. I

3/.B. V.

-B^ÄmDeoDi S P V T A t I O

De 9

R E G 1 M I N E

PHILOSOPHICOR.VDITER ADVMBRATO

qj a m

Cum ionfenfu ampliffimd Facultatis Pbilofophicétn Vpfatienfi Jeademia T^egi*

PRI SI DE

VlRO p Rts£C L'ARISSI MO

M. PETRO AVRIVILLIOLog. & Mctaph. ProfefT. Ord.

Fxaminandam propomt

, OLAUS g S ©13(3* Wefm,'v. . * ' •:

Ad dicm 5 Junii Anno M DC LXXII«in Judit. Vet. Majori•

}

r • • [yCHJCV P S A L I &

^cudithbkiicwsOrio S. R. M,ßibliopgla.

/ ■

(Jtd

V I R O

Reverendisfimo & AmplhfitmDn. NICOLAO RVDBECKIOS. S. Tbeöiogise Do&ori celeberrimo , Wef*gaanni« Daliarumq; Epifcopo dignisfimo, Con-(iitorii Arofienf. Praefidi integerrimo, Regiiibid.Gymnabi Ephoro vigilantisfiroa,

PatroHO fuo magno.

V c Et

Spefiau digmtatis Vtrodn. johanni 552£dt^^8©(£3l-

Vtbis Arbogia» Confitli dignisfimo,Fautori fuo optimo.Salinem & obfequia.

AÜtisfys Venerand*, timet tnea Mufa venireCanfpccium ante tttutn jjud'tce teque legi,Ingenio jormata ruåi y calamoque manuque :

( 'Safciex indoäo Mufa pohla nequtt)Offtciofa tarnen, rogitans & ut advena posfit

Sub Late Patroni tuta latere fui.Vt quoque cotivcniat patria Te, Conful> inurbe%

Ingenti bomtas efficit ipfa tut.Si ratat, intultam, nec quam vacttiia fucCQ

Velant purpuno, quoltbet abde loto*

—3/.■J| CV B. V.BOnérumfludt, T>eus homini conceßit, haüd poflremüeft animi ftluitas in aftione boni & cogtiitionévert confifient, qua ut obtineatur & poßea conferve*tur direfttone oputeß. Nutn ficut erroribtis hic nihil

^'frequentius , qut hane perturbant felicttatem: ita Re-gimine te muniri oportet ,ut fcltciter hic vivas qua& faciltUs coercfantur , qnt vel dedtta opera , velvitio qtiodxm animt buc feruntur, ut quidquid bonifit, gradu fuo deticere ftudeunt. De hoc regiminepauca jaltem ( narn tänd accurate fecundum printipiaaffefttonet &fpecies confiderare tnftituto non convenit)prout potui , meditari volui. Ruditatem ubique hicobyiam candor bonne per fe excufabit,

CAPUT PRIMUM-Th. l

\ud dubium eft , in orb$Pkilofopktco regimen etiamdari ; cum vix quidquain univerfum iit, quodnon ardini fubefic amet ,

/tiptrioreq5 aliquo regi, namcomperrum eft fine tali ftatu omnem pe-rirc falutem, affirmante Cic4 lib* 5. deleg. c. i. Quia v. omnia fibi bene pro-ipe&um volunc, id etiam quammaxirnéappetunt, unde fua pendet Felicitas: hinceft, quod natura confufionem abhorret,quia per eam ifte turbåtar ftatus, in quo

A fibi

flni

inca

fibi optata feltcitas conflare debet. Dumfugitur confufio , exfurgic ordo , ordoiubjedionem vel imperium qualccunque cademurn parit. Alia aiiis, quafi difpenfacis,^,dignitatis gradibus , fubfunt& reguntur,quousque per progrefiionis ordinem , adlupremum devenicur PeUorem, å quo fa-lus omniumdepcndet, quam minfårietäobfequi§ fibi confervari qualicunque eo-gnitione omnes norunt. Quo quidquamergo magis bonum & fülletus cfl, vel elfe

mi

m

or

felvi

vuit, eo magis in hunc regtminü orémm fu

propendet, quia ex meUorü bujus■ orätnis•i » ^ fgconflitutione, melior etiam/e/i^Wexpe-ftatur <3i nafcitur. Jca homo nacurali in-citamentoadfuam fibi acquirendam/Ä-tatem fertur,- quia nemo eft, qui non 0bene eße cupic, & fehciter vivere: qui au-tcm hoc in ncgotiovelnon nimisrorpue- prit, velfuumJudicium rede rem acflimandiabripi non fiveric falfa perivafione auc titil-iatione jucundi, cenfere haud difficulter P(

mpotcrit veram (olidamque feliciiatem fibi cen-firri bono Pbüofopbice: qua felicitate rede ^seflimata, cura fuboritur eam confequen- n(di fervandique. Quisquis autem fuae im-becillitatis memor & veruscenfor, hauddifficulter deprehendit, quam exiguae fibivires hoc io ncgotio fuppetimc, .nihilomi- ^

nus

3/.IÜH. Qi 6. V.

,m nus felicitatis ißius defidcriuni manet, Ütin regno Polotico civel feheitatir obtinendrue caufa fubfunt & reguntur imperio: itain

CISfef^«o Philojofbics felicitas, ut finis fpe&a-^' •tur, quiacquiri nequit finc fuperioris regi»

mine, legumque obfervatione. Quod cum le-a" mel hujus regni civibus perfvafum eft, uß^ omnino perivafum eile debet, huefponte°" fua propendent, ut illa, quam prxoptant,I11 felicttate beari poilint , imperturbatequee

vivere, ablegata confufione, qua: erro-mrummater eft, quam tanto magis abhor-1rent, quanto fibi optabilior eft veritas.e" Nam ubijubendi parendique ratio langvc-1"feit, ibi obligandi visexfpirat, & turba-

^ torum facinori, furfum deorfum quxvis. ; pervertendi, portapanditur. Quod utde-

vitetur in regno Pbilofopbico, in quo bonu-fuum homo confcquitur, muniendumeft

j autontate fuperioris,forma certa regimmis coti»flituta, quaprxcavcntur inordinationes Scperturbatoribus felicius obllfti poteft ,monftrata obligatoriet vi legum> qua in ob-fequium redeant. Nonfolum regimen hoc

