Roczny plan pracy z historii dla klasy I gimnazjum do ...zsczarna.pl/files/roczny_plan_pracy_dla_klasy_1_gimnazjum_nowa_era.pdf · paleolit, koczowniczy tryb życia - wymienia w kolejności

1

Roczny plan pracy z historii dla klasy I gimnazjum do programu nauczania „Śladami przeszłości”

Temat lekcji Środki

dydaktyczne

Zagadnienia,

materiał

nauczania

Odniesienia

do podstawy

programowej

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania

ponadpodstawowe

Uczeń:

Liczba

godzin

Co to jest

historia?

- podręcznik,

s. 5–8

- zeszyt

ćwiczeń, s. 4–

5

- oś czasu

- historia jako

nauka

- definicja źródeł

historycznych

- podział źródeł

historycznych

- archeologia jako

nauka pomocnicza

historii

- epoki

historyczne

- dawne sposoby

mierzenia czasu

I, II, III

- poprawnie posługuje się terminami:

historia, źródło historyczne,

archeologia, epoki historyczne,

chronologia, nasza era, przed naszą

erą, wiek, prahistoria

- dokonuje prostej klasyfikacji źródeł

historycznych

- podaje przykłady źródeł pisanych i

niepisanych

- wymienia nazwy epok

historycznych w kolejności

chronologicznej: starożytność,

średniowiecze, nowożytność,

współczesność

- określa wiek danego wydarzenia i

umiejscawia je w odpowiedniej

epoce historycznej

- wyjaśnia, na czym polega

praca historyka i archeologa

- omawia rolę źródeł

historycznych

w procesie poznawania dziejów

- wymienia stosowane w

przeszłości sposoby mierzenia

czasu

- rozumie potrzebę tworzenia

systemu datacji i posługiwania

się nim

- określa ramy chronologiczne

epok historycznych

1

ROZDZIAŁ I: POCZĄTKI CYWILIZACJI

1. Prahistoria

człowieka

- podręcznik,

s. 10–13

- zeszyt

ćwiczeń, s. 6–

7

- oś czasu

- mapa ścienna

- pochodzenie

człowieka

- ewolucja

człowieka i jej

etapy

- cechy

charakterystyczne

poszczególnych

gatunków

człowiekowatych

1.1

1.2


ewolucja, australopitek, homo

habilis, homo erectus, homo

neandertalensis, homo sapiens,

paleolit, koczowniczy tryb życia

- wymienia w kolejności etapy

ewolucji człowieka

- wskazuje na mapie kolebkę

ludzkości

- opisuje warunki życia ludzi


kolejnych etapów ewolucji

człowieka

- podaje najistotniejsze cechy

wyglądu różnych gatunków

człowiekowatych

i ich umiejętności

- wskazuje na mapie kierunki i

trasy ekspansji gatunku

ludzkiego

1

2

- osiągnięcia

człowieka

pierwotnego

w czasach prahistorycznych

- podaje nazwy najważniejszych

wynalazków człowieka z czasów

prahistorycznych

- wymienia sposoby krzesania ognia

stosowane przez człowieka

pierwotnego

- omawia znaczenie tworzenia

i praktycznego zastosowania

narzędzi oraz opanowania

umiejętności krzesania ognia dla

rozwoju człowieka

- wyjaśnia, na czym polegała

zależność człowieka od

przyrody

- wymienia przyczyny

powstania pierwszych dzieł

sztuki praludzi

Tajemnice

sprzed

wieków – Jak

zbadano

pochodzenie

człowieka?

- podręcznik,

s. 14–15

- zeszyt

ćwiczeń, s. 8–

9

- teorie dotyczące

powstania

człowieka

- Karol Darwin

i jego odkrycie

- zadania

antropologii

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- przedstawia dokonania Karola

Darwina


ewolucjonizm, antropologia

- wymienia teorie dotyczące

powstania człowieka

- opisuje, czym zajmuje się

antropolog - omawia sposoby

ustalania wieku znalezisk

- omawia teorię ewolucji Karola

Darwina

- wyjaśnia różnice między teorią

kreacjonizmu a ewolucjonizmu

- przedstawia znaczenie badań

naukowych oraz wykorzystania

różnych technologii dla

poznania historii człowieka

- prezentuje argumenty

zwolenników

i przeciwników ewolucjonizmu

1

2. Czas

wielkich

przemian

- podręcznik,

s. 16–19

- zeszyt

ćwiczeń, s.

10–11

- oś czasu

- mapa ścienna

- wpływ zmian

klimatu na życie

człowieka

- rewolucja

neolityczna

- początki

rolnictwa i

hodowli

- pierwsze osady

- budowle

megalityczne

- początek

metalurgii

1.1

1.2


neolit, rewolucja neolityczna, osiadły

tryb życia, osada, megalit, dolmen,

epoka brązu, epoka żelaza


rewolucji neolitycznej

- opisuje życie codzienne ludzi przed

rewolucją neolityczną

- przedstawia zmiany, które zaszły

w życiu człowieka w okresie neolitu

- podaje nazwy metali

wykorzystywanych przez praludzi do

wytopu broni, narzędzi, ozdób

- przedstawia wpływ zmian

klimatycznych na tryb życia

człowieka pierwotnego

- uzasadnia słuszność określenia

rewolucja dla zmian, które

zaszły w życiu człowieka w

okresie neolitu

- omawia tryb życia i zajęcia

ludzi epoki neolitu

- nazywa i lokalizuje na mapie

pozostałości najstarszej znanej

osady ludzkiej

- charakteryzuje wygląd osad

1

3

- omawia sposób wytopu brązu i

żelaza

- wymienia rodzaje narzędzi i ozdób

wytwarzanych w epoce brązu

neolitycznych

- wskazuje na mapie miejsce

położenia najbardziej znanej

budowli megalitycznej

- opisuje wygląd i funkcje

budowli megalitycznych

- wyjaśnia, jakie zmiany

nastąpiły w życiu człowieka

dzięki opanowaniu umiejętności

wytopu metali

3. W kraju

Sumerów

- podręcznik,

s. 20–24 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 21)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

12–13

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne i

warunki naturalne

Mezopotamii

- powstanie

pierwszych

państw

- organizacja

państwa Sumerów

- osiągnięcia

cywilizacji

sumeryjskiej

2.1

- podaje ramy chronologiczne

istnienia cywilizacji sumeryjskiej


cywilizacja, Żyzny Półksiężyc,

Mezopotamia, system irygacyjny,

Sumerowie, miasto-państwo, król-

kapłan, zikkurat

- lokalizuje na mapie Mezopotamię

- omawia położenie geograficzne

i warunki naturalne panujące w

Mezopotamii

- określa rolę rzek w starożytnej

Mezopotamii

- opisuje wygląd miast sumeryjskich

- wymienia osiągnięcia Sumerów

- charakteryzuje oddziaływanie

warunków naturalnych na życie

mieszkańców Mezopotamii

- wyjaśnia, jaki wpływ na

organizację pierwszych państw

miało ich położenie

geograficzne oraz warunki

naturalne

- przedstawia związek między

budową i utrzymaniem sieci

irygacyjnej a powstaniem

pierwszych państw

- omawia organizację państwa

Sumerów

1

4. Babilonia i

Asyria

- podręcznik,

s. 25–28 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 26)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

14–15

- oś czasu

- mapa ścienna

- państwo

babilońskie

- Hammurabi i

jego kodeks

prawny

- Babilon

- państwo

asyryjskie

- organizacja armii

asyryjskiej

2.1

2.3

- zna wydarzenia związane z datami:

ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e.,

VII w. p.n.e., 612 r. p.n.e., VI w.

p.n.e.


Babilon, Kodeks Hammurabiego,

politeizm, Aszur, Niniwa, wiszące

ogrody, rydwan

- prezentuje najważniejsze fakty

z historii Asyrii i Babilonii


babilońskiego

- wyjaśnia znaczenie kodyfikacji

prawa dla sprawnego

funkcjonowania państwa

- interpretuje zasadę „oko za

oko, ząb za ząb”

- ocenia starożytny system

prawny

- opisuje wygląd Babilonu za

1

4

- przedstawia dokonania postaci:

Hammurabiego, Nabuchodonozora

II, Sargona II Wielkiego,

Asurbanipala

- lokalizuje na mapie państwo

babilońskie i asyryjskie

- omawia najważniejsze zasady

prawne zapisane w Kodeksie

Hammurabiego

- wymienia rodzaje wojsk

wschodzących w skład armii

asyryjskiej

panowania Nabuchodonozora II

- omawia system religijny

starożytnej Babilonii

- przedstawia osiągnięcia

cywilizacji asyryjskiej

- wymienia czynniki, które

umożliwiły Asyryjczykom

prowadzenie skutecznej polityki

podbojów

- wymienia rodzaje wojsk

wchodzących w skład armii

asyryjskiej

- opisuje organizację armii

asyryjskiej

5. W Egipcie

faraonów

- podręcznik,

s. 29–31

- zeszyt

ćwiczeń, 16–

17

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne

i warunki

naturalne Egiptu

- Nil i jego rola

- organizacja

państwa

egipskiego

- społeczeństwo

starożytnego

Egiptu

2.1

2.2


ok. 3 tys. lat p.n.e., XIII w. p.n.e., 31

r. p.n.e.

