GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

1

1.0 Pengenalan

Malaysia telah berjaya melangkah keluar daripada kumpulan Negara mundur kepada Negara

sedang membangun. Kini, Malaysia bergerak menuju ke arah status Negara maju, seperti

yang dicita-citakan dan dinyatakan dalam wawasan 2020. Dalam mengejar pembangunan

yang pesat dan kehadapan, Negara kita juga terpaksa melalui atau menghadapi pelbagai jenis

masalah dalam Negara. Antaranya adalah isu Royalti, Wang ehsan dalam pengagihan hasil

Petroleum di Negara kita.

Royalti adalah biasanya dipersetujui sebagai peratusan daripada pendapatan kasar atau

bersih yang diperolehi daripada penggunaan aset atau harga tetap setiap unit yang dijual.

Faedah royalti atau hak untuk mengumpul aliran pembayaran royalti, sering digunakan dalam

industri minyak dan industri muzik. Royalti petroleum pula bermaksud agihan elaun yang

diberikan kepada negeri-negeri tertentu di Malaysia diatas usaha kerajaan negeri tersebut.

Elaun pendapatan ini diberikan kepada negeri-negeri di Malaysia yang menempatkan cari

gali di Malaysia. Iaitu, Kerajaan Pusat boleh memberi lesen parti untuk mengekstrak sumber-

sumber dan pada masa yang sama membayar sewa sumber, atau royalti yang dikatakan nilai

atau paduan keuntungan kepada kerajaan negeri (Pemilik sumber-sumber petroleum dan

mineral). Kadar royalti ditentukan sebagai kadar peningkatan daripada 1-5% daripada

pendapatan kasar sehingga kos telah pulih.

Dengan cara ini, keuntungan dikongsi bersama antara kerajaan (sebagai pemilik

sumber) dan pemaju petroleum. Sesebuah kerajaan negeri misalnya Kelantan, akan

memberikan hak cari gali petroleum kepada syarikat Petrokimia gergasi Negara, sebaliknya

negeri tersebut akan menerima peratusan royati yang akan terjana dari pada hasil pengeluaran

petroleum (penjualan petroleum). Lokasi cari gali sebuah pelantar minyak perlulah berada di

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

2

dalam lingkunag kawasan sesebuah negeri and aktiviti pengalian perlulah giat dijalankan. Ini

merupakan syarat utama yang memmungkinan sesebuah negeri di Malaysia menerima royalti

dari hasil pengeluaran petroleum. Di Malaysia negeri-negeri yang menerima royalti

Petroleum ialah Terengganu dan Sabah yang menerima royalty sebanyak 5% setahun dari

hasil pengeluaran petroleum.

2.0 Konsep Royalti

Royalti ialah bayaran berasaskan penggunaan yang dibayar oleh satu pihak (“pemegang

lesen”) kepada pihak lain (“pemberi lesen”) untuk suatu aset yang sedang digunakan, sebagai

hak harta intelek. Biasanya, royalti merupakan peratusan jualan kasar atau bersih yang

diperoleh daripada penggunaan aset atau harga tetap seunit barang yang dijual. Kepentingan

royalti ialah hak untuk mengumpul bayaran royalti tanpa henti pada masa akan datang,

seperti yang sering dilaksanakan dalam industri minyak dan industri muzik untuk

menetapkan peratusan milikan pengeluaran atau pendapatan masa depan dari pegangan pajak

tertentu, yang boleh dilucutkan dari pemilik asal aset itu.

Perjanjian lesen menetapkan syarat-syarat pelesenan sumber atau harta seperti

petroleum, bahan galian, paten, cap dagang, dan hak cipta oleh satu pihak kepada pihak lain,

sama ada tanpa had atau tertakluk kepada ketentuan syarat, wilayah perniagaan atau geografi,

jenis barang, dan sebagainya. Perjanjian lesen boleh dipantau, khususnya jika sumber itu

milik kerajaan, ataupun menjadi kontrak persendirian yang mengikuti struktur am.

Peruntukan-peruntukan seumpamanya juga ditemui dalam sesetengah jenis perjanjian

francais tertentu.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

3

Royalti juga adalah suatu jumlah yang dibayarkan atau terhutang dengan cara atau

perhitungan apa pun, baik dilakukan secara berkala mahupun tidak, sebagai imbalan atas:

1. Penggunaan atau hak menggunakan hak cipta di bidang kesusasteraan, kesenian atau

karya ilmiah, paten, disain atau model, rencana, formula atau proses rahsia atau

bentuk hak kekayaan intelektual dan industrial atau hak serupa lainnya;

2. Penggunaan atau hak menggunakan peralatan dan perlengkapan industrial, komersial

atau ilmiah;

3. Pemberian pengetahuan atau informasi di bidang ilmiah, teknikal, industrial atau

komersial;

4. Pemberian bantuan tambahan atau pelengkap sehubungan dengan penggunaan atau

hak menggunakan hak-hak tersebut pada angka 1, penggunaan atau hak menggunakan

peralatan dan perlengkapan tersebut pada angka 2, atau pemberian pengetahuan atau

informasi tersebut pada angka 3, berupa:

Penerimaan atau hak menerima rekaman gambar atau rekaman suara atau

keduanya, yang disalurkan kepada masyarakat melalui satelit, kabel, serat optik,

atau teknologi yang serupa;

Penggunaan atau hak menggunakan rekaman gambar atau rekaman suara atau

keduanya, untuk siaran television atau radio yang disiarkan melalui satelit, kabel,

serat optik, atau teknologi yang serupa;

Penggunaan atau hak menggunakan sebahagian atau seluruh spektrum radio

komunikasi;

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

4

5. Penggunaan atau hak menggunakan film gambar hidup (motion picture films),

film atau pita video untuk siaran televisi, atau pita suara untuk siaran radio;

6. Pelepasan seluruhnya atau sebagian hak yang berkenaan dengan penggunaan

atau pemberian hak kekayaan intelektual dan industrial atau hak-hak lainnya

sebagaimana tersebut di atas.

3.0 Konsep Wang Ehsan

Wang ehsan petroleum pula bermaksud imbuhan yang berbentuk bukan wang yang akan

diberikan kepada sesebuah negeri yang mempunyai kawasan cari gali petroleum bukan di

dalam lingkaran kawasan perairannnya, dan wang ehsan ini diberikan diatas keprihatian

kerajaan persekutuan. Wang ehsan ini tidak termaktub dalam perjanjian diantara syarikat

petronas dengan kerajaan persekutuan dan ia telah dimulakan pada tahun 2000 di bawah

pentadbiran Tun Dr Mahathir Mohammed.

Wang ehsan yang dibayar oleh kerajaan persekutuan ini perlulah digunakan oleh

kerajaan negeri untuk menjaga kebajikan rakyatnya. Contohnya kerajaan persekutuan boleh

mempertingkatkan usaha pembangunan di sesebuah negeri. Pembanguan yang dijalankan

mestilah bersesuaian dan untuk pambanguan masyarakat negeri terbabit. Wang ehsan berkait

dengan petroleum tidak lagi dibayar terus ke dalam akaun kerajaan negeri. Sebaliknya akan

disalurkan menerusi jabatan baru, Jabatan Pembangunan Persekutuan (JPP). Ini bermakna

agensi kerajaan persekutuan yang akan mengagihkan wang tersebut, bukan agensi kerajaan

negeri.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

5

4.0 Maksud Petroleum

Petroleum atau “minyak batu-batan” sebagaimana bahan itu dikenali pada zaman silam

berasal daripada perkataan Latin ‘Petra’ yang bermaksud batu atau batu-batan dan ‘oleum’

yang bermaksud minyak. Ia wujud dengan banyaknya di dalam tanah dalam bentuk cecair,

gas, separuh pepejal atau pepejal, ataupun lebih daripada satu bentuk di sesuatu tempat itu.

