Rrugae ArbëritRruga

e ArbëritBotim Periodik i Shoqatës “Lidhja e Intelektualëve Dibranë”. Viti II i Botimit. Nr. 7(15). Korrik 2007 Çmimi: 50 lekë

cyan magenta yellow black

Adresa e redaksisë: Blloku i banesave “Gintash”, Laprakë. Tel.068 31 19 232. E-mail: Lid_gazeta@yahoo.com. www.dibra.org

“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”

Munir Shehu, Rexhep Doda e Ulvi Shehu nderohen me titullin “QytetarNderi” nga Këshilli i Qarkut të Dibrës dhe Bashkia e Peshkopisë

FAQE 3

RRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRITdhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëMaqedoninë veriperëndimoreMaqedoninë veriperëndimoreMaqedoninë veriperëndimoreMaqedoninë veriperëndimoreMaqedoninë veriperëndimoredhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovën

Nga Ing. SHEFKI ALITI Faqe 5

REFERAT NË KUVENDINTEKNIKO-SHKENCOR

PËR “RRUGËN E ARBËRIT”

U bë shkak ndoshta shpërndarja ebuxhetit suplementar që qeveria tëzgjidhë dhe qesen për Rrugën e Ar-bërit. Kjo është vetëm një segment iasaj traseje, por ama dibranët le tëshpresojnë se panë një dritë në fundtë tunelit. Pikërisht për segmentinBllatë-Bulqizë me gjatësi qeveriamiratoi fondin prej 300 000 000 le-kësh dhe ky fond i ndarë në Bul-qizë-Bllatë Lot 1 100 000 000. Bul-qizë - Bllatë Lot 2 100 000 000 dheBulqizë-Bllatë Lot 3 100 000 000.Pra nga buxheti suplementar i shte-ti përfiton dhe Rruga e Arbërit 300000 000 lek në një trase prej 17 kilo-metrash. Shpresojmë se të jetë njësinjal i mirë ky investim i vogël qëbëhet në këtë rrugë aq të përfolurvitet e fundit nga mediat. Ndoshta ,ndoshta qeveria e ka marrë seri-ozisht kërkesën e dibranëve për tëpasur rrugën e tyre, ndoshta kaardhur tamam koha që Rruga e Ar-bërit si korridori kryesor i vendit lind-je-perëndim të përfundojë. Megjith-atë le t’ia lëmë kohës. Ky është njësinjal pozitiv që qeveria dha. Kjo ësh-të një dritë në fund të tunelit. Urojmëqë të mos mbetet e tillë. /Sh.Skarra

Dritë jeshilepër Rrugëne Arbërit

BUXHETI SHTESË I QEVERISË

“Kalorësi fisnik“Kalorësi fisnik“Kalorësi fisnik“Kalorësi fisnik“Kalorësi fisniki historisë sëi historisë sëi historisë sëi historisë sëi historisë sëpsikologjisëpsikologjisëpsikologjisëpsikologjisëpsikologjisëshqiptare”shqiptare”shqiptare”shqiptare”shqiptare”

Nga Dr. LAURANT BICANuri Abdiu është një ndër themelues-it e shkollës së sotme psikologjikeshqiptare dhe një nga ata që ka për-gatitur kuadro dhe për këtë shkollë,një ndihmesë kjo me vlerë ko-mbëtare dhe më gjerë...

(Lexoni në faqe 9)

O P I N I O N EO P I N I O N EO P I N I O N EO P I N I O N EO P I N I O N E

Kërkohet njëKërkohet njëKërkohet njëKërkohet njëKërkohet njëKomision iKomision iKomision iKomision iKomision i

Përhershëm përPërhershëm përPërhershëm përPërhershëm përPërhershëm përndërtimin endërtimin endërtimin endërtimin endërtimin e

Rrugës së ArbëritRrugës së ArbëritRrugës së ArbëritRrugës së ArbëritRrugës së ArbëritNga SULEJMAN TOMÇINI

Ambasador

FAQE 4

Rruga e Arbërit,Rruga e Arbërit,Rruga e Arbërit,Rruga e Arbërit,Rruga e Arbërit,Hidrocentrali iHidrocentrali iHidrocentrali iHidrocentrali iHidrocentrali i

Skavicës, BulqizaSkavicës, BulqizaSkavicës, BulqizaSkavicës, BulqizaSkavicës, Bulqizadhe dyshimetdhe dyshimetdhe dyshimetdhe dyshimetdhe dyshimet

e mia ...e mia ...e mia ...e mia ...e mia ...Nga BUJAR KAROSHI

HISTORI EMIGRACIONI / Një vitvuajtje të vogëlushes Fitore Bahtiri

te prindërit e saj në SHBA

Bashkimi familjarBashkimi familjarBashkimi familjarBashkimi familjarBashkimi familjarpërplot me traumapërplot me traumapërplot me traumapërplot me traumapërplot me trauma

Nga REXHEP TORTE(Lexoni në faqe 8)

Viçat hormonalë,Viçat hormonalë,Viçat hormonalë,Viçat hormonalë,Viçat hormonalë,ja si kryhetja si kryhetja si kryhetja si kryhetja si kryhet

kontrabanda mekontrabanda mekontrabanda mekontrabanda mekontrabanda meMaqedoninëMaqedoninëMaqedoninëMaqedoninëMaqedoninë

Nga SUAT SAQIPI, MaqedoniARDIT SELAMI, Shqipëri

Faqe 6

Golloborda,Golloborda,Golloborda,Golloborda,Golloborda,skaji i harruar iskaji i harruar iskaji i harruar iskaji i harruar iskaji i harruar i

Shqipërisë lindoreShqipërisë lindoreShqipërisë lindoreShqipërisë lindoreShqipërisë lindoreNga ARTAN HOXHA

Faqe 7

VISARE NGA ODA DIBRANE /FJALË NË SEPETE

“Unë jam Hasja“Unë jam Hasja“Unë jam Hasja“Unë jam Hasja“Unë jam Hasjae Kaloshit”e Kaloshit”e Kaloshit”e Kaloshit”e Kaloshit”Nga NAIM PLAKU

Faqe 11Nga Haki DUKA

Faqe 10

Festë sportive meFestë sportive meFestë sportive meFestë sportive meFestë sportive menxënësit e shkollavenxënësit e shkollavenxënësit e shkollavenxënësit e shkollavenxënësit e shkollave

në Peshkopinë Peshkopinë Peshkopinë Peshkopinë Peshkopi

Korr ik2 0 0 7 2AKAKAKAKAKTUTUTUTUTUALITETALITETALITETALITETALITET

KËSHILLIBOTUESI GAZETËS

Drejtor: RAKIP SULI. Kryeredaktor: SHAQIR SKARRA.Redaksia: Hajri Mandri, Prof. Dr. Bashkim Lleshi, Prof. Dr. Shaban Sinani,Bujar Karoshi, Rexhep Torte, Dukagjin Hata, Dr. Hasan Leka, Mirvet Lala,ADRESA E GAZETËS: Blloku i banesave “Gintash”, market “KEN”, Laprakë.Tel.068 31 19 232. Tel: (04) 357 179. E-mail: lid_gazeta@yahoo.com

Opinionet dhe komentet e botuara nuk shprehin qëndrimine redaksisë dhe Shoqatës “LID”.

Shoqata “Lidhja e Intelektualëve Dibranë”,PROCREDIT BANK. Nr. Llog: Në lek 13-661344-0001.

Euro 13-661344-0102. USD 13-661344-0203.

Prej ditësh malet e Dibrësvazhdojnë të digjen nga

flakët e shumta të zjarreve qëkanë rënë në to.Qindra hektarme pyje, në rrethet Dibër, Bul-qizë dhe Mat janë shkrumbuar,në pamundësi për shuarjen evatrave të shumta të zjarreve tërëna, pasi tereni tepër malordhe i vështirë nuk ka mundë-suar në asnjë rast ndërhyrjene zjarrfikësve. Sipas informa-cioneve të drejtorisë së shër-bimit pyjor, deri më tani, nukka mbetur ekonomi pyjore nëkëto rrethe, që të mos jetë përf-shirë nga flakët e zjarreve tëfuqishme. Ndër zonat më prob-lematike, janë ata të Lurës, Sel-ishtës, Sllovës në Dibër; Zall-Gjoçaj, Macukull në Mat; dhe

Flakët pushtojnë Korabin, Lurën dhe TernovënFlakët pushtojnë Korabin, Lurën dhe TernovënFlakët pushtojnë Korabin, Lurën dhe TernovënFlakët pushtojnë Korabin, Lurën dhe TernovënFlakët pushtojnë Korabin, Lurën dhe TernovënShupenzë, Zerqan, Tërnovë,Gollobordë në Bulqizë.

Nga zjarret e rëna në masiv-in pyjor të Tërnovës, në rrethine Bulqizës, është vënë në rrez-ik djegie edhe “parku natyror” iLiqenit të Zi, pasi flakët ngamomenti në moment, mund tëarrijnë te ky park, i vetmi ngaekonomitë pyjore të këtij rrethi,që ende nuk është prekur ngazjarret. Në mbrojtje të tij kanëardhur edhe forca të ushtrisë,që po punojnë intensivisht sëbashku me banorë të komu-nave Zerqan dhe Fushë-Bul-qizë, për izolimin e këtyre zjar-reve, që ata të mos prekin pikëne Liqenit të Zi.

Banorët e Dibrës thonë senjë situatë e tillë ku zjarret

kanë shpërthyer në të gjithaekonomitë pyjore të këtij qarkunuk është parë asnjëherë prejshtatëmbëdhjet vitesh..Burime nga prefektura pohojnëse vetëm në rrethin e Dibrësgjatë kësaj periudhe ka pasur11 vatra zjarri, 6 prej të cilavejanë izoluar, ndërsa 3 vatra nëmalet e Lurës dhe një në ma-lin e lartë të Korabit vazhdojnëtë mbeten ende tepër aktive.Në Lurë, përhapja e mëte-jshme e zjarreve mund të rrez-ikojë pikën turistike të liqen-eve të Lurës. Më e vështirëparaqitet situata aktuale nëmalin e Korabit, pasi vatra ezjarrit, sipas specialistëve tëpyjeve është shumë e rrezik-shme dhe tepër aktive, ndër-

sa vetë terreni është tepër ithyer, ku nuk ekziston asnjërrugë automobilistike.

Prefekti i Dibrës, Xhafer Seitithotë se janë djegur mbi 100

hektarë pyje deri më tani, ndër-sa shton se situata nuk ështëaspak nën kontroll. Po kaqalarmante është situata e zjar-reve edhe në Bulqizë e Mat.

PJESA II / KRONIKË E NJË GREVE TË PARALAJMËRUAR

Fillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e Bulqizës25 QERSHOR 2007Pas 25 ditë protestash të vazh-

dueshme, 21 minatorë të Bulqizësjanëngujuar në grevë urie në mjediset e njëish-lokali të mbyllur, në qendër të qy-tetit. Kushtet e mjedisit ku po zhvillo-het kjo grevë, janë të këqija, pasi ambi-enti është i vogël, grevistët janë të ulurnë çimento, një banjo e vogël, e cila s‘kaujë për momentin. Policia ka marrë nëdorë ruajtjen e mjedisit ku janë ngujuarminatorët dhe nuk ka lejuar askënd tëtakohet me ta. Të vetmet që kanë hyrënë këto mjedise, kanë qenë mediat,madje edhe ato jo të gjitha, por të prefer-uarat nga grevistët. Grevistët nuk janëvizituar nga asnjë mjek, por në orët emesditës një infermier i spitalit të qy-tetit është përpjekur të kontaktojë meta, por nuk është lejuar nga policia, pasinuk ka qenë i pajisur me autoriziminpërkatës të spitalit për këtë punë.

26 QERSHOR 2007Deputeti i Partisë Republikane për

Bulqizën, Genci Sharku, u u takua megrevistët. Ai ka garantuar minatorët, seKryeministri Berisha do të njihej mekërkesat e minatorëve. Deputeti ështëpërpjekur të sqarojë se deri më taniështë vënë në rrugën e zgjidhjes mefirmën e huaj, nënshkrimi i kontratëssë punës, pagimi i sigurimeve sho-qërore, si dhe kryesorja është kërkuarsiguria në punë e minatorëve dhe real-izimi i investimeve në masën 2 milionëeuro, për makineri e pajisje, si elektro-voza me bateri, traversa, vagonë etj.Temperaturat e larta kanë shkaktuarmarrje mendsh dhe luhatje tensioni tedisa prej tyre.

28 QERSHOR 2006Përkeqësohet gjendja shëndetësore

e 21 minatorëve. Në ditën e katërt tëkësaj greve, njëri nga grevistët, DëfrimDaci, 42 vjeç, i cili prej 20 vjetësh punonnë këtë minierë, ka përfunduar në spi-talin e qytetit, pasi gjendja e tij shënde-tësore është përkeqësuar së tepërmi.Kryetari i bashkisë së qytetit, RolandKeta, ka bërë një deklaratë në TV lokaltë këtij qyteti, ku shpreh shqetësiminpër gjendjen e rënduar shëndetësore tëminatorëve të ngujuar në këtë grevë,nisur edhe nga profesioni i tij si mjek, juka bërë thirrje atyre që të mos sakri-fikojnë gjënë më të shtrenjtë, jetën etyre, për zgjidhjen e problemeve që atakanë, por t‘i rikthehen dialogut, toler-ancës, mirëkuptimit.

1 KORRIK 2007Një tjetër minator i minierës së

kromit në Bulqizë është detyruar tëbraktisë grevën e urisë, pasi gjendjae tij shëndetësore është përkeqësuarshumë, duke i vënë në rrezik edhe

jetën. Mjekët vendosen të nxjerrin ngagreva e urisë Bajram Dukën. Minatori39-vjeçar kishte shfaqur shenja tëpërkeqësimit të shëndetit prej disaditësh dhe ishte trajtuar në vijimësi meserume. Tre grevistët e urisë të shtru-ar në spital janë zëvendësuar në grevënga minatorë të tjerë, duke e lënë tëpandryshuar numrin e 21 të të ngu-juar. Një grup njerëzish të mbledhurpër të protestuar kundër qeverisë dhefirmës së huaj që administron minierëne kromit. Në këtë tubim, minatorë dheqytetarë të ndryshëm të Bulqizëskërkuan dorëheqjen e ministrit tëEkonomisë, Genc Ruli.

2 KORRIK 2007Përshkallëzohet protesta e mina-

torëve të Bulqizës, duke përfshirë dhefamiljarët e tyre. Në paraditen e tëhënës, rreth orës 10:00, ka nisur nësheshin e qytetit të Bulqizës, para am-bientit ku qëndrojnë të ngujuar prej 8ditësh 21 minatorë të grevës së urisë,ka nisur një manifestim proteste iradhës, ku kanë marrë pjesë qindraminatorë dhe qytetarë të këtij qyteti, sidhe përfaqësues të sindikatave të met-alurgëve në Burrel dhe Elbasan. Nisja ekëtij tubimi proteste ka përkuar meardhjen e kryetarit të grevës së mina-torëve, Dilaver Përkoxha, i cili në orët evona të ditës së diel, u shoqërua nëambientet e komisariatit të policisë,pasi i drejtoi manifestuesit jashtë itiner-arit të miratuar nga ana e kësaj policie.Protesta konfirmoi vendosmërinë epalëkundur të minatorëve, në mbrojtjetë të drejtave të tyre, qoftë edhe duke

sakrifikuar gjënë më të shtrenjtë, jetëne tyre. Bllokimi i rrugës nacionale Ti-ranë-Peshkopi, i lajmëruar për ditën esotme, pas dështimit të bisedimeve meministrin Ruli, është shtyrë në një afattjetër, pasi nesër minatorët protestuesdo të marshojnë për në Tiranë, ku sëbashku me metalurgët e Burrelit dheElbasanit, do të protestojnë para Kryem-inistrisë, nën drejtimin e KonfederatësSindikaliste dhe lëvizjes “Mjaft”.

3 KORRIK 3007Qindra minatorë të Bulqizës kanë ven-

dosur shtrojet e tyre mbi barin e lulish-tes pas Muzeut Historik Kombëtarmbrëmë, ndërsa sot, të bashkuar metë tjerë, do të drejtohen për të bllokuarhyrjen kryesore të Kuvendit të Sh-qipërisë. Qëllimi: Të vështirësojnë paz-arin politik të dy partive në zgjedhjen ePresidentit të ri të Republikës. Në fakt,kriza politike dhe një President i ri, apoky që është, nuk hyjnë shumë në punë,kur jetët e njerëzve shuhen, ndërsaaskush nuk reagon. Ky është motivi iprotestës së nesërme të qindra mina-torëve, të cilët duket se kanë vendosurtë mos largohen nga Tirana pa marrënjë përgjigje nga qeveria shqiptare mbimjerimin dhe harresën që prej kohësh ika kapluar. Një ditë më parë, me mbësh-tetjen e lëvizjes “Mjaft” ata derdhën kovame bojë të kuqe para Ministrisë sëEkonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës,në shenjë proteste për heshtjen ndajgjakut të vëllezërve të tyre, vetëm pakkohë më parë, nga përdorimi i fitilit skar-co nga administrata e shoqërisë austri-ako-ruse, DARFO. Më pas, minatorët

iu drejtuan Kryeministrisë, ku sigurishtnuk mundi të kontaktonte as Kryemi-nistrin e vendit. Rreth 200 minatorë tëBulqizës protestuan dje, për herë të parënë Tiranë, ndërkohë që greva e urisë enisur 7 ditë më parë, vazhdon akomanë kushte tejet të rrezikshme për shën-detin e grevistëve. Pas protestës, njëpërfaqësi e tyre, së bashku me aktiv-istë të lëvizjes “Mjaft” dhe presidentit tëKonfederatës së Sindikatave të Pavar-ura, Kolë Nikolla, zhvilluan një konfer-encë për shtyp, ku deklaruan se “nëseasnjë prej politikanëve nuk do të ketëvullnetin e duhur për të dëgjuar kërke-sat legjitime të mbi 600 minatorëve,atëherë disa qindra prej tyre do të mblid-hen përpara Kuvendit të Shqipërisë dhedo të pengojnë me të gjitha mënyratpaqësore zgjedhjen e Presidentit të ri”.“Kujtojmë se janë minatorët e Bulqizës,të cilët kanë qenë ndër të parët qyteta-rë të këtij vendi që kanë protestuar 17vjet më parë kundër komunizmit dheskllavërimit, e duke kërkuar demokra-ci. Janë po aq të vendosur edhe sot, nëvitin 2007, për të realizuar ëndrrën e njëjete më të mirë, të një jete dinjitoze mekushte pune të përshtatshme përmijëvjeçarin e ri, e jo si ato në shekulline 12”, tha Elisa Spiropali, përfaqësuesee “Mjaft”.

Minatorët kanë protestuar edhe paraMinistrisë së Punës, Çështjeve Socialee Shanseve të Barabarta, ku dyert kanëqenë gjithashtu, të mbyllura. “Është epapranueshme, që ndërsa minatorët porrezikojnë jetën, ministrat Genc Rulidhe Kosta Barka, të cilët duhet të ishinndërmjetës në negociatat mes tyre dhefirmës koncensionare, heshtin dhe nukbëjnë asgjë”, tha një përfaqësuese elëvizjes “Mjaft”

4 KORRIK 2007Dita e dytë e protestës së minatorëve

në kryeqytet u mbyll me një kampimtë improvizuar me çadra fushimi për-ballë Kuvendit të Shqipërisë. Minatorëtu vendosën aty në shenjë proteste ndajindiferencës së qeverisë e politikanëve,ndaj mjerimit të tyre, duke qenë të ven-dosur të qëndrojnë aty pa afat. I njoftu-ar më parë mbi planin e minatorëve përtë çarë gardhin e bluve, ndoshta meqëllim linçimin e tij, Genc Ruli, ministrii Ekonomise zgjodhi një rrugë dytësorepër të hyrë në sallën e Kuvendit. Lëviz-ja “Mjaft!” instaloi në sheshin përparaKuvendit disa çadra dhe po i ndihmonata edhe me ushqime. Policia u për-poq të ndalonte vendosjen e çadrave,duke pretenduar se ato ishin pa leje.Gjithashtu, ushqime kanë sjellë edheqytetarë të ndryshëm, të cilët janë sen-sibilizuar nga gjendja e rëndë e mina-torëve.

(Vijon në faqen 11)

foto: b.k.

foto: b.k.

Korr ik2 0 0 73 NDERIMNDERIMNDERIMNDERIMNDERIM

Munir Shehu, Rexhep Doda e Ulvi Shehu nderohet me titullin “QytetarNderi” nga Këshilli i Qarkut të Dibrës dhe Bashkia e Peshkopisë

“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”“Tre shembuj qytetarie”Me datë 8 – 6 – 2007 në sallëne shfaqjeve të Pallatit të Kul-turës u organizua një cere-moni me rastin e dhënies sëtitujve të nderit nga Këshillii Qarkut Dibër dhe KëshilliBashkiak Peshkopi përzotërinjtë Munir Shehu, Rex-hep Doda e Ulvi Shehu.

