RÜZGAR ENERJİSİ ÇATIŞMASI · Kurumsal Faktörler Planlama ve karar verme süreçleri* Top‐down (yukarıdan aşağıya), ... Güven & Adalet** Dağıtımsal Prosedürsel Toplumsal

RÜZGAR ENERJİSİ ÇATIŞMASI:

ÇATIŞAN PERSPEKTİFLER VE PLANLAMA PROBLEMLERİ

HAZIRLAYAN: ZEYNEP ÖZÇAM

DANIŞMAN: PROF. DR . MEL IH P ıNARC ıOĞLU

KARABURUN

DENEYİMİ

FOTOĞRAF: KARABURUN KENT KONSEYİ, 2012

GİRİŞ

YENİLENEBİLİR ENERJİLER

& RÜZGAR ENERJİSİ

RÜZGAR ENERJİSİ ÇATIŞMASI

KARABURUN DENEYİMİ

ÇATIŞMANIN NEDENLERİ

ÇATIŞMANIN ÇÖZÜMÜ

İÇERİKFOTOĞRAF: KİŞİSEL ARŞİV, 2015

GİRİŞ

4/25

xKÜRESEL ENDIŞE YEREL ENDIŞE

Dünyanın geleceği

İklim değişikliğiKüresel ısınma

Yerelin geleceği

Ses problemi

Doğal çevreye verilen zarar

Enerji ile ilgili Problemler

Fosil kaynaklar

Yenilenebilir enerjilereGenel destek

Rüzgar enerjisine karşı Yerel muhalefet

Toplum sağlığı

Yerel çevreye verilen zarar

YENİLENEBİLİR ENERJİLERENERJI PROBLEMI

Artan nüfus+

Artan kentleşme oranı+

Büyüyen ekonomi=

Artan enerji ihtiyacı

Fosil yakıtlardan enerji üretimi

Küresel Isınma 2013 yılı dünya toplam birincil enerji arzının kaynaklara göre dağılımı*

*INTERNATıONAL ENERGY AGENCY, 20155/25

*AYDIN, N. Y., KENTEL, E., & DUZGUN, H. S., 2013**MATTHEWS, K., & PATERSON, M., 2005

GİRİŞ

YENİLENEBİLİR ENERJİLER& RÜZGAR ENERJİSİ





SONUÇ

Yenilenebilir enerjiler & rüzgar enerjisi;

Çevre dostu + verimli + karşılanabilir*

Fosil kaynaklara alternatif&

İklim değişikliğine karşı etkili bir seçenek

Aynı zamanda;Ekonomik büyüme için yeni bir pazar veYeni sermaye birikim süreci için önemli bir araç**

Ulusal ve uluslararası destek

6/25

• Türkiye büyümekte olan bir ülkedir; dolayısıyla enerji ihtiyacı yüksektir ve gelecekyıllarda daha da yükselmesi beklenmektedir.

TÜRKIYE...

*EPDK, 2015

2014 yılı Türkiye toplam birincil enerji arzının kaynaklara göre dağılımı*

GİRİŞ






SONUÇ

ENERJI PROBLEMI

Artan nüfus+

Artan kentleşme oranı+

Büyüyen ekonomi=

Artan enerji ihtiyacı

Fosil yakıtlar (%90)İthal edilen (%75)

7/25

• Yeterli enerji sağlanması, enerji arzındaki çeşitliliğin artırılması ve enerjiye olan dışa bağımlılığın azaltılması, Türkiye'nin enerji politikalarında önemli birer konudur.

TÜRKIYE...GİRİŞ






SONUÇ

ENERJI HEDEFLERI

Verimli bir yerli kaynak=

Rüzgar Enerjisi

Rüzgar kapasitesi yüksekkırsal ve doğal alanlardan yer seçimi

8/25

• Son birkaç yılda, devlet desteğiyle beraber büyük ölçekli yatırımlar etkileyici bir oranda artış göstermiştir.

*TUREB, 2016

Türkiye'de rüzgar santralı tesislerinin yıllara göre artışı

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Annual 31 95 217 428 538 477 506 646 804 956Cumulative 51 146 363 791 1329 1806 2312 2958 3762 4718

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

MW

GİRİŞ






SONUÇ

9/25

EPDK, 201610/25

Belli bölgeler üzerinde yığılma!!!

RÜZGAR ENERJİSİ ÇATIŞMASI• En genel anlamda, çatışma ‘Sosyal Açıklık’ olarak değerlendirilmektedir.*

Yüksek toplum desteği ile düşük uygulama başarısı arasındaki sosyal açıklık.