Dari segi kimianya, petroleum merupakan sejenis campuran amat kompleks yang

sebahagian besarnya terdiri daripada hidrokarbon (hidrogen dan karbon). Minyak mentah

mengandungi hidrogen cair, manakala gas asli mengandungi hidrokarbon parafin yang lebih

ringan; dan terdiri kebanyakannya daripada metana. Petroleum dalam bentuk pepejal wujud

sebagai tar dan asfalt.

5.0 Sejarah Petroleum Di Malaysia

Sejarah minyak di Malaysia bermula dalam abadke-19. Penduduk Sarawak dan Sabah telah

pun tahu tentang wujudnya serapan minyak atau ‘minyak tanah’ (earth oil) seperti dikenali

ketika itu di setengah-setengah tempat di negeri itu, terutamanya di sekitar perkampung Miri.

Catatan awal wujudnya minyak di Miri dibuat pada bulan Julai 1882 oleh Residen British

Daerah Baram.

Julai 1882, Residen British di daerah Baram telah mencatatkan adanya penemuan

minyak. Beliau mencatatkan penduduk Melayu tempatan menggunakan minyak untuk

tujuan perubatan dan untuk menghidupkan lampu minyak dan juga sebagai campuran

damar untuk menampal perahu.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

6

Pada tahun 1909, syarikat minyak Anglo-Saxon iaitu syarikat asal kepada syarikat

Sarawak Shell Berhad hari ini telah diberi hak untuk mengeksploitasi sumber

petroleum yang terdapat di seluruh Sarawak.

Pada Ogos 1910, Minyak dijumpai di Kampung Miri. Pada mulanya, sebanyak 8 tong

minyak sehari telah dikeluarkan. Miri dapat dikatakan sebagai tapak bermulanya

industri petroleum secara komersial di Malaysia.

Pada 1929, pengeluaran 29000 tong sehari. Carigali minyak tertumpu di daratan

bandar Miri sahaja.

Pada tahun 1941-1945, telaga minyak Miri rosak teruk. Pengeluaran gagal dijalankan

dan terpaksa ditutup pada Oktober 1972 sehingga ke hari ini.

Pda tahun 1968, telaga minyak luar pantai yang pertama, West Lutong memulakan

pengeluaran. 4000 tong minyak sehari dikeluarkan pada tahun 1968. 4 medan minyak

telah diusahakan.

Di Terengganu Penduduk kampung menggunakan 'minyak tanah' sebagai minyak panas

terutama untuk mengurut bahagian luar yang sakit dan terseliuh. 'Semburan gas minyak'

pernah dilaporkan di Bagan Datoh, Perak.

Sebelum 1950-an Jabatan Geologi tidak mendapati minyak terdapat di bahagian daratan

Semenanjung Malaysia.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

7

6.0 Peranan Petroleum

Petroleum merupakan sumber tukaran wang asing kepada negara.

Petroleum merupakan daya penggerak kepada pembangunan negara.

Minyak menjadi nadi kepada pembangunan kawasan setempat seperti di Miri,

Sarawak, Kerteh di Terengganu dan Port Dickson di Negeri Sembilan.

Teknologi dan kepakaran berkaitan petroleum telah dapat dipindahkan ke Malaysia

hasil kerjasama dengan syarikat multi nasional dari Belanda, Britain dan Amerika.

Peluang pekerjaan yang membabitkan jutaan penduduk Malaysia telah dapat

diwujudkan.

7.0 Akta Petroleum 1974

Hasil Petroleum adalah suatu sumber baru bagi negara ini. Sumber baru ini bergantung

kepada tiga Akta Parlimen iaitu Akta Pelantaran Benua 1963 (Continental Sheft Act 1963),

Akta Perlombongan Petroleum 1963 (Petroleum Mining Act 1963) dan Akta Petroleum 1974

(Petroleum Development Act 1974).

Tiap-tiap Akta ini mempunyai sejarahnya yang tersendiri. Pada awal tahun 1960-an,

Presiden Amerika Syarikat, Lyndon B. Johnson telah melawat Malaysia. Hasil daripada

lawatan itu, Allahyarham Tun Abdul Razak telah menasihatkan Kerajaan Malaysia mencari

jalan untuk melibatkan kapal perang Amerika Syarikat (US Seventh Fleet) untuk mengawal

keselamatan di perairan Laut China Selatan.

Atas hasrat inilah Parlimen Malaysia meluluskan dua Akta iaitu Akta Pelantaran

Benua 1963 (Continental Sheft Act 1963) dan Akta Perlombongan Petroleum 1963

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

8

(Petroleum Mining Act 1963). Mengikut kedua-dua Akta ini, mana-mana syarikat yang

hendak mencari minyak hendaklah mendapat lesen daripada kerajaan negeri. Sekiranya,

tempat yang hendak dicari itu berada di dalam kawasan perairan negeri (3 batu nautika

daripada pantai) meski pun Konvensyen Geneva 1958 telah meluaskan kawasan perairan

kepada 12 batu nautika. Kawasan tiga batu nautika ini dikenali dengan nama onshore.

Tetapi sekiranya tempat yang hendak dicari itu berada di luar kawasan perairan

pantai, kawasan itu dinamakan Continental Shelf atau offshore maka Lesen hanya

dikeluarkan oleh Kerajaan Persekutuan. Di bawah kedua-dua Akta ini terdapat beberapa buah

syarikat minyak yang termasyur seperti Shell, Esso dan Conoco telah membuat permohonan

dan mendapatkan lesen untuk mencari minyak di Continental Shelf (off shore) di dasar Laut

China Selatan, iaitu berhadapan sepanjang pantai timur Semenanjung Malaysia.

Akta Pembangunan Petroleum, 1974 ( “PDA”), yang mulai berkuatkuasa pada 1

Oktober 1974, membawa kepada tertubuhnya Petronas dan diserah hak petroleum yang

didapati dan diperolehi di daratan atau luar pantai Malaysia kepada Petronas.

Di bawah Akta Pembangunan Petroleum, 1974 (PDA), setiap daripada 13 Negeri di

Malaysia telah menandatangani Perjanjian yang sama dan Geran Penyerah Hakkan pada

tarikh yang berbeza dalam tahun 1975/1976 dengan Petronas bagi menyerah hak pemilikan

masing-masing terhadap petroleum kepada Petronas dengan pertimbangan Petronas

membayar kepada setiap Negeri di mana petroleum dihasilkan samada di daratan dan lautan

dengan bayaran tunai dalam bentuk jumlah tahunan setara dengan 5% daripada nilai

petroleum yang dihasilkan di mana-mana negeri yang berkenaan.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

9

8.0 Penubuhan PETRONAS

Penubuhan 17 Ogos 1974, Petroleum Nasional, PETRONAS, ditubuhkan di bawah Akta

Syarikat-Syarikat,1965. Dalam perutusan diraja di Parlimen pada 5 November 1974, Seri

Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong bertitah demikian mengenai perkara itu:

“ Kerajaan Beta telah pun menubuhkan Perbadanan Petroleum Nasional iaitu

PETRONAS, yang diberi kuasamilik dan kawalan ke atas semua perkara-perkara

berkaitan dengan petroleum di samping menyertai secara aktif di semua peringkat

perusahaan itu dari pengeluaran hinggalah kepada pengedaran. Dengan ini Kerajaan

akan dapat menentukan bahawa rakyat dan negara akan mendapat manfaat yang

sebesar-besarnya dari kekayaan hasil bumi ini. Ini adalah sesuai dengan hasrat kita

untuk berdikari di dalam semua lapangan seperti pengeluaran baja, bahan-bahan

mentah bagi membuat plastik dan lain-lain barang yang ada kaitan dengan perusahaan

petroleum. Oleh yang demikian ramai rakyat kita akan berpeluang mendapat

pekerjaan dan memperolehi kemahiran. Dalam perusahaan petroliam ini peluang-

peluang baru akan muncul dan perkara ini akan tidak dapat tidak akan menolong

Kerajaan Beta terus melaksanakan Dasar Ekonomi Baru”.

