Roczny plan pracy z historii dla klasy I a i b gimnazjum ...podkowa-szkola.pl/public/data/wyslane/dokumenty/pso.2014/sowinski/...homo sapiens, paleolit, koczowniczy tryb życia - wymienia

1

Roczny plan pracy z historii dla klasy I a i b gimnazjum na rok szkolny 2012/2013

do programu nauczania „Śladami przeszłości”

realizowany w Gimnazjum Zespołu Szkół w Podkowie Leśnej ul. Jana Pawła II 20 przez Sławomira Sowińskiego

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, opublikowana w Dzienniku Ustaw z 15 stycznia 2009 roku, wprowadziła nowy

system nauczania i wychowania. Zostały w niej określone cele kształcenia sformułowane w języku wymagań ogólnych oraz treści kształcenia i oczekiwane umiejętności

uczniów wyrażone w języku wymagań szczegółowych.

Temat lekcji Środki

dydaktyczne

Zagadnienia,

materiał nauczania

Odniesienia do

podstawy

programowej

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Liczba

godzin

Co to jest

historia?

- podręcznik,

s. 5–8

- zeszyt

ćwiczeń, s. 4–5

- oś czasu

- historia jako nauka

- definicja źródeł

historycznych

- podział źródeł

historycznych

- archeologia jako

nauka pomocnicza

historii

- epoki historyczne

- dawne sposoby

mierzenia czasu

I, II, III

- poprawnie posługuje się terminami:

historia, źródło historyczne, archeologia,

epoki historyczne, chronologia, nasza

era, przed naszą erą, wiek, prahistoria

- dokonuje prostej klasyfikacji źródeł

historycznych

- podaje przykłady źródeł pisanych i

niepisanych

- wymienia nazwy epok historycznych w

kolejności chronologicznej: starożytność,

średniowiecze, nowożytność,

współczesność

- określa wiek danego wydarzenia i

umiejscawia je w odpowiedniej epoce

historycznej

- wyjaśnia, na czym polega praca

historyka i archeologa

- omawia rolę źródeł historycznych

w procesie poznawania dziejów

- wymienia stosowane w

przeszłości sposoby mierzenia

czasu

- rozumie potrzebę tworzenia

systemu datacji i posługiwania się

nim

- określa ramy chronologiczne epok

historycznych

1

ROZDZIAŁ I: POCZĄTKI CYWILIZACJI

1. Prahistoria

człowieka

- podręcznik,

s. 10–13

- zeszyt

ćwiczeń, s. 6–7

- oś czasu

- mapa ścienna

- pochodzenie

człowieka

- ewolucja

człowieka i jej etapy

- cechy

charakterystyczne

poszczególnych

gatunków

1.1

1.2


ewolucja, australopitek, homo habilis,

homo erectus, homo neandertalensis,

homo sapiens, paleolit, koczowniczy tryb

życia

- wymienia w kolejności etapy ewolucji

człowieka

- wskazuje na mapie kolebkę ludzkości

- określa ramy chronologiczne

kolejnych etapów ewolucji

człowieka

- podaje najistotniejsze cechy

wyglądu różnych gatunków

człowiekowatych

i ich umiejętności

- wskazuje na mapie kierunki i trasy

1

2

człowiekowatych

- osiągnięcia

człowieka

pierwotnego

- opisuje warunki życia ludzi

w czasach prahistorycznych

- podaje nazwy najważniejszych

wynalazków człowieka z czasów

prahistorycznych

- wymienia sposoby krzesania ognia

stosowane przez człowieka pierwotnego

ekspansji gatunku ludzkiego

- omawia znaczenie tworzenia

i praktycznego zastosowania

narzędzi oraz opanowania

umiejętności krzesania ognia dla

rozwoju człowieka

- wyjaśnia, na czym polegała

zależność człowieka od przyrody

- wymienia przyczyny powstania

pierwszych dzieł sztuki praludzi

Tajemnice

sprzed wieków

– Jak zbadano

pochodzenie

człowieka?

- podręcznik,

s. 14–15

- zeszyt

ćwiczeń, s. 8–9

- teorie dotyczące

powstania

człowieka

- Karol Darwin

i jego odkrycie

- zadania

antropologii

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- przedstawia dokonania Karola Darwina


ewolucjonizm, antropologia

- wymienia teorie dotyczące powstania

człowieka

- opisuje, czym zajmuje się antropolog -

omawia sposoby ustalania wieku

znalezisk

- omawia teorię ewolucji Karola

Darwina

- wyjaśnia różnice między teorią

kreacjonizmu a ewolucjonizmu

- przedstawia znaczenie badań

naukowych oraz wykorzystania

różnych technologii dla poznania

historii człowieka

- prezentuje argumenty

zwolenników

i przeciwników ewolucjonizmu

1

2. Czas

wielkich

przemian

- podręcznik,

s. 16–19

- zeszyt

ćwiczeń, s. 10–

11

- oś czasu

- mapa ścienna

- wpływ zmian

klimatu na życie

człowieka

- rewolucja

neolityczna

- początki rolnictwa

i hodowli

- pierwsze osady

- budowle

megalityczne

- początek

metalurgii

1.1

1.2


neolit, rewolucja neolityczna, osiadły

tryb życia, osada, megalit, dolmen, epoka

brązu, epoka żelaza

- określa ramy chronologiczne rewolucji

neolitycznej

- opisuje życie codzienne ludzi przed

rewolucją neolityczną

- przedstawia zmiany, które zaszły

w życiu człowieka w okresie neolitu

- podaje nazwy metali

wykorzystywanych przez praludzi do

wytopu broni, narzędzi, ozdób

- omawia sposób wytopu brązu i żelaza

- wymienia rodzaje narzędzi i ozdób

wytwarzanych w epoce brązu

- przedstawia wpływ zmian

klimatycznych na tryb życia

człowieka pierwotnego

- uzasadnia słuszność określenia

rewolucja dla zmian, które zaszły w

życiu człowieka w okresie neolitu

- omawia tryb życia i zajęcia ludzi

epoki neolitu

- nazywa i lokalizuje na mapie

pozostałości najstarszej znanej

osady ludzkiej

- charakteryzuje wygląd osad

neolitycznych

- wskazuje na mapie miejsce

położenia najbardziej znanej

budowli megalitycznej

- opisuje wygląd i funkcje budowli

megalitycznych

- wyjaśnia, jakie zmiany nastąpiły

w życiu człowieka dzięki

opanowaniu umiejętności wytopu

1

3

metali

3. W kraju

Sumerów

- podręcznik,

s. 20–24 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 21)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 12–

13

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne i

warunki naturalne

Mezopotamii

- powstanie

pierwszych państw

- organizacja

państwa Sumerów

- osiągnięcia

cywilizacji

sumeryjskiej

2.1

- podaje ramy chronologiczne istnienia

cywilizacji sumeryjskiej


cywilizacja, Żyzny Półksiężyc,

Mezopotamia, system irygacyjny,

Sumerowie, miasto-państwo, król-

kapłan, zikkurat

- lokalizuje na mapie Mezopotamię

- omawia położenie geograficzne

i warunki naturalne panujące w

Mezopotamii

- określa rolę rzek w starożytnej

Mezopotamii

- opisuje wygląd miast sumeryjskich

- wymienia osiągnięcia Sumerów

- charakteryzuje oddziaływanie

warunków naturalnych na życie

mieszkańców Mezopotamii

- wyjaśnia, jaki wpływ na

organizację pierwszych państw

miało ich położenie geograficzne

oraz warunki naturalne

- przedstawia związek między

budową i utrzymaniem sieci

irygacyjnej a powstaniem

pierwszych państw

- omawia organizację państwa

Sumerów

1

4. Babilonia i

Asyria

- podręcznik,

s. 25–28 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 26)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 14–

15

- oś czasu

- mapa ścienna

- państwo

babilońskie

- Hammurabi i jego

kodeks prawny

- Babilon

- państwo asyryjskie

- organizacja armii

asyryjskiej

2.1

2.3

- zna wydarzenia związane z datami: ok.

2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e., VII w.

p.n.e., 612 r. p.n.e., VI w. p.n.e.


Babilon, Kodeks Hammurabiego,

politeizm, Aszur, Niniwa, wiszące

ogrody, rydwan

- prezentuje najważniejsze fakty

z historii Asyrii i Babilonii

- przedstawia dokonania postaci:

Hammurabiego, Nabuchodonozora II,

Sargona II Wielkiego, Asurbanipala

- lokalizuje na mapie państwo

babilońskie i asyryjskie

- omawia najważniejsze zasady prawne

zapisane w Kodeksie Hammurabiego

- wymienia rodzaje wojsk wschodzących

w skład armii asyryjskiej


babilońskiego

- wyjaśnia znaczenie kodyfikacji

prawa dla sprawnego

funkcjonowania państwa

- interpretuje zasadę „oko za oko,

ząb za ząb”

- ocenia starożytny system prawny

- opisuje wygląd Babilonu za

panowania Nabuchodonozora II

- omawia system religijny

starożytnej Babilonii

- przedstawia osiągnięcia

cywilizacji asyryjskiej

- wymienia czynniki, które

umożliwiły Asyryjczykom

prowadzenie skutecznej polityki

podbojów

- wymienia rodzaje wojsk

wchodzących w skład armii

asyryjskiej

- opisuje organizację armii

asyryjskiej

1

4

5. W Egipcie

faraonów

- podręcznik,

s. 29–31

- zeszyt

ćwiczeń, 16–17

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne

i warunki naturalne

Egiptu

- Nil i jego rola

- organizacja

państwa egipskiego

- społeczeństwo

starożytnego Egiptu

2.1

2.2


3 tys. lat p.n.e., XIII w. p.n.e., 31 r. p.n.e.

