:228:330:4

15:436:531:3

-ikiədədincəmi9,hasili14-dür;-ikiədədinfərqi4,qisməti3-dür.7.Hesablayın.

984-(253+47)741-(185-34)

684-184)-(100-36)(800-199)+(256-126)

Məsələhəlli

Sonuncuməlumatdanbaşlayaraqhəlledin1.Nərminəmağazadanipəklentaldı.Şarlarıbağlamağa20sm,hədiyyənibağlamağaisə40smişlətdi.30smlentqaldı.Nərminəmağazadanneçəsantimetrlentalmışdı?

2.Tələtevdənçıxdıvə15dəqiqəyəticarətmərkəzinəgəldi.1saatburadaalış-verişetdikdənsonra,dostuiləgörüşdüvəbirlikdəyeməkyedilər.Yeməyəsərfolunanvaxt45dəqiqəoldu.Tələtdostundanayrılandasaat15:00idi.Tələtevdənsaatneçədəçıxmışdı?3.Çuvaldakıkartofunüzərinədaha12kqəlavəedib,hərbirindəbərabərmiqdardaolmaqla2kisəyədoldurdular.Hərkisədə40kqkartofoldu.Əvvəlcəçuvaldaneçəkiloqramkartofvaridi?4.Toplananlarıonluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırmaqlacəmitəqribitapın.Sonraisədəqiqhesablayın.Cavablarımüqayisəedin.

5.Hərbirşəkləuyğuntoplamavəçıxmaəməlləriniyazın.

256+327584+189215+456

355+421169+315121+434

Məsələhəlli

Məsələqurmabacarıqları1.Aygünxanımın800manatpuluvaridi.O,evəşyalarına435manat,geyiməisə127manatxərclədi.Aygünxanımgeyimüçün40manatazxərcləsəydi,neçəmanatıqalardı?Məsələyəaiddaha2sualqoyunvəhəlledin.2.Nöqtələrinyerinəuyğunolaraq875,354,125ədədləriniyazmaqlaməsələnidəftərinizdətamamlayınvəhəlledin.Turistlərdağınzirvəsinəçatmaqüçün...myolgetməlidirlər.Onlarbirincigün...m,ikincigünisəbundan...mazyolgetdilər.Turistlərdahaneçəmetryolgetməlidirlər?3.Nöqtələrinyerinə10,10,50ədədləriniuyğunyerlərəyazmaqlaməsələnidəftərinizdətamamlayınvəhəlledin.Fərəc...manatlığını...manatlıqlaraxırdalamaqistəyir.Fərəcbupuluneçədənə...manatlığaxırdalayabilər?4.1. Həlladdımlarınauyğunməsələqurun.

1-ciaddım:120+130=2502-ciaddım:250-100=150

2. İfadəyəuyğunməsələqurun.100-(25+35)

5.Velosipedinqiyməti128manat,televizorunqiyməti345manatdır.

1. Məsələnielətamamlayınki,toplamaəməliiləhəlledilsin.2. Məsələnielətamamlayınki,çıxmaəməliiləhəlledilsin.

6.Məsələlərdəhəllüçünçatışmayanvəyaartıqolanməlumatımüəyyənləşdirin.1. Ağaclardan7-niSəmayə,qalanlarınıTuransuladı.Turanneçə

ağacsuladı?2. Ömər4quturənglikarandaş,3qutuqarakarandaşaldı.Hər

qutununhündürlüyü3sm-dir.Ömərcəmineçəkarandaşaldı?

Pullarımız

Pulunhesablanması1.Pullarıkiçikdənböyüyəvəböyükdənkiçiyədüzməkləsayın.

2.Pullarısayınvəmüqayisəedin.

3.

Alınanmallar

Qiyməti

Karandaş 1man.50qəp.

Stiker 1man.40qəp.

Kitab 3man.20qəp.

Plastilin 1man.50qəp.

Çanta 5man.70qəp.

Cədvələgörəməsələlərihəlledin.Məsələlərikağızdankəsilmişpullarüzərindəaraşdırın.

1. Gülnaz3qutuplastilinalmaqistəyir.O,nəqədərpulödəməlidir?2. Camalın6manatpuluvar.O,bupulaneçəqutukarandaşala

bilər?3. Nəzrin1kitabvə2qutustikeralmaqistəyir.Onun5manatıvar.

Nəzrininistədiklərinialmağapuluçatırmı?4. Cədvələgörə1məsələqurun.

4.Babası9manat60qəpikpulunyarısınıNərimana,yarısınıisəbacısınaverdi.Həruşağanəqədərpuldüşdü?Həllüsulunuzutəqdimedin.

Pullarımız

Məsələhəlli1.Mağaza1soyuducunu250manataalıb,280manatasatır.2soyuducununsatışındanmağazanəqədərgəlirəldəedər?2.Əyləncəparkındakıqiymətlərəgörəməsələlərihəlledin.

1. Emilvəbacısıseçdikləriəyləncəüçün4dənə50qəpiklikvə2dənə10qəpikliködədilər.Emilvəbacısıhansıəyləncəniseçmişdilər?

2. Kənanvə2dostununbirlikdə10manatpuluvaridi.Onlarınhərəsi1dondurmayedi.Dostlar“Dənizquldurları”attraksionundadaiştiraketməkistəyirlər.Onlarınbunapuluçatarmı?

3. Sevdailəqardaşı“Şeytançarxına”və“Avtomobilyarışı”nabiletaldılar.Kassironlara10manatdan7manat40qəpikpulqaytardı.Kassirnəyisəhvsaldı?Cavabınızıizahedin.

4. AyselinKənandannəqədərçoxpulxərclədiyiniaşağıdakıhesablamalarınnəticəsinəgörətapmaqolar.Buyazılışagörəməsələninmətniniyazın.

(3man40qəp+1man10qəp)-(1man20qəp+2man50qəp)3.Elvinin5manatpuluvar.O,printerüçün2bağlamakağızaldı.Hərbağlamanınqiyməti2manatdır.Elvininqalanpulunahansıbənddəki

pulunmiqdarıuyğundur?

Pullarımız

Pulunqalığı1.Sevdaxanımmağazadançantaaldıvəkassaya20manatlıqverdi.Kassirona2dənəbeşmanatlıq,4dənəbirmanatlıqqaytardı.Sevdaxanımçantanıneçəyəaldı?2.Ayişə45qəpiyətop,2manat30qəpiyədaxılaldı.О,kassaya5manatpulödədi.Kassironanəqədərpulqaytarmalıdır?3.Birdondurma50qəpiyədir.Alıcı3dondurmaüçünkassaya2dənəbirmanatlıqverdi.Kassironanəqədərpulqaytarmalıdır?4.Şəkildəverilmişpulunməbləğinəvəəşyalarınqiymətinəgörəmüxtəlifməsələlərqurun.

5.Vasifin5dənə20qəpikliyi,4dənə5qəpikliyi,3dənə10qəpikliyivar.Vasif45qəpiyədondurmaalmaqistəsə,dondurmanınpulunupulqalığıolmadanödəməküçünneçəmüxtəlifvariantıvar?Qruplarlaiş.5.Kassir10manatpuldan1manat30qəpikçıxdı.Kassirinalıcıyaqaytardığıpulumanatvəqəpiklərləmüxtəlifcürifadəedin.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Fikrinizdəhesablayın,sonrayoxlayın.1. İkiədədincəmi10,hasili9-dur.Bunlarhansıədədlərdir?2. İkiədədincəmi18,fərqi4-dür.Bunlarhansıədədlərdir?

2.Birədədinüzərinə120əlavəedib,alınanədəddən60çıxsanız,fərq183-əbərabərolar.Buhansıədəddir?Tapşırığıfərqina)211;b)147olduğuhallarüçündəhəlledin.3.Qədirdən“Nəqədərpulunvar?”soruşduqdaobeləcavabverir:-40qəpiyədondurma,25qəpiyəkeksalmasaydım,indi2manatımolardı.Qədirinindinəqədərpuluvar?4.Pullarıartansırailədüzün.4manat45qəpik;657qəpik;11manat30qəpik;3manat100qəpik5.Piktoqram“Bakınındünənivəsabahı”adlırəsməsərlərisərgisinəgələntamaşaçılarınsayınıgöstərir.Piktoqramagörəsuallaracavabverin.Dəftərinizdəpiktoqramauyğuncədvəlqurun.

1. 4günərzindəsərgiyəcəmineçənəfərgəlmişdir?2. Cüməgünüsərgidəkitamaşaçılarınsayıneçənəfərolmuşdur?

Hesablamaüsulunuzutəqdimedin.3. Cüməaxşamıtamaşaçılarınsayı16nəfərçoxolsaydı,

piktoqramdaşəkillərinsayınecədəyişərdi?

Qiymətləndirmə1.Birədədinüzərinə7əlavəedib,alınancəmi3dəfəartırıb,nəticəni4-əböldükdəqismətdə6alınır.Buədəditapın.2.Çatışmayanməlumatıəlavəetməkləməsələnihəlledin.StadiondaFuadMustafadan200mçoxqaçdı.Fuadneçəmetrqaçdı?3.Konsertəbazarertəsi135,çərşənbəaxşamı150,çərşənbəgünü165biletsatıldı.Biletsatışıbuqaydailəartarsa,cüməgününeçəbiletsatılar?4.Əvvəlcəqalıqsız,sonraisəqalıqlıbölməəməlləriniyerinəyetirin.

5.4x5+3x5ifadəsinihansıifadəiləəvəz

etməkolar?6.

Manatvəqəpikləifadəedin.7.Təranəhər

günməktəbxərcliyindən20qəpiyəqənaətedir.Buməlumatagörəsuallaracavabverin.

1. Təranə5günənəqədərpulyığar?2. Təranə10günəyığdığıpuldan1manat20qəpiyəyeniçıxan

filminDVD-nialsa,onunnəqədərpuluqalar?8.50manatlığı5müxtəlifvariantdaxırdalayın.

27:827:427:3

27:627:727:9

32:432:532:6

32:732:832:9

a)7x5 b)8x5 c)7x10

345qəpik450qəpik

320qəpik125qəpik

1manat120qəpik2manat210qəpik

ParalelvəkəsişəndüzxətlərÖyrənmə

1.Şəkildəkidüzxətt,

parçavəşüalarınnömrələrinisöyləyin.

2.Paralel,kəsişənvəperpendikulyardüzxətlərinnömrələrinisöyləyin.

3.Bucaqlarınnövünümüəyyənedin.

4.EvəAhərflərininçapformasınıdəftərinizdəböyükölçüdəyazın.Buhərflərdəkibucaqlarınnövünümüəyyənləşdirin.Qruplarlaiş.5.Paralelvəkəsişəndüzxətlərinköməyiləməktəbinizinyerinigöstərənplançəkin.

Düzxətthərikiistiqamətəsonsuzolaraquzanır.

Paraleldüzxətlərkəsişmir.

Parçadüzxəttinbirhissəsidir.Onunbaşlanğıcvəsonnöqtəsivar.Parçaölçülürvəmüəyyənuzunluğuvar.

Şüanınbaşlanğıcnöqtəsivar.Şüabiristiqamətdəsonsuzolaraquzanır.

İkikəsişəndüzxəttinbirortaqnöqtəsivar.

İkidüzxəttkəsişdikdədüzbucaqlarəmələgəlirsə,buxətlərperpendikulyardüzxətlərdir.

ÇoxbucaqlılarÖyrənməÇoxbucaqlılartərəfləridüzxəttparçalarındanibarətolanhəndəsifiqurlardır.Çoxbucaqlılarbucaqlarınınsayıiləadlandırılır.Çoxbucaqlılarıntərəflərininvəbucaqlarınınsayıbərabərolur.Üçbucaqtərəflərininvəbucaqlarınınsayıənazolançoxbucaqlıdır.

Üçbucaq3tərəf3bucaqDördbucaqlı4tərəf4bucaqBeşbucaqlı5tərəf5bucaqAltıbucaqlı6tərəf6bucaqSəkkizbucaqlı8tərəf8bucaq1.Hansıfiqurlarçoxbucaqlıdır?

Cütlərləiş.2.Hansıfiqurlarçoxbucaqlıdır?Yoldaşınızaşəkildəkiçoxbucaqlılarıntərəflərinə,təpələrinəvəbucaqlarınaaidsuallarverin.

3.AşağıdakıfiqurlardanbiriniGünelçəkib.Onunçəkdiyifiqurbucaqlarınınvətərəflərininsayıənazolançoxbucaqlıdır.Buhansıfiqurdur?

4.Həndəsətaxtasıüzərindəmüxtəlifçoxbucaqlılarmodelləşdirinvədəftərinizdəçəkin.

ÜçbucaqlarÖyrənmə

1.

ŞəkildəkiüçbucaqlaraaidsuallaracavabverinCavablarıölçmələraparmaqlayoxlayın.

1. Hansıüçbucaqlarmüxtəliftərəflidir?2. Hansıüçbucaqlarbərabəryanlıdır?3. Füçbucağıbərabərtərəfliüçbucaqdır,Onunbirtərəfinin

uzunluğu20mm-dir.Digərtərəflərininuzunluqlarınıölçmədənsöyləyin.

-Şəkildəneçədüzbucaqlıüçbucaqvarvəhansılardır?2.Dəftərinizdətərəflərindənbirininuzunluğu10smolanüçbucaqçəkin.Buüçbucağınnövünüyazın.3.Dəftərinizdəkvadratçəkin.Kvadratıbirparçanınköməyiləikieyniüçbucağabölün.Alınanüçbucaqlarınnövünütəyinedin.

Müxtəliftərəfli

üçbucaqBütüntərəflərininuzunluğumüxtəlifdir.

Bərabəryanlı

üçbucaqİkitərəfininuzunluğubərabərdir.

Bərabərtərəfli

üçbucaqBütüntərəflərininuzunluğubərabərdir.

Düzbucaqlıüçbucaq

Bucaqlarındanbiridüzbucaqdır.

4.Üçbucaqlardanhansımüxtəliftərəflidir?

Dördbucaqlılar

Dördbucaqlı4tərəfi,4bucağıolançoxbucaqlıdır.Xüsusiadlarıolandördbucaqlılarvar.

Düzbucaqlının4tərəfi,4bucağıvar.Qarşıtərəfləriparalelvəbərabərdir.Düzbucaqlınınbütünbucaqlarıdüzbucaqdır.

Kvadratın4tərəfi,4bucağıvar.Qarşıtərəfləriparaleldir.Bütünbucaqlarıdüzbucaqdır.Bütüntərəflərininuzunluğubərabərdir.Başqasözlə,kvadratbütüntərəfləribərabərolandüzbucaqlıdır.

Rombun4tərəfi,4bucağıvar.Onunqarşıtərəfləriparaleldir.Rombunbütüntərəflərininuzunluğubərabərdir.Qarşıbucaqlarıbərabərdir.

Paraleloqramın4tərəfi,4bucağıvar.Qarşıtərəfləriparalelvəbərabərdir.Qarşıbucaqlarıbərabərdir.

Trapesiyanın4tərəfivə4bucağıvar.Trapesiyanınyalnızikiqarşıtərəfiparaleldir,digərikiqarşıtərəfiisəparaleldeyil.1.Hərbirqrupdaneçədördbucaqlıvar?Adlarınısöyləyin.