] neceffarium eft, fed etiam huc fpcßanr,^ quas regiminis ratio requirit: de quibus in^ iequentibus.•_ II. Conceffo dari regnum P1oihfphicnmt

diipiciendum etiam ^quomodo conßituatur15As «

1

11;

tå exquibur exfurgutprincipiü. Vt Deus [um-me ionusGÜ t ita 8c bonuatis iux, vcl fi-militudine quadam creaturas, a c pra: rcli-quis hominem dignatus eft , quam prarci*pue in antmi peifeBionc elucere voluit, ucis ejus beneficio in rebus cogrtofcenäti riteverlaretur, neve tn agtndis a redo devia-ret j qua: facultas licet miruin in modunivitio hominis Jabefaéfota (It, iuperfunttarnen minuta quadam rehquia, per quas inqualemcunque , qua bonum phtlofopbicum ,

eniti poceft prißtnaperfeB?onisfimihtudinem\•tque hinceft illud veritatü in animo homi¬nis ftudium 8c vhtutis amor. Animus ergout veritatem inveniat, circumfpicit fibifundamentum , cui innitatur , invenitqueduplex, Proximum 8c remotum quod 8c ulti-mum)urc dicitur , quia in aliquo ultimofundari neceflum eft : Proxtmum eft ipfa re-rum natura, remotum eft reruni opifexDEVS. Ideo res vera ftint, quia cum intel-ledu ejus congruunt: ut veriffimus eft , nonpotuit nifi verum producere* Hxc veritaiqua: rebus ineft, prima noßriintellcftus, men-fura efi, qua menfura ii non acquiefcit, in- J*uquirere incipit, unde illa dependeat, deve-nit itaque aa tntelleBum divinum,ubi 8c fub- ru

flftit:regrediturquc argumcntando, fe in nu

(ognofccndo mturam rerum Jecutum>niinimé ^falfum ei

m

fi-li*

ci-!uc

i teia-ini

nt

ini »

m\

li-

biLie

7-i

10

e-

;1-in

n-

n-

e-

b-inném

3/.B. V.

falfum fuifTe; nam arguit, fiinteUeUusdt-vinns efi menfura veritatu rebus inexi[lentis, e-tiam veritatis cognita. Res ergo conlidera-re incipit earumque naturam , & quo valetratiocinio ex convcmenlia earum, vel interfevelcum opifice fuam coiligit Cognitionen!.Oninia qux contemplatur in hoc convenirefentic, (\uoåeffe habeant, quo deprehen-fo, cognofcere etiam avet, qualiter ejfe il-lud affeåum (it, ubi icidem omnium conve-mentiam licet analogeam repcrit: nulluninpnperfeftum vidit, honum, verumque, &quee ccetera funt. Et quo omnium habeatgeneraliflimam notitiam , communemabßra-bitconceptum t quem inträ (e re(ervat,Hinc

. accuracius cujuflibet naturam fcrutatur, &prout illam vel commutiem vel proprium de-prehendk, fub tali etiam notione collocat,(lvc quac illam participant, fub(ißant vel in-extftant, five corpus habeant Jive careant, con*vemantvegenere vel jfiecit_,. Qaac dum itaperpendit,progreditur etiam ad inveßigatio-nem caufarum, in qua ut in infinitum evitetprogreiTü, in aliquoprimo fubfiftit, quodwb nomine Dei concipit ac veneratur4Hincexfurgit ejus confideratiojpecialior, ut & re-tum reliquarum: quas etiam ut inpondere,numero, menfura conditas animadvertit ,prodiverfa horumrationepcrpenderc in-

lif o

£2

III. Ab his in fe ipfum homo rcfleåi-turfuam inveftigando naturam. Et cum I'rarioncm fui corporis cum aliis corpori-bus convenire dudum fenfic, ex ratiocinan^ bdt fagacitate, qua reliqua animantia ante- ncedit »concludit, fe in linu fuo circumferrc £aliquid excellentius, cui nomen rationale rummce imponit. Et quia illam deprehen- rdit prxftancioris natura: efiTe, ejus quoqut Prationem indagare & nof£e amac. in qua tCum fentit malefaSlorum accujationem, mt- pturnque peenee futura, immortalern eam ejje col- clig i t* Quo ergo ipfl bene fit, neve ejuf- insodi angore prematur , circumfpicere iincipit viam, qua fieri pofTit, ut libcrc- /tur ab ilio , qui vel in hac rita conlciencia flgravius angit, dolore. A conclufione tcoritrariorum ad virtutis ftudium devolvi- *tur, fimalefaila atiimum torqueant, utiquebe- tne faila tranquilhori eum beant conditiono- cHinc oritur virtutis amor, (3 enrum, quce tili 1adverfantur, fuga; a quibus ut teäo latere tabfcedat, & virtufcm fequatur, cujusflu- Jdia ilbi h natura commcndari intelligit, in- iternam ejus rationem inveftigare pergit, <quacognita.cognoteitcontrariorum indo 'lem; atque hinc difcir qualem fe pratftari sdebeat, utinfeipfumnonpeccet,&ergi 1«liQsdeccntcrvivat» >

IV

ai-:um

ori-

ite-

:rre

?aliien-

»qutquamt-

ol-uf¬ere

re-

tia>ne

vi-bt-

tiliirt

lu-in-'t j

lain

V

31.B. V.

IV. Efiergo homini integrum 'aniirmo o

fuum pernccre, & in lublimiorem evehe-re ftatum, quocolluftratur fapientianlliusbono, cujus paraodae ipfi adhucquardammanet facultas reliqua. In quo ut iefe re¬de gerat regim ine opus eil;, fine quo in er-rores facilisefl lapius. H^egtmen vero impe-rantis au$oritätemunitumeße oportet & legumprxfidiö, quoohligaripollint,quifublunt,& coerceri contumaces. Di8latoria quidempoleßas hic nonobcinet, qua velin officio«,conrineantur , vel exterms quibufdam adid paratis lubfidiis reprimantur reludätes,interius tarnen <&\Ratuv>QpLiAte?iendum,quiclfctciendum, fugtendumque; quod dt81amen fuanatura ita comparatum eß, ut eificax iit adobligandum in aflenfum Sc obfeoumm*Quamvis dmldoug nihil hicfrcquentius fit»tarnen internce hujus regimints poteßati nihildetrahitur, qaam sque obtinet, tametllforis non exerceat. Nam ut in imperiüet-iam fumina poteßate munitis non rari funCpcrturbationum motus; etiarn non miruti*tale quid hic crebrius occurrere, cum nondeterreantur perturbatores pctnarum ex-ternarum minis metuque* Nihilominus itaanimo imperatur, ut in quibufdam necejß*tas imponatur, Sc inaliis, fiim-munis is eft ab omni impedimcnco veritatk

A 4 cogni-

tognitioni obflantc, non poflit non re&a fe,in ajjenfum pergere. Nec ramen hic illa in 01

pccnam defideratur obligatona vis: nam o- gsmnis veritas ä Deo efl, cui qui contradicit, < äta culpa, fl modomanifeftiori ratione pa-I teat veritas, vel patere ipfi poflit, non faabfolvitur, cum non minus Deo quamw-titati, omnis veritatis autort concradicac.Nunquid ergo ob ncgleäum obfequium Deoäebitum, non reus arguatur grandis deli-&i, poenjrque meritar«5 Prxterea rationa*Iis creatura ita conditaeft , ut honeftarum /a&ionum ftudia fe&etur fugiatque con- \fraria, quod fl intermiferit, intuspetitorem nferit accufantem , & judtcem , qui conde- ri«Unat St porna: adjudicat. tiV. De Ccnfiitutione hujus regiminis qux p:diåa funt, breviter huc redeunt.* dari o- ft

tnmnb fapientiam quandam qua animus ho¬minis tam intenfivé quam exten(iveperficitur%quac reeepto nomine Phtlofopbta appellariconfvevit. Cum circa eam fefe occupachomo, cum dirigi oportet, nc in errorefpronus abripiatur, quo fslicitatem, quamquxrit aut non invenif > aut inventam dc-perdit4 V t ergo fciat fe obligatione obfequiiteneri, quatenus in boc regno Philofopbico ci-vis eft, Sc hic bené viverc cupit, nofceoportet hnjus regiminis autoritatem C3jus im-

^ 31.B. V.

ferandi: qua: cum k Det ejjie deprehendit,omne concradicendi facinus procul able-gat, & ob ejus venerationem, tbfeqmumqutdebi tum, [uamque fehcitatem, i ra i c in bosreln0 gcrere defiderat, ut nihil contra jusfasque committat.