- podaje ramy chronologiczne istnienia

cywilizacji egipskiej


Egipt Górny, Egipt Dolny, faraon

- przedstawia najważniejsze dokonania

Ramzesa II

- lokalizuje na mapie Egipt

- omawia położenie geograficzne i

warunki naturalne panujące w Egipcie

- charakteryzuje strukturę społeczeństwa

egipskiego

- określa zakres władzy faraona

- wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju



„Egipt – darem Nilu”


egipskiego

- tłumaczy, jaką rolę odgrywały

poszczególne warstwy

społeczeństwa egipskiego

- opisuje państwo egipskie za

panowania Ramzesa II

- prezentuje dzieje Egiptu w I

tysiącleciu p.n.e.

1

6. Piramidy,

mumie i

hieroglify

- podręcznik,

s. 32–35 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 33)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 18–

19

- religia Egipcjan

- wiara w życie

pozagrobowe

- osiągnięcia


- pochówek

zmarłych –

mumifikacja,

grobowce, piramidy

2.1

2.2

2.3


2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e.


politeizm, mumia, mumifikacja,

sarkofag, piramida, sfinks, hieroglify,

Dolina Królów

- wymienia imiona najważniejszych

bogów egipskich

- podaje nazwy najsłynniejszych piramid

egipskich

- przedstawia największe osiągnięcia


- wymienia cechy

charakterystyczne wyglądu

wybranych bogów egipskich

- omawia rolę religii w życiu

starożytnych Egipcjan

- podaje przyczyny mumifikacji

zwłok

- opisuje etapy procesu mumifikacji

- tłumaczy, czym były i jak

budowano egipskie piramidy

- określa system wartości

starożytnych Egipcjan

- ocenia wkład mieszkańców Egiptu

w rozwój cywilizacji

- wyjaśnia przeznaczenie Doliny

Królów

1

Tajemnice

sprzed wieków

– Jak dawniej

badano zabytki

starożytnego

Egiptu?

- podręcznik,

s. 36–37

- zeszyt

ćwiczeń, s. 20–

21

- początki

archeologii

w Egipcie

- odkrycie grobowca

Tutenchamona

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- zna wydarzenia związane z datami:

1798 r., 1922 r.


Howarda Cartera, lorda Carnarvona,

Tutenchamona

- określa okoliczności, w których

doszło do rozpoczęcia badań

archeologicznych w Egipcie

- omawia okoliczności odkrycia

grobowca Tutenchamona

- opisuje wygląd grobowca

Tutenchamona

- wyjaśnia różnice między dawną a

współczesną archeologią

- opowiada, czego dotyczy tzw.

klątwa Tutenchamona

- ocenia postawę pierwszych

1

5

badaczy dziejów Egiptu

7. Starożytny

Izrael

- podręcznik,

s. 38–41 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 39)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 22–

23

- oś czasu

- mapa ścienna

- powstanie państwa

Izrael

- położenie

geograficzne i

warunki naturalne

Palestyny

- panowanie Dawida

i Salomona

- niewola

babilońska

- judaizm

- Biblia

3.1

3.2

- określa ramy chronologiczne istnienia

państwa żydowskiego


Hebrajczycy, Kanaan, Palestyna, Jahwe,

Juda, Izrael, niewola babilońska, prorok,

Mesjasz, monoteizm, judaizm, dekalog,

menora, Biblia, Tora, Arka Przymierza


Abrahama, Mojżesza, Dawida,

Salomona, Cyrusa II Wielkiego

- lokalizuje na mapie Izrael


i warunki naturalne Palestyny

- określa różnice między religią Żydów a

wierzeniami pozostałych cywilizacji

starożytnych

- wskazuje na mapie szlak

wędrówki Izraelitów z Egiptu do

Kanaan i omawia jej przebieg

- opisuje okoliczności powstania

państwa Izrael

- omawia sytuację narodu

żydowskiego po śmierci Salomona

- przedstawia okoliczności upadku

państwa żydowskiego

- określa rolę proroków i Mesjasza

w życiu Hebrajczyków

- charakteryzuje system wierzeń

Izraelitów

- opisuje wygląd świątyni

jerozolimskiej

- ocenia rolę Biblii jako źródła

historycznego

1

8. Indie i Chiny - podręcznik,

s. 42–45 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 44)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 24–

25

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne

i warunki naturalne

Indii i Chin

- powstanie państw

na Półwyspie

Indyjskim oraz w

dorzeczu Huang-ho

i Jangcy

- buddyzm

- hinduizm

- organizacja

państwa chińskiego

- konfucjanizm

- osiągnięcia

cywilizacji Indii i

Chin

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- określa czas powstania cywilizacji Indii

i Chin


Harappa, Mohendżo Daro, cytadela,

Ariowie, kasta, system kastowy,

buddyzm, hinduizm, nirwana, Wielki

Mur Chiński, terakotowa armia,

humanitaryzm

- przedstawia dokonania postaci: Buddy,

Konfucjusza

- lokalizuje na mapie Indie i Chiny


oraz warunki naturalne cywilizacji

indyjskiej i chińskiej

- wymienia osiągnięcia cywilizacji

indyjskiej i chińskiej

- omawia pierwsze cywilizacje

powstałe w dolinie Indusu

- przedstawia zasady

funkcjonowania społeczeństwa

indyjskiego za rządów Ariów

- określa system wartości

wyznawców buddyzmu i

hinduizmu

- prezentuje zasięg terytorialny

buddyzmu w przeszłości i

współcześnie

- opisuje organizację państwa

chińskiego

- wyjaśnia przyczyny budowy

Wielkiego Muru Chińskiego

- charakteryzuje system

filozoficzny stworzony przez

Konfucjusza

- tłumaczy, dlaczego konfucjanizm

stał się religią państwową

1

6

9. Od rysunków

naskalnych do

alfabetu

- podręcznik,

s. 46–49 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 48)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 26–

27

- oś czasu

- mapa ścienna

- ewolucja pisma

- rodzaje pisma

- materiały

piśmiennicze

- alfabet

- osiągnięcia

Fenicjan

2.3

2.4

6.2

- podaje daty powstania poszczególnych

rodzajów pisma


piktogram, pismo klinowe, hieroglif,

pismo demotyczne, papirus, alfabet,

Fenicjanie

- wymienia rodzaje pisma, którymi

posługiwały się ludy starożytne

- podaje nazwy materiałów

piśmienniczych stosowanych w

starożytności

- określa rolę pisma w starożytności

- opisuje znaczenie alfabetu stworzonego

przez Fenicjan


pisma

- przedstawia historię pisma

- omawia znaczenie powstania

pisma dla rozwoju cywilizacji

ludzkiej

- opisuje sposób produkcji papirusu

- tłumaczy, na czym polega

wyższość pisma alfabetycznego nad

pismem obrazkowym

- wyjaśnia znaczenie pisma dla

cywilizacji współczesnej

1

Tajemnice

sprzed wieków

– Jak odczytano

pismo

Egipcjan?

- podręcznik,

s. 50–51

- zeszyt

ćwiczeń, s. 28–

29

- Kamień z Rosetty

- okoliczności

odczytania pisma

starożytnych

Egipcjan

- znaczenie

hieroglifów

egipskich

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


1799 r., 1824 r.

