armenianhouse.orgarmeniapedia.org

Պատերազմի առաջին փուլը Պատերազմի առաջին փուլը Պարսկաստանը չէր հաշտվում Անդրկովկասի Պարսկաստանը չէր հաշտվում Անդրկովկասի

իր տարածքները Ռուսաստանին անցնելու իր տարածքները Ռուսաստանին անցնելու : իրողության հետ Իսկ Անգլիայի դրդումով : իրողության հետ Իսկ Անգլիայի դրդումով ձգտում էր վերադարձնել կորցրած ձգտում էր վերադարձնել կորցրած

: ` տարացքները Մյուս կողմից Ռուսաստանը: ` տարացքները Մյուս կողմից Ռուսաստանը ջանում էր գրավել նաև Հայաստանը և ջանում էր գրավել նաև Հայաստանը և

ավելի ամրապնդել դիրքերը ավելի ամրապնդել դիրքերը :Անդրկովկասում և Մերձավոր Արևելքում :Անդրկովկասում և Մերձավոր Արևելքում

60 Պարսկական հազարանոց բանակը 60 Պարսկական հազարանոց բանակը - թագաժառանգ Աբբաս Միրզայի - թագաժառանգ Աբբաս Միրզայի

1826 . , գլխավորությամբ թ հուլիսին 1826 . , գլխավորությամբ թ հուլիսին , խախտվելով Գյուլիստանի պայմանագիրը , խախտվելով Գյուլիստանի պայմանագիրը : ներխուժեց Ռուսաստանի սահմանները : ներխուժեց Ռուսաստանի սահմանները

Երևան Հուսեյն խանի զորքերը հանկարծակի Երևան Հուսեյն խանի զորքերը հանկարծակի հարձակումով ներխուժեցին Շիրակի և հարձակումով ներխուժեցին Շիրակի և

:Փամբակի սահմանները :Փամբակի սահմանները

Պարսկական բանակի անսպասելի հարձակումը ծանր դրություն է ստեղծում Պարսկական բանակի անսպասելի հարձակումը ծանր դրություն է ստեղծում ռուսական փոքրաքանակ ռորամասերի և սահմանամերձ բնակչության ռուսական փոքրաքանակ ռորամասերի և սահմանամերձ բնակչության

: համար Պարսկական զորքերը հուլիսի վերջին պաշարում են Ղարաբաղի: համար Պարսկական զորքերը հուլիսի վերջին պաշարում են Ղարաբաղի : 1700- Շուշիի բերդը Բերդի հոգանոց կայազորը և այնտեղ ապաստանած : 1700- Շուշիի բերդը Բերդի հոգանոց կայազորը և այնտեղ ապաստանած : շրջակա բնակիչները դիմում են ինքնապաշտպանության Պարսիկները : շրջակա բնակիչները դիմում են ինքնապաշտպանության Պարսիկները

անգլիական մասնագետների գլխավորությամբ ակնապատում են բերդի անգլիական մասնագետների գլխավորությամբ ակնապատում են բերդի , :պարիսպները և մի քանի անգամ գրոհում բայց հաջողության չեն հասնում , :պարիսպները և մի քանի անգամ գրոհում բայց հաջողության չեն հասնում

Բերդի կայազորի պետ գնդապետ Ռեուտի գլխավորությամբ ռուս Բերդի կայազորի պետ գնդապետ Ռեուտի գլխավորությամբ ռուս : , զինվորները և հայերը տոկունությամբ դիմադրում էին Ղարաբաղի հայերը : , զինվորները և հայերը տոկունությամբ դիմադրում էին Ղարաբաղի հայերը

, իրնեց նախնիների ավանդներին հավատարիմ հերոսաբար պաշտպանում , իրնեց նախնիների ավանդներին հավատարիմ հերոսաբար պաշտպանում : 47 էին հայրենի հողը Շուշիի օր տևած պաշտպանությունը նկատելիորեն : 47 էին հայրենի հողը Շուշիի օր տևած պաշտպանությունը նկատելիորեն

` ձախողեց թշնամուն Թիֆլիսի վրա հարձակվելու ռազմական ` ձախողեց թշնամուն Թիֆլիսի վրա հարձակվելու ռազմական ծրագիրըծրագիրը::

Պարսկական բանակը Պարսկական բանակը

, Հայաստանի տարբեր շրջաններում ձևավորվել էին կամավորկան ջոկատներ որոնք , Հայաստանի տարբեր շրջաններում ձևավորվել էին կամավորկան ջոկատներ որոնք : - խիզախորեն մարտնչում էին թշնամու դեմ Լոռի Փամբակում քաջաբար կռվում էր : - խիզախորեն մարտնչում էին թշնամու դեմ Լոռի Փամբակում քաջաբար կռվում էր