Cap4 II.

TH. !♦

QUo buic regimini fua covßet autoritär,innotefcatque unde illa dependeat,nou liftendum in Cathedris Fhilofopho-rum, qui lapientix humana: culcores po-tius exftitére quam autores,led adalcioraprofpiciendum eft pulpita, undemanife-ftata hxc eft fapientia , & leges di&atx ca-les, contra quas nulla datur exceptio,qux autorem ornnis bomtati$\& veritatüfontemagnofcuntipfum DEum\ qui felicicaci ho-minum benigno amoris adfeäu prolpici-ens 5regnum quoddam conftitutum voluit,in quo ipfts h<ec felicitas contingeret, Cu¬jus ratio potiflimum in eo con(ifteret,utreföc cognofcerent qua vera, Magere pojjent^qua funt bona. Quo vindicetur conditorishujus regni lumma poteßas> infaUibiliias& autoritär, adregnum bot condendutn, leget

feren.

ferendas & Mgandos eher, uc qua: verafünf, tenerenc & fedarentur hona ( de vo-luncate ejus dubitare hoc in negocio res i-pfa no® finic) coniiderandus eft pro tri-,plici attributorum conceptu. Communisomniumredé ientientium confenfuseft,in ordine dependentiü veniendü eiTe ad a-liquod primum4Contemplatur homo tamrerum aliarum mirabiles vires , quamcreaturarum rationalium mutuos refpe-dus, quacenus eminentia & digmtatis gra-dibus diferiminantur, quibus perfpedis,non uno argumento perfvadecur , hxcqnantacunquc funt, aliunde dependere,Altius evchitur donec perveneric, ubi Ü-ne defiderio ulteri9 progrediendi fubfiftat:&hoc, in quo iubiiftit, Deum nominat,'*quem , quia tot tantarumque virium acpoteftatum autor eft, poteftatis erninen-tiffima: ehe concludit. Quare nihil Deoad hoc regnum conflituendum deficerepoterit, tarn refpedu legum, Civium ac ft>licitatü per quam bene beateque vivenduefl: , quam autorüatis ^egimini huic muni-endo necefiaria:*II. Dens etiam non potefl non efle^-

rns\ quia perejfentiam vertiseß, qua: proutimmutabilis eft, ita nec mutari poteft e-jusveritas, non magis in cognojcendo deff

31.C^B. V.

gnlficando quam tjfendo: hare ejfeniialü di-- cicur : illa vel Ethica eft , qute conformita-- tent dicit mentis # orationü ; unde nihil a-1 Deo magis alienumeft, velab hominibus

magis impium proficiici poceft, quam De», tribuere quendam mentis conceptum orationi■ Vrolatee vel ftgno haud congruum au t contra-

ri um: Vel Logica qua congruentiam orationües conceptus cum re involvit, quarhicfpe <fta-

- tur; unde a vero abludunt, qui Deum- aliter locutum fcrunt, quam rerum ferc, natura. Hincinfero, quia veruseftDeus,

non potuit nifl verum produccre, cognofcere,. [tgmficare. Unde cognofcendi noftra ve-- ritas falli non poteft, cum ita cognofci-: mus, prout rerum vericas a Deo conftitu-,i' ta eft vel iignificata. In quem ultimo ter¬

minatur intelledus nofter , cum non a-

liter res creavit, quam inträ fe concepit,nec aliter de illis pronunciac, quam proutfunt, quod ergo inlumme rationis loquitur,

- verum eftquia fe ipfum non abnegat,necmutabiliseft, Quia itaque ille omnis vert-ritatis autor cum veneratione agnofcend9eft , tum rebus inexißentis tum tognit*, quiehie fpe&atur velmaximé, in quaeruend*conftituendaque feliciter, neceflariumeß philofobicum regimen: quod quia originemluam ad Deum refert, ab eo etiam fua au-

toritate« liili

■ "-ui'jp 5

toritate munitur. Fundamenlo nititur immoto, hoc fc. Deus verus eß , ergo res ereavitveras, Ö? quin cogmtione veritatis rerum ho-mink dignari voluit, wo* aliter fgnißcare fyo-tuit, 3W01W2 /ü? haberet veritas, Quic-quid itaquc faculcatis ad res cognofccndasmenti noftra: å Deo impreflum reb'quummanet, non poteft inquantum a Z)£oeft,aberrare. Nam implicat aliquid a Deoita,conftitutum effe , ut verum reÜurnque co-gnofeat, & tarnen in quantum a Deo eßfalfum pereipere. Quare cum Deo itaftib-ßt mens noftra, ut non debeat non Deoobfequi, etiam tenecur obfequium illi ex-hibere duftamini, vel naturaiiter infito,quoda Deo originem trahit.III. Confiderandusetiam Deushiceft

ratione bonitatis, qua? Deoper eßentiam in-eft, & cum eo idcntica reciprocatione re-trocurrit, quar & fui commuriicativa, o-mnem rebus creatis bomtatem largita eft,quanto quarvis bonitas ad hanc accedit pro-pius, tanto reliquis excellentior Quic-qnid extra DeumeßbonumtßvceJJentiMtterylive naturaiiter five moraliter, ut<i Deo eß,ita in Deo eminentijfima ratione eft; Nam«teaufaeft rerum eftentiar, ita & eorum

auarnaturam confequuntur, & per mo-um perfeftionis iofuflt: unde l^quet de-feåum

no¬

vitho-

po-'ic-iasim

ft.itao-

efib-

x-

)>

il>

c-

)-

BS6==^' 31.C^B. V.

fe&um caufar deficientis prolcm cflc, namidcm perfedum manens, non poteft defi-cere. Daus ut agens efl Itberrimum, ita prohberrima iua voluncate rebus bonitatenicommunieavit, unde illa bonitatis omnismeniura exiftit, iive eßenttalis live naturalisvel moralis Ht, duds priores hinc mittimus,quia fub regimen hoc nifi cognolcendo noncadunt, tertiiteattendenaön, cujus ra¬tio in congruentia conß(}it cum menfura fua.Qaae bonitas facit, utcreatura rationalis,adexccllentiorem quandam fui Creatorisiimilitudinem afiurgat« Quia vcro bomoad diveriam ixpiftimé defleftitur partem,T{egimine opus eft ,ut ic hic relegerat, ÖCad voluntatem creatoris conformet, perlegesfibi ab lpfo datai. Quemadmodumomnia incitamento naturali feruntur, utbonum qualecunauc demum» appetant , ita& homo naturali inclinatione, in bono tameffentiali quam naturali coniervari defide-rat, quia ratiocinandi facultate carteraprxftat* bonum jui flatur confequi geftit*Cum Deus bonumfit fummumpofitione omnis ba¬rn emmentijfima ratione, non poteft non di-ligi; quod autem diligitur, cum appetitu eamhabet convenitntiam, ut appetatur: quia ve-ro homo ejus bonitatem apprehendit, utfuromani, ita iumrae dihgit & appetit,

cm»