- przedstawia dokonania Jeana Françisa

Champolliona


hieroglif, pismo demotyczne, alfabet

grecki, Kamień z Rosetty, kartusz

- opisuje okoliczności odczytania

egipskich hieroglifów

- podaje okoliczności odnalezienia

Kamienia z Rosetty

- opisuje, w jaki sposób

odszyfrowano hieroglify egipskie

- wyjaśnia zasady posługiwania się

hieroglifami

- wymienia cechy charakteryzujące

rzetelnego badacza

1

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I 2

ROZDZIAŁ II: ANTYCZNA GRECJA

1. Świat

Hellenów

- podręcznik,

s. 56–59 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 59)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 32–

33

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne i

warunki naturalne

Grecji

- zajęcia Hellenów

- organizacja miast-

państw

- kultura minojska i

mykeńska

- czynniki

jednoczące Greków

- kolonizacja grecka

4.1

6.2

- lokalizuje na mapie Grecję


i warunki naturalne Grecji


kultury minojskiej

i mykeńskiej


Hellada, Hellenowie, kultura minojska,

kultura mykeńska, polis, agora,

kolonizacja, kolonia, metropolia

- opisuje życie i zajęcia mieszkańców

Grecji

- wskazuje na mapie zasięg kolonizacji

greckiej

- wyjaśnia wpływ warunków

naturalnych na życie i zajęcia

Greków, a także na organizację

państwowości greckiej

- charakteryzuje kulturę minojską i

mykeńską

- opisuje wygląd greckiej polis

- omawia sposób powstawania

państw greckich

- tłumaczy, jaką funkcję pełniła

agora

- wymienia przyczyny i skutki

kolonizacji greckiej

- przedstawia przebieg kolonizacji

1

7

- wymienia czynniki jednoczące Greków greckiej

2. Demokra-

tyczne Ateny

- podręcznik,

s. 60–63 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 62)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 34–

35

- mapa ścienna

- zasady

funkcjonowania

demokracji ateńskiej

- społeczeństwo

Aten

- instytucje władzy

w Atenach

- ostracyzm

- wygląd

starożytnych Aten

4.2

6.1

6.2

- zna wydarzenia związane z datą 508 r.

p.n.e.

- przedstawia dokonania Peryklesa


Ateny, Attyka, demokracja,

zgromadzenie ludowe (eklezja),

demagog, strateg, ostracyzm, Akropol,

agora, stoa

- lokalizuje na mapie Ateny

- charakteryzuje społeczeństwo Aten

- wymienia nazwy organów władzy

ateńskiej polis

- opisuje życie codzienne i zajęcia

Ateńczyków

- prezentuje proces kształtowania

się demokracji ateńskiej

- wskazuje podobieństwa i różnice

między demokrację ateńską

a współczesną

- ocenia dokonania Peryklesa i jego

zasługi w rozwoju demokracji

ateńskiej

- wyjaśnia, jaką rolę w demokracji

ateńskiej odgrywał ostracyzm

- opisuje wygląd starożytnych Aten

- określa, które warstwy społeczne

w ateńskiej polis posiadały prawa

polityczne, a które były ich

pozbawione

- omawia cechy charakterystyczne

demokracji ateńskiej

1

3. W

starożytnej

Sparcie

- podręcznik,

s. 64–67 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 66)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 36–

37

- mapa ścienna

- Sparta

- mieszkańcy Sparty

- ustrój Sparty

- wychowanie

spartańskie

- obyczaje Spartan

4.2

6.2

- przedstawia dokonania Likurga


Sparta, Lakonia, heloci, periojkowie,

geruzja (rada starszych), eforzy,

zgromadzenie ludowe

- lokalizuje na mapie Spartę

- charakteryzuje społeczeństwo

spartańskie

- opisuje życie i zajęcia Spartan

- omawia ustrój Sparty i zadania

organów władzy w polis

- przedstawia okoliczności upadku

państwa spartańskiego

- wyjaśnia znaczenie powiedzeń:

„z tarczą lub na tarczy”, „mówić

lakonicznie”

- tłumaczy, na czym polegało

wychowanie spartańskie

- wyjaśnia, kto i dlaczego podlegał

wychowaniu spartańskiemu

- omawia współczesne znaczenie słowa

- określa rolę i zadania królów

spartańskich

- dokonuje oceny ustroju Sparty

- tłumaczy, jaką pozycję w

społeczeństwie spartańskim

zajmowały kobiety

- przedstawia związek między małą

liczbą Spartan a ich sposobem

wychowania i życia

- ocenia reguły, którym podlegało

życie Spartan

- opisuje ustrój spartański i zasady

jego funkcjonowania

- wskazuje różnice między ustrojem

Sparty i Aten

- wymienia etapy wychowania

spartańskiego

1

8

spartański

4. Wojny

perskie

- podręcznik,

s. 68–73 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 72)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 38–

39

- oś czasu

- mapa ścienna

- armia grecka

- organizacja armii

greckiej

- przyczyny

konfliktów

grecko-perskich

- przebieg wojen

Greków z Persami

- skutki wojen

grecko-perskich

- najsłynniejsi

dowódcy greccy

4.3

6.2

- zna wydarzenia związane z datami: VI

w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., 479

r. p.n.e.


Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa,

Leonidasa i Temistoklesa


hoplita, hoplon, falanga, Persja,

Nieśmiertelni, Maraton, Termopile,

Salamina, Plateje, triera

- lokalizuje na mapie Persję i Grecję

- wymienia przyczyny wojen grecko-

perskich

- wskazuje na mapie trasy wypraw

Persów przeciwko Grekom oraz miejsca

najważniejszych bitew

- opisuje taktykę walki stosowaną przez

Greków

- podaje podstawowe informacje

dotyczące państwa perskiego

- omawia wygląd i uzbrojenie

greckiego hoplity

- opisuje wygląd triery

- przedstawia przebieg konfliktu

grecko-perskiego

- omawia dokonania greckich

dowódców

- wyjaśnia pochodzenie tradycji

biegu maratońskiego

- ocenia postawę wojowników

spartańskich walczących pod

Termopilami

- tłumaczy, jakie czynniki

zadecydowały o ostatecznym

sukcesie Greków

- wyjaśnia symboliczne znaczenie

słów: „Termopile”, „Przechodniu,

powiedz Sparcie, że tu leżymy,

wierni jej prawom”

- określa okoliczności wybuchu

wojen grecko-perskich

1

5. Wierzenia

starożytnych

Greków

- podręcznik,

s. 74–78 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 78)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 40–

41

- mapa ścienna

- bogowie greccy

- świątynie i

obrzędy

- wyrocznia

- Akropol

- mitologia grecka

4.3

6.2


tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia, Akropol,

mit, heros

- lokalizuje na mapie Olimp i Delfy

- podaje imiona głównych bogów

i bogiń greckich oraz dziedziny życia,

którym patronowali

- wskazuje atrybuty poszczególnych

bóstw

- wymienia imiona najsłynniejszych

herosów greckich i ich czyny

- wyjaśnia rolę mitów w życiu Greków

- charakteryzuje system wierzeń

starożytnych Greków

- omawia rolę religii jako czynnika

jednoczącego Greków

- określa rolę wyroczni w życiu

Greków

- opisuje wygląd ateńskiego

Akropolu

- wyjaśnia znaczenie mitu o

Prometeuszu


postawa prometejska

- odszukuje w mitach wartości

uniwersalne

- opisuje, w jaki sposób starożytni

Grecy wyobrażali sobie bogów

- wyjaśnia wpływ mitologii greckiej

na cywilizację współczesną

1

9

6. Igrzyska

olimpijskie

- podręcznik,

s. 79–81

- zeszyt

ćwiczeń, s. 42–

43

- oś czasu

- mapa ścienna

- sport w życiu

Greków

- związek zawodów

sportowych z religią

- przebieg

starożytnych igrzysk

olimpijskich

- greckie obiekty

sportowe

- bohaterowie

antycznych igrzysk

4.3

6.1

6.2

- zna wydarzenia związane z datami: 776

r. p.n.e., 393 r. n.e., 1896 r.


gimnazjon, agon, hipodrom, igrzyska,

olimpiada, Olimpia, pięciobój olimpijski

- lokalizuje na mapie Olimpię

- wyjaśnia rolę sportu w życiu Greków

- wymienia dyscypliny sportowe znane

starożytnym Grekom

- opisuje przebieg starożytnych igrzysk

olimpijskich

- charakteryzuje sposób traktowania

zwycięzców igrzysk przez Greków

- omawia ideę starożytnych

i współczesnych igrzysk

olimpijskich

- przedstawia podobieństwa i

różnice między starożytnymi a

współczesnymi igrzyskami

olimpijskimi

1

7. Kultura

starożytnej

Grecji

- podręcznik,

s. 82–86 ( w

tym: tekst

źródłowy,

s. 84)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 44–

45

- mapa ścienna

- teatr grecki

- literatura grecka

- malarstwo i rzeźba

- architektura

- najwięksi

przedstawiciele

kultury greckiej

4.3

6.1

6.2


750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e.