Pada 1 Oktober 1974, Akta Kemajuan Petroleum diluluskan di Parlimen. Akta ini meletakkan

kepada PETRONAS kesemua hakmilik dan kawalan ke atas sumber petroleum negara, dan

menjadikan PETRONAS bertanggungjawap untuk mengurus sumber ini demi kepentingan

negara. Akta Kemajuan Petroleum itu juga telah membentuk Majlis Penasihat Petroleum

Negara yangbertanggungjawap menasihati Perdana Menteri mengenai perkara-perkara yang

berhubung dengan petroleum dan petrokimia.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

10

9.0 Matlamat PETRONAS

Kenyataan terperinci tentang matlamat penubuhan PETRONAS tidak terdapat dalam satu-

satu dokumen rasmi kerajaan, tetapi berdasarkan kepada titah diraja yang terdahulu daripada

ini dan kenyataan dasar dalam Rancangan Malaysia Ketiga, matlamat penubuhan

PETRONAS boleh digariskan seperti berikut:

Untuk melindungi hak kedaulatan negara dan hak kepentingan yang sah bagi rakyat

Malaysia untuk memiliki dan memajukan sumber petroluem.

Untuk melaksanakan perancangan yang sempurna bagi mengusahahasil dan

menggunakan sumber petroleum dengan cara yang teratur agar dapat memenuhi

keperluan sekarang dan masa depan negara.

Untuk menyertai secara aktif dalam pengusaha hasilan petroleum dan memasar serta

mengedarkan petroleum dan hasil petroleum.

Untuk memastikan yang pasaran tempatan dibekalkan dengan petroleum dan hasil

petrokimia dengan harga yang berpatutan.

Untuk menggalakan penyertaan rakyat tempatan dalam membuat, memasang dan

membina loji dan alat perkakas untuk kegunaan industri petroleum dan dalam

menyediakan perkhidmatan tambahan dan sokongan

Untuk memastikan rakyat Malaysia secara keseluruhannya menikmati faedah

sepenuhnya daripada pembangunan industri petroleum negara.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

11

10.0 Perkembangan PETRONAS 1974-1984

Dengan berkuatkuasanya Akta Kemajuan Petroleum, pengurusan secara sempurna dan

operasi seharian industri petroleum Malaysia terletak sepenuhnya di tangan PETRONAS.

Langkahnya yang pertama ialah menukarkan Sistem Konsesi yang usang kepada Perjanjian

Perkongsian Pengeluaran yang di dalamnya termuat konsep baru tentang pemilikan dan

pengawalan negara terhadap industri petroleum, di samping perkongsian yang lebih saksama

kepada negara bagi sebarang petroleum yang dikeluarkan dari wilayah Malaysia.

Masa yang diambil adalah agak lama juga sebelum peraturan baru ini dapat

diperkenalkan, tetapi pada akhir tahun 1976, Perjanjian Perkongsian Pengeluaran

ditandatangani dengan tiga buah syarikat pengeluar minyak, iaitu Sabah Shell, Sarawak Shell

dan Esso.

Pada peringkat awal penubuhannya, PETRONAS terpaksa menumpukan perhatian

yang lebih kepada penyeliaan dan pengawalan kegiatan eksplorasi dan kontraktornya untuk

memastikan supaya industri petroleum berkembang dengan sihat dan teratur. PETRONAS

terpaksa memperkenalkan cara kawalan yang sempurna, serta mengadakan prosedur dan

peraturan berhubung dengan operasi petroleum di Malaysia supaya ianya berjalan selaras

dengan dasar petroleum negara dan piawaian antarabangsa yang paling tinggi.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

12

11.0 Konsep dan Cara Agihan Hasil Petroleum Di Malaysia

Di bawah AKTA Petroleum 1974, wang royalti bermaksud ‘wang tunai’ yang akan di

bayar kepada sesebuah negeri yang mendatangani perjanjian dengan Petronas pada tahun

1975/76 Negeri negeri tersebut akan mendapat bayaran tunai sebanyak 5% daripada nilai

petroleum yang ditemui dalam negeri berkenaan. Semua negeri adalah sama haknya.

Walaupun negeri-negeri tersebut adalah sama haknya, tetapi negeri-negeri tersebut

perlulah mempunai kelayakan-kelayakan khusus yang akan memungkinkan negeri-negeri itu

untuk menerima royalti 5% petroleum. Kelayakan kerajaan-kerajaan negeri untuk

mendapatkan bayaran tunai 5% seperti yang disebut dalam perjanjian antara Petronas dan

kerajaan Negeri tahun 1975/1976 adalah Telaga minyak atau gas mesti berada dalam

sempadan negeri iaitu bumi negeri berkenaan serta perairan wilayah negeri iaitu sejauh 3 batu

nautika yang diukur dari paras air surut (ordinan Darurat (Kuasa-Kuasa Perlu) No.7 Tahun

1969).

Tetapi bagi kerajaan Sabah dan Sarawak, yang masih menerima royalti bagi hasil

pengeluaran petroleum walaupun telaga minyak berada di luar kawasan lingkungan 3 batu

nautika kerana sebelum tahun 1974, kerajaan negeri Sabah dan Sarawak teleh sedia

mempunyai kedudukan tersendiri terhadap hak royalti melalui kuatkuasa perjanjian serta

kuatkuasa Akta Pelantar Benua 1966. Ia merupakan sejarah dan hak istemewa yang diiktiraf

semasa menyertai Malaysia pada tahun 1963. Justeru itu, kerajaan persekutuan dan syarikat

Petronas tidak menggangu hak istimewa yang telah diiktiraf ini.

Walaubagaimana pun tuntutan atau pembayaran wang ehsan oleh kerajaan

persekutuan kepada kerajaan negeri tidak termaktub dalam Perjantian Petroleum 1974.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

13

12.0 Hak Kerajaan Pusat

Kerajaan persekutuan Malaysia di bawah kepimpinan Datu Seri Najib Razak, hanya

mempunyai hak dalam menentukan pembayaran wang ehsan kepada kerajaan negeri. Wang

ehsan ini akan dibayar dalam bentuk pembangunan. Pembayarn wang ehsan yang berbentuk

bukan wang dimeterai pada tahun 2000 di bawah pentadbiran Tun Dr Mahathir Mohammed.

Pembanguan ini mestilah berlandaskan kepada kebajikan rakyat di dalam sesebuah negeri

tersebut.

Selalunya wang ehsan yang dibayar adalah kepada negeri negeri yang mempunyai

telaga cari gali diluar lingkunag kawasan kelayakan seperti yang termaktub di dalam Akta

Petroleum 1974. Kerajaan Persekutuan tidak mempunyai untuk hak mempertikaikan perkara-

perkara yang termaktub di dalam Akta Petroleum Malaysia 1974 namun sekiranya ia

bercanggah dengan perlembagaan, maka Kerajaan Persekutuan boleh mengambil langkah

langkah yang sewajarnya.