, - , Մարտիրոս Վեքիլյանի ջոկատը իսկ Ղազախ Շամշադինում Դիլիջանում , - , Մարտիրոս Վեքիլյանի ջոկատը իսկ Ղազախ Շամշադինում Դիլիջանում հակառակորդի դեմ սրընթաց գրոհներ էին կատարում վարդապետ Մանուչարյանի հակառակորդի դեմ սրընթաց գրոհներ էին կատարում վարդապետ Մանուչարյանի

: հեծյալ ջոկատը Նա պարտիզանական համարձակ հարձակումներով գերությունից : հեծյալ ջոկատը Նա պարտիզանական համարձակ հարձակումներով գերությունից : ազատեց հարյուրավոր ընտանիքներ : ազատեց հարյուրավոր ընտանիքներ

. 2000- 1828 . Հայազգիչ նշանավոր գենեռալ Վ Մադաթովի անոց զորաջոկատը թ . 2000- 1828 . Հայազգիչ նշանավոր գենեռալ Վ Մադաթովի անոց զորաջոկատը թ 3- - սեպտեմբերի ին Շամխորի մոտ ծանր պարտության մատնեց Աբբաս Միրզայի 3- - սեպտեմբերի ին Շամխորի մոտ ծանր պարտության մատնեց Աբբաս Միրզայի

10- հազարանոց զորամասին10- հազարանոց զորամասին: Նոյն ամսին Գանձակի ճակատամարտում ռուսական: Նոյն ամսին Գանձակի ճակատամարտում ռուսական : ` զորքերը նոր հախթանակ տարան Հետապնդելով թշնամուն նրանք հոկտեմբերին : ` զորքերը նոր հախթանակ տարան Հետապնդելով թշնամուն նրանք հոկտեմբերին

: 1826 . ազատագրեցին ամբողջ Ղարաբաղը թ Ամռանը պարսիկների ունեցած : 1826 . ազատագրեցին ամբողջ Ղարաբաղը թ Ամռանը պարսիկների ունեցած : հաջողությունները կարճատև եղան Նույն տարվա աշնանը ռուսական զորքերը : հաջողությունները կարճատև եղան Նույն տարվա աշնանը ռուսական զորքերը

տեղի բնակչության աջակցությամբ պաշտպանությունից անցան հարձակման և տեղի բնակչության աջակցությամբ պաշտպանությունից անցան հարձակման և : թշնամուն դուրս քշեցին ռուսական սահմաններից Դրանով ավարտվեց : թշնամուն դուրս քշեցին ռուսական սահմաններից Դրանով ավարտվեց

: պատերազմի առաջին փուլը : պատերազմի առաջին փուլը

- Հայ Պարսկական պատերազմի ուղղությունները

- Լոռի Փամբակում Մարտիրոս Վեքիլյանի Մարտիրոս Վեքիլյանի

- , Ղազախ Շամշադինում Դիլիջանում- , Ղազախ Շամշադինում Դիլիջանում Մանուչարյանի հեծյալ ջոկատը Մանուչարյանի հեծյալ ջոկատը

. 2000-Վ Մադաթովի անոց. 2000-Վ Մադաթովի անոց զորաջոկատը զորաջոկատը

1828 . 3-թ սեպտեմբերի ին1828 . 3-թ սեպտեմբերի ին Շամխորի մոտ ծանր Շամխորի մոտ ծանր

պարտության մատնեց պարտության մատնեց- Աբբաս Միրզայի- Աբբաս Միրզայի

10- հազարանոց զորամասին10- հազարանոց զորամասին::

Գանձակի ճակատամարտում Գանձակի ճակատամարտում ռուսական ռուսական

:զորքերը նոր հախթանակ տարան :զորքերը նոր հախթանակ տարան

Շուշիի բերդի գրավումը

60 Պարսկական զորքը հազար էր

1700- Բերդի կայազորը հորգուց էրբաղկացած

47 Շուշիի օր տևած պաշտպանությունը ` նկատելիորեն ձախողեց թշնամու

Թիֆլիսի վրա հարջակվելու ռազմական ծրագրերը

1827 . թ Գարնանը Երմոլովին փոխարինած գեներալ Պասկևիչի1827 . թ Գարնանը Երմոլովին փոխարինած գեներալ Պասկևիչի : գլխավորությամբ վերսկսվեցին պատերազմական գործողությունները : գլխավորությամբ վերսկսվեցին պատերազմական գործողությունները

