Upload
vandieu
View
217
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
PROBLEMATYKA BEZPIECZEŃSTWA
RUCHU DROGOWEGO W
OPRACOWANIACH OCHRONY
ŚRODOWISKA
Prof. dr hab. inż. Stanisław Gaca
Politechnika Krakowska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Budowy Dróg i Inżynierii Ruchu
III Międzynarodowa Konferencja Naukowo – Techniczna
TRANSEIA
„Oceny oddziaływania na środowisko w budownictwie komunikacyjnym”
1. Bezpieczeństwo ruchu jako jedno z
kryteriów projektowania dróg
2. Wymagania bezpieczeństwa ruchu w
dotychczasowej praktyce planistycznej i
projektowej
3. Narzędzia zarządzania bezpieczeństwem
ruchu drogowego i ich powiązanie z
ocenami oddziaływania na środowisko
PODSTAWOWE WYMAGANIA TECHNICZNE I
FUNKCJONALNE W ODNIESIENIU DO
INFRASTRUKTURY DROGOWEJ
Sprawność ruchu
Bezpieczeństwo
Minimalizacja oddziaływań na środowisko
Spełnianie zakładanych funkcji społeczno-gospodarczych
Koszty: budowy, eksploatacji, użytkowników (minimalizacja kosztów)
Podane kryteria mogą być konkurencyjne
Jeśli nie jest możliwe równoczesne spełnienie
podanych kryteriów, to jakie są granice kompromisu?
PRAWNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU
Fragment obowiązującego Prawa budowlanego
(tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 1332)
jako dopełnienie formalnych przepisów techn.-budowlanych
Art. 5.
1. Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne
części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami
budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany
okres użytkowania, projektować i budować w sposób
określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych,
oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:
…….. bezpieczeństwo użytkowania…….
KODEKS URBANISTYCZNO-BUDOWLANY
Art. 65.
§ 2. Obiekty budowlane projektuje się i wykonuje w
sposób odpowiadający warunkom technicznym oraz
zasadom wiedzy technicznej w szczególności
dotyczącym:
1) nośności i stateczności konstrukcji;
2) bezpieczeństwa przeciwpożarowego;
3) higieny i zdrowia;
4) ochrony środowiska, zabytków, dóbr kultury
współczesnej oraz krajobrazu;
5) bezpieczeństwa użytkowania i dostępności
obiektów;
6) ochrony przed hałasem;7) oszczędności energii i izolacyjności cieplnej.
USTAWA z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2017 r. poz. 1405, 1566)
Art. 62a. 1. Karta informacyjna przedsięwzięcia powinna zawierać
podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu,
umożliwiające analizę kryteriów, o których mowa w art. 63 ust. 1,
lub określenie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na
środowisko zgodnie z art. 69, w szczególności dane o:
……..
10) wpływie planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu
drogowego w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci
drogowej,
Art. 62. 1. W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko określa się, analizuje oraz ocenia:
1) bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na:
a) środowisko oraz ludność, w tym zdrowie i warunki życia
ludzi,
………
OPIS I ANALIZY STANU BRD W KONTEKŚCIE JEGO PROGNOZ
Wypadek – nagłe zdarzenie wywołane przyczyną
zewnętrzną i pozostające w związku z wykonywana
czynnością
Zdarzenie: incydent – konflikt – kolizja – wypadek
Incydent – skutek nietypowego zachowania się
człowieka w ruchu drogowym
Konflikt – zdarzenie zmuszające uczestnika ruchu do
gwałtownego manewru w celu uniknięcia kolizji lub
wypadku
Kolizja – zdarzenie drogowe o skutkach materialnych
bez ofiar w ludziach
Wypadek – zdarzenie drogowe z ofiarami w ludziach
Narażenie na ryzyko – parametry charakteryzujące poziom odniesienia dla przyjmowanych wskaźników ryzyka lub konsekwencji wypadków
Konsekwencje zdarzeń drogowych – ofiary, ciężkość wypadków, koszty zdarzeń drogowych
CiZiWi PPRLW Bezpieczeństwo należy traktować jako pojęcie
przeciwne do pojęcia ryzyka, tj. brak ryzyka lub
ochrona przed ryzykiem
BRD W PRAKTYCE PLANISTYCZNEJ I PROJEKTOWEJ
„Przepisy + wiedza + procedury = PROJEKT”
• wymagania brd są podstawowym kryterium formułowania przepisów technicznych
• sposób korzystania z przepisów technicznych zależy od projektanta i jego wiedzy – suma elementów formalnie zgodnych z przepisami nie zawsze prowadzi do poprawnych rozwiązań z uwagi na brd