13.0 Hak Kerajaan Negeri

Kerajaan Negeri di Malaysia mempunyai haknya yang tersendiri jika kerajaan negeri terbabit

telah mandatangani perjanjian dengan dengan Petronas Malaysia di bawah Akta Petrileum

1974. Menurut perjanjian Akta Petroleum 1974, sesebuah kerajaan negeri berhak dalam

mandapat royalti 5% dari Petronas sekiranya telaga minyak berada dalam lingkunga 3 batu

nautika dari perairan sesebuah negeri itu. Ini jelas menunjukkan bahawa kerajaan negeri telah

memberi kebenaran kepada syarikat Petronas untuk menjalankan perniagaannya dan berhak

mendapat tuntutanya sekiranya terdapat kelayakan-kelayakan seperti termaktub dalam Akta

Petroleum 1974.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

14

14.0 Isu Royalti Petroleum Kerajaan Kelantan

Kerajaan negeri Kelantan telah manuntut hak untuk mendapat royalti 5% dari syarikat

Petronas pada tahun 1999. Kerajaan Kelantan menuntut hak untuk mendapat royalti kerana

berpendapat bahawa telaga cari gali berada dalam lingkungan 3 batu nautika dari persisiran

pantai negeri Kelantan. Namum begitu, tuntutan itu telah ditolak oleh kerajaan persekutuan

dan akhirnya kerajaan persekutuan bersetuju untuk membayar wang ehsan kepada kerajaan

negeri Kelantan.

Kerajaan persekutuan telah meneliti isu tuntutan royalti petroleum oleh Kerajaan

Kelantan dengan mendalam dan terperinci dari pelbagai sudut, termasuk sudut perundangan

berkaitan kuasa-kuasa Kerajaan serta pengurusan hasil petroleum negara. Dari segi

perundangan, Negeri seperti Kelantan hanya mempunyai hak untuk menuntut pembayaran

royalti bagi sumber petroleum yang dihasilkan daripada perairan Negeri tersebut. Dalam hal

ini, perairan Negeri Kelantan adalah ditakrifkan sebagai kawasan yang terletak tidak melebihi

tiga batu nautika yang diukur dari tikas air surut (low water mark, dengan izin) atau pesisir

pantai negeri tersebut.

Pada masa ini, tidak ada pengeluaran petroleum dalam kawasan perairan Negeri

Kelantan Oleh itu, dari segi perundangan, Kerajaan Negeri Kelantan tidak ada hak untuk

menuntut pembayaran royalti petroleum.

Kerajaan Persekutuan telah mengambil keputusan untuk menyediakan peruntukan

wang ehsan bagi Negeri Kelantan, sama seperti Negeri Terengganu. Keputusan ini juga

mengambil kira keperluan untuk terus membangunkan Negeri Kelantan dan juga

meningkatkan kesejahteraan rakyatnya, selaras dengan arus pembangunan perdana Negara.

Petronas telah memaklumkan Kerajaan bahawa pada masa ini hanya terdapat sebuah

medan petroleum yang mengeluarkan hasil (producing field, dengan izin) dan ianya terletak

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

15

di luar perairan Negeri Kelantan. Medan tersebut adalah medan Bumi Selatan yang terletak di

dalam Blok PM301.

Pemberian wang ehsan kepada Negeri Kelantan akan mengambil kira pengeluaran

dan penjualan petroleum daripada medan Bumi Selatan. Penyaluran wang ehsan pertama

tersebut dibuat pada tahun 2010 setelah maklumat terperinci mengenai jumlah pengeluaran

gas serta tatacara berkaitan dimuktamadkan. Bagi memastikan pengagihan wang ehsan ini

dapat dinikmati manfaatnya secara langsung oleh rakyat Negeri Kelantan, peruntukan wang

tersebut disalurkan dalam bentuk projek pembangunan serta program pembasmian

kemiskinan dalam Negeri Kelantan yang dilaksanakan secara telus oleh Kerajaan

Persekutuan setelah berunding dengan Kerajaan Negeri Kelantan.

15.0 Isu Wang Royalti Kerajaan Terengganu pada tahun 1999 hingga 2000

Kenyataan Tun Dr. Mahatir tentang isu wang royalti ini disokong oleh Tan Sri Wan Mokhtar

Ahmad, bekas Menteri Besar Terengganu yang menyatakan Terengganu tidak mempunyai

hak ke atas wang minyak kerana ia bukanlah royalti yang wajib dibayar oleh kerajaan pusat.

Beliau menegaskan perjanjian antara kerajaan Terengganu dengan PETRONAS yang

ditandatangani pada 22 Mac 1975 di bawah Akta Kemajuan Petroleum 1974

“ bukanlah satu bentuk perjanjian tetapi persefahaman kerana persetujuan telah

dicapai atas dasar ihsan Kerajaan Pusat memandangkan Terengganu begiti daif ketika

itu dan perlu dibantu bagi membangunkan rakyatnya. Tambahan pula kedua-dua

kerajaan iaitu Pusat dan Negeri adalah kerajaan Barisan Nasional”

Sebagai reaksi kenyataan tersebut, Tan Sri Mohd Hassan Marican, presiden dan ketua

pegawai eksekutif Petronas sehari kemudiannya menyatakan PETRONAS akan tetap

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

16

membayar kepada kerajaan Terengganu berdasarkan kepada perjanjian yang ditandatangani

antara PETRONAS dan kerajaan Terenggangu pada 22 Mac 1975, melainkan terdapat arahan

sebaliknya.

Sejak dari kenyataan Tun Dr. Mahathir akan diikuti oleh beberapa pemimpin lain

tentang isu pembayaran wang royalti kepada Terengganu, akhirnya pada 5 September 2000,

kerajaan pusat dengan rasminya mengumumkan bayaran royalti kepada kerajaan Terenganu

akan diberhentikan dan digantikan dengan program pembiayaan wang ehsan.

Kerajaan pusat menjelaskan tindakan ini terpaksa diambil demi untuk memastikan rakyat

Terengganu mendapat pembelaan terus daripada kerajaan Persekutuan dan mempunyai

peluang seluas-luasnya untuk membaiki kehidupan masing-masing.

16.0 Dari Royalti Ke Wang Ehsan Kerajaan Terengganu

Punca utama yang menyebabkan berlakunya pertikaian ini ialah kerana kerajaan pusat

berpendapat tindakannya membatalkan perjanjian antara kerajaan Terengganu dan

PETRONAS yang ditandatangani pada 22 Mac 1975 adalag tidak berlawanan dengan

perentukan undang-undang.

Seksyen1 (1) perjanjian tersebut menyebut :

“PETRONAS hendaklah membayar wang tunai kepada Kerajaan negeri secara

bayaran tahunan sebanyak yang setara dengan lima peratus dari nilai petroleum yang

didapati di Terengganu dan dijual oleh PETRONAS atau agen-agennya..”

Bayaran ini hendaklah dibuat setiap enam bulan sekali, iaitu sebelum 1 September bagi

petroleum yang diperolehi dan dijual dalam tempoh enam bulan yang pertama, dan 1 Mac

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

17

tahun berikut bagi petroleum yang diusahakan dan dijual dalam tempoh enam bulan yang

kedua, iaitu daripada bulan Julai hingga Disember. Datuk Rais Yatim, menteri di Jabatan

Perdana Menteri menyatakan isitilah royalti yang digunakan oleh kerajaan Terengganu

sebagai tidak tepat kerana:

“tidak ada dimana-mana dalam perjanjian ini yang boleh boleh difahamkan sebagai

bayaran royalti”

Katanya, perjanjian itu adalah ihsan kerajaan pusat sahaja yang diketuai oleh Perdana

MenteriTun Abdul Razak bagi membela nasib rakyat Terengganu yang miskin ketika itu.

Beliau juga menjelaskan kerajaan negeri tidak ada hak ke atas perjanjian tersebut kerana

minyak yang diusahkan dan diperolehi oleh PETRONAS adalah berpunca dari dasar laut

terbuka, iaitu yang dipunyai oleh kerajaan pusat. Ini kerana setelah menandatangani

perjanjian pada 22 Mac 1975, Terengganu telah menyerahkan haknya ke atas minyak kepada

kerajaan pusat buat selama-lamanya.