Merrnin pjesë deputeti iDibrës z. Rahim Kaleci, kry-etari i Bashkisë z. Ilir Krosi,këshilltarë të Qarkut, tëBashkisë etj. Ceremonia uzhvillua në formën e një spe-ktakli ku fjala poetike, filmidhe kolona muzikore krijuanemocione të veçanta për tëpranishmit në sallë. Më pasnë emër të këshillit të qarkut,z. Rexhep Hoxha i dorëzoifamiljes së të ndjerit MunirShehu, titullin “Nderi iQarkut”. Z. Ilir Krosi, kryetari Bashkisë Peshkopi, i dorë-zoi z. Rexhep Doda titullin“Qytetar Nderi” ndërsa z.Premtim Kryemadhi, kryetari Këshillit Bashkiak i dha tit-ullin “Qytetar Nderi”, z. UlviShehu. Pas ceremonisë tëpranishmit morën pjesë nëpërurimin e bibliotekës sëShkollës së Mesme Profesio-nale.

CEREMONIAHistoria e qytetit tone nuk

ka filluar me 1991. As me

Rexhep DODA, përfaqësues i një familjeje me tra-

dita te mirëfillta atdhetare, mekontribute te qenësishme neluftërat kundër turqve, serbëve,pushtuesve nazifashiste.

Qe ne moshe te re do teshpaloste virtytet me te mirate familjes se tij ne luftën çlir-imtare kundër pushtuesve.

I edukuar ne një familje tenjohur ne gjithë Dibrën për kre-narinë, besën, mikpritjen etrimërinë, Rexhepi do te ra-dhitej me forcat përparimtaredemokratike, ne përpjekje përta çliruar e ndryshuar Sh-qipërinë.

Endrrat e tij për një Shqipëritë lirë e demokratike, ashtu sidhe te shume shokëve te tij, uthyen dhe u këputën keqas ngavendosja e regjimi nga me bar-baret dhe me represivet ne his-torinë e njerëzimit.

Këtu fillon dhe drama e Rex-hep DODES. Personaliteti i tijdo te rritej nëpërmjet dilemavedhe konflikteve te brendshme.nga njëra ane dëshira për tedhënë gjithçka për lirinë endërtimin e vendit, humanizmi,respekti për te rënët, për temirën, adhurimi për te bukurën,për këto kategori estetike mevlera universale dhe nga anatjetër presioni i diktaturës, iurrejtjes krahinore, mediokritetiqe ushtrohej pa reshtur ngaregjimi i kohës, ndikonin nemënyrë te pashmangshmedhe paracaktonin deri diku fa-tin e luftëtarit te paepur, intele-ktualit te shquar dhe vizionaritte guximshëm, z. RexhepDODA.

Rexhepi dhe Peshkopia uprojektuan si një simbioze qereflektonte përpjekjet për tu ril-indur, për tu zhvilluar, për tundryshuar. Një hotel turizmi imrekullueshëm dhe i rralle përkohen, një shtëpi kulture funk-sionale, stadiumi, shkollat emesme, bulevardet, parqet, ur-

Përgjatë konflikteve të mëdha, të hapura tëfshehura, e shpesh të pleksura përvijohen

personalitete e figura që lënë gjurmë në his-tori. Gjurmët në fushën e artit, letërsisë, muz-ikës, përgjithësisht janë shumëdimensionale dhe nuk shuhenlehtë. Kështu emri i Munir She-hut, kujtohet më shumë përkontribute në fushën e muz-ikës, pa u ndalur në ato të ar-simit, historisë etj.

Muniri vinte nga një familje, ecila, pa mëdyshje mund tëthemi se që nga fillimet e shek-ullit XVII, por në mënyrë tëveçantë në shekullin XX i dhatonin jetës politike, kulturoredhe ekonomike të qytetit tëPeshkopisë.

Muniri i takoi asaj plejade që,pasi përfundoi Normalen e El-basanit, iu përkushtua përhapjes së arsimitnëpër viset shqiptare. Në mënyrë të veçantëspikati si krijues muzike, drejtues dhe mësuesi saj. Intelektuali dhe artisti i ri nuk mund tëpajtohej me totalitarizmin, primitivizmin dheegërsinë e regjimit enverist. Për këtë ai arres-tohet dhe dënohet të vuajë kaluarin e burgjevekomuniste, në të cilat një sëmundje vdekje –prurëse për pak i mori jetën.

Ndonëse në kushte të rënda të dhunës mëçnjerëzore që kish njohur shoqëria e deriatëhershme, atij nuk iu zbeh pasioni për muz-ikën. Përkundrazi në qelitë e ftohta e të errëtatë diktaturës, Muniri, kompozoi një këngë apo-teozë për lirinë, që u kthye në himn për tëgjithë të burgosurit e Shqipërisë, dhe që u për-hap me shpejtësi anë e mbanë vendit duke i

Qytetarët e Peshkopisë, Dibrës e më gjerëkanë ndjerë për së afërmi kontributet e

Ulviut në zhvillimin e Kulturës në përgjithësi easaj të librit në veçanti. Në ato kohëra të vësh-tira me një pasion të çuditshëm ai bashkë mekolegë të tjerë të Shtëpisë së Kulturës ku aishërbente si regjisor, aktor, organizator etj.S’lodhej së shkuari në çdo fshat të Dibrës. Përtë qetësuar sadopak shpirtrat e lodhur nga uria.

Ulvi Shehu, modeli i qytetarit të kulturuar e tëpasionuar skajshëm për punën kishte merituarrespektin e qytetarëve të Peshkopisë e Dibrës,të njerëzve të artit e kulturës, të administratës.Me pasionin e një shkencëtari për librin e trans-formoi bibliotekën në një institucion shkencorpor edhe më tepër se kaq. Në kushtet e izolim-it total të errësirës mesjetare të territ informativai me zellin e tij të pashtershëm abonohej dhesillte në Peshkopi gazeta, revista, botime, en-ciklopedi që i shërbenin elitës dibrane për tëçarë errësirën e për të parë dritë në fundin etunelit. Duke i shpëtuar shpesh censurës Ko-muniste Ulviu, nëpërmjet veprave kulturore, sh-kencore, publicistike, mjekësore, arkitekturore,edukonte gjenerata të tëra për të dalë nga rre-thi vicioz ku i kishin zhytur, për të dalë jashtëskemave, klisheve e standarteve të ideologjisëkomuniste. Sikur vetëm kjo tendencë, kjo vep-rimtari shpesh e kamufluar do të mjaftonte përtë falënderuar Ulviun tonë të dashur që sot ndod-het këtu mes nesh.

Në ato kohëra kur asgjësohej çdo frymë lirie,çdo mendje ndryshe, çdo traditë që binte ndeshme obskurantizmin e kohës, në sallën e rezer-vuar të bibliotekës gjeje çdo gjë. Dhe aty depër-tonin intelektualët dibranë për të gjetur prehje,për të gjetur dritë, për të marrë pak frymë lir-isht, për të gjetur pakëz nga liria e munguar.

Skedari krahinor ishte një kontribut absolut-isht ekskluziv i Ulviut. Aty pasqyrohej fondi ikulturës dibrane në shekuj, i paseleksionuar ngaabsurdi i ideologjisë së klasës punëtore. Atygjendej ekstrakti i letërsisë, politikës, gazetar-isë dibrane, i qëmtuar me dashurinë, kujdesine mundin e një blete punëtore.

1944, as me 1912. Ajo ështëe hershme, Ajo daton dikuaty nga fillimet e shek XII

Sidomos ne shek XX Pesh-kopia edhe për arsye te ndry-shme historike u formësua sinjë qytet i vogël e ne rritje.Dhe ajo nuk do te cilësohejqytet, pa zhvillimet urbanis-tike, pa art kulture muzike,pa biblioteke. Te tria këtokomponente qytetare kaneprotagonistet e tyre: nder tecilët Rexhep DODA, MunirSHEHU, Ulvi SHEHU.

Kujtesa qytetare do te ishtee cunguar po te mos skalistene piedestal emrat e qyteta-reve qe lanë gjurme ne jetëne një qyteti e me gjere . Treemra, Tre njerëz, Tre person-alitete. Ata nuk e dinin se mejetën e veprën e tyre dekadame vone, bashkëkohësit dhejo bashkëkohësit e tyre, tenjohurit e te panjohurit, njëqytet i tere . Nëpërmjet për-faqësuesve te tij, do ti trans-formonte ne përmendoreadhurimi e respekti qytetar.

Rexhep Doda, simboli indryshimit të Peshkopisë

banizimi, sporti, kultura, janëemblemat e kohës ku ndrit pa-sioni guximi, korrektësia,imagjinata e fantazia a RexhepDODES.

Rexhepi e Peshkopia njësimbiozë ku tradita e mik-pritjes, mbajtjes se fjalës sëdhënë, aspirata për ndryshim,gërshetoheshin me afirmimine së resë, bashkëkohësisëdhe progresives e mbi te gjithaafirmimin e se bukures.

Kështu Peshkopia jone neato vite u zhvillua cilësisht ndry-she nga simotrat e saj. Nukështë e rastit qe ne Peshkopithitheshin ELITA nga te gjithafushat. Dhe për këtë Peshko-pia falënderon z. RexhepDODA.

Nderimi për zotin Rexhep,kur kujtojmë kushtet ne te cilatAI u përpoq për një Peshkopite re, kushte qe shpesh përf-tuan pamje dramash a skena-sh tragjike, rritet ndjeshëm esot ne kohen e lirisë e tedemokracisë fiton dimensionereale.

Pas ndryshimeve demokra-tike zoti Rexhep përjetoi çlir-imin e dytë dhe te vërtetë.Ndonëse ne moshe te thyer AIme guxim u rreshtua me forcatdemokratike duke dëshmuarse andrrat për liri e demokracimund te fashiten përkohësisht,por s’mund te shuhen kurrë.

Munir Shehu, babai i këngës së kultivuar dibraneshpjeguar me mjete artistike njerëzore, për vua-jtjet, torturat e mundimet e të burgosurve dheandrrat e tyre për lirinë.

Pas lirimit nga burgu, në gjysmën e dytë tëviteve ’50, Muniri i përkushto-het tërësisht muzikës. Fillonpunë si orkestrant (në faktbënte punën e drejtuesit tëorkestrës) në Shtëpinë e Kul-turës Peshkopi. Në ato viterishpërthen talenti i tij dukekompozuar këngë qytetare di-brane, suita, pjesë për violinëe orkestër etj.

Ai mund të quhet pa dyshimsi babai e themeluesi i këngëssë kultivuar dibrane. Jo vetëmkaq, por edhe orkestrës sëShtëpisë së Kulturës iu dha tim-brin modern e tingëllimin artis-tik ku tradita shqiptare, klasik-

ja dhe modernia shkriheshin në një të vetme.Me ardhjen e Munirit filluan të përhapeshin

tingujt e Moxartit, Shopenit, Verdit, Belinit dukesjellë në qytet muzikë, freski e poezi. Bashkëme intelektualë të tjerë të qytetit po konsoli-donin frymën e një qyteti artdashës, të pastëre ambicioz. Muniri trasoi rrugën për zhvillimete mëtejshme cilësore në fushën e artit e tëmuzikës që do të kulmonin më vonë me ng-ritjen e estradës, teatrit, ansamblit, bibliotekësetj. Muniri nëpërmjet veprimtarisë së tij krijuesee përpunuese forcoi më tej karakterin qytetartë muzikës dibrane, rriti ndjeshëm nivelin ar-tistik të orkestrimit dhe interpretimit dukendikuar së tepërmi bashkë me pasardhësit nëfutjen e muzikës dibrane në repertorin më tëkërkuar të kohës.

Ulvi Shehu, model i papërsëritshëm i humanizmit

Tek Ulviu janë harmonizuar në mënyrën më tëmirë të mundshme, njeriu me profesionistin, nje-riu me artistin, njeriu me administratorin e përkry-er. Gjatë gjithë gjysmës së dytë të shekullit tënjëzetë u kthye në një model të papërsëritshëmku humanizmi shkrihej si në një pikë të vetmeme ndjenjën e përgjegjësisë dhe kryerjes sëdetyrës. Me keqardhje sot figura të tilla janë tërralla.

Të tria personalitetet që po nderojmë sot punu-an në kushtet e një sistemi tjetër. Merita e tyreishte se ditën të krijojnë vlera në situata të vësh-tira e të rënda.

Qytetarët respektojnë sakrificat, përkushtiminpër detyrën, ndershmërinë e korrektësinë. Sotkur po japim këto tituj nderi njëkohësisht ne kon-statojmë se kemi shumë nevojë për ripërtëritjene vlerave të mësipërme. Parë në këtë vështrimduke u përpjekur të abstragojmë drejt dukurive,këto tituj nderi shërbejnë njëkohësisht si për-mendore adhurimi për vlerat qytetëruese dheemancipuese të përkushtimit ndaj punës, të re-spektit ndaj qytetarëve, të shpirtit të lartë të sakri-ficës e profesionalizmit të dukshëm.

Zotërinjtë që po dekorohen e që janë në këtësallë i falënderojmë për atë që kanë bërë përqytetin, për trashëgiminë e vyer që na kanë lënë,për modelin e njeriut punëtor e fisnik që kanëkrijuar.

Përgatiti: Lavderim Shehu

Korr ik2 0 0 7 4OPINIONOPINIONOPINIONOPINIONOPINION

Nga SULEJMAN TOMÇINIAmbasador

Muajin e shkuar Kryesia e ShoqatësLidhja e Intelektualëve Dibranë dhe

disa organizata të tjera dibrane organi-zuan në hotel “Tirana” një Kuvend Tekni-ko-Shkencor kushtuar domosdosh-mërisë së ndërtimit të Rrugës së Arbërit,që do të shkurtonte distancën aktualeTiranë-Peshkopi me rreth 100 kilometra.

Mbajtja e këtij kuvendi ishte një nismëe lavdërueshme për sensibilizimin eopinionit publik lidhur me rëndësinë emadhe që merr ndërtimi i kësaj rrugenë të gjitha aspektet: shoqërore,ekonomike, politike e deri strategjike.Por, pavarësisht nga kjo, mendoj seKuvendi, ndërsa realizoi deri diku mirëmisionin propagandistik, nuk bëri ndonjëgjë konkrete në drejtimin organizativ,dmth., për marrjen e masave organiza-tive, tepër të domosdoshme, për vëniennë jetë të këtij projekti jetësor për Di-brën në të dyja anët e kufirit. Këtë tëvërtetë e cekën në kumtesat dhe dis-kutimet e tyre disa referues e folës, porndoshta organizatorët ose nuk e kishinplanifikuar një gjë të tillë, ose nukdeshën të zgjateshin më tej për efekttë kohës në dispozicion.

Me thënë të drejtën e kam ndjekur prob-lemin e ndërtimit të Rrugës së Arbëritprej shumë kohësh dhe mendoj se, pa-varësisht nga disa hapa që janë bërë deritani, si studimi i fizibilitetit apo vendimi iqeverisë për ta vënë atë në prioritetet esaj ndërtimore, nuk është bërë ndonjëgjë e madhe që të mund të na qetësontese ndërtimi i saj është vënë në binarët eduhur. Unë bashkohem me mendimin seduhej të ishte ngritur patjetër një komi-sion i posaçëm me specialistë inxhinie-ro-teknikë, me politikanë, biznesmenë,ekonomistë etj. Komisioni, nëse do të

Kërkohet një Komision i Përhershëm për ndërtimin e Rrugës së ArbëritKërkohet një Komision i Përhershëm për ndërtimin e Rrugës së ArbëritKërkohet një Komision i Përhershëm për ndërtimin e Rrugës së ArbëritKërkohet një Komision i Përhershëm për ndërtimin e Rrugës së ArbëritKërkohet një Komision i Përhershëm për ndërtimin e Rrugës së Arbëritkrijohej, duhej të ndiqte në vazhdimësiçështjen e ndërtimit të rrugës, duke umbledhur herë pas here e duke analizuare marrë hapa që do t’i shikonte tënevojshëm për të çuar punën përpara. Epara që mund të bënte ky komision men-doj se mund të ishte studimi i rrugëvepër gjetjen e fondeve të nevojshëm,sepse, po nuk u siguruan fondet, mundtë organizohen me dhjetëra kuvende sen-sibilizuese dhe të mbetesh në vend, siçedhe ka ndodhur.

Ne duhet të hidhemi nga fjalët në ve-pra. Komisioni, nëse do të ngrihet dheduhet të ngrihet, duhet të dalë me detyrakonkrete si për vete në përgjithësi ash-tu dhe për anëtarë të veçantë të tij apoedhe për persona që mund të japin ndi-hmesën e tyre për ndërtimin e rrugës.Ai duhet të përcaktojë se në ç’mënyrëdo të ndërtohet rruga: do të sigurohenfondet nga buxheti i shteti, do të merretndonjë kredi apo do të jepet me konce-sion. Nëse do ta ndërtonte shteti mefondet e buxhetit të vet, do të na lehtë-sohej më shumë puna. Ndryshe, çësh-tja komplikohet dhe detyrat e komisionitbëhen më të mëdha e më me përgjegjë-si. Atij do t’i duhet të mendojë për gjetjene ndonjë kreditori, i cili ndoshta kërkongaranci nga shteti shqiptar. A do t’i jeptekëto garanci shteti ynë? Po koncesion-eri kush do jetë dhe ç’kushte na ve? Ponë rast se këto drejtime nuk japin rezu-ltat, ku të përplasemi? Do shpallim njëhua popullore dhe, në rast se po, kushdo ta administrojë dhe si do t’u kthehetajo huadhënësve? Pra janë një sërëproblemesh që mund t’i zgjidhë vetëmkomisioni i ngritur enkas për këtë prob-lem madhor për dibranët.

Natyrisht, komisioni mund të ngrejëedhe grupe pune të posaçëm për prob-leme të veçanta, duke vënë detyrakonkrete për secilin sipas përparësive.

Nëse sot përparësi është përgatitja eprojektit, atëherë mund të krijohet grupiqë do të punojë për përgatitjen e pro-jektit. Por një grup mund të krijohet edhepër mbajtjen e lidhjeve me qeverinë, njëpër gjetjen e fondeve etj.

Një aspekt tjetër, që mendoj se duhettë kihet parasysh për ndërtimin e Rrugëssë Arbërit, është jo vetëm sensibilizimii dibranëve në Tiranë, por kryesisht iatyre në Dibër dhe zonat nga do të kalojërruga. Ky sensibilizim duhet t’i shërbe-jë presionit mbarëdibran ndaj autoritetittë shtetit dhe atyre që përçojnë politikatshtetërore nga poshtë lartë dhe anasjell-tas. Puna është që shtetarët të an-gazhohen sinqerisht për ndërtimin errugës, duke na dhënë edhe një afat.Të gjithë e mbajmë mend se si z. Fa-tos Nano “inauguroi” fillimin e punimevepër ndërtimin e saj në vitin 2005, dukebërë një reklamë të gjerë në organet emasmedias. Thuhet se edhe qeveria ez. Berisha vitin e kaluar kishte caktuarnjë fond prej 10 milionë dollarësh përndërtimin e segmentit Bllatë-Bulqizë,por se ku vajtën këto para nuk e dimëdhe siç duket as për ta marrë vesh kemi.

Tani qeveria e z. Berisha sapo dek-laroi rishtazi se ka caktuar një fond të ripër segmentin e cituar më lart. Tëshpresojmë se këtë radhë fjalët do tëkthehen në veprime konkrete.

Ne i kuptojmë problemet madhore qëka vendi në përgjithësi, por kuptojmëgjithashtu se ndërtimi i Rrugës së Ar-bërit nuk është më pak madhor. Ajo,përveç krahinës së Dibrës në të dyjaanët e kufirit, do t’i shërbejë mbarë ven-dit e në radhë të parë Shqipërisë sëMesme dhe Veriore, pasi do të lidhëDurrësin e Shkupin e më tej shumë mëshpejt se sa rruga aktuale që kalon ngaQafëthana. Nëse Qeveria çdo vit domerrte përsipër ndërtimin e një segmenti

të caktuar 15-20 kilometra, rruga dombaronte për 5-6 vjet. Kjo mënyrë nukdo ta rëndonte shumë arkën e shtetit,por do të përfundonte edhe veprën.

Me një fjalë, ne nuk kemi nevojë përfjalë të mira e gurë në trastë. Ne duamndërtimin e rrugës. Prandaj sensibilizi-mi i dibranëve kudo ku janë, por sido-mos në bazë, atje ku jepen e numëro-hen votat, është me shumë rëndësi. Ataduhet të jenë të vetëdijshëm se po nukqau fëmija, nuk i jep gji e ëma. Dibranëtnuk duhet të lënë rast pa paraqiturkërkesat e tyre për ndërtimin e Rrugëssë Arbërit. Sa herë që në Dibër të sh-kelë ndonjë qeveritar, sidomos nga ataqë kanë në dorë, banorët e Peshkopisëtë dalin në rrugë me pankarta e të orga-nizojnë mitingje me kërkesë ndërtimine rrugës që do të jetë shpëtim ngagjendja aktuale ku është katandisurqyteti dhe krahina. Ne duhet t’u tregojmëpushtetarëve se i kemi zgjedhur nëpostet që kanë që të na shërbejnë dhejo mashtrojnë sa për të na marrë votën.