Sofoklesa, Arystofanesa, Homera,

Fidiasza i Myrona


Wielkie Dionizje, koturny, dramat,

tragedia, komedia, skene, proskenion,

orchestra, theatron, „Iliada”, „Odyseja”,

meandry, malarstwo czarnofigurowe i

czerwonofigurowe, porządek dorycki,

joński, koryncki

- opisuje przebieg Wielkich Dionizji

- przedstawia okoliczności narodzin

teatru greckiego

- omawia rolę teatru w życiu


- prezentuje najważniejsze osiągnięcia

kultury greckiej

- podaje nazwy stylów malarskich

stosowanych przez starożytnych Greków

- wymienia nazwy greckich porządków

architektonicznych

- wyjaśnia zasady obowiązujące

w teatrze greckim

- przedstawia różnice między

grecką tragedią a komedią

- opisuje wygląd teatru greckiego

- przytacza najważniejsze

informacje dotyczące treści „Iliady”

i „Odysei”

- wskazuje cechy charakterystyczne

rzeźby i malarstwa greckiego

- określa różnice pomiędzy

porządkami architektonicznymi

występującymi

w starożytnej Grecji

1

8. Filozofowie i

wynalazcy

- podręcznik,

s. 87–89

- zeszyt

ćwiczeń, s. 46–

47

- mapa ścienna

- filozofia grecka

- najsłynniejsze

greckie szkoły

- matematyka

- historia i geografia

- najwybitniejsi

reprezentanci nauki

greckiej

4.3

6.1

6.2


VII–VI w. p.n.e., V w. p.n.e., IV w.

p.n.e., III w. p.n.e., II w. n.e.


Sokratesa, Platona, Arystotelesa,

Heraklita z Efezu, Demokryta z Abdery,

Talesa z Miletu, Pitagorasa, Euklidesa,

Herodota, Tukidydesa, Klaudiusza

- opisuje okoliczności narodzin

filozofii

- przedstawia poglądy

najsłynniejszych filozofów greckich

- wyjaśnia rolę filozofii w życiu


- ocenia wkład greckich filozofów i

wynalazców w rozwój różnych

1

10

- greckie wynalazki

Ptolemeusza, Archimedesa


filozofia, logika, Akademia Platońska,

Liceum, klepsydra

- wymienia zagadnienia będące

przedmiotem zainteresowania filozofów

- opisuje dokonania przedstawicieli

nauki greckiej

dziedzin nauki

Tajemnice

sprzed wieków

– Czy „ogniste

zwierciadła”

Archimedesa

istniały

naprawdę?

- podręcznik,

s. 90–91

- zeszyt

ćwiczeń, s. 48–

49

- osiągnięcia

Archimedesa

- „ogniste

zwierciadła”

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- przedstawia dokonania Archimedesa


„ogniste zwierciadła”, eureka (heureka)

- wymienia wynalazki Archimedesa

i omawia ich zastosowanie

- wyjaśnia domniemaną zasadę

działania „ognistych zwierciadeł”

- przedstawia okoliczności śmierci

Archimedesa

- tłumaczy konieczność

wykorzystania różnych metod

badawczych dla potwierdzenia

autentyczności zjawisk

i wydarzeń historycznych

- opisuje, w jaki sposób naukowcy

próbują dociec prawdy na temat

wynalazków Archimedesa

1

9. Podboje

Aleksandra

Macedońskie-

go

- podręcznik,

s. 92–95 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 95)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 50–

51

- oś czasu

- mapa ścienna

- Grecja po wojnach

perskich

- Aleksander

Macedoński

- podbój Grecji

- wyprawa

Aleksandra

przeciwko Persji

- imperium

macedońskie

- kultura

hellenistyczna

- państwa

hellenistyczne

6.1

6.2


r. p.n.e., 334 r. p.n.e., 333 r. p.n.e., 331 r.

p.n.e., 323 r. p.n.e.

- przedstawia dokonania postaci: Filipa

II, Aleksandra Wielkiego, Dariusza III


Związek Morski, wojna peloponeska,

Cheronea, Issos, Gaugamela, kultura

hellenistyczna, węzeł gordyjski

- omawia przyczyny i skutki wojny

peloponeskiej

- lokalizuje na mapie Macedonię

- wskazuje na mapie trasę wyprawy

Aleksandra Wielkiego, miejsca

najważniejszych bitew i zajęte terytoria

- wyjaśnia sytuację w Grecji

po zakończeniu wojen z Persją

- podaje przyczyny podboju Persji przez

Aleksandra Wielkiego

- omawia skutki powstania imperium

Aleksandra Macedońskiego

- przedstawia dokonania Filipa II i

Aleksandra Macedońskiego

- wyjaśnia znaczenie klęski Greków

w bitwie pod Cheroneą

- opisuje przebieg wyprawy

Aleksandra przeciwko Persom

- omawia organizację imperium

macedońskiego

- prezentuje okoliczności

zakończenia wyprawy Aleksandra

Wielkiego

- wymienia okoliczności powstania

państw hellenistycznych

- podaje cechy charakterystyczne

kultury hellenistycznej

- ocenia wpływ jednostki na proces

kształtowania dziejów

1

11

Tajemnice

sprzed wieków

– Jak wyglądała

latarnia morska

na Faros?

- podręcznik,

s. 96–97

- zeszyt

ćwiczeń, s. 52–

53

- mapa ścienna

- latarnia na Faros

- badania

archeologiczne

pozostałości po

latarni

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


Sostratosa, Ptolemeusza I, Ptolemeusza

II

- lokalizuje na mapie wyspę Faros i port

w Aleksandrii

- wymienia nazwy siedmiu cudów świata

starożytnego

- omawia okoliczności budowy

latarni morskiej na Faros

- opisuje prawdopodobny wygląd

latarni

- wyjaśnia znaczenie prowadzenia

badań archeologicznych dla

lepszego poznania historii i

dokonań człowieka

1

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II 2

ROZDZIAŁ III: IMPERIUM RZYMSKIE

1. Początki

Rzymu

- podręcznik,

s.102–105

(w tym: tekst

źródłowy, s.

103)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 56–

57

- oś czasu

- mapa ścienna

- Italia – położenie

geograficzne i

warunki naturalne

- legenda o

założeniu Rzymu

- monarchia

rzymska i jej upadek

- społeczeństwo

Rzymu

- podbój Italii przez

Rzymian

5.1


r. p.n.e., 509 r. p.n.e., 389 r. p.n.e.

- prezentuje postacie legendarnych

założycieli Rzymu: Romulusa i Remusa


Etruskowie, Italikowie, Latynowie,

Lacjum, wilczyca kapitolińska,

patrycjusz, plebejusz, Galowie

- lokalizuje na mapie Italię i Rzym


warunki naturalne panujące w Italii


monarchii w Rzymie

- wskazuje na mapie terytoria w Italii

podbite przez Rzymian

- wymienia nazwy warstw społecznych

w starożytnym Rzymie

- wyjaśnia znaczenie wyrażenia

„pyrrusowe zwycięstwo”

- porównuje wpływ warunków

naturalnych na rozwój cywilizacji

rzymskiej i greckiej

- opowiada legendę o założeniu

Rzymu

- wymienia imiona królów

panujących w Rzymie

- charakteryzuje panowanie

kolejnych władców rzymskich

- omawia okoliczności obalenia

monarchii w Rzymie

- określa rolę i zadania

poszczególnych warstw

społecznych starożytnego Rzymu

- przedstawia etapy podboju Italii

przez Rzymian

- podaje nazwy ludów italskich

podbitych przez wojska rzymskie

1

Tajemnice

sprzed wieków

– Jak poznano

pochodzenie

Etrusków?

- podręcznik,

106–107

- zeszyt

ćwiczeń, s. 58–

59

- mapa ścienna

- pochodzenie

Etrusków

- osiągnięcia

cywilizacji etruskiej

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


Herodota, Dionizjusza z Halikarnasu

- lokalizuje na mapie siedziby Etrusków

w Italii

- wskazuje na mapie prawdopodobne

miejsca pochodzenia Etrusków


etruskiej


etruskiego

- opisuje tryb życia i zajęcia

Etrusków

- dostrzega rolę współczesnych

technologii w procesie poznawania

dziejów

1

2. Republika

rzymska

- podręcznik,

s. 108–110

(w tym: tekst

źródłowy, s.

- ustrój państwa

rzymskiego

- urzędnicy rzymscy

- zasady

5.1


republika, zgromadzenie ludowe, senat,

kolegialność, konsul, dyktator, pretor,

cenzor, edyl, kwestor, liktor, trybun

- przedstawia zasady

funkcjonowania republiki rzymskiej

- wskazuje podobieństwa i różnice

między demokracją ateńską a

1

12

110)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 60–

61

funkcjonowania

republiki

- rola plebejuszy w

państwie rzymskim

ludowy, veto

- wymienia nazwy najważniejszych

instytucji władzy w starożytnym Rzymie

- omawia zadania zgromadzenia

ludowego, senatu i poszczególnych

urzędników rzymskich

- przedstawia dokonania Cyncynata

republiką rzymską

- określa istotę sporu o prawa

polityczne plebejuszy i sposób jego

rozwiązania

- podaje cechy, które powinien

posiadać wzorowy obywatel

Rzymu

3. Podboje

Rzymu

- podręcznik,

s. 111–116

(w tym: tekst

źródłowy, s.

116)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 62–

62

- oś czasu

- mapa ścienna

- armia rzymska

- wojny punickie

- ekspansja Rzymu

po wojnach

punickich

- podbój Galii przez

Juliusza Cezara

5.2


264–241 r. p.n.e., 218–201 r. p.n.e., 216

r. p.n.e., 202 r. p.n.e., 149–146 r. p.n.e.,

52 r. p.n.e.