- podaje ramy chronologiczne

istnienia cywilizacji egipskiej


Egipt Górny, Egipt Dolny, faraon

- przedstawia najważniejsze

dokonania Ramzesa II

- lokalizuje na mapie Egipt

- omawia położenie geograficzne i

warunki naturalne panujące w

Egipcie

- charakteryzuje strukturę

społeczeństwa egipskiego

- określa zakres władzy faraona

- wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju

cywilizacji egipskiej


„Egipt – darem Nilu”


egipskiego

- tłumaczy, jaką rolę odgrywały

poszczególne warstwy

społeczeństwa egipskiego

- opisuje państwo egipskie za

panowania Ramzesa II

- prezentuje dzieje Egiptu w I

tysiącleciu p.n.e.

1

6. Piramidy,

mumie i

hieroglify

- podręcznik,

s. 32–35 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 33)

- religia Egipcjan

- wiara w życie

pozagrobowe

- osiągnięcia

cywilizacji

2.1

2.2

2.3


ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e.


politeizm, mumia, mumifikacja,

sarkofag, piramida, sfinks, hieroglify,

- wymienia cechy

charakterystyczne wyglądu

wybranych bogów egipskich

- omawia rolę religii w życiu

starożytnych Egipcjan

1

5

- zeszyt

ćwiczeń, s.

18–19

egipskiej

- pochówek

zmarłych –

mumifikacja,

grobowce,

piramidy

Dolina Królów

- wymienia imiona najważniejszych

bogów egipskich

- podaje nazwy najsłynniejszych

piramid egipskich

- przedstawia największe osiągnięcia

cywilizacji egipskiej

- podaje przyczyny mumifikacji

zwłok

- opisuje etapy procesu

mumifikacji

- tłumaczy, czym były i jak

budowano egipskie piramidy

- określa system wartości

starożytnych Egipcjan

- ocenia wkład mieszkańców

Egiptu w rozwój cywilizacji

- wyjaśnia przeznaczenie Doliny

Królów

Tajemnice

sprzed

wieków

– Jak dawniej

badano

zabytki

starożytnego

Egiptu?

- podręcznik,

s. 36–37

- zeszyt

ćwiczeń, s.

20–21

- początki

archeologii

w Egipcie

- odkrycie

grobowca

Tutenchamona

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


1798 r., 1922 r.


Howarda Cartera, lorda Carnarvona,

Tutenchamona

- określa okoliczności, w

których doszło do rozpoczęcia

badań archeologicznych w

Egipcie

- omawia okoliczności odkrycia

grobowca Tutenchamona

- opisuje wygląd grobowca

Tutenchamona

- wyjaśnia różnice między

dawną a współczesną

archeologią

- opowiada, czego dotyczy tzw.

klątwa Tutenchamona

- ocenia postawę pierwszych

badaczy dziejów Egiptu

1

7. Starożytny

Izrael

- podręcznik,

s. 38–41 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 39)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

22–23

- powstanie

państwa Izrael

- położenie

geograficzne i

warunki naturalne

Palestyny

- panowanie

Dawida i

3.1

3.2


istnienia państwa żydowskiego


Hebrajczycy, Kanaan, Palestyna,

Jahwe, Juda, Izrael, niewola

babilońska, prorok, Mesjasz,

monoteizm, judaizm, dekalog,

menora, Biblia, Tora, Arka

- wskazuje na mapie szlak

wędrówki Izraelitów z Egiptu do

Kanaan i omawia jej przebieg

- opisuje okoliczności powstania

państwa Izrael

- omawia sytuację narodu

żydowskiego po śmierci

Salomona

1

6

- oś czasu

- mapa ścienna

Salomona

- niewola

babilońska

- judaizm

- Biblia

Przymierza


Abrahama, Mojżesza, Dawida,

Salomona, Cyrusa II Wielkiego

- lokalizuje na mapie Izrael


i warunki naturalne Palestyny

- określa różnice między religią

Żydów a wierzeniami pozostałych

cywilizacji starożytnych

- przedstawia okoliczności

upadku państwa żydowskiego

- określa rolę proroków i

Mesjasza w życiu Hebrajczyków

- charakteryzuje system wierzeń

Izraelitów

- opisuje wygląd świątyni

jerozolimskiej

- ocenia rolę Biblii jako źródła

historycznego

8. Indie i

Chiny

- podręcznik,

s. 42–45 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 44)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

24–25

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne

i warunki

naturalne Indii i

Chin

- powstanie

państw na

Półwyspie

Indyjskim oraz w

dorzeczu Huang-

ho i Jangcy

- buddyzm

- hinduizm

- organizacja

państwa

chińskiego

- konfucjanizm

- osiągnięcia

cywilizacji Indii i

Chin

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- określa czas powstania cywilizacji

Indii i Chin


Harappa, Mohendżo Daro, cytadela,

Ariowie, kasta, system kastowy,

buddyzm, hinduizm, nirwana, Wielki

Mur Chiński, terakotowa armia,

humanitaryzm


Buddy, Konfucjusza

- lokalizuje na mapie Indie i Chiny


oraz warunki naturalne cywilizacji

indyjskiej i chińskiej

- wymienia osiągnięcia cywilizacji

indyjskiej i chińskiej

- omawia pierwsze cywilizacje

powstałe w dolinie Indusu

- przedstawia zasady

funkcjonowania społeczeństwa

indyjskiego za rządów Ariów

- określa system wartości

wyznawców buddyzmu i

hinduizmu

- prezentuje zasięg terytorialny

buddyzmu w przeszłości i

współcześnie

- opisuje organizację państwa

chińskiego

- wyjaśnia przyczyny budowy

Wielkiego Muru Chińskiego

- charakteryzuje system

filozoficzny stworzony przez

Konfucjusza

- tłumaczy, dlaczego

konfucjanizm stał się religią

państwową

1

9. Od

rysunków

naskalnych do

alfabetu

- podręcznik,

s. 46–49 (w

tym: tekst

źródłowy,

- ewolucja pisma

- rodzaje pisma

- materiały

piśmiennicze

2.3

2.4

6.2

- podaje daty powstania

poszczególnych rodzajów pisma


piktogram, pismo klinowe, hieroglif,


powstania pisma

- przedstawia historię pisma

- omawia znaczenie powstania

1

7

s. 48)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

26–27

- oś czasu

- mapa ścienna

- alfabet

- osiągnięcia

Fenicjan

pismo demotyczne, papirus, alfabet,

Fenicjanie

- wymienia rodzaje pisma, którymi

posługiwały się ludy starożytne

- podaje nazwy materiałów

piśmienniczych stosowanych w

starożytności

- określa rolę pisma w starożytności

- opisuje znaczenie alfabetu

stworzonego przez Fenicjan

pisma dla rozwoju cywilizacji

ludzkiej

- opisuje sposób produkcji

papirusu

- tłumaczy, na czym polega

wyższość pisma alfabetycznego

nad pismem obrazkowym

- wyjaśnia znaczenie pisma dla

cywilizacji współczesnej

Tajemnice

sprzed

wieków

– Jak

odczytano

pismo

Egipcjan?

- podręcznik,

s. 50–51

- zeszyt

ćwiczeń, s.

28–29

- Kamień z

Rosetty

- okoliczności

odczytania pisma

starożytnych

Egipcjan

- znaczenie

hieroglifów

egipskich

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


1799 r., 1824 r.