Bagaimanapun, bagi Sabah dan Sarawak, kedua-dua negeri tersebut hak menerima

bayaran royalti berdasarkan kepada dua peruntukan undang-undang, iaitu Akta Kemajuan

Petroleum 1974 dan Akta Pelantar Benua 1996. Selain itu. Sabah dan Sarawak mempunyai

hak yang dijamin oleh perlembangaan di bawah peruntukan Perkara 112C(4) dan Bhagian V

Jadual Kesepuluh Perlembangaan (seksyen 1 dan 3).

Berlawanan dengan tafsiran kerajaan pusat, kerajaan PAS Terengganu mempunyai

pandangan yang berbeza. Mengenai tanggapan kerajaan pusat bahawa Terengganu tidak

layak menerima royalti kerana tidak ada locus standi dari segi undang-undang, kerajaan PAS

menyatakan tanggapan sedemikian adalah tidak tepat. Tun Salleh Abas, Pengerusi

Jawatankuasa Hisbah dan Tugas-tugas Khas Terengganu, yang juga bekas Ketua Hakim

Negara menegaskan Seksyen 2 Akta Kemajuan Petroleum 1974 menyatakan bahawa hak

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

18

kepunyaan petroleum keseluruhannya sama ada di darat atau di laut adalah terserah kepada

dan penyerahan hak kepunyaan ini akan berkuat kuasa apabila surat acara penyerahan telah

ditandatangani.

Kerajaan Terengganu juga berhujah bahawa hakikat PETRONAS membuat perjanjian

dengan negeri Terengganu sudah cukup untuk membuktikan bahawa kerajaan pusat, sebelum

daripada tewasnya UMNO di Terengganu, mengakui bahawa minyak yang dijumpai di

Terengganu adalah hak negeri tersebut. Selain itu, kerajaan Terengganu juga menyatakan

peruntukan Perlembangaan Persekutuan sendiri yang memperuntukkan bahawa tanah adalah

dalam bidang kuasa kerajaan negeri sudah jelas untuk menunjukkan bahawa minyak yang

dijumpai di perairan Terengganu adalah hak Terengganu. Ini kerana konsep tanah biasanya

meliputi segala yang ada di dalam dan di atas bumi, termasuklah sungai dan laut. Justeru

itulah, hujah kerajaan Terengganu, PETRONAS telah membuat perjanjian dengan kerajaan

negeri Terengganu untuk mendapatkan hak mengusahakan pengeluaran minyak, dan

sebagainya balasannya bersetuju untuk memberi bayaran tunai sebanyak lima peratus

daripada hasil yang diperolehi kepada negeri Terengganu.

Kerajaan Terengganu juga mentanggah hujah kerajaan pusat bahawa Terengganu

tidak layak menerima wang royalti kerana dalam perjanjian pada 22 Mac 1975, bayaran wang

tunai ini tidak diberi sebarang nama sama ada royalti atau ehsan. Sanggahan ini dibuat kerana

kerajaan pusat menyembunyikan fakta bahawa satu lagi perjanjian dibuat antara PETRONAS

dan kerajaan Terengganu pada 16 September 1957, yang menyebut dengan jelas nama

bayaran wang tunai ini sebagai bayaran royalti. Ini disebut dalam surat Tan Sri Abdullah

Salleh selaku presiden PETRONAS kepada Dato’ Amar Diraja. Menteri Besar Negeri

Terengganu. Surat ini merakam persetujuan diantara PETRONAS dengan negeri Terengganu

tentang bagaimanakah lima peratus royalti itu dikira atau dihitung. Cara mengira

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

19

pembahagian kentungan ini dipanggil perkongsian pengeluaran. Dalam hal ini, syarikat yang

terlibat dalam pengeluaran, iaitu Eso dan Shell bersetuju membayar 10 peratus royalti

daripada penegluaran itu kepada PETRONAS yang mana PETRONAS kena membayarnya

pula separuh daripada itu kepada kerajaan persekutuan dan separuhnya lagi, iaitu lima peratus

kepada kerajaan Terengganu atau mana-mana kerajaan negeri yang mempunyai minyak.

Manakala 20 peratus daripada pengeluaran diambil oleh syarikat yang mengeluarkan minyak

dan selebihnya 70 peratus hendaklah di beri kepada PETRONAS.

Menjawap tuduhan kerajaan pusat yang menyatakan bahawa wang minyak di bayar

kepada Terengganu selama ini sebagai tanda persahabatan dan muhibah, dan juga kerana

Terengganu sebagai sebuah negeri miskin, Salleh Abas menyatakan ini sebagai tidak benar

negara,

“ negeri Terengganu mendapat royalti bukan dengan sebab Tun Razak kata mesti beri

kepada Terengganu [kerana ia miskin] tetapi kerana minyak didapati di Terengganu”

Pemimpin PAS juga menyatakan bahawa pada hari inipun jika hendak dikatakan Terengganu

sudah kaya yang mewajarkan royalti ditarik balik, anggapan itu adalah tidak tepat. Ini kerana

kerana kadar kemiskinan di Terengganu adalah kedua tertinggi di Malaysia, iaitu 17.3 peratus

selepas Kelatan 19.2 peratus. Pendapatan bulanan isi rumah di Terengganu pada tahun 1988

adalah juga kedua terendah iaitu RM 1,497 selepas Kelantan RM 1,249. Dalam hal ini,

mereka menghujah biar pun Terengganu mempunyai hasil,minyak, namun Terengganu tetap

miskin kerana dibawah kerajaan dahulu, biar pun ada industri petroleum dan gas, tidak ada

kesan limpahan yang berlaku. Justeru itu, jika alasanya dulunya Terengganu dibantu kerana

ia miskin,maka sekarang ini pun Terengganu wajar juga dibantu kerana ia tetap miskin.

Berkaitan dengan pendapat kerajaan pusat yang menyatakan bahawa Terengganu

tidak layak mendapat royalti minyak kerana kawasan perairannya cumalah tiga batu nautika

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

20

dari pantai sahaja, sedangkan minyak dijumpai sejauh 197 nautika batu dari pantai, Tun

Salleh Abas berhujah sebaliknya. Katanya:

“Continental shelf ialah dasar laut yang mulai daripada pantai negeri Terengganu atau

mana-mana negeri sahaja, sehinggalah jauh ke lautannya pada satu tempat atau paras

yang mana naiknya sekadar 200meter. Ini boleh jadi dua atau 300 batu asalkan dasar

laut negeri itu berasal atau bersambung daripada paras pasang surut sesebuah pantai

sehinggalah sampai ke satu tempat atau garisan yang mana paras dalamnya tidak lebih

dari 200 meter. Sekiranya lebih boleh juga dikirakan continental shelf atau dasar

lautan pada negeri itu’’.

Perbincangan di atas menunjukkan bahawa punca berlakunya pertikaian antara kerajaan pusat

dan kerajaan negeri berkaitan dengan wang royalti ini adalah kerana perbezaan tafsiran

kepada peruntukan undang-undang yang ada. Kerajaan Terengganu pusat berhujah atas dasar

bayaran royalti kepada Terengganu tidak ada dalam peruntukan perjanjian dan dahulunya

Terengganu diberi wang minyak kerana ia negeri yang miskin. Kerajaan Teremgganu pula

menganggap tindakan kerajaan pusat menghentikan bayaran secara tunai kepadanya atas hasil

petroleum yang digali menunjukan kerajaan pusat tidak menghormati perjanjian di antara

kerajaan Terengganu dengan PETRONAS, memperkecilkan kuasa parlimen yang telah

meluluskan Akta Petroleum itu dan membelakangi keputusan rakyat Terengganu yang

menolak UMNO.

