S VCHO SY DOEL SKRIFLIG Psalm 19:1-7vcho.co.za/wp-content/uploads/2017/12/Sep-2010.pdfen te werk – vgl. Hand. 1:8 n Jaargang 58 Nr. 2 ISSN 1029-8754 September 2010 TERMYNBLAD VAN

IN HIERDIEUITGAWE

Geloof en ... ware geloof 2Die wese van die Bybel asWoord van God 3Genesis - waarheid of fabel 6Die Getuienis van Jesus Christus9Huisgodsdiens maak vry 12Handelinge is waregeskiedenis 15Die inspirasie, gesag engenoegsaamheid van dieHeilige Skrif 17

SO BELY DIE VCHO SY:

DOEL:Die bevordering van

t Christelike opvoeding,t Christelike onderwys ent Christelike wetenskap

“Die hele Skrif is deur God in -gegee en is nuttig tot lering, totweer leg ging, tot tereg wysing,tot onder wysing in diegeregtigheid, sodat die mensvan God volkome kan wees, virelke goeie werk volkometoege rus.” (2 Tim. 3:16 en 17).

GRONDSLAG

Ooreenkomstig die Calvi nis tie -se Hervorming: die HeiligeSkrif as die onfeilbare, geïn spi -reerde Woord van God, in sygeheel en in al sy dele.

“Die vrees van die HERE is diebeginsel van die kennis; sotteverag wysheid en tug.” (Spreu -ke 1:7)

“Aan My is gegee alle mag indie hemel en op die aarde. Gaandan heen, maak dissipels van aldie nasies, en doop hulle in dieNaam van die Vader en die Seunen die Heilige Gees; en leerhulle om alles te onderhou watEk julle beveel het.” (Matteus28:18-19).

MISSIE

Om deur die bevordering vanChristelike opvoeding, onder -wys en wetenskap, toegespitsop ons eie volk, persone en in -stellings te lei om op alle ter -reine tot eer van God te leween te werk – vgl. Hand. 1:8 n

Jaargang 58 Nr. 2 ISSN 1029-8754September 2010

TERMYNBLAD VAN DIE VERENIGING VIR CHRISTELIKE HOËR ONDERWYS

– Geneem uit: Calvyn vir vandag. DagstukkePsalm 19:1-7Saamgestel en vertaal deurprof. F.J.M. Potgieter

Alles wat is, verkondig die heerlik -heid van GodDie hemele vertel die eer van God,en die uitspansel verkondig die werkvan sy hande. – Ps. 19:2

Die hoogste doel van ŉ gelukkigelewe is die kennis van God. Daaromhet Hy die saad van die godsdiens inmense se harte gelê. Dit het Hygedoen, sodat die toegang tot gelukvir niemand gesluit sou wees nie.Daarom het Hy ook Homself in syhandewerk, die ganse skepping,geopenbaar. En Hy toon Homselfdaag liks ook so duidelik daarin datdie mens sy oë nie kan oopmaaksonder om gedwing te word om Homraak te sien nie …Tog straal soveel brandende lampein God se handewerk tevergeefs hullig na ons toe uit om vir ons dieheerlikheid van die Maker te toon. Albestraal hulle ons so van alle kante,kan hulle op hul eie ons hoe ge -naamd nie op die regte weg lei nie.Ongetwyfeld laat hulle ŉ paar vonkespat, maar hulle word uitgedoofvoordat hulle ŉ voller glans versprei.Daarom voeg die apostel by dat onsdeur die geloof verstaan dat hulledeur die Woord van God geskape is.Dit sê hy in dieselfde Skrifgedeeltewaar hy die tydelike dinge afbeel -dings van die onsienlike dinge noem(Hebr. 11:3). Die onsienlike Godheidkan dus wel deur sulke sienlikedinge kenbaar gemaak word. Ons

50(1999)

het egter geen oë om dit raak te siennie, tensy hulle deur middel van diegeloof deur ŉ innerlike openbaringvan God verlig word.

En as Paulus leer (Rom. 1:19) dat ŉmens uit die werke van God duidelikkan aflei dat Hy waarlik God is,hoewel dit dinge is wat die mens niemet die oog kan sien nie, toon hyeerder aan dat hierdie openbaringniks meer doen as om te versekerdat hulle nie te verontskuldig souwees nie.

Inst. I, 5, 1, en 14

O Here, onse Here, hoe heerlik is uNaam op die ganse aarde!

Kennis van die Woord lei tot geloof, lei tot gehoorsaamheid,lei tot Bybelgetroue onderwys en wetenskap, lei tot

standvastigheid in krisistye, lei tot …

SKRIFLIG

September 2010 2 Roeping en Riglyne

Geloof en … ware geloofCalvyn het, wat die geloof betref,duidelik tussen ŉ eerste en ŉ tweedevorm daarvan onderskei. Wanneeriemand slegs sou glo dat Godbestaan en van mening sou weesdat die geskiedenis in verband metChristus waar is, is dit, volgens hom,die benaming ‛geloof’ nie werd nie(Jak. 2:19). Iemand wat nog so glomoet besef dat hy of sy dit met dieduiwels deel, vir wie dit niks andersbydra nie as dat hulle nog meerverskrik word, soos dit gestel word.Maar, verklaar Calvyn, daar is ŉtweede geloof. Dit is dié waar vol -gens iemand glo dat God enChristus bestaan, maar daarby ookin God en Christus glo en Homwaaragtig as ons God, en Christusas ons Verlosser erken en bely. Ditbeteken naamlik om alles wat inverband met God en Christusgeskrywe staan as waaragtig tebeskou. (Dit is dus ŉ erkenning datdie Skrifwoord die ganse waarheidvan God aan die mense bevat.)Hierdie kennis lei tot ŉ geloofwaardeur alle hoop en vertroue indie enige God en Christus gestelword. Daardeur word ons (innerlik)so versterk dat daar by ons geentwyfel oor God se goeie bedoeling

jeëns ons bestaan nie. Voorts, ŉverwagting dat Hy alles wat in dieSkrif ons belowe word gestand saldoen, en daar by ons geen twyfelmoet bestaan dat Christus onsVerlosser is nie. Dit is feitelik diesamevatting, sê Calvyn, van al diedinge wat die Here ons in sy Woordbied en belowe en die einddoel watHy in sy Skrif vir ons bepaal het.Die Woord van God, is Calvyn segevolgtrekking, is dus die voorwerpen doel van geloof, waarop ons ons(harte) behoort te rig. Hierdie is diewaaragtige (op die Woordgerigte)geloof wat niks anders nie as ŉ vasteoortuiging van die Gees is, waardeurons by onsself bepaal dat diewaaragtigheid van God so seker is,dat dit onmoontlik nie tot uitvoer kanbring wat Hy in sy heilige Woordbelowe het om te doen nie.Later vervolg hy deur te sê dat diegeheimenisse van God wat op onsredding betrekking het, in hulleselfnie waargeneem kan word (deur bv.inbeeldinge, ervaringe ens.) nie.Slegs deur die Woord verkry ons ŉuitsig daarop. Van hierdie waarheid,d.w.s. dié van die Woord, behoortons so oortuig te wees dat ons alleswat daarin gespreek word (geskryf

staan) as ŉ voldonge feit beskou.Wie hierdie geloof het, kan nieanders nie as om deur Godaangeneem te word, net soosdaarteenoor niemand daarsonder(m.a.w. die Woordgebonde geloof)God ooit kan behaag nie (Hebr.11:6). - Red.

Met die eerste deel van onsapostoliese belydenis: Ek gloin God die Vader … erken onsdat Hy die Skepper is vanonsself, sowel as die geheelvan alle dinge wat Hy deur sywoord en sy ewige wysheid(dit is sy Seun) en sy mag (ditis sy Heilige Gees) tot standgebring het. Ook dat, soos Hydit eens tot stand gebring het,Hy dit ook nóú nog onderhou,koester, behandel en behoudeur sy goedheid en sy mag.Daar sonder sou alle dinge on -middellik ineenstort en tot nietgaan.

Bron: Simpson, H.W. (Vert.) 1980.Institusie van die Christelike godsdiens1536. Johannes Calvyn. Potchefstroom:Calvyn Jubileumboekefonds.

Martin Luther se 95 stellinge wat op 31 Oktober 1517 aan die Wittenbergsekerkdeur vasgespyker was.

Die ingang na die Wittenbergsekerkgebou.