- przedstawia dokonania Jeana

Françisa Champolliona


hieroglif, pismo demotyczne, alfabet

grecki, Kamień z Rosetty, kartusz

- opisuje okoliczności odczytania

egipskich hieroglifów

- podaje okoliczności

odnalezienia Kamienia z Rosetty

- opisuje, w jaki sposób

odszyfrowano hieroglify

egipskie

- wyjaśnia zasady posługiwania

się hieroglifami

- wymienia cechy

charakteryzujące rzetelnego

badacza

1

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I 2

ROZDZIAŁ II: ANTYCZNA GRECJA

1. Świat

Hellenów

- podręcznik,

s. 56–59 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 59)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

32–33

- oś czasu

- mapa ścienna

- położenie

geograficzne i

warunki naturalne

Grecji

- zajęcia Hellenów

- organizacja

miast-państw

- kultura minojska

i mykeńska

- czynniki

jednoczące

4.1

6.2

- lokalizuje na mapie Grecję


i warunki naturalne Grecji


istnienia kultury minojskiej

i mykeńskiej


Hellada, Hellenowie, kultura

minojska, kultura mykeńska, polis,

agora, kolonizacja, kolonia,

metropolia

- wyjaśnia wpływ warunków

naturalnych na życie i zajęcia

Greków, a także na organizację

państwowości greckiej

- charakteryzuje kulturę

minojską i mykeńską

- opisuje wygląd greckiej polis

- omawia sposób powstawania

państw greckich

- tłumaczy, jaką funkcję pełniła

agora

1

8

Greków

- kolonizacja

grecka

- opisuje życie i zajęcia mieszkańców

Grecji

- wskazuje na mapie zasięg

kolonizacji greckiej

- wymienia czynniki jednoczące

Greków

- wymienia przyczyny i skutki


- przedstawia przebieg


2. Demokra-

tyczne Ateny

- podręcznik,

s. 60–63 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 62)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

34–35

- mapa ścienna

- zasady

funkcjonowania

demokracji

ateńskiej

- społeczeństwo

Aten

- instytucje

władzy w Atenach

- ostracyzm

- wygląd

starożytnych Aten

4.2

6.1

6.2

- zna wydarzenia związane z datą

508 r. p.n.e.

- przedstawia dokonania Peryklesa


Ateny, Attyka, demokracja,

zgromadzenie ludowe (eklezja),

demagog, strateg, ostracyzm,

Akropol, agora, stoa

- lokalizuje na mapie Ateny

- charakteryzuje społeczeństwo Aten

- wymienia nazwy organów władzy

ateńskiej polis

- opisuje życie codzienne i zajęcia

Ateńczyków

- prezentuje proces

kształtowania się demokracji

ateńskiej

- wskazuje podobieństwa i

różnice między demokrację

ateńską

a współczesną

- ocenia dokonania Peryklesa i

jego zasługi w rozwoju

demokracji ateńskiej

- wyjaśnia, jaką rolę w

demokracji ateńskiej odgrywał

ostracyzm

- opisuje wygląd starożytnych

Aten

- określa, które warstwy

społeczne w ateńskiej polis

posiadały prawa polityczne, a

które były ich pozbawione

- omawia cechy

charakterystyczne demokracji

ateńskiej

1

3. W

starożytnej

Sparcie

- podręcznik,

s. 64–67 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 66)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

- Sparta

- mieszkańcy

Sparty

- ustrój Sparty

- wychowanie

spartańskie

- obyczaje Spartan

4.2

6.2

- przedstawia dokonania Likurga


Sparta, Lakonia, heloci, periojkowie,

geruzja (rada starszych), eforzy,

zgromadzenie ludowe

- lokalizuje na mapie Spartę

- charakteryzuje społeczeństwo

- określa rolę i zadania królów

spartańskich

- dokonuje oceny ustroju Sparty

- tłumaczy, jaką pozycję w

społeczeństwie spartańskim

zajmowały kobiety

- przedstawia związek między

1

9

36–37

- mapa ścienna

spartańskie

- opisuje życie i zajęcia Spartan

- omawia ustrój Sparty i zadania

organów władzy w polis

- przedstawia okoliczności upadku

państwa spartańskiego

- wyjaśnia znaczenie powiedzeń:

„z tarczą lub na tarczy”, „mówić

lakonicznie”

- tłumaczy, na czym polegało

wychowanie spartańskie

- wyjaśnia, kto i dlaczego podlegał

wychowaniu spartańskiemu

- omawia współczesne znaczenie

słowa spartański

małą liczbą Spartan a ich

sposobem wychowania i życia

- ocenia reguły, którym

podlegało życie Spartan

- opisuje ustrój spartański i

zasady jego funkcjonowania

- wskazuje różnice między

ustrojem Sparty i Aten

- wymienia etapy wychowania

spartańskiego

4. Wojny

perskie

- podręcznik,

s. 68–73 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 72)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

38–39

- oś czasu

- mapa ścienna

- armia grecka

- organizacja armii

greckiej

- przyczyny

konfliktów

grecko-perskich

- przebieg wojen

Greków z Persami

- skutki wojen

grecko-perskich

- najsłynniejsi

dowódcy greccy

4.3

6.2


VI w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r.

p.n.e., 479 r. p.n.e.


Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa,

Leonidasa i Temistoklesa


hoplita, hoplon, falanga, Persja,

Nieśmiertelni, Maraton, Termopile,

Salamina, Plateje, triera

- lokalizuje na mapie Persję i Grecję

- wymienia przyczyny wojen grecko-

perskich

- wskazuje na mapie trasy wypraw

Persów przeciwko Grekom oraz

miejsca najważniejszych bitew

- opisuje taktykę walki stosowaną

przez Greków

- podaje podstawowe informacje

dotyczące państwa perskiego

- omawia wygląd i uzbrojenie

greckiego hoplity

- opisuje wygląd triery

- przedstawia przebieg konfliktu

grecko-perskiego

- omawia dokonania greckich

dowódców

- wyjaśnia pochodzenie tradycji

biegu maratońskiego

- ocenia postawę wojowników

spartańskich walczących pod

Termopilami

- tłumaczy, jakie czynniki

zadecydowały o ostatecznym

sukcesie Greków

- wyjaśnia symboliczne

znaczenie słów: „Termopile”,

„Przechodniu, powiedz Sparcie,

że tu leżymy, wierni jej

prawom”

1

10

- określa okoliczności wybuchu

wojen grecko-perskich

5. Wierzenia

starożytnych

Greków

- podręcznik,

s. 74–78 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 78)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

40–41

- mapa ścienna

- bogowie greccy

- świątynie i

obrzędy

- wyrocznia

- Akropol

- mitologia grecka

4.3

6.2


tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia,

Akropol, mit, heros

- lokalizuje na mapie Olimp i Delfy

- podaje imiona głównych bogów

i bogiń greckich oraz dziedziny

życia, którym patronowali

- wskazuje atrybuty poszczególnych

bóstw

- wymienia imiona najsłynniejszych

herosów greckich i ich czyny

- wyjaśnia rolę mitów w życiu

Greków

- charakteryzuje system wierzeń

starożytnych Greków

- omawia rolę religii jako czynnika

jednoczącego Greków

- określa rolę wyroczni w życiu

Greków

- opisuje wygląd ateńskiego

Akropolu

- wyjaśnia znaczenie mitu o

Prometeuszu


postawa prometejska

- odszukuje w mitach wartości

uniwersalne


starożytni Grecy wyobrażali

sobie bogów

- wyjaśnia wpływ mitologii

greckiej na cywilizację

współczesną

1

6. Igrzyska

olimpijskie

- podręcznik,

s. 79–81

- zeszyt

ćwiczeń, s.

42–43

- oś czasu

- mapa ścienna

- sport w życiu

Greków

- związek

zawodów

sportowych z

religią

- przebieg

starożytnych

igrzysk

olimpijskich

- greckie obiekty

sportowe

- bohaterowie

antycznych

igrzysk

4.3

6.1

6.2


776 r. p.n.e., 393 r. n.e., 1896 r.


gimnazjon, agon, hipodrom,

igrzyska, olimpiada, Olimpia,

pięciobój olimpijski

- lokalizuje na mapie Olimpię

- wyjaśnia rolę sportu w życiu

Greków

- wymienia dyscypliny sportowe

znane starożytnym Grekom

- opisuje przebieg starożytnych

igrzysk olimpijskich

- charakteryzuje sposób

traktowania zwycięzców igrzysk

przez Greków

- omawia ideę starożytnych

i współczesnych igrzysk

olimpijskich

- przedstawia podobieństwa i

różnice między starożytnymi a

współczesnymi igrzyskami

olimpijskimi

1

11

7. Kultura

starożytnej

Grecji

- podręcznik,

s. 82–86 ( w

tym: tekst

źródłowy,

s. 84)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

44–45

- mapa ścienna

- teatr grecki

- literatura grecka

- malarstwo i

rzeźba

- architektura

- najwięksi

przedstawiciele

kultury greckiej

4.3

6.1

6.2


ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e.