\!

tn

m

cc

ut

cum atKem appetat, fruftra eflfet appetitus Juille, nifi eam eonfequerctur, fed confe« cqui aliter non poteft, di&itante intelie-Äu, quam per quandam allimilationem.*""De bonoautemfibicmvenientifoliciCus appe¬titus, intclle&um confulit, qua rationeeniti potlic in fimilitudinem hujus fummi'boni: undeoperam fuam intenderc inci-pic intellc&us , quo invenire poflit acdemonftrare fundamenta illa % quibusnixavoluntas in hoc negotio re&é fe gerat; quxut firma & immota efTe monftret,ad pri-mutn rcgrediturprincipium fcilicet Deum,quem homini indidifle regulas & leges quas- —dam comperit, appetitum in bono confequendodire&urasj quocomperto, ulteriusde il-larum natura raciocinari pergit, an inte¬grum £tillasfervare velnegligere? Anitaconftitutx , ut neeeffitate quadam, adfa*eiendum velomittendü quajubent velprohibent,hominemobligent? (!cut homo appetitumhunc bonifihi convenientir cupidum non fruftraa Deo datum intelügit, ita fimili confe- f>quentia. regulashas naturales non fruftraefle j^Ldatas, neccum fervandi libertate conjun- ^&as deprehendit, cum in i Iiis fupremi vo'luntas explicetur: queäi majeftatis potefla»

. * » ,' rr. • * / , j.1 mtisque eminentijjim<z cotlcipit, acvoluntatis

immutMis, qui qnod j übet, vult, quam e*ju"

3/.C^B. V.

us jus voluntatcm in rcgulis his manifcftatamre> eflefine obiigatione perfvaderifibi proin-le- denon patitur. Unde patet hominem o-

. mnino l^egimi 61tam ratione mordiam aü'to-e_ numac fehcitatis p-aWca (ubejje, quam utnc coniequacur fine J^egimine Rantum abeft,

* ut animal brutumfit homo , ad cujus etiamnaturam quam proxinae accedit, Ü repu*

IC dium huicrcgno rcnunciat.

"VTErum cumDeusfuprmutille rex&le*1- V giflator vifibili quadamratione nobi»^ non apparcat , fenfualique pcrceptiön«ra patcfsciat , fubdelegatuni inftituit>

- legiflatorem,<]ui,qu*ntum ad ivfatpoftav hamPinlofopbicam fatis cflct, leges manifeftiori

^ fatione di&icarct: quem, quo nemo int cxcufatiöBem erroris & malcfaåorum i-gnorantiam prsetenderet, intra finum cu-

[e jusque conftitutum voluit, ut indifTolu-^ bili nexu conjun&um, perpetuö circuna-

ferremus: qui non alius eft quam retta^ fr'o, qua poft Veum in hoc llegnoprimas

tcnct*II. N«nhucptrtin$tia ^oouncmora^

xa

iae

ri-

C A Pf III.

TH. I.

tioncvnprimct reBitudinfi max imam fuipar- totcm amifix, vel in qucrclam potius abire, ejcum vcl id noflro malonotius fit, quam abcxperiri vcllcmss. Promcruit quidcm ho- fenioingenti fua culpa omni re&ieudine pri- tuvari, Deus tarnen mcro intuitu bonitatii fifur quibufdam refti roliquiis hominem iadignatus eft, quibusquafi fubfidiis ad fe- etUcitatem[altem philofopkisam recuperandam ntutcretur. Nam valet homo ratiocinandifa- efjsulfate, qua-re&itudinis hujus indicio mo- itinetur, quo incra limites verireftiqne fe con-tinerC poflit, velin viam redire in errore* tuabrepta. Nomen etiam fcinttllularum forti' qiuntnr,quia (ufflattfmagis magisque exar- tedent, majusque fundunt lumen, quo ra? ratio illußrata, facilius ca quaa in obfcurMa-r/wtitantindagare valet. Cum Dcum ex fua w

Sratia reclitudinis hujur reliquiis hominem hjontfie dixeram, non exiftimandum ho- wminem, non manfurum hominem, fi & hillac demerentur. h.c. autDeum hominis tinaturam defiruÄurum, aut faccret con-1 Iiitradi&orium: neutrum fequeretur ut pu- nto .* nam hsee reÜitudo 6c ratio five ejjentm fehominis, nonfunt inviccm fibiita innexae, ulit unutn de alterius ejjenti* fic. Quoniam aieadem non funt, qua: feparari poffunt; ab bhorainc has pofiTe feparari, patec ex natura n

totiu«4

• ' 31.B. V.

ir- totius jbomogenei: cum prima reftitudinee, ejufdem natura funthx particular, Il illatu ab homine feparata eft , nihil vetat& haso- feparari poffe, quo futurum eflet ut in fta-ri- tu extremi praecipitatus eflet homo exitii .•eil fi de EJJentiali ratione amma effent, idem et-:m iam dicendum de perfeila illa reHitudine %

fe- cum fint homogenem natura, atque ficm necilla feparata eflet* Nam quod eft deca- effentia rei ftmbhciter absque co Effentia, quiao måivifa eft, non eft Effentia.n- 111.Quid ratio fit indagandum eftes tionis varias acceptiones hinc removeo, deti* quibus Calov. metaph* p. m*2i6*duxfal-tr- tern huc faciunt, vel i. ut denotat potentid-o rationalem , qua eß ratiocinandifacultas, quala' t homo res inter fe conferre potefl, atque ex con-ua veniétia veldifcrepantia rerü, illarü naturacol-:m ligere & c.Vcl 2 pro operatione mentis,quatenu&o- tx rerum collattone varia necluntur conclufiones•& hic pofterior alteram prxfupponit.Poten-lis tiaquidem fine a<ftu elfe poteft, verum hic

lineilla minime , quare priori lenfu hic ve->u- nit expendenda ratio, Qux aded arfté es-tid fmtiie hominis qua homo, vel animce eß innexa,:x, ut ab ea feparari non poflitfalva manenteim animx eflentia. Hinc eft ut Philolophiab hominem definfrent animal rationale, quaira Tdtionalitas cum fit de ipfa hominis im«5 fepara-ius B «