2.Aşağıdakıfikirlərdənhansıdoğrudur?1. Kvadratınbütüntərəflərivəbucaqlarıbərabərdir.2. Rombunyalnızikiqarşıtərəfibərabərdir.3. Trapesiyanınbütünqarşıtərəfləriparaleldir.4. Düzbucaqlınınbütüntərəfləribərabərdir.

3.Əkbərbütüntərəfləribərabərolandördbucaqlıçəkdi.Əkbərinçəkdiyifiqurkvadratdeyil.O,hansıfiquruçəkib?

Həndəsifiqurlar1.Fiqurlarıaşağıdakıdüzülüşqaydasıilədəftərinizdəçəkinvərəngləyin.Növbətiikifiqurhansıdır?

a)beşbucaqlı,kvadratb)paraleloqram,kvadratc)beşbucaqlı,paraleloqram2.Fiqurlarıaşağıdakıdüzülüşqaydasıiləçəkməyədavametsəniz,növbəti3fiqurhansılarolar?

3.Səlim2düzbucaqlı,2dairə,1beşbucaqlınıtəkrarlamaqla17fiquruardıcılçəkib.Bufiqurlardanneçəsibeşbucaqlıdır?Fiqurlarınsayı21,24,30olsaydı,beşbucaqlılarınsayıneçəolardı?4.Verilmişqaydayauyğunolaraq4-cüşəkildəneçəkvadratolacaq?

5.Fiqurlarıbirtəpədənçıxanvəqarşıtəpələribirləşdirənparçalarlamüxtəlifsaydaüçbucaqlarabölünvəcədvəlidoldurun

Fiqurunadı

Üçbucaqlarınsayı

beşbucaqlı 3

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Dəftərinizdəparalelvəperpendikulyardüzxətlərçəkin.2.Hansıçoxbucaqlınınbütünbucaqlarıdüzbucaqdanböyükdür?

3.Samirdeyirki,dairəhəmmüstəvifiqur,həmdəçoxbucaqlıdır.Samirinfikrinəmünasibətinizibildirin.4.Çoxbucaqlılarhansıəlamətlərinəgörəqruplaşdırılıb?Soldakıfiqurlarınhərbirininhansıqrupaaidolduğunumüəyyənedin.

5.Birnöqtədənbaşlayaraqkarandaşıdəftərindənayırmadanaşağıdakıkimimüxtəlifölçülüzərflərçəkin.Birxəttinüzərindənikincidəfəkeçməkolmaz.

Həndəsifiqurlar

Kub,düzbucaqlıprizma,piramida,silindr,konus,kürəÖyrənmə

1.Şəkildəkiəşyalarformacahansıfəzafiqurunaoxşayır?

2.AyselvəFazilkartondankəsibyapışdırmaqlafiqurlardüzəldiblər.Ayselindüzəltdiyifiqurunbütünüzlərikvadrat,Fazilindüzəltdiyifiqurunikiüzüdairədir.Kimhansıfiqurudüzəldib?Bufiqurlarısizdədüzəldin.3.Aşağıdakışəkillərifikrinizdəhissələrəayırın.Hərbirhissəninhansıfəzafiqurunaoxşadığınıtapın.Elvinmaşınıntəkərlərinikürədəndüzəltməkistəyir.Budoğrudurmu?

4.Elşən4fəzafiqurundanqaladüzəltmişdir.Aşağıdakıməlumatlaragörəbuqalanısizdəyığın.♦Silindryerdədeyil♦Kürəvədüzbucaqlıprizmabir-birinətoxunmur♦Kubsilindrinaltında,düzbucaqlıprizmanınüstündədir.

♦Kürəsilindrinüstündədir5.Formacadüzbucaqlıprizma,silindrvəkürəyəoxşayanəşyalartapın.Hərformayaaid3əşyanınadınıyazın.

Həndəsifiqurlar

Üzləri,tilləri,təpələriÖyrənmə

1.Cavidmüxtəlifhəndəsifiqurlarıkağızüzərinəqoyduvəonlarınhərbirüzününşəkliniçəkdi.Cavidhansıfiqurlarınüzlərininşəkliniçəkdi?

2.Aşağıdakıfiqurlaroturacağıkvadratolanpiramidanınüzlərininşəkilləridir.Oturacağıbərabərtərəfliüçbucaqolanpiramidanınneçəüçbucaqformalıüzüolar?Kağızdankəsibyapışdırmaqlabupiramidalarıhazırlayınvəmüqayisəedin.

3.

1. Zərinqarşıüzlərindəkixallarıncəmihəmişə7-dir.Zərişəkildəgördüyünüzvəziyyətdəikidəfəyerindəsoladöndərsəniz,önüzündəneçəxalgörünəcək?

2. Kubunqarşıüzlərindəeyniformalımüxtəlifrənglişəkillərçəkilib.

Kubunarxaüzündəhansışəkilçəkilmişdir?

FiqurlarınaçılışıÖyrənmə

1.Kağızdankəsilmişaçılışlarlafiqurlarınmodelinidüzəldin.

2.Şəkillərdəkubunmüxtəlifaçılışlarıverilmişdir.Bucürşəkillərikağızdankəsibhazırlamaqlarənglikublardüzəldin.

Qruplarlaiş.3.Evdənmüxtəlifərzaqqutularıgətirin.Bunlarıaçınvəüzlərininformasınıaraşdırın.Uyğunşəkilləriçəkin.

Fəzatəsəvvürləri1.Rənglənməmişdamalarauyğunhissəniseçin.

2.Aşağıdakışəkillərqutununyuxarıdan,öndənvəyandangörünüşünügöstərir.Uyğunşəkillərimüəyyənedin.

3.Naxışıhansışəkiltamamlayır?Naxışıdəftərinizdədavametdirin.

4.

Ərazininplanınagörəsuallaracavabverin.

1. Paralelvəkəsişənküçələrhansılardır?2. HansıküçələrKosmosküçəsiiləkəsişir?3. Dostluqküçəsinəparalelküçəhansıdır?4. BankınqarşısındadayananElmanbirlLLİJnəfərəyolugöstərir:

Buradan9Mayküçəsiilədüzgedin,Kosmosküçəsinəçatandasağadönün,“Ləziz”restoranınıkeçin,sağa-Dostluqküçəsinədönün,qarşınızaçıxansoldakıilkbinadır.Elmandanharanısoruşublar?

Simmetriya1.Fiqurlardanhansısimmetrikdir?

2.Hansıqırıqxətlərsimmetriyaxəttidir?Cavabınızıhərbirhərfüçün“şaquli”,“üfüqi”,“hərikisi”ifadələriniişlətməklədəftərinizdəyazın.

3.Hansıcərgədəkiördəklərinbiridigəriningüzgüəksidir?

4.Aşağıdakıcümlənigüzgüvasitəsiləoxuyun.

5.Simmetriyaoxunagörəşəklindigəryarısıhansıdır?Şəklidəftərinizdətamamlayın.

ÇoxbucaqlınınperimetriÇoxbucaqlınınperimetrionunbütüntərəflərininuzunluqlarıcəminəbərabərdir.Verilmişhesablamalarlahəndəsifiqurlarıqarşılaşdırın.

a)4sm+6sm+4sm+6sm=20sm

b)3sm+3sm+3sm+3sm=12smc)3sm+5sm+6sm=14smç)5sm+5sm+5sm=15smd)4sm+4sm+3sm=11sme)4sm+7sm+2sm+8sm=21sm1.Şəkildəhansıfiqurlarverilmişdir?Hərbirfiqurunperimetrinitapın.

2.Fiqurlarınperimetrinitapın.

3.

Bütüntərəfləribərabərolanbeşbucaqlınınbirtərəfininuzunluğu12sm-dir.Beşbucaqlınınperimetrineçəsantimetrdir?4.Uzunluğu11smvəeniuzunluğundan5smkiçikolandüzbucaqlınınperimetrineçəsantimetrdir?

Çoxbucaqlınınperimetri1.Şəkildəbağınplanıverilmişdir.Bağvəonunhissələridüzbucaqlışəklindədir.Planagörətapşırıqlarıyerinəyetirin.

1. Düzbucaqlışəklindəolanbubağınperimetrinitapın.2. Tərəvəzəkilmişsahəninperimetrinitapın.3. Meyvəağaclarıəkilənsahəninperimetrinitapın.4. Çəpərinbirmetri2manatabaşagələrsə,yalnızgüllərəkilən

sahəninətrafını(4tərəfdən)çəpərləməküçünneçəmanatlazımdır?

2.

Afiqurunutəşkiledənkvadratlarınhərbirininperimetri12sm-dir.

1)Kvadratın1tərəfininuzunluğuneçəsantimetrdir?2)Fiqurunperimetrineçəsantimetrdir?

3.Tahirəxanımın3metrlentivar.O,bütüntərəfləribərabərolanüçbucaqşəkilliləçəyinkənarınalenttikir.Ləçəyinbirtərəfininuzunluğu80sm-dir.Lentdənnəqədərartıqqalacaq?4.

Kvadratşəkillibağçanıntərəfininuzunluğu10m-dir.Bağçanınətrafınahər2m-dənbirağacəkdilər.Cəmineçəağacəkildi?Məsələnişəkilçəkməkləhəlledin.

SahətəsəvvürləriMüstəvifiqurlarınsahəsinionlarınüzərinieyniölçülükvadratlarlaörtməklətapmaqolar.Hərkvadrat1vahidqəbuledilir.Sahəkvadratvahidlərləifadəolunur. -1kvadratvahid

1.Aşağıdakıfiqurlarınsahələrinikvadratvahidlərləifadəedin.

2.Həndəsətaxtasıüzərindəfiqurlarımodelləşdirinvəsahəsinikvadratvahidlərləifadəedin. -1kvadratvahid

3.

Təranəninatasımətbəxindöşəməsinəkvadratformalımetlaxdöşəyir.Mətbəxineni2m,uzunluğu3m-dir.Metlaxıntərəfininuzunluğu50smolarsa,mətbəxindöşəməsinəneçəmetlaxişlənər?Məsələnişəkilçəkməkləhəlledin.4.

Mavifiqurunüzəriniörtməküçünneçəkvadratlazımdır? -1kvadratvahid.Şəklidəftərinizdəçəkin.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Nöqtələrinyerinəuyğungələnsözləriyazmaqlacümlələridəftərinizdətamamlayın.

Kubun6...,12...,8...var.Kvadratın...və...bərabərdir.Paraleldüzxətlərheçvaxt....Silindrinköməyiləçəkilənmüstəvifiqur...formasındadır.2.Üçbucaqlarıntərəfləriniölçünvənövünütəyinedin.

3.Hərbirfiqurunneçəkibritçöpündəndüzəldiyinimüəyyənedin.Hansıfiqurunperimetrinindahaböyükolduğunuəvvəlcətəxmini,sonrakibritçöplərininsayınagörədəqiqsöyləyin.

4.

5.Birdüzbucaqlınıçəkməküçünneçəüfüqi,neçəşaqulixəttçəkməlisiniz?

Rənglənmişhissələrinsahələrinikvadratvahidlərlətəxminiifadəedin. -1kvadratvahid.

Qiymətləndirmə1.Rəngimavi,bucaqlarındanbirikorbucaqolanfiqurhansıdır?

2.Kubunaçılışıhansıdır?Cavabınızıizahedin.

3.Tərəfi4smolankvadratınperimetrihansıbənddədoğruifadəedilmişdir?

4.Hansıhərfinyazılışındaparaleldüzxətləryoxdur?

5.Hansıfiqurlardaqırıqxəttsimmetriyaxəttidir?

6.4-cüşəkildəneçəkvadratolmalıdır?

7.Perimetri12smolankvadratıntərəflərininuzunluğunu1smartırsanız,bukvadratınperimetrineçəsantimetrolar?

a)4+4b)4 b)4x4 c)4-4

Tezhesablamabacarıqları1.Birincimisalıncavabındanikincininhəllindəistifadəedin.

2.Şifahihesablayın.

3.Nümunəyəuyğunyerinəyetirin.

4.Ədədlərverilənqaydailəədədoxuüzərindədüzülməlidir.Hərflərə

uyğunədədlərimüəyyənedin.1)30vahidartansırailə

2)40vahidartansırailə

5.Məsələləriədədinikiqatıfaktındanistifadəetməkləhəlledin.1. İkiədədincəmi224-dür.Ədədlərdənbiridigərindən24vahid

böyükdür.Buədədləritapın.

2. İkiyeşikdə128qutumeyvəşirəsivar.Yeşiklərdənbirindədigərindən44qutuazşirəvar.Həryeşikdəneçəqutumeyvəşirəsivar?

58+32580+320

22+38220+380

65+15650+150

62+17620+170

660-10565-15520+80680-50

452+18347-37264+16533-13

320-7320+7320-70320+70

315+315=630315125+125220+220330+330

240+240185+185225+225410+410

Tezhesablamabacarıqları1.Tezhesablamaüsulundanistifadəetməkləhəlledin.

2.

Verilmişnümunədəhesablamaqaydasınıaraşdırınvəmisallarıbuüsulla

həlledin.3.Verilmişnümunədəhesablama

qaydasınıaraşdırınvəmisallarıbuüsullahəlledin.4.1-cimisalınhəllindənistifadə

etməklətezhesablayın.

5.Şifahihesablayın.

417-199=218417-200+1=217+1=218535-397=138535-400+3=135+3=138

553-299736-398428-197647-298

362-198667-399775-399852-498

572-495357-198

469-295347-194

678-392783-491

497+273698+286

145+798432+297

715+235347+496

3+530+50300+500333+555

4+240+20400+200444+222

5+650+10300+600355+616

Məsələhəlli

CavabıtəxminivəyadəqiqhesablayınÖyrənməMəsələninşərtindətəxminən,təqribənsözlərivarsa,ədədləryuvarlaqlaşdırılırvəcavabtəxminitapılır.Məsələninmətninəgörədəcavabıntəxminivəyadəqiqhesablamalıolduğunuzumüəyyənedəbilərsiniz.1.Təsəvvüredinki,zooparkişçisiniz.Hansıhaldatəxmini,hansıhaldadəqiqədəddeməlisiniz?-Tamaşaçıfilinkütləsinibilməkistəyir.-Keçənhəftəşirbalasınınkütləsi26kqidi.Veterinarşirbalasınınindikikütləsinibilməkistəyir.-Zooparkdacəmi2anaşirvar.Onlardanbirininkütləsi227kq-dır.Zooparkınmüdiridigərşirinkütləsinibilməkistəyir.-1şir,1ayızooparkdansirkəaparılmalıdır.Sürücübuheyvanlarıntəxminikütlələrinibilməkistəyir.

Məsələdəverilənlərionluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırmaqlacavabıtəxminitapın.2.Keçənilməktəbinmusiqidərnəyində117şagird,rəsmdərnəyində85şagirdməşğulolurdu.İkidərnəkdətəxminənneçəşagirdməşğulolurdu?3.Qızlarhərbiri41muncuqdanibarət2boyunbağıvə28muncuqdanibarət1qolbaqdüzəltdilər.Qızlartəxminənneçəmuncuqdanistifadəetdilər?4.Yumaqdakıipinuzunluğutəxminən150m-dir.YumaqdanŞamilçərpələngiüçün28m,İlqarisə34mipkəsdi.Yumaqdatəxminənneçəmetripqaldı?5.Vaqifdayıavtobussürücüsüdür.O,birgünərzində28lbenzinişlədir.Vaqifdayı2günərzindətəxminənneçəlitrbenzinişlədər?

