7/21/2019 Rreziku i Demokracive Te Reja

1/2

Rreziku i demokracive t reja

Kjo ishte dilema ime q pata shprehur me 10 mars 2014 n Epoka e Re?

Reth tre shekuj me par, filozofi Monteskie argumentonte se n demokracit e reja ekziston nj

rrezik pr dshtim, pasi trashgon nj popull jo mir t arsimuar dhe demokracia lejon lirin eveprimit q duhet t bazohet mbi moralin dhe kjo mund t keqprdoret. Sistemi hegjemonist

komunist edhe nga arsimimi e kishte ln prapa popullin ton, duke u hapur krejt von nj

universitet. vendet me demokraci t re q dalin nga regjimet hegjemone, trashgojn nj popullsi

t till, andaj nj mas me nj nivel jo t lart arsimor dhe nj vetdije t duhur demokratike

lejon veten lejon veten q t veproj n kundrshtim me etikn. Kto jan si korrupsioni, krimi i

organizuar, shprlarja e parave etj. dhe kto ndodhin sepse demokracia lejon liri veprimi dhe kjo

liri mund t keqprdoret (ktu prfshijm edhe klasn politike). Kto veprime pengojn zhvillimin

e vendit dhe ashtu si pretendonte Monteskie, leht mund ta drgojn nj vend drejt dshtimit.

Mund ta bjn nj vrim t zez.

Rnia e votuesve pr partin

Nj autor tjetr, Robert Dahl argumentonte se partit duhet ta shfrytzojn fazn transitore pr tu

konsoliduar dhe mishruar me sistemin qeveriss krahas zhvillimit t vetdijes s popullit.

Partit n demokracit e reja n transicion shfrytzojn t kaluarn t fitojn vota dhe luajn me

ndjenjat e qytetarve duke shfrytzuar mosprvojn demokratike t popullit. Zakonisht kto parti

bjn gabimet e njjta q, pasi vijn n pushtet, harrojn se populli i cili i ka votuar, do dit e

m shum po zhvillohet dhe vetdijsohet pr t'i shfrytzuar mekanizmat shprblyes dhe

ndshkues t demokracis pr ata/ato q nuk tregojn rezultate konkrete. Kshtu partit kt

proces tranzicioni duhet ta konsolidojn si partin e tyre ashtu edhe institucionet shtetrore e tmarrin masa konkrete q tregojn pr punn e tyre dhe ky zhvillim duhet t jet n hap me

mobilizimin e mass. Nse kto nuk ndoshin ather masa pas disa pal zgjedhjeve nga

suksedimi i vendit dhe sistemi i demokracis do t vetdijsohet dhe t'i ndshkoj partit pr

(mos)punn e tyre. Por ky ndshkim nuk on doher n zgjdhjen m t mir, pasi masat e gjra,

duke e dashur aq shum ndryshimin dhe duke ndjer euforin pr ndshkim, i shprndajn votat

e tyre n t gjitha partit, edhe pse kjo nj form krejtsisht demokratike, por nuk prodhon nj

parti e cila sht nj fituese e qart.

Gjasat pr zgjedhje n nivel vendi edhe m 2015?

Zgjedhjet kt vit ka gjasa t nxjerrin parti m prqindje krahasimisht t ulta dhe t barabarta,

fituesi do t jet shum pak mbi partit e tjera. Kjo prodhon nj koalicion, parti t forta dhe

qeveri t dobt, e parti t forta n opozit t fort. Partia e par tani duhet t punoj dyfish pr t

dal fituese se partit e opozits, duke shfrytezuar shum njerz me shum premtime, q i rrit

grykesit e njerzve. Kjo situat mund ta bj punn q t ftohet edhe nj parti e tret n

koalicion, q do t ket kompromise t vshtira dhe t dhimbshme. Ekziston rreziku i pakicave

7/21/2019 Rreziku i Demokracive Te Reja

2/2

q t ken vota pothuajse prafrsisht t barabart me partit e tjera duke bllokuar shum shtje.

Kjo rrezikon krimin e nj koalicioni t shumics s thjesht. Nga paknaqsit mund t ket

deputet q largohen nga partit e koalicionit dhe ta rrzojn kshtu qeverin duke i mundsuar

opozits t ngrit nj mocion t suksesshm. Ose pr t qndruar qeveria duhet t bj

kompromise dhe t dgjoj shum dshira, e frika e mocionit ose t daljes s ndonj partneri nga

koalicioni, mund t mos lejoj qeverin t'i zbatoj politikat e saj t planifikuara. Por edhe

kryeministri mund t jap dorheqje pasi nuk tregon efekt puna e tij. E pr t qndruar qeverit

m ksi lloj koalicionesh duhet nj kultur e lart politike demokratike pluraliste t ciln nuk e

kemi. Andaj rreziku q kto zgjedhje parlamentare kt mund t na drgojn prap n nj pal

zgjedhje t reja me 2015 sht evident. Por tani edhe gryksit e partive pr postin e

kryeministrit mund t drgojn prap n kt vit n zgjedhje, pasi nuk mund t ket kompromis

pr koalicion.