Rola BGK w finansowaniu inwestycji i działań wspierających rozwój obszarów wiejskich

Paweł LisowskiZastępca Dyrektora

Departamentu Programów Europejskich

XI Kongres Gmin Wiejskich RP

Warszawa, 20 września 2010

2Zakres prezentacji

Zakres prezentacjiZakres prezentacji

1. Misja i zadania Banku Gospodarstwa Krajowego

2. Nowy system przepływów środków europejskich

3. Wyprzedzające finansowanie projektów i działań w ramach PROW 2007 -2013

4. Zmiana charakteru środków europejskich

5. Nowe możliwości dla gmin

3

Misja i zadaniaMisja i zadaniaBanku Gospodarstwa KrajowegoBanku Gospodarstwa Krajowego

• Misją Banku Gospodarstwa Krajowego jest sprawna i efektywna realizacja działalności zleconej przez Państwo, uzupełniona przez rozwój atrakcyjnej oferty działalności własnej dla wybranych segmentów rynku.

• Bank Gospodarstwa Krajowego, jako państwowa instytucja finansowao dużej wiarygodności, specjalizuje się w obsłudze sektora finansów publicznych.

• Bank wspiera państwowe programy społeczno-gospodarcze oraz samorządowe programy rozwoju regionalnego.

• Bank został ustawowo wskazany do obsługi wydatków z funduszy UE po 1 stycznia 2010 r., BGK działa w tym zakresie na zlecenie Ministra Finansów.

Misja i zadania BGK

4Doświadczenia Banku dotyczące prefinansowania projektów z okresu programowania 2004-2006

Doświadczenia Banku dotyczące prefinansowania Doświadczenia Banku dotyczące prefinansowania projektów z okresu programowania 2004-2006projektów z okresu programowania 2004-2006

ZPORR, SPO Transport, SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich,

SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb, IW INTERREG III A*

Liczba zawartych umów 2 509

Wartość zawartych umów pożyczki 8 817,28 mln PLN

Wartość uruchomionych środków pożyczki 7 561,85 mln PLN

Wartość spłat środków pożyczki 7 560,87 mln PLN

% spłaconych środków pożyczki 99,99 %

* Dane nie obejmują Funduszu Spójności

5

Podstawy formalne nowego systemuPodstawy formalne nowego systemu

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (UFP) –Dział III Wieloletni Plan Finansowy Państwa i ustawa budżetowa,Rozdział 6 Wykonywanie budżetu środków europejskich, Art. 187 – 192

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności – wydane na podstawie art. 188 UFP

• Umowa między BGK a Ministrem Finansów – dotycząca obsługi przez Bank płatności ze środków europejskich

• Umowy między BGK a właściwymi dysponentami części budżetowych – dotyczące obsługi płatności w ramach krajowego współfinansowania

System przepływów środków europejskich – podstawy formalne nowego systemu

66

Podstawowe założenia nowego systemu płatności Podstawowe założenia nowego systemu płatności środków UEśrodków UE

• Składanie zleceń płatności przez instytucje wskazane przez Ministerstwo Finansów (na podstawie informacji od dysponentów), tj. instytucje zarządzające, pośredniczące i wdrażające (IP2) oraz niektórych beneficjentów będących państwowymi jednostkami budżetowymi.

• Zlecenie płatności składane w formie określonej przez Ministra Finansów w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 188 ustawy (rozporządzenie z dnia17 grudnia 2009 r. w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności.

System przepływów środków europejskich

77

Nowy system przepływów środków europejskichNowy system przepływów środków europejskich– płatności zatwierdzone i zrealizowane– płatności zatwierdzone i zrealizowane

(stan na 10 września 2010 r.)(stan na 10 września 2010 r.)

Liczba płatności Kwota płatności

Płatności zatwierdzone 67 829 17 598 245 230 zł

Płatności zrealizowane 66 007 17 158 261 246 zł

Płatności środków europejskich są realizowane przez BGK cyklicznie – Ministerstwo Finansów określiło terminarz płatności dotyczący okresów składania zleceń, dla których ustalone zostały terminy płatności (4 – 6 terminów miesięcznie).

System przepływów środków europejskich

8Terminarz wypłat środków w 2010 r. (cz. III i IV kwartału)

Terminarz wypłat środków w 2010 r.Terminarz wypłat środków w 2010 r.