Hannibala, Scypiona, Juliusza Cezara,

Wercyngetoryksa


legion, oddział inżynieryjny, wojny

punickie, Kartagina, Kanny, Zama,

Alezja, Imperium Rzymskie

- wymienia typy oddziałów

wchodzących w skład armii rzymskiej

- określa przyczyny i skutki wojen

punickich

- wskazuje na mapie terytoria zajęte

przez Rzymian podczas wojen punickich

oraz w II i I w. p.n.e.

- opisuje przebieg wojen punickich

- prezentuje dokonania Hannibala

- omawia zasady organizacji armii

rzymskiej

- opisuje wygląd i elementy

uzbrojenia rzymskiego legionisty

- charakteryzuje taktykę walki

stosowaną przez Rzymian

- przedstawia podboje Rzymian na

przełomie II i I w. p.n.e.

- przedstawia dzieje podboju Galii

- wyjaśnia, jakie były przyczyny

sukcesów podbojów prowadzonych

przez Rzymian

1

4. Upadek

republiki

rzymskiej

- podręcznik,

s. 117–121

(w tym: tekst

źródłowy, s.

121)

- zeszyt

ćwiczeń, .s 64–

65

- oś czasu

- mapa ścienna

- skutki podbojów

rzymskich

- organizacja

Imperium

Rzymskiego

- niewolnictwo

w Rzymie –

powstanie

Spartakusa

- kryzys republiki

rzymskiej

- wojny domowe

- rządy Juliusza

Cezara

5.2

5.4


r. p.n.e., 60 r. p.n.e., 48 r. p.n.e., 44 r.

p.n.e., 31 r. p.n.e.


Spartakusa, Gajusza Juliusza Cezara,

Pompejusza Krassusa, Marka

Antoniusza, Oktawiana, Kleopatry


prowincja, namiestnik, łuk triumfalny,

triumf, gladiator, sieciarz, samnita,

arystokracja, Farsalos, Akcjum

- lokalizuje na mapie miejsca bitew

z okresu wojen domowych

- wymienia korzyści, jakie Rzym czerpał

z posiadania prowincji

- omawia rolę triumfu w starożytnym

Rzymie

- charakteryzuje sposób organizacji

prowincji rzymskich

- opisuje przebieg uroczystości

triumfu

- wyjaśnia, na czym polegały walki

gladiatorów

- omawia przyczyny wojen

domowych w Rzymie

- prezentuje przebieg wojen

domowych w Rzymie

- przedstawia sytuację niewolników

w państwie rzymskim

- omawia przebieg powstania

Spartakusa

- wymienia dokonania Juliusza

Cezara

- przedstawia okoliczności śmierci

1

13

- wyjaśnia, skąd pochodzili niewolnicy

rzymscy

- przedstawia przyczyny i skutki

wybuchu powstania gladiatorów

- podaje przyczyny i przejawy kryzysu

republiki rzymskiej

- omawia skutki podbojów rzymskich dla

mieszkańców Italii

Kleopatry

5. Cesarstwo

rzymskie

- podręcznik,

s. 122–126

(w tym: tekst

źródłowy, s.

123)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 66–

67

- oś czasu

- mapa ścienna

- organizacja i ustrój

cesarstwa

- panowanie

Oktawiana Augusta

- rozwój terytorialny

cesarstwa

- rzymskie drogi

- barbarzyńscy

5.1

5.2

6.2


Oktawiana Augusta, Trajana


pax romana, pryncypat, cesarz,

cesarstwo, romanizacja, bursztynowy

szlak, barbarzyńcy, limes, Wał Hadriana,

Dakowie

- określa znaczenie dróg dla

funkcjonowania Imperium Rzymskiego

- wymienia nazwy towarów

sprowadzanych do Rzymu

- wskazuje na mapie prowincje podbite

przez Rzymian w okresie cesarstwa

- lokalizuje na mapie bursztynowy szlak

- przedstawia organizację państwa

rzymskiego za czasów cesarstwa

- przedstawia ludy sąsiadujące z

państwem Rzymian

- wyjaśnia przyczyny budowy limes i

Wału Hadriana

- omawia znaczenie szlaku

bursztynowego dla gospodarki rzymskiej

- omawia sytuację w państwie

rzymskim po zakończeniu wojen

domowych

- wyjaśnia zasady pryncypatu

- charakteryzuje politykę cesarstwa

w okresie pax romana

- omawia relacje cesarstwa z

barbarzyńskimi sąsiadami

- uzasadnia słuszność twierdzenia,

że cesarstwo było „komedią

republiki”

- określa zakres władzy cesarza

- omawia sposób funkcjonowania

gospodarki rzymskiej

- opowiada, w jaki sposób

budowano drogi w państwie

rzymskim

- wyjaśnia znaczenie powiedzenia:

„Wszystkie drogi prowadzą do

Rzymu”

1

6. Życie w

Wiecznym

Mieście

- podręcznik,

s. 127–131

(w tym: tekst

źródłowy, s.

130)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 68–

69

- miasto Rzym

- domy Rzymian

- religia rzymska

- Forum Romanum

- architektura

rzymska

5.3

6.1

6.2


n.e.


Forum Romanum, łaźnia (termy),

amfiteatr, atrium, perystyl, Ołtarz

Pokoju, westalki, kuria

- omawia funkcje Forum Romanum i

łaźni rzymskich

- wymienia rozrywki starożytnych

Rzymian

- podaje imiona najważniejszych bogów

rzymskich

- określa warunki życia w mieście

- porównuje Forum Romanum z

ateńską agorą

- wskazuje różnice w sposobie

życia zamożnych i ubogich

Rzymian

- opisuje wygląd domu bogatego

Rzymianina

- omawia zmiany w wyglądzie

Rzymu wprowadzone za panowania

Oktawiana Augusta

- opisuje wygląd rzymskiej świątyni

1

14

- określa podobieństwa między religią

rzymską a grecką

- opisuje wygląd starożytnego Rzymu

- wyjaśnia wpływ religii greckiej na

rzymską

- wyjaśnia przyczyny popularności

kultu bogów przejętego od ludności

z terenów podbitych

- przedstawia system wierzeń

rzymskich

Tajemnice

sprzed wieków

– Jak odkryto

Pompeje?

- podręcznik,

s. 132–133

- zeszyt

ćwiczeń, s. 70–

71

- mapa ścienna

- okoliczności

zniszczenia miasta

Pompeje

- odkrycie ruin

Pompejów

- wygląd

starożytnego miasta

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


r. n.e., 1748 r., 1861 r.

- przedstawia dokonania Giuseppe

Fiorellego

- lokalizuje na mapie Pompeje


rzymskiej

- określa okoliczności zniszczenia

miasta

- opisuje wygląd rzymskiego domu

na podstawie wykopalisk w

Pompejach

- omawia wygląd Pompejów

- wyjaśnia, na czym polega praca

archeologa

1

7. Osiągnięcia

Rzymian

- podręcznik,

s. 134–138

(w tym: tekst

źródłowy, s.

137)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 72–

73

- związki między

kulturą rzymską i

grecką

- Koloseum

- akwedukty

- prawo rzymskie

- literatura rzymska

5.3

6.1

6.2


r. p.n.e., 125 r. n.e., 70–82 r. n.e.

- przedstawia dokonania postaci: Galena,

Wespazjana, Tytusa, Justyniana,

Wergiliusza, Horacego, Owidiusza,

Liwiusza, Tacyta, Swetoniusza,

Mecenasa


mozaika, Koloseum, akwedukt, Prawo

XII tablic, Kodeks Justyniana, mecenas

- wymienia osiągnięcia kultury

i architektury rzymskiej

- wyjaśnia, do czego służyły Koloseum i

akwedukty

- podaje nazwy rzymskich zbiorów praw

- omawia najważniejsze zasady prawne

obowiązujące w starożytnym Rzymie

- wymienia przedstawicieli rzymskiej

literatury i historii

- wyjaśnia etymologię słowa mecenat

- wskazuje przejawy oddziaływania

kultury greckiej na rzymską

- opisuje wygląd i funkcje

Koloseum

- przedstawia sposób budowy

akweduktów

- omawia osiągnięcia rzymskie

w dziedzinie prawa

- wyjaśnia rolę prawa rzymskiego

jako podstawy współcześnie

funkcjonujących systemów

prawnych

- wymienia dokonania

przedstawicieli rzymskiej literatury

i historii

- ocenia wkład Rzymian w rozwój

kultury i jej wpływ na współczesną

cywilizację

- tłumaczy, na czym polegał wpływ

kultury greckiej na rzymską

1

8. Pierwsi

chrześcijanie

- podręcznik,

s. 139–143

(w tym: tekst

źródłowy, s.