Uzunluğunölçülməsi

Dəsimətr,santimetr,millimetrYaddasaxlayın!1dm=10sm1sm=10mm1dm=100mm1.Şəkildəkiəşyalarınuzunluqlarınıəvvəlcətəxminedin,sonraölçün.Nümunəyəuyğunolaraqölçülərimillimetrdəqiqliyiləyazın.

2.Hansıölçühəqiqətədahauyğundur?

3.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.

4.1. Verilmişparçalarıölçünvəuzunluqlarınınümunəyəuyğunyazın.

a=35mm=3sm5mm

2. Dəftərinizdətərəflərininuzunluqları1dm2smvə4smolandüzbucaqlıçəkin.

5.Verilənölçüləriazalansırailədüzün.1. 45mm,2dm8mm,60mm,11sm4mm,2sm7mm

Dəftərinuzunluğu:20sm,yoxsa20mm

Soyuducununhündürlüyü:80sm,yoxsa80mm

Qapınıneni:70sm,yoxsa70mm

1. Desimetrvəsantimetrləifadəedin.-127sm-28sm-425sm

2. Santimetrvəmillimetrləifadəedin.-37mm-45mm-120mm

2. 220sm,125mm,9sm8mm,85mm,7sm5mm,1dm4mm3. 42sm5mm,124mm,56mm,7sm5mm,5sm,5sm4mm

Uzunluğunölçülməsi

Metr,desimetr,santimetr,millimetrYaddasaxlayın!1m=10dm1m=100sm1m=1000mm1.Hansıölçüdahauyğundur?

2.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.

3.Əlavəedinvəyaçıxınnəticə1molsun.

4.Dəftərinizdəçəkin:

1. Perimetri24smolankvadrat;2. Uzunluğu8sm,eniisə

uzunluğununyarısıqədərolandüzbucaqlı.5.Qruplarlaiş.Qrupüzvlərininşəkildəgöstərilənbədənölçüləritəxminiölçülürvəcədvəltərtibedilir.

Qələminuzunluğu:10sm,yoxsa10dm

Otağıneni:4dm,yoxsa4m

Dəhlizinuzunluğu:8m,yoxsa80sm

Qapınınhündürlüyü:2m,yoxsa10dm

Santimetrləifadəedin:-5m5sm-7m25sm-6m8sm-1m25sm

Metrvəsantimetrləifadəedin:-485sm-335sm-150sm-230sm

54sm720sm9dm6sm

15dm200sm345sm25dm

Uzunluğunölçülməsi

Metr,kilometrYaddasaxlayın! 1km=1000m

1.Hansıölçühəqiqətəuyğundur?

2.Rənglidamaların

yerinəeləədədləryazınki,cəm1kmolsun.

3.Uzunluğu1kmolanyoltəmirüçünbağlandı.Yolun400m-dəbərpaişləribaşaçatdı.Yolunneçəmetrindəişdavametdirilməlidir?4.Uzunluğu1kmolanqaçışzolağınınüzərindəhər200metrdənbirişarəçəkilmişdir.Qaçışzolağıüzərindəneçəişarəvar?Məsələnişəkilçəkməkləhəlledin.5.Verilmişqaydailədaha4addımdavamedin.

1. 2m80sm,4m,5m20sm,...2. 2km800m,3km,3km200m,...

6.Cəmiifadəedin.

Ağacınhündürlüyü:3m,yoxsa3km

İkişəhərarasındakıməsafə:100m,yoxsa100km

Çayınuzunluğu:200m,yoxsa200km

680m+m=1km+100m=1km450m+m=1km

320m+240m+m=1km675m+m+125m=1km50m+550m+m=1km

Santimetrlə:2m+4dm+7sm5m+7dm+6sm

Desimetrlə:4m+5dm+20sm1m+12dm+30sm

Metrlə:3m+20dm+300sm5m+60dm+100sm

Uzunluğunölçülməsi

Uzunluğunölçülməsi

Öyrənmə1smdəqiqlikləölçmə:Karandaşınuzunluğu5sm-ədahayaxındır,nəinki6sm-ə.1smdəqiqlikləölçdükdəkarandaşınuzunluğunu5smkimiqəbuledirik.1smdəqiqlikləölçməniədədlərinyuvarlaqlaşdırmaqaydasınauyğunizahedin.1.Lentlərinuzunluqlarını1smdəqiqlikləyazın.

2.Ölçüləri1smdəqiqlikləmüəyyənedin.

3.Çərçivələrineninivəuzunluğunu1smdəqiqlikləölçün.Perimetrlərinitəxminihesablayın.

4.

Ölçüləri1smdəqiqlikləyazın.37mm≈40mm40mm=4sm42mm58mm

1sm9mm2sm3mm7sm6mm

Uzunluğunölçülməsi

Məsələhəlli1.Adilinaddımı20sm,babasınınaddımıisə40sm-dir.6addımdaAdilbabasındanneçəsantimetrgeridəqalacaq?Onlarıngetdikləriyoluaddımlarınsayıiləvəsantimetrlənümunəyəuyğunardıcılyazmaqlahesablayın.

2.Ölçülərhansıqaydailədəyişir?Sonuncuölçünümüəyyənedin.

2m60sm,2m30sm,2m,1m70sm,...3.Birtopipəklentdən4m80smsüfrəni,5m20smisəyastığıbəzəməküçünişləndi.Topda5mlentqaldı.Əvvəlcətopdaneçəmetrlentvaridi?4.Seymurçərpələngiüçünyarımmetrlik,2metr70santimetrlikvə1metrlikipləriuc-ucabağladı.Çərpələnginipininuzunluğutəxminənnəqədəroldu?5.Suallaraşifahicavabverin.

1. Yarısınınuzunluğu45smolanip1m-dənneçəsantimetrqısadır?2. Tısbağadəqiqədə20smyolgedir.Tısbağa10dəqiqəyəneçə

metryolgedər?3. Uzunluğu1m40smolanipdənyarımmetrkəsildi.Nəqədərip

qaldı?4. 1dm8mmtəxminənneçəsantimetrdir?5. Düzbucaqlınınuzunluğu20sm,eni50mm-dir.

Düzbucaqlınınuzunluğuenindənneçədəfəçoxdur?6.Müqayisəedin.

AddımlarınsayıAdilBabası

12040

24080

5m20sm550sm900m1km

245sm2m100mm10

sm

Kütləninölçülməsi

Qram,kiloqram

Yaddasaxlayın!1kq=1000q,yarımkiloqram=500q1t=1000kq

1.Uyğunkütləniseçin.

2.Suallara2dəqiqəərzindəcavabverməyəçalışın.-Neçə100q-lıqçəkidaşı1kqedər?-Yarımkiloqramlıqneçəqutuqənd1kqedər?-Birqutuşokolad200q-dır.Neçəqutuşokolad1kqolar?3.Tapşırıqlarıdəftərinizdəyerinəyetirin.-650q1kq-danneçəqramazdır?-Laləninsırğasınınbirtayı7q-dır.Bircütsırğaneçəqramdır?3.2kqalma,630qgilas,370qçiyələkbirlikdəneçəkiloqramedər?4.1kqqurumeyvənin250qramıkişmiş,300qramıərik,qalanıisəəncirqurusudur.Əncirqurusuneçəqramdır?4.Kütlələri1kq-atamamlayın.650q125q280q

450q950q830q

Kütləninölçülməsi1.

Cədvəldəquşlarınkütlələriçəkidaşlarınınsayıiləifadəedilmişdir.Cədvələgörəsuallaracavabverin.1. Ənağırvəənyüngülquşhansıdır?2. Kütləsi1kq-dan200qazolanquşhansıdır?3. Kütləsibayquşunkütləsindən1kqçoxolanquşhansıdır?4. Hansıquşunkütləsitəxminən100q-dır?5. Hansıquşunkütləsinigöstərənədədinminliklərininsayı1-dir?

2.Suallaracavabverin.

-Ayda2kqqəndişlədənailə6aydanəqədərqəndişlədər?-Biradamgündə5qçayişlədərsə,10gündənəqədərçayişlədər?-Hərbirindəeynimiqdardaolmaqla5torbada25kqdüyüvar.Birtorbadanəqədərdüyüvar?-Birqutuyağınkütləsi250q,qiyməti2manatdır.1kqyağneçəyədir?-1kqlobyanınqiyməti1manatdır.Yarımkiloqramlobyaüçünalıcınə

qədərpulödəməlidir?

Kütləninölçülməsi1.Eldarhərgünsəhəryeməyizamanı30qyağ,100qçörək,50qpendiryeyir.Eldarsəhərlərnəqədərqidaqəbuledir?2.Kamranvəatasıdükandan500qqurulobya,3kqkartof,500qnoxudaldılar.Onlarnəqədərərzaqaldılar?3.Birqoyununkütləsi24kiloqram,birquzununkütləsibundan3dəfəazdır.Qoyunvəquzununkütləsibirlikdəneçəkiloqramdır?4.Aşağıda1tortbişirməküçünlazımolanərzaqlarınsiyahısıverilmişdir.SəmayəxanımqızıPərininadgününə2tortbişirməkistəyir.Dəftərinizdə2tortüçünlazımolanərzaqlarınsiyahısınıvəmiqdarınıyazın.

1tortüçünərzaqlarXəmir:240qun200qkərəyağı250qxama2ədədyumurta120qqozləpəsiKrem:60qşəkərtozu(3xörəkqaşığı)60qkakaotozu(3xörəkqaşığı)3xörəkqaşığıxama50qkərəyağıMəsələlərihəlledin.1. Səmayəxanım2tortunxəmirinə300qyağqatıb.O,xəmirə

neçəqramazyağqatıb?2. 3xörəkqaşığıxamatəxminən60q-dır.2tortacəmineçəqram

xamalazımdır?3. Səmayəxanım500qqozləpəsialıb.O,2tortbişirsə,nəqədər

ləpəartıqqalacaq?Müxtəlifməsələlərqurunvəşifahitəqdimedin.

Tutumunölçülməsi

Litr,millilitrÖyrənmə

millilitr→ml1l=1000ml

Millilitrlitrdənkiçikölçüvahididir.1çayqaşığınıntutumutəxminən5ml-dir.1stəkansutəxminən200ml-dir.500mlyarımlitrdir.1.Şəkildətəsvirolunanlarauyğuntutumuseçin.

2.Tutumulitrvəmillilitrləölçülənəşyalarıseçin,adlarını2sütundayazın.Busiyahıyabirneçəəşyaadıəlavəedin.Qazan,boşqab,nəlbəki,şpris,pipet,vedrə,vanna,ləyən3.Tutumlarımüqayisəedin.

4.4nəfərlikşorbayatökülənsutəxminənnəqədərolabilər?

5.Qabdakı1l

süddən2stəkanişləndi.Stəkanıntutumu250ml-dir.Qabdaneçəmillilitrsüdqaldı?

3l250ml1000ml1l500ml300ml

600l1000ml5l50l750ml250ml

a)10lb)50ml

c)1l

Tutumunölçülməsi

Məsələhəlli1.1litrlikqazanatutumu200mlolanqablaneçədəfəsutöksənizdolar?Buqazanı250ml,500ml-likqablarlaneçədəfəyədoldurmaqolar?2.Ölçüləriyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırın.Təxminənyarımlitrolanlarıbirsütunda,1litrolanlarıisədigərsütundayazın.950ml,475ml,420ml,480ml,419ml,795ml,970ml,910ml,899ml,495ml,999ml,370ml,680ml,960ml,450ml3.Barqrafhəftəərzindəbirailəninişlətdiyisuyunmiqdarınıgöstərir.Məlumatlarıaraşdırın,suallaracavabyazın.

1. Hansıgünlərdə150l-dənçox,200l-dənazsuişlədilib?Bugünlərdəcəmineçəlitrsuişlədilib?

2. Bazarertəsiişlədilənsuyunmiqdarıbazargünüişlədilənsuyunmiqdarındantəxminənneçəlitrazdır?

3. Hansıgünlərdətəxminən150lsuişlədilib?4. Ənazsuhansıgündəişlədilib?Ənçoxsuhansıgündəişlədilib

Bugünlərdəişlənənsumiqdarınınfərqitəxminənneçəlitrdir?5. Uzunmüddətlitapşırıq

Böyüklərinköməyiləevinizdəgündəliksusərfininmiqdarınıtəxminimüəyyənedin.Birhəftədəişlətdiyinizsuyunmiqdarınagörəbarqrafqurun.

Saat

Tamsaat,yarımsaat,15dəqiqədəqiqliyiiləvaxt1.Saatlarauyğunvaxtıyazın.

2.

Verilişlər Başlanır

Bədiifilm“Sehrlixalat” 15:30

“Rənglərdünyası” 17:45

Sənədlifilm“MilliQəhrəmanlar”

18:45

Cizgifilmi 19:30

Gəncifaçılarınkonserti

19:45

Cədvəldəbirneçəteleviziyaverilişlərininbaşlanmavaxtıgöstərilmişdir.Cədvələgörəsuallaracavabyazınvə1məsələqurun.1. Saatlarhansıverilişlərinvaxtınıgöstərir?

2. Familsaat18:30-datelevizoruaçdı.O,milliqəhrəmanlarhaqqındasənədlifilməbaxmaqistəyirdi.Filminbaşlanmasına

neçədəqiqəqalırdı?3. Gəncifaçılarınkonserticizgifilmindənneçədəqiqəsonra

başlayır?3.Saat16:00-ahansıhaldadahaazvaxtqalıb:-saat15:15-də,yoxsasaat15:45-də?4.Gününmüxtəlifvaxtlarınırəqəmlərləyazın.-səhərsaatsəkkizəonbeşdəqiqəişləmiş;-gündüzsaatonikitamam;-gündüzsaatdördünyarısı;-axşamsaataltıyaonbeşdəqiqəqalmış;-axşamsaatdoqquzunyarısı;-gecəsaatikiyəonbeşdəqiqəişləmiş.5.Zərifəməktəbdənevəsaat12:25-dəgəldi.Yarımsaatsonraqardaşıgəldi.Zərifəninqardaşıevəsaatneçədəgəldi?

Saat

5dəqiqədəqiqliyiiləvaxt1.Saatneçədir?Gününvaxtınauyğunyazın.

07:10vəya19:102.Hansıvaxtıgöstərənsaatşəkliverilməmişdir.Buvaxtauyğunşəklidəftərinizdəçəkin.

3.Toğruluntardərsigündüzsaat3-dəbaşlanır.Həminvaxtsaat14:30-ayaxındır,yoxsa14:45-ə?4.Saat20:40-ıgöstərir.Neçədəqiqədənsonraaxşamsaatdoqquzolacaq?5.Kəmaləaxşam7-yə20dəqiqəişləmişhavalimanındaolmalıdır.Havalimanınagetməküçüntaksisifarişedərkənvaxtıbelədeyir:Mən19:20-dəhavalimanındaolmalıyam.Kəmaləninsəhvinədədir?6.

