Afdeling scheikunde – College Den Hulster - Venlo

Kloppend maken van een reactievergelijking met hettekenen van alle deelnemende stoffen is een

tijdrovende bezigheid.

We gaan dit anders proberen.

2 NaN 2 Na + 3 N 23

Deze ontleding van natriumazide hadden we al opge-lost met het tekenen van alle deelnemende stoffen. We gaan nu proberen deze reactievergelijking op telossen zonder tekeningen te maken.

.. NaN .. Na + .. N 23Zo de getallen vóór de stoffen (coëfficiënten) zijnverdwenen. De getallen in de stoffen (indexen) staan er nog. Deze laatste mag je nooit veranderen.

.. NaN .. Na + .. N 23We moeten nu het aantal deeltjes voor en na de pijl aan elkaar gelijk proberen te krijgen. Dit doen we door op de puntjes voor de stoffen zogenaamde coëfficiënten (getallen) te zetten. We kunnen natuurlijk gaan gokken, maar het is beter om met overleg te werk te gaan.

Zoek een stof die alleen in de vergelijking staat. Zijn er meerdere kies dan de stof met de kleinste index (getal in de formule).

.. NaN .. Na + .. N 23De coëfficiënt voor deze stof zullen we als laatste gaan invullen. Dit betekent dat natrium (Na) het laatste element is dat we kloppend gaan maken.

Omdat in deze reactievergelijking maar twee elementen (Na en N) staan, is stikstof (N) de eerstedie we kloppend proberen te krijgen.

Reken het totale aantal stikstof deeltjes voor en na de pijl uit (coëfficiënt x index).

3 2

.. NaN .. Na + .. N 233 2Nu moeten we er voor zorgen dat voor en na de pijl het aantal stikstofdeeltjes gelijk wordt.

Als een kant even (2, 4 of 6) is en de andere kant is oneven (1, 3 of 5) dan wissel je de getallen om.

23 NaN .. Na + N

Direct natellen, voorkomt verdere fouten(aantal deeltjes = coëfficiënt x index).Voor de pijl 2 x 3 = 6 stikstofdeeltjes.Na de pijl 3 x 2 = 6 stikstofdeeltjes.

2 NaN Na + 3 N 23De stikstof deeltjes zijn nu kloppend, resten alleen nogde natrium deeltjes.

Voor de pijl 2 x 1 = 2 Na de pijl 1 x 1 = 1

Dus de coëfficiënt bij natrium na de pijl wordt 2

2

Een andere reactie was de bereiding van ammoniak.

H + N NH2 2 3

Zoek een stof die alleen in de vergelijking staat. Zijn er meerdere kies dan de stof met de kleinste index (getal in de formule).

Voor de pijl 1 x 2 = 2 stikstofNa de pijl 1 x 1 = 1 stikstof

Dus de coëfficiënt voor N wordt 1

1 2

En de coëfficiënt voor de NH wordt 22

3

H + N 2 NH 322

Reken het totale aantal stikstof deeltjes voor en na de pijl uit nog een keer uit (coëfficiënt x index).

Voor de pijl 1 x 2 = 2 stikstofNa de pijl 2 x 1 = 2 stikstof

Controle:

H + N 2 NH 322

Reken het totale aantal waterstof deeltjes voor en na de pijl uit (coëfficiënt x index).

Voor de pijl 3 x 2 = 6 waterstofNa de pijl 2 x 3 = 6 waterstof

Dus moet bij de waterstof voor de pijl een 3 komen.

Voor de pijl 1 x 2 = 2 waterstofNa de pijl 2 x 3 = 6 waterstof

3

H + N 2 NH 3223

Zo nu een moeilijkere reactievergelijking.

Fe O + C Fe + CO32 2

Voor de pijl: 1 x 3 = 3 zuurstof

Na de pijl: 1 x 2 = 2 zuurstof

Dus getallen verwisselen en coëfficiënten invullen.

