Bllokimi i hundëve është simptoma tipike e shumë proceseve, si rrufa alergjike dhe jo alergjike, polipet, proceset infektive,zmadhimet jonormale të adenoideve dhe shtrembërimi i ndarëses së hundës. Mund të rezultojë nga disa ilaçe të pjesëvetë kufizuara, si ilaçe enëzgjeruese, antihipertonike, estrogjenë dhe ilaçe sistematike beta-adrenergjike.

PËRSHKRIMI ANATOMIK

Kockat hundore

Ndarësja hundore

Gualli i mesëm

Gualli më i ulët

E dala e përparmee hundës

Sinusi ballor

Sinusi etmoidal (ikockës shoshore)

Sinusi sfenoidal(pykor)

Sinusi i nofullëssë sipërme (fulqior)

Hunda përbëhet nga dy flegra, të ndara nga muri osteokërcor. Është struktura që e mban hundën si dy tuba të fortë qëmund të zgjerohen dhe kontraktohen përmes kërceve anësore të parakthinës. Kërcet formojnë një tip valvule qëpengon dhe lejon qarkullimin e ajrit. Në muret laterale të secilës flegër ka 3 konka që dalin drejt dritës dhe kanë një

ADENOIDETJanë zmadhimi jo normal (hipertrofia) e bajameve nëfund të hundës. Prania e rrathëve ngjyrë mavi osevjollcë nën sy reflekton mbushjen e venaveperiorbitale (të gropës së syrit), të shkaktuara ngakongjestioni (bllokimi) kronik i mukozës. Kjo gjendjeshëndetësore shfaqet me zërin hundor jo tipik, sidhe fërkimin e hundës për shkak të të kruarës osebllokimit. Gjithashtu paraqitet me sekrecione tëujshme dhe frymëmarrje me gojë, një simptomë qëmund të sjellë hipertrofinë gjingjivite dhe erën erëndë të gojës. Mukoza e hundës shpesh ështëedematoze (shkakton ënjtje) dhe bllokuese. Tëkruarat e forta të hundës, me çjerrjen që vjen sipasojë, mund të sjellin gjakderdhje nga hundët.

RRUFA ALERGJIKERrufa stinore alergjike (ose rrufa alergjike e barit)mund të njihet lehtë nga simptomat që ka:hemorragji e ujshme gjatë natës, të kruara të fortadhe teshtimat që e shoqërojnë. Rrufa alergjike evazhdueshme është më e fshehtë, karakterizohetnga një pengesë më e madhe dhe sekrecionpermanent prapahundor, të cilën pacienti e gëlltit pae vënë re. Palosja e tërthortë në nivelin e kurrizithundor shkaktohet duke e shtypur ose fërkuarvazhdimisht piramidën me dorë. Irritimi ështësimptoma tipike që duhet të vëzhgohet tek këtapacientë. Diagnoza kryesisht bazohet në ngjarjet emëparshme dhe ekzaminimin fizik.

Trupi & shëndetiC

yanM

agentaYellow

Black

14-15 E HËNË 12 MAJ 2008

RRUFA DHE BLLOKIMII HUNDËVE

Hunda përbëhet nga dy flegra, të ndara nga muri osteokërcor. Është struktura që e mban hundën si dy tuba të fortë qëmund të zgjerohen dhe kontraktohen përmes kërceve anësore të parakthinës. Kërcet formojnë një tip valvule qëpengon dhe lejon qarkullimin e ajrit. Në muret laterale të secilës flegër ka 3 konka që dalin drejt dritës dhe kanë njëmekanizëm të ngritur vaskular dhe gjëndra mukoze që ngrohin dhe lagështojnë ajrin e thithur.

POLIPETKëto janë neoformacione që mund të kenë lidhje me gjendjen ebllokuar të hundës. Ndonjëherë kanë lidhje me nivelet e larta tëimunoglobulinës (IgE) plazmatike, edhe pse kjo marrëdhënie jogjithmonë mund të vendoset. Nga studimet anatomike memikroskop shpesh gjenden limfocite, të shoqëruara me qelizaplazmatike dhe eozinofile. Në përgjithësi, mukoza e hundës epacientëve të prekur duket e zbehtë.

Truri

Sinusi ballor

Sinusi sfenoidal

Pluari(Kockatrapezoidee muritndarës)

Polipet

E FTOHURA E ZAKONSHME

Sëmundje e zakonshme akute që prektë gjithë grupet. Simptomat kryesorejanë: hemorragji, bllokim i hundës dhekongjestion.Etiologjia: serotipet e rinovirusit 89 ,15-40 për qind; coronavirusit 10-20për qind, virusi influenza-parainfluenza, virusi sincikal ifrymëmarrjes 5-10 për qind.Epidemiologjia: më e shpeshtë në mottë ftohtë. Mund të transmetohetpërmes ngjitjes së drejtpërdrejtë dheka një periudhë të shkurtër zhvillimi.Anatomia e patologjisë: në shenjat epara mukoza hundore trashet dheënjtet, me hiperaktivitet në gjëndrat enënhundës që sekretojnë mukozë.Simptomat klinike: kongjestion hundor,hemorragji, teshtima, ethe, faringjit.