Sofoklesa, Arystofanesa, Homera,

Fidiasza i Myrona


Wielkie Dionizje, koturny, dramat,

tragedia, komedia, skene,

proskenion, orchestra, theatron,

„Iliada”, „Odyseja”, meandry,

malarstwo czarnofigurowe i

czerwonofigurowe, porządek

dorycki, joński, koryncki

- opisuje przebieg Wielkich Dionizji

- przedstawia okoliczności narodzin

teatru greckiego

- omawia rolę teatru w życiu


- prezentuje najważniejsze

osiągnięcia kultury greckiej

- podaje nazwy stylów malarskich

stosowanych przez starożytnych

Greków

- wymienia nazwy greckich

porządków architektonicznych

- wyjaśnia zasady obowiązujące

w teatrze greckim

- przedstawia różnice między

grecką tragedią a komedią

- opisuje wygląd teatru

greckiego

- przytacza najważniejsze

informacje dotyczące treści

„Iliady” i „Odysei”

- wskazuje cechy

charakterystyczne rzeźby i

malarstwa greckiego

- określa różnice pomiędzy

porządkami architektonicznymi

występującymi

w starożytnej Grecji

1

8. Filozofowie

i wynalazcy

- podręcznik,

s. 87–89

- zeszyt

ćwiczeń, s.

46–47

- mapa ścienna

- filozofia grecka

- najsłynniejsze

greckie szkoły

- matematyka

- historia i

geografia

- najwybitniejsi

reprezentanci

nauki greckiej

- greckie

4.3

6.1

6.2


VII–VI w. p.n.e., V w. p.n.e., IV w.

p.n.e., III w. p.n.e., II w. n.e.


Sokratesa, Platona, Arystotelesa,

Heraklita z Efezu, Demokryta z

Abdery, Talesa z Miletu, Pitagorasa,

Euklidesa, Herodota, Tukidydesa,

Klaudiusza Ptolemeusza,

Archimedesa

- opisuje okoliczności narodzin

filozofii

- przedstawia poglądy

najsłynniejszych filozofów

greckich

- wyjaśnia rolę filozofii w życiu


- ocenia wkład greckich

filozofów i wynalazców w

rozwój różnych dziedzin nauki

1

12

wynalazki


filozofia, logika, Akademia

Platońska, Liceum, klepsydra

- wymienia zagadnienia będące

przedmiotem zainteresowania

filozofów

- opisuje dokonania przedstawicieli

nauki greckiej

Tajemnice

sprzed

wieków

– Czy „ogniste

zwierciadła”

Archimedesa

istniały

naprawdę?

- podręcznik,

s. 90–91

- zeszyt

ćwiczeń, s.

48–49

- osiągnięcia

Archimedesa

- „ogniste

zwierciadła”

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- przedstawia dokonania

Archimedesa


„ogniste zwierciadła”, eureka

(heureka)

- wymienia wynalazki Archimedesa

i omawia ich zastosowanie

- wyjaśnia domniemaną zasadę

działania „ognistych

zwierciadeł”


śmierci Archimedesa

- tłumaczy konieczność

wykorzystania różnych metod

badawczych dla potwierdzenia

autentyczności zjawisk

i wydarzeń historycznych


naukowcy próbują dociec

prawdy na temat wynalazków

Archimedesa

1

9. Podboje

Aleksandra

Macedońskie-

go

- podręcznik,

s. 92–95 (w

tym: tekst

źródłowy,

s. 95)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

50–51

- oś czasu

- mapa ścienna

- Grecja po

wojnach perskich

- Aleksander

Macedoński

- podbój Grecji

- wyprawa

Aleksandra

przeciwko Persji

- imperium

macedońskie

- kultura

hellenistyczna

- państwa

6.1

6.2


338 r. p.n.e., 334 r. p.n.e., 333 r.

p.n.e., 331 r. p.n.e., 323 r. p.n.e.


Filipa II, Aleksandra Wielkiego,

Dariusza III


Związek Morski, wojna peloponeska,

Cheronea, Issos, Gaugamela, kultura

hellenistyczna, węzeł gordyjski

- omawia przyczyny i skutki wojny

peloponeskiej

- lokalizuje na mapie Macedonię

- przedstawia dokonania Filipa

II i Aleksandra Macedońskiego

- wyjaśnia znaczenie klęski

Greków w bitwie pod Cheroneą

- opisuje przebieg wyprawy

Aleksandra przeciwko Persom

- omawia organizację imperium

macedońskiego

- prezentuje okoliczności

zakończenia wyprawy

Aleksandra Wielkiego

- wymienia okoliczności

powstania państw

1

13

hellenistyczne

- wskazuje na mapie trasę wyprawy

Aleksandra Wielkiego, miejsca

najważniejszych bitew i zajęte

terytoria

- wyjaśnia sytuację w Grecji

po zakończeniu wojen z Persją

- podaje przyczyny podboju Persji

przez Aleksandra Wielkiego

- omawia skutki powstania imperium

Aleksandra Macedońskiego

hellenistycznych

- podaje cechy

charakterystyczne kultury

hellenistycznej

- ocenia wpływ jednostki na

proces kształtowania dziejów

Tajemnice

sprzed

wieków

– Jak

wyglądała

latarnia

morska na

Faros?

- podręcznik,

s. 96–97

- zeszyt

ćwiczeń, s.

52–53

- mapa ścienna

- latarnia na Faros

- badania

archeologiczne

pozostałości po

latarni

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


Sostratosa, Ptolemeusza I,

Ptolemeusza II

- lokalizuje na mapie wyspę Faros i

port w Aleksandrii

- wymienia nazwy siedmiu cudów

świata starożytnego

- omawia okoliczności budowy

latarni morskiej na Faros

- opisuje prawdopodobny

wygląd latarni

- wyjaśnia znaczenie

prowadzenia badań

archeologicznych dla lepszego

poznania historii i dokonań

człowieka

1

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II 2

ROZDZIAŁ III: IMPERIUM RZYMSKIE

1. Początki

Rzymu

- podręcznik,

s.102–105

(w tym: tekst

źródłowy, s.

103)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

56–57

- oś czasu

- mapa ścienna

- Italia – położenie

geograficzne i

warunki naturalne

- legenda o

założeniu Rzymu

- monarchia

rzymska i jej

upadek

- społeczeństwo

Rzymu

- podbój Italii

przez Rzymian

5.1


753 r. p.n.e., 509 r. p.n.e., 389 r.

p.n.e.

- prezentuje postacie legendarnych

założycieli Rzymu: Romulusa i

Remusa


Etruskowie, Italikowie, Latynowie,

Lacjum, wilczyca kapitolińska,

patrycjusz, plebejusz, Galowie

- lokalizuje na mapie Italię i Rzym


warunki naturalne panujące w Italii

- porównuje wpływ warunków

naturalnych na rozwój

cywilizacji rzymskiej i greckiej

- opowiada legendę o założeniu

Rzymu

- wymienia imiona królów

panujących w Rzymie

- charakteryzuje panowanie

kolejnych władców rzymskich

- omawia okoliczności obalenia

monarchii w Rzymie

- określa rolę i zadania

poszczególnych warstw

1

14


istnienia monarchii w Rzymie

- wskazuje na mapie terytoria w Italii

podbite przez Rzymian

- wymienia nazwy warstw

społecznych w starożytnym Rzymie

- wyjaśnia znaczenie wyrażenia

„pyrrusowe zwycięstwo”

społecznych starożytnego

Rzymu

- przedstawia etapy podboju

Italii przez Rzymian

- podaje nazwy ludów italskich

podbitych przez wojska

rzymskie

Tajemnice

sprzed

wieków

– Jak poznano

pochodzenie

Etrusków?

- podręcznik,

106–107

- zeszyt

ćwiczeń, s.

58–59

- mapa ścienna

- pochodzenie

Etrusków

- osiągnięcia

cywilizacji

etruskiej

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


Herodota, Dionizjusza z Halikarnasu

- lokalizuje na mapie siedziby

Etrusków w Italii

- wskazuje na mapie prawdopodobne

miejsca pochodzenia Etrusków

- wymienia osiągnięcia cywilizacji

etruskiej


etruskiego

- opisuje tryb życia i zajęcia

Etrusków

- dostrzega rolę współczesnych

technologii w procesie

poznawania dziejów

1

2. Republika

rzymska

- podręcznik,

s. 108–110

(w tym: tekst

źródłowy, s.

110)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

60–61

- ustrój państwa

rzymskiego

- urzędnicy

rzymscy

- zasady

funkcjonowania

republiki

- rola plebejuszy

w państwie

rzymskim

5.1


republika, zgromadzenie ludowe,

senat, kolegialność, konsul, dyktator,

pretor, cenzor, edyl, kwestor, liktor,

trybun ludowy, veto

- wymienia nazwy najważniejszych

instytucji władzy w starożytnym

Rzymie

- omawia zadania zgromadzenia

ludowego, senatu i poszczególnych

urzędników rzymskich

- przedstawia dokonania Cyncynata

- przedstawia zasady

funkcjonowania republiki

rzymskiej

- wskazuje podobieństwa i

różnice między demokracją

ateńską a republiką rzymską

- określa istotę sporu o prawa

polityczne plebejuszy i sposób

jego rozwiązania

- podaje cechy, które powinien

posiadać wzorowy obywatel

Rzymu

1

3. Podboje

Rzymu

- podręcznik,

s. 111–116

(w tym: tekst

źródłowy, s.