2 3

Controle:

Voor de pijl: 2 x 3 = 6 zuurstof

Na de pijl: 3 x 2 = 6 zuurstof

OO

Fe O + C Fe + CO32 2

Voor de pijl: 1 x 1 = 1 koolstof

Na de pijl: 3 x 1 = 3 koolstof

Dus er komt een 3 als coëfficiënt voor de koolstof.

2 3

Controle:

Voor de pijl: 3 x 1 = 3 koolstof

Na de pijl: 3 x 1 = 3 koolstof

3C C

Fe O + C Fe + CO32 2

Voor de pijl: 2 x 2 = 4 ijzer

Na de pijl: 1 x 1 = 1 ijzer

Dus er komt een 4 als coëfficiënt voor de ijzer.

2 3

Controle:

Voor de pijl: 2 x 2 = 4 ijzer

Na de pijl: 4 x 1 = 4 ijzer

3Fe Fe4

Fe O + C Fe + CO32 2

2 33 4

Er zijn ook reacties waar voor en/of achter de pijl meerdere malen hetzelfde element voorkomt.

In een bemande ruimtecapsule wordt met behulp vanlithiumperoxide het uitgeademde koolstofdioxide omgezet in lithiumcarbonaat en zuurstof.

lithiumperoxide

+

koolstofdioxidelithiumcarbonaat

+

zuurstof

Li O22 +CO2 Li CO 232+ O

Li O22 +CO2 Li CO 232+ O

Voor de pijl: 1 x 2 = 2 lithium

Na de pijl: 1 x 2 = 2 lithium

Voor de pijl: 1 x 1 = 1 koolstof

Na de pijl: 1 x 1 = 1 koolstof

Li O22 +CO2 Li CO 232+ O

We moeten nu alleen de zuurstof deeltjes controleren.Dit doen we door onder de stoffen het aantal deeltjes te zetten behalve de omcirkelde zuurstof. Daar zetten we een vraagteken (?)

2 32

4 4

?

Li O22 +CO2 Li CO 232+ O

Als het aantal zuurstof deeltjes voor en na de pijl aanelkaar gelijk moeten zijn, zou er voor de zuurstof een ½ als coëfficiënt moeten staan. Dit doen we voor het gemak maar even.

½

Omdat er geen halve moleculen bestaan gaan we allecoëfficiënten met 2 vermenigvuldigen.

2 2 2 12 32 ?1

Li O22 +CO2 Li CO 232+ O2 2 2 1

Voor de pijl: 2 x 2 = 4 lithium

Na de pijl: 2 x 2 = 4 lithium

Voor de pijl: 2 x 1 = 2 koolstof

Na de pijl: 2 x 1 = 2 koolstof

Voor de pijl: 2 x 2 + 2 x 2 = 8 zuurstof

Na de pijl: 2 x 3 + 1 x 2 = 8 zuurstof

Controle:

Voor we aan de slag gaan zijn hier nog even de tips

Zoek een stof die alleen in de vergelijking staat. Zijn er meerdere kies dan de stof met de kleinste index (getal in de formule).

Reken het totale aantal stof deeltjes voor en na de pijl uit (coëfficiënt x index).

Als een kant even (2, 4 of 6) is en de andere kant is oneven (1, 3 of 5) dan wissel je de getallen om.

De deeltjes voor en na de pijl moeten aan elkaargelijk zijn, als het moet zet je een ½ als coëfficiëntvoor een stof maar verdubbel dan alle coëfficiënten.

Li  + N2    Li3N 26 1CO2 + Mg    MgO + C  2 21 1HCl +  O2 H2O + Cl2 2214CH4 + H2O CO + H2 111 3NH3 + O2 N2 + H2O6234CH4+ Cl2 CH2Cl2+ HCl2121NH3 + O2 NO + H2O6454KO2 + CO2 K2CO3+ O23224C2H6+ O2 CO2+ H2O  2 7 4 6

Ik begrijp er nog steedsniets van. Zou hij nog oefeningen hebben?

Natuurlijk zijn er oefeningen, vraag ze mij maar.