Roeping en Riglyne 3 September 2010

Die wese van die Bybel as Woord van God– Prof. J.A.E. Adendorff

Die Bybel is vandag in die spervuur.Die voorbladopskrif van die tydskrif,Time (18 Des.1995), is verteen woor -digend van die hedendaagse twyfeloor die Bybel: “Is the Bible fact or fic -tion?” Briewe in koerante se briewe -kolomme toon ŉ groeiende tendenstot bevraagtekening van die Bybelen Bybelse waarhede. In die lig hier -van is dit noodsaaklik dat ons as ge -reformeerde gelowiges vir onsselfdui delikheid oor ons Skrifbeskouingkry.In ŉ tyd waarin daar met baie ver -skillende “brille” na die Bybel gekykword, is daar vir ons as gerefor meer -des net een bril: die bril wat die Skrifsélf vir ons gee en wat ons ge lowig inons belydenisskrifte bely1. Hierdie“bril” kan só in woorde uit gedrukword: Die Bybel alleen en volledig isdie Woord van God waarin HyHomself tot so ŉ mate aan onsopenbaar dat ons daarin alles vind“wat ons nodig het in hierdie lewe, totsy eer en die salig heid van wie aanHom behoort” (Ne der landse Ge -loofs belydenis: art. 2). Met hierdiewoorde bely ons die vol gende aan -gaan de die Bybel:

1. Die Bybel is die Woord ván GodMet die woord “Bybel” bedoel onsdie 66 boeke wat ons in die Bybelsaamgebundel vind. Hierdie boekeis deur die kerk erken as vanGoddelike oorsprong en dus betrou -baar en is so in die kánon van dieBybel opgeneem. Dis belangrik omdaarop te let dat ver skillende kerkeverskillende boeke as deel van dieBybelse kánon erken. Die Rooms-Katolieke Kerk het bv. nog die apo -kriewe boeke as deel van hulle OuTestament (hierna OT). Ons gere for -meerdes erken net die 39 boeke watin die Ou en 27 boeke wat in dieNuwe Testament (hierna NT) opge -neem is. Dié boeke word duidelikdeur artikel 4 van die Nederlandse

Geloofs belydenis (NGb) aangedui.“Ons aan vaar al hierdie boeke, enhulle alleen, as heilig en kanoniekom ons geloof daarna te rig, daaropte grond en daarmee te bevestig”(NGb art. 5).Hierdie boeke is deur die loop vanongeveer 1 000 jaar deur verskil len -de skry wers in verskillende tye enbe delings van die heilsgeskiedenisge skryf. Daarmee erken gerefor -meerdes die menslike aandeel in dietotstand koming van die Bybel. Dieskrywers was nie masjiene wat soosŉ band opnemer maar net neergepenhet wat God gedikteer het nie. Hullehet elk hul eie persoonlikheid gehad,hul eie talente, eie skryfstyl, eie op -vattinge, ens. Hulle het ook elk in huleie tyd gelewe. Gereformeerdes houin die uitleg van die Bybel dan ookdeeglik rekening met die menslikefaktor in die Bybel. Die kultuur entydsomstan dig hede waarin God seboodskap tot die eerste hoorders enlesers gekom het, speel ŉ belangrikerol in die verstaan daarvan vandag2.Ook die bedeling van die heilsge -skie denis waarin die skrywer opge -tree het, moet ernstig geneem word.(Bv.: was dit voor of na die verbond -sluiting by Horeb, voor of na die bal -lingskap, voor of na Christus sekoms, ens.)3 Verder moet die litera -tuur soort wat die skrywer kies (bv.ge skiedskrywing, verhaal, gedig,ens.), in gedagte gehou word. Alhoewel mense die verskillendeboeke van die Bybel geskryf het, isdit ten diepste God wat aan diewoord is in die Bybel. Wat geskryfmoes word, het Hy aan die mense

ge open baar. Hy is die primêre Ou -teur en die Bybelskrywers slegs diesekondêre outeurs. Die Skrif selfgetuig duidelik hieroor: In 2 Tim. 3:16leer die Here uitdruklik dat die “heleSkrif” deur God “ingegee” is. Diewoord “ingegee” of “geïnspireer”beteken letterlik “deur God geadem/ingeblaas”. Hý het dus dit wat Hywou gehad het hulle moet neerpen,in hulle harte en gedagtes gelê. Ook2 Pet. 1:21 is duidelik: “deur dieHeilige Gees gedrywe, het dieheilige mense van God gespreek.”Daarom kan ons sê dat die Bybel dieopenbaring is van die Drie-enigeGod. Gereformeerdes bely verder dat dieBybel in sy geheel en in al sy dele virhulle die Woord van God is. So belyons in die NGb art. 5: “Ons glo ookson der twyfel alles wat daarin vervatis …” Daarmee stel ons ons teenoordie siening dat die Bybel die werkvan feil bare mense is wat ŉ ge brek -kige getuienis van God seopenbaring ge lewer het. Mense watlaas ge noem de mening toegedaanis, beweer dat die Bybelskrywersfoute kon begaan het – en ditinderdaad ook gedoen het. Tog, sêhulle, hoor ons in en deur hierdiegebrekkige menslike getuie nisse diestem van God. Ander be weer weer

Vervolg op bl. 4

1. Wat vir ons dus deurslaggewend is, is dievraag: Wat sê die Bybel self oor die Bybel?(Vgl. in dié verband art. 5 van die NGb.)

2 In hierdie verband kan ons praat van die kultuur-of tydgerigtheid van die Bybel, wat iets totaalanders is as ŉ kultuur- of tyd gebondenheid. Eg.wil sê dat die boodskap van God tot mense in ŉbepaalde kultuur en tyd gekom het, maar nie totdaardie kultuur of tyd beperk is nie. Lg. wil sêdat die boodskap in ŉ bepaalde Skrifgedeelte totdaardie kultuur of tyd beperk is en eintlik niemeer vir ons vandag geld nie.

3 Ons sê die boodskap moet heilshistories ver -staan word. Ons kan bv. nie op dieselfdemanier getuies vir Christus wees soos dieeerste dissipels nie (vgl. Hand. 1:8). Hullewas immers oor- en ooggetuies – ons nie.


dat die hele Bybel nie die Woord vanGod is nie. Daar is dele watonmiskenbaar deur die Heilige Geesingegee is, maar ook dele wat sooog lopend foute bevat dat dit nie asgeïn spireerd beskou kan word nie.Met hulle eie menslike rede asmaatstaf wil hulle bepaal wat in dieBybel as Woord van God beskou kanword en wat nie. Hierteenoor belyons dat die Bybel volledig God seWoord is. Omdat die Bybel die Woord van Godis, dra dit die gesag van God. In dieBybel word mense opgeroep om dieWoord as gesagvol te erken. Mosesroep die volk op tot gehoorsaamheidaan die wet wat hy van die Here ont -vang het (vgl. Deut. 4:1-2). Ook diepro fete maak aanspraak op gehoor -saam heid omdat die woord wat hullebring, van die Here gekom het (vgl.bv. Hos. 4:1, Amos 3:1, ens.). In dieNuwe Testa ment lees ons dat Jesusen die apostels die ge sag van die OuTesta mentiese ge skrifte as gesagvolerken het. Maar Jesus maak self ookdaarop aan spraak dat sy woordeGod delike gesag dra (bv. Joh.12:49). Jo han nes leer duidelik datJesus die Woord van God is watvlees geword het (Joh. 1:1, 14). InHom het God met ons gespreek(Heb. 1:1). Die getuienis van dieapos tels handel oor Jesus, en daar -om het hulle woord Goddelikegesag. So lê die hele Bybel aan -gaan de sy ge sag ge tuienis af. Onskan dus met oor tuiging beweer: Watdie Woord sê, sê God!Aangesien die Bybel die Woord vanGod is, kan ons ook daarvan bely datdit volkome betroubaar is: “Ons gloook sonder twyfel alles wat daarinvervat is, nie juis omdat die kerkhulle aanvaar en as sodanig beskounie, maar veral omdat die HeiligeGees in ons hart getuig dat hulle vanGod is” (NGb: art. 5). Ek kan mylewe vir tyd en ewigheid op diéWoord bou. Die Bybel is verder duidelik. Alhoe -wel dit so is dat sekere gedeeltes in -ge wikkelder is as ander, is dit egterwaar dat God dit wat ons moet weetom gered te word en gehoorsaamaan Hom te lewe, duidelik genoeglaat neer skryf het (vgl. NGb: art. 7).

Selfs ŉ kind kan die basiese verlos -sings boodskap van die Bybel ver -staan. Die Bybel is ook volkome en ge -noeg saam: “En aangesien dit ve -bode is om iets by die Woord vanGod by te voeg of daarvan weg telaat (Deut. 12:32), blyk dit duidelikdat die leer daarvan heeltemalvolmaak en in alle opsigte volkomeis” (NGb: art. 7). Ek het dus nie dieoorlewerings (tradisie) van die kerkof verdere openbarings nodig nie.