Siç shihet, fushat e punës së komi-sionit do të ishin të shumta dhe kërkojnëimpenjim me përgjegjësi. Prandaj në tëtë zgjidhen njerëz që janë të gatshëmta tërheqin plugun e jo kukulla, njerëztë përkushtuar e patriotë. Dhe të tillënuk i kanë munguar dhe as do t’i mun-gojnë popullit trim, punëdashës e tëkulturuar të Dibrës.

Në mënyrë të veçantë lind nevoja engritjes sa më parë të këtij komisioniaktualisht, kur Shqipëria është listuar nëtregjet financiare ndërkombëtare si vendi sigurt për investimet e huaja dhe kur,siç deklaroi z. Sali Berisha, vendit tonë ijanë dhënë 400 milionë dollarë kredi përndërtimin e infrastrukturës rurale. A nukmundet që një pjesë e këtij fondi të sh-kojë për ndërtimin e Rrugës së Arbërit?Duhet trokitur sa është hekuri i nxehtë!

Rruga e Arbërit, Skavica, Bulqiza dhe dyshimet e mia...Rruga e Arbërit, Skavica, Bulqiza dhe dyshimet e mia...Rruga e Arbërit, Skavica, Bulqiza dhe dyshimet e mia...Rruga e Arbërit, Skavica, Bulqiza dhe dyshimet e mia...Rruga e Arbërit, Skavica, Bulqiza dhe dyshimet e mia...Nga BUJAR KAROSHI

Nuk kanë kaluar as dy muaj nga ditaqë u zhvillua në Tiranë Kuvendi

Tekniko-Shkencor për Rrugën e Arbëritdhe duket se u ringjallën shpresat përfillimin e ndërtimit të saj. Deputetët di-branë në Parlamentin shqiptar, folën nëatë kuvend para 300 burrave, duke evënë theksin se qeveria nuk e kaanashkaluar si proces, por njëkohë-sisht duke vënë në dyshim edhe pjesëtë studimit të fizibilitetit mbi Rrugën eArbërit. Sali Shehu, deputeti i Bulqizës,tha se nga angazhimet e tij në Parla-ment dhe në qeveri kishte marrëpremtimin nga kryeministri aktual, SaliBerisha, se fondet e para të ndërtimittë Rrugës së Arbërit do të jepeshin nëvitin 2009, kohë kur pritet të përfundojënjë nga rrugët me më rëndësi ko-mbëtare aktualisht në vend, Rruga eKukësit.

Por, nuk kaluan as dy muaj dhe si“një rrufe në qiell të hapur”, kryeministrii vendit, z. Sali Berisha, në mbledhjene qeverisë të datës 13 korrik 2007, dukefolur për buxhetin shtesë të vitit 2007,theksoi se “Fondet e buxhetit suplemen-tar do të përdoren për financimin e au-tostradës Durrës-Morinë, pjesa dër-rmuese e investimit, por do të përdorenedhe për dy akse të tjera rrugore, au-tostradën Korçë - Qafë-Pllocë dhe aksinBllacë –Bulqizë, prej 17 kilometrash,Rruga e Arbrit”. Më vonë, në diskutimete këtij projektbuxheti shtesë në parla-ment, u fol se shuma e vënë në dis-pozicion për Rrugën e Arbërit ishte 18milionë Euro.

Meqë ka shumë kohë që “Rruga eArbërit” më del dhe në ëndërr, u gëzo-va. Më shumë më gëzoi shifra prej 18milionë eurosh, e mjaftueshme sipasmeje, për të ndërtuar një rrugë të stan-dardeve kombëtare. Por ajo që nuk më

pëlqeu në këtë fjalë, ishte përmendja edoganës së Bllacës. Jo vetëm unë, porçdokush që ka lexuar e dëgjuar përRrugën e Arbërit, e di shumë mirë seajo nuk del në Bllacë.

Ajo mund të shkelë në çdo vend tjetërnga Bulqiza në Tiranë, por në Bllacë jo.Sipas projektit të Studimit të Fizibilitetit,varianti i dytë, i miratuari dhe i firmosuringa Këshilli Kombëtar i Rrugëve, rruganë vendin e quajtur Ura e Cerenecit ndry-shon drejtim për nga fshati Gjoricë, si-pas urës dhe rrugës ekzistuese deri nëfund të fshatit, ku kalon lumin Drin, i cilipërbën fundin e rrugës në pjesën sh-qiptare dhe takon pikën kufitare meMaqedoninë. Ndërsa në variantin e parë,të diskutuar në studimin e fisibilitetit,bëhet fjalë për pikën fundore në doganëne Bllatës.

Ajo që është shqetësuese për komu-nitetin në këtë proces është mungesae informacionit.

A e di qeveria shqiptare variantin emiratuar të Rrugës së Arbërit?

A është qeveria shqiptare endërgjegjshme se Rruga e Arbërit ësh-të një nyje e rëndësishme kombëtareqë i mungon këtij vendi?

A është e angazhuar qeveria shqiptaredhe institucionet përkatëse për vëniennë zbatim të këtij projekti të madh ko-mbëtar?

Sigurisht, jam i prirur të besoj seqeveria është e ndjeshme ndaj këtij pro-cesi. Dhe, ndoshta, ata që merren mepërgatitjen e dokumentacionit për këtëproblem, nisen nga dokumente e bot-ime paraprake, pa marrë parasysh atëqë është firmosur në Këshillin Kombëtartë Rrugëve nga ish-kryeministri FatosNano, në korrik 2004.

Ajo që më shton dyshimet e mia përjo seriozitet në këtë proces është se,pikërisht me 13 korrik, minatorët e Bul-qizës iu rikthyen një greve njëorëshe.

Po ta shohësh më gjerë, tre gjërat merëndësi kombëtare që zotëron Dibra (tregjera të diskutuara sot, se Dibra kashumë) nuk janë marrë seriozisht asn-jëherë nga qeveria që e ka drejtuar këtëvend në 17 vitet e fundit.

E para është miniera e Bulqizës, këtëpasuri kombëtare që qeveria ua ka falurfirmave fantazmë që s’dihet nga vijnë eçfarë bëjnë në këtë qytet të përvuajtur.

Akoma kësaj dite nuk është bërë pub-like një kontratë e qeverisë shqiptareme koncensionarin që shfrytëzon mini-erën. Jo më të bëhet fjalë për bërjenpublike të kontrolleve qeveritare apo in-stitucioneve të tjera, të cilat prej ko-hësh e kanë nxjerrë koncensionarin meshkelje ligjore, duke mos realizuar in-vestimet e premtuara, por vetëm dukeshfrytëzuar në maksimum njerëzit dhenëntokën e këtij qyteti. Vetëm kur delnë pah kriza, si ajo e grevës apo ndon-jë debat shterp në parlament, për-menden shifra si: “x” milionë investimee “x” milionë për sigurinë, por asnjëherëse kur këto firma duhet të vihen për-para përgjegjësisë për mosrealizimine asaj që kanë nënshkruar në kontratë.Por kur s’ka kontratë të njohur publik-isht, natyrisht nuk ka edhe përgjegjë-si. Faji për varfërinë që ka mbuluar qy-tetin e ngritur mbi pasurinë mbetetgjithmonë jetim.

Së dyti, sjellim shembullin e Hidro-centralit të Skavicës. Sa herë vendizhytet në krizë energjetike, specialistëtë fushës ia hedhin fajin mungesës sëinvestimeve, duke argumentuar se nëkëto 17 vjet nuk kemi ndërtuar asnjëhidrocentral, asnjë termocentral apondonjë burim tjetër energjie, nuk kemindërtuar Skavicën e planifikuar që nëvitin 1980, etj. Madje, edhe ato firma qëofrohen për ta ndërtuar në prag të këty-re krizave, ose janë të dyshimta nëarenën ndërkombëtare, ose qeveria sh-

qiptare nuk bën asnjë përpjekje seriozepër të afruar investitorë seriozë në këtëfushë. Jo më të bëhet fjalë për projektezhvillimi e ndërtimi, për të mbyllur cikline hidrocentraleve mbi Drin, sipas njëprojekti kaskadë. Kam dyshimet e mia,se në një moment krize që do thellohetmë shumë në ditët që vijnë, një “kon-censionar” si ai i minierës së Bulqizësdo të shfaqet në horizont, duke përm-bytur Dibrën dhe duke shtuar një qytettjetër në varfëri.

Së treti, investimet gjysmake, këtëradhë nga Qeveria për Rrugën e Arbërit,më shtojnë dyshimet se për Dibrën emë gjerë nuk ka projekte serioze. In-vestimet gjysmake në Rrugën e Arbëritnuk do të na çojnë askund. Nuk do tëkemi kurrë Rrugën e Arbërit të ëndërru-ar e të kërkuar. Do të kemi vetëm njërikonstruksion sa për të na hedhur hisyve, sa për të na thënë se kishit njërrugë që shkon mespërmes veriut tëShqipërisë për në Dibër, dikur me gro-pa, tani e asfaltuar.

Premtime të tilla për ndërtimin e zh-villimin në Dibër nuk i shërbejnë asajdhe nuk janë për integrimin e rajonit.Projektet gjysmake të shfrytëzimit tëminierës së Bulqizës kanë vërtetuar sote kësaj dite se Bulqiza është zhyturvetëm në varfëri, projektet gjysmakedhe jo serioze kanë vërtetuar gjithash-tu se Skavica nuk do ndërtohet, aq mëkeq nëse ndërtohet nga firma ndërko-mbëtarisht të dyshimta dhe, realizimi iprojekteve gjysmake për Rrugën e Ar-bërit do të çojnë në mosndërtimin e sajsipas standardeve ndërkombëtarë, pornjë realizim i cunguar i saj, që s’do tëbëjë gjë tjetër veç do mbajë Dibrën tëpa integruar e të pa zhvilluar, si derimë sot.

Ndoshta shumë prej lexuesve nuk dojenë dakord me dyshimet e mia. Unëbashkohem me ta: Qofsha i gabuar!

Korr ik2 0 0 75 STUDIMSTUDIMSTUDIMSTUDIMSTUDIM

Projektimi dhe ndërtimi i Rrugës sëArbërit tërësisht bazohet në struk-

turën dhe spektrin e nevojave bashkëko-hore të zhvillimit permanent ekonomike infrastruktura. Përputhet me di-namikën e trendeve regjionale tëEvropës Juglindore, Integrimeve euro-atlantike, synim permanent i viteve qëvijon për Shqipërinë dhe Maqedoninëveri-perëndimore e më gjerë për tërëregjionin ballkanik.

Instruksionet që elaborohen më posh-të, përfshinë tërë projektet për ndërtimine autostradave si dhe ndërtimin e tyreqë janë të lidhur ngushtë me domos-doshmërinë e zhvillimeve rrugore-infras-trukturale të Republikës së Maqedonisëme theks të veçantë në pjesën veri-perëndimore të saj. Për me rëndësi përlidhshmërinë e ekonomive, të qyteteve,regjioneve ekonomike si dhe zhvillimetparimore në përgjithësi.

Lidhshmëria si nevojë për brenda, nëndërlidhje të qyteteve dhe regjioneve meautostradë bashkëkohore do të kon-tribuojë në zhvillim të shpejtë ekonomik,kulturoro-gjeopolitik dhe bashkëpunimtë ndërsjelltë politiko-ekonomik, ndërshtetet në mes vedi me qendra të fu-qishme ekonomike, për kapacitete nëzhvillim të tërësishëm.

Në këtë kuptim, kemi arritur sukseseduke projektuar një autostradë të emëru-ar “Koridori – 8C”. Motivi inxhinierik përkëtë projekt ka qenë konsiderata se ky“Koridor” është ëndrra 10-vjeçare e pro-ceseve zhvillimore në këto transformimeshoqërore.

Diplomacia e Maqedonisë, Shqipërisëdhe stafi i inxhinierëve të këtyre vendeveflet pothuaj se 10 vitet e fundit. Pse meperspektivat e tyre panevropiane, kra-hasuar me “Korridorin – 10” sot e kësajdite është i dështuar “Korridori – 8”.

Politika shqiptare, maqedone dhe ajoitaliane ka rënë ndesh me kundërshtimine politikës greke në kuadër të BashkimitEvropian, e cila me të madhe mundohettë anashkalojë këtë korridor, duke fa-vorizuar “Korridorin 10” që ndërlidhAthinë-Selanik-Shkup-Beograd. Dis-ponojmë me të dhëna se Greqia edhemë tej tenton të ndalojë kreditë ngaBanka Evropiane për rindërtim dhe zh-villim (Berzh) për ndërtimin e këtij korri-dori ku ato kanë edhe funksionarë tëlartë në bordet e Bankave Evropiane dhebotërore. “Korridori 8” fillon nga qytetiVarna i Bullgarisë deri në Durrës në njëgjatësi prej 960 km. Për ndërtimin e këtijprojekti janë paraparë të harxhohen rreth2 miliardë Euro. Ky korridor kap njëgjatësi prej 315 km brenda territorit tëMaqedonisë dhe janë ndërtuar dhe për-funduar punimet për 85 km që janë nëfunksion ndërsa në momentin e tan-ishëm është duke u ndërtuar pjesa e“Korridorit 8” e ashtuquajtura Autostra-da Qarkore e Shkupit me gjatë 25 km,ku janë të përfunduara punimet afro70% që do të thotë se “Korridorit-8” ngafundi i vitit 2008 brenda territorit të Maqe-donisë do të jetë i ndërtuar vetëm 110km. Pas përfundimit të ndërtimit të au-tostradës – qarkorja e Shkupit ngelin tëpa ndërtuara edhe 205 km gjatësi përmbarimin e projektit të “Korridorit 8” tëR. Maqedonisë. Ngelin të pa ndërtuarady segmentet kyçe të “Korridorit 8” dheatë pjesa prej kufirit Bullgaro-Maqedon-Kriva Pallanka dhe Kumanova dhe pje-sa tjetër përtej kufirit Shqiptaro-Maqe-don (Qafë-Thanë) – Strugë – Kërçovëderi në qytetin e Gostivarit. Këta dy

RRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRITRRUGA E ARBËRIT

Pamje nga Mavrova

dhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëdhe ndërtimi i autostradave nëMaqedoninë VeriperëndimoreMaqedoninë VeriperëndimoreMaqedoninë VeriperëndimoreMaqedoninë VeriperëndimoreMaqedoninë Veriperëndimoredhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovëndhe lidhshmëria me Kosovën

Nga Ing. SHEFKI ALITI*segmente të pandërtuara të “Korridorit8”, nga aspektet ekonomiko-gjeografikedhe tekniko-shkencore, janë të pareali-zueshëm, veçanërisht segmenti Gosti-var-Qafëthanë. Ky segment i “Korridorit8” është paraparë të ndërtohet paralelme autostradën ekzistuese që ndërlidhqytetet Gostivar-Kërçovë-Strugë-Qafëthanë. Shkatërron ambientin gjel-bërimi, male, fusha etj. Kalon nëpërambient shumë të vështirë për ndërtim,shumë tunele dhe ura dhe me një kos-to ndërtimi të lartë dhe duke lënë jash-të përdorimit (inerte) autostradë ekzis-tuese shumë moderne. Në territorin eShqipërisë nga Durrësi deri nëQafëthanë janë 176 km gjatë të “Korri-dotir 8”.

Duke patur parasysh faktet e lartëpër-mendura dhe duke aprovuar eksperi-encën dhe njohuritë inxhinierike shumë-vjeçare kemi punuar dhe përfunduar pro-jekte të përmbajtura në aspektinekonomik dhe tekniko-shkencor.

1. Rruga e ArbëritËshtë projektuar që traseja të fillojë

nga kufiri Maqedoni-Shqipëri te vendiGjorica e Epërme – Fusha e Bulqizës –mbi qytetin Bulqizë - Guri i bardhë –Muriza – Selita e Poshtme – Zallë Dajti– Tiranë.

Nga aspekti tekniko-shkencor projektii autostradës Rruga e Arbërit, përmbankëta parametra:

- Gjatësia: 64 km- Gjerësia: 25.5 mNga aspekti i gjerësisë është projek-

tuar që autostrada të jetë me dy drej-time me nga dy korsi të gjera me nga3.5 m, me dy korsi ndihmëse nga 2.5m me brez gjelbërimi për dy drejtimetnga 1.5 m ose gjithsej 3 m gjelbërim, sidhe janë paraparë bankina, elementembrojtëse etj.

- Ura: 2.460 m- Tunele: 9.300 m- Shpejtësia: 100 km/h- Kostoja e ndërtimi afro 250 milionë

EuroAutostrada do të kalojë nëpër vend

(pika) turistike ku do të ndërtohen ob-jekte karburantesh, hotele dherestorante, pushimore, shtëpia ëikendietj.

Do të ringjallen gjitha vendbanimet përrreth autostradës.

Me ndërtimin e autostradës Rruga eArbërit do të realizohet ndërlidhja më eshkurtër me vende turistike të R. Maqe-donisë siç janë – me liqenin e Ohrit, tëDibrës dhe Mavrovës.

Me qytetet piktoreske Strugë dheOhër. Me qendrat turitike dimërore: Bis-tra, Mavrova dhe Kodra e Diellit nëTetovë.

Ndërlidhen qytetet Bulqizë-Peshkopi-Dibër e Madhe-Strugë-Kërçovë-Gostivar-Tetovë-Shkup dhe bëhet ndërlidhja nëdrejtim të Kosovës me qytete dhe fsha-tra siç vijon:

Glloboçiç – Ferizaj – Kaçanik – Ele-san – Lipjan – Viti – Gjilan – Prishtinë –Mitrovicë dhe ndërlidhje me Prizrenin qëështë e paraparë me autostradës e reme projektin e autostradës Tetovë-Prizren. Që të arrihet kjo ndërlidhje eshteteve, regjioneve dhe qyteteve kemipunuar projektet e autostradave të tjerasiç janë.

2. Vazhdimi i autostradës Rruga eArbërit me segmentin rrugor prejkufirit Shqipëri-Maqedoni deri tek

ura e Boshkut.Gjatësia: 14.4 kmGjerësia: 25.5 mUra: 520 mTunele: 400 mShpejtësia: 100 km/hKostoja e ndërtimit afro 44 milionë

euro

3. Segmenti i autostradës Ura eBoshkut-Novosell (mbi Gostivar)

Gjatësia: 38.1 kmGjerësia: 25.5 mUra dhe Vijadukte: 2482 mTunele: 3050 mShpejtësia: 100 km/hKostoja e ndërtimit afro: 137.500.000

euroKjo autostradë kalon në anën e majtë

piktoresk të liqenit të Mavrovës nëdrejtim të vendeve Ura e Boshkut -Rosoi - Bistra - Mavrovë - Niqiforovë -Leunovë - Novo Sellë (mbi Gostivar).

Autostrada është paraparë të ndërto-het në një hapësirë shumë piktoreskeku mund të ndërtohen shumë qendraturistike dimërore, për pushim, skijimetj. Ky vend aq atraktiv i pashkelur dheshumë interesant, hap dyert e investi-torëve të huaj shumë të interesuar përndërtim të autostradave, hoteleve turis-tike dhe njëkohësisht investitor të hujakanë interesim për ndërtimin e au-tostradës në fjalë me sistemin “Ndërtimme koncesione”.

4. Autostrada Tetovë-Jazhincë dheJazhincë-Doganaj (FerizaJ)

Gjatësia: 38 kmGjerësia: 25.5 mTunel: 2.500 mUra: 1.690 mTetovë-Jazhicë (kufiri me Kosovën): 24

kmJazhincë-Doganaj (Ferizaj): 14 kmTotal: 38 kmShpejtësia: 100 km/hKostoja e ndërtimit: afro 116 milionë

Euro

5. Autostrada Tetovë-PrizrenGjatësia: 44.4 kmGjerësia: 6 mUra: 100 mKostoja e ndërtimit: afro 39 milionë

EuroKjo autostradë kalon nëpër pikat pik-

toreske të malit Sharr dhe lidh shumëkatunde të malit Sharr me autostradëmoderne. Bën ndërlidhjen e qytetit tëTetovës me katundet Sellcë, Shipkov-icë, Brodec, Vicë, Veshallë, Bozovcënga ana e Maqedonisë dhe nga ana eKosovës fshatrat Manastiric, Struzhje,Reçane e të tjera fshatra përreth Prizren-it.

Në veçanti po theksojmë se gjithëautostradat e lartë përmendura formojnënjë “Korridor” të ri - alternativë e “Korri-dorit 8”. Pikërisht edhe për këtë e kemipagëzuar si “Korridor 8C”.