142)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 74–

75

- Palestyna w

czasach rzymskich

- Jezus i jego nauki

- powstanie i rozwój

chrześcijaństwa

- symbole

chrześcijańskie

- zasady wiary

7.1

7.2

- zna wydarzenia związane z datami: 7–4

r. p.n.e., 303–304 r., 313 r., 380 r., 392 r.

- przedstawia dokonania postaci: Jezusa

z Galilei, Heroda Wielkiego, Poncjusza

Piłata, Pawła z Tarsu, Trajana,

Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza

Wielkiego


- określa sytuację narodu

żydowskiego pod panowaniem

Rzymian

- omawia działalność apostołów

- wyjaśnia przyczyny popularności

chrześcijaństwa w starożytnym

Rzymie

- opisuje organizację Kościoła

1

15

- oś czasu

- mapa ścienna

chrześcijańskiej

- prześladowania

pierwszych

chrześcijan

- zwycięstwo religii

chrześcijańskiej

- podziały w

Kościele

chrześcijańskim

Mesjasz, apostołowie, chrześcijaństwo,

chrystogram, Pismo Święte, Ewangelia,

teologia, katolicy, sobór, papież, heretyk,

zabobon, edykt mediolański

- charakteryzuje działalność Jezusa

- wymienia imiona autorów Ewangelii

- omawia najważniejsze zasady wiary

chrześcijańskiej

- określa symbole chrześcijaństwa

- lokalizuje na mapie zasięg

chrześcijaństwa do V w. n.e.

- podaje nazwy ksiąg wchodzących

w skład Nowego Testamentu

- wyjaśnia przyczyny ogłoszenia edyktu

mediolańskiego

chrześcijańskiego w pierwszych

wiekach jego istnienia

- podaje przyczyny prześladowań

chrześcijan

- wskazuje przyczyny i

konsekwencje sporów wewnątrz

Kościoła chrześcijańskiego

- wymienia nazwy odłamów religii

chrześcijańskiej

- przedstawia okoliczności, w

których chrześcijaństwo stało się

religią panującą w Rzymie

9. Koniec

świata

starożytnego

- podręcznik,

s. 144–147

(w tym: tekst

źródłowy, s.

147)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 76–

77

- oś czasu

- mapa ścienna

- kryzys cesarstwa

rzymskiego

- podział cesarstwa

- wędrówka ludów

- Hunowie

- upadek cesarstwa

zachodnio-

rzymskiego

5.4


r., 395 r., 451 r., 476 r.


Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego,

Teodozjusza Wielkiego, Attyli, Odoakra,

Romulusa Augustulusa


wielka wędrówka ludów, barbarzyńcy,

Wandal, wandal, Hun, Got

- wskazuje na mapie linię podziału

cesarstwa rzymskiego na część

wschodnią i zachodnią

- wymienia nazwy plemion

barbarzyńskich atakujących cesarstwo

- lokalizuje na mapie tereny cesarstwa

objęte wędrówką ludów

- określa wewnętrzne i zewnętrzne

przyczyny upadku cesarstwa

zachodniorzymskiego

- wyjaśnia etymologię słowa wandal

- omawia sytuację w państwie

rzymskim w III i IV w.

- wskazuje przejawy kryzysu

w państwie rzymskim

- charakteryzuje próby reform

podejmowane przez cesarzy

rzymskich: Dioklecjana,

Konstantyna i Teodozjusza

- określa sytuację Rzymu w czasie

wędrówki ludów

- opisuje tryb życia Hunów

- wyjaśnia, w jaki sposób

barbarzyńcy przyczynili się do

zniszczenia Rzymu

- omawia symboliczne znaczenie

daty 476 r.

1

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III 2

ROZDZIAŁ IV: POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA

1. Bizancjum - podręcznik,

s. 152–157

(w tym: tekst

źródłowy, s.

- sytuacja w

Bizancjum po

upadku Rzymu

- panowanie

10.1

10.2

10.3

12.1


r., 395 r., 527 r.

- przedstawia dokonania Justyniana I

Wielkiego

- opisuje okoliczności powstania

Konstantynopola

- charakteryzuje sytuację w

Bizancjum po upadku Rzymu

1

16

155)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 80–

81

- oś czasu

- mapa ścienna

Justyniana I

Wielkiego

- wzrost znaczenia

Konstantynopola

- Hagia Sophia

- kultura i nauka w

Bizancjum

- początki rozłamu

w Kościele

chrześcijańskim


Bizancjum, Hagia Sophia, ogień grecki,

ikona, katolicyzm, prawosławie, bazylika

- lokalizuje na mapie Konstantynopol

i cesarstwo bizantyjskie

- wymienia nazwy terytoriów podbitych

przez Justyniana I Wielkiego

- wyjaśnia znaczenie określenia Nowy

Rzym

- prezentuje osiągnięcia Bizancjum

w dziedzinie kultury i nauki

- poprawnie stosuje nazwy katolicyzm i

prawosławie dla poszczególnych

odłamów Kościoła chrześcijańskiego

- określa wpływ warunków

geograficznych na znaczenie

Konstantynopola

- wymienia reformy wprowadzone

przez Justyniana I Wielkiego

- omawia ustrój Bizancjum

- opisuje wygląd świątyni Hagia

Sophia

- określa czynniki decydujące o sile

militarnej Bizancjum

- przedstawia sytuację Kościoła

chrześcijańskiego po upadku

cesarstwa zachodniorzymskiego

- wskazuje różnice między

Kościołem wschodnim a

zachodnim

2. Początki

islamu

- podręcznik,

s. 158–162

(w tym: tekst

źródłowy,

s. 159)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 82–

83

- oś czasu

- mapa ścienna

- Arabowie

- działalność

Mahometa

- islam – zasady

wiary

- meczet

- podboje arabskie

- nauka i kultura

Arabów

8.1

8.2

8.3


r., 630 r., 632 r., 711 r.

- przedstawia dokonania Mahometa


islam, Allach, muzułmanie, hidżra,

Koran, szariat, dżihad, meczet, świątynia

Kaaba, minaret, kalif, arabeska

- lokalizuje na mapie Półwysep Arabski

oraz miasta: Mekkę i Medynę


warunki naturalne panujące na

Półwyspie Arabskim

- opisuje warunki życia i zajęcia Arabów

- wymienia filary wiary arabskiej

- wskazuje na mapie kierunki i zasięg

podbojów Arabów

- prezentuje osiągnięcia arabskie

w dziedzinie kultury i nauki


których doszło do powstania islamu

- charakteryzuje związki między

islamem, chrześcijaństwem i

judaizmem

- dostrzega znaczenie idei świętej

wojny dla rozprzestrzeniania się

religii arabskiej

- opisuje wygląd meczetu


arabskiego

- charakteryzuje stosunek Arabów

do podbitych narodów

- określa rolę Arabów w

rozpowszechnianiu osiągnięć ludów

podbitych oraz rozwoju spuścizny

starożytnych cywilizacji

1

3. Państwo

Franków

- podręcznik,

s. 163–167

(w tym: tekst

źródłowy, s.

166)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 84–

- Europa zachodnia

po upadku

cesarstwa

zachodnio-

rzymskiego

- Merowingowie i

Karolingowie

9.1

9.2

12.1


r., 732 r., 751 r., 756 r., 800 r., 814 r.


Chlodwiga, Karola Młota, Pepina

Krótkiego, Karola Wielkiego i Einharda


arianizm, majordom, marchia, margrabia,

- przedstawia sytuację polityczną w

Europie zachodniej po upadku

cesarstwa zachodniorzymskiego


Franków

- wyjaśnia znaczenie zwycięstwa

Franków w bitwie pod Poitiers

1

17

85

- oś czasu

- mapa ścienna

- Karol Wielki i

odnowienie

cesarstwa na

zachodzie

- kultura, nauka i

sztuka w państwie

Franków

hrabia, hrabstwo, siedem sztuk

wyzwolonych, minuskuła, renesans

karoliński, retoryka, dialektyka,

kaligrafia, manuskrypt, miniatura

- lokalizuje na mapie pierwotne siedziby

Franków

- opisuje życie codzienne i zajęcia

Franków

- określa zasięg terytorialny państwa

Franków

- wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu

przez Chlodwiga

- wskazuje na mapie terytoria podbite

przez Karola Wielkiego

- przedstawia rozwój kultury i nauki

za panowania Karola Wielkiego

- określa znaczenie koronacji cesarskiej

Karola Wielkiego w średniowiecznej

Europie

- prezentuje dokonania Karola Wielkiego

- opisuje sposób przejęcia władzy w

państwie Franków przez dynastię

Karolingów


renesans karoliński dla zmian

w kulturze i nauce, które nastąpiły

w VIII i IX w.

- omawia związek między

rozwojem kultury i nauki a

utrzymaniem silnego państwa

- ocenia wpływ dokonań Karola

Wielkiego na proces kształtowania

się średniowiecznej Europy

- charakteryzuje postać Karola

Wielkiego

4. Rzesza

Ottonów

- podręcznik,

s. 168–170

(w tym: tekst

źródłowy, s.