Mengapa Kerajaan Pusat berbuat sedemikian?

Tindakan kerajaan pusat menghentikan bayaran royalti kepada kerajaan Terengganu dan

menggantikannya dengan program pembiayaan wang ehsan mendapat reaksi dari pelbagai

pihak. Ada yang menyokong dan ada yang membangkang atas alasan yang tersendiri.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

21

Terdapat beberapa sebab mengapa kerajaan pusat bertindak menarik balik

pembayaran wang royalti kepada kerajaan Terengganu. Selain dari menyatakan kerajaan

Terengganu tidak ada hak dari segi undang-undang seperti yang telah dibincangkan di atas,

kerajaan pusat juga menghujah tindakan ini terpaksa dilakukan kerana kerajaan PAS tidak

pandai mengurus duit untuk dimanfaatkan bagi tujuan pembangunan negeri. Kerajaan pusat

menghujah bahawa wang yang telah dibayar kepada kerajaan Terengganu pada bulan

Februari 2000 sebanyak RM432 juta telah dibelanja dengan boros oleh kerajaan negeri,

bukan untuk tujuan pembangunan, tetapi untuk kepentingan parti. Jadi, kerajaan pusat perlu

menilai semula pembayaran penggunaan wang royalti kepada Terengganu agar ia tidak

disalah gunakan. Datuk Idris Jusoh, Timbalan Pengerusi Perhubungan UMNO Terengganu

menyatakan kerajaan negeri tidak mempunyai perancangan dalam membelanjakan wang

minyak dan tidak boleh memberitahuke manakah wang sebanyak RM432 juta yang telah

dibayar dibelanjakan. Beliau menyatakan kerajaan negeri membelanjakan wang dengan boros

untuk tujuan lawatan exco ke luar negeri, menyambut kedatangan tetamu luar, mengadakan

seminar di hotel, dan memberikan jawatan besar dengan gaji yang lumayan kepada

penyokong PAS. Beliau berhujah cara perbelanjaan yang sebegini “tidak akan

menguntungkan rakyat dan sebab itulah kerajaan pusat bertindak menarik balik pembayaran

wang royalti kepada kerajaan Terengganu dan menggantikannya dengan wang ehsan”.

Selain itu, kerajaan pusat juga berhujah bahawa tindakan ini perlu diambil demi untuk

memberi keadilan kepada negeri-negeri lain yang mendakwa pemberian royalti tersebut

adalah tidak adil. Ini dapat dilihat dari kenyataan Datuk Mustapha Mohamed, Penasihat

Kementerian Kewangan yang menyatakan “ Ada beberapa Menteri Besar dan Ketua Menteri

yang lantang bersuara menentang pemberian royalti ini”.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

22

Kerajaan pusat juga berhujah tindakan ini diambil demi untuk membela rakyat

Terengganu seluruhanya daripada terus didiskriminasikan oleh kerajaan PAS yang hanya

menjaga penyokong PAS sahaja. Penyokong UMNO dikatakan dibuli oleh kerajaan PAS;

mereka yang mendapat bantuan kebajikan ditarik balik bantuan mereka. Atas alasan inilah

maka kerajaan pusat bertindak menarik balik bayaran royalti kepada kerajaan PAS. Hashim,

Senator Rosli Hassan, Ketua Penerangan UMNO Dunggun menghujah,

Hak pembayaran royalti minyak adalah ‘hak’ Kerajaan Pusat dan...apa yang diberikan

kepada Terengganu sebelum ini adalah ‘keistimewaan’. Semasa Terengganu di bawah

kerajaan Barisan Nasional (BN) dahulu, ia diberi keistimewaan kerana ditadbir oleh parti

yang mempunyai dasar yang sama dengan Kerajaan Pusat. Apabila Pas memerintah negeri

ini, keistimewaan itu sememangnya wajar dikaji balik kerana sudah wujud banyak perbezaan.

Di pihak kerajaan Terengganu pula, mereka mempunyai hujah yang berbeza. Mereka

mengatakan tindakan kerajaan pusat ini adalah satu tindakan dendam politik yang bertujuan

untuk menjatuhkan kerajaan PAS. Tanpa adanya wang sejumlah RM 810 juta yang dijangka

akan diterima oleh kerajaan Terengganu, maka kerajaan pusat dapat menunjukkan kepada

rakyat Terengganu, maka kerajaan pusat dapat menunjukkan kepada rakyat Terengganu

bahawa kerajaan PAS miskin, tidak ada wang, tidak pandai memerintah dan sebab itulah

gagal membawa pembangunan seperti yang dijanjikan. Kerajaan pusat dikatakan takut

sekiranya wang itu dikeluarkan PAS untuk digunakan bagi kepentingan rakyat seperti

menghapuskan tol, menghapuskan cukai pintu dan beberapa cukai lain. UMNO juga takut

dengan dasar kerajaan PAS yang menggunakan wang minyak untuk menaikkan gaji imam

dan ketua kampung, dan memberikan pinjaman kereta dan rumah tanpa faedah kepada

pegawai kerajaan. Justeru keyakinan UMNO bahawa adalah sukar baginya untuk merampas

kembali Terengganu dari tangan PAS sekiranya kerajaan PAS dapat meneruskan janji-janji

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

23

pilihan rayanya, maka PAS berhujah bahawa UMNO pun menggantikan wang royalti dengan

wang ehsan.

Selain itu, pemimpin PAS juga berhujah UMNO bertindak begini kerana ia tidak

mahu melihat PAS berterusan mendapat sokongan rakyat. Presiden parti gabungan PAS

dalam Barisan Alternatif (BA) dari Parti Rakyat Malaysia, Syed Husin Ali dalam kertas

kerjanya di Munaqasyah Royalti Minyak anjuran kerajaan Terengganu pada 21 Oktober 2000

menghujah tindakan kerajaan pusat ini sebagai satu tindakan politik Tun Dr. Mahatir untuk

menyekat perkembangan PAS-BA. Beliau tahu bahawa jikalau diselenggara dengan baik,

wang royalti itu boleh digunakan untuk projek-projek pembangunan yang betul-betul

menguntungkan golongan miskin dan sederhana di Terengganu. Dengan denikian akan

timbul satu model bagaimana hasil negara boleh digunakan untuk kebajikan dan

kesejahteraan rakyat ramai dan bukannya untuk kekayaan segelintir orang yang rapat dengan

pucuk pimpinan yang berkuasa saja.

17.0 Implikasi Krisis Wang Royalti Ke Atas Politik Terengganu

Sebelum pilihan raya umun 1999, kedudukan dan suasana politik Terengganu tidaklah

hangat. Hubungan antara kerajaan pusat dan kerajaan negeri adalah baik. Keadaan ini tidak

susah untuk difahami kerana kerajaan negeri dikuasai oleh parti yang sama dengan parti yang

memerintah di peringkat pusat. Apabila kerajaan UMNO tewas mengejutkan kepada PAS

dalam pilihan raya umum 1999, hubungan kerajaan pusat dengan kerajaan negeri menjadi

tegang. Salah satu faktor utama yang menyebabkan wujudnya ketegangan ini adalah

disebabkan oleh tindakan kerajaan pusat menarik balik pembayaran royalti minyak kepada

kerajaan Terengganu dan menggantikannya dengan wang ehsan.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

24

Tindakan kerajaan pusat ini menimbulkan pelbagai implikasi. Pertama, ia mencabul

sistem federalisme negara kerana tindakan ini dibuat tanpa konsultasi dengan kerajaan

Terengganu. Mengikut Wheare, prinsip penting dalam sebuah sistem persekutuan ialah

wujudnya dua peringkat kerajaan, iaitu kerajaan pusat dan kerajaan negeri dan setiap kerajaan

ini hendaklah dihadkan bidang kuasa masing-masing dan pada ketika yang sama setiap satu

badan ini perlulah bebas serta tiada campur tangan antara satu sama lain. Dilihat dari aspek

ini, apabila kerajaan pusat menghentikan pembayaran wang royalti dan menubuhkan JPP

untuk membelanjakan wang tunai kepunyaan kerajaan Terengganu, maka ia dilihat sebagai

tidak mengiktiraf pilihan rakyat Terengganu, maka ia dilihat sebagai tidak mengiktiraf pilihan

rakyat Terengganu dan juga sebagai pencabulan kepada kedaulatan negeri Terengganu

sebagai sebuah daripada tiga belas buah negeri dalam Persekutuan Malaysia.