Ky “Korridor” do të bëjë lidhjen eshumë potencialeve ekonomike siç janëfabrika “Knauf” në Dibër, nga e cila në

ditë ngarkohen 250 kamionë, fabrika“Silika” në Gostivar, fabrika për alumin,fabrika e mikrogranulatave dhe shumëtë tjera. Në Tetovë fabrika “Teteks” fab-rika “Silmak” e ferosiliciumit, katër fab-rika për suvatime të thata, pesë fabrikapër përpunimin e qumështit, fabrika përmobilje, fabrika për materiale ndërtuese(tulla), disa gurëthyese dhe biznese tëtjera të mesme dhe të vogla. Njëkohë-sisht këtu ngjitet kompleksi i fabrikavenë Ferizaj, dhe Han të Elezit si dhePrishtina dhe Mitrovica (Trepça). Ngafabrikat dhe subjektet e tjera ekonomiketë Shkupit, do të mund të arrijnë në Ti-ranë dhe Durrës për një rrugë prej 190kilometrash. Dhe mëse i rëndësishëmështë fakti se bëhet lidhja e shkurtërme portet detare të Durrësit, Vlorës dheShngjilit. Pikërisht por faktet detar tëDurrësit, Vlorës dhe Shëngjilit. Pikër-isht për faktet ekonomike të lartpërmen-dura, bartës i projekteve është edhe OdaEkonomike e Maqedonisë veriperëndi-more (OEMVP) me seli në Tetovë eudhëhequr nga Kryetari z. Xhemali Dau-ti. Projektet e lartpërmendur janë anali-zuar dhe përmbajtur nga shoqata e Inx-hinierëve dhe Arkitektëve me seli nëTetovë, dhe një sërë inxhinierësh ngavendet e rajonit.

Meqë Shqipëria dhe Maqedonia nukkanë mundësi financiare për ndërtimine “Korridotir 8C” dhe për shkaqe se dyvendet janë shumë të angazhuar nëndërtimin e disa tjera segmente rrugoregjithashtu me peshë për të dy vendet,si projektues kemi analizuar dhe për-funduar se “Korridori 8 C” mund të ndër-tohet me financim nga koncesionarët qëjanë shumë të interesuar për këtë “Ko-rridor 8C”, ka arsyetim ekonomik përshkak se më 190 km autostradë lidhentre shtete. Prej Shkupi deri në Tiranëarrihet vetëm për dy orë. Ndërsa prejFerizaj deri në Tiranë gjithashtu arrihetvetëm për dy orë, tash arrihet për 6 orë.

Jemi të mendimit se mesatarja e kal-imit të automjeteve për një ditë do tëafro 10.000 automjete. Njëkohësithkemi parasysh aspektin e rritjes së num-rit të turistëve në drejtim të plazheve tëdetit shqiptar, nga njëra anë dhe ngaaspekti ekonomik që gjithnjë e më tepërrritet numri i subjekteve ekonomike tëmesme dhe të mëdhenj. Meqë Sh-qipëria, Maqedonia dhe Kosova janëkandidate për anëtarësim në NATO dheUnionin Evropian konstatimi është iqartë se do të ketë një zhvillim të fu-qishëm ekonomik të kësaj pjese të ra-jonit të Ballkanit.

Duke uruar fillimin e kësaj ideje, navaftë e mbara në këtë drejtim meqë ësh-të interes kombëta në tërësi. Jam i sig-urt se projektet tona të kësaj ideje do t’ipërkrahin gjithë shqiptarët për brendaetnisë kombëtare në ballkan dhe mbarëshqiptarëve në botë.

* Nga diskutimi në Kuvendin Tekni-ko-Shkencor mbi Rrugën e Arbërit, Ti-ranë më 26 maj 2007.

Korr ik2 0 0 7 6AKAKAKAKAKTUTUTUTUTUALITETALITETALITETALITETALITET

Viçat hormonalë, ja si kryhetViçat hormonalë, ja si kryhetViçat hormonalë, ja si kryhetViçat hormonalë, ja si kryhetViçat hormonalë, ja si kryhetkontrabanda me Maqedoninëkontrabanda me Maqedoninëkontrabanda me Maqedoninëkontrabanda me Maqedoninëkontrabanda me Maqedoninë

Kamion që transporton viçat hormonalë

Nga SUAT SAQIPI, MaqedoniARDIT SELAMI, Shqipëri

Kontrabanda me viça hormonalë ngaMaqedonia në drejtim të Shqipërisë

është rritur dukshëm, ndërsa nga anatjetër autoritetet e të dyja vendeve ako-ma nuk kanë arritur të parandalojnë këtëinvazion të gjedheve të rritur në mënyrëartificiale që përbën rrezik për jetën.Kontrabandimi shtrihet në fushën e Kl-lobëçishtit dhe në fshatin Spas, territori Maqedonisë, ku para organeve policorekufitare të të dyja palëve shihet si nëamfiteatër kalimi i kamionëve apo tufate gjedhëve, kryesisht viça hormonalë.Këta viça hormonalë, dhe jo të garantu-ar nga ana shëndetësore, merren farelirë në Maqedoni apo vendet e treta dhetregtohen në tregun e mishit, kryesishtnë Tiranë. Sipas specialistëve të mjekë-sisë dhe veterinarisë, mishi i tyre ështëi një cilësie jo të mirë dhe i pa garantu-ar. “Viçat hormonalë janë ato që rriten,ushqehen dhe mbarështrohen me hor-mone mashkullore në mënyrë që tëkenë sa më shumë muskuj dhe tëduken shumë të zhvilluar, të arrijnëmbipeshë”,- thekson specialisti i Veter-inarisë, Agron Ramadani. Sipas tij,rreziqet janë të mëdha, ndaj duhet ndalu-ar konsumimi i mishit të këtyre llojevetë viçave nga njerëzit.

Fillimi i pluralizmit bëri që në fshatinReshan të Shqipërisë të bëhej pazaripër shkëmbimin e mallrave nga fshatratpërreth kufirit shqiptar të djathit hollan-dez, gjalpit, mishinga ndihmat e jasht-me, ndërsa nga Dibra transportohejkoka-kola, rroba apo orendi tënevojshme shtëpiake, dhe nga munge-sa e parave, e gjithë kjo tregti zhvillohejme këmbim mallrash. Por tashmë prejtë gjitha këtyre, biznesi më i preferuarilegal është kontrabanda me viça hor-monalë. Kontrabanda organizohet nga“tregtarët” apo ndërmjetësuesit, të cilëti marrin mallrat nga njëra anë dhe mefëmijë apo ndërmjetësues i transporto-nin në anën tjetër të kufirit shqiptar. Kybiznes, sipas dibranëve, shpeshherërealizohet edhe para syve të organevetë policisë kufitare. Edhe organizatandërkombëtare UNDP dhe OSBE janëtë shqetësuara për rritjen e kontra-bandës në këtë rajon. Ato kanë kërkuarnga autoritetet vendore të policisë kufit-are të rrisin masat për sigurinë e kufiritdhe parandalimin e kontrabandës.

Janë disa destinacione qe shfrytë-zojnë grupet e organizuara të kontra-bandës për kontrabandimin e viçavehormonalë në Shqipëri. Sipasburimeveqë dalin brenda këtyre grupeve, ekzis-tojnë tre tregje nga ku furnizohet Sh-qipëria. “Një grup i organizuar kontra-bandon viça hormonalë nga Serbia. Treg-tarët maqedonas dhe shqiptarë blejnëviça hormonalë dhe gjedhe me çmimetë ulëta nëpër tregjet e Serbisë Jugoredhe më pas në mënyrë të organizuarnëpër rrugë ilegale kontrabandohen nëMaqedoni. Si pika të rëndësishme tëkalimit janë Trgovishta, rajoni kufitar nëjug të Sërbisë dhe rajoni përreth fsha-trave të banuara me shqiptarë Sopot,Llojan dhe pika të tjera në këtë zonëkufitare në veri të Maqedonisë”,- thotëI.M, një tregtar bagëtish në Shkup, i cilithotë se nuk preferon të merret me kon-trabandë. Destinacioni i dytë është viçathormonalë dhe gjedhet nga Bullgaria,të cilët po ashtu kontrabandohen nëMaqedoni nga zonat kufitare të Stru-micës, Kriva Pallankës dhe rajoneve tëtjera kufitare të Maqedonisë lindore,ndërsa më pas po ashtu në mënyrë tëorganizuar nisen për në territorin sh-qiptar. Përveç kësaj, në disa qytete tëMaqedonisë, biznesmenë dhe blegtorëkanë ngritur ferma në zonat kryesishtmalore për rritjen e viçave hormonalë.Pasiqë të rriten nëpërmjet stimulimitartificial ata menjerë kanë për destina-cion Dibrën dhe më pas tregun shqiptar.Nëpër territorin e Maqedonisë janë fer-ma të subvencionuara nga shteti, që nëmënyrë ilegale rrisin viça hormonalë, pornjë gjë e tillë është një sekret që mbe-tet larg opinionit. “Në zonat e thella

malore të Maqedonisë ruhen viçat hor-monalë dhe për një periudhë pasi tërriten, ata menjëherë shiten për në tre-gun shqiptar. Fitimi është i madh pasiata blihen me çmim të vogël sipaspeshës, dhe më pas shiten me njëçmim të shumëfishtë”,- thekson Ra-madani, fshatar nga rajoni i Kumanovës.

Sekserët e viçave marrin10 euro për kokë

Dy Dibrat në të dyja anët e kufirit janëbastioni më i preferuar për kontrabandi-min e gjedhëve dhe viçave hormonalë.Kamionët e ngarkuar me viça hormon-alë vijnë në Dibrën e Madhe të Maqedo-nisë në orët e hershme të mëngjesit dhemë pas në darkë ato drejtohen për nëDibrën e Vogël apo të pagëzuar zyrtar-isht si Peshkopia. Viçat hormonalë tëcilët për vetë stimulimin jo natyral qëjanë mbarështuar, kanë nisur një dynd-je të madhe viteve të fundit. Bajrami tëcilit nuk arritëm t’ia identifikojmë mbi-emrin, me mburrje thotëse meqë nukbëhet liberalizimi i kufirit për kalimin le-gal të mallrave nga dy vendet, tashmëshumica janë të detyruar të merren mekontrabandë.

“Fillimisht bagëtitë i merrnim nga Sh-qipëria dhe i shitnim në Maqedoni, porpasi lëvizën çmimet, ne filluam të treg-tojmë viça nga Dibra e Madhe për nëPeshkopi dhe qytetet tjera”,- thotë Ba-jrami nga një fshat i Dibrës. Tregtarët iafrojnë kamionët të mbushura me viçahormonalë deri në afërsi të kufirit gjegjë-sisht në fshatin Bllatë apo Spas dhe prejaty ato i dorëzohen fëmijëve aponjerëzve hallexhinj për t’i kaluar në ter-ritorin shqiptar për një çmim prej 10 europër kokë bagëtie. “Kontrabanduesit gjith-monë vendosin vëzhgues në pozicionestrategjike në kufi disa orë para kalimittë kamionëve, për të monitoruar lëvizjetpolicore dhe për të raportuar rreth gjëravetë dyshimta. Vëzhguesi gjithashtu fiton10 euro”,- thotë një banor i fshatit Bllatë.Kontrabanduesit shfrytëzojnë rrjetin egjerë të rrugëve të vjetra të cilat kalojnënjëri drejtim nga fshatrat e MaqedonisëSpas pastaj në Reshan dhe dalin nëBllatë të Poshtme, për t`u ndarë nëdrejtim të Urës së Telit apo në drejtimtë fshatit Majtarë e Vojnikë, ndërsadrejtimitjetër është nga rruga e vjetër efshatit Banjisht dhe vazhdon në rrugënnë drejtim të stallave të ndërmarrjes sëish-jugosllave Progres, pra nëpër fush-ën e Klloboçishtit dhe pastaj shpërnda-hen në drejtime të ndryshme në terri-torin shqiptar. Tregtarët e mishit nëPeshkopi theksojnë se pas rritjes sëçmimit të mishit të gjedhit në Shqipëri,është rritur nevoja për blerjen e viçave

gati nga të gjitha qytetet e Maqedonisë,Serbia e Bullgaria. “Ky kontrabandimnuk bëhet vetëm në Dibër sepse ne menga tre apo katër kamionë në ditë nukmund të furnizojmë vetëm zonën ePeshkopisë, sepse Peshkopia ka mbi170 mijë banorë, kjo realizohet në tëgjithë kufirin për rreth Shqipërisë, që ngaMali i Zi, Kosova si dhe këtu në Maqe-doni”,- thotë V.N, banor i Peshkopisë, icilinuk dëshiron të identifikohet.

Dyshimi, policia e implikuarnë kontrabandën e viçave

Tregtarët dhe dibranët dëshmojnë seështë një arsye e sigurt se edhepjesëtarët e policisë në terren janë tëzhytur thellë në këtë biznes. Sipas B.Dnga rajoni i Dibrës, policët në terren janëtë përfshirë sepse ata marrin para tëmajme. “Të gjithë e dinë se më mirëështë të jesh polic kufitar apo i punë-suar në doganë se president shteti,sepse përfitimet janë më të mëdha ngakontrabanduesit që paguajnë shuma tëmëdha lekësh për çdo kalim të mallit”,-thotë B.D, duke shtuar se ka dëgjuarse shumë policë janë të detyruar tëmerren me këtë gjë, për shkak të paga-ve të vogla, statusit të parregulluar dheme kontrata afatshkurtra të punës.

Pushteti lokal i Dibrës dhe përfaqë-sues të organeve policore disa herëkanë kërkuar rritjen e numrit të policëve.Organet policore të këtij rajoni përjash-tojnë mundësinë e përfshirjes së tyrenë rrjetet e kontrabandës, por nga anatjetër, kërkohet rritja e numrit të policisëme qëllim të kontrollit më efikas të tërëpjesës së kufirit. Tani kufirin ndërmjetShqipërisë dhe Maqedonisë e ruan poli-cia kufitare. Kreu i policisë së Dibrëssë Madhe, Medi Rexha, shprehet seështë arritur të zvogëlohet kontrabandanë masë të madhe. “Për këtë kamkërkuar bashkëpunim më të madh edheme organet sanitare, veterinarinë dheinspektorët tatimorë që edhe ata tëvërtetojnë rregullsinë e transportimit tëviçave, ndërse ne disa herë kemi kon-fiskuar me kamionë të tërë të ngarkuarme viça dhe sigurisht angazhimi jonëka dhënë rezultate të duhura”,- theksoiRexha. Ndërmjet komisariateve policoretë dy vendeve mbahen kontakte javore,mujore dhe tremujore në tre nivele. Nëkëto takime bëhen shkëmbime të rreg-ullta të informacioneve për të eliminuarçdo gjë negative që ndodh në këtë zonëtë kufirit. Komandanti i postës kufitaretë Gjoricës, Naim Dema, thekson sepolicia kufitare në disa raste ka paran-daluar kontrabandën me viça hormon-alë dhe mallra të tjera. “Fillimisht hapjae pikave të reja të kufirit e më pas rritja

e shkallës profesionale të policisë dotë sjellin minimizimin e aktiviteteve tëpaligjshme në zonat kufitare. Ai paraqetshqetësim edhe rritjen e numrit tëhajdutëve që hynë në territorin e Maqe-donisë dhe plaçkisin edhe bagëtitë.Vendkalimet kufitare që kërkohen tëhapen janë në Strezimir që lidh Dibrënme Kosovën dhe në Miresh që lidh Di-brën me një zonë të gjerë të rripit kufit-ar me Shqipërinë. Kjo do ta mundëson-te që Dibra të jetë treg i një zone tëgjerë dhe do të shpejtonte zhvilliminekonomik të ndërsjellë, duke ndaluarkalimin ilegal të kufirit.Nga nëntë shkurtii këtij viti, tregtarëve nga Shqipëria uështë mundësuar me ligj tregtimi iviçave, por për një kamion të ngarkuarme 80 viça, ata duhet të paguajnë afër-sisht mbi 8 mijë dollarë amerikanë. “Filli-misht duhet të posedojmë licencën përtregtim nga Ministria e Bujqësisë e tëdyja vendeve dhe çmimet e larta tëdoganës pamundësojnë zhvillimin e këtijbiznesi legal”,- thonë një grup biznes-menësh nga Peshkopia, të cilët janëkundër procedurave të shumta të për-caktuara nga autoritetet maqedonase.Sipas tyre, kontrolli i viçave në pikëndoganore bëhet një nga një nga ana eautoriteteve të veterinarisë dhe për këtëduhet që çdo viç të ketë çertifikatë dheraport të veterinarisë.

Sa fitojnë kontrabanduesit eviçave hormonalë

Derisa çmimi i mishit të gjedheve nëtregun e Maqedonisë shkon rreth 3-4dollarë,në tregun shqiptar ai është i dyherë më i shtrenjtë. Sipas të dhënavetë marra për çmimin e mishit në Maqel-larë dhe Peshkopi ai sillet rreth pesëmijë e pesëqind lekë për një kilogrammish apo pesë dollarë e gjysmë, ndër-sa në Tiranë mishi është edhe më i sh-trenjtë që shkon shitja për një kg ngagjashtë dollarë amerikanë deri në gjas-htë dollarë e gjysmë. Por duhet shtuarse me mjaft leverdi në Shqipëri ështëedhe shitja e lëkurës. Njëri nga ferm-erët më të mëdhenj në Dibër, MuratDaci, (tufa e tij e dhenve përbëhet prej700 krerë dele), dhe i njëjti zotëron edhenjë stallë të madhe për rritjen e 600viçave. Ai thekson se nga Ministria eBujqësisë e Maqedonisë nuk i ështëdhënë leje për shitjen e viçave në Sh-qipëri, të cilët ai thotë se është duke irritur sipas kushteve të përcaktuara ngaspecialistët e veterinarisë. “Shteti nëvend qe të motivojë dhe të mbështesëtregtinë legale, përkundrazi krijohethapësirë për rritjen e kontrabandës sëviçave hormonalë, mishi i të cilëve ësh-të i pakontrolluar dhe paraqet rrezik përkonsumatorin shqiptar”,- thotë Daci. Aidhe kolegët e tijjanë të shqetësuar përmosinteresimin e autoriteteve qeveritarepër parandalimin e kontrabandës. Atatheksojnë se qyteti i tyre po merrimazhin e një vendi tranzitor të kontra-bandës. Viçat shiten në pazarin e bagë-tive ditën e diel në Komunën e Peshko-pisë nga vetë kontrabanduesit si dhe ngandërmjetësuesit. Autoritetet lokale të dyDibrave për arsye të ndryshme janë tëpërmbajtur që të komentojnë rrugët ekontrabandimit. Udhëheqja e pushtetitvendor në Dibër ka kërkuar që të lejo-het kalimi legal i organizuar i viçave dhebagëtive, pasiështë rritur nevoja e furni-zimit me mish dhe bagëti në pjesënverilindore të Shqipërisë. Kryetari i kësajkomune, Argëtim Fida, ka kërkuar qënë këtë rajon të ndërtohet një terminalpër zhdoganimin e mallrave që do t’ishfrytëzonte edhe Shqipëria. Kjo sipastij, do ta ulte tregtinë jolegale dhe kon-trabandën e mallrave si dhe koston eshpenzimeve. Përkundër këtyre thirrjevedhe mesazheve për parandalimin e kal-imeve jolegale në këtë rajon, kontraban-da me viçat hormonalë tashmë mbetetsi një biznes më i leverdishëm tek shu-mica e dibranëve të fshatrave kufitare.