Saatıngöstərdiyivaxtdan25dəqiqəəvvəlkivə25dəqiqəsonrakıvaxtlarıyazın.7.1. Hərbirsaatıngöstərdiyivaxtısöyləyin.2. Hərbirsaatüzərindəəqrəblərinəmələgətirdiyibucaqların

22:3513:1019:2020:20

növünüsöyləyin.

Məsələhəlli

Vaxtmüddəti1.Nəqədərvaxtkeçdi?

2.Vaxtımüəyyənedin.

3.

Emilyuxudanoyandı.O,yuyunub-geyinməyə30dəqiqə,səhəryeməyinəisə15dəqiqəvaxtsərfetdi.O,evdənçıxanda8-ə15dəqiqəqalmışdı.Emilyuxudannəvaxtoyanmışdı?4.Əlibirgünlükişlərinicədvəldəgöstərildiyikimiplanlaşdırıb.Cədvələgörəsuallaracavabverin.1

İşlər Vaxt

Həyətdəoynayacağam 13:00-14:00

Dostumiləgörüşəcəyəm 14:20-15:00

1)16:30-dan17:45-əqədər2)14:25-dən15:30-aqədər3)18:15-dən20:20-yəqədər4)12:00-dan16:30-aqədər

1)14:20-dən40dəqiqəəvvəl2)15:35-dən15dəqiqəəvvəl3)14:35-dən45dəqiqəsonra4)14:20-dən40dəqiqəsonra

Dərslərimiöyrənəcəyəm 15:25-17:00

Şamyeməyiyeyəcəyəm 18:00-18:30

Atamlaşahmatoynayacağam

19:00-20:00

Kinoyabaxacağam 20:15-21:05

1. Əlidostuiləşamyeməyindənəvvəlgörüşəcək,yoxsasonra?2. Əligündüzsaat3-dənaxşamsaat8-əqədərhansıişləri

planlaşdırıb?3. “Əlidərslərinisaat5-dənsonraöyrənəcək”fikridoğrudurmu?

Məsələhəlli

Vaxtıplanlaşdırma1.

Cədvəldəbazargünüzooparkdakeçiriləcəkşou-əyləncələrinvaxtıverilmişdir.Cədvələgörəməsələlərihəlledin.1. Üçüncüsinifşagirdlərisaat12-dəzooparkagələcəkvə2saat

buradaolacaqlar.Üçüncülərhansışoularabaxabilərlər?2. Hansışouyarımsaatdavamedir?3. Şir-şoununqurtarmasıiləayı-şoununbaşlanmasıarasındanə

qədərvaxtvar?4. Həsəngilinailəsigündüz2-ninyarısızooparkagəldilər.Buvaxta

uyğunəntezbaşlayanşouhansıdır?2.ŞəhlaxanımYevlaxdayaşayır.O,Ağcabədidəyaşayananasınabaşçəkməlidir.Şəhlaxanımevdənsəhərsaat10-dansonraçıxabilər.Ammagünortasaat1-əqədərAğcabədidəolmalıdır.AvtobusunhərəkətqrafikinəgörəŞəhlaxanımhansıreysləyoladüşməlidir?

3.Aşağıdakısaatlardanhansı19:35-dənyarımsaatsonrakıvaxtıgöstərir?

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Qiyməti25manatolanayaqqabıüçünalıcıkassayaiki20manatlıqverdi.Kassiralıcıyaneçəmanatqaytarmalıdır?2.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.

3.Saatneçədir?

4.Dərzi4mparçanın1m20sm-dənşalvar,1m50sm-dənisəpencəktikdi.Nəqədərparçaqaldı?5.1kqyağın100q-ıtortunxəmirinə,200q-ıkreminə,yarımkiloqramıisəfəsəliyəişləndi.Nəqədəryağqaldı?6.Birailəhəftədəyarımlitrzeytunyağıişlədir.3litrzeytunyağınıbuailəneçəhəftəyəişlədər?7.Perimetri56molandüzbucaqlışəklindəbağıneni7m-dir.Bağınuzunluğunutapın.8.Dülgərbirpəncərəninçərçivəsiüçün4m60smuzunluğundataxtaişlətdi.Dülgər18metrtaxtadanənçoxuneçəçərçivədüzəldəbilər?Sonuncuçərçivəüçünnəqədərtaxtaçatmaz?Məsələnicədvəlqurmaqlahəlledin.

Əlavəedin,10manatolsun!2manat40qəpik8manat25qəpik3manat55qəpik

Çıxın,5manatqalsın!5manat80qəpik9manat60qəpik12manat5qəpik

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Dəftərinizdəverilmişuzunluqlardaparçalarçəkin.

2.Verilmişuzunluqlarınənböyüyüiləənkiçiyinin

fərqinitapın.2m,350sm,45dm,1m40sm

3.1. Perimetri40molankvadratformalıbirsahəninhərtərəfinin

uzunluğunu2martırdılar.Yenialınansahəninperimetrinitapın.2. Düzbucaqlıformadasahəninenini3martırsalar,onunperimetri

neçəmetrartar?

4.3qabdacəmineçəmillilitrsuvar?Dəftərinizdəsuyunümumimiqdarınıgöstərənşəkliçəkin.

5.1. Bağdakıbiralmaağacından120kq,digərindənisəbundan35kq

azalmayığıldı.İkiağacdancəmineçəkiloqramalmayığıldı?Məsələninhəllinəuyğunifadəniyazın.

2. (200+40)-100ifadəsinəaida)kütləvahidləriilə;b)tutumvahidləriiləifadəolunmuşməsələlərqurun.

6.Məsələlərihəlledin.1. VaqifinyaşıSəmədinyaşınınyarısıqədərdir.İndiSəmədin20yaşı

varsa,Vaqifinneçəyaşıvar?2. Samirin4yaşıolandaatasıondan7dəfəböyükidi.İndiSamirin7

yaşıvar.Samirinatasınınneçəyaşıvar?

1)1dm5sm

2)12sm 3)50mm

Qiymətləndirmə1.Hansıvahidlərləölçülür?.

2.Nəqədərvaxtkeçdi?-14:20-dən18:20-yəqədər-16:30-dan17:40-aqədərr-20:00-dan21:25-əqədər-12:40-dan13:50-yəqədər3.Gülüsuvarmaqüçüntəxminən1lsulazımdır.Sumiqdarlarındanhansıbunauyğundur?

4.Qablarınhərbirində3lsuvar.Hansıqabdasuyunsəviyyəsidahahündürdür?

5.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.-Qozləpəsinin250q-ı2manatdırsa,yarımkiloqramləpəüçünalıcıneçəmanatödəməlidir?-6mparçadan4m80smişləndi.Nəqədərparçaqaldı?-Xəritəninmiqyasınagörə1mm100kmməsafəyəbərabərdir.Xəritəüzərində5mmməsafəreallıqdaneçəkilometrdir?

6.Tamamlayın.

1)vedrədəkisuyunmiqdarı3)1köynəyəişlədilənparça

2)vedrədəkialmanınmiqdarı3)gözətöküləndərmanınmiqdarı

a)397ml b)499ml c)985ml

1metrə:20sm2dm8sm250mm35sm8mm

1kiloqrama:200q455q670q187q

1litrə:250ml340ml485ml347ml

Vurmavəbölməvərdişləri

10-luqlarvə100-lüklərüzərindəvurmavəbölmə

Öyrənmə

Vurmacədvəlindənistifadəedərək10-luqlarvə100-lüklərüzərindəvurmavəbölməəməlləriniasanlıqlayerinəyetirəbilərsiniz.

1.Hasilihesablayın.

2.Qismətihesablayın.

3.Hasilihesablayın.

4.Qismətihesablayın.

5.

4x20=4x2onl.=8onl.=804x200=4x2yüzl.=8yüzl.=800

80:4=8onl.:4=2onl.=20800:4=8yüzl.:4=2yüzl.=200

3x23x203x200

3x33x303x300

2x42x402x400

2x52x502x500

2:220:2200:2

8:480:4800:4

6:260:2600:2

9:390:3900:3

7x805x406x30

4x2002x3003x100

9x208x809x60

56:8560:864:8640:8

27:3270:318:3180:3

42:7420:749:7490:7

54:9540:963:9630:9

600:3qisməti300:3qismətindənneçədəfəböyükdür?

Vurmavərdişləri

ÖyrənməModeldəcəmineçədairəvar?Dairələrinümumisayınımüxtəlifcürtapmaqolar:1. 5cərgəninhərbirində7qırmızıvə6sarıdairə

Cəmi:5x(7+6)2. 5cərgəninhərbirində7qırmızıdairəvə5cərgəninhərbirində6

sarıdairəCəmi:5x7+5x6=655x(7+6)=5x7+5x6=65(7+6)x5=7x5+6x5=65

Ədədicəməvəyacəmiədədəvurarkəntoplananlarınhərbirinihəminədədəvurmaqvəalınanhasilləritoplamaqolar.1.Əməllərinümunəyəuyğunyerinəyetirin.

2.Kublarınümumisayınıifadəedənvurmaəməliniyazınvəədədincəməvurulmasıqaydasındanistifadəetməkləyerinəyetirin.

3.Vurmaəməllərininümunəyəuyğunyerinəyetirin.3x53=3x(50+3)=3x50+3x3=150+9=159

4.Birkiloqramyağ5manat,bir

kiloqramətisə7manatdır.Səmayəxala3kqyağ,3kqətaldı.O,buərzaqlarüçünneçəmanatödəməlidir?Məsələniikiüsullahəlledin.1

4x(7+8)=4x7+4x8=28+32=604x(7+8)=4x15=60

6x(7+9)3x(8+4)7x(6+5)

(20+1)x3(30+2)x4(50+5)x2

3x532x875x34

3x482x644x83

5x263x714x46

5.14x8hasiliniaşağıdakıifadələrdənhansıiləəvəzetməkolar?a)9x8+5x8

b)7x8+5x8

b)10+4x8

VurmavərdişləriÖyrənməDairələrinümumisayınıcədvəltərtibetməklətapaq:

1.Vurmaəməllərininümunəyəuyğuncədvəlqurmaqlayerinəyetirin.

2.Vurmaəməllərinicədvəlqurmaqla

yerinəyetirin.

3.Vurmaəməllərini

nümunəyəuyğunyerinəyetirin.4.İfadələri

qarşılaşdırınvənümunədəkiqaydailəyazın.

45x5=(40+5)x5=40x5+5x5=200+25=225

5.Məsələniikiüsullahəlledin.1. Vasifyeşikdəkişirəqutularınısayır.Yeşikdə8cərgəqutuvar.O

deyirki,cərgələrinhərbirinə1qutudaəlavəedilsə,hərcərgədə30qutuolar.Vasifinsaydığıandayeşikdəcəmineçəqutuvaridi?

2. Birqutuda20karandaşvar.Onlardan2-siqara,qalanlarıisəmüxtəlifrəngdədir.4beləqutudamüxtəlifrənglineçəkarandaşvar?

Cədvəlinqurulmaqaydasınıaraşdıraq.

6x12=12x6=72

12x635x525x8

3x464x758x23

2x247=247x2=494

247x2214x4325x3

3x1674x1852x354

3x1254x2332x410

3x2142x4354x198

TezvurmavərdişləriÖyrənmə5x19vəya19x5hasiliniəlverişliüsullahesablayarkənfərqinədədəvurulmasıqaydasındanistifadəetməkolar:Fərqiədədəvəyaədədifərqəvurarkənazalamvəçıxılamhəminədədəvurmaqvəalınanhasilləriçıxmaqolar.

19=20-15x19=5x(20-1)=5x20-5x1=919x5=(20-1)x5=20x5-1x5=951.Tezhesablamaüsulundanistifadəetməkləyerinəyetirin.4x49=4x(50-1)=4x50-4x1=200-4=196

2.Tezhesablamaüsulundan

istifadəetməkləyerinəyetirin.

3.Birmisalın

həllindənistifadəedərəkdigərinihəlledin.4.İfadələri

qarşılaşdırın.Nümunədəverildiyikimiyerinəyetirin6x49=6x40+6x9=6x50-6=294

5.Yeniçapdançıxannağıllarkitabınınqiyməti4manatdır.Mağazada1-cihəftə58,2-cihəftə57,3-cühəftə60nağılkitabısatıldı.3-cühəftəsatılankitabdanəldəolunanpulunmiqdarınıtapın.Cavabdanistifadə

7x895x688x29

39x348x679x7

5x784x999x39

2x3983x299

199x4298x3

5x1993x198

4x568x56

3x486x48

77x277x4

edərək1-civə2-cihəftələrdəsatılankitablardanəldəolunanpulunmiqdarınışifahihesablayın.Həlliniziizahedin.

BölməvərdişləriÖyrənməBirağacdan28kq,digərindənisə20kqalmayığdılar.Yığılanalmalarıhərbirində4kqolmaqlasəbətlərəqablaşdırdılar.Neçəsəbətdənistifadəolundu?Səbətlərinsayınımüxtəlifüsullarlatapmaqolar.1-ciüsul:(28+20):42-ciüsul:28:4+20:4Deməli,(28+20):4=28:4+20:4=7+5=12Cəmiədədəbölərkəntoplananlarınhərbirinihəminədədəbölmək(əgərmümkünsə),alınanqismətləritoplamaqolar.1.Bölünənieləikiəlverişlitoplananıncəmişəklindəyazınki,bölməəməliniasanyerinəyetirməkmümkünolsun.84:4=(80+4):4=80:4+4:4=20+1=21

2.“Sonu0və5-ləbitənədədlər5-əqalıqsızbölünürlər”,şərtinəgörə5-əbölünənləriseçinvəikiəlverişlitoplananıncəmişəklindəifadəetməkləqismətitapın.

90,75,83,92,55,85,803.Salonda6nəfərlikdairəvi,4nəfərlikkvadratformadamasalarvar.Hərbirindəeynisaydaolmaqladairəvimasalarda72nəfər,kvadratformalılardaisə52nəfərəyləşib.Salondacəmineçəmasavar?4.Bölünənieləikiəlverişlitoplananıncəmişəklindəyazınki,bölməəməliniasanyerinəyetirməkmümkünolsun.126:3=(120+6):3=120:3+6:3=40+2=42

5.Yazılıhesablamalaraparmadan

müqayisəedin.Birnümunədəsizəlavəedin.

36:348:469:3

88:439:355:5

64:260:546:2

77:788:866:6

126:3216:3273:3219:3

164:4248:4368:4128:4

225:5145:5315:5425:5

144:3144:6128:2128:8

376:4376:8225:3225:9

Tezbölməvərdişləri1.Bölünəniikiəlverişlitoplananıncəmişəklindəeləyazınki,bölməəməliniasanyerinəyetirməkmümkünolsun.Həlliniziyoxlayın.648:8=(640+8):8=640:8+8:8=80+1=81Yoxlama:81x8=(80+1)x8=80x8+1x8=640+8=648

2.Xanalaraeləədədləryazınki,

bərabərlikdoğruolsun.3.Hərsütundakımisallarınqanunauyğunluğunu

araşdırın.Birmisalqrupuəlavəedin.4.9-la25arasındakı

ədədlərdən3-əvə2-yəqalıqsızbölünənədədləriseçinvəVenndiaqramındayerləşdirin.Venndiaqramınıdəftərinizdəçəkin.