2. Die Bybel is die Woord óór GodDit gaan in die Bybel in die eerste enlaaste plek oor God se Self open -baring. Dit is dus nie net ŉ Woordwat ván Hom kom nie, maar ook ŉWoord wat óór Hom handel. Hý isdie inhoud van die Bybel. Hy hetHom in sy dade in die geskiedenisge openbaar, maar ook in die woordewat aangaande sy dade getuig. Diehoogtepunt van sy Selfopenbaring issy eniggebore Seun, Jesus Christus,ons Here. Ons verstaan dan ook datChristus die diepste bedoeling vandie Skrifte is. Christus self openbaardat die geskrifte van die OT op Hombetrekking het. In Joh. 5:39 sê Hy insy gesprek met die Jode dat dit juisdie Skrif is wat oor Hom getuig. Enin Luk. 4:21 sê Hy met verwysing naJes. 61:1-2 en 58:6: “Vandag ishierdie Skrif in julle ore vervul.” InLuk. 24:44 dui die opgestane Jesusdie kruisgebeure aan as die ver vul -ling van “alles wat oor My geskryweis in die wet van Moses en die pro -fete en die psalms …” Die Bybel hetdus ŉ trinitariese gerigtheid met ŉChristologiese swaartepunt.Aangesien die Bybel van begin toteinde oor God gaan, vorm dieBybelboeke ŉ wonderlike eenheidten spyte van die feit dat dit deurverskillende skry wers in verskillendetye en om stan dighede geskryf is. Ditbeskryf die een heils- ofverlossingsgeskiedenis wat met dieskepping begin het en met diewederkoms van Christus syvoltooiing sal vind. Dit bevat dus “dieheilige evangelie wat God self eersin die Paradys geopenbaar het endaarna deur die heilige aartsvadersen profete laat verkondig en deur dieofferandes en ander seremonies vandie Wet vooraf laat afbeeld het en

eindelik deur sy eniggebore Seunvervul het” (Heidelbergse Kate gis -mus: vr. en antw. 19). Daarom is dieOu en Nuwe Testament ook gelyk.Die een is nie belangriker as dieander nie en kan ook nie sonder dieander verstaan word nie. Daar is ŉwisselwerking tussen die twee: DieOT wys vooruit na die NT en die NTwys terug na die OT. Hulle kan nooitlosgemaak word van mekaar nie. Ditis God se één boek.Die Bybel is dus die Woord óór God,maar dan ŉ woord oor Hom in sy ver -houding tot die mens. Die Bybelnoem hierdie verhouding God sever bond met die mens. Hierdieverbondsge dag te kom nie van diemens nie. Die Skrif openbaar dat dieDrie-enige God be sluit het om diemens te skep en met hier die mens inŉ vaste verhouding te tree. Die ver -bond het sy oorsprong dus in dieRaad van God. Hoewel die ver bondŉ bo-historiese oorsprong het, neemdit verskillende gestaltes aan wan -neer dit in die tyd beslag kry. Die ver -bond maak dus ŉ geskiedenis deur.Dit is één verbondsgeskiedenis metver skil lende fases of tydperke. Enhier die één geskiedenis met sy ver -skillende tydperke word in die Bybelbeskryf.Aangesien die Bybel oor God in syver houding tot die mens handel, isdit ŉ boek waarin God se verlossingsen traal staan. Die Bybel tekenimmers vir ons die mens watvolmaak ge skape is, maar teen sySkepper in opstand gekom het,onder sy oor deel leef en dusverlossing nodig het. Die Bybel isdus soos ŉ drama wat ons in Gén. 3voor die dilemma plaas: Hoe kan dieheilige God en die sondige mens severhouding weer herstel word? Gén.3:15 gee die antwoord: net deur dieverlossing wat God self sal bewerk.In die res van die OT bou diespanning oor die beloofde enverwagte verlossing op totdat dit indie koms, lewe, lyding, sterwe en op -standing van Christus sy ontknopingvind. Maar, God is nog nie klaar metsy verlossingsplan nie! Die Bybelleer ons dat die verlossing eers vol -tooi sal wees met die wederkomsvan ons Here Jesus Christus (vgl.

Vervolg van bl. 3

Vervolg op bl. 5


Rom. 8:18-23; Heb. 9:27-28). DieBybel is daarom ŉ boek wat ons wiltroos en laat moed skep. Ons kanseker wees dat God sy verlos sings -plan sál uitvoer. Die geskiedenis watin die Bybel opgeteken is, wys dat niksJesus se eerste koms kon verhoednie. Niks kan ook sy tweede koms (endus ons finale verlossing) keer nie. Enso is die Bybel dus die Groot Open -baring van God se verlos singsplanwaarin die eerste en tweede koms vanChristus sentraal staan.

Samevattend kan ons die wese vandie Bybel só omskryf:

Die Bybel alleen en volledig -

d.w.s. die 39 boeke van dieOu Testament en die 27 boekevan die Nuwe Testament deurver skillende skrywers inverskil lende tye en bedelingsvan die heilsgeskiedenis ge -skryf

is

in sy geheel en in al sy dele

die

één, geskrewe, geïnspireerde,gesagvolle, betroubare, dui -de like, volkome en genoeg -same

Woord van God waarin Hy Hom -self aan ons in sy verhouding totons openbaar

tot so ŉ mate dat ons daarinalles vind wat ons nodig hetvir ons ewige saligheid en omin hierdie lewe tot sy eer telewe.

Vervolg van bl. 4

Genesis 2:4a:“Dit is die geskiedenis van die he -mel en die aarde toe hulle ge skapeis.”2 Timoteus 3:16a:“Die hele Skrif is deur God inge geeen is nuttig tot lering, tot weer -legging, tot teregwysing, tot onder -wysing in die geregtigheid,”4:4 “… en die oor sal afkeer vandie waarheid en hulle sal wend totfabels.”Die woord in Genesis 2:4 wat metgeskiedenis vertaal word, dui opgegewens wat van God as bronverkry is. Hierby sluit 2 Timoteus3:16 aan as beklemtoon word: Diehele Skrif is deur God geïnspireer.2 Timoteus 4:4 waarsku teenmense wat nie die Skrif-waarheidwil hoor nie en hulle tot verdigselswend.Van al die boeke in die Bybel, is dieboek Genesis die Bybelboek wat diemeeste betwyfel word. Baie Afri -kaan se teologiese professore enpredikante beskou Genesis 1-11 nieas histories betroubaar, oftewelgeskiedkundig, waar nie. Ook in dieres van Genesis is daar baie dingewat hulle betwyfel, soos die ver -nietiging van Sodom en Gomorra,as ook die bestaan en lewe van dieaartsvaders. Daar is eintlik nie ŉhoofstuk in Genesis waarin daar niedinge is wat bevraagteken word nie.Allerhande afleidings uit die argeo -

logie word hiervoor gebruik. Diegroot vraag is egter hoe geldig ishierdie afleidings.Argeologiese vondse die afgelopeeeu bring ons by ŉ ander gevolg -trekking uit. In elke tydperk van dieOu Testamentiese geskiedenis (watjuis ook die oudste boek Genesisinsluit) vind ons goeie bewyse uit dieargeologie wat die geskiedkundigefeite van die Bybel ondersteun. Tel -kens word dit duidelik dat die Skrifeerstehandse kennis het van die tyeen gebruike van die tyd waarbinnedie geskiedenis plaasvind het. Op -grawings het al talle Skrifkritici semonde gesnoer. Terwyl duisendeont dekkings uit die antieke wêrelddie Bybelse geskiedenis onderskryf,is nog nie een vonds ooit gevind watdie Bybel beslis weerspreek nie.Hoewel Genesis ongelooflike ougeskiedenis beskryf, word elkeenvan die 50 hoofstukke van Genesisdeur argeologiese ontdekkings on -der steun. Dit sluit nie net die tyd vandie aartsvaders Abraham, Isak enJakob in nie, maar interessanteontdekkings is ook gemaak wat dieskepping- en sondvloed-verhale,sowel as die geskiedenis van taal endie toring van Babel, ondersteun.So glo baie teoloë byvoorbeeld datdie eerste 11 hoofstukke van Gene -sis mitologie of teologie is. Daarword dan gesê dat ons moet kyk watin hierdie hoofstukke vir ons vanbetekenis is, maar dat ons nie moet

glo dat ŉ slang gepraat het, dat dierevan die begin af volgens soorte ge -skep is, of dat die tweede mens uitdie rib van die eerste een gemaak isnie. Selfs al word dwarsdeur dieBybel na die skepping en sondevalas geskiedkundige gebeure verwys,glo hierdie denkers dit nie. Hulleberoep hulle daarop dat daar ver skil -lende antieke verhale oor die skep -ping is, wat baie ooreenkomste metmekaar vertoon, en dat die skrywervan Genesis sy verhaal by die ver -hale oorgeneem het.Dit is waar dat daar opvallende oor -een komste tussen die Bybelse skep -pings verhaal en die ander skep -pings verhale uit die antieke tyd is.