Biarpun kerajaan pusat menyatakantindakannya ini tidak berlawanan dengan

peruntukan perlembangaan, namun bagi pemerhati politik, tindakan ini dibuat semata-mata

atas alasan politik untuk menujukkan kepada rakyat bahawa kerajaan Terengganu gagal

melaksanakan pembangunan negeri melainkan kerajaan pusat. Bagi penganalisis undang-

undang pula, mereka berpendapat tindakan kerajaan pusat adalah berlawanan dengan Perkara

80 Perlembangaan Persekutuan yang memperuntukkan kuasa pemerintahan kerajaan pusat

tidak boleh melampaui apa-apa perkara yang berada dalam bidang kuasa negeri.

Kedua, tindakan kerajaan pusat ini mempunyai implikasi ke atas sempadan negeri.

Jikalah kemudiannya mahkamah mendapati perairan lautan luas yang menjadi pertikaian

adalah hak Terengganu, maka tindakan kerajaan pusat ini adalah tidak sah mengikut Perkara

2 Perlembangaan Persekutuan kerana perubahan sempadan perairan negeri ini hanya boleh

dilakukan dengan persetujuan Majlis Raja-Raja yang mana dalam soal ini persetujuan dari

Majlis Raja-Raja tidak diperolehi. Selain itu, tindakan kerajaan pusat menyatakan hak Sabah

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

25

dan Sarawak keatas wang royalti adalah tidak sama dengan hak Terengganu mempunyai

implikasi yang besar dari segi kedudukan negeri-negeri dalam Persekutuan Malaysia. Ini

kerana Perkara 1(2) Perlembangaan Persekutuan menyatakan Persekutuan Malaysia adalah

terdiri dari tiga belas buah negeri. Dalam hal ini apabila Sabah dan Sarawak diberi definisi

yang berlainan ke atas kawasan perairan mereka berbanding Terengganu, maka ia membawa

tanggapan bahawa Malaysia adalah negara persekutuan yang bukan terdiri daripada tiga belas

buah negeri, tetapi terdiri dari tiga entiti Malaya, Sabah dan Sarawak.

Ketiga, sumber kewangan kerajaan negeri Terengganu terjejas teruk berikutan

tindakan kerajaan pusat ini. Ini dapat dilihat dari kenyataan Mustafa Ali, Pengerusi

Jawatankuasa Pembangunan Ekonomi, Petroleum dan Sumber Manusia Negeri yang

menyatakan bahawa 75 hingga 80 peratus sumber hasil kerajaan Terengganu adalah

bergantung kepada bayaran royalti semenjak minyak dijumpai. Dengan kehilangan sumber

tersebut, hasil yang diperolehi dalam negeri hanyalah tinggal 20 hingga 25 peratus sahaja,

iaitu kira-kira RM180 hingga RM200 juta setahun berbanding keperluan RM500 juta untuk

belanjawan mengurus. Setiausaha Kerajaan Terengganu (SUK) menyatakan kesan daripada

tindakan kerajaan pusat ini, kerajaan negeri tidak dapat beroperasi dengan baik untuk

membawa pembangunan kepada rakyat kerana terpaksa membelanjakan sebanyak RM 146

juta setahun untuk gaji kakitangan negeri sahaja. Ini tidak termasuk gaji untuk kakitangan

kontrak dan sambilan, bayaran utiliti, elaun dan gaji bagi kakitangan badan-badan berkanun,

agensi dan pihak berkuasa tempatan yang berjumlah lebih kurang 8,000 orang kesemuanya.

Keempat, ketiadaan royalti yang dianggarkan mencecah RM810juta bagi tahun 2000

mengakibatkan program pembangunan negeri tergendala. Contohnya, kerajaan negeri

terpaksa membatalkan pembinaan Masjid Negeri dengan kos RM200 juta dan Stadium

Negeri dengan kos RM 100 juta demi untuk memastikan wang yang ada dapat digunakan

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

26

kepada beberapa perkara lain yang lebih perlu. Selain itu, kerajaan negeri juga

menangguhkan pelaksanaan projek-projek yang belum bemula, menangguhkan pengeluaran

waran peruntukan daripada block vote, menarik balik waran peruntukan bagi kerja yang

masih belum bermula dan menolak permohonan bagi mengadakan projek-projek baru yang

melibatkan pindahan peruntukan dan tambahan peruntukan.

Kelima, hubungan kerajaan pusat dan negeri tegang. Ini boleh dilihat dari tindakan

kerajaan negeri yang membawa kes ini ke Mahkamah Persekutuan pada 8 Mac 2001. Antara

dalil yang dikemukakan oleh kerajaan Terengganu dalam samannya ialah kerajaan pusat

enggan membayar RM850 juta daripada hasil petroleum yang diperolehinya pada separuh

pertama tahun 2000; menteri kewangan telah bertindak ultra virus dengan peruntukan Akta

Pembangunan Petroleum 1974 apabila menghentikan pembayaran wang royalti kepada

kerajaan Terengganu dan menggantikannya dengan wang ehsan; dan PETRONAS telah

melanggari dua perjanjian yang ditandatanganinya pada 22 Mac 1975 dan 16 September

1987. Biarpun tindakan kerajaan negeri ini adalah selaras dengan peruntukan Perkara 128

(1)(b) Perlembangaan Persekutuan, namun kerajaan pusat tertentunya berasa tidak selesa

dengan cara kerajaan PAS ini. Keadaan ini tentunya mengakibatkan hubungan pusat dan

negeri menjadi tegang.

Keenam, dengan tiadanya wang royalti, maka kesanggupan kerajaan PAS untuk

meneruskan dasar-dasar berupa kebajikan yang dapat menyenangi hati rakyat seperti mana

janji manifesto pilihan rayanya dalam pilihan raua umum kesepuluh terpaksa dikaji semula.

Sepanjang setahun pemerintahannya, kerajaan negeri berjaya melaksanakan dasar-dasar

popular dengan membatalkan pungutan tol RM0.50 di Jambatan Sultan Mahmud,

memansuhkan cukai pintu kediaman, menambah bantuan pealajaran ketika pendaftaran

masuk ke pusat pengajian tinggi dan semasa dalam pengajian, menaikkan kadar bantuan

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

27

kepada orang miskin daripada RM60 kepada RM100 dan jika berkeluarga daripada RM150

kepada RM250, menyediakan pinjaman membeli rumah dan kenderaan tanpa faedah kepada

kakitangan kerajaan, menaikkan elaun imam dan bilal, memberi cuti dua hari seminggu, cuti

bersalin tiga bulan, menubuhkan suruhanjaya hisbah dan beberapa tindakan mencegah

masalah sosial seperti menghapuskan lesen-lesen pusat hiburan. Namun dengan masalah

kewangan yang dihadapinya, kerajaan Terengganu terpaksa pula mengamalkan dasar jimat

cermat. Antara langkah jimat cermat kerajaannya;

Membekukan projek pembangunan kerana tidak ada wang; menghentikan pembelian

akhbar dan majalah untuk pejabat kerajaan.