(Hulumtimi është mbështetur nga projektiSCOOP dhe Asociacioni Danez për Gaze-tari Hulumtuese. Marrë ngawww.shekulli.com.al. 23-07-2007)

Korr ik2 0 0 77 REPORREPORREPORREPORREPORTTTTTAZHAZHAZHAZHAZH

Golloborda, skaji i harruar i Shqipërisë lindoreNga ARTAN HOXHA

Malet e Gollobordës nashfaqen me gjithë bukur-

inë dhe ashpërsinë e tyre sapokalojmë fshatin Llangë dhezbresim poshtë malit tëMirakës. Masivi shkëmbor gatii zhveshur krejtësisht ngabimësia sikur t’i kishte ndodhurnjë hata e madhe, është nëkontrast të madh me masivete tjera malore që e qarkojnë,të cilat janë të mbuluara ngapyje madhështore. Pikërishtkjo pamje e zhveshur nga bimë-sia i ka dhënë emrin masivitmalor në të cilin shtrihet krahi-na e Gollobordës. Në gjuhënshqipe Gollobordë do të thotë“malet e zhveshura”, ose mëpopullorçe, siç na e thotë njëbanor i zonës, “malet tullace”.Për të shkuar në zemër të kësajkrahine gati të veçantë mepjesën tjetër të vendit ndjekimrrugën që kalon nga Librazhdidhe ngjitet përpjetë Lunikut.Pavarësisht se në hartë ky aksrrugor shënohet si rrugë ko-mbëtare, gjëndja e saj në tëvërtetë lë shumë për të dëshiru-ar. Drejtuesi i fuoristradës metë cilën udhëtojmë përpiqet qëtë shmang sa më shumë tëjetë e mundur gropat dhe gun-gat e pafundme të rrugës. Nëtë dalë të Librazhdit, në anë tërrugës hasim një burrë që nëpamjen e jashtëme e tregonshumë më të moshuar ngaç’mund të jetë në të vërtetë, icili na bën shenjë me dorë përta marrë në makinë. Nuk e hum-bim një shans të tillë. Jo psedo ta ndihmojmë sadopakmysafirin me emrin Skënder,por do të kemi një udhërrëfyespër në destinacionin për ku jeminisur, ose më mirë një “cicëron”të tabanit popullor. Pasi sh-këmbejmë përshëndjetjet e ras-tit, ai na pyet për ku jemi nisur.Në dorë mban një qese të errëtqë e shtërngon fort, a thua seka ndonjë gjë me vlerë të jash-tëzakonshme dhe ka frikë semos ia rrëmben kush. Kur epyesim se çfarë ka brenda sajai rrudh fytyrën dhe më paspërgjigjet. “Epo çfarë të kemtjetër një tufë me farmakë, apoilaçe për të mbajtur shpirtingjallë. Ja për këto të flamosurakam zbritur sot qysh pa gdhirënë Librazhd. Apo kushtojnëpak, sikur ble flori jo helm”, nathotë me një trishtim që nuk efsheh aspak Skënderi. Kur epyesim edhe sa vjeç do të dalënë pension ai na e kthen gjithëironi: “A ha, vate ajo punë. Asqë kam shpresë se do ta handonjë ditë atë të shkretë pen-sion! Tani që qeveria ka ndry-shuar dhe ligjin, duke e rriturdhe nja pesë vjet moshën epensionit, më duket se kam përta marrë nja dy vjet pas vde-kjes”, - thotë Skënderi.

GOLLOBORDADuke qarë hallet me plakun,

i kemi shpëtuar paksamonotonisë së rrugës së pash-truar dhe si papritur gjendeminë hyrje të fushëgropës së Stër-blevës. Pasi jemi ngjitur përp-jetë për më shumë se një orë egjysëm përpara në shfaqet megjithë mrekullinë e saj kjo fushëe bukur që të krijon përshtypjene një krateri vullkani. Rrethohetgjithandej me maja malesh,shpatet e të cilëve janë të ve-shur me pyje të dendura deri

poshtë ku nisin livadhet e gjel-bërta me bar të harlisur. Disaparcela të mbjella me patatedhe thekër, shpërndarë andejkëndej nëpër fushë janë të vet-met që dëshmojnë praninë enjerëzve në këto anë. Kjomrekulli e rrallë e natyrës ësh-të një destinacion i shkëlqyerpër turizmin malor, por largësianga qytetet më të afërta me tëdhe rruga e keqe, e kanë lënënë harresë. Madje të duketsikur për të shkuar aty duhettë udhëtosh deri “mbrapa diel-lit”. Duke u zhytur në thellës-inë e fushës hasim në të rrallëndonjë vendali që gati i thyermë dysh prashit patatet, spe-cialitet i trevës. Kopetë e bagë-tive janë të vogla dhe si barinjtë tyre shërbejnë fëmijë të veg-jël apo vajza adoleshente. “Bar-injtë modernë” të kësaj ane tëdetyruar nga kushtet e vështi-ra të jetesës, kanë lënë mën-janë librat e shkollës për tënxjerrë në kullotë bagëtinë, qëpadyshim është ndër të ardhu-rat kryesore për të mbajturgjallë familjet e tyre. Ky sojbarinjsh qëndron në grupe ngady-tre-katër apo më shumë. Siduket jo vetëm për ta kaluar samë mirë të jetë e mundur ko-hën në kullotë, por dhe për t’idhënë zemër njëri-tjetrit ku ko-petë e tyre bëhen gjah i egër-sirave që janë shtuar sëtepërmi. Para se të ngjitemi atyku ndodhet posta e policisë sëStërblevës, e cila kontrollonkufirin me Maqedoninë hasimnë krah të rrugës një grumbullgodinash njëkatëshe dhedykatëshe që nga pamja e jas-htëme duken qartë se dikurkanë shërbyer si repart ushtar-ak apo si fjetina për ushtarët eShqipërisë Socialiste. Porkëtu, këto lloj godinash nukjanë katandisur si në shumëpjesë të tjera të vendit, në gër-madha të një beteje që nuk ubë kurrë me armikun imagjinar.Banorët më të varfër të fshatravetë thellë të Gollobordës kanëzbritur në to dhe i kanë përsh-tatur në shtëpi banimi. Madjenë fshatin Miresh, buzë kufiritme Dibrën e Madhe, të njëjtinfat ka pësuar dhe ish-posta epolicisë, e cila deri tre vjet mëparë ishte streha e rojeve tëkufirit shtetëror. Ky transformimi objekteve ushtarake në veril-indje të vendit është fakt qëdëshmon se kufirin ndërsh-tetëror tashmë e patrullojnëvetëm kafshët e egra dhe tek-tuk ndonjë kontrabandistviçash.

TREBISHTIRruga na nxjerrë në krah të

Ostrenit të Vogël, një fshat qëduket sikur është mbërthyerfort me thonj në shpatin e pjer-rët të një kodre të zhveshur përtë mos rrëshkitur poshtë në

përrua. Përpara na shfaqet pje-sa shqiptare e mbetur matanëkufirit shtetëro. Qyteti i Dibrëssë Madhe dhe fshatrat rreth tijshpërndarë si me dorë në kur-rizin e malit. Ndërsa poshtë nëpërrua, një grumbull grash dhevajzash të reja nga Ostreni iVogël, kanë ngritur kazanët meujë të valuar dhe lajnë rrobat.Duket si një skenë e huazuarnga ndonjë film me temë, shek-ujt e kaluar. Por ky përrua meujë akull të ftohtë që duket sikurmbin nga toka vetëm disa qin-dra metra më lartë është shpre-sa e vetme për mbijetesën efshatit. Nga shtrati i tij deri lartnë fshat nuk është më shumëse 300-400 metra distancë, poraskush nuk është kujtuar që tishpëtojë këto gra nga tortura epërditshme e të larit të teshavesi qëmoti. Prej Ostrenit të vogëlTrebishti, një nga fshatrat mëtë mëdhenj të zonës ështëshumë pranë. Ai na shfaqet kre-jt ndryshe nga Ostreni. Një fs-hat i madh, i shtrirë sa të hasyri në faqen e butë të malit.Gjelbërimi i harlisur i pemëvetë shumta nuk ia ka dalëmbanë të mbulojë gjithë fsha-tin. Trebishti është një fshat qënumëron rreth 2000 banorë, porderi në mesin e viteve ’90 aikishte dy herë më shumë sesot. Tre lagjet e mëdha Muçinë,Balonjë dhe Çelebi, lidhen aqnatyrshëm me njëra-tjetrën, satë duket sikur janë gishtatat enjë pëllëmbe të shtrirë. Ngabashkimi i tyre rrjedh dhe emrii fshatit Trebisht(tre bishta).Minareje e hirtë e një xhamijetë re të sapondërtuar në qëndërtë fshatit na bën me dije ident-itetin fetar të banorëve të fs-hatit. Në qëndër të Trebishtit,

ndodhet një lapidar i mbajturmirë, mbi të cilin janë gdhën-dur emrat e dhjetëra dësh-morëve të zonës që kanë dhënëjetën për çlirimin e saj. Karshitij janë vendosur tre-katër lokaledhe disa njësi tregëtare qëshesin gjithëçka që mund tëblihet në këto anë. I nxehti imadh që kemi lënë pas në Ti-ranë këtu duket se nuk ka farepunë, përkundrazi klima ështëe freskët dhe e shëndetëshme.

DIPLOMATËTNjë nga pronarët e lokaleve

ku ulemi për të pirë një birrë,na pret me këmbët e para:”Mos u lodhni kot, nuk kam farepije të ftohta, madje as ek-spresin nuk ua bëj dot. Jo ses’kam, por këtu kemi vetëm treorë drita dhe frigoriferin e për-dorim më shumë për dollapsesa për atë që e ka prodhuarfabrika. Më mirë po u jap nganjë raki thane për të mos unxjerrë bosh”. Një djalë i ri isapo kthyer nga Greqia nathotë: ”Ja për këtë punë kemiikur nga fshati. S’ka rrugë, s’kadrita, s’ka shkollë, s’ka punë.Ti e sheh se të gjitha parcelatnë fshat dhe rrotull tij janë punu-ar, por kaq nuk mjafton. Deri 10-12 vjet më parë fshati kishte dyshkolla të mesme, kishteqendër shëndetësore. Ndërsasot ka mbetur vetëm shkolla 9-vjeçare. Sa për doktor, shyqyrzotit jemi të fortë”. Kur i pyesimnjë grumbull të rinjsh që janëmbledhur rreth nesh se çfarëjanë, pasi veç gjuhës shqipe atakomunikojnë dhe në një diale-kt të sllavishtes, njëri prej tyrena u përgjigj: “Po deri sa je-tojmë në Shqipëri e flasim sh-qip jemi shqiptar. Kemi pasa-portë shqiptare dhe zbatojmëligjet e Shqipërisë. Këtu kemishtëpitë dhe tokat tona, kësh-tu që s’ka llogjikë tjetër. Kanëardhur diplomatë bullgarë,maqedonas e tani sëfundi dhegrekë për të na përfshirë nëlistat e tyre, por mbetemi sh-qiptar pavarsisht se qeveriaShqipëtare s’po e çan kokënshumë për ne. Këta tanët nakanë harruar, kurse bullgarëve,maqedonasve e grekëve s’jemiduke u zënë besë”. Gani Sha-hini ka një tjetër hall. “Këtu merr

vetëm TVSH-në, ndërsa përkanalet e tjera televizive apogazetat as që bëhet fjalë. Sapër televizionet në gjuhënmaqedone kemi boll, tre stacio-net shtetërore dhe disa kanaleprivate. Sëpaku të na sjellin njëantenë për kanalet private sh-qiptare, të marrim vesh çfarëndodh dhe çfarë bëhet”. Ndër-sa një tjetër banor i fshatit qëka punuar dikur në polici nathotë se: “Bullgarët na kanëthënë se duan të na japin sh-tetësinë shtetësin bullgare.Mbase se kanë keq se tanikanë hyrë dhe në BashkiminEvropian, e prej tyre udhëtojmëqyl nëpër Evropë si himarjotët.Maqedonasit na thonë se jemimaqedonas, madje disa vjetëmë parë u ngritën disa banorëtë zonës dhe hartuan një peti-cion ku kërkonin bashkim meMaqedoninë. Po ç’e duam, atajanë më fukarenj se ne. Tani nëfund na ka vizituar shpesh herëdhe një Vasil, Vasil, i ambasa-dës greke. Bile kjo ambasadëka financuar dhe rikonstruksio-nin e shkollës së fshatit. Po ç’edo, si kofini pas të vjelit, taninjerëzit kanë marrë rrugët e janëdrejtuar në qytetet e mëdha”.Largohemi nga Trebishti dhebanorët e tij me shpresën senjë ditë dikush nga qeveritë apodeputetët shqiptarë do të kuj-tohet dhe për hallet e këtyrenjerëzve punëtorë. Gjatë kthimitdiku afër fshatit Klenjë, hasimnë një pritë me gurë në rrugë.Sigurisht përshtypja e parë nukështë e mirë, për më tepër kurvetëm para disa orësh kishimkaluar në këtë aks. Për njëmoment na vjen në mend ’97-ta dhe ditët e trazuara të sajme kusarë dhe maska që sul-monin e grabisnin udhëtarëtdhe mjetet në rrugë. Kjo trevënuk është shquar për gjëra tëtilla, prandaj përpiqemi ta mar-rim me të qeshur dhe si një lojfëmijësh. Mbase dikush ngabanorët e fshatit mund të ketëndonjë konflikt me dikë tjetërdhe për fat të keq hasëm ne nëtë. Gjithsesi një grumbullgurësh nuk mund të na e prishëpërshtypjen e mirë që krijuampër Gollobordën dhe banorët esaj.

Marrë nga “Gazeta shqiptare”

Rruga nacionale Gollobordë - Librazhd

Korr ik2 0 0 7 8SOCIALESOCIALESOCIALESOCIALESOCIALE

Nga REXHEP TORTE

Tashmë u mbush një vit, ngadata 8 maj 2006 kur në ora 2

të mëngjesit u nis nga Dibra eMadhe për në aeroportin e Shk-upit voglushja kosovare FitoreBahtiri, për të udhëtuar meaeroplan në Nju Jork, për tubashkuar pas shtatë vitesh meprindërit e saj biologjikë Abdyldhe Myrvete Bahtiri. Tashmë tetëvite radhazi jam duke e ndjekurjetën e kësaj voglusheje koso-vare, për çka edhe shkrimet ebotuara në të pwrditshmen «Fak-ti» nw Shkup lidhur me këtë vo-glushe, u shpërblyen nga Insti-tuti maqedonas për media, sindër historitë më të mira hulum-tuese të botuara në vitin 2006.

Nisja e kësaj voglusheje përnë SHBA ishte ditë gëzimipër të gjithë ata që e njohën,por ja që fati u këthyembrapsht dhe në vend që tëpërballet të paktën me njëpërpjekje ngrohtësie njerë-zore të prindërve të saj bi-ologjikë, ajo që në takimin eparë u desht të ballafaqohetme sjellje arrogante dhe metraumat të pamerituara përnjë krijesë aq të njomë fëm-ijërore të shkaktuara ngavetë prindërit e saj.

SI MBETI VOGLUSHJASI MBETI VOGLUSHJASI MBETI VOGLUSHJASI MBETI VOGLUSHJASI MBETI VOGLUSHJAKKKKKOSOOSOOSOOSOOSOVVVVVARE NË DIBËRARE NË DIBËRARE NË DIBËRARE NË DIBËRARE NË DIBËRNë mesin e disa mijëra të zhv-

endosurve kosovarë që në vitin1999 erdhën në Dibër për tëshpëtuar nga masakrat dhe dhu-na serbe, familja e Abdyl e Myrve-te Bahtirit nga fshati Sibovc iPodujevës, u vendos në shtëpinëe familjes dibrane nëntëanëtarëshe të familjes së Sakipdhe Bujare Veliut. Familja Bahtirikur erdhi në Dibër kishte vetëmdjalin Shkëlzenin tetëmuajsh,ndërsa Myrvetja ishte shtatzënë.

Pasi u çlirua Kosova, Abdyl dheMyrvete Bahtiri për shkak të sh-tëpisë së djegur në vendlindje, udrejtuan në Organizatën Ndërko-mbëtare të Emigracionit me selinë Shkup, për të kërkuar të udhë-tojnë për në SHBA. Përfaqësues-it e IOM-it udhëtimin për në SHBAua kishin caktuar më datë 22gusht të vitit 1999. Ndërkaq më 1gusht të vitit 1999, Myrvetja lindivajzë në Dibër që e pagëzuan Fi-tore. Familja Bahtiri nga frikamos u dështojë udhëtimi nëSHBA, pa dijen e familjes Veliu,përfaqësuesve të IOM u dek-larojnë se foshnja u ka vdekur.Më 22 gusht udhëtojnë për nëSHBA, ndërsa Fitoren foshnjëtrejavëshe e lënë në Dibër nënpërkujdesjen e familjes së Sak-ip dhe Bujare Veliut, që me të ar-ritur atje t’i bëjnë dokumentet pëbashkim familjar.

“I trishtueshëm dhe i paharru-ar ka mbetur në kujtesën tonë aimëngjes, kur Fitores së vogëltrejavëshe babi Abdyli dhe nënaMyrvetja ia puthën syçkat nëgjumë dhe e lënë të jetojë me nenë Dibër, ndërsa ata udhëtuanpër në Staten Island të SHBA-ve.Nuk e kuptojmë as vetë se si ubë një gjë të tillë, por na u lutënshumë dhe ramë dakord”, thonëSakip dhe Bujare Veliu.

ODISEJODISEJODISEJODISEJODISEJADADADADADAAAAASHTSHTSHTSHTSHTAAAAATËVJEÇARETËVJEÇARETËVJEÇARETËVJEÇARETËVJEÇARE

E FITORESE FITORESE FITORESE FITORESE FITORESMe të konfirmuar arritjen e

familjes Bahtiri në SHBA, SakipVeliu filloi kompletimin e doku-

HISTORI EMIGRACIONI / NJË VIT VUAJTJE TË VOGLUSHESFITORE BAHTIRI TE PRINDRIT E SAJ NË SHBA

Bashkimi familjar përplot me traumaBashkimi familjar përplot me traumaBashkimi familjar përplot me traumaBashkimi familjar përplot me traumaBashkimi familjar përplot me traumamentacionit të voglushes Fitorepër bashkim familjar meprindërit e saj biologjikë. Por ubefasua për të keq kur mësoi ngaIOM se gjatë përgatijes përudhëtim në SHBA, familja Bahti-ri e kishte deklaruar voglushensi të vdekur. Kjo deklaratë i sh-kaktoi Sakip Veliut shumë perip-eci për të dëshmuar nëpërmjetgjëndjes civile dhe vaksinave seFitorja është gjallë dhe shën-doshë e mirë. Ndërkaq familjaBahtiri nuk tregonte asnjë shen-jë interesimi për voglushen. Përkëtë shkak Sakip Veliu në vitin2000 udhëton personalisht nëSHBA dhe në Zyrën e migracion-it i tregojnë se familjes Bahtiri ikanë dërguar shkresë lidhur medokumentacionin për bashkimfamiljar, por ajo nuk është para-

qitur. Vajtja e Sakip Veliut atje evën në lëvizje familjen Bahtiri qëtë plotësojë të gjitha dokument-et e nevojshme, si edhe analizënpër atësinë e voglushes Fitore.Ambasada e SHBA-ve në Shkupishte ajo që më në fund siguroiedhe pasaportën e voglushespër bashkim familjar meprindërit e saj biologjikë.

Gjatë tërë kësaj odisejade kjofoshnjë trejavëshe u rrit mekujdesin dhe ngrohtësinë mak-simale të familjes dibrane tëSakip dhe Bujare Veliut. Ata indenjën pranë Fitores ditën enatën, ata e përkëdhelën siprindë të vërtetë dhe e lëkundënnë djepin dibran, ku tashmë kjovoglushe u rrit e u bë shtatëvjeçe,dhe ku për herë të parë bëlbëzoifjalët babi dhe mami, duke iudrejtuar Sakipit dhe Bujares,ndërsa me fjalët motër e vëllaç-ko, shtatë fëmijëve të familjesVeliu. Sakip dhe Bujare Veliukëtë voglushe e regjistruan edhenë klasën e parë të Shkollës fil-lore “Said Najdeni” në Dibër, dhesëbashku me mësuesen ukujdesën që sa më mirë t’iamësojë shkrim leximin shqip.

NË SHBA NDODHINË SHBA NDODHINË SHBA NDODHINË SHBA NDODHINË SHBA NDODHIAJO QË ASKUSHAJO QË ASKUSHAJO QË ASKUSHAJO QË ASKUSHAJO QË ASKUSHS’E MENDONTES’E MENDONTES’E MENDONTES’E MENDONTES’E MENDONTE

Me voglushen Fitore për teprindërit e saj të vërtetë në NjuJork udhëtoi edhe Bujare Veliu,për ta bërë sa më të lehtë këtëbashkim familjar. Duke spjeguaratë se çka ndodhi në Nju Jork,Bujare Veliu e tronditur shprehetse: “Me të arritur në aeroportin«Xhon Kenedi » na priti përfaqë-suesja e IOM-it nga SHBA, porajo me shpejtësi i shikoi doku-mentet dhe u largua. Largimi ikëtillë i përfaqësueses së IOM-iti dha rrugë sjelljes brutale dheskandaloze të prindërve të Fi-tores. Me tu takuar me Abdyl dheMyrvete Bahtirin dhe të afërmit emij që kishin dalë të na presin,vendosëm që sëbashku të sh-kojmë në apartamentin e famil-jes Bahtiri. Atje nuk kishte vendku të flej, ndërsa ata nuk lejuan

që unë ta mar Fitoren e të shkojte fëmijët e mij. Edhe pse Fitorjaqante, «mami mos më ler, unëdua të vij me ty», më në fund ulargova me kusht që të shkoj çdoditë te ata, derisa Fitorja pa-kashumë të përshtatet dhe takuptojë se ata janë prindërit e sajtë vërtetë. Të nesërmen kur shk-ova ta shoh Fitoren në vend tëmirëseardhjes, prindërit Bahtirimu drejtuan me fjalët, “Shporrus’ke ç’kërkon më këtu, mos t’ishohim sytë më», dhe derisa pomundohesha tu spjegoj se kësh-tu Fitorja mund të merr ndonjëtraumë, Abdyli më kapi për krahudhe më përplasi jashtë para syvetë Fitores, e cila qante duke mëlutur, “Mami merrmë të vij me ty,nuk mund të rrij këtu”.