5.56manatpuləvvəlcə2nəfərarasındabərabərbölündü.Sonraisəonlardanhərbiriözpulunu4nəfərarasındabərabərböldü.Hərəyəneçəmanatdüşdü?6.Vasif7x39hasiliniaşağıdakıkimihesablayıb:

7x40-1=280-1=279

Vasifinsəhvinədədir?Fikirləriniziyazın.

648:8445:5728:8

819:9124:2306:3

208:4488:8159:3

30:3=60:24:8=12:36:4=72:80:10=:5

400:2=800:240:4=480:360:3=720:120:4=:8

96:848:424:2

88:844:422:2

72:836:418:2

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Şifahihəlledin.

2.Cədvəlləridəftərinizdədoldurunvəuyğunvurmaəməliniyazın.

3.Valehdayıbağdan48kqağ,80kqqaraüzümdərdi.O,üzümlərihərbirində8kqolmaqlayeşiklərəyığıb,satışüçünhazırladı.Valehdayısatışüçünneçəyeşiküzümhazırladı?Məsələniikiüsüllahəlledin.4.Mərtəbəqiymətlərinincəminəvurmaqlahesablayın.3x83=3x(80+3)=3x80+3x3=249

5.İfadələriqarşılaşdırmaqla

hasilləritapın.4x146=400+160+24=584

6.Bölünəniikiəlverişlitoplananlaəvəzetməkləqismətitapın.1)78:3=(60+18):3=60:3+18:3=20+6=26

70:7700:7

18:3180:3

20x4200x4

30x3300x3

3x834x192x44

5x246x187x34

3x498x366x29

7x388x277x19

70+63210+56160+56

78:384:696:4

57:376:485:5

92:475:566:6

İkirəqəmliədədibirrəqəmliədədəvurma

SütunşəklindəvurmaÖyrənmə67x2Vurmaəməlinətəkliklərmərtəbəsindənbaşlayırlar.

1.Sütunşəklindəyazmaqlahasilihesablayın.

2.Kublarınümumisayınıvurmaəməlininköməyilətapın.

3.Hasilitapın.

4.Vaqifhərgünişəgedəndəikiavtobusaminir.Avtobuslardanbirindəgedişhaqqı15qəpik,digərində20qəpikdir.Vaqif5günərzindəişəgedib-gəlməyənəqədərpulxərcləyir?Məsələyəuyğunifadəqurun.5.Tərəvəzdükanınınsahibi1yeşikalmanı12manataalıb17manatasatır.Budükanda8yeşikalmasatılarsa,neçəmanatgəlirəldəedilər?Məsələnimüxtəlifüsullarlahəlledin.

1. Təkliklər2-yəvurulur.2x7təkl.=14təkl.14təkl.=1onl.+4təkl.Hasil134alındı. 2. Onluqlar2-yəvurulur.

2x6onl.=12onl.1onl.+12onl.=13onl.Hasil134alındı.

24x318x3

58x423x4

36x249x2

23x764x7

6.+3= və -2=10olarsa,aşağıdakılardanhansısəhvdir?

a) =12 b) x =100

c) =9

Üçrəqəmliədədibirrəqəmliədədəvurma

SütunşəklindəvurmaÖyrənmə146x4Vurmaəməlinətəkliklərmərtəbəsindənbaşlayırlar.

1.Hasilləritapın.

2.Elnarəhərgün2stəkansüdiçir.BuhesablaElnarəoktyabr,noyabr,dekabr,yanvaraylarıərzindəcəmineçəstəkansüdiçər?3.Kitabiarmmətnivəşəkiiiəriəvvəicəkompyuterdəyığıiırvəsəhifəiənir.Sonramətbəədəçapmaşıniarıvasitəsiiənüsxəiəriçoxaidıiır.Solmazkompyuterdənəşrəhazırlananyenikitabınhəftədə124səhifəmətniniyığır.O,4həftədəneçəsəhifəmətnyığabilər?4.Namiqmüəlliminişyeriiləeviarasındakıməsafə145m-dir.Namiqmüəllim3dəfəişəgedib-gəldikdə,neçəmetryolgetmişolar?5.Hasilləritapın.

1.Təkliklər4-əvurulur.4x6təki.=24təki.24təki.=2oni.+4təki.

Təkliklərtəkliklərmərtəbəsindəyazılır.Onluqlaryaddasaxlanılır.

Hasil584alındı.

2.Oniuqiar4-əvuruiur.Alınanonluqlarayaddasaxlanılanonluqlarəlavəedilir.4x4onl.=16onl.2onl.+16onl.=18onl.18onl.=1yüzl.+8onl.

3.Yüzlüklər4-əvurulur.Alınanyüzlüklərəyaddasaxlanılanyüzlüklərəlavəedilir.4x1yüzl.=4yüzl.1yüzl.+4yüzl.=5yüzl.Yüzlükləryüzlüklərmərtəbəsindəyazılır.

6.İkimisalarasındakıoxşarvəfərqlicəhətlərisöyləyin,hasilləritapın.

İkirəqəmliədədibirrəqəmliədədəbölməÖyrənmə87:3

Yaddasaxlayın!2-yə,3-ə,5-əbölünməəlamətləri:1.Cütədədlər2-yəqalıqsızbölünür.2.Rəqəmləricəmi3-əqalıqsızbölünənədədlər3-əqalıqsızbölünür.Məsələn,342ədədində3+4+2=9alınırvə9ədədi3-əqalıqsızbölünür.Deməli,342ədədidə3-əqalıqsızbölünür.443ədədində4+4+3=11alınırvə11ədədi3-əqalıqlıbölünür.Deməli,443ədədi3-əqalıqlıbölünür.3.Sonu5vəya0iləbitənədədlər5-əqalıqsızbölünür.1.Sütunşəklindəyazmaqlaqismətitapın.

2.Qalıqsızbölməəməllərini

seçibsütunşəklindəyazmaqlayerinəyetirin.

3.Novruzbayramı

qabağı39nəfərqəsəbədəaparılantəmizlik

Bölməəməlinəənyüksəkmərtəbədənbaşlayırlar.1.Onluqlarbölünür:8onluq3-əbölünür,qismətə2yazılır.Qalıqhesablanır:2x3=6,8—6=2.Deməli,2onluqqaldı.

2Təkliklərbölünür:Qalıqdakı2onluğa,yəni20təkliyə7təklikəlavəedilir:27təklikalınır.27:3=9,qismətə9yazılır.Qalıqhesablanır:9x3=27,27—27=0.Qismətdə29alındı. Qalıq0-dır.

1. 48:264:269:393:3

84:448:455:566:6

2. 52:445:356:472:6

38:254:365:584:6

52:235:375:5

57:343:384:3

49:281:390:5

65:587:376:2

vəyaşıllaşdırmaişlərindəkönüllüiştirakedirdi.Onlarbərabərsaydaolmaqla3qrupabölünübişləyirdilər.Hərqrupdaneçəkönüllüişləyirdi?4.Dayanacaqda72minikmaşını,minikmaşınından3dəfəazyükmaşınıvaridi.Günortayaqədərmaşınlarınyarısıgetdi.Dayanacaqdaneçəmaşınqaldı?

İkirəqəmliədədibirrəqəmliədədəbölmə1.Bölməəməlinisütunşəklindəyazmaqlayerinəyetirin.

2.Nərminvelosipedalmaqistəyir.Velosipedinqiyməti85manatdır.Nərmininisə20manatpuluvar.ƏgərNərminhərhəftəatasından5manatalarsa,velosipedinpulununeçəhəftəyəyığabilər?Məsələnimüxtəlifüsullarlahəlledin.3.Eynifiqureyniədədigöstərir.Fiqurlarauyğunədədləritapınvəhesablayın.

4.3-əqalıqsızbölünənədədləriseçinvəbölməəməliniyerinəyetirin.

45,35,36,51,63,46,73,84,79,995.Cədvəldə1iyun-UşaqlarıMüdafiəGününəhəsrolunmuşbayramdaiştirakedəcəkşagirdlərinsayıverilmişdir.Cədvələgörəməsələlərihəlledin.

1. 1-cisinifşagirdlərihərbirində5nəfərolanqruplarlaşeir,mahnı

46:284:378:275:3

45:364:475:596:6

54:357:358:282:2

56:468:476:484:4

söyləyəcək,səhnəciklərtəqdimedəcəklər.Birincilərneçəqrupabölünəcəklər?

2. 2-cisinifşagirdləri4bərabərqrupabölünərəkmüxtəlifidmannömrələrigöstərəcəklər.Hərqrupdaneçənəfərolacaq?

3. 3-cüsinifşagirdlərininyarısırəqs,yarısıisəhərbiri9nəfərdənibarətqruplarlabədiigimnastikanömrələrinümayişetdirəcək.1. Üçüncülərdənneçənəfərirəqsedəcək?2. Neçəqrupbədiigimnastikanömrələrigöstərəcək?

ÜçrəqəmliədədibirrəqəmliədədəbölməÖyrənmə369:3MərtəbəvahidlərisayınınqalıqsızbölündüyühalBölməəməlinəənyüksəkmərtəbədənbaşlayırlar.

1.Yüzlüklərbölünür:3yüzl.:3=1yüzl.qismətə1yazılırqalıqhesablanır,qalıq0-dır.

2.Onluqlarbölünür:6onl.:3=2onl.qismətə2yazılır,qalıqhesablanır,qalıq0-dır.

3.Təkliklərbölünür:9təkl.:3=3təkl.qismətə3yazılırqalıqhesablanır,qalıq0-dır.Qismətdə123alınır.

1.Qismətitapın.

2.2-yə,3-ə,5-əbölünməəlamətlərindən

istifadəetməkləqalıqsızbölməyəaidmisallarıseçinvəhəlledin.

3.Mağazanınanbarına1-cigün236kq,2-cigünisə248kqkartofqəbuledildi.Qəbuledilmişkartofhərbirində4kqolmaqlatorbalarayığıldı.Neçətorbalazımoldu?4.Şifahihəlledin.

336:3448:4628:2693:3

555:5444:4222:2333:3

248:2488:4963:3264:2

338:3661:5428:2

565:5366:3364:3

831:3443:2555:5

800:2500:5600:3

5.Nəsib120-dəniyirmi-iyirmi

geriyəsayır.O,sıfıraqədərneçəədədsadalayacaq?Busualıncavabınıbölməəməliilənecətapmaqolar?

600:3240:8630:9

720:8360:4540:6

480:6810:9560:7

ÜçrəqəmliədədibirrəqəmliədədəbölməÖyrənmə536:4MərtəbəvahidlərisayınınqalıqlıbölündüyühalBölməəməlinəənyüksəkmərtəbədənbaşlayırlar.

1.Yüzlüklərbölünür:5ədədi4-əbölünür.Qismətə1yazılır.Qalıqhesablanır:1x4=4,5-4=1(yüzlük)

2.Onluqlarbölünür:Qalıqdakı1yüzlük10onluqdur,daha3onluqonunüzərinəəlavəedilir:13onluq4-əbölünür.Qismətə3yazılır.Qalıqhesablanır:3x4=12,13-12=1(onluq)

3.Təkliklərbölünür:Qalıqdakı1onluğun-10təkliyinüzərinə6təklikəlavəedilir,16alınır.

16:4=4.Qismətə4yazılır.Qalıqhesablanır:4x4=16,16_16=0.Qalıq0-dır.Qismətdə134alınır.

1.Qismətitapın.

2.Məsələlərihəlledin.

1. Kvadratşəkillibağınperimetri624metrdir.Bağınbirtərəfininuzunluğuneçəmetrdir?

2. Bitkiyağlarıistehsaledənmüəssisədə684lyağınyarısı2litrlik,yarısıisə3litrlikqablaradolduruldu.Neçəqablazımoldu?

3. Metronun“MemarƏcəmi”stansiyasındanhər3dəqiqədənbirqatarkeçir.1saat15dəqiqəərzindəbustansiyadanneçəqatarkeçər?

462:3474:3459:3441:3

538:2346:2338:2556:2

456:4524:4612:4732:4

3.SahibvəYusifinbirlikdə6manat75qəpikpuluvar.YusifinpuluSahibinpulundan4dəfəazdır.Onlarınhərbirininnəqədərpuluvar?4.Hesablayın.

1. 331ədədini3dəfəartırsanız,hasilneçəolar?2. 442ədədini2dəfəazaltsanız,qismətneçəolar?

Hasilivəqismətitəxminihesablayın1.Birincivuruğuonluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırmaqlahasilitəxminitapın.

2.Bölünənionluqlara

qədəryuvarlaqlaşdırmaqlaqismətitəxminitapın.

3.Yüzlüklərəqədər

yuvarlaqlaşdırmaqlahasilitəxminitapın.

4.Onluqlaraqədər

yuvarlaqlaşdırmaqlatəxminihesablayınvəmüqayisəedin.(>,<,=)5.Birağacdan39kq,digərağacdanisə46kqalmadərildi.

Almalarhərbirindəeynimiqdardaolmaqla5yeşiyəyığıldı.Həryeşikdətəxminənnəqədəralmaoldu?6.Yükmaşınıeynisürətləhərəkətedərək5saata245kmyolqətetdi.1. Yükmaşını1saataneçəkilometryolqətetdi?2. Buməsələnincavabınagörə“Yükmaşınıbirsaatdatəxminən40

kmyolqətetdi”ifadəsidoğrudurmu?

48x3≈50x3≈150 48x321x478x3

62x458x657x2

21x581x368x7

89:584:258:467:7

238:4637:8813:9142:7

554:5441:4348:7237:6

127x2304x3198x4

228x4279x3473x2

367x2221x3189x4

61x5 28x3229x3 178x3175x4 127x4

154:3 60238:4 7067:5 20

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Mərtəbəvahidlərininsayıqalıqsızbölünənlərisətirşəklində,qalıqlıbölünənləriisəsütunşəklindəyazmaqlabölməəməlləriniyerinəyetirin.

2.Birədədi2dəfəartırıb,alınanhasili3dəfəazaltdıqdaqismət32olur.Bu,hansıədəddir?Əməllərardıcıllığınısxemləgöstərin.3.Onluqlarmərtəbəsi2olan,500-dənböyük,5-əqalıqsızbölünənneçəüçrəqəmliədədvar?Buədədləri5-əbölünməəlamətinəuyğunmüəyyənedin.4.Qismətitapın.

5.Bölməəməlləriniyerinəyetirinvəhəlliniyoxlayın.

6.Sualişarəsininyerindəkiədədiəlverişliüsullatapınvəhasili

hesablayın.

7.Metrostansiyasındaqoyulmuşturniketdən(elektronkeçidqurğusundan)hər5saniyədəbirsərnişinkeçir.1dəqiqə35saniyədəturniketdənneçəsərnişinkeçər?8.Tikişfabrikindəeni50sm,uzunluğu1molandüzbucaqlıformalısüfrələristehsalolunur.Süfrələrinkənarınalentdənhaşiyətikilir.435mlentneçəsüfrəninhaşiyəsinəçatar?

88:466:399:9

58:272:485:5

446:2666:3884:4

546:2534:3744:4

57:3357:3

52:4452:4

64:4464:4

90:5590:5

72:468:496:4

75:565:555:5

Qiymətləndirmə1.Aşağıdakımodellərəuyğunvurmaəməlləriyazınvəyerinəyetirin.

2.Cədvəlləridəftərinizdətamamlayınvəuyğunvurmaəməliniyazın.