• procedury kontrolne i sposób ich realizacji powinny być, lecz nie są w wystarczającym stopniu zorientowane na ocenę potencjalnego wpływu projektu na brd
Typowe błędy rozwiązań istniejących (wybrane)
1. Brak hierarchicznej struktury sieci dróg/ulic - nadmierna
dostępność do dróg
2. Błędy rozwiązań skrzyżowań i ich oznakowania
3. Niedostateczne zabezpieczenie ruchu pieszego wzdłuż
dróg
4. Niewłaściwe lokalizacje przejść dla pieszych i przystanków
autobusowych
5. Ograniczenia widoczności na drogach (w tym
niedostateczna możliwość wyprzedzania)
6. Przekroje dróg i ulic niedostosowane do pełnionej funkcji
(nadmierna prędkość, zagrożenia dla pieszych)
7. Zła lokalizacja miejsc postojowych
8. …………………
9. …………………
POTENCJALNE PRZYCZYNY BŁĘDÓW
PLANISTYCZNYCH I PROJEKTOWYCH
Niewłaściwe zastosowanie (interpretacja) przepisów
technicznych, braki wiedzy projektantów
Stosowanie przepisów zawierających „niewłaściwe”
sformułowania
Ignorowanie przepisów technicznych lub świadome
stosowanie odstępstw
Brak w przepisach technicznych istotnych
uwarunkowań bezpieczeństwa
Koncentracja uwagi w procesie projektowania na
sprawach ekonomicznych, realizacyjnych i ochrony
środowiska z drugorzędną wagą bezpieczeństwa
ruchu
GRUPY DZIAŁAŃ ODNOSZĄCYCH SIĘ DO
INFRASTRUKTURY I SŁUŻĄCYCH POPRAWIE BRD
1. Doskonalenie przepisów projektowania i związanych
z nimi szczegółowych instrukcji, przewodników oraz
katalogów
2. Doskonalenie wiedzy planistów/projektantów i
wprowadzanie przez nich „nowych” rozwiązań
organizacji ruchu
3. Identyfikacja miejsc koncentracji wypadków i ich
eliminacja
4. Wprowadzanie nowych narzędzi zarządzania brd,
zwłaszcza metod oceny oddziaływania dróg na
bezpieczeństwo ruchu i audytu bezpieczeństwa
ruchu
Narzędzia ujęte w Dyrektywie 2008/96/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie
zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej
1. Ocena wpływu na bezpieczeństwo ruchu
drogowego projektów infrastruktury
2. Audyty bezpieczeństwa ruchu drogowego
projektów infrastruktury
3. Klasyfikacja ze względu na bezpieczeństwo oraz
zarządzanie siecią drogową w użytkowaniu
4. Kontrole bezpieczeństwa
Zarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury drogowej – działania prewencyjne i naprawcze
„OCENA WPŁYWU NA BEZPIECZEŃSTWO RUCHU
DROGOWEGO PROJEKTÓW INFRASTRUKTURY”
strategiczna analiza porównawcza wpływu nowej drogi
lub istotnej modyfikacji istniejącej sieci na poziom
bezpieczeństwa sieci drogowej
wskazuje na względy bezpieczeństwa ruchu
drogowego, które przyczyniają się do wyboru
zaproponowanego rozwiązania
dostarcza wszystkich istotnych informacji
niezbędnych do analizy kosztów i korzyści
poszczególnych wariantów podlegających ocenie
Zaleca się stosowanie oceny najwcześniej jak to jest
możliwe (Studium korytarzowe.., STEŚ)
Specyfika oceny wpływu na brd projektów infrastruktury – uwzględnienie łącznie projektowanej drogi i sieci dróg
współpracujących
SZCZEGÓŁOWE CELE OCENY WPŁYWU NA BRD
odrzucenie wariantów nie spełniających
podstawowych standardów bezpieczeństwa ruchu
drogowego
wykonanie rankingu wariantów uwzględniających ich
wpływ na funkcjonowanie sieci dróg na obszarze
wpływu
dostarczenie danych o bezpieczeństwie ruchu
drogowego do uwzględnienia w ocenie wpływu
planowanej drogi na środowisko i koszty
uwzględnienie aspektu bezpieczeństwa ruchu
drogowego w analizie wielokryterialnej wyboru
najbardziej korzystnego wariantu
Analizy i
prognozy ruchu
Wnioski
Analiza wielokryterialna
Projekt wstępny Oszacowanie
kosztów
Ocena BRDAnaliza kosztów
i korzyści
Analiza wpływu
na środowisko
(Studium korytarzowe wraz z analizą wielokryterialną)
GP
Rozwiązania służące minimalizacji
oddziaływań środowiskowych
Potencjalny wpływ na bezpieczeństwo
ruchu drogowego
Oddalenie dróg klasy GP i wyższych od
skupisk ludzkich
Korzystny – eliminacja konfliktów z ruchem
lokalnym, brak pieszych
Omijanie obszarów „wrażliwych”
Neutralny
Korzystny – minimalizacja konfliktów
Niekorzystny – w przypadkach nadmiernego
wydłużania drogi
Ochrona w otoczeniu dróg z uwagi na
siedliska zwierząt – ogrodzenia, przepusty,
przejścia dla zwierząt
Korzystny - eliminacja zdarzeń drogowych z
udziałem dzikich zwierząt
Ograniczenie emisji spalin i hałasu - płynny
przebieg drogi i ograniczanie jej pochyleń
Korzystny – jednorodność geometryczna drogi,
dobre warunki widoczności itp.