116)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

- armia rzymska

- wojny punickie

- ekspansja

Rzymu po

wojnach

punickich

- podbój Galii

5.2


264–241 r. p.n.e., 218–201 r. p.n.e.,

216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e., 149–146 r.

p.n.e., 52 r. p.n.e.


Hannibala, Scypiona, Juliusza

Cezara, Wercyngetoryksa

- opisuje przebieg wojen

punickich

- prezentuje dokonania

Hannibala

- omawia zasady organizacji

armii rzymskiej

- opisuje wygląd i elementy

1

15

62–62

- oś czasu

- mapa ścienna

przez Juliusza

Cezara


legion, oddział inżynieryjny, wojny

punickie, Kartagina, Kanny, Zama,

Alezja, Imperium Rzymskie

- wymienia typy oddziałów

wchodzących w skład armii

rzymskiej

- określa przyczyny i skutki wojen

punickich

- wskazuje na mapie terytoria zajęte

przez Rzymian podczas wojen

punickich oraz w II i I w. p.n.e.

uzbrojenia rzymskiego

legionisty

- charakteryzuje taktykę walki

stosowaną przez Rzymian

- przedstawia podboje Rzymian

na przełomie II i I w. p.n.e.

- przedstawia dzieje podboju

Galii

- wyjaśnia, jakie były przyczyny

sukcesów podbojów

prowadzonych przez Rzymian

4. Upadek

republiki

rzymskiej

- podręcznik,

s. 117–121

(w tym: tekst

źródłowy, s.

121)

- zeszyt

ćwiczeń, .s

64–65

- oś czasu

- mapa ścienna

- skutki podbojów

rzymskich

- organizacja

Imperium

Rzymskiego

- niewolnictwo

w Rzymie –

powstanie

Spartakusa

- kryzys republiki

rzymskiej

- wojny domowe

- rządy Juliusza

Cezara

5.2

5.4


71 r. p.n.e., 60 r. p.n.e., 48 r. p.n.e.,

44 r. p.n.e., 31 r. p.n.e.


Spartakusa, Gajusza Juliusza Cezara,

Pompejusza Krassusa, Marka

Antoniusza, Oktawiana, Kleopatry


prowincja, namiestnik, łuk

triumfalny, triumf, gladiator, sieciarz,

samnita, arystokracja, Farsalos,

Akcjum

- lokalizuje na mapie miejsca bitew

z okresu wojen domowych

- wymienia korzyści, jakie Rzym

czerpał z posiadania prowincji

- omawia rolę triumfu w starożytnym

Rzymie

- wyjaśnia, skąd pochodzili

niewolnicy rzymscy

- przedstawia przyczyny i skutki

wybuchu powstania gladiatorów

- podaje przyczyny i przejawy

- charakteryzuje sposób

organizacji prowincji rzymskich

- opisuje przebieg uroczystości

triumfu

- wyjaśnia, na czym polegały

walki gladiatorów

- omawia przyczyny wojen

domowych w Rzymie

- prezentuje przebieg wojen

domowych w Rzymie

- wymienia dokonania Juliusza

Cezara


śmierci Kleopatry

1

16

kryzysu republiki rzymskiej

- omawia skutki podbojów rzymskich

dla mieszkańców Italii

5. Cesarstwo

rzymskie

- podręcznik,

s. 122–126

(w tym: tekst

źródłowy, s.

123)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

66–67

- oś czasu

- mapa ścienna

- organizacja i

ustrój cesarstwa

- panowanie

Oktawiana

Augusta

- rozwój

terytorialny

cesarstwa

- rzymskie drogi

- barbarzyńscy

5.1

5.2

6.2


Oktawiana Augusta, Trajana


pax romana, pryncypat, cesarz,

cesarstwo, romanizacja, bursztynowy

szlak, barbarzyńcy, limes, Wał

Hadriana, Dakowie

- określa znaczenie dróg dla

funkcjonowania Imperium

Rzymskiego

- wymienia nazwy towarów

sprowadzanych do Rzymu

- wskazuje na mapie prowincje

podbite przez Rzymian w okresie

cesarstwa

- lokalizuje na mapie bursztynowy

szlak

- wyjaśnia zasady pryncypatu

- przedstawia organizację państwa

rzymskiego za czasów cesarstwa

- charakteryzuje politykę cesarstwa

w okresie pax romana

- omawia relacje cesarstwa z

barbarzyńskimi sąsiadami

- omawia sytuację w państwie

rzymskim po zakończeniu wojen

domowych

- uzasadnia słuszność

twierdzenia,

że cesarstwo było „komedią

republiki”

- określa zakres władzy cesarza

- omawia sposób

funkcjonowania gospodarki

- opowiada, w jaki sposób

budowano drogi w państwie

rzymskim


powiedzenia: „Wszystkie drogi

prowadzą do Rzymu”

1

6. Życie w

Wiecznym

Mieście

- podręcznik,

s. 127–131

(w tym: tekst

źródłowy, s.

130)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

68–69

- miasto Rzym

- domy Rzymian

- religia rzymska

- Forum

Romanum

- architektura

rzymska

5.3

6.1

6.2


Forum Romanum, łaźnia (termy),

amfiteatr, atrium, perystyl, Ołtarz

Pokoju, westalki

- omawia funkcje Forum Romanum i

łaźni rzymskich

- wymienia rozrywki starożytnych

Rzymian

- określa warunki życia w

mieście

- porównuje Forum Romanum z

ateńską agorą

- wskazuje różnice w sposobie

życia zamożnych i ubogich

Rzymian

- opisuje wygląd domu bogatego

1

17

- podaje imiona najważniejszych

bogów rzymskich

- określa podobieństwa między

religią rzymską a grecką

- opisuje wygląd starożytnego

Rzymu

- przedstawia system wierzeń

rzymskich

Rzymianina

- omawia zmiany w wyglądzie

Rzymu wprowadzone za

panowania Oktawiana Augusta

- opisuje wygląd rzymskiej

świątyni

- wyjaśnia przyczyny

popularności kultu bogów

przejętego od ludności z

terenów podbitych

Tajemnice

sprzed

wieków

– Jak odkryto

Pompeje?

- podręcznik,

s. 132–133

- zeszyt

ćwiczeń, s.

70–71

- mapa ścienna

- okoliczności

zniszczenia miasta

- odkrycie ruin

Pompejów

- wygląd

starożytnego

miasta

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową

- zna wydarzenia związane z

datami: 79 r. n.e., 1748 r., 1861

r.


Giuseppe Fiorellego

- lokalizuje na mapie Pompeje

- określa okoliczności

zniszczenia miasta

- opisuje wygląd rzymskiego

domu na podstawie wykopalisk

w Pompejach

- omawia wygląd Pompejów


praca archeologa

1

7. Osiągnięcia

Rzymian

- podręcznik,

s. 134–138

(w tym: tekst

źródłowy, s.

137)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

72–73

- związki między

kulturą rzymską i

grecką

- Koloseum

- akwedukty

- prawo rzymskie

- literatura

rzymska

5.3

6.1

6.2


449 r. p.n.e., 125 r. n.e., 70–82 r. n.e.


Galena, Wespazjana, Tytusa,

Justyniana, Wergiliusza, Horacego,

Owidiusza, Liwiusza, Tacyta,

Swetoniusza, Mecenasa


mozaika, Koloseum, akwedukt,

Prawo XII tablic, Kodeks Justyniana,

mecenas

- wskazuje przejawy

oddziaływania kultury greckiej

na rzymską

- opisuje wygląd i funkcje

Koloseum

- przedstawia sposób budowy

akweduktów

- omawia osiągnięcia rzymskie

w dziedzinie prawa

- wyjaśnia rolę prawa

rzymskiego jako podstawy

1

18

- wymienia osiągnięcia kultury

i architektury rzymskiej

- wyjaśnia, do czego służyły

Koloseum i akwedukty

- podaje nazwy rzymskich zbiorów

praw

- omawia najważniejsze zasady

prawne obowiązujące w starożytnym

Rzymie

- wymienia przedstawicieli rzymskiej

literatury i historii

- tłumaczy, na czym polegał wpływ

kultury greckiej na rzymską

współcześnie funkcjonujących

systemów prawnych

- wymienia dokonania

przedstawicieli rzymskiej

literatury i historii

- ocenia wkład Rzymian w

rozwój kultury i jej wpływ na

współczesną cywilizację

8. Pierwsi

chrześcijanie

- podręcznik,

s. 139–143

(w tym: tekst

źródłowy, s.

