Rola Samorządu Województwa Rola Samorządu Województwa w procesie rewitalizacji – w procesie rewitalizacji –

doświadczenia projektu NODUSdoświadczenia projektu NODUS

Bogumiła WiśniewskaBogumiła Wiśniewska

Spotkanie koordynatorów projektów URBACT II Spotkanie koordynatorów projektów URBACT II realizowanych w Polscerealizowanych w Polsce

Katowice 7-8 października 2010Katowice 7-8 października 2010

Projekt NODUS realizowany Projekt NODUS realizowany w ramach programu URBACT 2 w ramach programu URBACT 2

• Mieszkalnictwo i Planowanie – wMieszkalnictwo i Planowanie – włąłączenie miejskich polityk czenie miejskich polityk rewitalizacyjnych do ogólnych zasad polityki rozwoju regionalnegorewitalizacyjnych do ogólnych zasad polityki rozwoju regionalnego

• Czas realizacji: maj 2008 – maj 2010Czas realizacji: maj 2008 – maj 2010• Partnerzy projektu: Partnerzy projektu:

• Barcelona/Katalonia (Hiszpania) – partner wiodący,Barcelona/Katalonia (Hiszpania) – partner wiodący,• Emilia Romagna (Włochy),Emilia Romagna (Włochy),• Województwo Mazowieckie (Polska),Województwo Mazowieckie (Polska),• Alba Iulia (Stowarzyszenie gmin, Rumunia),Alba Iulia (Stowarzyszenie gmin, Rumunia),• Miasto Amsterdam (Holandia),Miasto Amsterdam (Holandia),• Miasto Dobrich (Bułgaria),Miasto Dobrich (Bułgaria),• Miasto Katowice (Polska).Miasto Katowice (Polska).

• Ekspert projektu – Ivan Tosic – Ekspert projektu – Ivan Tosic – Instytut Badań Metropolitalnych – BudapesztInstytut Badań Metropolitalnych – Budapeszt

Cel projektu NODUS Cel projektu NODUS

Skoordynowanie regionalnego planowania przestrzennego Skoordynowanie regionalnego planowania przestrzennego z miejskimi politykami rewitalizacyjnymi oraz wzmocnienie z miejskimi politykami rewitalizacyjnymi oraz wzmocnienie pozytywnego oddziaływania miejskich projektów pozytywnego oddziaływania miejskich projektów rewitalizacyjnych na rozwój regionalny poprzez rewitalizacyjnych na rozwój regionalny poprzez zmaksymalizowanie pozytywnego oddziaływania zmaksymalizowanie pozytywnego oddziaływania stosownych polityk regionalnych, które przyczyniają się stosownych polityk regionalnych, które przyczyniają się do sukcesu prowadzonych przez miasta działań do sukcesu prowadzonych przez miasta działań rewitalizacyjnych.rewitalizacyjnych.

Lokalne Grupy Wsparcia Lokalne Grupy Wsparcia w ramach programu URBACT 2w ramach programu URBACT 2

Lokalna Grupa Wsparcia Lokalna Grupa Wsparcia Województwa Mazowieckiego Województwa Mazowieckiego

• Warszawa – Biuro ds. Polityki Lokalowej, Warszawa – Biuro ds. Polityki Lokalowej, • Radom,Radom,• Grodzisk Mazowieckie, Grodzisk Mazowieckie, • Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji,Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji,• Szkoła Główna Handlowa,Szkoła Główna Handlowa,• UrzUrządąd Marsza Marszałłkowski – Departament Strategii kowski – Departament Strategii

i Rozwoju Regionalnego.i Rozwoju Regionalnego.