Wpisanie w krajobraz – powiązanie trasy i
niwelety z topografią terenu, zieleń w
otoczeniu drogi, nasypy i wykopy
Korzystny/niekorzystny – w zależności od
szczegółowych rozwiązań (parametrów
technicznych)
Ograniczenie ingerencji w teren
(ograniczanie zajęcia terenu)
Neutralny/niekorzystny – stosowanie
granicznych parametrów technicznych
Stosowanie urządzeń ochronnych w
otoczeniu drogi
Neutralny/Korzystny
Niekorzystny – fizyczne przeszkody,
ograniczenia widoczności
UWAGI DO OCEN WPŁYWU NA BRD:1. Formalne ograniczenie do dróg sieci TENT i dróg
współfinansowanych ze środków UE – osłabia to znaczenie
kryterium brd w fazie planowania
2. Możliwość eliminowania z analiz wariantowych rozwiązań
nie spełniających podstawowych standardów brd (?)
3. Istotna i pozytywna rola w analizach kosztów i korzyści
4. Rozszerzenie analiz na sieć współpracującą ale z
ograniczonymi skutkami w zakresie wprowadzania środków
poprawy brd na tej sieci
5. Możliwość wyboru wariantu najlepiej spełniającego
wymagania bezpieczeństwa ruchu drogowego i
minimalizującego społeczne koszty wypadków
6. Duża wrażliwość na stosowane modele prognozowania
miar brd - z reguły modele o dużym stopniu uogólnienia w
ograniczony sposób opisujące szczegółowe rozwiązania
drogowe, konieczność aktualizowania i rozwoju modeli
ROLA AUDYTU W PROJEKTOWANIU
POTENCJALNIE BEZPIECZNYCH DRÓG – eliminacja
zagrożeń brd na etapie projektowania
koncepcyjnego i szczegółowego
„Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego” oznacza
niezależną, szczegółową, systematyczną i techniczną
kontrolę pod względem bezpieczeństwa cech
konstrukcyjnych projektu infrastruktury drogowej,
obejmującą wszystkie etapy od projektowania do
początkowej fazy użytkowania
Niezależny audytor (zespół audytorski), wykorzystując
wiedzę z zakresu bezpieczeństwa ruchu, dokonuje
oceny projektu i wykonuje raport zawierający ocenę
potencjalnego wpływu projektu na bezpieczeństwo
ruchu i formułuje wnioski dotyczące zmian
WYKORZYSTANIE WYNIKÓW AUDYTU BRD
JEST SZANSĄ NA:
- eliminację z planów i z dokumentacji projektowej
elementów powodujących zagrożenie wypadkowe
- wprowadzanie elementów redukujących
ewentualne zagrożenia
Audyt zmierza do budowy rozwiązań tak
bezpiecznych, jak to jest możliwe przy danych
nakładach, uwarunkowaniach i obecnej wiedzy nt.
przyczyn powstawania wypadków
Czy praktyka potwierdza takie oczekiwania?