*BELL ET AL., 2005,**GıPE, 1995, BURNıNGHAM, 2000

NIMBY (Not In My Back Yard)**

Genelde destek, yakın çevrede muhalif tutum.

Bencil ve bireysel faydayı ön plana alan davranış biçimi.

Negatif Dışsallıklar*

Gürültü kirliliğiGörsel kirlilikÇevresel zarar

Yer Bağlılığı & Yer Kimliği**‘nin zarar görmesi

Yereli koruyucu eylem**

*WOLSıNK, 2000, **DEVINE‐WRIGHT, 200911/25

*TOKE ET AL.,, 2008**WUSTENHAGEN ET AL., 2008

***WOODS, 2003

Karşıt Görüşler***

Koruma x Kullanma

Korumacı x Faydacı

GİRİŞ






SONUÇ

Kurumsal Faktörler

Planlama ve karar verme süreçleri*

Top‐down (yukarıdan aşağıya),Hiyerarşik karar verme yöntemleriÇED ve Yer seçimi kriterleriTek yönlü bilgi akışı

Güven & Adalet**

DağıtımsalProsedürselToplumsal güven

12/25

INTRODUCTION◦ AIM & JUSTIFICATION◦ METHODOLOGY

GENERAL FRAMEWORK◦ GLOBAL CONCERN◦ LOCAL CONCERN

THEORETICAL FRAMEWORK◦ UNDERSTANDING CONFLICTS◦ RESOLVING CONFLICTS

THE CASE:◦ CHARACTERISTICS◦ EXISTING SITUATION◦ WIND FARM CONFLICT

THE CASE:◦ ACTOR POSITIONS

THE CASE:◦ OVERVIEW

*ATAY KAYA, 2015**STEVENSON, 2009

• Çatışmaların çözümü iki ana temelde ele alınmaktadır*;

Çatışma öncesi;

Dışsallıkların azaltılması;

• Hassas tasarım

• Uygun yer seçimi pratikleri

GüçlüYasa & yönetmeliklerÇED süreçleriPlanlama süreçleri

Çatışma sonrası;

Anlaşmazlıkların azaltılması;

• Katılım

• Müzakere ve işbirliği

Toplum katılımı;Sosyal katılımEkonomik katılım

13/25

x


ULUSAL ENDİŞE YEREL ENDİŞE

TÜRKIYE & KARABURUN

Enerjide dışa bağımlılık

Artan enerji talebi

Enerji arzında çeşitlilik ihtiyacı

Enerji sahasına dönüşmek

Birden çok enerji yatırımı

Yüksek doğa kalitesi

Rüzgar enerjisi yatırımları hız kazandı Rüzgar enerjisi yatırımları muhalefet topladı

14/25

KARABURUN DENEYİMİALANıN KARAKTERI

Kırsal bir bölge

İzmir’in çeperinde konumlanma

+Yüksek doğal kalite

ÖÇKB(Özel Çevre Koruma Bölgesi)

15/25

KARABURUN DENEYİMİRÜZGAR ENERJISI YATıRıMLARı

Rüzgar enerjisi için önemli bir potansiyelve

önemli bir hedef

Rüzgar enerjisi süreci;2005,• 252 km2lik bir alanda 166 turbin için ‘ÇED gerekli

değildir’ raporu

2008,• 5 farklı şirket için elektrik üretim lisansı

16/25

EPDK, 2016

Condition Name Capacity (MWm)

# of Turbine

İptal EdildiKARABURUN RES(Firma: Lodos) 120 50

YürülükteKARABURUN RES(Firma: Lodos) 120 50

İnşaatKARABURUN RES(Firma: Lodos) 103 47

YürülükteMORDOĞAN RES (Firma: Ayen Enerji) 31.5 15

YürülükteYAYLAKÖY RES(Firma: Yaylaköy Res) 15 5

YürülükteSARPINCIK RES(Firma: Çalık Enerji) 32 14

YürülükteMORDOĞAN RES(Firma: Egenda Ege) 15 5

YürülükteSALMAN RES(Firma: Öres) 27.5 10

SUBTOTAL 344 146

Ön LisansKAYA RES(Firma: Ezse) 30 10

TOTAL 374 156

Bugün;GİRİŞ






SONUÇ

17/25

• Rüzgar enerjisine karşı muhalefet, yerel halkın hızla artan gelişmelerden olumsuzolarak etkilenmesiyle başlamıştır.