Katalonia, Emilia Romagna, Amsterdam – zintegrowane działania rewitalizacyjne, zarządzane z poziomu regionalnego/krajowego

Polska – Mazowsze, Katowice – działania głównie na poziomie lokalnym, finansowane z funduszy Unijnych na podstawie Lokalnych Programów Rewitalizacji

Alba Julia (Rumunia), Dobrich (Bułgaria) – początek działań rewitalizacyjnych

Główne problemy partnerów Główne problemy partnerów projektu w zakresie rewitalizacjiprojektu w zakresie rewitalizacji

Drift throughurban spaceand time

t 0 t n t x

Position of communitiesin fragmentedurban space .

Which strategies ?

A 1

A 2

A 4

A1 decline

A2 steady state

A3 gentrification

A4 coherencebest practice

Urban value

A t0

A tn

Time

A 3

Space

Marketchange

Public intervention

Przemiany przestrzeni miejskiej w czasie

Strategie:

A1 degradacja

A2 stan stabilny

A3 gentryfikacja A4 spójność, najlepsze praktyki

Ewolucja działań Ewolucja działań rewitalizacyjnych rewitalizacyjnych

• Modernizacja – polegająca głównie na pracach czysto Modernizacja – polegająca głównie na pracach czysto remontowych na wybranych obszarachremontowych na wybranych obszarach(lata 70-te)(lata 70-te)

• Połączenie działań modernizacyjnych, ekonomicznych Połączenie działań modernizacyjnych, ekonomicznych i społecznych na obszarze wymagającym wsparcia i społecznych na obszarze wymagającym wsparcia (początek lat 90-tych)(początek lat 90-tych)

• Zintegrowane działania rewitalizacyjne – Zintegrowane działania rewitalizacyjne – trzecia faza rewitalizacji (XXI wiek) trzecia faza rewitalizacji (XXI wiek)

• Poprawa niekorzystnej sytuacji poprzez kompleksowe Poprawa niekorzystnej sytuacji poprzez kompleksowe i zintegrowane dziai zintegrowane działłania miania mięędzysektorowe, dzysektorowe, z naciskiem z naciskiem na na wspówspółłpracpracęę::– poziopoziomąmą – między s – między sąąsiednimi gminami lub dzielnicamisiednimi gminami lub dzielnicami– pionowpionowąą – między ró – między różżnymi poziomami administracyjnynymi poziomami administracyjnymimi– ppoprzecznoprzeczną ą – integracja polityk oraz współpraca wszystkich – integracja polityk oraz współpraca wszystkich

typów planowaniatypów planowania• ŁąŁączczenie enie planowaniplanowaniaa przestrzenne przestrzennegogo i rewitalizacj i rewitalizacji i

miejskmiejskiej, pozwalająca iej, pozwalająca przenieprzenieść działania rewitalizacyjne ść działania rewitalizacyjne na pna poziom planowania ponadlokalnego (oddziaoziom planowania ponadlokalnego (oddziałływanie ywanie rewitalizacji poza granice miast)rewitalizacji poza granice miast)

Trzecia faza rewitalizacjiTrzecia faza rewitalizacji

• DDziaziałłaniom rewitalizacyjnym przewodniczyćaniom rewitalizacyjnym przewodniczyć powinna powinna odpowiedniaodpowiednia instytucja instytucja (na poziomie (na poziomie ponadlokalnym ponadlokalnym lub miejskimlub miejskim) poprzez:) poprzez:– rozwijanie programów rewitalizacyjnych zgodnie rozwijanie programów rewitalizacyjnych zgodnie

zz istniejącymi planami i strategiami przestrzennymi. istniejącymi planami i strategiami przestrzennymi. – kontrolę efektów oddziaływania tych projektów. kontrolę efektów oddziaływania tych projektów. – środki finansowe na inicjowanie interwencji na wybranych środki finansowe na inicjowanie interwencji na wybranych

obszarach. obszarach.