Wynik wyrywkowej oceny 31 sprawozdań z
audytu brd na drogach krajowych – ocena
zorientowana na zagrożenia brd
identyfikowane przez audytorów
Główne problemy opisywane w ocenie ogólnej Problemy opisywane w ocenie szczegółowej
Ubytki elementów odblaskowych na jezdni,
doświetlenie przejścia na DK 92oBrak uwag
Brak urządzeń dla ruchu pieszego i rowerowego –
rozcięcia istniejących ciągów
Przejezdność, niedostosowanie rozwiązania
skrzyżowania do struktury kierunkowej ruchu;
wydłużenie dróg pieszych
Bariery ochronne, wjazdy awaryjne, zakończenia
barier; powiązanie oznakowania z odcinkiem
sąsiadującym; wyjścia awaryjne; plan warstwicowy
Przejezdność; brak zabezpieczeń barierami w
rejonie występowania stałych przeszkód (bramy,
ekrany akustyczne); MOP – duże prędkości na
wjazdach i w obrębie MOP
Ruch pieszych; przejezdność; wjazdy awaryjne; Bariery; konstrukcje wsporcze; oświetlenie;
Brak danych o do oceny poprawności przechyłek,
długości dodatkowych pasów i odcinków
przeplatania; zjazdy awaryjne
Poszerzenia na łukach; bariery; brak rowu
odwadniającego (?); pochylenia poboczy
gruntowych
Kontrola widoczności; przejezdność; oświetlenieZjazdy publiczne w strefie oddziaływania zjazdu z
DK1; oznakowanie kierunkowe
Przejezdność; widoczność; osłony
przeciwolśnieniowe; bariery ochronne;
Braki oświetlenia np. w rejonie rond; lokalizacja
oznakowania i urządzeń ITS
Wynik wyrywkowej oceny 31 sprawozdań z audytu brd na drogach krajowych -
ocena zorientowana na zagrożenia brd identyfikowane przez audytorów
Lokalizacja i dobór barier; słupy oświetleniowe
jako przeszkody; wybór typu skrzyżowaniaRozwiązania zjazdów indywidualnych
Szerokości zjazdów publicznych i
indywidualnych; oświetlenie
Brak uwag zapisanych w formie potencjalnych
zagrożeń – są tylko zalecenia
Trasowanie – czytelność przebiegu drogi; bariery
i słupy w polu widoczności; odwodnienie w
strefie ramp; zabezpieczenie zbiorników
retencyjnych
Nieskuteczne wyłączenie powierzchni z ruchu –
separatory; ograniczenia widoczności na
dojeździe z łącznicy; oznakowanie, bariery, słupy
w polach widoczności; „powiązanie” ze stanem
istniejącym – ciągłość i jednolitość rozwiązań
Brak uwag w opisie
Lokalizacja i dobór barier ochronnych; problem
parametrów barier; oświetlenie; widoczność w
obrębie łącznic i na wjazdach; widoczność na
skrzyżowaniach, w tym ograniczenia
powodowane barierami; odwodnienie ramp
drogowych; ruch pieszy i rowerowy
Nieskuteczne odwodnienie; ograniczenia
czytelności oznakowania i jego skuteczności
Brak osłon energochłonnych; lokalne zastoiska
wody; niezabezpieczone przeszkody w otoczeniu
drogi; brak zabezpieczeń ruchu rowerowego i
pieszego na dedykowanych ciągach i drogach
dojazdowych
Odwodnienie ramp drogowych; błędy
oznakowania
Błędy oznakowania – niewłaściwe lub braki, w
tym ograniczenia prędkości
UWAGI DO AUDYTU BRD - czynniki
ograniczające jego skuteczność
1. Formalne traktowanie obowiązku audytu brd tylko w
odniesieniu do sieci dróg TENT
2. Zbyt późne fazy projektowania poddane audytowi brd
3. Ograniczenia możliwości wprowadzania
wnioskowanych w wyniku audytu brd zmian -
powodowane ustaleniami z wcześniejszych faz
planowania i projektowania
4. Odrzucanie uwag z audytu z powodu „zagrożenia”
konieczności powtarzania już zakończonych
procedur planowania lub z obawy o skutki terminowe
i ekonomiczne wprowadzanych zmian (odrzucenie
uwag przez zleceniodawcę audytu)
UWAGI KOŃCOWE
1. Bezpieczeństwo ruchu drogowego powinno być traktowane jako kryterium równorzędne z innymi kryteriami wyboru wariantu projektowanej drogi
2. W procesie planowania i projektowania dróg celowe jest uwzględnianie zarówno oceny wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego projektów infrastruktury, jak i audytu brd
3. Wprowadzone Dyrektywą 2008/96/WE narzędzia zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej powinny być stosowane powszechnie, także w odniesieniu do dróg innych niż sieć TENT
DZIĘKUJĘ