Menghentikan pembelian akhbar dan majalah untuk pejabat kerajaan.

Melarang seminar diadakan di hotel chalet atau pusat peranginan.

Menghentikan lawatan sambil belajar.

Menghentikan pembelian mesin, kenderaan dan perabot baru.

Sebaliknya, semua agensi kerajaan negeri seperti pejabat daerah diminta untuk membaiki

proses pengutipan cukai dan meningkatkan aspek pengurusan kewangan.

Ketujuh, tindakan kerajaan pusat ini menjejaskan kedatangan pelabur asing yang

sangat diperlukan negara untuk memulihkan ekonominya. Pelabur asing enggan melabur di

Malaysia kerana tidak ada lagi iklim pelaburan yang mesra, dan tidak lagi yakin pada sistem

politik dan undang-undang negara. Iklim sebegini tentunya tidak kondusif untuk

PETRONAS kerana sepertiga dari pendapatannya adalah datang dari aktiviti-aktiviti di luar

negara. Ini dapat dilihat dari kenyataan pengerusi PETRONAS, Tan Sri Azizan Zainal Abidin

yang menyatakan PETRONAS mempunyai kepentingannya di 24 buah negara. Antara

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

28

kepentingan utamanya ialah projek pembangunan minyak dan saluran paip di Sudan dan

pembelian Engen di Afrika Selatan, pembelian projek huluan baru di Pakistan dan Gabon dan

pembangunan minyak dan gas di Iran, Myanmar dan kawasan pembangunan bersama

Malaysia-Thai. Apabila pendapat PETRONAS merosot, limpahannya akan turut juga dirasai

oleh kerajaan pusat kerana sebahagian besar dari pendapatan negara yang digunakan untuk

tujuan pembangunan untuk tujuan pembangunan adalah datangnya dari wang PETRONAS.

Akhir sekali, tindakan kerajaan pusat ini akan menjejaskan pendapatan PETRONAS

kerana PETRONAS akan semakin sukar untuk mendapat kerjasama dari kerajaan negeri ke

atas tanah yang diperlukan untuk aktivitinya. Kerajaan Terengganu, setelah ketiadaan lagi

sumber minyak yang disekat, bagi meneruskan kemandirinnya, tentulah akan menaikkan

sewa tahunan atau premium tanah di terminal pendaratan minyak dan tapak perindustrian

PETRONAS yang mengikut Senarai Negeri dalam Jadual Kesembilan Perlembagaan adalah

di bawah bidang kuasanya. Apabila premium tanah yang disewa PETRONAS akan

meningkat menyebabkan ia pula akan mengambil tindakan untuk menaikkan harga petrol dan

gas yang memberikan kesan yang tidak sedikit kepada rakyat.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

29

18.0 Kesimpulan

Menangani isu Royalti, Wang ehsan dalam pengagihan hasil Petroleum di Negara kita,

umpama menatang minyak yang penuh; ibarat menarik rambut dalam tepung: rambut tidak

putus, tepung tidak terburai. Menjaga keharmonian antara kerajaan umpama telur di hujung

tanduk dan ibarat telur sesangkak: salah tergolek akan pecah. Apatah lagi apabila terdapat

persengketaan antara kerajaan yang menggugat keharmonian sistem politik negara kita.

Banyak usaha telah diadakan oleh pihak kerajaan baik di peringkat persekutuan,

mahupun peringkat negeri untuk keharmonian politik di Malaysia. Oleh itu, Falsafah

pembangunan kita lebih menekankan pertumbuhan dengan pengagihan yang adil untuk

membolehkan semua rakyat bersama meraih manfaat daripada perkembangan pesat ekonomi

negara terutamanya dalam pengagihan hasil petroleum negara.

Royalti Petroleum, wang ehsan dan agihan Petroleum, kesemua ganjaran ini

termaktub di antara bidang kuasa yang berlainan. Pihak kerajaan persekutuan dan Petronas

sewajarnya lebih peka kepada isu-isu ini kerana isu isu ini merupakan isu yang sensitif dan

boleh mengwujudkan ketidakfahaman diantara kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri.

Jadi perlulah mempunyai satu sistem pengagihan yang jelas, konsisten bagi menangani

masalah yang timbul. Ini perlu bagi merealisasikan hasrat kerajaan untuk memastikan

pembanguan Negara sentiasa berterusan di masa hadapan.

Rakyat didahulukan, pencapaian diutamakan.

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

30

19.0 Rujukan

Abdul Aziz Hussin (1996). Undang-undang pemerolehan dan pengambilan tanah. Kuala .

Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Abdullah bin Ayub (1983). Peruntukan-peruntukan kewangan dalam Perlembangan

Malaysia dan perjalanannya dari segi amalan. Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti.

Hamzah Amad (1988). Malaysia’s exclusive economic zone. Petaling Jaya: Pelanduk

Publications.

Mohammad Agus Yusoff (1999). Diskusi konsep dalam kajian federalisme: praktiknya di .

Malaysia. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Mohd Salleh Abas (1997). Prinsip perlembangaan dan pemerintahan di Malaysia.

Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mohd Taib Haji Dora (1993). Agihan Pembangunan (Teori dan Pelaksanaan). Kuala Lumpur:

. Dewan Bahasa dan Pustaka.

P. Lee & F. A. Trindade (1985). Perlembangaan Malaysia: perkembangannya 1957-1977. .

Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti.

Universiti Kebangsaan Malaysia (2000). Perlembangaan Persekutuan (hingga 10 Mac 2000).

. Kuala Lumpur: International Law Book Services.

Jomo, K.S. (2000). Ke mana baki wang Petronas? Riwayat sedih Terengganu. Editor Suria .

Janib, Oktober: 27.

Kerajaan Negeri Terengganu (1975). Perjanjian di antara Kerajaan Negeri Terengganu

dengan Petroleum Nasional Berhad (PETRONAS) mengenai pembayaran

dibawah Seksyen 4 Akta Kemajuan Petroleum 1974, 08-24.

Mohd Salleh Abas (2000). Kami bukan peminta sedekah- royalti atau ihsan?. Editor Suria .

Janib, Oktober:18-22.

Mohd Salleh Abas (2000). Sejarah royalti minyak Terengganu. Harakah, November:1-

Muhd Zuki Pileh (2000). Isu royalti minyak Petronas di Terengganu: PAS dan BN .

sama-sama terluka. Massa, Sept:16-17.

Muhd Zuki Pileh (2000). Kerajaan Pas Terengganu tersepit. Massa, September: 22.

Ahmad Azam Abdul Rahman (2000). Royalti minyak Terengganu: jangan hukum

rakyat. Retrieved November 21, 2011, from .

http:www.abim.org.my/media/00rayalti.html.

Kementerian Kewangan Malaysia. (2000). Ucapan belanjawan tahun 2001. Retrieved .

November 25, 2011, from http://www.treasury.gov.my/bs2001pdfbel2001.exe

GMGA 2013 Perlembagaan Malaysia

No. Matrik: 202949

31

Parti Rakyat Malaysia (2000). Royalti minyak, demokrasi dan hak asasi Terengganu.

Retrieved Nov 08, 2011, from http://www.parti-pas.org/terengganu/trg2410d.htm

Setiausaha Kerajaan Terengganu. (2000). Pembayaran royalti petroleum oleh Petronas .

kepada kerajaan negeri Terengganu. Retrieved Disember 10, 2011, from .

http://www.terengganu.gov.my/ upknt/utus_suk.html