168)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 86–

87

- oś czasu

- mapa ścienna

- podział państwa

Franków – traktat w

Verdun

- cesarstwo Ottonów

- Otton I i Otton III

- idea

uniwersalizmu

9.1

9.3

9.4


r., 962 r., 995 r., 1000 r.


Ludwika Pobożnego, Ludwika

Niemieckiego, Karola Łysego,

Lotariusza (Lotara), Ottona I, Ottona III,

Henryka II


traktat w Verdun, Rzesza Niemiecka,

uniwersalizm

- wymienia postanowienia traktatu

w Verdun

- lokalizuje na mapie państwa powstałe

w wyniku podziału monarchii Karola

Wielkiego

- wyjaśnia, w jaki sposób powstała

Rzesza Niemiecka

- omawia znaczenie koronacji cesarskiej

Ottona I


których doszło do podziału państwa

Karola Wielkiego

- ocenia znaczenie traktatu w

Verdun dla dalszych losów

politycznych Europy

- charakteryzuje sytuację polityczną

państwa niemieckiego po

wygaśnięciu dynastii Karolingów

- omawia dokonania Ottona I i

Ottona III

- tłumaczy, na czym polega idea

uniwersalizmu

- ocenia rolę Ottona I i Ottona III

w kształtowaniu się

średniowiecznej Europy

- opisuje politykę następców Ottona

III

1

18

5. Najazdy

Normanów

- podręcznik,

s. 171–175

(w tym: tekst

źródłowy, s.

175)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 88–

89

- oś czasu

- mapa ścienna

- Normanowie –

życie i zajęcia

ludności

- religia Normanów

- podboje wikingów

- powstanie państw

skandynawskich

- okoliczności

pojawienia się

Normanów w

Ameryce

7.1


- przedstawia dokonania postaci: Leifa

Erikssona, Roberta Giuscarda

i Wilhelma Zdobywcy


Normanowie (wikingowie), runy,

drakkary, snekkary, kościół klepkowy

- lokalizuje na mapie siedziby

Normanów

- omawia warunki naturalne

i położenie geograficzne Półwyspu

Skandynawskiego

- opisuje warunki życia i zajęcia ludności

normańskiej

- podaje przyczyny wypraw

organizowanych przez Normanów

- wskazuje na mapie kierunki ekspansji

wikingów

- wymienia państwa powstałe na terenie

Skandynawii

- omawia osiągnięcia Normanów w

dziedzinie sztuki i rzemiosła

- przedstawia system wierzeń

Normanów

- wskazuje czynniki, które

zadecydowały o sukcesie podbojów

normańskich

- opisuje wygląd łodzi wikingów

i uzbrojenia wojowników

normańskich

- prezentuje okoliczności, w

których doszło do powstania

państw skandynawskich

- dostrzega związek między

przyjęciem chrześcijaństwa a

zaprzestaniem wypraw

rabunkowych Normanów

- opisuje okoliczności, w których

Normanowie pojawili się w

Ameryce

1

Tajemnice

sprzed wieków

– Sekrety

tkaniny z

Bayeux

- podręcznik,

s. 176–177

- zeszyt

ćwiczeń, s. 90–

91

- mapa ścienna

- podbój Anglii

przez Normanów

- historia tkaniny z

Bayeux

- wyniki badań nad

tkaniną z Bayeux

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- zna wydarzenia związane z datami

1066 r., 1070 r.


Wilhelma Zdobywcy, Edwarda

Wyznawcy, Harolda, Matyldy, biskupa

Oda

- poprawnie posługuje się terminem

tkanina z Bayeux

- opisuje, co zostało przedstawione

na tkaninie z Bayeux

- wyjaśnia, w jaki sposób określa

się wiek i pochodzenie źródeł

historycznych


trudność w ustaleniu autorów dzieł

średniowiecznych

- opisuje przebieg podboju Anglii

przez Wilhelma Zdobywcę

- opowiada o dziejach tkaniny z

Bayeux

- dostrzega znaczenie źródeł

historycznych w procesie

poznawania dziejów

1

6. Słowianie i

Węgrzy

- podręcznik,

s. 178–181

(w tym: tekst

źródłowy, s.

179)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 92–

- wędrówka Słowian

- pierwsze państwa

słowiańskie

- działalność Cyryla

i Metodego

- najazdy Węgrów

- powstanie Rusi

7.1

12.1

- zna wydarzenia związane z datami: IV–

V w., VII w., IX w., 863 r., 885 r., 955 r.,

988 r., 1001 r.


Samona, Rościsława, Cyryla, Metodego,

Świętopełka, Włodzimierza Wielkiego,

Stefana Wielkiego

- omawia organizację plemion

słowiańskich

- wymienia okoliczności powstania

pierwszych państw słowiańskich i

państwa węgierskiego

- opisuje działalność misyjną

Cyryla i Metodego

1

19

93

- oś czasu

- mapa ścienna


Słowianie, głagolica, cyrylica, latopis,

Lechowe Pole, Korona św. Stefana

- dokonuje podziału Słowian na grupy

(zachodnią, wschodnią, południową)

- wskazuje na mapie położenie

pierwszych państw słowiańskich i

Węgier

- omawia warunki życia i zajęcia

Słowian

- wyjaśnia przyczyny przyjęcia chrztu

przez władców słowiańskich

- wyjaśnia, jakie znaczenie dla

utrzymania i rozwoju państwowości

słowiańskiej miała decyzja

władców o przyjęciu chrztu

- przedstawia dokonania

Włodzimierza Wielkiego i Stefana

Wielkiego

- charakteryzuje powstanie państwa

ruskiego

7. Między

papiestwem a

cesarstwem

- podręcznik,

s. 182–185

(w tym: tekst

źródłowy, s.

185)

- zeszyt

ćwiczeń, s. 94–

95

- oś czasu

- mapa ścienna

- kryzys kościoła w

X w.

- reforma kościoła

- schizma

wschodnia

- spór o inwestyturę

9.4

10.3

- zna wydarzenia związane z datami: X

w., 1054 r., 1075 r., 1077 r., 1122 r.


Sylwestra II, Grzegorza VII i Henryka

IV


Cluny, prawo kanoniczne, schizma

wschodnia, ekskomunika, prawosławie,

dyktat papieski, inwestytura, Canossa,

konkordat wormacki, synod

- wymienia przejawy kryzysu

w Kościele w X w.

- lokalizuje na mapie Cluny

- wskazuje na mapie zasięg wpływów

Kościoła katolickiego

i prawosławnego

- podaje najistotniejsze treści zawarte w

Dyktacie papieskim Grzegorza VII

- charakteryzuje sytuację w

Kościele chrześcijańskim w X w.

- omawia dokonania papieża

Sylwestra II


których doszło do schizmy

wschodniej

- wyjaśnia, na czym polegał spór

o inwestyturę

- opisuje przebieg sporu i sposób, w

jaki został rozwiązany

- tłumaczy znaczenie powiedzenia:

„pójść do Cannosy”

- określa przyczyny i konsekwencje

schizmy wschodniej dla Kościoła

oraz jego wyznawców

1

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV 2

ROZDZIAŁ V: POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW

1. Pradzieje

ziem polskich

- podręcznik,

s. 190–193

- zeszyt

ćwiczeń, s. 98–

99

- oś czasu

- mapa ścienna

- kultury

archeologiczne na

ziemiach polskich

- Biskupin

- gospodarka ziem

polskich

- religia Słowian

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


kultur archeologicznych na ziemiach

polskich


tys. lat p.n.e., VIII w p.n.e., VI w. p.n.e.


kurhan, kamienne kręgi, kultura

archeologiczna, kultura oryniacka,

kultura pucharów lejkowatych, kultura

- przedstawia najważniejsze

odkrycia archeologiczne na

ziemiach polskich

- wyjaśnia, na czym polega

trudność w badaniu historii kultur

archeologicznych na ziemiach

polskich

- opisuje wygląd osady w

Biskupinie

1

20

ceramiki sznurowej, kultura unietycka,

kultura łużycka, kultura przeworska,

dymarka

- charakteryzuje kontakty

gospodarcze mieszkańców ziem

polskich z przedstawicielami

cywilizacji śródziemnomorskich

- omawia system wierzeń

słowiańskich

- wymienia nazwy plemion

słowiańskich zamieszkujących

ziemie polskie

Tajemnice

sprzed wieków

– Kiedy

powstała osada

w Biskupinie?

- podręcznik,

s. 194–195

- zeszyt

ćwiczeń, s. 100–

101

- okoliczności

powstania osady w

Biskupinie

- dendro-

chronologia

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


VIII w. p.n.e., 1933 r.


Walentego Szwajcera, Józefa

Kostrzewskiego

- poprawnie posługuje się terminem

dendrochronologia

- przedstawia okoliczności odkrycia

osady w Biskupinie

- określa, jakie informacje może

zdobyć historyk dzięki

zastosowaniu metody

dendrochronologicznej

- wskazuje problemy wynikające

z zastosowania metody

dendrochronologii

1

2. Początki

państwa

polskiego

- podręcznik,

s. 196–200

(w tym: tekst

źródłowy, s.