Genesis – waarheid of fabel- Dr H.G. Stoker

Vervolg op bl. 6


Dit moet ook so wees as al diemense afstammeling van een familieis, en dit wat gebeur het oor eeuevan die een geslag na die volgendeoorvertel is. Die nuutste genetieseontdekkings ondersteun dit ook datdie hele mensdom van mekaar fami -lie is. Die antieke verhale verwysdan ook na een mensepaar wat deurGod of gode geskep is, en waaruitdie hele menslike ras voortvloei.Tog is daar ook belangrike verskille.Waar die Bybelse weergawe een -voudig die volgorde van die ske pingen die verhaal van die eerste mense -paar vertel, sit die ou Sumeriese enBabiloniese weergawes allerhandemitologiese stertjies by – en beskryfdie skepping se ontstaan as ŉ gevolgvan gode wat baklei het. Een van diegode word dan verslaan en in tweeverdeel. Die Eufraatrivier vloei uit syeen oog en die Tigris uit sy anderoog. Uit die bloed van ŉ bose godwat met klei gemeng word, word diemens dan geskep.Dit is duidelik dat in die heidense an -tieke weergawes van die skeppingen dit wat in die begin gebeur het,mitologiese dinge bygelas is by ditwat werklik gebeur het (en in dieBybel verhaal word). Dit was danook die gebruik in die Ou Nabye-Oos te, om allerhande legendes bydit wat tradisioneel oorvertel word byte voeg. Dit bring ŉ mens by dielogiese gevolgtrekking dat dit nieGenesis is wat van mites geskie -

denis maak nie, maar dat die buite-Bybelse weergawes van geskiedenismites gemaak het.As daar wel ŉ groot sondvloed waswat al die mense op 8 na uitgewishet, sal ŉ mens verwag dat dit ookdeur verskeie ou volke oorvertel is.Dit is dan ook so. Soortgelyke vloed -verhale as dié in Genesis word byverskillende volke oor die wêreldaangetref – Sumeriërs, Babiloniërs,Grieke, Hindoes, Sjinese, Meksi -kane, Algonquins, Hawaiërs. Diename verander, maar die basieseverhaal verander nie:

Daar word vertel dat ŉ man ŉskip volgens spesifieke af -metings moet bou, omdatGod of gode die wêreld metwater gaan oorspoel. Hygehoorsaam, kom veilig deurdie storm, en bring ŉ offerwanneer hy die boot verlaat.God of gode sluit dan ŉverbond met hom dat daarnie weer so ŉ vloed sal weesnie.

ŉ Ou lys van Sumeriese konings ge -bruik die vloed as historiese ver -wysingspunt en vertel van 8 koningsvan voor die vloed wat uitsonderlikoud geword het.Al hierdie gegewens uit verskillendevolke ondersteun die verhaal van diesondvloed. Weereens maak dit sinom te glo dat Genesis die oor spronk -like verhaal vertel. Die Genesis-verhaal bevat nie allerhande mitolo -giese uitbreidings nie. Slegs Gene -sis gee die jaar van die vloed, asookdie kronologie t.o.v. Noag se lewe.

(Genesis lees soos ŉ geskiedkun -dige dagboek.) Ook wat die vormvan die boot betref maak die be -skrywing van die Bybelse ark sin.Lank, wyd, laag en reghoekig sou ditop ŉ baie ruwe see regop bly. Diekubusvormige Babiloniese skip souaanhoudend van een sy na dieander rol. Die Babiloniese be -skrywing van sewe dae reën en eendag wegvloei van die water, is niegenoeg tyd om die vernietiging watbeskryf word teweeg te bring nie.Die water sou nie hoog genoeg teendie berge gestyg het nie. Diewegvloei na so ŉ storm sou ook baielanger neem. Daarby blyk die mitie -se insette in die ander verhale dui -delik, waar die held vergoddelik worden onsterflikheid ontvang. Die Bybeldaarenteen vertel van Noag semenslikheid en selfs sy sonde –dron kenskap. Net ŉ weergawe watdie waarheid wil vertel sou so ietsinsluit oor die enigste man wie segesin deur God se genade die sond -vloed oorleef het.Die toring van Babel word ook deurbaie teoloë nie as ware gebeuregesien nie. Tog is dit interessant datmeer en meer bewyse gevind worddat die wêreld eers net een taalgehad het. Daarby toon opgrawingsdat die mense van destyds welprobeer het om so ŉ toring te bou. ŉMonument van 1½ meter breed en 3meter hoog is gevind, wat die bouvan ŉ reuse tempeltoring uitbeeld,deur koning Urnammu van Ur (2044-

Vervolg van bl. 5

Vervolg op bl. 8

Die antieke stad Ebla in Sirië, waar die opgrawings gedoen is. Die Ebla-tablette.

! Ebla


2007 v.C.). ŉ Kleitablet wat gevind isbeweer dat die toring die godekwaadgemaak het en dat hulle taalvreemd vir mekaar gemaak is, sodathulle opgehou bou het en oor diewêreld versprei het. Die ooreen -komste met die Bybelse geskiedenisin Genesis 11:1-9 is opvallend. Ookis dit interessant dat die vader vanIsrael, Abraham, van Ur afkomstigwas.

Die res van Genesis vertel die ge -skiedenis van die aartsvaders en hullefamilies, asook hoe die Here in hullelewens inwerk. In die vorige eeu wasdaar teoloë wat ŉ sterk saak probeeruitmaak het daarvoor dat diegedeeltes nie geskiedkundig waar isnie, maar 2 000 jaar later uitgedink istydens en na die bal lingskap. Dit soudan ook die da tering wees vir die boekGenesis – rondom 500 v.C.

Hierdie Skrifkritiese idees word egteromvergegooi deur ontdekkings dieafgelope jare, soos dié van dieantieke invloedryke stad Ebla in1964 in Noord Sirië. Hierdie stad hetsy hoogtepunt beleef in die derdemillennium v.C. – die tyd van dieaarts vaders. In 1974/5 is ŉ grootpaleis daar ontdek met meer as15 000 tablette en fragmente. Baiemin van die tablette is al vertaal,maar reeds bevestig dit op elke puntdit wat in Genesis vertel word oor dietyd van die aartsvaders, o.a.:

� Dat Kanaän beslis ŉ belangrikelandstreek was in die laat 3demillennium v.C.

� Dat Bybelse plekname soos Ha -sor, Megiddo, Jerusalem, Gasa,Dor e.a. bekende plekke in daar -die tyd was.

Dit is duidelik dat die plekke waarnaGenesis verwys wel in daardie tydbestaan het. Dit kon onmoontlik nie2 000 jaar later so korrek weergegeegewees het nie. Ook die name vanmense op die Ebla-tablette stemoor een met dié in Genesis. He -breeu se name soos Migaja, Israel enIsmael was destydse name en nielater uitgedinkte mitiese storie-namenie.

Een van die argumente wat teen diegeskiedkundige waarheid van Gene -sis ingebring word, is dat dit vertelvan offers en rituele wat eers in late -re tye sou voorgekom het. Ontdek -kings by Ebla vertel van goed-georganiseerde tempelritusse, of -fers, rituele. Daar is geen logieseondersteuning vir die idee van dieSkrif kritici dat dit godsdienstigerituele in die tyd van die aartsvaders,asook later tydens die uittog uitEgipte, en nog later by Salomo setempel, te gevorderd was vir hul tyd– terwyl soortgelyke rituele al in Eblase tyd beskryf word nie. Die tempelsvan Dagan, Astar, Kamos en Rasapword ook gestaaf in tekste van Ebla.Skrifkritici het Hebreeuse woordewat Genesis en die ander vroegsteboeke gebruik, as eers later ge bruik -te woorde (600 v.C. en daarna)beskryf. Die Ebla-tekste wys egterdat hierdie woorde wel in die aarts -vadertyd in gebruik was. Dit sluitBybelse woorde in wat gebruik wordvir leiers: nasi (Num.1:16,44 – leiersvan die stamme); nase (Ebla). An -der woorde wat die Bybel gebruikwat eers as “laat” getipeer is, en deurontdekkings by Ebla ondersteunword as woorde wat destyds ingebruik was, is die Bybelse woordevir goud, diep, begeerte, nuutmaak,ens. Juis dié woordeskat wat in Ge -ne sis gebruik word, wys nou dat diteerder vroeër as later geskryf is.Ander argeologiese opgrawings be -vat weer wette uit die tyd van dieaartsvaders wat verduidelik hoekomAbraham huiwerig was om Hagar telaat gaan. Die Nuzi-tablette verteldat ŉ mondelingse ooreenkoms enseën wetsgeldig was en dat dit nieomgekeer mag word nie. Dit ver -klaar waarom Isak nie die woordewaarmee hy Jakob geseën het (Gen.27) kon verander nie, al was hy baieongelukkig dat Jakob hom as Esauvoorgehou het. Dit vertel ook vanandere wat soos Esau hul eersge -boortereg vir goedkoop verkoop het.Dit sê dat ŉ pa wat sy dogter aan ŉman afgee, haar slavin ook moessaam gee, soos ons in Genesis leesgebeur het met Jakob, Lea en Ragel.Dit gee agtergrond van waar omLaban sy dogters met Jakob moeslaat trou, nadat hy hom deel van syhuishouding gemaak het. Dit vertel

Vervolg van bl. 6 ook dat as ŉ skoonseun die huisgode(terafin) besit, dit hom die reg gee opal sy skoonpa se besittings. Daaromdat Laban so ver gereis het om diehuisgode terug te kry.

Ander opgrawings uit die patriargaletyd soos die Mari-briewe vertel vanmense uit die tyd van die aarts -vaders, met name soos Abamram,Jakobel en Benjamites. Abraham,Jakob, Benjamin is nie name uit dielug gegryp nie, maar name watdestyds in gebruik was. Die Mari-briewe vertel van dieselfde oorlogwat in Genesis 14 vermeld word,waar 5 konings teen 4 koningsgeveg het. Selfs die name van diekonings en die volke van destydspas bymekaar. Opgrawings vertelook iets meer van die Goriete waar -van Gen. 36:20 praat, naamlik dathulle prominente soldate van des -tyds was (nie grotbewoners soos opŉ stadium deur Bybelverklaardersgedink is nie). Die bronmateriaalvan Genesis moes eerstehandsever hale wees van mense wat in dietyd van Abraham en die anderaartsvaders geleef het. Selfs dieprys van slawe genoem in die Bybel(vgl. Gen. 37:28; Eks. 20,21; 2 Kon.15:20) stem presies ooreen met diepryse van die tyd soos uit dieopgrawings blyk.