EKZAMINIMI FIZIK

Duhet të përfshihet në çdo ekzaminimtë procesit bllokues të hundës.Inspektimi dhe prekja e pjesës sëjashtme të hundës mund të zbulojështrembërim të ndarëses së hundësose zgjerim të shpinës kockore tëhundës, e cila është sekondare ndajbllokimit të vazhdueshëm. Mukoza mundtë duket edematoze dhe bllokuese dhenë të njëjtën kohë mund të ketë njëvarietet ngjyrash. Hemorragjia mund tëjetë e ujshme, mukoide ose me qelb dhemund të shihet në nivelin e hundës sëpërparme ose të faringut së pasmë.Pacientët që kanë kruarje hundore,veçanërisht fëmijët, mund të tregojnëevidenca të gjakderdhjes sëmëparshme. Frymëmarrja me gojë sjellhipertrofinë e mukozës gjingjivite dheerë të rëndë në gojë.

MUKOZA HUNDOREEpiteli mukoz që vesh flegrat dhe konkat ka formë cilindrike dhe duket si me shtresa. Qelizat e saj sekretojnë mukozë, e cila formonnjë shtresë të hollë në mukozë. Enëzimi hundor përbëhet nga enë arteriale, shtresa kapilare, devijime arteriovenoze, sinusoide dheenë venoze. Venat që thajnë sinusoidat përmbajnë muskul të butë. Kur këto vena kontraktohen, sinusoidat zgjerohen, duke u rriturmasën e konkave. Gjëndrat mukoze mund të gjenden përgjatë gjithë mukozës, duke siguruar mukozë për këtë shtresë.

EPITEL MUKOZE ME QERPIKË

Kapilarët e sipërfaqes Gjëndra të mukozësEnë

Qelisëmast

Arteriolë

Funde ndijore(nervi trigeminal)

Fundesimpatike

Fundeparasimpatike Funde simpatike Venëza

Furnizimi funksional i hundës ndodh gjatë sistemit autonom nervor. Nervi parasimpatik, i cili e ka origjinën në tru,është pjesa më e rëndësishme e nervit vidian, që furnizon gjëndrat mukoze dhe enët. Nervi simpatik e ka origjinënkryesisht në qendrën e zverkut dhe është gjithashtu pjesë e nervit vidian. Fibrat simpatike shpërndahen në shtresënmuskulore të arterieve dhe venave sinusoidale. Me siguri, qelizat mast veprojnë si rregullatorë lokalë të rrjedhjes sëgjakut. Kur ka procese infektive, qelizat mast çlirojnë histaminë për të rritur furnizimin me gjak në nivelin e mukozës,dhe heparin për ta mbajtur qarkullimin më të rrjedhshëm. Mukoza e hundës ka 200-400 qeliza mast për mm3.Njëzet e pesë për qind e pacientëve me rrufë kronike ka më shumë se 2 mijë qeliza mast për mm3.

LLOJET E RRUFËSRrufa anatomike: e shkaktuar nga shtrembërimi i murit ndarës të hundësose anomali të kërcit anësor. Mund të ketë lidhje me sekrecionin hundor,edhe pse nuk është i rëndësishëm.Rrufë për shkak të alterimeve të epitelit: në këtë rast, epiteli përbëhet ngaqeliza kuboide, pa qerpikë ose në formë luspash.Rrufa atrofike: prezenca e një atrofie redukton rezistencën ndaj qarkullimittë ajrit dhe shumë pacientë ankohen për bllokimin e hundës.Rrufa neurogjenike: ndryshimet mund të shihen në mukozë, së bashkume simptomat që vijnë nga stimujt emocionalë.Rrufa farmakologjike: është e lidhur me abuzimin e agjentëve enëzgjeruesnë pjesë të caktuara të trupit si dhe me mjekimet antiparazitare, të cilatsjellin çrregullime anatomike dhe funksionale.Rrufa endokrine: shpesh gjendet tek pacientët që vuajnë nga hipotiroidet.Edhe pse mekanizmi i tij nuk është i njohur, edema dhe trashja e indit tënënlëkurës së bashku janë evidenca të kësaj rrufe.Rrufa alergjike: mund të dallohet lehtë nga simptomat e forta (teshtimat,të kruarat, hemorragjitë e ujshme gjatë natës).

NDËRLIKIMETSINUSITI

Është një pezmatim që prek epitelin e sinuseveparahundore. Në përgjithësi, mikroorganizmat(bakteret) mbërrijnë sinuset përmes të çarave,

duke shkaktuar bllokim, kullim dhe përvetësim tëajrit, gjë që shkakton dhimbje në sinusin

përkatës. Sinusiti zakonisht klasifikohet si akut(zgjat më pak se tre javë) ose kronik. Edhe pse

rrufa prek më së shumti fëmijët, të rriturit janë ataqë vuajnë më shumë prej saj, pasi kavitetet që

sinusiti prek janë plotësisht të zhvilluara. Faktorëtmë shumë të gatshëm janë: rrufa alergjike,

shtrembërimi i murit ndarës të hundës, polipet etj.Mes ndërlikimeve më të zakonshme të sinusititmund të përmendim ënjtjen në qepallat e syve

dhe celulitin (infeksion bakterial nën lëkurë).

PEZMATIMI I VESHIT TË MESËMPatologjia ka origjinë infektive që përfshinmukozën e veshit të mesëm. Prek më sëshumti fëmijët e vegjël, veçanërisht gjatë

periudhës së vjeshtës dhe dimrit.Pezmatimi i veshit ndihmohet nga procese

të tilla si mosfunksionimi anatomik (njëalterim në nivelin e tubit eustakian,

shtrembërimi i murit ndarës), patologjitëalergjike, infeksionet e frymëmarrjes me

etiologji virale, zmadhimi i adenoideve etj.Simptomat klinike për t'u marrë në

konsideratë janë: bllokimi i dëgjimit, zhurmanë vesh dhe irritueshmëria. Ndërlikimet më

të zakonshme përfshijnë mastoiditin dheshpimin e membranës së daulles. C

yanM

agentaYellow

Black