AMBAMBAMBAMBAMBASADASADASADASADASADA NËA NËA NËA NËA NËSHKUP E GASHKUP E GASHKUP E GASHKUP E GASHKUP E GATSHMETSHMETSHMETSHMETSHMEPËR TË NDIHMUARPËR TË NDIHMUARPËR TË NDIHMUARPËR TË NDIHMUARPËR TË NDIHMUARTë shokuar nga e tërë ajo

që ndodhi me voglushen nëSHBA, Sakip dhe Bujare Ve-liu i drejtohen me një sh-kresë edhe Ambasadës sëSHBA-ve në Shkup dhe Kon-sulli Kimberly A. McDonald,u kthen përgjigjën në të cilën,thotë se: “Ambasda në Shk-up nuk mund të ndërhyjë nëpunët e një familje private nëSHBA. Po ju udhëzoj që për

rastin e Fitores të drejtohemi tepunëtorët socialë, te punonjësite policisë, të cilët mund të kon-taktojnë dhe të ndërhyjnë tefamilja Bahtiri për rastin konkret.Unë po ju dërgoj edhe adresatpër të kontaktuar me policinë,dikasterin për probleme socialedhe dikasterin për ndihmë vikti-mave të keqtrajtohen”.

IOM DHE UNHCRIOM DHE UNHCRIOM DHE UNHCRIOM DHE UNHCRIOM DHE UNHCRU TREGUAN TËU TREGUAN TËU TREGUAN TËU TREGUAN TËU TREGUAN TË

PPPPPAPËRAPËRAPËRAPËRAPËRGJEGJSHMEGJEGJSHMEGJEGJSHMEGJEGJSHMEGJEGJSHMESakip dhe Bujare Veliu, duke

shprehur pakënaqësinë e tyrendaj IOM dhe UNHCR, thonë se:«Gjatë tërë takimeve që patëmnë Shkup me përfaqësuesit eIOM dhe UNHCR, në kohën kure përgatitnim dokumentacioninpër bashkim familjar të voglush-es Fitore, në vazhdimësi luteshimdhe kërkonim që voglushes Fi-tore, t’i bëhet një bashkim famil-jar sa më i qetë dhe dinjitoz, përtë mos i shkaktuar ndonjëtraumë psikike, sepse ajo nuk injeh fare prindërit e saj të vërtetë.Megjithatë IOM dhe UNHCR nuke kryen deri në fund obligiminndaj Fitores. Mendojmë se detyrae IOM nuk ishte që voglushenFitore ta dërgojë vetëm deri nëaeroportin «Xhon Kenedi» e tëzhduket fare, por përfaqësuesjae IOM-it duhej të vinte edhe nëbanesën e Abdyl dhe MyrveteBahtirit, të shikonte se çfarë kush-tesh ka atje, dhe të paktën t’i spje-gonte apo t’i rekomandontefamiljes Bahtiri, që për një peri-udhë përshtatjeje ta lejonte Bu-jaren të qëndrojë pranë kësaj vo-glusheje. Po të ishte vepruarkështu besojmë se nuk do tëndodhnin tërë këto të paprituraskandaloze ndaj voglushes Fi-tore dhe ndaj nesh që e rritëmme aqë kujdes e dashuri. Përkëtë arsye mendojmë se IOM dheUNHCR nuk e kryen punën e tyresi duhet».

PRONONCIM I ABDYLPRONONCIM I ABDYLPRONONCIM I ABDYLPRONONCIM I ABDYLPRONONCIM I ABDYLBAHTIRITBAHTIRITBAHTIRITBAHTIRITBAHTIRIT,,,,, B B B B BABABABABABAIT AIT AIT AIT AIT TËTËTËTËTËVËRTETË TË FITORESVËRTETË TË FITORESVËRTETË TË FITORESVËRTETË TË FITORESVËRTETË TË FITORES

Meqenëse edhe shkrimet e

shumta brenda këtyre tetë vitevelidhur me Fitoren kosovare nukrezultuan qoftë edhe me njëprononcim të vetëm të familjesBahtiri, ne angazhuam një mikuntonë në Nju Jork, që ta gjejë dhetë zhvillojë të paktën një bisedëme Abdyl Bahtirin, për të kuptuarpse këta prindë u sollën aqë keqme dibranen Bujare Veliu, e cilae rriti këtë vajzë që foshnjë tre-javëshe dhe ua solli deri në NjuJork, e para, dhe, e dyta, pse nuke lejuan dibranen që për një pe-riudhë të qëndrojë pranë vo-glushes për t’i mundësuar njëbashkim të qetë, dinjitoz dhe hu-man si prindër të saj të vërtetë.

Miku jonë nga Nju Jorku, lidhurme këtë, u përgjigj se: ”AbdylBahtiri në mërgatën shqiptarekonsiderohet si tip grindavec,gjë që e ka dëshmuar me sjell-jet e tij nëpër klubet ku gravitojnëshqiptarët, duke bërë disa zën-ka. Unë gjeta rastin në njërinnga klubet tona të bisedoj metë. Ai plot arrogancë, butalitet,paturpësi dhe pa asfarë argu-mentimi bindës, shprehet senuk është fare mirënjohës ndajfamiljes Veliu nga Dibra, e cilaia rriti këtë voglushe. Ai përdorarsyetime banale dhe tëpavërteta, se gjoja voglushja Fi-tore paska qenë e veshur keqdhe e paushqyer sa duhet, segjoja familja dibrane Veliu epaska zvarritur arritjen e vo-glushes për në SHBA. Dhe fund-ja më tha, ”ja që voglushja erdhidhe u bashkua me ne, e tanipse nevojiteshka të interesohetedhe më familja dibrane për të”.Në përgjigjen time se nuk ësh-të e ndershme të flet kaqë pa-drejtësisht për një familje fisni-ke dibrane, të cilën e njohin tërëdibranët, dhe se do të ishte mirëedhe për voglushen që për njëperiudhë kohore ta kishte pranëBujare Veliun, e cila e rriti meaqë mund e kujdes, Abdyli menjë neveri abnormale, mupërgjigj, “shikoni punët tuaja”dhe u largua nga tavolina kuishim ulur.

VOGLUSHJA FITOREVOGLUSHJA FITOREVOGLUSHJA FITOREVOGLUSHJA FITOREVOGLUSHJA FITOREDUHET NDIHMUARDUHET NDIHMUARDUHET NDIHMUARDUHET NDIHMUARDUHET NDIHMUAR

Rasti i voglushes Fitore ështëi rallë dhe shumë i ndërlikuar.Sa herë që mundohem ta vë vet-en time apo të dikuj tjetër në pozi-cionin aktual të Fitores, më da-

lin shumë përgjigje trishtuese.Edhe mua me këtë moshë qëkam, por edhe cilindo persontjetër të moshës madhore, po tëna merrte dikush e të na çontetejoqeanit për të na thënëthjesht, “ja këta janë prindërit etu të vërtetë”, një gjë të tillë vësh-tirë se do të mund ta pranonim.Po sikur kësaj t’ia shtojmë edhesjelljen arrogante të personaveprindër të vërtetë ndaj një grua-je, e cila na ka rritur dhe të cilëngjithnjë e kemi njohur si nënë,kjo me siguri që edhe ne do tëna vente në siklet të madh. Porsikur kësaj t’ia shtonim edheizolimin dhe bunkerizimin e tërë-sishëm të menjëhershëm, ngapersona që nuk i ke njohur kurëmë parë, kjo me siguri do të ish-te e papërballueshme për çdokrijesë njerëzore normale, qoftëedhe e moshës madhore, e lenemë për një voglushe shtatëvjeçetë shkëputur nga një ambientsiç ishte Dibra, dhe nga njerëzitqë gjithnjë i falnin gëzim e lum-turi.

Droja jonë është se tashmënjë vit në shpirtin e kësaj vo-glusheje ka filluar t’i mblidhet njëlamsh plot me trauma dhe dile-ma, të cilat do ta ketë vështirë t’izgjidh gjatëtërë jetës së saj.Kësaj voglusheje pa fajin e saj, ijanë krijuar shqetësime që vësh-tirë se mund t’i zgjidhnin edhepsikoanalistët më të shquar.

KONTKONTKONTKONTKONTAKTIMIAKTIMIAKTIMIAKTIMIAKTIMII BUJARES MEI BUJARES MEI BUJARES MEI BUJARES MEI BUJARES ME

FITFITFITFITFITOREN DO OREN DO OREN DO OREN DO OREN DO TTTTTAAAAAZBZBZBZBZBUSTE SITUUSTE SITUUSTE SITUUSTE SITUUSTE SITUAAAAATËNTËNTËNTËNTËN

Sakip dhe Bujare Veliu dukemos reshtur së menduari dheduke mos humbur shpresën përt’i ndihmuar voglushes Fitore, simë të arsyeshme kanë zgjedhurrekomandimin e konsullit të Am-basadës së SHBA-ve në Shkup.Në këtë drejtim ata kanë përpilu-ar letrat adresuar te dikasteripolicor, ai për probleme socialedhe dikasteri për ndihmë vikti-mave që keqtrajtohen, mekërkesë të bindet familja Bahtiri,që voglushes Fitore kohë paskohe t’i gjendet pranë Bujare Ve-liu, që voglushes Fitore t’i mundë-sohet të kontaktojë dhe me tele-fon me anëtarët e familjes Veliunë Dibër, si të vetmen mënyrë,që kësaj voglusheje t’i zbutensadopak plagët shpirtërore ngavështirësitë e krijuara.

Abdyl dhe Myrvete Bahtiri, prindëritbiologjikë të vogëlushes Fitore

Sakip dhe Bujare Veliu, dibranët që e rritënqë tri javëshe deri 7 vjeç voglushen Fitore

Korr ik2 0 0 79 KKKKKULULULULULTURETURETURETURETURE

“Kalorësi fisnik i historisë së psikologjisë shqiptare”“Kalorësi fisnik i historisë së psikologjisë shqiptare”“Kalorësi fisnik i historisë së psikologjisë shqiptare”“Kalorësi fisnik i historisë së psikologjisë shqiptare”“Kalorësi fisnik i historisë së psikologjisë shqiptare”Nga Dr. LAURANT BICA

Nuri Abdiu është një ndër themeluesite shkollës së sotme psikologjike

shqiptare dhe një nga ata që ka përgat-itur kuadro dhe për këtë shkollë, një ndi-hmesë kjo me vlerë kombëtare dhe mëgjerë. Për gati gjysmë shekulli ai kaqenë mësues, profesor i psikologjisëdhe ka ligjëruar në Universitetin e Sh-kodrës, Tiranës, Prishtinës, Tetovës etj.,brenda e jashtë Shqipërisë dhe ështëbërë një autoritet i kësaj fushe krahasakademikëve e profesorëve si: BedriDedja, Hamit Beqja, Pajazit Nushi,Shefik Osmani, Musa Kraja etj.

Puna e profesor Nuri Abdiut ështëpuna e një njeriu të përkushtuar ndajstudimit të një fushe të zhvillimit të sh-kencës shqiptare, relativisht të re, siçështë ajo e studimeve psikologjike. Këtëfushë, siç thanë vlerësuesit e veprës sëtij, ai e bëri “të vetën” dhe u afirmua nëtë në sajë të një pune sistematike. Nësajë të saj, krahas të tjerave ai mori“Medaljen e punës” më 1968, urdhrin“Naim Frashëri” të klasit të parë më1980, titullin “Mësues i Merituar” më1987 dhe dy vjet më pas edhe titullinmë të lartë, “Mësues i Popullit”. Një tra-jektore ngjitëse që flet më shumë ngagjithçka tjetër. Nga 1969, kur kumtoi përherë të parë në Konferencën I Ko-mbëtare të Studimeve Pedagogjikeedhe për H. Tahsinin e deri më sot temonografia për një vepër të tij, kemipërsëri një tjetër trajektore ngjitëse tëstudimeve të Nuri Abdiut për këtë ril-indës, rritje kjo si sasiore, ashtu dhecilësore. Ne kemi besimin se pas kësajrruge ngjitëse gati 40-vjeçare, profesorido të kapë kuota të tjera më të larta...Po kështu edhe shkallët e karrierëspedagogjike e shkencore (edhe kjo njëtrajektore tjetër lartësuese) flasin ako-ma më tepër: titulli shkencor “Docent”më 1973, grada “Doktor i shkencave”më 1991 (nga të parët në fushën epsikologjisë) dhe titulli shkencor “Pro-fesor” më 1999.

Prof. Nuri Abdiu ka meritën se ka zbu-luar dhe një sërë personalitetesh që vle-jnë si për mendimin psikologjik, ashtuedhe për atë filozofik shqiptar. I tillë ësh-të Branko Merxhani, Isuf Agjah Korçaetj. Me këtë rast nuk mund të mos për-mendim se puna e tij në fushën epsikologjisë është çmuar, duke e futurnë redaksinë e Enciklopedisë Shqiptarepër hartimin e zërave respektivë...

Me dekada të tëra ky njeri u rropatnëpër ravat e jetës dhe të shkencës së

psikologjisë. Rezultat i kësaj pune tëlodhshme ishte studimi “Kontributethemelore në historinë e mendimitpsikologjik shqiptar”, Tiranë 2002. Tek-sa po shihja orarin më tërhoqi vëmend-jen një lëndë e posaçme në degën epsikologjisë, “Kursi Special”. E pyetaprofesorin dhe u gjenda para një befasietë dytë për mua. Në atë kurs jepej njëlëndë e re, “Historia e MendimitPsikologjik Shqiptar”, prej vetë autorittë saj. E urova me gjithë zemër që kjolëndë e re kish marrë “rrugë” në pro-gramet e Universitetit “UFO” dhe ta hiqte“këmbën zvarrë” duke u dhënë në Uni-versitetin Shtetëror të Tiranës e prejandej në mbarë universitetet shqiptare,shtetërore apo private qofshin, në tërëtrojet etnike shqiptare. Dhe s‘janë pak.Numri i tyre po i afrohet me shpejtësi40-ës dhe vitin tjetër akademik, shkol-lor e kalon këtë shifër...

Një etje e paduruar për arsim, kulturëe shkencë e popullit tonë, e shqiptarëvekudo që janë... Shpresoj dhe besoj qënë një të ardhme të afërt “Historisë sëMendimit Psikologjik Shqiptar” të Prof.Dr. Nuri Abdiut t‘i shtohen dhe “Historiae Filozofisë Shqiptare”, “Historia e men-dimit Ekonomik Shqiptar” etj., etj. Arsi-mi shqiptar pret “kalorësit e rinj” të kë-tyre shkencave shqiptare dhe njëkohë-sisht lëndëve mësimore të nesërme nëuniversitetet tona të vjetra e të reja,sikurse “kalorësi i psikologjisë”, NuriAbdiu, siç e përcakton i ndjeri akademikProf. Bedri Dedja. Urojmë që të tillë“kalorës” të shumohen për të mirën eshkencës shqiptare, për t‘i treguar botësse në këto troje të Ballkanit jeton njëpopull që i ka dhënë në shekuj, i jep sotdhe do t‘i japë shkencës botërore nëpërgjithësi ndihmesën e vet të vyer.Detyra jonë është ta zbulojmë këtë kon-tribut në fusha të ndryshme të saj dhe

të bëjmë të vetëdijshëm brezat e sotëme të ardhshëm për vlerat tona si popull,si komb. Detyrë sa e vështirë, aq dhefisnike, por dhe që të mbush me kre-nari. Prof. Dr. Nuri Abdiu është nga atapersonalitete të shkencës sonë, që eka përmbushur këtë detyrë qysh sot,pas dekadash të tëra pune këmbën-gulëse e të suksesshme. Lënda e renë programet e universitetit “UFO” ësh-të një buqetë lulesh në këtë drejtim. Libripër “Psikologjinë e Hasan Tahsinit” ësh-të një gur më tepër në “murin” e kësajshkence të re...

Pas rreth gjysmë shekulli që HasanTahsini dinte bashkë me shqipen 11 gju-hë: tre gjuhët e Lindjes, arabisht, per-sisht, osmanisht, greqishten e re; gre-qishten e vjetër e latinishten që epërvetësoi në Sorbonë; frëngjishten eitalishten dhe sipas indikacioneve mëtë fundit që kemi mendohet të ketë di-tur dhe anglishten e gjermanishten; njëpoliglot i vërtetë. Midis të tjerave, vepra“Shkrimet e Popujve” dhe alfabeti origji-nal i tij për gjuhën shqipe janë dëshmiamë e mirë për këtë...

Pas rreth gjysmë shekulli kërkimeshtë studiuesve shqiptarë vjen imirëseardhur në letrat shqiptare kypunim shkencor i profesor doktor NuriAbdiut mbi veprën “Psikologjia apo sh-kenca e shpirtit” të Hoxha Hasan Tah-sinit, këtij rilindësit tonë, nga më tëshquarit.

Ai u drejtohet të gjithëve, është njëlibër i hapur për cilindo, por atë mund ta

përdorin në mënyrë të veçantë studentëte degëve të psikologjisë dhe të filozo-fisë, specialistët e fushave respektive,pedagogët e të gjitha kategorive, më-suesit e shkollave në mbarë vendin etj.Teksti i përkthimit brilant, besnik i origji-nalit të veprës të shkruar nga vetë HasanTahsini, është sjellë tani në dorën tonë,në dispozicionin tonë. Është një përk-thim i bërë nga një mjeshtër, siç ishteorientalisti Vexhi Buharaja.

Me këtë vepër, që i vjen e shumëpri-tur rrethit të lexuesve shqiptarë, kudonë trojet etnike apo në diasporë, jam ibindur se profesor doktor Nuri Abdiu dotë zërë një vend të shquar në kohën tonësi i pari, apo ndër të parët studiues sh-kencorë të profesor Hoxha Hasan Tah-sinit. Ai do të numërohet si një ndërTahsinianët e parë. Kështu, me këtëemër, do t‘i quaja studiuesit e HoxhaTahsinit, duke filluar nga Sami Frashërie Naim Farshëri, për të vazhduar menjë Riza Tefik e Dervish Hima e të tjerëqë u përpoqën, duke filluar nga Rilindjae këtej, ta nxjerrin në dritë dhe ta vënënë vendin e merituar që i takon te ne nëShqipëri dhe në botë...

Çdo mëngjes kur shkoj në punë,rrugës më tërheq vëmendjen një tabelërruge: “Profesor Bedri Dedja, akademik,dhe jepen vitet përkatëse të jetës së tij.Ka vdekur tani vonë, para 3-4 vjetësh.Është një tabelë e thjeshtë në atë pjesëtë qytetit metropol të shqiptarëve, Ti-ranës, rreth 1 milionëshe, që quhet Sel-itë. Një ditë në universitetin “UFO”, kujap mësim duke parë orarin, ndeshaballë për ballë profesor Nuri Abdiun.Mbante në dorë librin “Nëpër ravat ejetës” (kujtime) të Bedri Dedes. E shfle-tova dhe midis fletëve pashë njëpërkushtim: “Nuri Abdiut, kalorësit tëpsikologjisë..., me respekt autori29.05.2001”. Libri ka dalë në vitin 2001në të gjallë të tij. Ishte një befasi e kënd-shme për mua. Shihja pedagogun NuriAbdiu të zbardhur nga pesha e viteve,gjithë vitalitet dhe ai përcaktim i profe-sor B. Dedes për të më dukej më se igoditur.

Zakonisht shkrime të tilla për njerëztë shkencës është e natyrshme të mby-llen me një stil akademik. Unë do tëdesha t‘i largohesha një gjëje të tillë dheta përfundoja këtë pasthënie me njëmënyrë krejt tjetër... Do t‘i krahasojapersonalitetet e fushës së psikologjisëme kalorësit e mesjetës. Ka diçka fis-nike, madhështore e heroike prej tyrenë ta...

Puna e profesor Nuri Abdiutështë puna e një njeriu tëpërkushtuar ndaj studimit tënjë fushe të zhvillimit tëshkencës shqiptare, relativ-isht të re, siç është ajo estudimeve psikologjike. Këtëfushë, siç thanë vlerësuesit eveprës së tij, ai e bëri “tëvetën” dhe u afirmua në të nësajë të një pune sistematike.

Në kuadrin e përmbylljes sëvitit shkollor dhe veprim-

tarive sportive 2006-2007, më-suesi i Edukimit fizik Fadil Caminë bashkëpunim me drejtuesite komunës dhe të shkollës or-ganizoi një takim sportiv e festivme vlera ushtruese, argëtuese,çlodhëse dhe edukuese. Ishintë ftuar edhe sportistë veteranëme kontribut në këtë trevë ZenelIzvira, Ismet Jella, Haki Duka,Bashkim Hajdari etj. Veprimtar-ia startoi me takimin e volejbol-lit për shkollat djem dhe vajza.Ekipi fitues miks (djem dhe vaj-za) u ndesh me veteranët, të cilëtpër nga organizimi i lojës,demonstrimi i elementeve tekni-kë, variacionin e shërbimeve,gjuajtje të rralla etj befasuanshikuesit e shumtë. Pasndeshjes nga organizatorët vet-eranëve ju dhuruan nga njëfanellë sportive.