Selfs die reise van Abraham en latervan Josef na Egipte, asook dat ŉ Se -miet en slaaf soos Josef onder -koning kon word en in bevel van dievoedselskure kon kom, word alles uitou Egiptiese opgrawings onder -steun.

In plaas daarvan dat die argeologiedie Bybel weerlê, bevestig dit eerdersowel die geskiedenis as dieagtergrond waarvan in die Woordvan God melding gemaak word.Bybelgeskiedenis is waarheid, niefabel nie! Ook hang ons geloof nie afvan dit wat deur die mens uitgewerkword oor die verlede nie. Dit is dieHeilige Gees wat in ons hart getuig,sodat ons saam met die Neder -landse Geloofsbelydenis in artikel 5kan bely: “Ons aanvaar al hierdieboeke en hulle alleen, as heilig enkanoniek ... Ons glo ook sondertwyfel alles wat daarin vervatis ...”


Sinnebeeld van die Reformasie rondom die Lig van die Woord. Luther se verskyning voor die Ryksdag van Worms.

Voorstelling van die aflê van die gelofte van 1838 deurdie Voortrekkers.

Praalgraf van adm. De Ruiter van Nederland wat homin die stryd ter behoud van ‘n gereformeerde Nederland

onderskei het.

Die noodsaak van Christelike onderwys en opvoeding

Die draers van die Christelike be skawing inSuid-Afrika is slegs húlle wat in Christusgehoorsaam is aan die ordinansies vanGod – in die kerk van Christus voortdurenddaartoe gevoed en gesterk.Hierdie Christelike beskawing is dus onserfe nis in die genadeverbond. Dit isverbonds beskawing en daarom is onsgeroepe om die kinders van die verbond teonderrig en op te voed tot Christelikebeskawingstrou, sodat die ware beskawingin Christus ook deur hulle aan hullenageslagte oorgedra sal word en sodat dieChristelike be skawing sy bestendigevoortgang in ons vade rland sal hê – altydster ker en sterker in die linies van dieverbond, aan wassend onder die seënen dehand van die Here.Die onderwys en opvoeding waartoe ons inChristus geroepe is, is dus ŉ vesting watons nie aan die magte van die ongeloofmag prysgee nie. Nooit, want daarmee geeons beslis die toekoms van die Christelikebeskawing in Suid-Afrika prys en daarmee

lewer ons die jeug van die verbond aan diekring van die spotters uit. Daarmee wordons verbondsverraaiers, ontrou aan dieChristus, ons Verlosser, in Wie ook allebeskawing seëninge ons aardse deel is.Vir die voortbestaan van die Christelike be -skawing in Suid-Afrika is Christelikeonderwys en opvoeding dus ŉ saak vanlewe en dood. Ons het hierin geen keusenie – alleen maar ŉ plig tot Christus-trou ingehoorsame oorgawe aan die eise van dieverbondsonderwys en -opvoeding.In die kring van die verbond (d.w.s. geboreuit die lendene van verbondsouers of onderdie hoede van verbondsvoogde) is ook elkekind ŉ verbonds burger onder die Hoofskapvan Christus, soos be vestig deur die heiligedoop as seël van die verbond.Elke verbondskind is – hoewel ŉ verloste inChris tus – nogtans ŉ onvolwasse mens enjuis daarom volkome afhanklik vanChristelike onderwys en opvoeding totChristelike be skawingsvolwassenheid.

Tot die eerste skrede op sy weg naChris telike volwassenheid word elkeverbonds kind reeds in sy ouerhuis gelei.Hier, by die aanvang van die inskerpingvan sy afhanklikheid van ons hemelseVader – tot Wie hy in sy kinderge bed jieslegs deur Christus mag nader – hierbegin reeds die proses van sy verbonds -onderrig tot Gode-gehoorsaamheid uitdie Christus-herbore hartjie.Oorgegee aan die leiding van verbonds -ouers, en van kindsbeen af saam methulle onder die bediening van diegenade middele in die kerk, ontsluit diekinderhart in Gode-gehoor saam heid enontplooi reeds op geringe ouderdom dieklein Christen persoonlikheid. Ja, selfsas klein kindjie onderskei hierdieChristen-mensie hom van nie-Christene.Hy ken die gebed, hy bely die Bybel asonfeilbare waa rheid, hy is bewus van sysonde en hy weet dat daar by God in

Vervolg op bl. 16


Die getuienis van Jesus Christus- Geneem uit: Ek glo in die Bybel, deur dr W. Marais

Die getuienis van Jesus Christus oordie Bybel is vir ons van beslissendebelang. Die bestaan van die histo -riese Jesus word egter deur som -mige liberale teoloë verwerp. Maarwat is die feite? F.F. Bruce skryf:“The history of Christ is as axiomaticfor an unbiased historian as thehistory of Julius Ceaser.” Die be -staan van Jesus Christus word ookvanuit die nie-Christelike bronne,soos byvoorbeeld deur CorneliusTacitus, Suetonius en Lucianus vanSamosata, oorvloedig bevestig. Dieduidelikste getuienis kom seker vanFlavius Josephus (37 n.C.), ŉFariseër en priester wat in Jerusalemwoonagtig was. Volgens ŉ Engelsevertaling skryf hy in sy boek vertaalas, Antiquities of the Jews, soosvolg: “Now there was about this timeJesus, a wise man, if it be lawfull tocall him a man, for he was a doer ofwonderful works, a teacher of suchmen as receive the truth with plea -sure. He drew over him both manyJews, and many of the Gentiles. Hewas (the) Christ, and when Pilate, atthe suggestion of the principal menamong us, had condemned him tothe cross, those that loved him at thefirst did not forsake him: for heappeared to them alive again thethird day; as the divine prophets hadfortold these and ten thousand otherwonderful things concerning him.And the tribe of Christians so namedfrom him are not extinct at this day.”Josephus het ook na Jakobus diebroer van Jesus en na Johannes dieDoper verwys.Sommige liberale teoloë het egterbeweer dat hierdie verwysing indie boek van Josephus na Chris -tus Jesus, later deur Christen-uitgewers bygevoeg is. “Yet noneof these scholars can produce asingle ancient copy of Josephus’sAntiquities of the Jews, that does notcontain this passage of Jesus” (G.F.Jeffrey). Phillip Schaff skryf in syboek History of the Christian church:“All ancient copies of Josephus’sbook, including the early Slavonic

(Rus sian) and Arabic language ver -sions, contain the disputed passageabout the life of Christ. Every one ofthe ancient copies from the fourthand fifth centuries in several differentlanguages contains these passages.No one has ever explained how aneditor could have altered each ofthese widely distributed versionsduring the centuries following theirpublication.”Daar moet dus ŉ bedekte rede weeswaarom mense sekere dinge kate -gories beweer sonder dat hulle oordie nodige substansie beskik omhulle bewerings te staaf. Jeffreyskryf: “The real reason why theselibe ral scholars reject the Josephuspassage out of hand is their deeplyingrained prejudice that it could notbe genuine because it confirms thehistoricity of the claims about JesusChrist.”Jesus het waarlik mens geword,maar het sy Goddelike natuur nieafgelê nie; net verberg: “Hy, wat indie gestalte van God was, het ditgeen roof geag om aan God gelyk tewees nie, maar het Homself ontledigdeur die gestalte van ŉ diensknegaan te neem en aan die mense gelykte word (uitgenome die sonde – 2Kor. 5:21; Heb. 4:15; 1 Joh. 3:5);en in die gedaante gevind as ŉmens, het Hy Homself verneder deurgehoorsaam te word tot die doodtoe, ja, die dood van die kruis” (Fil.2:6-8). As mens het Hy honger ge -word en het Hy op ŉ sekere dag niegeweet dat daar nie vye aan ŉspesifieke vyeboom was nie (Mark.11:12-14). Hy het ook nie geweetwan neer die oordeelsdag sou komnie (Matt. 24:36).Maar dit beteken nie dat Hy Hom bydie tradisies en beskouinge van sytydgenote oor die Skrifte aange -sluit het nie. Niemand het so ’n sterkstandpunt teenoor die ver keerdetradisies en sieninge van sy tyd ge -note uitgespreek as juis Hy nie (vgl.Mark 7:7-13). Hy het sommige Fari -seërs en skrifgeleerdes verwyt engesê: “So maak julle dan die woord Vervolg op bl. 10

van God kragteloos deur julle oor le -wering wat julle bewaar het; en de -gelike dinge van dieselfde aard doenjulle baie” (Mark. 7:13). Hy het uit -druklik verklaar: “My leer is nie Mynenie, maar van Hom wat My gestuurhet” (Joh. 7:16, 17; 8:26; 14:10, 24),en het gesê: “Wat Ek sê, sê Ek pre -sies net soos die Vader dit vir My ge -sê het” (Joh. 12:50). Hy praat dus diewaarheid (vgl. Joh. 8:46).Wie dus die leer van ChristusJesus bevraagteken, toon niegenoeg eerbied vir sy persoon nieen bevraagteken die outoriteit vanGod: “Want die Vader oordeel ookniemand nie, maar het die heleoordeel aan die Seun gegee, sodatalmal die Seun kan eer net sooshulle die Vader eer. Wie die Seunnie eer nie, eer nie die Vader watHom gestuur het nie” (Joh. 5:22,23). Die Skrif spreek ŉ ernstigewaar skuwing uit teenoor diegenewat nie bly in die leer van Christusnie, maar daaraan verander: “Elkeenwat ŉ oortreder is en nie bly in dieleer van Christus nie (didache touChristou), hy het (echei) God nie.Wie in die leer van Christus bly, hyhet die Vader sowel as die Seun” (2Joh.:9).En wat het Christus geleer? Jesushet geleer dat Hy God én Seun van