142)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

74–75

- oś czasu

- mapa ścienna

- Palestyna w

czasach rzymskich

- Jezus i jego

nauki

- powstanie i

rozwój

chrześcijaństwa

- symbole

chrześcijańskie

- zasady wiary

chrześcijańskiej

- prześladowania

pierwszych

chrześcijan

- zwycięstwo

religii

chrześcijańskiej

- podziały w

Kościele

chrześcijańskim

7.1

7.2


7–4 r. p.n.e., 303–304 r., 313 r., 392

r.


Jezusa z Galilei, Heroda Wielkiego,

Poncjusza Piłata, Pawła z Tarsu,

Trajana, Konstantyna Wielkiego,

Teodozjusza Wielkiego


Mesjasz, apostołowie,

chrześcijaństwo, chrystogram, Pismo

Święte, Ewangelia, teologia,

katolicy, sobór, papież, heretyk,

zabobon

- charakteryzuje działalność Jezusa

- wymienia imiona autorów

Ewangelii

- omawia najważniejsze zasady wiary

chrześcijańskiej

- określa symbole chrześcijaństwa

- lokalizuje na mapie zasięg

- określa sytuację narodu

żydowskiego pod panowaniem

Rzymian

- omawia działalność apostołów

- wyjaśnia przyczyny

popularności chrześcijaństwa w

starożytnym Rzymie

- opisuje organizację Kościoła

chrześcijańskiego w pierwszych

wiekach jego istnienia

- podaje przyczyny

prześladowań chrześcijan

- wskazuje przyczyny i

konsekwencje sporów wewnątrz

Kościoła chrześcijańskiego

- wymienia nazwy odłamów

religii chrześcijańskiej

1

19

chrześcijaństwa do V w. n.e.

- podaje nazwy ksiąg wchodzących

w skład Nowego Testamentu

- przedstawia okoliczności, w

których chrześcijaństwo stało się

religią panującą w Rzymie

9. Koniec

świata

starożytnego

- podręcznik,

s. 144–147

(w tym: tekst

źródłowy, s.

147)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

76–77

- oś czasu

- mapa ścienna

- kryzys cesarstwa

rzymskiego

- podział

cesarstwa

- wędrówka ludów

- Hunowie

- upadek

cesarstwa

zachodnio-

rzymskiego

5.4


395 r., 451 r., 476 r.


Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego,

Teodozjusza Wielkiego, Attyli,

Odoakra, Romulusa Augustulusa


wielka wędrówka ludów,

barbarzyńcy, Wandal, Hun

- wskazuje na mapie linię podziału

cesarstwa rzymskiego na część

wschodnią i zachodnią

- wymienia nazwy plemion

barbarzyńskich atakujących

cesarstwo

- lokalizuje na mapie tereny

cesarstwa objęte wędrówką ludów

- określa wewnętrzne i zewnętrzne

przyczyny upadku cesarstwa

zachodniorzymskiego

- omawia sytuację w państwie

rzymskim w III i IV w.

- wskazuje przejawy kryzysu

w państwie rzymskim

- charakteryzuje próby reform

podejmowane przez cesarzy

rzymskich: Dioklecjana,

Konstantyna i Teodozjusza

- określa sytuację Rzymu w

czasie wędrówki ludów

- opisuje tryb życia Hunów

- wyjaśnia, w jaki sposób

barbarzyńcy przyczynili się do

zniszczenia Rzymu

- omawia symboliczne

znaczenie daty 476 r.

1

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III 2

ROZDZIAŁ IV: POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA

1. Bizancjum - podręcznik,

s. 152–157

(w tym: tekst

źródłowy, s.

155)

- zeszyt

- sytuacja w

Bizancjum po

upadku Rzymu

- panowanie

Justyniana I

Wielkiego

10.1

10.2

10.3

12.1


330 r., 395 r., 527 r.

- przedstawia dokonania Justyniana I

Wielkiego


Bizancjum, Hagia Sophia, ogień

- opisuje okoliczności powstania

Konstantynopola

- charakteryzuje sytuację w

Bizancjum po upadku Rzymu

- wymienia reformy

wprowadzone przez Justyniana I

1

20

ćwiczeń, s.

80–81

- oś czasu

- mapa ścienna

- wzrost znaczenia

Konstantynopola

- Hagia Sophia

- kultura i nauka w

Bizancjum

- początki rozłamu

w Kościele

chrześcijańskim

grecki, ikona, katolicyzm,

prawosławie, bazylika

- lokalizuje na mapie Konstantynopol

i cesarstwo bizantyjskie

- wymienia nazwy terytoriów

podbitych przez Justyniana

- wyjaśnia znaczenie określenia

Nowy Rzym

- prezentuje osiągnięcia Bizancjum

w dziedzinie kultury i nauki

- poprawnie stosuje nazwy

katolicyzm

i prawosławie dla poszczególnych

odłamów Kościoła chrześcijańskiego

- określa wpływ warunków

geograficznych na znaczenie

Konstantynopola

Wielkiego

- omawia ustrój Bizancjum

- opisuje wygląd świątyni Hagia

Sophia

- określa czynniki decydujące o

sile militarnej Bizancjum

- przedstawia sytuację Kościoła

chrześcijańskiego po upadku

cesarstwa zachodniorzymskiego

- wskazuje różnice między

Kościołem wschodnim a

zachodnim

2. Początki

islamu

- podręcznik,

s. 158–162

(w tym: tekst

źródłowy,

s. 159)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

82–83

- oś czasu

- mapa ścienna

- Arabowie

- działalność

Mahometa

- islam – zasady

wiary

- meczet

- podboje arabskie

- nauka i kultura

Arabów

8.1

8.2

8.3


622 r., 630 r., 632 r., 711 r.

- przedstawia dokonania Mahometa


islam, Allach, muzułmanie, hidżra,

Koran, szariat, dżihad, meczet,

świątynia Kaaba, minaret, kalif,

arabeska

- lokalizuje na mapie Półwysep

Arabski oraz miasta: Mekkę i

Medynę


warunki naturalne panujące na

Półwyspie Arabskim

- opisuje warunki życia i zajęcia

Arabów

- wymienia filary wiary arabskiej

- wskazuje na mapie kierunki i zasięg


których doszło do powstania

islamu

- charakteryzuje związki między

islamem, chrześcijaństwem i

judaizmem

- dostrzega znaczenie idei

świętej wojny dla

rozprzestrzeniania się religii

arabskiej

- opisuje wygląd meczetu


arabskiego

- charakteryzuje stosunek

Arabów

do podbitych narodów

- określa rolę Arabów w

rozpowszechnianiu osiągnięć

1

21

podbojów Arabów

- prezentuje osiągnięcia arabskie

w dziedzinie kultury i nauki

ludów podbitych oraz rozwoju

spuścizny starożytnych

cywilizacji

3. Państwo

Franków

- podręcznik,

s. 163–167

(w tym: tekst

źródłowy, s.

166)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

84–85

- oś czasu

- mapa ścienna

- Europa

zachodnia po

upadku cesarstwa

zachodnio-

rzymskiego

- Merowingowie i

Karolingowie

- Karol Wielki i

odnowienie

cesarstwa na

zachodzie

- kultura, nauka i

sztuka w państwie

Franków

9.1

9.2

12.1


496 r., 732 r., 800 r., 814 r.


Chlodwiga, Karola Młota, Pepina

Krótkiego, Karola Wielkiego i

Einharda


arianizm, majordom, marchia,

margrabia, hrabia, hrabstwo, siedem

sztuk wyzwolonych, minuskuła,

renesans karoliński, retoryka,

dialektyka, kaligrafia, manuskrypt,

miniatura

- lokalizuje na mapie pierwotne

siedziby Franków

- opisuje życie codzienne i zajęcia

Franków

- określa zasięg terytorialny państwa

Franków

- wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu

przez Chlodwiga

- wskazuje na mapie terytoria podbite

przez Karola Wielkiego

- przedstawia rozwój kultury i nauki

za panowania Karola Wielkiego

- określa znaczenie koronacji

cesarskiej Karola

- prezentuje dokonania Karola

Wielkiego

- przedstawia sytuację

polityczną

w Europie zachodniej po upadku

cesarstwa zachodniorzymskiego


Franków


zwycięstwa Franków w bitwie

pod Poitiers

- opisuje sposób przejęcia

władzy

w państwie Franków przez

dynastię Karolingów


renesans karoliński dla zmian

w kulturze i nauce, które

nastąpiły w VIII i IX w.

- omawia związek między

rozwojem kultury i nauki a

utrzymaniem silnego państwa

- ocenia wpływ Karola

Wielkiego na proces

kształtowania się

średniowiecznej Europy

1

22

4. Rzesza

Ottonów

- podręcznik,

s. 168–170

(w tym: tekst

źródłowy, s.