>

ri non poteft, niil homo non tit hcmo: nam n,homo iine ramne eft homo brucus. h. e. rLno» homo. Tolli aüumfecundum non im- fcplicat, quod potell fieri lartisorgunis, perquae extrinlecus interdumopcratur ani'ma. fi(Neque homo dormiens rationis aåum ex- [5,ercet. Verum aliud Judicium de a$u primofen potentia, qux.habet Je per modum or-m<eoperationesproducentis4 Tripiex eft ani- n

rax differentia, Vegetativa ,fenfitwa ÖC ra- a]

tionalis : ut impoliibile eh abilla vegetan- qdt, ab ifrafentteadi vim auferre,ut tarnen m

harc anima ieruiens. 6t illa vegetans fit,ita „

Sc ab hac ratiochictnd facultatem tollere im- [j-poilibileeft, illa nihilominus manente ra- i(tionali, Qu amvis hac ratrocinanäi facultatevaleat homo, ut aliud cumalio conferrer $poilit, tarnen ex hac fola , quid verum, c<

quidfalfum, quidretlum, quid obliquum fit,minus pollit perfpicere ac invenire, nili g,ineßent timul anima: veri reüique mdtees $ n

maniflri, qui facultati ratiocinanti adfunt,& jediäitant quidhonum, quid verum: qui no- r(titiainfitanovh\mncon\vcvcY\.\m, cum i- tl

pfi natura: ingenerata: & connatac lint.pri- nima ponentes fundamenta, quibus veri co*' n:gnitio fuperftruitur, Sc aüionum reüitudo, TcNe vero ipfis contradicatur, natura fua V(iu funt: comparaca:, ut homo non poflii C(

non

3/.C^B. V.

im non iis aftentiri. Qua: rationl id provne«e* ruerunc, ur in coniequenciis educendis hasm* {cc\iu,I{eäa denominetur.Unde etiam po->err teftaüe ac jure imperandi honoratur, pras-

lidiumque in regno Pbilofophtco obtinet,civi-;x*j bus leges ferens, quibus obicqui tenentur.m Quo aucem majore jure eos obligare poHic,9r' luam demonftrat autoritatemaiupremoo-

mnium jiutore & 'Rettore Deo profe&am,"a'

arguens , tam illum in obfequium obligari,Vl' (\mpoteflatiä Deo data lubeft, quam qui im~en mediato divino imperio fubdicur. Nam fl le-lta

ges iuasperalium manifeftet, five perl©iplum, tarnenper eandemimmutabilem volun*

ra' tatem tam illas, quam has lervari vulc.IV. Quamvis rationü reüce magna vü fit

re; täautontas, tarnen haudfoia rem omnem

? • conficit, qua: aliorum indiget minifterioad^ luas partes feliciterobeundas. Quo in ne-

gotio fenfus ipfi fuam locant operam, quo-^ rum beneficio idece a rebmexcerpta ad intel-^ le&um deferuntur.Quiaintra le intelle&usres reciperenon poteft, ibique earum in-tueri natura , nccelTe eft ideas formar i, quaen' naturam rerum repradentcnt* Quibus nu-

f0' niftriscum prudentia fidem habere debec* ratio, ne vel de luo nimium cedac imberio ,vel fenfuum omneJudicium indubium revo-Jl1cet,aut repellat. Quicquid fenfus repetit*op

. B 2 vitt

10

i-

viribus, requifitls \adfenfationem fuppoftis,féfemper perinde habere comperit% id ratio ita ejfejudicat. Ubi v. ratio errores fenfuum cer-co demonftrare poteft, iilortim judicio fequidquam moveri non Hnit. Si itaqueratio rede fe hic gerat, non facile quid-quam concludic inconfultüJenfibm •, necfen¬fuum judicium admittitvel admittcre debet,non praemiflo examine accurato eorum,qua£ Jen/ur approbant* J^alioni itaque infenfusius competit & regimen, quia dono-rum excellentia,qua:fruftra non eft, illoslonge antecedit. Sunt åt alia,qux non tamrationem adjuvant, quam removent probi-bens, quo minus rede concludere poiliryGpinwiumfc. praconceptarumdepofiiio, quibusmens evacuata in veritatü inquißtione facili-us pergere poteft: åt amoris illius abnega-tio, quo quenquam ita profequimur, utopinionem ejus five viva voce prolatam, fi vefcriptis proftantem veram cupiamus,& un*diqueconquifltis argumcntis ftabilire ad-nitamur, non penfi habitis vel experimentisvel rationibus, qua? in diverfam partemnos inclinare vel pofTint vel debeant. LV. JdfePluum quidem magnus ufm efl, åt

infigniterpromoventa^W/ morales, ubinon fatiseft, boni malique difFerentiam acrationem habere cognitam, fed & necefia-

ri

qlra

fxtii

q<Crt

P'q'v<

qfidcqpal

Ol

riuBJ

>fi•Jfeer-

fe*ue

,d.m-

et,m,

in0-

os

l!H

bi-

us

li-fa>

ut

/e

v

1-,■Üm

3e"biic

a-

33

31.B. V.

rium eft, ut illud appetatur, hoc fugiaturquo in negotio non exiguamexhibentope-ram afjeHm. Verum niii in his modus inflt,fepe in adverfam partem rö^ofltftfzrapiunt,tituloque recliiudinis eamipohant, ut ie-quamur, quo amor vel odutn induxerit.Quia dum plus juftohucvelillucinclinanü,

umbraculum ponunt, ob quod nonpoilit illa perlpicere ac judicare, qi\\djufiüyquidinjußnm : Et fi maximé videat, tarnenvcl invita huc impellitur, ut iuurn relin-quat imperium, Oportet itaque ut athonifina conßet bonitas, rationem his motibus nu-dari, quo quodcuique debetur,ctiam tribuatur,Cum nihil rectum, T\\h\\]ußumfit in regno 9

quo amor & odium vices alternant, luoqucpro lubitu dominantur. Quid quxfo juftiabeo profieifei poteft, qui /ußitiam nihilpenfi habet, modoid effedum det quüdvult?VI. Senfus affe&usquc excipit rerum

abßrailioy quae ufu fuo ac minifterio, inhoc regno infignis eft : quippe quae menti no-fira rerum flugulartum formales rationes füftit,vel communemomniumrcprcientdt coneeptum.Quia intelleüus ilngulas res penetrare nonpoteft, ncc eas intra feie gerere, qui tamecognofeendo omnia fieri vult. Intuetur itaq;rerum tam convenientiam, quam dijferentiam;