God is (Joh. 10:30-36; vgl Joh.8:42). Hierdie waarheid word beves -tig deur Johannes: “In die begin wasdie Woord, en die Woord was byGod, en die Woord was God … Endie Woord het vlees geword en hetonder ons gewoon – en ons het syheerlikheid aanskou, ŉ heerlikheidsoos van die Eniggeborene wat vandie Vader kom – vol van genade enwaarheid” (Joh. 1:1, 14). Die woordEniggeborene dui op die status vandie Seun (vgl. Ps. 89:28). Jesus hetgeleer dat niemand sonder Homgered kan word nie (Joh. 14:6).Hier die feit word bevestig deurPetrus. Hy verwys na die Naam vanJesus Christus (Hand. 4:10) enverklaar: “En die saligheid is in nie -mand anders nie, want daar is ookgeen ander naam onder die hemelwat onder die mense gegee is waar -deur ons gered moet word nie”(Hand. 4:12).Die getuienis van Lukas kan sondervoorbehoud deur ons aanvaarword, omdat hy ŉ betroubaregetuienis gee van mense wat oog-en oorgetuies was van die dingewaarvan hy geskryf het. Hy skryf:“Aangesien baie onderneem het omŉ verhaal op te stel oor die dinge watonder ons al vervul is, soos hulle watvan die begin af ooggetuies endienaars van die Woord was, dit aanons oorgelewer het, het ek ook ditgoedgedink, hooggeagte Theófilus,nadat ek van voor af alles noukeurigondersoek het, om dit in volgordeaan u te skrywe, sodat u met vollesekerheid kan weet die dinge waar -omtrent u onderrig is” (Luk. 1:1-14).Die boek Handelinge begin Lukassoos volg: “Die eerste verhaal, Theó -filus, het ek opgestel oor alles watJesus begin doen en leer het tot opdie dag dat Hy opgeneem is, nadatHy aan die apostels wat Hy uit -verkies het, deur die Heilige Geesbevele gegee het; aan wie Hy ook,ná sy lyde, Hom lewend vertoon hetdeur baie kentekens, terwyl Hygedurende veertig dae aan hulleverskyn het en oor die dinge van diekoninkryk van God gespreek het”(Hand. 1:1-3). Oor die betroubaar -heid van Lukas skryf M.F. Ungersoos volg: “The Acts of the Apostlesis now generally agreed in scholarly

circles to be the work of Luke, tobelong to the first century and to in -volve the labors of a careful historianwho was substantially accurate in hisuse of sources.”Net soos in die geval vanJosephus is daar teoloë wat sêdat die woorde in Johannes 14:6nie van Jesus afkomstig is nie,maar dat dit deel vorm van diegemeente-teologie wat later tot dieSkrif bygevoeg is om een of anderopgekome dwaling met gesag vanChristus Jesus te bestry. Net soosin die geval van Josephus konhierdie kritici nie ŉ enkele antiekedokument vind waarin die betrok -ke woorde van Jesus in dieEvangelie van Johannes ontbreeknie. Hulle kategoriese beweringbeswadder egter die kerk, want asdit waar is wat gesê word, is die kerkskuldig aan bedrog deur aan Jesustoe te dig wat Hy dan nou nie gesêhet nie. Die Skrif verbied ons omenige iets by die Woord by te voeg(Deut. 4:2; 12:32). Daar staan:“Voeg by sy woorde niks nie, sodatHy van jou nie rekenskap vorder enjy as leuenaar openbaar word nie”(Spr. 30:6), en ook: “Want ek betuigaan elkeen wat die woorde van dieprofesie van hierdie boek hoor: Asiemand by hierdie dinge byvoeg, dansal God oor hom die plae byvoegwaarvan in hierdie boek geskrywe is”(Op. 22:18).Hierdie gedagte van ŉ latere toe -voeging tot die Skrif, wat nog nooitbewys kon word nie, is duidelik deurJohannes self afgewys waar hyskryf: “Dit is daardie dissipel (dit isJohannes; vgl. Joh. 21:20-23) watvan hierdie dinge getuig en hierdiedinge geskryf het, en ons weet dat sygetuienis waar is” (Joh. 21:24; vgl19:35). Johannes was oog- en oor -getuie van alles wat Jesus gesê engedoen het (vgl Luk. 9:28-36; Joh19:24-27, 35; 1 Joh. 1:1-4). Methier die getuienis stem Petrus saam:“Want ons het nie kunstig verdigtefabels nagevolg toe ons julle die kragen koms van onse Here Jesus Chris -tus bekend gemaak het nie, maarons was aanskouers van sy majes -teit (dit wat Petrus, Jakobus enJohannes; vgl Luk. 9:28-36); wantHy het van God die Vader eer enheerlikheid ontvang toe hierdie stem

uit die luisterryke heerlikheid tot Homgekom het: “Dit is my geliefde Seunin wie Ek ŉ welbehae het. En hierdiestem het ons uit die hemel hoor komtoe ons saam met Hom op die heiligeberg was” (2 Pet. 1:16-18). En dieSkrif sê: “In die mond van twee ofdrie getuies sal elke woord vasstaan”(2 Kor. 13:1; vgl Deut. 17:6; 19:15;Joh. 8:17). Hierdie mense wat ditwaag om die Skrif af te kraak, leef2000 jaar te laat om die getuienisvan oog- en oorgetuies omver tewerp. Die bewering dat die kerkJesus wederregtelik woorde wat Hynie gesê het nie, in die mond gelêhet, kan ons dus rustig verwerp metdie minagting wat dit verdien.Jesus het ons byvoorbeeld geleerom te bid: “Onse Vader wat in diehemele is … (Matt. 6:9). Hy noemGod sy Vader en ook ons Vader(Joh. 20:17), maar nooit sy Moederen ons Moeder nie. Vandag is daarteoloë wat, byvoorbeeld, na aan lei -ding van Jesaja 66:13 en Spreuke8:1 beweer dat God nóg man, nógvrou nóg onsydig “dit” is, en omdatons altyd met metafore en verge -lykings oor God praat, kan ons Godsoms ons Vader en soms ons Moe -der noem.ŉ Metafoor word gewoonlik gesienas ŉ oordragtelike, figuurlike uitdruk -king wat op ŉ vergelyking of oor -eenkoms berus; dit is om ŉ beeld indie plek van die eintlike voorstellingte plaas, of om die ooreenkomstussen twee vergeleke voorwerpe tesuggereer, soos om byvoorbeeld vanŉ hart van klip te praat (Hand woor -deboek van die Afrikaanse Taal). Ditbeteken iemand se hart is so hardsoos klip. Dit beskryf die eienskapvan die hart en nie die hart as so -danig nie. Dit beteken dus nie datons nou die hart van ŉ mens ŉ klipkan noem omdat sy hart so hardsoos ŉ klip is nie. Ons kan vir ie -mand sê: jou hart is hard; maar onskan nie vir iemand sê: jou klip ishard nie. Die uitdrukking beskryfslegs die geaardheid van iemand sehart, maar nie die hart as sodanignie. Wat Spreuke 8 betref, skryf W.J.Deane: “Wisdom speaks of her …relation to God (see on ch. 1:20 and3:19) … It describes the nature of

Vervolg van bl. 9

Vervolg op bl. 11


office of a Person; and who that Per -son is we learn from the laterScriptures, which speak of Christ asthe ‛Wisdom of God’ (Luk. 11:49) and‛the Power of God and the Wisdomof God’ (1 Cor. 1:24)”, en nie van diePersoon van God of van Christus ofvan die Heilige Gees as sodanig nie.Dit is soos wanneer die Skrif sê: “Eksal die hart van klip uit julle vleeswegneem en julle ŉ hart van vleesgee” (Eseg. 36:25). Dit is nie letterlikŉ klip-hart wat nou met ŉ vleis-hartvervang word nie. Dit moet geestelikverstaan word. Die hart van dienatuurlike mens is so hard soos ŉklip.Kom ons kyk na wat die Skrif sê:“Soos iemand deur sy moedergetroos word, so sal Ek julle troos…” (Jes. 66:13). En in Spreuke 8:1word die Wysheid as vroulikgekwalifiseer, terwyl dit ŉ duidelikeheenwysing na die werk vanChristus is, want Christus word ookdie “wysheid van God” genoem (Luk.11:49; 1 Kor. 1:24). Uit Jesaja 66:13en Spreuke 8:1 word nou afgelei datons God ook ons Moeder kan noem,omdat Hy soos ŉ moeder teenoorons optree en omdat die Wysheid asvroulik gekwalifiseer word. As diéafleiding enige bewyskrag het, bete -ken dit onteenseglik dat ons ook die