168)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

86–87

- oś czasu

- mapa ścienna

- podział państwa

Franków

- cesarstwo

Ottonów

- Otton I i Otton

III

- idea

uniwersalizmu

9.1

9.3

9.4


843 r., 962 r.


Ludwika Pobożnego, Ludwika

Niemieckiego, Karola Łysego,

Lotariusza (Lotara), Ottona I, Ottona

III, Henryka II


traktat w Verdun, Rzesza Niemiecka,

uniwersalizm

- wymienia postanowienia traktatu

w Verdun

- lokalizuje na mapie państwa

powstałe w wyniku podziału

monarchii Karola Wielkiego

- wyjaśnia, w jaki sposób powstała

Rzesza Niemiecka

- omawia znaczenie koronacji

cesarskiej Ottona I

- tłumaczy, na czym polega idea

uniwersalizmu


których doszło do podziału

państwa Karola Wielkiego

- ocenia znaczenie traktatu w

Verdun

dla dalszych losów politycznych

Europy

- charakteryzuje sytuację

polityczną państwa

niemieckiego po wygaśnięciu

dynastii Karolingów

- omawia dokonania Ottona I i

Ottona III

- ocenia rolę Ottona I i Ottona

III

w kształtowaniu się

średniowiecznej Europy

- opisuje politykę następców

Ottona III

1

5. Najazdy

Normanów

- podręcznik,

s. 171–175

(w tym: tekst

źródłowy, s.

175)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

88–89

- oś czasu

- mapa ścienna

- Normanowie –

życie i zajęcia

ludności

- religia

Normanów

- podboje

wikingów

- powstanie

państw

skandynawskich

- okoliczności

pojawienia się

Normanów w

Ameryce

7.1

- zna wydarzenia związane z datą

1066 r.


Leifa Erikssona, Roberta Giuscarda

i Wilhelma Zdobywcy


Normanowie (wikingowie), runy,

drakkary, snekkary, kościół

klepkowy

- lokalizuje na mapie siedziby

Normanów

- omawia warunki naturalne

i położenie geograficzne Półwyspu

Skandynawskiego

- przedstawia system wierzeń

Normanów

- wskazuje czynniki, które

zadecydowały o sukcesie

podbojów normańskich

- opisuje wygląd łodzi wikingów

i uzbrojenia wojowników

normańskich

- prezentuje okoliczności, w

których doszło do powstania

państw skandynawskich

- dostrzega związek między

przyjęciem chrześcijaństwa a

zaprzestaniem wypraw

1

23

- opisuje warunki życia i zajęcia

ludności normańskiej

- podaje przyczyny wypraw

organizowanych przez Normanów

- wskazuje na mapie kierunki

ekspansji wikingów

- wymienia państwa powstałe na

terenie Skandynawii

- omawia osiągnięcia Normanów w

dziedzinie sztuki i rzemiosła

rabunkowych Normanów

- opisuje okoliczności, w

których Normanowie pojawili

się w Ameryce

Tajemnice

sprzed

wieków

– Sekrety

tkaniny z

Bayeux

- podręcznik,

s. 176–177

- zeszyt

ćwiczeń, s.

90–91

- mapa ścienna

- podbój Anglii

przez Normanów

- historia tkaniny z

Bayeux

- wyniki badań

nad tkaniną z

Bayeux

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


datami 1066 r., 1070 r.


Wilhelma Zdobywcy, Edwarda

Wyznawcy, Harolda, Matyldy,

biskupa Oda

- poprawnie posługuje się

terminem tkanina z Bayeux

- opisuje, co zostało

przedstawione

na tkaninie z Bayeux

- wyjaśnia, w jaki sposób

określa się wiek i pochodzenie

źródeł historycznych


trudność

w ustaleniu autorów dzieł

średniowiecznych

- opisuje przebieg podboju

Anglii

przez Wilhelma Zdobywcę

- opowiada o dziejach tkaniny z

Bayeux

- dostrzega znaczenie źródeł

historycznych w procesie

1

24

poznawania dziejów

6. Słowianie i

Węgrzy

- podręcznik,

s. 178–181

(w tym: tekst

źródłowy, s.

179)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

92–93

- oś czasu

- mapa ścienna

- wędrówka

Słowian

- pierwsze

państwa

słowiańskie

- działalność

Cyryla i Metodego

- najazdy Węgrów

- powstanie Rusi

7.1

12.1


IV–V w., VII w., IX w., 863 r., 955

r., 988 r., 1001 r.


Samona, Rościsława, Cyryla,

Metodego, Świętopełka,

Włodzimierza Wielkiego, Stefana

Wielkiego


Słowianie, głagolica, cyrylica,

latopis, Lechowe Pole

- dokonuje podziału Słowian na

grupy (zachodnią, wschodnią,

południową)

- wskazuje na mapie położenie

pierwszych państw słowiańskich i

Węgier

- omawia warunki życia i zajęcia

Słowian

- wyjaśnia, jakie znaczenie dla

utrzymania i rozwoju państwowości

słowiańskiej miała decyzja władców

o przyjęciu chrztu

- omawia organizację plemion

słowiańskich

- wymienia okoliczności

powstania pierwszych państw

słowiańskich

i państwa węgierskiego

- opisuje działalność misyjną

Cyryla

i Metodego


Włodzimierza Wielkiego i

Stefana Wielkiego

- charakteryzuje powstanie

państwa ruskiego

1

7. Między

papiestwem a

cesarstwem

- podręcznik,

s. 182–185

(w tym: tekst

źródłowy, s.

185)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

94–95

- oś czasu

- kryzys kościoła

w X w.

- reforma kościoła

- schizma

wschodnia

- spór o

inwestyturę

9.4

10.3


X w., 1054 r., 1075 r., 1077 r., 1122

r.


Sylwestra II, Grzegorza VII i

Henryka IV


Cluny, prawo kanoniczne, schizma

wschodnia, ekskomunika,

- charakteryzuje sytuację w

Kościele chrześcijańskim w X

w.

- omawia dokonania papieża

Sylwestra II


których doszło do schizmy

wschodniej

- wyjaśnia, na czym polegał spór

1

25

- mapa ścienna

prawosławie, dyktat papieski,

inwestytura, Canossa, konkordat

wormacki, synod

- wymienia przejawy kryzysu

w Kościele w X w.

- lokalizuje na mapie Cluny

- wskazuje na mapie zasięg

wpływów Kościoła katolickiego

i prawosławnego

- określa przyczyny i konsekwencje

schizmy wschodniej dla Kościoła i

jego wyznawców

o inwestyturę

- opisuje przebieg sporu i

sposób, w jaki został rozwiązany

- tłumaczy znaczenie

powiedzenia: „pójść do

Cannosy”

- podaje najistotniejsze treści

zawarte w Dyktacie papieskim

Grzegorza VII

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV 2

ROZDZIAŁ V: POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW

1. Pradzieje

ziem polskich

- podręcznik,

s. 190–193

- zeszyt

ćwiczeń, s.

98–99

- oś czasu

- mapa ścienna

- kultury

archeologiczne na

ziemiach polskich

- Biskupin

- gospodarka ziem

polskich

- religia Słowian

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


istnienia kultur

archeologicznych na ziemiach

polskich


terminami: kurhan, kamienne

kręgi, kultura archeologiczna,

dymarka

- przedstawia najważniejsze

odkrycia archeologiczne na

ziemiach polskich


trudność w badaniu historii

kultur archeologicznych na

ziemiach polskich

- opisuje wygląd osady w

Biskupinie

- omawia warunki naturalne

panujące na ziemiach polskich

- wymienia nazwy kultur

1

26

archeologicznych obecnych na

ziemiach polskich

- lokalizuje na mapie Biskupin

- wskazuje na mapie siedziby

plemion słowiańskich

- charakteryzuje kontakty

gospodarcze mieszkańców ziem

polskich z przedstawicielami

cywilizacji śródziemnomorskich

- omawia system wierzeń

słowiańskich


słowiańskich zamieszkujących

ziemie polskie

Tajemnice

sprzed

wieków

– Kiedy

powstała

osada w

Biskupinie?

- podręcznik,

s. 194–195

- zeszyt

ćwiczeń, s.

100–101

- okoliczności

powstania osady

w Biskupinie

-

dendrochronologia

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


datami: VIII w. p.n.e., 1933 r.


Walentego Szwajcera, Józefa

Kostrzewskiego


terminem dendrochronologia


odkrycia osady w Biskupinie

- określa, jakie informacje może

zdobyć historyk dzięki

zastosowaniu metody

dendrochronologicznej

- wskazuje problemy wynikające

z zastosowania metody

dendrochronologii

1

2. Początki

państwa

polskiego

- podręcznik,

s. 196–200

(w tym: tekst

źródłowy, s.