B } unde %

unde nafcituT c$nceptui communis & proprms*Quiconceptus ncé formati in univerfalitateilla, quae omnibus competit, fundamentumiuoc Conclujionum cx univerialibus rcåe e-dueendarum Quod Ii ratio ex natura earurerum undc abftraclio fa<fta eft, concludercvelie idern deiüis,unde nihil abftraxit, illarum naturis immenlo intervall© a ie invicédiftantibus, infigmter faljitur* Nam cujusnat u am non abftraxit, ejus quoque ratio-nein ignorat, fi nihftaminijs ex ifta communiquorundam natura , pergit inferrc conclufiO'nes non aliis tancum modisfed etiam vi co-tradi&ionis, tam deignotis quam de notis,rerumnaturas confurdit. Quod Ü itaqueumverfahterconciudendum eft, univerlalisetiam natura abftrahenda eft, conclulio-numque limilium termini in pari conftitu*endi latitudine, quo hat ut naUus metuen*dus 11 t conclu hnät error. Ex quo errore fa¬ctum eft, uttot bella oraculornm divinorumveritatt\i\d\&ißnt< Nam prsefumitur uni-verfallt ratio eile , quxmimme umverfalls efl\ex quo, falla lentcntia hunc in mcdumin fertur, quod valet de quibujdam valet de o*mni, non quidcm ex lenfuillorum qui ficconcludunt, talis tarnen vere illorü argu-mentatio eft- Quorum error hincnalcitur,quodeandem velinc efle penitus naturam

eorum

eorü,qux natura G?fcripturamanifeftata funt,unde & univtrfaliorem non admittunt rerumabfiradhonem , quam qua? in natura funda-tur : quam etian) fundamentumfuarum con-trahüionum, quas crepitant veritatique Di-

opponunt, ponere non verer.cur, eas-que tanto robo.e muntras ccnient , ut ncquidem per putenttam Divinum verum de,quod Uli ex fuü coniradicliombus falio ica di*<3:is falfumconcludunt. Natu quam diu abeßentia rationenvn hu/ic commmunem abftra-xerinc conceptum, quod indifferens fic veluno velpluribusgaudereJubpfiendimodis, bru-tum fulmenjW Contraditlionis in hoc fcri¬ptura- dogma vibrabunc: una Eßentia Jubfiefilt in tribusperfonü. Venditacur & genera"

f tionis naturafalfö univerfaUs, quod in omnigeneratione , Ejjentianumerodißintta com-municctur, qua umverfiahtas, quam gi/^cn*paticur, novic is qui fcripturam audit, fixnatura corpsris merhpl.yfici , qux neéfitur ar-gumentandi univerfalitas de corpore etiäglorificato & divinis dv^rpan praedito

\{ Theologia Polemica indicat: contradi&o-rium fc. eile, corpus inpluribut lods eßefalvamanentecorporis natura. Quod fl illi qui itaaffirmant, tam immotum veritatis pnncipiumhaberent fcripturam, quam Naturam, facileipfi fecuu? de contradiBione cranfigerent.

B 4 Ooidc

31.C^ B. v.

Oirinequidem corpus natura[tia in loco ejfepoftulat,quod ß inßluribtispßatur locisiu-perioris potentia , non difiolvitur ratiocorporis; adeoquenulia contradidio eft,torpur naturä Jnä poflulal certum ßbi defcribiiocum, Ö corpus non efl affu in loco , quod nonignorant rede Philofophantes, aüumapo¬tentia diftingventes. Quomodo ii obedi-rent imperio rationis replce St ifti, immuneseflent ab illa errcrum mulcitudine, quibusvarie cireumducuntur, qua: quatenus reihnonarmat Philolophü adverlus Icriptura,fed fubmifto oblequio feie lubjicerejubet.VII. Quamvis ratio refla ita compara-

tafiü, ut non quatenus reffacß, fallacur,nam implicat, rationem ex immotce veritatisprincipils conclufiones immediate inde fequenteseducere,& viciflim exhis pari confecutionisoräinealias , atque ßc confequenterpta ut po-fterior conclufio fundetur in priori,doncc re-greftus fiac aåpnmum principium Sc tarnenhanc falfam eile. Red£qaidem lefe ha.'bec rano t&m diu hoc modo progreditur.Verum dum adfyecialiflima defeendit, facitrerum abßrufa veritas, ut non pari felici-tate hic procedat. Aha itaqueineunda eftvia, per quam perveniat in rerum Cognitio¬nen!.Confulere itaqueineipit experientiam,quippe cujus muneris eft abßrußoraimxan

de

te

FPh

I vci

fin

;

I t(j n

' in

i c:'i *! hfi

ii;iir<

3/.Qi. B. V.

Ife de natura rerum altius recondita« Qnae dumu- fuas partes impigre exleqtntur, mulca inio lucem protrahit, & animo hominis omniut,i cognitionis cupido liltif.ibi Vill. Verum nec id dubium elfe po-3n teft, quin bomo reiiarattone ucens e fußeriorio- prmcipio, ea,qux ibi traauntur Philolo-li- phica , zå forum futim cransferat, cum illees hare per fe alioquin, vel aliter perceperic,Lis vel aifequi non valueric. Quod negari line}a crinnne non polle videtur. Nam in eccle-å,1 fia Dei viventes non folum rationem fequi-t. mur, nobis qua? vera re&aque funt di#i-a- tantem, led & Sp. S. in/m>/»rwloquen-•, I temaudimus, quem uti line venerationeis | non recordamur, ncc nominamus, ita il-*r j" lum pari pietate audiemus & eredemus.is Abllt ut Phtlofophtis, qui & idem Chriflianus,)- non habeat libi fcripturam commendatifjimä,>

s eaque,quxin illa continentur ,non folumn : <\\sx finem relpicianc fpiritualem, led & re-- I liqua certa ratione philofophiam concernentia,

fibiquancum per imbecillitatem humanaet \ lortis fieripolfic, notilFima. Abfic & il-- I lud,utea, quae nota habet ex fcripturis,nul-t I lins xftimet precii dum ad Philofophiam

regreditur : nam qui Sp. S* infcripturis Io-, quenci non creditmanifefte impius eft; itai & is, qui Don inomnibus, fed aliquibust I " ~~ credit.

credic,ejufdem impietatis crimine rcus ed.Cum itaque ratio omnemfuam vera rettaq; in-telligendi fäcultatem a. Sp. S. habeat, quid-ni öc ab eodemipirituinform ibitur, veliniis, qux ipfa non commode percepit, velad quae qua: eniti non poteft ? fapientia no-fira ab exiguis quibuidam exfurgic iniciis,qua: femma funt rettitudtnis amijjce, qui buszåiprijhnamreftittidinem quahcunque ratio-ne contendere , debec homo, quanturalaltemper conditionem fuae irnbecillitatispoceft. Cum indubitatum verum (it, perfluditim fapienti<e redicum quendam parariad prijhnamperfeclionem,quidm Iiceat etiam,quantuad Eudimonia Philofophicå , perhane via eoredire , qua in verbo nobis ßetumonftravit f In fiatu primtevo ratione tpßtisprincipiivix. ipulcum mtcrerat intcr Ibeolo'giam & Pbilojophiam, led eodem fonte pro-manabant. Quamvis objecii Mfcrimenhxc o-mnino obtineac,- ut crgo felicius tenda-mus, quantumad hoc alterum, nihil ve¬tat quo minus a revelationedivina, dum mo"do inträ tcrminos manlerimus , ea hauria-mus, qua: noßram perfettionem promovent-Huceriam nos ducit deßdertumrernm rettecoqnofcendarum G? vitce rite inßituenda infltü,cui cum natura ipfa fatisfacere non poteft ,cupit ahunde, quantum commode ficri

pcni

PcN

Pe19

qlre

Nm

ni

CJ

I*Cl

n<

fire

t6citiItir

PfiPtu

fth

pofte

II.in¬d¬inrclo<

S,

US

o-

ra

riser

irin,

er

tu

US

lo'l>-

o-

a-

e-

3"

a-

t.