Ապրիլի սկզբին ռուսական բանակի առաջապահ զորամասը շարժվեց Ապրիլի սկզբին ռուսական բանակի առաջապահ զորամասը շարժվեց դեպի Երևան և նույն ամսվա կեսերին առանց դիմադրողության գրավեց դեպի Երևան և նույն ամսվա կեսերին առանց դիմադրողության գրավեց

: : Էջմիածինը Շուտով անձնատուր եղավ Նախիջևանի խանը Արաքսի: : Էջմիածինը Շուտով անձնատուր եղավ Նախիջևանի խանը Արաքսի ափին գտնվող Աբասաբադ բերդը գրավելու համար կատաղի մարտերում ափին գտնվող Աբասաբադ բերդը գրավելու համար կատաղի մարտերում

: պարսիկները ջախջախիչ պարտություն կրեցին Երբ գեներալ : պարսիկները ջախջախիչ պարտություն կրեցին Երբ գեներալ Կրասովսկին իր զինվորներին ամռան շոգերից պատսպարվելու համար Կրասովսկին իր զինվորներին ամռան շոգերից պատսպարվելու համար

, - 30- հանգիստ էր տվել Արագածի լանջերին Աբբաս Միրզան հազարանոց , - 30- հանգիստ էր տվել Արագածի լանջերին Աբբաս Միրզան հազարանոց : 17- զորքով հանկարծակի հարձակվեց Էջմիածնի վրա Օգոստոսի ին : 17- զորքով հանկարծակի հարձակվեց Էջմիածնի վրա Օգոստոսի ին

Օշական գյուղի մոտ տեղի ունեցավ արյունահեղ ճակատամարտ Օշական գյուղի մոտ տեղի ունեցավ արյունահեղ ճակատամարտ Կրասովսկու փոքրիկ զորամասի և թվով տասն ամգամ գերազանցող Կրասովսկու փոքրիկ զորամասի և թվով տասն ամգամ գերազանցող : պարսկական զորքերի միջև Ռուս զինվորները և նրանց շարքերում : պարսկական զորքերի միջև Ռուս զինվորները և նրանց շարքերում

մարտնչող հայ կմավորները խիզախությամբ ր ծանր կորուստներով մարտնչող հայ կմավորները խիզախությամբ ր ծանր կորուստներով կարողացան պաշտպանել Էջմածինը թշնամու ձեռքն ընկնելուց և կարողացան պաշտպանել Էջմածինը թշնամու ձեռքն ընկնելուց և

: ավերումից Ճակատամարտում զոհված ռուս զինվորների հրշատակը: ավերումից Ճակատամարտում զոհված ռուս զինվորների հրշատակը հավերժացնելու համար Օշականից Էջմիածին տանող ճանապարհի վրա հավերժացնելու համար Օշականից Էջմիածին տանող ճանապարհի վրա

, : հուշարձան կառուցվեց որը կանգուն է մինջև օրս , : հուշարձան կառուցվեց որը կանգուն է մինջև օրս

Ռուսներին հաջողվեց առանց կորուստների գրավել պարսկական կարևոր ` : ամիրություններից մեկը Սարդարապատը Դրանից հետո ռուսական զորքը

: շարժվեց և պաշարեց Երևանը Երևանի բերդը կառուցված էր քաղաքի ` : Հարավային մասում Հրազդան գետի բարձր ու ժառոտ ափին Այն երեք կողմից

: շրջապատված էր երկշարք պարիսպներով Բերդի շուրջը փորված էին մեծ, : փոսեր որոնք լցված էին ջրով Այն ամրացված էր եվրոպական ռազմական

: մասնագետների ղեկավարությամբ Հասան խանը այս ամգամ ևս հրաժարվում է : « հանձնել բերդը Երևանի գրավման համար Պասկևիչը ստացավ Կոմս

» : էրիվանսկի տիտղոսը Ռուսներից և հայերից շատերը պարգևատրվեցին « » :երևանի բերդի գրավումը մեդալով

Երևանի գրավումը ոչ միայն ռազմական այլև քաղաքական խոշոր : իրադարձություն էր Դրա հետ էր կապում հայ ժողովուրդը իր լավ ապագայի

: , հույսերը Երևանի գրավումը ուրախության ինչպես Հայաստնի այնպես էլ :հայկական գաղութների բնակչությունը

, Պատերազմում մեծ էր ժամանակի նշանավոր գործիչ վրացահայության հոգևոր , առաջնորդ Ներսես Աշտարակցու դերը որը սրտառուչ կոչերով ոգեշնչում էր

: « ,- ,- հայրենակիցներին Հասավ ժամը գրում էր նա երբ աչքով պիտի տեսնեք …, , Արարատյան աշխարհի և հայոց ազգի ազատագրությունը ոտքի կանգնեք