8

Okres składania zleceń – cz. III i IV kwartału 2010 r.Data płatności

od do

3 września 2010 10 września 17 września

11 września 17 września 24 września

18 września 2010 24 września 2010 4 października 2010

25 września 2010 4 października 2010 7 października 2010

5 października 2010 7 października 2010 14 października 2010

8 października 2010 14 października 2010 19 października 2010

15 października 2010 19 października 2010 22 października 2010

20 października 2010 22 października 2010 27 października 2010

23 października 2010 27 października 2010 4 listopada 2010

28 października 2010 4 listopada 2010 12 listopada 2010

5 listopada 2010 12 listopada 2010 18 listopada 2010

13 listopada 2010 18 listopada 2010 25 listopada 2010

9

Małopolskie; 694,11

Mazowieckie; 662,09

Opolskie; 192,25Podkarpackie; 574,63

Podlaskie; 316,75

Pomorskie; 565,74

Śląskie; 803,85

Świętokrzyskie; 329,03

Warmińsko-Mazurskie; 344,01

Wielkopolskie; 524,83

Zachodniopomorskie; 288,84 Dolnośląskie; 418,44Kujawsko-Pomorskie; 345,15

Lubuskie; 269,49

Lubelskie; 299,45

Łódzkie; 374,82

9

Ogółem: 12 992 wykonane zlecenia płatności na kwotę ponad 7 003 mln zł

Stan realizacji płatności Stan realizacji płatności – kwota zrealizowanych płatności w ramach poszczególnych RPO– kwota zrealizowanych płatności w ramach poszczególnych RPO

(stan na 10 września 2010 r.; w mln zł)(stan na 10 września 2010 r.; w mln zł)

System przepływów środków europejskich – stan realizacji płatności

10

9261 057

836

1 141

887

735

620435

1 424

553 590462

1 052

698

964

612

0

250

500

750

1 000

1 250

1 500

Dolnoślą

skie

Kujawsko

-Pomorskie

Lube

lskie

Lubu

skie

Łódz

kie

Małopo

lskie

Mazow

ieckie

Opolskie

Podka

rpacki

e

Podlaski

e

Pomors

kieŚląs

kie

Światok

rzysk

ie

Warmińs

ko-M

azurs

kie

Wielkopols

kie

Zacho

dniop

omors

kie

10

Stan realizacji płatności Stan realizacji płatności – liczba zrealizowanych płatności w ramach poszczególnych RPO– liczba zrealizowanych płatności w ramach poszczególnych RPO

(stan na 10 września 2010 r.)(stan na 10 września 2010 r.)

System przepływów środków europejskich – stan realizacji płatności

11Pożyczka PROW

Podstawa prawnaPodstawa prawna

• Art. 10d ust. 3 Ustawy z dnia 22 września 2006r. o uruchomieniuśrodków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przeznaczonychna finansowanie wspólnej polityki rolnej (Dz.U. z 2006 r. Nr 187,poz. 1381, Dz.U. z 2008r. Nr 52, poz. 304).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 sierpnia 2008r. w sprawie pożyczek z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich (Dz.U. z 2008 r. Nr 156, poz. 968).

• Umowa między Ministrem Finansów a BGK w sprawie prowadzenia przez Bank rachunków Ministra oraz ewidencji pozaksięgowej i obsługi bankowej pożyczek na wyprzedzające finansowanie z 18 czerwca 2009 r.

12Pożyczka PROW

Podstawowe zasadyPodstawowe zasady

• Pożyczka na wyprzedzające finansowanie to pożyczka o charakterze pomostowym udzielana ze środków budżetu państwa

• Pożyczka ma na celu umożliwienie sprawnej realizacji operacji (projektów) przez gminy i Lokalne Grupy Działania (LGD) w ramach działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

• Kwota udzielonej pożyczki nie może przekroczyć wysokości wkładu środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) przyznanych Pożyczkobiorcyw ramach udzielonej pomocy finansowej z PROW 2007-2013

• Spłata pożyczki dokonywana jest ze środków przekazywanych przez Agencję Płatniczą (ARiMR) na rachunek Pożyczkobiorcy otwarty w BGK, tytułem zwrotu kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez pożyczkobiorcę – środki z EFRROW

13Pożyczka PROW

Działanie PROW 2007-2013 PożyczkobiorcaOś 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowaniegospodarki wiejskiej

Odnowa i rozwój wsi gminy

Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej

gminy, gminne zakłady budżetowe

Oś 4 Leader

Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju gminy

Wdrażanie projektów współpracy LGD

Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja

LGD

Działania PROW 2007-2013Działania PROW 2007-2013Podmioty uprawnione do ubiegania się o pożyczkę.Podmioty uprawnione do ubiegania się o pożyczkę.

14Pożyczka PROW

Warunki udzielania pożyczekWarunki udzielania pożyczek

• Waluta pożyczki – PLN

• Oprocentowanie – dla każdej transzy ciągnionej w danym kwartale kalendarzowym wynosi 0,25 stopy rentowności 52-tygodniowych bonów skarbowych sprzedanych na ostatnim przetargu w miesiącu poprzedzającym ten kwartał (np. dla pożyczek uruchamianych wIII kwartale 2010 r. – 1,02%)

• Prowizja – 0,1% kwoty udzielonej pożyczki, płatna przy uruchomieniu pierwszej transzy pożyczki

• Zabezpieczenie – weksel własny in blanco (JST i LGD) oraz (dodatkowow przypadku LGD) oświadczenie o poddaniu się egzekucji

• Bez przetargu

• Otwarcie w BGK rachunków dla pożyczkobiorcy: rachunku pożyczki, rachunku środków własnych