Rekomendacje Rekomendacje

Regionalna Polityka RewitalizacyjnaRegionalna Polityka Rewitalizacyjna

Lokalna Polityka Rewitalizacyjna Lokalna Polityka Rewitalizacyjna Lokalne Programy Rewitalizacji Lokalne Programy Rewitalizacji

Sytuacja na Mazowszu Sytuacja na Mazowszu

Lokalne Programy Lokalne Programy Rewitalizacyjne na MazowszuRewitalizacyjne na Mazowszu

Źródło: Opracowanie MBPR na podstawie danych ze SGH – listopad 2009

BRAK KOORDYNACJI POLITYKI BRAK KOORDYNACJI POLITYKI REWITALIZACYJNREWITALIZACYJNEJ EJ W REGIONIEW REGIONIE

Brak wspóBrak współłpracy mipracy mięędzy dzy aktorami na poziomie lokalnymaktorami na poziomie lokalnym

Brak ram prawnych (ustaw) Brak ram prawnych (ustaw) w zakresie rewitalizacjiw zakresie rewitalizacji

Brak organów Brak organów zajmujących się zajmujących się rewitalizacjrewitalizacjąą na poziomie regionalnym na poziomie regionalnym

OgraniczonOgraniczonee śśrodkrodki ni na projekty a projekty rewitalizacyjnerewitalizacyjne w budżetach gmin w budżetach gmin

Niski poziom wiedzy władz lokalnych na Niski poziom wiedzy władz lokalnych na temat rewitalizacji (brak specjalistów) temat rewitalizacji (brak specjalistów)

Słabe zainteresowanie gmin w Słabe zainteresowanie gmin w tworzeniu polityki rewitalizacyjnejtworzeniu polityki rewitalizacyjnej

Skala projektów uzaleSkala projektów uzależżnionniona a od mood możżliwoliwośści finansowychci finansowych

PodporzPodporząądkowanie LPR-ów dkowanie LPR-ów pod fundusze UEpod fundusze UE

Projekty zapisane w Projekty zapisane w LPR-ach sLPR-ach sąą w w

ggłółównie wnie modernizacyjnomodernizacyjno --

remontowe remontowe

Upolitycznienie dziaUpolitycznienie działań łań władz władz lokalnych lokalnych

(kadencyjno(kadencyjność ść dziadziałań łań władz)władz)

MaMałła skala oddziaa skala oddziałływania ywania projektówprojektów

SłabaSłaba jako jakość ść LPR-LPR-ów ów

Nieefektywne wykorzystanie Nieefektywne wykorzystanie pienipienięędzy na projekty dzy na projekty

rewitalizacyjnerewitalizacyjne

Rozproszenie Rozproszenie realizowanych realizowanych

projektów projektów rewitalizacyjnych rewitalizacyjnych

Brak komplementarności Brak komplementarności projektprojektówów

Brak kompleksowych Brak kompleksowych projektów rewitalizacyjnychprojektów rewitalizacyjnych

Brak informacji na temat Brak informacji na temat potrzeb rewitalizacyjnych potrzeb rewitalizacyjnych

w regioniew regionie

Rekomendacje Rekomendacje dla Mazowszadla Mazowsza

Główne załoGłówne założżenia: enia: - - Integracja programowania rewitalizacji w miastach Integracja programowania rewitalizacji w miastach

z celami polityki przestrzennej województwa,z celami polityki przestrzennej województwa,- - Skoordynowanie miejskich polityk rewitalizacyjnych Skoordynowanie miejskich polityk rewitalizacyjnych

na poziomie regionalnym, na poziomie regionalnym, - - Promowanie większej integracji działań przestrzennych na Promowanie większej integracji działań przestrzennych na

obszarach wymagających interwencji,obszarach wymagających interwencji,- - Analiza i zbieranie danych na temat potrzeb i działań Analiza i zbieranie danych na temat potrzeb i działań

rewitalizacyjnych podejmowanych na terenie województwa. rewitalizacyjnych podejmowanych na terenie województwa.