3.Bölünənləriikiədədincəmişəklindəifadəetməkləbölməəməliniyerinəyetirin.

4.Məsələlərihəlledin.1. Düşərgədədincələn35şagirdinhərəsinəçaysüfrəsində1dilim

piroqverilməlidir.Birpiroq8bərabərdiliməbölünərsə,neçəpiroqbişirilməlidir?

2. Tədbirə43nəfərqonaqdəvətedilmişdir.Qonaqlarüçünhazırlanmışmasalar8nəfərlikdir.Onlarıyerləşdirməküçünneçəmasalazımdır?

5.Vurmaəməlləriniyerinəyetirin.

6.Bölməəməllərinisütunlayazmaqlayerinəyetirin.

7.3,7,8rəqəmlərininhərbirindənbirdəfəistifadəetməkləyazılan

56:442:3

57:398:7

176:4285:5

275:5168:4

495:3595:5

628:4286:2

548:2789:3

678:6459:3

bütünüçrəqəmliədədlərin3-əqalıqsızbölündüyünüsübutedin.Fikriniziyazın.

ƏməllərsırasıÖyrənməCəmineçəkvadratvar?

Mötərizəsizifadələrinqiymətinitaparkən,yazıldığısırailəsoldansağaəvvəlcəvurmavəyabölməəməlləri,sonraisətoplamavəyaçıxmaəməlləriyerinəyetirilir.

Mötərizəliifadələrdəəvvəlcəmötərizənindaxilindəkiəməlləryerinəyetirilirvəmötərizəsizifadəalınır.Qalanəməllərmötərizəsizifadələrdəolduğukimiyerinəyetirilir.1.Mötərizəlivəmötərizəsizifadələrinqiymətinitapınvəmüqayisəedin.

2.Düzbucaqlılarınsayınımüxtəlifcürhesablayın.

3.İfadələrinqiymətinitapın.

Mötərizəsizifadələr3+2x4=3+8=1111ədədiifadəninqiymətidir.

Mötərizəliifadələr3x(5+2)=3x7=2121ədədiifadəninqiymətidir.

5+4x108+2x75x4+366x7+18

(5+4)x10(8+2)x75x(4+36)6x(7+18)

24:6+236:6+330-27:366-42:6

24:(6+2)36:(6+3)(30-27):3(66-42):6

5x(75-70)8x(100-96)25:(35-30)42:(90-84)

3x(30-20)20+44):8(29+11):4(5+4)x10+30

156+24-55254-(7+2)x454:9x7-2572:8:3+20

Əməllərsirəsi1.Mötərizənieləyazınki,bərabərlikdoğruolsun.

2.Misallarıhəlledin.Onlarınnecətərtibolunduğubarədə

fikirlərinizisöyləyin.

3.Misallarıhəlledin.Misallardakıqanunauyğunluqlarıaraşdırın.

4.Suallaracavabverin.

-4x26hasili3x26hasilindənnəqədərböyükdür?-4x207hasiliniSeymur800+40+28=868kimihesablayıb.Onunsəhvinədədir?5.

Cədvəldəməktəbyeməkxanasındakıbəziqiymətlərverilmişdir.Cədvələgörəməsələlərihəlledin.1. 3şagirdhərəyə1buterbrodvə1fincankakaoaldı.Onlarcəmi

nəqədərpulödədilər?Məsələni2üsullahəlledin.2. Şagirdlərdənikisihərəyə1dilimtortvə1fincançayaldı.Üçüncü

9-5x10=4040-20x2=404+4x7=5610x9-6=84

200-119:9=9350-300:6=300540-440:4=430222-201:3=7

28+4:2(28+4):2

28-4:2(28-4):2

(128+4:2(128+4):2

128-4:2(128-4):2

0x9+11x9+212x9+3

1x8+112x8+2123x8+3

(18+19)x3(18+19)x6(18+19)x9

şagirdisəözünə1buterbrodaldı.Şagirdlərcəminəqədərpulödədilər?

Umumiləşdiricitapşırıqlar1.Qalıqlıbölməniyerinəyetirin.Həllindüzgünlüyünüyoxlayın.

2.Misallarıəvvəlcəmötərizəli,sonra

isəmötərizəsizhəlledin.3.îkincivuruğumərtəbəqiymətlərinincəmiiləifadəedin,hasilitapın.

4.Mötərizəliifadələryazmaqlapullarıhesablayın.

3x(20+10)=3x20+3x10=60+30=905.Onluqlaraqədəryuvarlaqlaşdırmaqlahasilitəxminihesablayınvəmüqayisəedin.

6.Nigar,MədinəvəZümrüdbacıdırlar.Nənəsionlara70qəpik,babasıisə80qəpikpulverdi.Bacılarpullarıözaralarındabərabərböldülər.Hərbacıyaneçəqəpikpuldüşdü?

13:427:565:8

36:544:845:7

84:956:673:8

(2+8)x7(11+4)x3(25+10):542:(7-4)

27:(3+6)(6+2)x9(60-10)x656:(8-4)

3x254x165x19

5x584x393x54

4x1232x2543x113

3x3114x1163x213

Məsələhəlli

Məsələninhəllinəuyğunəməlləriseçin1.3 sinfində24,3 sinfindəisə28şagirdvar.3-cülərqıştətiliniŞamaxıdakıməktəblidüşərgəsindəkeçirdilər.Hərotaqda4nəfərqalarsa,şagirdlərneçəotaqdayerləşərlər?2.SəbuhivəAslanınbirlikdə85DVD-sivar.31diskdəmacərafilmivar.QalanDVD-lərinyarısındafantastika,yarısındaisəcizgifilmləridir.OnlarınfantastikavəcizgifilmləriyazılmışDVD-lərininsayıneçədənədir?3.Kəriminternetilədostlarına8məktubgöndərdi,dostlarıisəona2dəfəçoxməktubgöndərdilər.О,daha7məktubdaailəsindənaldı.Kəriminelektronpoçtuna(e-mail)cəmineçəməktubdaxilolmuşdu?4.Klaviaturavəsiçanbirlikdəkompyuterinmonitorundan5dəfəucuzdur.Klaviatura18manat,siçanisə7manatdır.Monitorneçəyədir?5.Nəzakətxanımmeyvə-tərəvəzdükanından5kqçiyələkaldı.O,çiyələyinhərkiloqramıüçün2manat50qəpiködədi.Budükandabirgünəvvəlçiyələyinqiyməti2manatidi.Nəzakətxanımçiyələyibirgünəvvəlalsaydı,nəqədərpulaqənaətedərdi?6.Qafarəmiiqtisadçıdır.О,işiiləəlaqədar6pulluinternetsaytındanistifadəedir.İstifadəetdiyipulsuz(istifadəsiazad)saytlarınsayıisəbundan22ədədçoxdur.Qafarəmicəmineçəinternetsaytındanistifadəedir?

a b

Məsələhəlli

Məsələnişəkilçəkməkləhəlledin1.Ayan14muncuqdanboyunbağıdüzəldir.O,sapabirinciqırmızı,ikinciağ,üçüncüvədördüncüisəyaşılrənglimuncuqdüzdü.Ayanmuncuqlarıbuqaydailədüzməyidavametdirsə,boyunbağıdahərrəngdənneçəmuncuqolar?2.Gülnarəlindəkiipi4bərabərhissəyəböldü.Gülnaripineçədəfəkəsdi?3.Hasarınuzunluğu26m-dir.Hasarboyuhər4metrdənbireni1molandirəklərqoyulmuşdur.Hasardaneçədirəkvar?Şəklidəftərinizdətamamlayın.

4.Akif,Emil,SəbuhivəKənanbirsırayadüzülübuzunluğatullanmayarışındanövbələrinigözləyirlər.AkifsıradaEmilvəSəbuhininarasındadayanıb.AkifSəbuhidən,SəbuhiisəKənandanqabaqdadır.Sırada3-cükimdir?5.Masanınüzərindəüst-üstə4dərslikvar.“Riyaziyyat”və“Azərbaycandili”dərslikləri“Həyatbilgisi”dərsliyininüstündədir.“Azərbaycandili”dərsliyi“İnformatika”dərsliyininüstündədir.Ənüstdəkidərslikhansıdır?Sxemidəftərinizdətamamlayın.

Dəyişənliifadələr

FikrəuyğunriyaziifadəÖyrənməAşağıdakıcümlələrdəuşaqlarınpuluAytəninpuluiləmüqayisəolunur.Aytəninnəqədərpuluolduğubilinmir.Bupuluistədiyinizhərfləişarəedəbilərsiniz.Aytəninpulununhərfiiləişarəedinvəaşağıdakıfikirlərəuyğunriyaziifadəyazın.

ndəyişəndir.n+4,n-3,nx2,n:2ifadələridəyişəniolanifadələrdir.Dəyişənin,yənin-inqiymətindənasılıolaraqifadələrinqiymətidəyişir.n=8,n=10,n=16manatolduqdayuxarıdakıifadələrinqiymətinitapın.1.LaləninalmalarınınsayıElmanınalmalarınınsayından4dənəçoxdur.Elmanınalmalarınınsayınıahərfiiləişarəetsəniz,Laləninalmalarınınsayınınecətaparsınız?Uyğunifadəniyazın.a=5,a=7olduqdaLaləninalmalarınınsayıneçəolar?2.Sinifdəoğlanlarınsayıqızlarınsayından4nəfərazdır.Oğlanlarınsayınınhərfiiləişarəedin,qızlarınsayınauyğunriyaziifadəniyazın.n=10vən=12olarsa,qızlarınsayıneçəolar?3.n=50olduqdadairələrinyerinəuyğunmüqayisəişarəsiniyazın.

1)MehribanınpuluAytəninpulundan4manatçoxdur.Mehribanınpulu:n+4

2)AkifinpuluAytəninpulundan3manatazdır.Akifinpulu:n-3

3)SənanınpuluAytəninpulundan2dəfəçoxdur.Sənanınpulu:nx2vəya2xn

4)GünelinpuluAytəninpulundan2dəfəazdır.Günelinpulu:n:2

4.Fikrəuyğunifadəniseçin.a)b+51)b=11olarsa,ifadəninqiyməti3olar.a)b:42)b=16olarsa,ifadəninqiyməti4olar.a)b-83)b=5olarsa,ifadəninqiyməti10olar.

TənlikqurmaqlaməsələhəlliÖyrənmə

BabasıFidana12manatpulverdi.Fidanın20manatpuluoldu.Fidanınəvvəlcəneçəmanatpuluvaridi

“BabasıFidana12manatpulverdi”fikrinəuyğunriyaziifadəyazaq:Fidanınəvvəlkipulununhərfiiləişarəetsək,babası12manatverdikdənsonraonunpulununmiqdarın+12olar.Məsələninşərtindəhəmçininverilirki,Fidanın20manatpuluoldu.Deməli,həmn+12ifadəsi,həmdə20ədədiFidanınpulununmiqdarınıgöstərir.Onagörədən+12=20yazabilərik.Бщtənlikdir,buradanməchuldur.

n+12=20n=20-12n=8

Yoxlama:8+12=20,bərabərlikdoğrudur.Deməli,n=8tənliyinhəllidir.Məchuladətənxhərfiiləişarəedilirvə“iks”kimioxunur.

1.Fikrimdəbirədədtutmuşam.Buədəddən20çıxsanız,15alınar.Fikrimdətutduğumədədneçədir?Məsələnitənlikqurmaqlahəlledin.

2.Qabdakıalmaları5nəfərarasındabərabərböldülər.Hərbirinə4almadüşdü.Hansıtənliyihəlletsəniz,qabdakıalmalarınsayınıtaparsınız?

3.Məsələnitənlikqurmaqlahəlledin.Bidonda10lsüdvaridi.Nailəxanımbusüddənqoğalvəşəkərburabişirməküçünistifadəetdi.Bidonda3lsüdqaldı.Nailəxanımneçəlitrsüdişlətdi?4.Suallarauyğuntənliyiseçinvəhəlledin.Həllüsularınızıtəqdimedin.

24:х=6a)2-nihansıədədəvurduqda14alınar?

a)a-4=5 b)a:5=4 c)a+4=5

х-5=19b)24-ühansıədədəböldükdə6alınar?2xх=14c)Hansıədəddən5çıxdıqda19alınar?

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Tənliklərihəlledin.

2.Anbarda125kqarmudvar.Bu,anbardakıalmanınkütləsindən46

kqazdır.Anbardaneçəkiloqramalmavar?Almanınkütləsiniahərfiiləişarəedinvəməsələnitənlikqurmaqlahəlledin.Məsələyəaidneçətənlikqurmaqolar?3.Asif25manataayaqqabıaldıqdansonraonun8manatpuluqaldı.Asifinneçəmanatpuluvaridi?Məsələyəaidneçətənlikqurmaqolar?4.28idmançınıstadionaaparmaqüçünbirneçəmikroavtobuslazımdır.Birmikroavtobus7nəfərlikdir.İdmançılarıstadionaaparmaqüçünneçəmikroavtobuslazımdır?Hansıtənlikbuməsələninhəllinəuyğundeyil?

5.Almazdənizkənarındanbalıqqulağıyığdı.Yoldaonlardan5dənəsiniitirdi.Qalanbalıqqulaqlarınınsayınıhansıifadədüzgüngöstərir?Buradannəyigöstərir?

6.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.1)a+30=200olduqda,a+50ifadəsininqiymətinitapın.2)b=40vəa=b-20olduqda,a+bifadəsininqiymətinitapın.3)b=12vəa=3xbolduqda,a-bifadəsininqiymətinitapın.

1)x+9=142)55+x=753)x-45=30

4)x-12=425)34-x=246)x+23=56

a)28:x=7 b)7xx=28 c)x+7=28

a)5xn b)5:n c)n-5 d)n+5

Qiymətləndirmə1.Əməlləriyerinəyetirin.

2.Qırmızıxananınyerindəhansıişarəolmalıdır?

3.

Xanalarınümumisayınıhansıifadədüzgüngöstərir?a)7+10x4b)7x(10+4)c)10x(7+4)4.Məsələlərihəlledin.1. KəmaləninMasallıdaçəkdiyişəkillərinsayıLerikdəçəkdiklərindən

12dənəçoxdur.VerilmişriyaziifadələrdənhansıKəmaləninMasallıdaçəkdiyişəkillərinsayınıgöstərir?lnəyigöstərir?l=20,l=25olduqdauyğunifadəninqiymətinihesablayın.

2. Kəmaləfotoaparatındakışəkillərdən17-niçapetdirdi.Onunfotoaparatındaçapolunmamış43şəkilqaldı.Aşağıdakıtənliklərdənhansınıhəlletsəniz,Kəmaləninfotoaparatındakışəkillərinümumisayınıtaparsınız?

5.Tənliklərihəll

edin.

76+45:9-7(80-36):4+164x9+7x666+(82-30):4

(180-70)x5350-250:5x227:3+4x85x(14+30)-21

50(10-5)=10 a)+ b)-c)x d):

a)l+23 b)l-12 c)l+12

a)m-17=43

b)m+17=43

c)mx3=60

x+57=6271-x=51

82-x=7027+x=35

x-31=20 x-300=500

Hissələr,kəsrlər

ÖyrənməDüzbucaqlı2bərabərhissəyəbölünmüş,1hissəsirənglənmişdir.“2bərabərhissədən1-i”ifadəsiriyaziolaraq kimiyazılırvə‘ikidəbir”kimioxunur.

kəsrində2ədədidüzbucaqlının2bərabərhissəyəbölündüyünü,1

ədədiisəbuhissələrdənbirinin,yənirənglihissəninsayınıgöstərir.1.Aşağıdakıfiqurlarınrənglihissələrinəuyğunkəsrləriyazın.