Negatif etkiler;• Mera ve tarım alanlarının

rüzgar enerjisi yatırımlarına tahsis edilmesi

• Özel mülkiyetteki tarım arazilerinin kamulaştırılması

• Ekonomik aktivitelerin sekteye uğraması

• Saha temizliğinin doğal ve kırsal çevreye zarar vermesi

• Gürültünün günlük yaşamı olumsuz etkilemesi

FOTOĞRAF: KARABURUN KENT KONSEYI, 2013

GİRİŞ






SONUÇ

18/25

• Bu durum bölgede yaşayan çevreci grupların tepkisini toplamaya başlamıştır.

ÇATIŞMANIN NEDENLERİ• Çatışma temelinde koruma ve kullanma arasındaki karşıtlığı temel alan bir tartışmaya dayanmaktadır.

‘ÇED gerekli değildir’+

Yatırım için kriter yok

Lisans İmar Planı1/50001/1000

ÇED

İnşaatOlumlu görüş

Üst ölçek plan kararı yok+

Yer seçimi için kriter yok

• Ayrıca çatışma, prsedürel sebeplerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

FOTOĞRAF: LODOS ŞIRKETI WEBSITESI, 201119/25

Projeleryer seçimine bakılmaksızın

&herhangi bir üst plan kararı

olmaksızınonay almıştır.

Rüzgar türbinleri;• Orman alanları• Tarım alanları• Meralar• Doğal sit alanları• Yerleşim yeri yakını

kurulmuştur.

1/100.000 ÇEVRE DÜZENI PLANı, ÇŞB, 2016

GİRİŞ






SONUÇ

20/25

• Tüm süreç ve söylemlerden çıkarıldığı üzere, rüzgar enerjisinin dışsallıklarınınhafifletilmesine ilişkin planlama süreçlerinde belirgin olarak üç temel sorun vardır;

Yer seçimi

ÇED süreci

Planlama süreci

+

Katılım eksikliği

GİRİŞ






SONUÇ

21/25

Yer seçimi için ayrıntılı değerlendirmeler ve ölçütler yoktur.

Detaylı bir ÇED süreci yoktur.

Tesisleri alan seçiminde sınırlandıran herhangi bir bölgeleme yoktur.

Çift yönlü bilgi akışı sağlayan katılımcı planlama anlayışı yoktur.

ÇÖZÜM İÇİN ÖNERİLERDIŞSALLIKLARIN AZALTILMASI

• Hassas tasarım• Fiziksel özellikler

• Yer seçimi• Kriterler• Bölgeleme

• Etki değerlendirme teknikleri• Çevresel + kümülatif• Görsel• Sosyo‐ekonomik

KATILIMIN SAĞLANMASI

• Karar verme süreçlerine katılım• Planlama süreçlerine katılım• Çift yönlü bilgi akışı• Yerel denetim

• Toplum katılımı• Ekonomik katılım• Kooperatifler / Hissedarlık

22/25

• Yereldeki çevresel ve sosyo‐ekonomik öncelikleri göz önünde bulunduran uygun yerseçimi pratikleri ön plana alınmalıdır.

• Sürdürülebilir enerji yatırımları ile yerel peyzajların korunması arasındaki denge dahaiyi denetlenmelidir.

FOTOĞRAF: KIŞISEL ARŞIV, 2015

GİRİŞ






SONUÇ

23/25

• Proje bazlı planlama yaklaşımı terk edilmeli ve projelerin çevreyle olan ilişkilerini gözönüne alan bütünleşik planlama yaklaşımı benimsenmelidir.

• Yerel toplum perspektiflerini göz önüne alan katılımcı planlama ve karar vermesüreçleri etkinleştirilmelidir.

GİRİŞ






SONUÇ

24/25 FOTOĞRAF: KIŞISEL ARŞIV, 2015

Karaburun = çevresel kalitesi yüksek bir bölge

Rüzgar enerjisi = genişleyen, büyük ölçekli bir yatırım türü

SONUÇ OLARAK...GİRİŞ






SONUÇ

25/25

Koruma kullanma dengesi

Tüm sürecin iyi yönetilmesinin önemi

Teşekkürler...ZEYNEP ÖZÇAM

Documents

RÜZGAR ENERJİSİ ÇATIŞMASI · Kurumsal Faktörler Planlama ve karar verme süreçleri* Top‐down (yukarıdan aşağıya), ... Güven & Adalet** Dağıtımsal Prosedürsel Toplumsal