, , , հայոց քաջեր թոթափեցեք պարսից լուծը ուրախացեք ալեզարդ Մասիսին մի »:անգամ արյունով ներկեցեք հայրենի հողը և ապա ապրեցեք ազատ

Պատերազմին ակտիվ մասնակցություն ունեցան հայ կամավորները և: 1827 դեկաբրիստները թվի գարնանը Ներսե Աշտարակեցու և Հարություն ԱԱլամդարյանի գլխավորությամբ Թիֆլիսում կազմակերպվեցին կամավորական

, ջոկատներ որոնք ռուսական զորամասերի հետ մասնակցեցին ռազմական: 1827 . 117 գործողություններին թ մարտին Թիֆլիսում կազմակերպվեց հոգուց

: բաղկացած հայ կամավորների առաջին ջոկատը Մայիս ամսին քաղաքի այդ 600 :ջոկատներում ցուցակագրվել էին շուրջ կամավորներ

` Երեվանյան արշավանքի ժամանակ կամավորների շարքերը համալրվեցին ` Երեվանյան արշավանքի ժամանակ կամավորների շարքերը համալրվեցին 100 : հասնելով ավելի քան հոգու 100 : հասնելով ավելի քան հոգու

Պատերազմական գործողություններին գործուն մասնակցություն ունեցան Պատերազմական գործողություններին գործուն մասնակցություն ունեցան : 70 3000 Կովկաս աքսորված դեկաբրիստները Նրանցից սպաներ և : 70 3000 Կովկաս աքսորված դեկաբրիստները Նրանցից սպաներ և

: շարքայիներ մասնակցեցին ռազմական գործողություններին Աչքի ընկնող : շարքայիներ մասնակցեցին ռազմական գործողություններին Աչքի ընկնող . , . , . , . , դեկաբրիստներից էին Ե Լաչինովը Մ Պուշչինը Դ Դավիդովը Ի Բուրցովը . , . , . , . , դեկաբրիստներից էին Ե Լաչինովը Մ Պուշչինը Դ Դավիդովը Ի Բուրցովը

. : Ն Օրժիցկին և շատ ուրիշներ Դեկաբրիստ սպաների ռազմական խոշոր. : Ն Օրժիցկին և շատ ուրիշներ Դեկաբրիստ սպաների ռազմական խոշոր, գիտելիքները շարքայինների փորձն ու մարտունակությունը էական, գիտելիքները շարքայինների փորձն ու մարտունակությունը էական

:նշանակություն ունեցան հաղթանակի գործում :նշանակություն ունեցան հաղթանակի գործում

: , Թուրքմենչայի պայմանագիրը Երևանը գրավելուց հետո սպասվում էր որ : , Թուրքմենչայի պայմանագիրը Երևանը գրավելուց հետո սպասվում էր որ , : պարսիկները հաշտություն կխնդրեն բայց դա տեղի չունեցավ Ռուսական , : պարսիկները հաշտություն կխնդրեն բայց դա տեղի չունեցավ Ռուսական

, զորքերը շարունակեցին հարձակումը և հետապնդելով բարոյալքված , զորքերը շարունակեցին հարձակումը և հետապնդելով բարոյալքված, , ` , , թշնամուն գրաքվեցին Թավրիզը ապա Խոյի Սալմաստի գավառները մի շարք, , ` , , թշնամուն գրաքվեցին Թավրիզը ապա Խոյի Սալմաստի գավառները մի շարք: , քաղաքներ Պարսիկները հաշտություն խնդրեցին որն ընդունվեց ռուսական: , քաղաքներ Պարսիկները հաշտություն խնդրեցին որն ընդունվեց ռուսական

: կառավարության կողմից Թավրիզից Թեհրան տանող ճանապարհի վրա : կառավարության կողմից Թավրիզից Թեհրան տանող ճանապարհի վրա 1828 . 10- գտնվող Թուրքմենչայ գյուղում թ Փետվարի ին կնքվեց հաշտության 1828 . 10- գտնվող Թուրքմենչայ գյուղում թ Փետվարի ին կնքվեց հաշտության

: - , պայմանագիր Դրանով ավարտվեց ռու պարսկական պատերազմը և այլևս ոչ: - , պայմանագիր Դրանով ավարտվեց ռու պարսկական պատերազմը և այլևս ոչ : մի պատերազմ տեղի չունեցավ երկու հարևան երկրների միջև : մի պատերազմ տեղի չունեցավ երկու հարևան երկրների միջև

Կովկասյան ռազմաճակատ