2.kəsriiləhansıfiqurunrənglihissəsiifadəolunabilər?

3.

Ədədoxuüzərində kəsrinəyigöstərir.Dəftərinizdəədədoxu

üzərində və kəsrlərinigöstərin.

4.

Dəftərinizdəeni3sm,uzunluğu6smolandüzbucaqlıçəkin.Düzbucaqlını3bərabərhissəyəbölün.Birhissəsinirəngləyin.Rənglihissəyəuyğunkəsriyazın.Şəkilüzərindəhərbirhissəninölçüləriniyazın.

Hissələr,kəsrlərÖyrənməDüzbucaqlı3bərabərhissəyəbölünmüşvəonun2hissəsirənglənmişdir.

Düzbucaqlınınrənglənmişhissəsinigöstərənkəsr kimiyazılırvə“üçdəiki”kimioxunur.

Düzbucaqlının (üçdəbirhissəsi)rənglənməmişdir.

1.Fiqurlarınrənglivərəngsizhissələrinəuyğunkəsrləriyazın.

2.Mahirəxanımdairəşəkillipiroqbişirdi.Piroqu8bərabərdiliməböldü.Dilimlərdən3-nünüstüqozlu,5-ninüstüisəcemlidir.Qozluvəcemlihissələrəuyğunkəsrləriyazın.Məsələninhəllinişəkilçəkməklətəqdimedin.3.Dəftərinizdə hissələrirənglənmişhəndəsifiqurlar

çəkin.4.Ədədoxuüzərindəparçanın hissələriniqeydedin.

5.Məsələlərisxeminköməyiləhəlledin.1.

Uzunluğu15molanlentin hissəsineçəmetrdir?

2.

hissəsi3molanipinuzunluğuneçəmetrdir?

Hissələr,kəsrlər

ÖyrənməŞəkildəki7ulduzdan4-ürəngli,3-ürəngsizdir.Ulduzlarınrənglənmişhissəsinəuyğunkəsr:47Ulduzlarınrənglənməmişhissəsinəuyğunkəsr:371.Əşyaqruplarınınrənglihissələrinəuyğunkəsrləriyazın.

2.

Tapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Kəsrlərləifadəedin:

-Fiqurlarınhansıhissəsiüçbucaqlardır?-Fiqurlarınhansıhissəsiyaşıldır?-Fiqurlarınhansıhissəsidördbucaqlılardır?

2. Hansıfiqurlarbütünfiqurların59hissəsinitəşkiledir?

3.Gülsüm7yarpaqşəkliçəkdivəonlardan4-nüyaşıl,2-nisarı,1-nipalıdırənglədi.Yarpaqlarınrənglərinəuyğunkəsrləriyazın.4.12almanı3yerəbərabərpaylasanız,hərpayaneçəalmadüşər?

12almanın23hissəsineçəalmadır?Məsələnisxemçəkməkləhəlledin.5.Qabdakı5konfetiİlkinvəElnuryedilər.İlkindeyirki,mənkonfetlərin25hissəsiniyemişəm.Bəs,Elnurkonfetlərinneçəsiniyeyib?Elnurunyediyikonfetlərəuyğunkəsriyazın.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.ŞəkildəVəlininyenialdığıstikerlərverilmişdir.Stikerlərinsayınagörəaşağıdakısuallaracavabverin.

1. Ulduztəsvirlistikerlərbütünstikerlərinhansıhissəsinitəşkiledir?2. Rəqəmtəsvirlistikerlərbütünstikerlərinhansıhissəsinitəşkil

edir?3. Səmədürəktəsvirlistikerlərəuyğunkəsri9

4kimiyazıb.Səmədinsəhvinidüzəldin.

2.10dilimpiroqun3-nüŞakir,2-niSənəmyedi.Piroqunyeyilənhissəsinəvəqalanhissəsinəuyğunkəsrləriyazın.3.Rəhilə8nəfərarasındasevdiklərirənghaqqındasorğuapardı.Məlumolduki,onlardan3nəfərmavi,5nəfərisəqırmızırəngixoşlayır.1)Rəyisoruşulanlarınhansıhissəsiqırmızırəngixoşlayır?2)Sorğudaiştirakedənlərin—hissəsihansırəngibəyənir?4.Uzunluğu20metrolanlentin15hissəsindənpaltarıbəzəməküçünistifadəedildi.Paltaraneçəmetrlentişləndi?5.Tərəfininuzunluğu4smolankvadratçəkinvə14hissəsinirəngləyin.Rənglənmişhissədəhansıfiquralınır?Müxtəlifvariantlarfikirləşin.

6.Samir4maşınşəkliçəkdi.Bu,Aydanınçəkdiyigülşəkillərinin12hissəsiqədərdir.Aydanneçəgülşəkliçəkib?Məsələnisxemçəkməkləhəlledin.

Qiymətləndirmə1.Tənliklərihəlledin.

2.İfadələrin

qiymətlərinimötərizəsizvəmötərizəlitapın.3.

Elnarəalmavəarmudları5vazayayığdı.O,hərvazaya4alma,3armudqoydu.Elnarəvazayacəmineçəmeyvəqoydu?Aşağıdakıifadələrdənhansıməsələninhəllinəuyğundeyil?

4.235ədədininonluqlar

mərtəbəsininvahidlərininsayına2vahidəlavəedib,təkliklərmərtəbəsininvahidlərininsayındanisə3vahidçıxdıqdaalınanədədneçəolar?Hansıifadələrinqiymətibuədədəbərabərdir?5.

6.a<45+10şərtiniödəyəna

dəyişənininənböyükqiymətinitapın.7.Qabda12konfetvaridi.KonfetlərdənbirneçəsiniAdilyedi.Qabda8konfetqaldı.Adildeyirki,mənkonfetlərinyarısınıyemişəm.Aydandeyirki,Adilkonfetlərin13-niyeyib.Nailədeyirki,konfetlərin23-siqalıb.Kimsəhvdeyir?Fikriniziyazın.8.Aşağıdakışəkillərdənhansınınrənglənmişhissəsi23kəsrinəuyğundur?

1)45+x=844)xx7=56

2)57-x=325)x:9=5

3)x-35=786)27:x=3

1)45-10x4 2)56:4+4 3)4x28-14

a)(4+3)x5 b)5x4+5x3

c)4+3x5

1)235+20-3a)1-civə2-ci

2)235+23b)2-civə3-cü

3)235+17c)1-civə3-cü

Təqvim

1.Tapın.

2.Avqustayından3ayəvvəlkivə3aysonrakıaylarınadlarınıyazın.3.İlinilkgünündənaşağıdaverilmiştarixlərəqədərneçəay,neçəgündür?

4.

İşlərinardıcıllığı

Görüləcəkişlər

Sərfolunanvaxt

1 Otaqlarıntəmiri

1ay20gün

2 Sanitarqovşağınıntəmiri

8gün

3 Fasadıntəmiri 5gün

4 Avadanlıqlarınquraşdırılması

4gün

Yəddəsaxlayın!1əsr=100il1il=365gün(366gün)

1ay=30vəya31gün(28vəya29gün)1həftə=7gün

Neçəildir?-2əsr-3əsr25il-1əsr65il

Neçəaydır?-3il-5il8ay-2il7ay

Neçəgündür?-4həftə-3həftə10gün-5həftə20gün

-martın14-nəqədər-mayın18-nəqədər

-iyylyn31-nəqədər-oktyabrın1-nəqədər

Aslandayıevindəkitəmirişlərininvaxtınıgöstərəncədvəlqurub.Təmirişləriiyunun10-dabaşlanacaq.Cədvələgörəsuallaracavabverin.

1. Təmirişlərinəcəminəqədərvaxtsərfolunacaq?2. Təmirişlərihansıtarixdəbitəcək?3. Fasadıntəmirinəhansıtarixdəbaşlanacaq?

5.Neçəgündür?-14iyundan28noyabraqədər;-5maydan20avqustaqədər;-17martdan17iyunaqədər;-4yanvardan30apreləqədər.

Koordinatşəbəkəsi1.

Koordinatşəbəkəsiüzərindəverilmişhərbirhərfinyerləşdiyinöqtəyəuyğunkoordinatcütünümüəyyənedin.1. Hansıhərflərəuyğunkoordinatcütündə2-ciədədeynidir?2. Kənanınbacısıdeyirki,onunadınınbaşhərfininkoordinatcütü

(6,3)-dür.Kənanınbacısınınadınecəolabilər?a)Elnarəb)Fərəhc)Dilarə

Koordinatşəbəkəsinəgörəbirsualyazın.2.

Koordinatşəbəkəsinəgörəsuallaracavabverin.1. Kitabmağazasınauyğunkoordinatcütühansıdır?

a)(6,5)b)(3,6)c)(5,5)

2. Ayselinsupermarketdənçıxıbməktəbəgetdiyiyolahansıcavab

uyğundur?

a)4vahidsağa3vahidyuxarı;b)4vahidsola2vahidyuxarı;c)2vahidsola4vahidyuxarı.

3.Dəftərinizdəkoordinatşəbəkəsiçəkin.1. Aşağıdakınöqtələrikoordinatşəbəkəsiüzərindəqeydedin.

2. Koordinatşəbəkəsi

üzərindəL,M,N,Knöqtələriniqeydedinvəbunöqtələribirləşdirin.Hansıfiquralındı?

A(4,7)B(6,3)

D(7,6)F(3,3)

J(1,4)G(5,2)

L(1,5) M(1,1) N(4,1) K(4,5)

Koordinatşəbəkəsi1.Koordinatşəbəkəsiüzərindəkifiqurlarınadlarınıvəonlarınyerləşdiyinöqtəyəuyğunkoordinatcütlərinidəftərinizdəyazın.

Cütlərləiş.2.Birhəftəərzindəhavatemperaturunundəyişməsinigöstərənqrafikəəsasənbir-birinizəsuallarverin.Temperaturhərgüneynivaxtda-saat12:00-daölçülmüşdür.Qrafikəəsasənmüəyyənetdiyinizüçməlumatıdəftərinizdəyazın.

Cütlərləiş.3.

Dəftərinizdəkoordinatşəbəkəsiçəkin.Verilmişkoordinatcütlərinəuyğunnöqtələriparçalarlabirləşdirin.Hansıhərfalındı?(1,1)və(1,5),(1,5)və(3,5),(1,3)və(3,3)Oxşartapşırıqlarfikirləşinvəyerinəyetirin.

Məlumatıaraşdırınvətəqdimedin1.Verilmişpiktoqramıvəbarqrafıtəqdimedin.

Piktoqramdahəndbollaməşğulolanlarınsayınıgöstərənşəkillərin3,futbollaməşğulolanlarınsayınıgöstərənşəkillərinisə6olduğuhaldabarqrafıdəftərinizdəçəkinvəyeniməlumatlarıtəqdimedin.2.Cədvəldə14nəfərarasında“Hansıfəsildahaçoxxoşunagəlir?”sualıiləaparılmışsorğununnəticələriverilmişdir.Bunəticənidəftərinizdətelqrafvəbarqrafşəklindəgöstərin.Sorğununnəticələrinimüqayisəedənikiməlumatıyazın.

Əli Lalə İsa Pəri Ayan Arzu Asif Əsli Araz Arif Jalə

Yay Qış Yaz Yay Qış Yay Yay Yaz Yay Yay Payız

3.Aşağıdakıməlumatlaraəsasənölkələrinadlarınıvəqazandıqlarıqızılmedallarınsayınıgöstərəncədvəlidəftərinizdətərtibedinvəbarqrafqurun.

Olimpiyaoyunlarıilkdəfə1896-cıildəYunanıstandakeçirilmişdir.Buoyunlarda7ölkədəngələnidmançılar38qızılmedalqazanmışlar.-Yunanıstan10qızılmedalqazanıb.-AmerikaBirləşmişŞtatlarıYunanıstandan1medalartıqqazanıb.-FransanınqazandığıqızılmedallarınsayıYunanıstanınqazandığıqızılmedallarınsayınınyarısıqədərolub.-AlmaniyaFransadan1medalçoxqazanıb.

-BöyükBritaniyaAlmaniyadan3dəfəazqızılmedalqazanıb.-Avstraliya,AvstriyavəBöyükBritaniyanınqızılmedallarınınsayıbərabərolub.

Məlumatıaraşdırınvətəqdimedin1.Cədvəldəbəziməşhurabidələrinhündürlüyüverilmişdir.Cədvələgörəbarqrafıdəftərinizdətamamlayın.

2.Səməd,Əli,AsifvəRəhimbasketbolsəbətinətopatmaqdayarışırlar.Onlarınhərbiri10dəfətopatdıvənəticələrbelədir:

Səməd-9;Əli-5;Asif-8;Rəhim-6.Bunəticələrəgörəbarqrafqurun.Yarışınqalibinəvənəticələrinmüqayisəsinəaid3məlumatyazın.3.

Barqrafagörətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Barqrafdaverilənümumiməlumatlarıtəqdimedin.

2. Kompyuterdəkimdahaçoxmətnyığıb?3. AytacNailədənneçəsəhifəçoxmətnyığıb?4. Barqrafdaədədlərdörd-dördartansırailədəyişsə,Aytacneçə

səhifəyığmışolar?5. Buqrafikəbaşqaadverin.

Məlumatıaraşdırınvəproqnozverin1.Hansıhaldaqutudandairəvəkvadratınçıxmaehtimalıbərabərdir?Hansıhaldadairəninçıxmaehtimalıdahaçoxdur?

Qruplarlaiş.2.

Birtorbadasarı,qırmızı,mavirəngliüçbucaqşəkillərivar.Butorbadanhərdəfəbirüçbucaqşəkliçıxarılmışvəbarqrafdaqeydolunmuşdur.Hərdəfəçıxarılanüçbucaqşəkliyenidəntorbayaqaytarılmışdır.Buhərəkət20dəfətəkrarolunmuşdur.Nəticədəsağtərəfdəkibarqrafalınmışdır.

1. Barqrafagörətorbadahansıüçbucağındahaçoxolduğunugümanetməkolar?

2. Butapşırığıtəcrübədənkeçirinvəbarqrafqurun.3.“Çərxi-fələk”oyunununkeçirildiyiçarxınhissələrininrənglərinəgörəsuallaracavabverin.

1. Rəhimağrəngiseçib.Hansıçarxdaoynasa,onunqalibgəlməkşansıdahaçoxolar?

2. “Çərxi-fələk”oyunundaPəriiləArzuyarışır.Onlarhansıçarxıseçsələr,oyunədalətliolar?

4.Üzərindəaşağıdakıhərfləryazılmışkartlarıqutuyadoldurun.Qutuyabaxmadan20dəfəkartçıxardınvəhərdəfəçıxardığınkartıyenidənqutuyaqaytarın.

Nəticələritelqraflagöstərin.Ənçoxçıxanhansıhərfoldu?Bunəticələrəgörənövbəticəhddəçıxacaqhərfhaqqındaproqnozverin.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.