Në lokalin e Elez Budurit, qëua kishte akorduar falas shkol-larëve, u zhvillua dreka tematikee dëfrimi. Drejtori i shkollës AvniMera përshëndeti pjesëmarrësitpër mirëseardhjen e ndihmesëne dhënë në kurorëzimin me suk-ses të procesit mësimor dhe atijsportiv. Veçoi pjesëmarrjen vull-

Takime sportive e festive në komunën e GjoricësTakime sportive e festive në komunën e GjoricësTakime sportive e festive në komunën e GjoricësTakime sportive e festive në komunën e GjoricësTakime sportive e festive në komunën e Gjoricësnetare të trupës pedagogjike nëkëtë veprimtari të rëndësishmee modeste dhe punën e pakursy-er të disave prej tyre në fushën emësimit, edukimit e kalitjes fiz-ike. Promotori i kësaj veprimta-rie Fadil Cami, mësues iedukimit fizik e veteran i sportitnë këtë komunitet, njohu auditor-in me civinë sportive të veter-anëve. Zenel Izvira volejbollistpërfaqësuar rrethin në të gjithaspartakiadat kombëtare dhe ak-tivizuar me ekipin e volejbollit tërritur, kategoria e dytë “Korabi’mban titullin “Nderi i volejbollitDibër”. Ismet Jella organizator italentuar, anëtar i këshillit tëpërgjithshëm të BFSSH-së 1979-1982, Haki Duka atlet e basket-bollist i “Korabit’, drejtues sportipër vite me radhë, udhëheqës iekipeve kombëtare, gjimnas-tikës Kosovë 1976 dhe qitjesBullgari 1984, botues i librit meshumë vlera “Kultura fizike esportet në Dibër” mban titullin“Nderi i sportit dibran”, FadilCami volejbollist, përfaqësuarrrethin në të gjitha spartakiadatkombëtare, aktivizuar me ekipine volejbollit “Korabi’ me ekipetfituese të shkollës veçanërishtvolejboll djem e tërheqje litari.

Bashkim Hajdari volejbollist nënjë nga takimet kombëtare cilë-suar si lojtari më i mirë i kategor-isë së dytë. Gjithashtu prezantoipunë dhe arritjet e ekipeve të vole-jbollit djem dhe vajza të kësaj sh-kolle, me stërvitje dhe aktivitetgjithëvjetor, duke mundur mos-hatarët e tyre në Brezhdan, Ma-jtarë, Bulqizë, Viçisht, Shupenzë,etj. Nxënësit Gilman Miftari dheErvis Cami aktualisht mbetënlojtarët më të mirë. Falenderoipërkrahjen e vazhdueshme tëdrejtorit të shkollës Avni Mera dhembështetjen financiare të drej-tuesve të komunës Xhelal Mera(kryetar) dhe Liman Gjeleshi.Vallzimet, këngët, intervistat, etj.,i dhanë jetë e gjallëri takimit.

Kryetari i komunës z. XhelalMera vlerësoi punën pasionantetë nxënësve të shkollave, trupëspedagogjike dhe veçanërisht tëmësues Fadilit, që në këtë peri-udhë tranzicioni ka ditur tëmbajë të gjallë traditën sportivenë këtë komunitet. Nënvizoi qëpër shkollat e mesme fidanish-tja mësimore e sportive ka qenëshkolla e Gjoricës, si të tillënxënësit tanë mbeten krenariae komunës dhe shkollës. Jukemi mbështetur deri më sot

dhe padyshim për punë dhevlera si këto do t’iu mbështetimnë të ardhmen. Në shtator të këtijviti do të furnizohemi edhe meujë të pijshëm, etj., citime që përtë pranishmit krijohet ngrohtësie obligim për arritje më cilësore.

Flet veterani Zenel Izvira përpasionin e moshatarëve, sakri-ficat, thjeshtësinë e bazës ma-teriale, arritjen deri në aktiviziminme ekipin e volejbollit të rritur“Korabi”. Kujton me modestitakimet kombëtare, etj., që lanëmbresa të pashlyera tek dëg-juesit. Haki Duka si sportist, drej-tues e hartues i historikut tësportit dibran, sjell nostalgji përvitet 1949-1954, ku Gjorica, einkuadruar në lokalitetin e Shu-penzës merr pjesë me ekipe dheindividë cilësorë. Në vitin 1955e vazhdim përfaqësohet e vet-me në të gjithë veprimtaritëlokale dhe ato kombëtare (spar-takiadat), duke i dhënë zë e emërGjoricës me shkollarë e koop-erativistë. Prezanton emrat emirënjohur në fushën e sportit,Mane Cami, Bukurije Lleshi,Xhelal Cami, Beqir Cami ElezXheka, Haxhi Lusha, Faik Marti-ni, Fehmi Xheveshi, MuharremXheka, Ismet Lella, Munir Tola,

Zenel Izvira, Fadil Cami,Shpëtim Kaja, Bashkim Haj-dari, Haki Skënderi, Uke Du-mani, Përparim Balliu, BeqirKrosi, Zija Miftari, Nezir Kaja,Dylbin Reçi që kanë vënë vulënë zhvillimin masiv dhe përpa-rimin cilësor të sporteve në këtëkomunitet. E ndjej për obligimtë veçoj mbështetjen e pakursy-er të drejtuesve të komunës, ni-sur nga baza materiale si topa,fanella etj, shpenzimet përndeshjen me fqinjët e deri tektakimi i ditës së sotme. Këtë unëe kuptoi si një privilegj të arrirëvetëm tek ju, pasi për 17 vite këtëdukuri pozitive nuk e kam hasurnë Qarkun e Dibrës e më gjerë.Gjithashtu, mbështetja e fu-qishme e drejtorisë së shkollësmbetet një përvojë pozitive. Tako-hen brezat, kujtojnë, miqëso-hen, dëfrehen, ndërtojnë të ardh-men. Duhet përgëzuar jo vetëmmbështetja financiare nga ko-muna, por edhe ndihmamodeste e pronarit të lokalitElez Buduri, dixheistit BlerimMarkja, kameramanit Dritan Iz-vira, fotografit Pëllumb Cami, qëpa asnjë lloj shpërblimi ndih-muan organizatorët për kurorë-zimin me sukses të kësaj vep-rimtarie gjurmëlënëse përnxënësit e shkollave.

DYLBIN REÇI

Korr ik2 0 0 7 10SPORSPORSPORSPORSPORTTTTT

Festë sportive me nxënësitFestë sportive me nxënësitFestë sportive me nxënësitFestë sportive me nxënësitFestë sportive me nxënësite shkollave në Peshkopie shkollave në Peshkopie shkollave në Peshkopie shkollave në Peshkopie shkollave në Peshkopi

Nga HAKI DUKA*

Për një javë radhazi, nga 16 deri me21 maj 2007, ambientet sportive të

shkollave 9-vjeçare dhe të mesme si dhebulevardi “Elez Isufi” u gjallëruan sëtepërmi nga garimi e konkurrimi nëshumë lloje sporti të nxënësve të sh-kollave.

NGA DITNGA DITNGA DITNGA DITNGA DITA OLIMPIKE EA OLIMPIKE EA OLIMPIKE EA OLIMPIKE EA OLIMPIKE EVRAPIMITVRAPIMITVRAPIMITVRAPIMITVRAPIMIT

Dita Olimpike Ndërkombëtare e Vrapi-mit prej tre vitesh po festohet me shumëlarmi e bukuri veprimtarish edhe në qy-tetin e Peshkopisë, me synim kthim nëtraditë për komunitetin e shkollarët tanë.Kjo, falë inicimit dhe mbështetjes sëplotë teknike e financiare nga KOKSH-re me President Z. Hysen Domi dhesekretar të përgjithshëm z.Stavri Bel-lo. Gjithashtu, për herë të parë BashkiaPeshkopi me kryetar z. Ilir Krosi, nëkuadrin e kësaj veprimtarietë rëndësishme sportive pa-jisi gjashtë shkollat me nga30 fanella sportive. Ia vlen tatheksojmë se pa një mbësh-tetje të tillë do të ishte e pa-mundur organizimi, zhvillimidhe kurorëzimi me sukses ikësaj veprimtarie të gjerë,me vlera të pallogaritshmeushtruese e edukuese. DitaOlimpike e Vrapimit në Pesh-kopi 2007, startoi në bule-vardin “ ELEZ ISUFI” nëmëngjesin e 17 majit mekonkurrimin e nxënësve tëshkollave të mesme, kupjesëmarrja këtë vit ishte ekënaqshme. Në baterinë eparë distance 800 m garuanvajzat e vitit të parë dhe tëdytë, ku në finish në vend tëparë u radhit Rovena Shehue “S. Najdenit” dhe pas sajBlerina Doda e Rabie Brucitë “N. Rushitit”. Në baterinëe dytë me distancë 1000 mkonkurruan vajzat e vitit tëtretë dhe të katërt. Shiritin embërritjes e përqafoi EdliraSava e “N. Rushitit” dhe nëvend të dytë e të tretë u ra-dhitën Teuta Bitri “S. Najden-it” e Nikoleta Cibaku e“N.Rushitit”. Për meshkujkonkurrimi u bë më “i ash-për”, ku në baterinë e parëtë 800 m fitues u shpallën tregaristët e “S. Najdenit”: EmriManja, Briken Boçi dhe BorisDuka, radhitur nga vendi iparë në të tretë. Edhe nëbaterinë e katërt të 1000 mkonkurruesit e “S Najdenit”nuk lëshuan pe ku BesfordLaçi, Elidon Çera dhe AlgerBrahasani zunë përkatësishtvendet parë, dytë dhe tretë,duke i dhënë edhe toninkësaj gare. Në praninë eshikuesve të shumtë gjatëgjithë shtrirjes së bulevardit“Elez Isufi” më 18 maj garu-an nxënësit e shkollave 9vjeçare “D. Gashi”,”S. Alliu”,“M. Shehu” dhe “I. Hajrullai.”Pozitiv është fakti se pjesëmarrja i kaloicaqet e parashikimit të specialitetevetë fizkulturës. Kjo mbingarkesë disivështirësoi garimin normal të pjesëmar-rësve, megjithatë ajo rriti bukurinë ekonkurrimit. Në baterinë e parë të 400m finishi radhiti të parën Egla Degjonitë “M. Shehut”, në të dytën Flavia Elezitë “D. Gashit” dhe në të tretën ArjolaMera të “S. Alliut”. Bateria e dytë nëdistancën e 600 m po për vajza të kla-save shtata dhe teta rreshtoi nga vendii parë në të tretin Enilda Miftarin, JosanXhediku dhe Semiha Shtjefni përkat-

sisht të shkollave “D. Gashi”, “S. Alliu”dhe “I Hajrullai”. Për meshkuj në klasate pesta dhe gjashta në 400 m XhulianPalluçi i “I. Hajrullai’, Algert Manreka i“D. Gashi’ dhe Igli Reçi i “S. Alliu” dhendanë përkatësisht vendet nga i pari nëtë tretë. Tre fituesit e vendeve të parapër secilën bateri ju akorduan stimujmaterialë. Në mbyllje të Ditëve Olimpiketë vrapimit shkolla e mesme “Seid Na-jdeni” për meshkuj dhe “Nazmi Rushiti”për vajza u renditën përkatësisht nëvendet e para. Edhe shkolla 9-vjeçare“Selim Alliu” fiton vendin e parë për mesh-kuj, ndërsa “Demir Gashi” për femra.

NË JANË JANË JANË JANË JAVËN OLIMPIKE 2007VËN OLIMPIKE 2007VËN OLIMPIKE 2007VËN OLIMPIKE 2007VËN OLIMPIKE 2007Java Olimpike nisi me takimet elimi-

natore me 16 maj në ambientet sport-ive të shkollave 9-vjeçare “Irfan Hajrul-lai” dhe Demir Gashi”, ku pritën mikes-hat e miqtë e “Selim Alliut” dhe “MyslimShehut”. Veprimtaritë drejtoheshin nga

anëtarët e Komunitetit Olimpik RajonalDibër dhe mësues të edukimit fizik Al-bert Shehu dhe Maksim Xheladini. Nëprani të shikuesve të shumtë dhe tin-gujve të muzikës argëtuese nisi cere-moninë e hapjes në shkollën “D.Gashi”.Për afro tre orë djemtë dhe vajzat e tëkatër shkollave garuan, matën forcat,dhuruan takime me nivel e cilësi gatinë të gjithë sportet konkurruese si vole-jboll, futboll, basketboll, tërheqje litari,etj. Në mbyllje shkollat “D. Gashi” dhe“S. Alliu” u shpallën fituese për nëtakimet finale. Dhe ja dita e mirëprituar

e finaleve mbërrin. Me 18 maj, orëve tëpara të pasdites nisin garimet në dygara atletike dhe pesë sporte në ambi-entet sportive të shkollës së mesme“Seid Najdeni”, zbukuruar si për ditëfeste. Djemtë dhe vajzat e “D. Gashit”në tërheqje litari ishin më të përgatitur

dhe fituan përkatësisht 2-0ndaj asaj “S. Alliu”. Në garate kërcimit së gjati dhe 50 m,Rubin Marrja i “S. Alliut” zëvend të parë, ndërsa EnildaMiftari e “D. Gashit” dheElisana Iskurti e “S. Alliut”zënë vendet e para për vaj-za. Takimi i futbollit u zhvil-lua në kushtet e një moti tërënduar me shi, ku koha erregullt dhe shtesa u mbyllënnë barazim. Në goditjen ngapika e bardhë futbollistët e “S.Alliut” u treguan më të saktëdhe fituan 3-1 takimin.

Për arsye moti të rënduartakimet e volejbollit dhe bas-ketbollit u zhvilluan në pal-estrën sportive “Korabi”, ku tëgjithë shikuesit nxënës eprindër e mësues u shpërn-gulën atje. U desh prania endihma e organeve të renditpër të zhvilluar normalishttakimet. Në volejboll femra emeshkuj fitojnë nxënësit e “D.Gashit” përkatësisht me rezu-ltatet 2-0 dhe 2-1. Në basket-boll femra dhe meshkuj fitojnëato të “S. Alliut”, me pikavar-azh 18-12 dhe 24-17-të. Përmeshkuj “S.Alliu” zë vend tëparë me 20 pikë dhe për fem-ra “D. Gashi” me 18 pikë. Fak-ti që të dy shkollat në klas-ifikimin e përgjithshëm grum-bulluan nga 34 pikë secila,tregon për një ballafaqim cilë-sor e dinjitoz në mes tyre. Njëpikë para në kros dhe me trevende të para në atletikezgjidh ekuacionin kryegjygj-tari Fehmi Bulku, anëtar iKOR Dibër dhe mësues iedukimit fizik, ku i akordonvendin e parë shkollës “S. Al-liu” dhe në vend të dytë“D.Gashi”.

Shkolla e mesme “NazmiRushiti” pati mysafirë për fi-nale “Seid Najdenin”. Ishte metë vërtetë një pritje e hijshme,nisur nga stafi pedagogjik medrejtues z. Gafur Markeçi deritek nxënësit e prapavija.

Zbukurim me parulla të ndryshme,punimet, vizimet, baza materiale e vënënë dispozicion e deri tek koktei me drej-tuesit e mësuesit e edukimit fizik të dyshkollave i dhanë hijeshi, bukuri dhe cilë-si veprimtarisë. Pas ceremonisë sëhapjes garuan atletet e 50 m dhe të kër-cimit së gjati ku “S. Najdeni” si meshkujedhe për femra meritoi vendet e para meatletët Drilon Muskurti, Abdulla Çenga,Rovena Shehu dhe Teuta Bitri. Edhe nëtërheqje litari fitoi 2-0 “S. Najdeni” përdjem e vajza. Në basketboll meshkuj, tërinjtë e “S. Najdenit” ishin më të organi-

zuar e më të saktë në gjuajtje, dukembyllur takimin 37-23 pikavarazh në fa-vor të tyre. Vajzat e “N. Rushitit” po nëbasketboll me rezultatin 29-21 në favortë tyre mbyllën ndeshjen. Takimet e vole-jbollit si për femra dhe për meshkuj uzhvilluan me shumë rivalitet e tifozëri. Kjoedhe për faktin se ekipet e të dy shkol-lave ishin përgatitur në nivel tëkënaqshëm. Vajzat e “N. Rushitit” fituan2-0 dhe djemtë e “S. Najdenit” po merezultatin 2-1. Pra, finalet përcaktuanedhe fituesit. Në mbyllje nxënësit e “S.Najdenit” për meshkuj grumbulluan 22pikë për vajzat 16 pikë dhe në klasifikimtë përgjithshëm 38 pikë, duke merituarplotësisht vendet e para. “Nazmi Rushi-ti” grumbulloi nga 14 pikë si për djemashtu dhe për vajza dhe në klasifikim tëpërgjithshëm 28 pikë, duke zënë vendine dytë. Edhe pse shkolla e “N Rushitit”pati pak fitore, duhet thënë se bënë njëkonkurrim me rivalitet e dinjitoz karshitalenteve të “S. Najdenit”, që pse jo njëpjesë e mirë stërviten me ekipet e klu-bit. Është i njohur fakti se kandidatët qëvijnë në vitin e parë në pedagogjike filli-misht shfaqin mangësi të ndjeshme nëkëtë fushë. Mësuesve u duhet më shumëmund e djersë për arritje cilësore. Nëmbarëvajtjen e veprimtarive të gjithë më-suesit e edukimit fizik kanë kontributine pamohueshëm të tyre, por desha tëveçoj drejtimin me kompetencë nga Fe-hmi Bulku, angazhimin e gjerë të S.Hasës, Sh. Qokut, Sh. Hasanit, E. Taf-ës, A. Lalës, M. Kazisë, E. Ketës, M.Xheladinit, Sh. Kolës, T. Kurtagës etj.

Më 21 maj u zhvilluan ceremonitëpërmbyllëse pranë shkollave fituese.Kjo me objektiv sensibilizimi në të gjithëmasën e shkollarëve. Merrte pjesëpërgjegjësja e seksionit të arsimit pranëbashkisë z. Anila Doda, drejtori i klubitsportiv “Korabi” Telman Përleka, drej-tuesit e shkollave, trupat pedagogjike,nxënës, shikues etj., ku me të vërtetëato u kthyen në festa sportive. Shkol-lave fituese të vendit të parë “Selim Al-liu” dhe “Seid Najdini” ju dhuruan kupadhe nga nëntë topa, vendeve të dyta“Demir Gashi” dhe “Nazmi Rushit’ ngagjashtë topa. Gjithashtu, vendeve nga iparë nga i tretë për shkollat, ekipet esportistë të veçantë ju akorduan diplo-ma. Drejtori i shkollës së mesme “SeidNajdeni” Ylber Daci pas ceremonisështroi një drekë për drejtuesit, an-gazhuesit e mësuesit e edukimit fiziktë dy shkollave në restorant “Hoxha”.

Ia vlen të veçojmë angazhimin me vi-jueshmëri dhe me seriozitet të dy drej-tuesve të shkollave të mesme Ylber Dacidhe Gafur Markeçi. Përvoja flet se kurdrejtuesit vihen në krye të punëve, pady-shim arritjet janë më të prekshme. Eduki-mi olimpik, integrimi social dhe pjesëmar-rja në sport e fëmijëve dhe të rinjve, përhap-ja e kulturës si urë lidhëse miqësie emirëkuptimi, kalimi në mënyrë të kulturu-ar të kohës së lirë në shërbim të kalitjese mirëedukimit të tyre, larg veseve e ndiki-meve negative (duhanit, alkolit, drogës,fjalëve fyese, rrugaçërisë etj., mbeten njaangazhim sistematik i joni në shërbim tëbrezave, larg punës me fushata.

* Presidenti i Komitetit Olimpik Rajonal Dibër

Korr ik2 0 0 711 TRADITËTRADITËTRADITËTRADITËTRADITË

VISARE NGA ODA DIBRANE / FJALË NË SEPETENjë këngë – një histori (Nga përmbledhja folklorike e Naim Plakut “Gurra e Korabit”)

Unë jam Hasja e KaloshitUnë jam Hasja e KaloshitUnë jam Hasja e KaloshitUnë jam Hasja e KaloshitUnë jam Hasja e KaloshitSheh Shashari nji sheh murdar, 1)

Me shtatë gra shtajret beqar. 2)

Has Kaloshit po i çon fjalë:- Ke nji cucë due me ta marrë!Kemi dasëm si sot nji javë,Ma ço Hasën n’kalë me shalë,N’këtë konat asht nusja e parë! 3)

- Najse darsmën, o Sele Topushi,Rrefi lodrat, o sheh kopuki, 4)

Mos m’i çit deshët prej vathe,Po t’vjen nusja me bojxhake! 5)

- Unë jam Hasja e Kaloshit,Ta rras krajet 6) n’fund të koshit!Unë jam Hasja e topanxhës,Ta cof 7) vocin n’thes t’tërshanës!S’bahem nusja e sheh Murdarit,Se jam bija e Kalosh Hasit... 8)

Kënga u dëgjua dhe u regjis-trua në vitin 1958 në fshatinArras të Dibrës. U këndua ngaMan Bajraktari, vjeç 62, pa ar-sim.