fr+

i>

t,riet

;# Qi B. v.pollet, de his inftitui, quod Gipfi denega- /!mus, nobis illam, quam alioquin magno-pere defideramus,cognitionerri invidemus*Novit qu i dem Pbtlofopbm quid iit ejuantitas,quid corpus, quid e$tntia,qa\åperfona,[zd noperinde ipii notum eft, an aftu quantitasacorporefeparan poflitl5An Perfonaab eßentia?quod tarnen immote ex fcripturis conclude-re poteft, quamvis dv-nh&Ji non habeatur.Non eft impojfibile Camelum trandreper fora¬men acus, & corpus unum ahudpenetrare, an-nuenteicnptura, quo dito ratiocinariin'cjpit Philoiophus quomodo idfiat, namfaIva auantitate aftualt 7rnpojJibtle^ judicatjcum vc ro ne fas tit ipli ventatem fcripturcencgare , per ratiocinationcm divinohoc princi-ptoJlabilitam concludic, quaniitatem ä corpo¬re aüufeparatam fuiiie, & idco a corpore fe-parabtlem eff^_j. Quod (i non attenderit ,fa-cile hnc proterviat delabitur, ut vel aftfer-tionem feripturv neget, vel in alienu fen-ium (quod iplum etiam eft veritatcm S.infrin<?ere ) detorqucat, ad quod illum im-pellit contradiEiioilla, quam contra ventatemfimtnra extruit. Quaredubium elfe nonpoteft, Il fane ex adfertione fcriptura ratiocine-tur, quinmens altius exlurgat, quam perle poftet* Firma eft veritas ferrum natare,'hinc concluderequid probibee ? gravicaté

aftua - ;

/ •

adualem å ferro adu feparatam fuifle* Sihoftes illi S. S4 Trinitatis ictiyturwn audi-rent crederentqueefTe Eßenttarn,quxpluri-bus[ubßftendt modis zauderet, non limplici-ter inferrent, plures fubfißendi modo? plurnrequirere effentioSyCttm eri im exPhilofophiadilcere deberent, nonßmphciter idem eflepenfomm CS? Effert'iam, cum & in divinisfubformaliratione didferant. Quod ü homincsHxretici atfenderent, Sc rationem ftiam fcri-pturce fubmitterent. mulro redius fentiredifcerent, nec toties arma ex Philofcbhia ar?mamentario deprompta contra veritatemfcriptura fumercnt.

C AP. IV.TH. I.

ditCO

te

6nc

luet

P1at

ai

fan

vi

&d

SUccedic mmc legum confidcratio, ad quasin hoc regnq exigendaeft tam ven notitia,quam Adhobom: qua? baud immerito in du-plici ponuntur difFerentia , prout etiamlegülator dlius/upremus eft, alius inferior', at-queita quardam leger referunt fuam origincimrv.ed.iati ad fummum legjflatorem , quippequasmentibus noftris iple inlevit. AliasexIiis educit Sc confirmat obfervandasq; pro-ponit legifiator inferior (ive reBa ratio ; hinciegumpriorum ea natura éft, ut regmkujus fub-

ditor

Sidi-

ri-ci-

res

lia?r-

jbes

r/.

te

Tr

7»

IS

1-

n

\c

e

X

>-

c

j-

?/

V.

ditosprimo acperfeobligent, & in aflenfumcogantjconcraquas exceptio nulia däri po-te lt, prop te rJtimmam legißatorü autoritatem& mtntftflam obhgandi vim , qua: nort poteftnon nota cfle. Reliquie dependenter ab hisfuam obtinent obligandi efficaciam. Secundb,etiam forum duplex conflituitur, ad quodpro diverfo refpe<ftu utrumque legumgenusattinet: in uno cognitionü rerummöderamenattenditur, in altero aftionum : ibi, fl mensfana fit, & fenfus legis notitia ttrminorum in-notuerit ,non poteft fieri concradidio: hicvero interdum fieri poteft ut legum notiti«& interiör aßenfus maximam (in totumnondixero) fui partem exringvatur. Ne verolegummultituäine citcumducamur, paucasexpreftit mentique noßrce infevit. In foroTheoreticounam rradidit omnium prima,ad quam per redu<ftionein omnes reliqua:exigeodx efient, ubi Sc fiftatur tanquamin ultimo refoltitionisprinnpio, qu x fonat: I*demnonfimuleß& noneß,\\mc fequit^altera,Idem nonpoteß f/mul ejje & non effe, quavis po-fterior ejje a non ejje efticacius removeaf,tarnen altera prior eft 5 quippe dum mens e&collatione tx Ejje & nonEjje, infinito inter«vallo a fe invicem diftare eognofcit^ 8Cnon ejje, primum tum deprehendit, quodidm nonßmulefi non eß, deinde ex illa im«

menfa diftantia, qua videt Effe Sc non Eft min nullo convenire conceptu; alteram colli.acgit, idem nonpotefljimuleffe (3 non effe.Quam- pcvis mens ex coilatione rx ej,se ÖC non eßt/lühxc principia coilig.it, idtamen non ob-omflat, quo minus lilas mcntibus imprclTcrit PrDEES : namquo mens eo validius convin- Pe'ceretur, nevel tantillum contra hi(cerevUtauderet, vel pollct, facultatcm ipfi quoq; tlhcontulit ,quo illorum naturam <3: etficacuctiam cx fe pcrlpicere poHct, ne velignorantlam inexcufattonem adferret, vel illo¬rummanifedationem negaret : nam quate-nus a Deo manifeftata funt, ignorari nonpofFunt, Sc quatenus mens facultatem eatoi-ligenii habet , perfe&ius cognofcuntur,quod åefori tam Tbeoretici quam PraBiciåi-étum volo legibus.

11. 1 n foropraftico plures proftant legesyquarum aliaealiis priores, utetiam hicadprimam deveniri poflet, fi non tam mutuoipfarü htgum intuitu , refpe&u tarnen objeBiil/tus adquodreferuntur aBiones , quod hocilludimmcnfa fuperat dignitate, Sed di-fpiciendum quomodo mens has leges ex re-tumetiam coilatione eruere valeat; dum resfpeculatur, casque inter fe conferc, haneiilam bonitate antecedere deprehendit,reperitquepr*tereffentiakm bonitatem, ali-

am 3

W Q*. B- V.