• Zawarcie umowy pożyczki – w terminie miesiąca od daty złożeniaw BGK kompletnego wniosku

15

BankGospodarstwa

Krajowego

AgencjaPłatnicza (ARiMR)

Wykonawca,

sprzedawca, usługodawca

Urząd Marszałkowski

Pożyczkobiorcabeneficjent

PROW 2007-2013

374

5 61faktura lub

równoważny

dok. księgowy

refundacja środków – spłata pożyczki2

wniosek o płatność

ory

gin

ał f

aktu

ryd

ysp

ozyc

ja p

rzel

ewu

płat

ność

fakt

ury

sporząd

zenie

kop

ii i opis fak

tury

wniosek o refundację

Schemat przepływu środkówSchemat przepływu środków

Pożyczka PROW

16Zmiana charakteru środków europejskich

Zmiana charakteru środków europejskichZmiana charakteru środków europejskich

Chociaż nadal ogromna większość wsparcia wypłacana jest w formie grantów, pojawiają się pierwsze praktyczne sygnały zmiany podejścia KE.

Prawdopodobnie coraz większa część środków z Unii Europejskiej stopniowo będzie zmieniała swój charakter, ze wsparcia bezzwrotnego – dotacyjnego, na wsparcie zwrotne: preferencyjne pożyczki, wejścia kapitałowe itp.

Wiąże się to z nowymi dla samorządów wyzwaniami:

– rozwój know-how kadry samorządowej,

– zapewnienie odpowiedniej liczby i jakości projektów przynoszących dochód,

– konieczność wprowadzenia zmian legislacyjnych, itd.

17Nowe możliwości dla JST

Nowe możliwości dla gminNowe możliwości dla gmin

• Finansowanie inwestycji gminnych staje się coraz trudniejsze, równocześnie samorządy mają bardzo duże potrzeby inwestycyjne, wynikające nie tylko z rosnących aspiracji mieszkańców, ale także np. z potrzeby wypełnienia przez Polskę zobowiązań z zakresu ochrony środowiska

• Kredyt jest obecnie najpopularniejszą formą finansowania z uwagi na dużą dostępność, prostą i znaną jednostkom samorządu terytorialnego formę.

• Wraz ze spadkiem możliwości finansowania, nowe formy, nie obciążające wskaźników (szczególnie zgodne z zapisami nowej ustawy o finansach publicznych – nowy indywidualny wskaźnik zadłużenia oparty na średniej arytmetycznej), powinny stawać się coraz bardziej popularne. Będą one wymagały jednak lepszego przygotowania rzeczowego i finansowego każdego projektu.

• BGK jest szczególnie zainteresowany dwiema formami: PPP oraz Project Finance.

• Mocną stroną obu form jest konieczność bardzo dokładnego przygotowania finansowej strony projektu, w związku z czym staje się on „kredytowalny” – mniej ryzykowny dla Banku.

18Partnerstwo Publiczno-Prywatne

Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP)Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP)

• PPP jako nowa forma finansowania inwestycji staje się coraz bardziej popularna wśród JST przede wszystkim ze względu na ograniczone środki na inwestycje samorządów.

• Dzięki zaangażowaniu podmiotów prywatnych, mających niejednokrotnie większe doświadczenie w zarządzaniu projektami oraz poszczególnymi typami obiektów, PPP stanowi szansę na zwiększenie efektywności realizacji zadań publicznych.

• Współpraca ma charakter długookresowy (najczęściej 25-30 lat). Kompleksowa natura umowy, która obejmuje zazwyczaj zaprojektowanie, budowę, sfinansowanie oraz eksploatację (utrzymanie) wybudowanej infrastruktury.

• Źródłem efektywności ekonomicznej projektów PPP jest odpowiedni podział zadań i ryzyka pomiędzy podmiot publiczny i partnera prywatnego.

• W Polsce brak jest jeszcze centrum certyfikacji. W wielu krajach Europy takie centra działają przy bankach publicznych.

1919Project Finance

Project FinanceProject Finance

• Metoda finansowania m.in. infrastruktury i zadań publicznych obciążająca tylko częściowo lub w ogóle wskaźniki zadłużenia samorządu. Spłata zobowiązań zabezpieczona jest na majątku spółki realizującej projekt i zależna od przepływów finansowych generowanych przez ten projekt. Przykładami mogą być inwestycje związane z transportem miejskim czy wodociągami.

• Projekty wymagają analizy opłacalności – są finansowane z opłatnp. za bilety, pobór wody, odbiór ścieków etc.

• Metoda stosunkowo rzadko wykorzystywana przez samorządy z uwagi na słabe kompetencje i jeszcze duże możliwości zaspokajania potrzeb inwestycyjnych dotacjami z UE i kredytem.

19

20

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

Departament Programów Europejskich

Bank Gospodarstwa Krajowego

tel. +48 (22) 522 94 10, fax: +48 (22) 522 91 94

dpe@bgk.com.pl

www.bgk.com.pl