Gjykojmë se kënga shtrihetnë kufijtë e një legjende, porbrenda një kuadri historik tëpërjetuar në fillim të shek. XVI,kur qyteti i madh i Çidhnëstashmë ishte shkretuar ngahordhitë turke dhe në tërë kra-hinën qe vendosur pushtuesidhe shumë klerikë myslimanëkishin marrë kompetenca tëpakufizuara për të mbajtur tënënshtruar me çdo mjet emënyrë malësorët. Ndoshtakemi të bëjmë me këngën ekahmoçme “Debri Hasan”(Hasan Dibrani) që ka ardhur nëturqisht deri tek ne. Fasli Suli,kafexhi në Stamboll, e kishtemësuar këngën e HasanKaloshit të Sinës prej hoxhëGjonit nga fshati Mustafe iÇidhnës.

Hase Hasi ose Hase Kaloshiishte e bija e Kalosh Hasit nga

Sina e Çidhnës në Dibër tëPoshtme. Fshati Shashar, buzëSetës, ka pasur dikur një jetëaktive që qeverisej nga njëklerik otoman i pashpirt, i qua-jtur Selaudin Topushi, që equante veten zot të këtij vendidhe mbante të shtypur e tënënshtruar mizorisht krahinën.Sot ky emër ruhet vetëm si to-ponim. Sheh Shashari, ose siçquhej nga populli me nofkënsheh Murdari, thuhet se kishteshtatë gra, por mendja i rrintetek vajza e bukur Hase, qëhidhte shtat në lëndinat eSinës, mbi ujërat e kulluar tëSetës. Donte të nënshtrontekësisoj edhe fisin Kaloshi, pin-jollë të Gjinit, Gjonit e GjergjKastriotit, prandaj i çoi fjalëKalosh Hasit që pas një javet’ia çonte nuse në shtëpi tëbijën. Kaloshët sajuan një planqë e mendoi vetë Hasja mevëllezërit e farefisin e saj. U bënuse dhe u nis te dhëndri plakme 30 djem çidhnakë ditën eShënmrisë (shën Marisë) të

përgatitur për të hequr qafesheh Murdarin.

Kur sheh Shashari hyri në kurtek nusja, Hasja godet me thikëMurdarin duke e lënë të vdekure ndërkohë u jep shenjë djemveçidhnakë të mësyjnë. Hapëndyert e kalasë e nis një luftëtrup me trup ku vriten 23 mesh-kujt e shtëpisë, duke lënë tëlira gratë. Vetëm njëri mundi tëshpëtonte nga djemtë e shehShasharit, duke u fshehur nënjë thes tërshëre, i vetmi ngafisi trashëgimtar i Shasharit apoShasharakut që mbijetoi. Emrii Kalosh Hasit u bë tepër i njo-hur dhe e bija e tij, Hasja, sim-bol i qëndresës, mençurisë etrimërisë së gruas dibrane.

Për fjalën “Has-hasi-has” janëdhënë mendime të ndryshme,etimologji shpesh të gabuara,emërtime e shpjegime vulgarelarg të vërtetave historike eligjësive gjuhësore, prandaj pomundohem të shprehem sh-kurt:

Has-i, has, Hasan (Hase-a),has.

1) Hasi – emër, toponim i njo-hur i krahinës së Hasit, që vjennë Dibër si një rudiment(mbetje) i shpërnguljeve tëfiseve, e zhvendosjes së tyrenga shkaqe objektive luftërash,reprezaljesh e gjakmarrjesh,por që s’është e lehtë dhe ebesueshme që të ngulitet njëtoponim ose mikrotoponim kaqlehtë në një vend si substrat(mbishtresë).

2) Has-e, et. em. – quhet njëmasiv dushku, ahu a pishe; njëpyll në shpatet e gjera të njëmali, pra një emër i përgjiths-hëm. Kujto: “Hasi i Thatë,dmth. pyll i djegur, i thatë;Hasarice (nga Has+ice – pra-pashtesë sllave, si Veleshicë,Leshnicë, Boboshticë etj).

3) Has – pjesës me nuancakuptimore, përforcuese e për-caktuese: është has pambuk,lesh, mëndafsh, tamam pam-buk, pëlhurë e papërzier, epastër në llojin e vet. Has dib-

ran – tamam dibran, has sh-qiptar = me të gjitha vlerat e njëshqiptari, i kulluar. Është has– është tamam, i përkryer.

4) Hasi, patronim – p.sh.Daut Hasi (i biri i Hasanit).Kështu janë quajtur në shekujnë Dibër pasardhësit në vijënmashkullore duke u mbiquajturnë emrin e babës: Daut Hasi,Has Dauti, Kalosh Hasi, HasKaloshi. Hasi, si antroponim(emër a mbiemër – llagap) nëKandërr e gjetiu në Dibër. HasPërnezha, Has Bajrami – IsufHasbajrami etj.

Nga ana tjetër e gjej me vendtë theksoj se emri apo mbiem-ri Kaloshi (patronim,antroponim apo toponim) nukmund të shpjegohet kurrsesime fjalën kalë-kalorës-kalosh.Nga fjala kalë-osh nuk kemifjalëformim me këtë, emër +prapashtesën-osh si tek djalë-djalosh, trim-trimosh nuk thu-het në Dibër, pra nuk është di-brane. Në Dibër duhen kërkuartë tjera zhvillime etimologjike:Kalë Loçi (apo Loshi), Kolë Tra-ka – Koltraka, Has Bajrami –Hasbajrami, Kolë Gjergji (Gjeg-ja) – Kolgjegja, Salë Kurti –Salkurti, Ded Gjoni (Degjoni) –Degjoni, në Lugje, Kolë Leci –Koleci në Peshkopi etj. Të tillaformime ka me qindra në Dibër

e në tërë Shqipërinë që shpje-gohen lehtë sipas ligjeve të gju-hës shqipe, fjalëfromimit të saj.Le të ndalemi tek Kaloshi nëpërqasje me fjalën Koleci. Zan-orja “o” shqiptohet si o, ö, a,au, uo, u, kur ndodhet parabuzorëve e grupeve m, b, p, mb,mp, ml, etj. P.sh. Kambë- kamë– kömë – koumë (trajta letrare:këmbë); shtëmbë – shtambë –shtamë – shtömë; kanë - köne-këne-a (a e vune konen, si har-rove nonen, folk). Shumësi iemrit kalë në Dibër është kol,kual (shumës i shquar koltë-kualtë), pra kemi natyrshëmkëto zhvillime: Kolë Leci-Kole-ci, Kaleci, Kolë Loçi a Laçi –Koloçi – Kaloçi – Kaloshi.

Vini re antitezën e fuqishmeqë përdor populli në këto dyvargjet e fundit, epërsinë eKalosh Hasit para Murdarit,kryelartësinë dhe ndjenjatsipërore të tij për veprën mad-hore të së bijës ndaj një njeriutë lig, madhështinë e virtytevetë shqiptarit ndaj veseve tëpushtuesit, heroizminmbarëpopullor që përfshintegjithë komunitetin në raste tëtilla ku prekej nderi e dinjiteti.

Tiranë, më 16 korrik 2007

Shpjegime fjalësh:1. Selaudin Topushi u quajt Sheh Shashari ngaqë i kishte ngritur sarajet në

fshatin Shashar (ose Shasharak), sot vetëm si toponim afër fshatit Kodër-Leshe, në anën e majtë të rrjedhës së Setës, afër derdhjes së saj në Dri tëZi. Këtë sundimtar mizor populli e quajti sheh Murdari, sheh zullumqar, qështypte pa mëshirë malësorët vendës.

2. Shtajret – shtiret, që tregohet ndryshe nga ç’është.3. Nusja e parë – Zonja e parë, do të jetë më e respektuara në sarajet e sheh

Shasharit. Ky sundimtar e quante veten të plotfuqishëm në tërë krahinën,në jetën dhe organizimin shoqëror të tyre, ndërhynte dhe në zakonet e ritete trashëguara brez pas brezi, shpesh duke përlyer nderin e tyre.

4. Sheh kopuki (kopuku) – i pamoral, i pandershëm, kopuk.5. Ta rras krajet – ta fus kokën me forcë në fund të koshit. Pasi i preu kokën

sheh Murdarit, Hasja, me të në dorë doli me vrap të hapë dyert e sarajeveduke e hedhur kokën e tij në një kosh brenda avllisë e duke lëshuar kushtrimdjemve t’u suleshin kullave të sundimtarit turk.

6. Ta cof vocin – (Shprehje pejorative, përbuzëse) – ta ngordh, ta mbyt djalin.

(Vijon nga faqja 2)Protestuesit qëndruan gjatë

gjithë paradites para Kryesisësë Kuvendit, ku gjithashtu upërballën me indiferencën eshumicës së parlamentarëve.Katër veta humbën ndjenjat.Rasti më i rëndë ishte ai i njëgruaje, të cilës i iku edhe gju-ha dhe rrezikoi vdekjen. Ajomundi të shpëtonte vetëm falëndërhyrjes së të pranishmëve,disa nga të cilët kishin njohurimbi ndihmën e shpejtë.

5 KORRIK 2007Pas tre ditë protestash, nga

institucioni në institucion, nëpërfaqësitë e partive politike,deri në Kuvendin e Shqipërisë,minatorët e Bulqizës arritën njëmarrëveshje me një nga drej-tuesit e kompanisë Deco Met-al, e cila ka blerë “Darfo”-n,vendburimet në shfrytëzim dheasetet e kompanisë italiane.Protesta e djeshme para SkyToëer, ku ndodhen zyrat e DecoMetal, bëri që pas disa orësh,drejtuesit e kompanisë të dety-rohen të ulen në tryezën e

Fillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e BulqizësFillon puna në minierën e Bulqizësbisedimeve me minatorët. Pasarritjes së kësaj marrëveshje-je, përfaqësuesi i minatorëve,Dilaver Përkoxha, presidenti iKonfederatës Sindikaliste,Kolë Nikolla dhe përfaqësues-ja e lëvizjes “Mjaft!”, deklaruanse do të ndalen protestat pub-like në kryeqytet, por greva dotë vazhdojë deri në një nënsh-krim zyrtar të marrëveshjes.Sipas ujdisë së arritur, përfaqë-suesit e minatorëve dhe ata tëDeco Metal, do të nënshkrua-jnë brenda ditës së stome njëmarrëveshje zyrtare, e cila au-tomatikisht vendos një rritjefillestare të pagave në masën30 për qind. Menjëherë pas fir-mosjes së këtij dokumenti, 21minatorët në grevë urie do tëdalin nga ngujimi. Gjithashtu,përfaqësuesit e protestës sëminatorëve deklaruan se mearritjen e këtij objektivi fillestar,të hënën fillon automatikishtpuna në minierën e kromit nëBulqizë.

13 KORRIK 2007Rikthehet përsëri protesta e

minatorëve të Bulqizës. 10 ditënga ndërprerja e grevës, e cilanisi më 1 qershor dhe mbaroimë 6 korrik, minatorët kanëprotestuar për më shumë se njëorë, në mjediset e brendshmetë minierës së nxjerrjes sëkromit.

Dalja e pagesës për muajinqershor, nuk është shoqëruarme rritjen e pages, për të cilënishte rënë dakord midis mina-torëve dhe firmës së huaj. Kaqenë pikërisht ky shkak, që ika çuar minatorët në protestënnjëorëshe të zhvilluar brendamjediseve të minierës.

EPILOGNjë grevë u mbyll por rezul-

tatet e saj mbeten të dyshim-ta. Fakti i përsëritjes së grevës10 ditë pas marrëveshjes tre-gon se negociatat nuk kanëqenë serioze në këtë proces.Ajo që mbetet pas këtij muajigrevash është vetëm shpresa:shpresa se dielli do të lindëedhe në “kryeqytetin e mjerim-it”, në Bulqizë!

FTESË PËR BASHKËPUNIMGazeta “Rruga e Arbërit” është e hapur për çdo lloj bashkëpun-

imi.Të Interesuarit mund të sjellin opinionet e tyre për çeshtje eprobleme të ndryshme që shqetësojnë Dibrën e dibranët.Redaksia mbetet e hapur për çdo lloj bashkëpunimi, mesynimin e vetëm: përhapjen e së vërtetës dhe mendimit

progresist.Redaksia kujton bashkëpunëtorët se dorëshkrimet janë të

pakthyeshme dhe jo çdo shkrim mund të botohet.Tel.068 31 19 232. Tel: (04) 357 179 / 233 283

Email: lid_gazeta@yahoo.com

Progres dijeshRegjistrimet kanë filluar.

Tel: 068 20 37 865. (04) 357 605

KKKKKULULULULULTURËTURËTURËTURËTURË

cyan magenta yellow black

Grafika: Studio “m&b”. Tel: (04) 233 283. Shtypur në shtypshkronjën “Dita 2000”. Tel: (04) 273 745

Korrik2 0 0 7 12

Teologu dhe atdhetari i shquarHaxhi Hafiz Ismet Dibra kishte

një aftësi të rrallë në parashtrimin eargumenteve, në trajtimin e njëteme, në predikimet që bënte ditëte xhuma e në rastet festive. Vetëmtrajtimin e temës “A ka dyshim nëqenien e Zotit?” ai e ka vazhduarme javë të tëra dhe dëgjuesit ishinaq të shumtë, saqë nuk gjendejvend për të asistuar. Lënda që aishfrytëzonte në këto raste ishte jas-htëzakonisht e vlefshme, dukendriçuar kështu rubrikat e shtypitfetar të asaj kohe “Zani i naltë”, kry-eredaktor i së cilës ishte HakiSharofi. Ekzistencën e Zotit (xh.sh)Hafizi e vërteton me fakte shken-core dhe në këtë kuadër përmendfilozofë e shkencëtarë të kalibrit tëmadh. Ai merr në shqyrtim fenom-enet fizike të lëvizjes e të qetësisë,ligjin e plogëtisë (inercisë) inerciedhe forcat e gjithësishme tëtërheqjes e të shtytjes dhe nxjerrpërfundime rreth doktrinës materi-aliste të teorisë atomike në historinëe natyrës. Mendje të ndritura tëkulturës e të shkencës botërorevërtetojnë ekzistencën e Zotit, temëtë cilën e trajtoi me aq kompetencëfilozofike dijetari, filozofi dhe teologuynë Haxhi Hafiz Ismet Dibra. Ele-ganca e mendimeve, terminologjiae saktë si prej studiuesi enciklope-dist, forca e logjikës dhe renditja eargumenteve e ngrenë Hafizin në njëshkallë të lartë që zor t’i gjendetshoku në Shqipëri në fushat që kahulumtuar. Teolog të këtij kalibri nëatë kohë numëroheshin me gishtate njërës dorë si Mahmud Mahiri,Haxhi Vehbi Dibra, Hafiz Ali Korça,Hafiz Ibrahim Dalliu, Jonuz Buliqi endonjë tjetër. Këta dijetarë zbatuanmetoda të reja në studimet islame,sollën pikëpamjet e dijetarëve tëLindjes e të Perëndimit dhekërkimet e tyre i ilustruan me faktenga të gjitha fushat e dijes. Me këtërast falenderojmë Fondacionin eKur’anit, i cili me veprimtaritë e tijpër përhapjen e fjalës së Allahut(xh.sh) po bën një punë të përkryernë vendin tonë. Ky Fondacionpërveç veprimtarive kur’anore, kamarrë përsipër ringjalljen e trashëgi-misë islame në Shqipëri. Këtë herëky Fondacion sjell në duart e mys-limanëve shqiptarë librin e dijetarittë madh, Haxhi Hafiz Ismet Dibra“A ka dyshim në qënien e Zotit?”.Lus Allahun (xh.sh) që ky Fonda-cion të ketë sa më shumë suksesenë veprimtaritë e tij për t’i shërbyersa më shumë Kur’anit famëlartë.

Kryetari i KMSHHaxhi Selim Muça

Për Haxhi HafizIsmet Dibrën

Dibër - SHKA “Haki Stërmilli” shfaqi koncertin dibrano-kosovar

Program që impresionoi dhe freskoi publikunProgram që impresionoi dhe freskoi publikunProgram që impresionoi dhe freskoi publikunProgram që impresionoi dhe freskoi publikunProgram që impresionoi dhe freskoi publikunkëtyre veteranëve dhe anëtarë të SHKA“Haki Stërmilli”, si Shkëlqim Agolli, El-maz Lala, Nehat Kupa dhe Evzi Kaja,si edhe Agron Maqellara në cilësinë ekëngëtarit mysafir, pasi aktualisht jetondhe vepron në SHBA. Në mesin e tyrepara publikut me mjaft sukses u para-qiten edhe këngëtarët më të rinj porshumë premtues si Laura Ostreni,Veton Sopoti, Rona Kaba dhe BekimHasani.

Një paraqitje dinjitoze e lakmuese patiedhe grupi i këngëve e valleve të kësajshoqate klulturore-artistike.

Këtë koncert me pjesëmarrjen e tyree madhëruan edhe këngëtarët e njo-hur kosovarë Sedat Kuqi dhe IsmetBogujevci, të cilët me këngët e tyre, esollën për pak çaste edhe Prishtinënnë Dibër.

Për çdo lëvdatë ishte edhe orkestri iSHKA “Haki Stërmilli” nën udhëheqjene harmonikistit Xheladin Trenova.

Në kuadër të manifestimit veror “Ditëte Kulturës-Dibra 2007”, në Qendrën

kulturore-Dibër, të premten mbrëma,përkatësisht më datë 20 korrik 2007, ushfaq një koncert i shkëlqyer i SHKA«Haki Stërmilli» me këngëtarë nga Di-bra dhe Kosova.

Nga ajo që u prezentua në këtë kon-cert madhështor e cilësor, edhe njëherëu dëshmua se, Dibra ka qenë e mbetetvatër e ruatjes dhe kultivimit të kulturëssë mirfillte artistike popullore autoktoneedhe mbarëshqiptare.

Në sallën e madhe të koncerteve tëmbushur përplot me dashamirë tëkëngës dhe valles shqipe, para art-dashësve dibranë, u paraqitënkëngëtarët veteranë Violeta Turkeshidhe Sulejman Borova, pjesëmarës nëshumë evenimente kulturore dhe fituestë shumë çmimeve e mirënjohjeve. Nëkëtë koncert me këngët e tyre u para-qitën edhe këngëtarët e gjeneratës pas

Në fund Argëtim Fida, Kryetar i ko-munës së Dibrës, për kontribut në kul-tivimin dhe afirmimin e këngës popu-llore shqipe, në emër të pushtetit ven-dor, u dorëzoi mirënjohje këngëtarëveVioleta Turkeshi, Sulejman Borova,dhe rapsodëve popullorë Ibrahim Lalae Mislim Strikçani, duke u shprehurse: “Është kënaqësi dhe lumturi emadhe që këto bilbila dibranë tëkëngës popullore shqipe t’i kemi son-te në mesin tonë, këta këngëtarë qëkanë një vrrull dhe enthuziazëm tëpashuar dhe janë aktivë edhe sot ekësaj dite, duke kënaqur publikun dheduke nxitur e edukuar edhe brezat erinj”.

Ky koncert në përbërje të tri gjenerat-ave me këngëtarë impresionoi dhefreskoi artdashësit dibranë dhemërgimtarët që kanë ardhur për të push-uër në vendlindjen e tyre.

Rexhep TORTE

‘Vapa kalohet më mirë në breg të Liqenit dhe valëve të Drinit’

www.dibra.org b.k.

Në mënyrë që gazeta “Rruga e Arbërit” të jetë sa më pranë lexuesit, redaksia njofton se vazhdojnë abonimet.Abonimi vazhdon për periudhën deri në Dhjetor 2007 dhe kushton 50 lekë për numër.

Abonimet në Tiranë mund t’i bëni pranë redaksisë së gazetës në numrat: Cel: 068 31 19 232 ose në numratfiks (04) 357 179; 233 283.

Abonimet në Peshkopi mund t’i bëni pranë librarisë “Fleta XXI”, pranë Gjimnazit“Said Najdeni”, me nr. tel: 0218 4233.

Të interesuarit për abonime duhet të lënë patjetër emrin e saktë dhe adresën ku presin t’ju shkojë gazeta.

Duke bërë abonimin tuaj, ju bëheni pjesë e gazetës!

Bashkëpunimet për gazetën priten deri më datë 20 të cdo muaji.

BËNI ABONIMIN TUAJ