Gees van die Here ŉ trop beeste kannoem, want ons lees: “Soos ŉ tropbeeste na ŉ groen vallei toe af gaan,so het die Gees van die Here sy volkna ŉ woonplek toe gebring, so het Uu volk gelei om die roem van u Naamte vermeerder” (Jes. 63:14 – 1983-vert.). Dit is ook ŉ metafoor van Godof sy Gees. Ons sou Jesus (dan) ookons Moeder kan noem, want Hy hetop ŉ dag gesê: “Jerusalem, Jeru -salem, jy wat die profete doodmaaken stenig die wat na jou gestuur is,hoe dikwels wou Ek jou kindersbymekaarmaak net soos ŉ hen haarkuikens bymekaar maak, en julle wounie” (Matt. 23:37). Dit word ookbeweer dat ons Christus ons susterkan noem en dat dit om’t ewe sougewees het as Hy as ŉ seun of as ŉdogter gebore sou word. As dit so is,dan het woorde geen betekenismeer nie, want daar staan duidelikdat Jesus as ŉ seun gebore souword (vgl Jes. 7:14; 9:5) en nie as ŉdogter nie. Dit word in die NuweTestament bevestig: “En sy het ŉmanlike kind gebaar …” (Op. 12:5).Hieruit staan dit vas dat in Spreuke 8die dade van die Seun beskryf word,en nie sy wese (wie Hy is) as so -danig nie.Hierdie denkfout in die afleiding datons God ook ons Moeder kan noem,word duidelik in die Skrif weerlê waarPaulus van homself, Silvanus en

Timoteus sê: “Maar ons was vrien -delik onder julle soos ŉ pleegmoederhaar kinders koester” (1 Tess. 2:7).As ons God Moeder kan noem,omdat Hy ons soos ŉ moeder troos,dan kan ons die drie manne (hulle isduidelik mans en nie vrouens nie),Paulus, Silvanus en Timoteus, ookons pleegmoeders noem, omdat hul -le die Tessalonisense soos ŉ pleeg -moeder gekoester het. Ons kan danook hulle al drie ons vaders noem,omdat Paulus skryf: “Julle is ge -tuies, en God … hoe ons, soos julleweet, net soos ŉ vader sy kinders,elkeen van julle vermaan en be -moedig het” (1 Tess. 2:10, 11).Dit is glashelder dat ons waarliknie só met die Skrifte kan omgaannie. Dit gaan tog in die betrokkeSkrifgedeeltes om wat God enChristus en Paulus en Silvanus enTimoteus doen en geensins om wathulle is nie. Dit is duidelik dat die -sulkes nie meer by die Leer vanChristus (vgl. 2 Joh.: 9 – didache touChristou) dat God sy Vader is (vglLuk. 2:29; Joh. 5:17; 8:42; 20:17),bly nie, en dus die betrokke leer vanJesus Christus wat sê dat God syVader is (Matt. 26:53; Joh. 8:42),verander. En wie die leer vanChristus verander “… het God nie.Wie in die leer van Christus bly, hyhet die Vader sowel as die Seun” (2Joh. v 9).

Vervolg van bl. 10

Calvyn se skrywe aan die Engelse koning, waarin diereformatoriese oortuiging gestel word.

Calvyn se Institusie van dieChristelike godsdiens, 1536.


Huisgodsdiens maak vry- Leonard van der Dussen

Inleiding’n Angsbevange mens is nie baiedoel treffend nie. Angs kan ’n menseien aardige dinge laat doen, kragte -loos maak, of laat verstar. Met kalm -te en vasberadenheid kan jy veelmeer regkry. Kalmte en vasberaden -heid word tot ’n groot mate aan self -vertroue ontleen: ’n mens met self -ver troue kan rustig optree en hoefnie deur elke dingetjie wat op sy padkom, omvergegooi en tot angs ge -dryf word nie.

Verkondig die Evangelie – eersteaan jou eie huisDie Bybel leer dat ons die Evangeliemoet verkondig (MATTHÉÜS 28:19):“Gaan dan heen, maak dissipels van aldie nasies, en doop hulle in die Naamvan die Vader en die Seun en dieHeilige Gees; en leer hulle om alles teonderhou wat Ek julle beveel het.”Dit is dan dikwels die geval dat diefokus op uitgaan en sendingwerkdoen, val. Deuteronomium 6 wys eg -ter op die belangrikheid van tuis ver -kondiging – kyk veral vers 7 hier -onder:

1. DIT is dan die gebod, dieinsettinge en die verordeningewat die HERE julle God be -veel het om julle te leer, sodatjulle dit kan doen in die landwaarheen julle oortrek om ditin besit te neem;2. dat jy die HERE jou Godkan vrees om al sy insettingeen sy gebooie wat ek jou be -veel, te hou — jy en jou kinden jou kindskind al die daevan jou lewe; en dat jou daeverleng kan word.3. Hoor dan, Israel, en on -derhou dit sorgvuldig, dat ditmet jou goed kan gaan en datjulle baie kan vermenigvuldigsoos die HERE die God vanjou vaders jou beloof het, ’nland wat oorloop van melk enheuning.4. Hoor, Israel, die HERE on -se God is ’n enige HERE.

5. Daarom moet jy die HEREjou God liefhê met jou helehart en met jou hele siel enmet al jou krag.6. En hierdie woorde wat ekjou vandag beveel, moet in jouhart wees;7. en jy moet dit jou kindersinskerp en daaroor spreek asjy in jou huis sit en as jy oppad is en as jy gaan lê en as jyopstaan.

Leer die ware EvangelieDie hedendaagse beklemtoning vandie ekumene, menseregte en nie ge -voelens te wil seermaak nie, gelyk -heid van alles, maak ons baie ver -sigtig om maar nie die dogma, dieleer, die nadere belydenis te veel tebeklemtoon nie. Tog het die aange -haalde Bybeltekste nie net opdragtevan verkondiging nie, maar ook vansuiwerheid, wat hier beteken omGod te dien soos Hy beveel:DEUTERONÓMIUM 12:32: “Alleswat ek julle beveel, dit moet jullesorg vuldig hou; jy mag daar niks by -voeg en daar niks van weglaat nie”.En as ons dit as ’n soort Ou Testa -mentiese opdrag wil afmaak, laatons tog ag gee op aanhalings uit dieNuwe Testament, soos:1 Timótheüs 4:9: “Dit is ’n betrou barewoord en werd om ten volleaangeneem te word”, en verder invers 16: “Let op jouself en op die leer;volhard daarin; want deur dit te doen,sal jy jouself red sowel as die wat jouhoor.” … en Openbaring 22:19: “En asiemand iets van die woor de van dieboek van hierdie profesie wegneem,dan sal God sy deel wegneem uit dieboek van die lewe en uit die heiligestad en uit die dinge waarvan inhierdie boek geskrywe is.”Hoe verkry ons skerpte van kennisom werklik te weet hoe om God tedien?Psalm 119: “2 Welgeluksalig is diewat sy getuienisse bewaar, Hom vanganser harte soek; 3 ook geen onge -regtigheid doen nie, maar in sy weë

wandel. 4 Ú het u bevele gegee omdit trou te onderhou”. En waar dit diejeug betrek, en nader aan onderwyskom, sê Psalm 119:9: “Waarmee saldie jongeling sy pad suiwer hou?Deur dit te hou na u woord.”Ons moet die Woord van God ken.Dan word dit vir ons ’n skild wat onsbeskerm, en wapentuig waarmeeons kan strydvoer. Efesiërs 6:

10 EINDELIK, my broeders,word kragtig in die Here en indie krag van sy sterkte.

11 Trek die volle wapen -rusting van God aan, sodatjulle staande kan bly teen dieliste van die duiwel.

12 Want ons worstelstryd isnie teen vlees en bloed nie,maar teen die owerhede, teendie magte, teen die wêreld -heersers van die duisternisvan hierdie eeu, teen die bosegeeste in die lug.

13 Daarom, neem die vollewapenrusting van God op,sodat julle weerstand kan biedin die dag van onheil en, nadatjulle alles volbring het, staan -de kan bly.

14 Staan dan vas, julle len -dene met die waarheid om -

Vervolg op bl. 13


gord, met die borswapen vandie geregtigheid aan,15 en as skoene aan julle voe -te die bereidheid vir die evan -gelie van vrede.16 Behalwe dit alles neem dieskild van die geloof op waar -mee julle al die vurige pylevan die Bose sal kan uitblus.17 En neem aan die helm vanverlossing en die swaard vandie Gees – dit is die woord vanGod –

Telkens weer gaan dit oor die “woordvan God”. Ons móét die Bybel lees.