1?jjt am, qua voluntas hominis, qua fe ad praxindli. accommodat , perficitur, qua: aliis ineffcim- pcr pa^lC7CtPat70nem > alicuiper inåependen-eßttiam & Eßentialem rattone colIigitur>& hxc3(3. cmnis participatce caufaprima ejfe ac norma de-•rit prchenditur 5 quia fui commumcativa t mde•|n. pedens & perfethjjima, tantcequc excellentice,ere \Ut eminentiffima ratione omne complectatur bo')q; mm Hinc in eam appetendam incipitmo-ci£ veri voluntas , ut coniequatur (altem perve| afßmilationem , ne fruftra appetat, appetitll0.\ autem, quia bene fibi effecupit, utveroil-ce- Ii bene fit, id appetit, quodjibi convenienton eft, convenit atque maxime bonitas, eX

qua convenientiai amor ejufdemßngularü ex-ir iurgit; hinc ex amore reverenttanaicitur ,dCjj. quia omnts boni origo eß 8? caufaprima , quo

nihilpr ius nihil majur concipitur tfummo ho¬noris cultu alt is non competenti dignum judica*tur, Summo a. bono huic nomen Deus impo-

_10' nitur, unde exlurgit in hoc foro pra&icopfo iprimum principium five lex: Deum omni-3C nocolendum effe. Quia infinfta bonitatis ex-

cellentia omniareliqua antecedit, excellensetiam £? fine defettu ei quoque debetur ho-

c81 nor, unde deprehendieur omnes adfeSius cum1C voluntate in reverenttam £0 dileftioncm hujus11 boni congruenter fefe comparare deberc : ni-fc. hilque efie pofle quod huic praeepto natura11, aliquam

aliquam excepticnem addere pofTit. Namclian

ticdehor,

quire{N;no

CO l

qt.iar

fi perl val um lic, hoc fummtim Ens efle ma'xime bonum > amorc etiam pra; rcliquis, quxlonge infra ha:ic bonitdte pofita luntilli de-beriintelligicur : & quanto inferiora func,tanto minus poiTeywJ" Juum infinite fnperioriprseripere,- unde alla lex : Deo obedienäumefie, etiampra alns Omnibus ; nili ofthtur inamcre deficitur. Nemo illum amat, Velineareamat, cui & in qua obedire recu- delfat* Non quidem hoc bonum fimpliciter J'<ideo amatur, quöd bonum, led magis ideo, celquia fui commonicativum, undeadobe-diendum altera nafcitur obligatio^III. Di&um eft hane bomtatem appeti:

Verum cum inftmtum a finito capi non poflit, mnecefTe eft ut alia ratione appetatur : fuffi- I hciatitaqueita appeti utqualicunque modoin ejus (jmüitudinem conformdri poftimus*Hinc naturam ejus bonitatis, cui atlimilaricupimus , perpendere incipimus , qua,quopoteft fieri modo, perfpe&a, patet in qui-buseiconformarioporteat. Hincftudiumex i flit virtutis & witiorjim honeftas; unde ar- dtf,guiturnon quidquam deberi committi, in perquo vel in feipium vel in membrnm aliquoå^nifocietatis fua peccetur* Oritur itaque hinq

■ prima focieiatis regula; Honeftevcvendum,nCum vefo a confi^cratione (ummi bom ad^

CQßfi

atc

legun

Htfl

nitne

fur

jm

ia-

aae

ie-(nciwiew

ini?elru¬

ter

so,

)e-

ti:fit,ffi-doJS»

ariuo

ui-im

ar-

inuodineim,

adnfi

%?„v-$onfiderationem bonitalis p#rticipJt<t homo fe re*clinat, fnamq; perpendic, fe propterbonitatemämat, dum vero fe ad eos qui ejufdem bonitatis par-tieipes funt, refle&it, iis etiam tdlem deber't amoredeprehendic: nam arguit,fi we amo, propterea quodlonitoi mea k fummo fit botio, etiam Mos atnare debeo,quieandem partieipant bonitatem. Unde enafcitnrregula altera: Quod tibi nonvuficri, alteri tic feiern.Nam fi proprer amorem fui bona fibi evenire.malanon evenire cupiat, etiam propter amorem altertåebitum , idem tili even'trevxAt Sc velie debet. Simi-liconfecutionis ordine plura educi pofluiu ptse#cepta , Ted vetat ratio propofiu,I V. Ahse func Sc leges in utroque tarn Theorcti-

toquam praäico foro, qn# fecundaria dici poflunt,quas ratio fert nixa infallibthtateprimarum-, quse et*iam ver« Sc obligandi vim habent> quarenus rt'äatonfecuttcne e prtmis edutta funt, Sc ad diverfa col-iegtdi prout ilia variant/pedantj tibi tradunrur Scattendutur PrimÜ Collegiü MetapbjfitÜ eütubi ratiolegtfiatorio tnunere fungens leges ferc^rnnltitudioe Stutilitateprsßantes, quippe omnia confiderat fubumverfaltfino lonceptu^ommunißmta pradicata expo-flir , certdffc reru clajfet {latuit,ex qua confideratio-oe varia: fluunt conclufionei,nfu fuo latiilimeTe dif-fundenreS,D/re#iöquoqi Sc determinatio inferiorumdifeiplinarü hinc depender. Qua? conclufiones ritepereepta non ex'guum fubßdium praeftant etia mi-ütaturis in campo Theolog, E, G. ut res in fuo ejfeconfittuatur,tota Ejfentia adejje debet fine qua res nonelt res. Sed quis non videat, non efleillam ratio -

nem eoru > quas effentiam confequuntur ? quare cü©btruditur nobisbarc corporis ratio: non poteft cor¬

pus

/ I

Ii

jttts ejje fwe Quantitätc, infirmanéceflifatis illiuf visfacile innotclcit. Ex unitate Entis emanat unio, exunionis natura hdfMhdt, quaeunita Tunt, invicemfibi hmr prifefrajaV& ubi totaiiter confiituttur unito • )Tum unumi tbi conslituitur & alterum. Scrjpntra do#cet intima tS aoTh natur» human» tmion^qu®omne alia unionenflongiiiimé tranfcendic.Philo-,fophia unionis naturam cradit,unde quod conftat.verisfimum veritare Theol. declaratur non raro

. veritare philofophica. Quod fi ex Philofophia di-djciifet & fcriptnrsecredidiffet Zanch.nonUatu- -iflet hoc ablurduro: Totum hofov itaejfe in carne utlotus fit extra carne,Qua ratione unio Animt & C"or•por is muito arcfoor eifetjn divinitate tres confitcmurunttts IJfentia perfonas, Rem (criptura tradic > n o»dum fuo modo Philofophia,fc. non efierepugnä'tia , cum fua formali ratione perfona & Pffentta dif- tferat, quod qui non intellexerit ab adverfariis va- |rié circuducetur» Arguic Crellius referente Calov*

tiem formalem perfona ab ejfentia, cum illfiis flc i»-communicabilitat, hujus communicabilitas. In ma* fjore Dem pro D/v/».« EjJenliA fupponstur »atquii Eßeutiiiåem fimplicicer eflfe dicat c\uedperfona , cum < onftentp#* ?dlcatit Contrudicentibus , Commiinicabile eße 5cincommunicA' ■bile e(fe. Quas regulag rutin ex Metaph» confideratione fub tuniver{a!i cflTendt ratione , affeöionpmj & lubfiftendi inhse*jendifc modis cducit: confulctotutn Metaph. opus CaloV»Ad inferiorum collegiorum leget perptudendM deicendere ve« .tat , mihi (juidcra non eogitata prolixitas , necadeaqu» jde judice contrbverfiarum , quse in ho c icgno fatis frequen- •