Birtorbada14kubvar.Kublardan6-sıyaşıl,8-iqırmızıdır.TorbayabaxmadançıxarılanhəryaşılkubagörəCəmil,hərqırmızıkubagörəNərgiz2xalqazanacaq.Buoyununşərtləriədalətlihesabolunabilərmi?Fikirləriniziyazın.Qruplarlaiş2.Budərsliyinhərhansıbirsəhifəsiniaçın.Busəhifədəsözlərdəkisaitlərisayınvəuyğuntelqrafqurun.Ənçoxvəənazhansısaitsəsişlənib?Butelqrafıngöstəricilərinidigərsəhifədəkisaitlərinsayıiləmüqayisəedin.3.Barqrafagörə5məlumatımüəyyənləşdirinvədəftərinizdəyazın.

4.Koordinatşəbəkəsiüzərindəbank(4,5)koordinatcütünəuyğunnöqtədəyerləşir.Xəstəxanabankdan3vahidyuxarıda,2vahidsoldadır.Xəstəxanayauyğunnöqtəninkoordinatcütünümüəyyən

edin.

Qiymətləndirmə1.

Koordinatşəbəkəsinəgörəsuallaracavabyazın1. (2,4)koordinatcütühansıheyvanlarınyerinigöstərir?2. Şirlərinyerinəuyğunkoordinatcütünümüəyyənedin.3. (2,1)və(4,2)koordinatcütünəuyğunheyvanlarınadınıyazın.4. “Quşlarfillərdənsağdadır”fikridoğrudurmu?

2.

Barqrafagörətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. Barqrafdaneçənəfərinheyvanxanayaekskursiyasıhaqqında

məlumatverilmişdir?2. Aygünheyvanxanadaneçədəfəolmuşdur?3. İsa,MalikvəNigarınheyvanxanayaekskursiyalarıhaqqında

məlumatlarıyazın.

3.

Elmirabazarertəsindənbaşlayaraqhərgün20qəpikpulaqənaətedir.Həftəningünləriüzrəonunyığdığıpulhansıcədvəldədüzgünverilmişdir?

4.Aslan10cəhdin8-dətorbadanqırmızı,2-dəisəsarışarçıxarıb.Bunəticələrəgörəaşağıdakıfikirlərdənhansıhəqiqətədahauyğundur?1. Torbadakıbütünşarlarqırmızırəngdədir.2. Sarışarlarınsayıqırmızışarlardanazdır.3. Qırmızıvəsarışarlarınsayıbərabərdir.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Torbayabaxmadançıxarılanbirşarınqırmızırəngdəolmasıehtimalınıaraşdırın.Torbalarlaifadələriqarşılaşdırın.

2.ŞuşadanFüzuliyəqədəryol53km-dir.ŞuşavəXocalışəhərləriarasındakıyolbundan29kmazdır.ŞuşadanXocalıyaqədəryolneçəkilometrdir?Böyüklərinköməyiləxəritədəgöstərilmişrayonlararasındakıməsafələrəuyğunmüxtəlifməsələlərqurun.

3.Əlverişliüsullaşifahihesablayın.1. 3+4+5+6+147+146+145+1442. 1+2+3+4+249+248+247+2463. 185+187+186+14+13+15

4.Elnarəninadgününə4rəfiqəsibirgəhədiyyəaldılar.Onlarınhərbirieynimiqdardapulqoyaraq52manatasaat,12manatagülbuketi

1)Yəqinki,şansıçoxdur2)Olabilər,mümkündür

3)Əlbəttə,mütləq,hökmən4)Mümkündeyil,olabilməz.

aldılar.Rəfiqələrinhərbirineçəmanatpulqoydu?

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Cədvəlinsütunlarıarasındakıəlaqəniaraşdırınvəhərflərinköməyiləifadələryazın.

2.Köşkdəjurnalınyeninömrəsindən35nüsxəsatıldıqdansonra24-üqaldı.Köşkəjurnalınyeninömrəsindənneçənüsxəgətirilmişdi?Məsələnitənlikqurmaqlahəlledin.3.Ədədləriseçibyoxlamaqlatapşırıqlarıyerinəyetirin.1)İkiədədincəmi8,fərqi2-dir.Buədədlərneçədir?2)İkiədədincəmi13,hasiliisə12-dir.Buədədlərneçədir?3)İkiədədinfərqi4,qismətiisə5-dir.Buədədlərneçədir?4)İkiədədincəmi11,qismətiisə10-dur.Buədədlərneçədir?5)İkiədədinhəmhasili,həmdəqisməti9-dur.Buədədlərneçədir?4.Aynurdostlarıüçün2piroqbişirdi.O,hərpiroqu6bərabərdiliməböldü.Aynurvə3dostubirlikdə9dilimpiroqyedilər.Neçədilimpiroqqaldı?Buməsələninhəllininardıcıllığıhansıbənddədüzgünverilmişdir?

1. 2-ni6-yavurubüzərinə3gəlməli2. 3-ü4-əvurubnəticədən6çıxmalı3. 2-ni6-yavurubnəticədən9çıxmalı

5.4mparçanın80sm-dənətək,1m20sm-dənisəşalvartikməküçünistifadəolundu.Neçəmetrparçaqaldı?6.Aşağıdakıardıcıllıqda4-cüşəkildəneçə -damaolacaq?Sətirlərinvəsütunlarınsayınındəyişməqaydasınıaraşdırın.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Mətndəmiqdarsayı,sırasayı,nömrə-nişangöstərənədədləriseçin.KosmosauçanbirincicanlıLaykaadlıitolmuşdur.Layka1957-ciildə“Sputnik-2”kosmikgəmisiiləkosmosagöndərildi.Təəssüfki,bueksperimentuğurluolmadı.KosmikgəmiyandıvəLaykahəlakoldu.Lakin1960-cıildə“Sputnik-5”kosmikgəmisiiləkosmosayenicanlılargöndərildi.Bunlar2it-BelkavəStrelka,40siçanvə2dovşanidi.“Sputnik-5”gəmisi1günsonrauğurlayerəqayıtdı.BirqədərsonraisəStrelkaadlıitin6balasıdünyayagəldi.2.

Aşağıdakıcədvəldəbirhekayəninmüzakirəsindəşagirdlərinçıxışlarınınvaxtlarıgöstərilmişdir.Bucədvələgörəsuallaracavabverin.

1. Birinyarısındakimçıxışedəcək?2. Gündüzsaat12-dənsaat1-əqədərhansışagirdlərçıxışedəcək?3. Hansışagirdintəqdimatvaxtıikininyarısındadır?4. Aşağıdakısaatlardanhansı1-ciçıxışedənşagirdinvaxtını

göstərir?

3.Elnurun40manat,Nailənin22manat,Zöhrəninisə28manatpuluvaridi.1)Onlarpullarınıbiryerətoplayıbözaralarındabərabər

bölsələr,hərbirinəneçəmanatpuldüşər?2)Kimətəxminənəvvəlkipuluqədərpuldüşər?

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Uyğunölçüvahidləriiləifadəedin.

2.İfadələrinqiymətinimüqayisəedin.

3.

Nərminə3ədədisütunşəklindəyazmaqlatoplayıb.Onunsəhvlərinimüəyyənedinvətapşırığıdüzgünyerinəyetirin.4.20şəkərburanı5qababərabərsaydaqoydular.2qabdakışəkərburalarbütünlükləyeyildi.Neçəşəkərburayeyildi?Yeyilənşəkərburalarıkəsrləifadəedin.5.Seçibyoxlamaqlahəlledin.İkiədədincəmi15-dir.Ədədlərdənbiriobirindən4dəfəböyükdür.Bunlarhansıədədlərdir?6.KamililəNəzrininbirlikdə20manatpuluvar.KamilinpuluNəzrininpulundan3dəfəçoxdur.Onlarınhərbirininneçəmanatpuluvar?Fikrinizdəhesablayın,sonrayoxlayın.7.Sütunşəklindəyazmaqlahəlledin.

Santimetrlə4dm5sm2m30sm5m7sm

Desimetrlə2m5dm6m4dm5m5dm

Millimetrlə3sm5mm7dm25mm5dm8mm

60x7 210+22035:7 125-120700:7 630:7200+1 210x1

560:7 420:64x70 300-2490:7 8x10210:3 90x0

312x3123x6

421x2146x4

684:6595:5

924:4785:5

213x4 216x4 738:6 378:3

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Elmanın41yaşıvar.QəribElmandan1yaş,Kamrandanisə4yaşkiçikdir.Kamranınneçəyaşıvar?2.Əvvəlcədəqiqsonraisəyüzlüklərəqədəryuvarlaqlaşdırmaqlatəqribihesablayın.Nəticələrimüqayisəedin.Hansıhaldadəqiqnəticətəqribinəticədənazdır,hansıhaldaçoxdur?

3.Kərimin30qəpikpuluvaridi.O,pulunuüçbərabərhissəyəböldü.

Birhissəsiniqardaşınaverdi.Kərimqardaşınaneçəqəpikverdi?Kəriminqardaşınaverdiyipulukəsrləifadəedin.4.144-dənəvvəlkicütədədlə144-dənsonrakıcütədədincəmini2-yəbölsən,neçəalınar?5.Lazımolanyerdəmötərizələrieləyazınki,doğrubərabərlikalınsın.

6.Piramidahansıdır?

7.Perimetri64smolankvadratıntərəfininuzunluğuneçəsantimetrdir?8.Əməlləriyerinəyetirin.

237+127348+167278+112

412+487543+124670+123

45:9+4=924+25x2=9824-6+7=11

4x5+12=324x5+12=6842:7-5=21

16+27:3-21100-4x9+3x856+(72-42):3

250+250x2(250+250)x2680-160x3

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.OrxanQəbələyəsəyahətizamanı260şəkilçəkdi.O,buşəkillərdənbirhissəsiniçapetdirdi.Qalanlarınıisəhərbirində75şəkilolmaqlakompyuterininyaddaşında3qovluqdasaxladı.Orxanneçəşəkilçapetdirdi?Cütlərləiş.2.Düzünəvətərsinəeynicüroxunanədədlərpalindromədədləradlanır.Məsələn,222,353vəs.Birədədirəqəmlərininyerinisağdansoladəyişibalınanədədlətopladıqdacəmdəpalindromədədalınır.Buqaydayenionluqvəyüzlükyaranmayanhalüçündoğrudur.Qaydanıyoxlayın.

3.Tənliklərihəlledin.

4.Qablardakısuyunmiqdarını

kəsrləifadəedin.

5.C<A<Bolarsa,450,324,645ədədlərinihərflərinyerinəyazın.6.Tapşırıqlarıyerinəyetirin.1. İkiardıcılədədincəmi15-dir.Buədədlərimüəyyənedin.2. Üçardıcılədədincəmi18-dir.Ənkiçikədədneçədir?3. Üçqardaşınbir-birindən2yaşfərqivar.Qardaşlarınyaşlarının

cəmi15-dir.Ortancılqardaşınneçəyaşıvar?

1)5xx=402)x:3=8

3)xx3=604)x-12=28

5)x+20=286)24:x=2

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.AtasıhərgünƏkbərəbuterbrodalmaqüçün20qəpik,meyvəşirəsialmaqüçünisə15qəpikverir.Əkbər5günbupullarıxərcləməsə,nəqədərpulyığabilər?Məsələnicədvəlqurmaqlahəlledin.2.Nəsibkompyuteroyunundamotosikl,qatarvəyaavtomobilseçəbilər.Bunəqliyyatnövlərininrəngləriisəağ,mavi,qaravəsarıolabilər.NəqliyyatınnövünəvərənginəgörəNəsibinbütünseçimvariantlarınınsiyahısınıtərtibedin.3.İlqarmağazadanmüxtəlifölkələrinpoçtmarkalarınıalıb.AlmaniyamarkalarıTürkiyəmarkalarından4manatbahadır.YaponiyamarkalarıTürkiyəmarkalarından2dəfəucuzdur.Yaponiyamarkalarınınqiyməti8manatdır.İlqarTürkiyəvəAlmaniyamarkalarıüçünnəqədərpulödəyib?

4.Hərbirşəkilüzərindəqırmızıxətlərləgöstərilənbucağınnövünümüəyyənedin.

5.Aşağıdakışəkillərdəhansıfəzafiqurlarınınaçılışıverilmişdir?

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Planüzərindəküçələrinadlarınıyazmağıunutmuşlar.Gənclərküçəsiiləİstiqlaliyyətküçəsibir-birinəparaleldir.LaləliküçəhəmGənclər,həmdəİstiqlaliyyətküçəsiiləkəsişir.StadionGənclərküçəsindəyerləşir.Məktəb,bankvəyaşayışevlərininhansıküçədəyerləşdiyinimüəyyənedin.

2.İkiqabdaeynisaydaalmavar.Qablardanbirinə8alma,digərinə7almaqoyduqdaikiqabdacəmi21almaoldu.Əvvəlcəhərqabdaneçəalmavaridi?3.Aydansentyabrayıüçüninternetxidmətlərinəgörə27manat,oktyabrayıüçünisəbundan10manatazödədi.Onunnoyabrayıüçünödədiyiməbləğoktyabrayındakından2dəfəçoxidi.Aydannoyabrayındainternetxidmətinəgörəneçəmanatödədi?4.18smuzunluğundalentəvvəlcə3bərabərhissəyə,sonraisəbuhissələrinhərbiriyarıyabölünmüşdür.Lentneçəhissəyəbölünüb?Hərhissəninuzunluğuneçəsantimetrdir?5.1,2,3rəqəmlərininiştiraketdiyiədədlərinköməyilətəxminən400ədədinialmağınmüxtəlifyollarınıtapın.Məsələn,21x3+312+21=396396≈4006.1,3,5rəqəmlərindənbirdəfəistifadəetməkləonlarıqırmızıxanalarınyerinəeləyazınki,cəm,fərqvəhasilənböyükolsun.

Ümumiləşdiricitapşırıqlar1.Birgəminidüzəltməküçün320güntələbolunur.Buvaxtbirildənneçəgünazdır?Fevralayını28günqəbuledin.2.Aşağıdakışəkilmarşrutboyuavtobusdakısərnişinlərinsayınındəyişməsinigöstərir.Sondayanacaqdaavtobusdanneçəsərnişindüşdü?

3.Ustabildirdiki,mətbəxvəhamamındöşəməsiüçüncəmi620metlaxlazımdır.Bunlardan587-simətbəxə,143-üisəhamamaişlənəcək.Ustanınsəhvinimüəyyənedin.4.Məktəbkitabxanasıüçüncülərüçünçərşənbəgünü326,cüməgünü249yenidərslikaldı.Budərsliklərhərbirinə5ədədolmaqlaşagirdlərəpaylandı.Dərsliklərneçəşagirdəçatdı?5.4litrlikqabdakıyağınqiyməti24manat,8litrlikqabdakıyağınqiymətiisə40manatdır.Hansınıalsanız,1litryağüçündahaazpulödəyərsiniz?6.Fiqurlarıçöplərləmodelləşdirinvətapşırıqlarıyerinəyetirin.1. elə2çöpügötürünki,yalnız

2kvadratqalsın.2. 2çöpünyerinielədəyişin

ki,3eyniüçbucaqalınsın.