MAZOWIECKA REGIONALNA RADA DO SPRAW MAZOWIECKA REGIONALNA RADA DO SPRAW REWITALIZACJI REWITALIZACJI

Członkowie RadyCzłonkowie Rady

Zakres działalności RadyZakres działalności Rady

• Doradztwo dla Samorządu Wojewódzkiego w zakresie działań Doradztwo dla Samorządu Wojewódzkiego w zakresie działań

rewitalizacyjnych w regionie, w tym integracji z polityką rewitalizacyjnych w regionie, w tym integracji z polityką

przestrzenną oraz polityką rozwoju;przestrzenną oraz polityką rozwoju;

• Pozyskiwanie danych oraz informacji dotyczących potrzeb Pozyskiwanie danych oraz informacji dotyczących potrzeb

rewitalizacyjnych rewitalizacyjnych ww skali ponadlokalnej – zlecanie skali ponadlokalnej – zlecanie

i opiniowanie zakresu badań na temat zagadnień i opiniowanie zakresu badań na temat zagadnień

rewitalizacyjnych w województwie (skala problemu rewitalizacyjnych w województwie (skala problemu

ww województwie, potrzebne nakłady na projekty rewitalizacyjne) województwie, potrzebne nakłady na projekty rewitalizacyjne)

Zakres działalności RadyZakres działalności Rady

• Wypracowanie metodyki oceny potrzeby wsparcia z poziomuWypracowanie metodyki oceny potrzeby wsparcia z poziomu

regionalnegoregionalnego

• Utworzenia bazy dobrych praktyk, wymiana doUtworzenia bazy dobrych praktyk, wymiana dośświadczewiadczeńń

oraz promocja działań w zakresie rewitalizacji, oraz promocja działań w zakresie rewitalizacji,

• Przygotowanie województwa do wprowadzenia InicjatywyPrzygotowanie województwa do wprowadzenia Inicjatywy

JESSICA JESSICA

• Praca nad przygotowaniem Mazowieckiego ProgramuPraca nad przygotowaniem Mazowieckiego Programu

Rewitalizacji. Rewitalizacji.

AnalizaAnaliza SWOT SWOT

Silne Strony Silne Strony Słabe StronySłabe StronyReprezentuje wszystkie zaangażowane strony w proces rewitalizacji

Brak kompetencji zapisanych w prawie (ustawach) – tylko ciało doradcze

Koordynacja pracy Rady przypadać ma na instytucję łączące kompetencje w zakresie planowania przestrzennego i programowania polityki rozwoju województwa

Nieporównywalne i skąpe informacje dotyczących skali zjawisk kryzysowych w miastach w skali regionu – brak kompletnych studiów bazowych

Pogląd na problem rewitalizacji z poziomu regionalnego

Brak środków finansowych na działalność badawczą i informacyjną Rady

Działalność przy samorządzie województwa

Analiza SWOT Analiza SWOT SzanseSzanse ZagrożeniaZagrożenia

Skoordynowanie polityk rewitalizacyjnych w regionie

Upolitycznienie Rady

Efektywniejsze wydania pieniędzy na działania rewitalizacyjne

Brak zainteresowanie działalnością Rady władz lokalnych

Wprowadzenia Inicjatywy JESSICA Brak zainteresowania środowiska Regionalnego udziałem w pracach Rady

Skoordynowania działań rewitalizacyjnych i polityki zagospodarowania przestrzennego

Duże rozproszenie danych dotyczących rewitalizacji

Lepsza współpraca między samorządami Mało czasu na podjęcie działań

Ograniczenie rozlewania się zabudowy

Wykorzystanie doświadczenia Katalonii w zakresie tworzenia polityki rewitalizacji na poziomie regionalnym

Możliwość wykorzystania pozytywnych doświadczeń warszawskiego Komitetu Monitorującego ds. rewitalizacji

Dziękuje za uwagę

Bogumiła Wiśniewska

Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie

www.mbpr.plbwisniewska@mbpr.pl