198)

- plemiona polskie

- państwo

Mieszka I

- organizacja

państwa Mieszka I

13.1

13.2

13.3

13.4


IX w., 966 r., 972 r., 991 r.


Mieszka I, Dobrawy, Ibrahima ibn

Jakuba, Jordana

- omawia organizację plemion

słowiańskich na ziemiach

polskich


powstania państwa polskiego

1

27

- zeszyt

ćwiczeń, s.

102–103

- oś czasu

- mapa ścienna

- chrzest Polski

- Dagome iudex

- podboje Mieszka

I


„Geograf Bawarski”, drużyna

książęca, woj, szyszak, kolczuga,

danina, Dagome iudex, kmieć,

ludność służebna


słowiańskich zamieszkujących

ziemie polskie i wskazuje na mapie

ich siedziby

- lokalizuje na mapie główne grody

w państwie Mieszka I

- opisuje okoliczności przyjęcia

chrztu przez Mieszka I

- wymienia korzyści wynikające

z przyjęcia chrztu

- określa, jakie informacje znalazły

się w dokumencie Dagome iudex

- prezentuje rozwój terytorialny

państwa Mieszka I

- charakteryzuje strukturę społeczną

w państwie Mieszka I

- wyjaśnia znaczenie decyzji

Mieszka I o przyjęciu chrztu

- opisuje wygląd i uzbrojenie

woja

z drużyny książęcej

- tłumaczy, dlaczego książę

przyjął chrzest z rąk czeskich

- określa przyczyny powstania

dokumentu Dagome iudex

3. Państwo

Bolesława

Chrobrego

- podręcznik,

s. 201–206

(w tym: tekst

źródłowy, s.

203)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

104–105

- oś czasu

- mapa ścienna

- panowanie

Bolesława

Chrobrego

- misja św.

Wojciecha

- zjazd

gnieźnieński

- gród w Gnieźnie

- podboje

Bolesława

Chrobrego

- koronacja

królewska

13.1

13.2

13.3

13.4


997 r., 1000 r., 1002–1018 r., 1025 r.


Bolesława Chrobrego, Ody, biskupa

Wojciecha, Ottona III, Radzima

Gaudentego, Galla Anonima,

Thietmara, Henryka II, Świętopełka


kasztelan, relikwie, czynszownik,

metropolia, kanonizacja, włócznia

św. Maurycego, gród, Grody

Czerwieńskie

- opisuje przebieg misji św.

Wojciecha


przejęcia władzy przez

Bolesława Chrobrego

- omawia dokonania Bolesława

Chrobrego

- charakteryzuje organizację

państwa polskiego za panowania

Bolesława

- opisuje żywot św. Wojciecha

na podstawie płaskorzeźb na

drzwiach katedry gnieźnieńskiej

- wyjaśnia znaczenie zjazdu

gnieźnieńskiego dla rozwoju

organizacji kościelnej i

2

28

- wymienia przyczyny i skutki zjazdu

gnieźnieńskiego


przez Bolesława Chrobrego

- omawia postanowienia pokoju

w Budziszynie

- wyjaśnia znaczenie koronacji

Bolesława Chrobrego

państwowej

- porównuje relacje źródłowe na

temat zjazdu władców w 1000 r.

- opisuje wygląd Gniezna w

czasach Bolesława Chrobrego

- ocenia skutki polityki

zagranicznej Bolesława dla

państwa polskiego

4. Kryzys i

odbudowa

państwa

Piastów

- podręcznik,

s. 207–211

(w tym: teksty

źródłowe, s.

208, 211)

- zeszyt

ćwiczeń, s.

106–107

- oś czasu

- mapa ścienna

- panowanie

Mieszka II

- upadek państwa

polskiego

- rządy

Kazimierza

Odnowiciela i

odbudowa

państwa polskiego

- panowanie

Bolesława

Śmiałego

- Polska w sporze

o inwestyturę

między

cesarstwem a

papiestwem

- konflikt króla

Bolesława z

biskupem

Stanisławem

13.1

13.2

13.3

13.4


1025 r., 1034 r., 1039 r., 1076 r.,

1079 r.


Mieszka II, Bezpryma, Konrada II,

Jarosława Mądrego, Kazimierza

Odnowiciela, Miecława,

Brzetysława, Bolesława Śmiałego,

biskupa Stanisława ze Szczepanowa


trybut, denar

- wymienia przyczyny kryzysu i

upadku państwa polskiego w XI w.

- opisuje przebieg konfliktu

Bolesława Śmiałego z biskupem

Stanisławem

- wyjaśnia przyczyny i skutki sporu

między królem a biskupem

- opisuje sytuację w państwie

polskim po śmierci Bolesława

Chrobrego

- omawia działalność

Kazimierza Odnowiciela i

Bolesława Śmiałego

- porównuje relacje źródłowe na

temat sporu między królem

Bolesławem a biskupem

Stanisławem

- wyjaśnia, dlaczego w sporze o

inwestyturę Bolesław Śmiały

opowiedział się po stronie

papieża

- dokonuje oceny skutków

polityki zagranicznej

prowadzonej przez Bolesława

Śmiałego

- ocenia obiektywizm źródeł

historycznych dotyczących

wydarzeń

z 1079 r.

1

5. Panowanie

Bolesława

Krzywoustego

- podręcznik,

s. 212–215

- zeszyt

ćwiczeń, s.

108–109

- panowanie

Władysława

Hermana

- konflikt między

Bolesławem a

13.1

13.2

13.4


1102 r., 1108 r., 1109 r., 1116 r.,

1124 r., 1138 r.


Władysława Hermana, Bolesława

- charakteryzuje sytuację

polityczną państwa polskiego za

panowania Władysława

Hermana


1

29

- oś czasu

- mapa ścienna

Zbigniewem

- najazd niemiecki

na ziemie polskie

- podbój Pomorza

- statut Bolesława

Krzywoustego

- początki rozbicia

dzielnicowego

Krzywoustego, Zbigniewa,

Sieciecha, Henryka V, Władysława

Wygnańca, Bolesława

Kędzierzawego, Mieszka Starego,

Henryka Sandomierskiego,

Kazimierza Sprawiedliwego


wojewoda, statut, seniorat, senior,

dzielnica senioralna

- wyjaśnia przyczyny sporu między

Bolesławem Krzywoustym a

Zbigniewem


przez Bolesława Krzywoustego

- lokalizuje na mapie grody oblegane

przez Niemców

- wymienia postanowienia statutu

Bolesława Krzywoustego

- wskazuje na mapie dzielnicę

senioralną i ziemie przyznane

poszczególnym synom i wdowie

po Bolesławie Krzywoustym

- omawia dokonania Bolesława

Krzywoustego

- podaje przyczyny powstania statutu

Bolesława Krzywoustego

najazdu niemieckiego na Polskę

- opisuje podbój i

chrystianizację Pomorza


przyłączenia Pomorza do Polski


powstania statutu Bolesława

Krzywoustego

- ocenia konsekwencje decyzji

Bolesława o podziale państwa

polskiego

Tajemnice

sprzed

wieków – Kto

spisywał

dzieje Polski?

- podręcznik,

s. 216–217

- zeszyt

ćwiczeń, s.

110–111

- źródła

historyczne

dotyczące

początków

państwa polskiego

- obiektywizm i

prawda

historyczna

materiał

wykraczający

poza podstawę

programową


Galla Anonima, Thietmara,

Wincentego Kadłubka,

Kosmasa, Nestora


wydarzeń opisanych w

kronikach Galla Anonima

i Wincentego Kadłubka


1

30

powstania dzieł kronikarzy

- przedstawia teorie dotyczące

pochodzenia Galla Anonima

- wyjaśni, kim był Bolesław

Zapomniany

- tłumaczy konieczność

weryfikacji prawdziwości źródeł

historycznych

- wymienia nazwy źródeł

historycznych dotyczących

dziejów państwa polskiego za

panowania pierwszych Piastów

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V 2

W planie zastosowano następujące uproszczenia:

- podręcznik – „Śladami przeszłości 1”, podręcznik do historii dla klasy I gimnazjum;

- zeszyt ćwiczeń – „Śladami przeszłości 1”, zeszyt ćwiczeń do historii dla klasy I gimnazjum.

Roczny plan pracy opracował mgr Robert Tocha, doświadczony nauczyciel historii.

Documents

Roczny plan pracy z historii dla klasy I gimnazjum do ...zsczarna.pl/files/roczny_plan_pracy_dla_klasy_1_gimnazjum_nowa_era.pdf · paleolit, koczowniczy tryb życia - wymienia w kolejności