198)

- zeszyt


103

- oś czasu

- mapa ścienna

- plemiona polskie

- państwo

Mieszka I

- organizacja

państwa Mieszka I

- chrzest Polski

- Dagome iudex

- podboje Mieszka I

13.1

13.2

13.3

13.4

- zna wydarzenia związane z datami: IX

w., 960 r., 965 r., 966 r., 972 r., 991 r.,

992 r.


Mieszka I, Dobrawy, Ibrahima ibn

Jakuba, Jordana


„Geograf Bawarski”, drużyna książęca,

woj, szyszak, kolczuga, danina, Dagome

iudex, kmieć, ludność służebna

- wymienia nazwy plemion słowiańskich

zamieszkujących ziemie polskie i

wskazuje na mapie ich siedziby

- lokalizuje na mapie główne grody w

państwie Mieszka I

- opisuje okoliczności przyjęcia chrztu

przez Mieszka I

- wymienia korzyści wynikające

z przyjęcia chrztu

- określa, jakie informacje znalazły się w

dokumencie Dagome iudex

- wskazuje na mapie tereny podbite przez

Mieszka I

- charakteryzuje strukturę społeczną

- omawia organizację plemion

słowiańskich na ziemiach polskich

- przedstawia okoliczności

powstania państwa polskiego

- wyjaśnia znaczenie decyzji

Mieszka I o przyjęciu chrztu

- prezentuje rozwój terytorialny

państwa Mieszka I

- opisuje wygląd i uzbrojenie woja

z drużyny książęcej

- tłumaczy, dlaczego książę przyjął

chrzest z rąk czeskich

- określa przyczyny powstania

dokumentu Dagome iudex

1

21

w państwie Mieszka I

3. Państwo

Bolesława

Chrobrego

- podręcznik,

s. 201–206

(w tym: tekst

źródłowy, s.

203)

- zeszyt


105

- oś czasu

- mapa ścienna

- panowanie

Bolesława

Chrobrego

- misja św.

Wojciecha

- zjazd gnieźnieński

- gród w Gnieźnie

- podboje Bolesława

Chrobrego

- koronacja

królewska

13.1

13.2

13.3

13.4


r., 1000 r., 1002–1018 r., 1025 r.


Bolesława Chrobrego, Ody, biskupa

Wojciecha, Ottona III, Radzima

Gaudentego, Galla Anonima, Thietmara,

Henryka II, Świętopełka


kasztelan, relikwie, czynszownik,

metropolia, kanonizacja, włócznia św.

Maurycego, gród, Grody Czerwieńskie

- opisuje przebieg misji św. Wojciecha

- wymienia przyczyny i skutki zjazdu

gnieźnieńskiego


przez Bolesława Chrobrego

- omawia postanowienia pokoju

w Budziszynie

- wyjaśnia znaczenie koronacji

Bolesława Chrobrego

- przedstawia okoliczności

przejęcia władzy przez Bolesława

Chrobrego

- omawia dokonania Bolesława

Chrobrego

- charakteryzuje organizację

państwa polskiego za panowania

Bolesława

- opisuje żywot św. Wojciecha na

podstawie płaskorzeźb na drzwiach

katedry gnieźnieńskiej

- wyjaśnia znaczenie zjazdu

gnieźnieńskiego dla rozwoju

organizacji kościelnej i państwowej

- porównuje relacje źródłowe na

temat zjazdu władców w 1000 r.

- opisuje wygląd Gniezna w

czasach Bolesława Chrobrego

- ocenia skutki polityki

zagranicznej Bolesława dla państwa

polskiego

2

4. Kryzys i

odbudowa

państwa

Piastów

- podręcznik,

s. 207–211

(w tym: teksty

źródłowe, s.

208, 211)

- zeszyt


107

- oś czasu

- mapa ścienna

- panowanie

Mieszka II

- upadek państwa

polskiego

- rządy Kazimierza

Odnowiciela i

odbudowa państwa

polskiego

- panowanie

Bolesława Śmiałego

- Polska w sporze o

inwestyturę między

cesarstwem a

papiestwem

- konflikt króla

Bolesława z

biskupem

13.1

13.2

13.3

13.4


1025 r., 1031 r., 1034 r., 1039 r., 1047.,

1069 r., 1076 r., 1079 r.


Mieszka II, Bezpryma, Konrada II,

Jarosława Mądrego, Kazimierza

Odnowiciela, Miecława, Brzetysława,

Bolesława Śmiałego, biskupa Stanisława

ze Szczepanowa


trybut, denar

- wymienia przyczyny kryzysu i upadku

państwa polskiego w XI w.

- opisuje przebieg konfliktu Bolesława

Śmiałego z biskupem Stanisławem

- wyjaśnia przyczyny i skutki sporu

między królem a biskupem

- opisuje sytuację w państwie

polskim po śmierci Bolesława

Chrobrego

- omawia działalność Kazimierza

Odnowiciela i Bolesława Śmiałego

- porównuje relacje źródłowe na

temat sporu między królem

Bolesławem a biskupem

Stanisławem

- wyjaśnia, dlaczego w sporze o

inwestyturę Bolesław Śmiały

opowiedział się po stronie papieża

- dokonuje oceny skutków polityki

zagranicznej prowadzonej przez

Bolesława Śmiałego

- ocenia obiektywizm źródeł

historycznych dotyczących

1

22

Stanisławem wydarzeń z 1079 r.

5. Panowanie

Bolesława

Krzywoustego

- podręcznik,

s. 212–215

- zeszyt


109

- oś czasu

- mapa ścienna

- panowanie

Władysława

Hermana

- konflikt między

Bolesławem a

Zbigniewem

- najazd niemiecki

na ziemie polskie

- podbój Pomorza

- statut Bolesława

Krzywoustego

- początki rozbicia

dzielnicowego

13.1

13.2

13.4

14.2


1097 r., 1102 r., 1108 r., 1109 r., 1116 r.,

1124 r., 1138 r.


Władysława Hermana, Bolesława

Krzywoustego, Zbigniewa, Sieciecha,

Henryka V, Warcisława, Bernarda

Hiszpana, Ottona z Bambergu,

Władysława Wygnańca, Bolesława

Kędzierzawego, Mieszka Starego,

Henryka Sandomierskiego, Kazimierza

Sprawiedliwego, Salomei


wojewoda, statut, seniorat, senior,

dzielnica senioralna

- wyjaśnia przyczyny sporu między

Bolesławem Krzywoustym a

Zbigniewem


przez Bolesława Krzywoustego

- lokalizuje na mapie grody oblegane

przez Niemców

- wymienia postanowienia statutu

Bolesława Krzywoustego

- wskazuje na mapie dzielnicę senioralną

oraz ziemie przyznane poszczególnym

synom i wdowie

po Bolesławie Krzywoustym

- omawia dokonania Bolesława

Krzywoustego

- podaje przyczyny powstania statutu

Bolesława Krzywoustego

- charakteryzuje sytuację polityczną

państwa polskiego za panowania

Władysława Hermana

- przedstawia okoliczności najazdu

niemieckiego na Polskę

- opisuje podbój i chrystianizację

Pomorza

- wyjaśnia znaczenie przyłączenia

Pomorza do Polski

- ocenia konsekwencje decyzji

Bolesława o podziale państwa

polskiego

1

Tajemnice

sprzed wieków

– Kto spisywał

dzieje Polski?

- podręcznik,

s. 216–217

- zeszyt


111

- źródła historyczne

dotyczące

początków państwa

polskiego

- obiektywizm i

prawda historyczna

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- przedstawia dokonania postaci: Galla

Anonima, Thietmara, Wincentego

Kadłubka, Kosmasa, Nestora

- wymienia nazwy źródeł historycznych

dotyczących dziejów państwa polskiego

za panowania pierwszych Piastów

- określa ramy chronologiczne

wydarzeń opisanych w kronikach

Galla Anonima

i Wincentego Kadłubka


dzieł kronikarzy

1

23

- przedstawia teorie dotyczące

pochodzenia Galla Anonima

- wyjaśnia, kim był Bolesław

Zapomniany

- tłumaczy konieczność weryfikacji

prawdziwości źródeł historycznych

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V 2

W planie zastosowano następujące uproszczenia:

- podręcznik – „Śladami przeszłości 1”, podręcznik do historii dla klasy I gimnazjum;

- zeszyt ćwiczeń – „Śladami przeszłości 1”, zeszyt ćwiczeń do historii dla klasy I gimnazjum.

Roczny plan pracy opracował mgr Robert Tocha, doświadczony nauczyciel historii.

Documents

Roczny plan pracy z historii dla klasy I a i b gimnazjum ...podkowa-szkola.pl/public/data/wyslane/dokumenty/pso.2014/sowinski/...homo sapiens, paleolit, koczowniczy tryb życia - wymienia