Merkwaardigheid van beskawingsonder kerklike leweDie geskiedenis van die Afrikanertoon ’n merkwaardigheid wat teensosiologiese logika indruis. Mensehet geslagtelank in wildheid en af -sondering gewoon, desondanks hethulle beskaafd gebly. Hulle hetboon op dieselfde geloof en kerk be -grip bly behou. Die lewe aan dieOos grens, die Groot Trek, dievestiging van die Boererepublieke –hulle het geen stede, universiteite,filosowe, etiek-professors gehad nie,nie baie geleentheid vir groepsak -tiwiteite nie. Hulle was gehardemense wat hul teen wilde dier, bar -baar, siekte en natuuruiterstes moesverweer en leef. MAAR hulle het dieBybel gehad; en gelees. Die illustrasies van die pionierslewewys telkens die gesin en dikwels diehele huishouding, in die eetkamer inhuis godsdiens versamel. Skrywerswat die byna onmoontlike van dieTwee de Vryheidsoorlog kom beskouhet, en die merkwaardige heropbou uitverskroeide aarde, dood, ver woestingen niks oor te hê, kom be studeer het,het oor die Boer se huis houdinggeskryf, waar die gereelde huisgods -diens so ’n sentrale plek ge had het.Ons moet ons kragtigste wapenweer opneem: ons moet weer beginom gereeld huisgodsdiens te hou;met die Bybel self in die middeldaarvan. En na ons die wysheid vanGod gelees het, die vernaamste deelvan ons dankbaarheidslewe, naam -lik om te bid, onderhou:

Heidelbergse Kategismus: Sondag45, Vraag 116: Waarom is die gebedvir die Christene nodig? Antwoord:Omdat dit die vernaamste deel vandie dankbaarheid is wat God van onseis (a): En omdat God sy genade enHeilige Gees alleen aan hulle wil geewat Hom met hartlike versugtingesonder ophou daarom bid endaarvoor dank (b). (a) Ps 50:14. (b) Matt 7:7; Luk 11:9,13; 1 Tess 5:17.So word Gods genade ons mee ge -deel.En dan moet ons sing; Psalmsing toteer van God. So memoriseer ons dieverkondiging en belydenis, in Psalm -teks, en leer ons dat elke mond Godloof. So leer ons saam doen.Die huisgodsdiens moet gereeldwees, op vaste tye. Dis gebruiklikvoor of na ontbyt, en na aandete. Dieafsluiting van die dag na die liggaamgevoed is en voor ons gaan slaap,dan raak ons rustig agter die skild vandie “Woord van God”. Ons roep homaan. Hoeveel keer het die Here JesusChristus nie gebid nie! Lukas 6:“12 EN Hy het in daardie dae uitge -gaan na die berg om te bid en dienag in die gebed tot God deurge -bring.13 En toe dit dag geword het, het Hysy dissipels na Hom geroep entwaalf van hulle uitgekies, wat Hyapostels genoem het:”As ons kinders van kindsbeen af dieBybel hoor; weer en weer hoor, danskerp ons dit in. En die merk waar -dige is dat ’n mens al ouer as veertigsteeds leer en leer en dieselfdewoorde wat dalk al baie gelees is,nou saam met die kinders lees enskie lik besef dat ons dit dalk nognooit raakgelees het nie. Die Bybelwat gelees word, gee die helm, ver -skaf die skild, gee die swaard (Efe -siërs 6). Deur die gebed sonder op -hou verkry ons Gods genade, en dieHeilige Gees (Heidelbergse Kategis -mus, Sondag 45). Let op die begrip -pe oefening en onophoudelikheidwat benodig word. Huisgodsdiens,elke dag. En dan twee maal op ’nSondag in die kerk: HEBREËRS10:25: “en laat ons ons onderlingeby eenkoms nie versuim soos som -mige die gewoonte het nie, maar laatons mekaar vermaan, en dit des te

meer namate julle die dag sien naderkom.”

Die kind wat grootword met huis gods -diens, ken God, want hy ken die By -bel. Hy/sy ken die “Woord van God”.En deur die voorgeleefde, ge reeldegebed, word hy/sy saam met diegesin die Heilige Gees se werkingdeelagtig in God se genade enbekom so die “swaard van die Gees”.

Die kind wat met twee maal op ’nSondag in die kerk te wees saammet die gesin grootword, leer datmens stil word voor God, en tog Godook uit volle bors prys, en wordonderrig en versterk in die gesondeleer.

En dis hier waar ’n volk sy stryd vironder wys kan vergemaklik. Skielikverklein die skool se rol in god diens -onderrig tot die tweede plek wat dieskool in daardie saak speel. Die kindword reeds opgevoed en onderrigtuis en kom onder die ge klank vanGod se Woord en die gereelde on -derrig en belydenis wat in ’n gere -formeerde erediens plaas vind. Dieskool se rol veroorsaak nou minderpaniek.

As ’n kind die Bybel nie by die huisleer nie, begin die angs dat hy/ sy ditdalk glad nie gaan leer nie. ’n Ten -dens wat duidelik sigbaar is onderdie hedendaagse Afrikaner-ouer.Daar sit nog uit tradisie en gewoonte’n mate van kerkbegrip en by baienog ’n soort skaamte – ek verwysnou nie na die getroue kern wat hier -die artikel maklik sal saamlees ennog daarby die moeite sal doen omnog verder daaroor te dink nie –maar na wat ek rondom my in dieAfrikanergemeenskap waarin ekwoon, sien, en waarneem uit diekoerantberigte en die reaksie daaropoor onderwys en godsdiens. Selfs indie behoudende kerke word ditsigbaar – dat die Bybel maar deurdie kerk by katkisasie aan kindersgeleer moet word en die skool wordverwyt as daar nie gods diens -oefening is nie (hoe belydenisloosookal en hoe die leer en die Bybelookal hanteer word, daaroor is daarongelukkig baie minder debat).

Vervolg op bl. 14

Vervolg van bl. 12


Die angs wat ons onderwys be -lem merDie angs vanweë die gebrek aanselfvertroue oor ons Bybelkennis endie Gees in ons en ons kinders, hetvir ons ’n ernstige belemmering ge -word in die maatskaplike stryd omgehalte-onderwys. Dit het vir dieAfrikaner ’n knellende benoudheidgeword dat die skool tog assebliefChristelik moet wees, want die vreesdat die kind sal afdwaal het angsgeword – en dis die gevolg vangebrek aan selfvertroue.Nou moet dit eers net gesê word datdie ideaal van ’n gelyksydige drie -hoek van gesin, kerk en skool, hartlikondersteun moet word. Dit wordegter ook hartlik ondersteun dat onsmeestal nie mense wil doodskiet ofdinge wil gaan stukkend maak soosmens dan tog in oorlog gedwingword om in die geveg met – helaas –doeltreffendheid en volle oorgawe tedoen nie. As die angs dat die kinddalk geestelik gaan verdwaal, daar -toe lei dat die gehalte van onderwysin die vakkundigheid ingeboet word,omdat in die onmoontlikste omstan -dig hede van klein getalle en onder -drukkende staatsvereistes ’n keusegemaak word tussen ’n goedbe doel -de christelike skool, maar wat nie diemas akademies kan opkom nie, be -gin die onproduktiewe gespartel watvir die kind, en uiteindelik sy same -lewing en bestaansvermoë ramp -spoedig is.Die Afrikanervolk is nie groot in getalnie, en van die getal sit derduisendein die buiteland en in die getal is daarverdeeldheid na alle kante. Ookkerklike verdeeldheid raak in hierdieklein getal baie erg.Skole moet te midde van ’n groottegnologiese en kennisopbloei-erafunksioneer, en ons moet as volk togook onsself en ons kinders opbouom nie ’n kloosterbestaan nie, maar’n volle bestaan in hierdie wêreld tekan leef. Ons moet staatsmanskapen ’n volkswil openbaar en nie onsgodsdiens as verskoning gebruik omons verantwoordelikheid vir bewerken bewaak te wil afskaal nie, netomdat ons ons plig om die Woordaan die kinders te verkondig, aan die

skool begin oorlaat het nie. So doen -de plaas ons ons en ons kinders indie hande van die skool, en uitein -delik in die hande van die staat, het -sy nou die formele staatsbeheer ofdie owerheid in die sin dat ’n sekereinstansie dan bepaal wat my kind in’n privaatskool leer of nie leer nie.Die ouers van die huisgods diens ge -sin het meer opsies: die op voedingen die leer van die gesonde leer, dieonderrig in die Bybel en die gesondeleer vind onophoudelik tuis plaas, enomdat die huisgodsdiens gereeld is,is daar vanself ’n forum waar kindershulle vrae kan vra as daar kwessiesuit waarmee hulle in aanraking kom,voortspruit.Die huisgodsdiensgesin is minderbeangs – ja, steeds versigtig datmens jou nie sommer enige plek enmet enige sondige ding bemoei nie,maar nie angsbevange as die kinddalk hiernatoe of daarnatoe moetgaan om bepaalde tegniek en kenniste leer wat nie vir hom/ haar op dieideale plek geleer kan word nie. Enas hy/ sy aan ’n skool is wat ver klaardat dit op gereformeerde grond slagstaan, maar waar na die gees vandie tyd daar tog maar af wykingsvoorkom, hoef die skool nie nood -wendig stormgeloop te word nie:daar kan met rustigheid voortgegaanword om die kind op te voed, en besmoontlik dan maar help onderskei. Dit maak dan minder saak presieswat die skool doen: die skool is niedie vormer nie, maar die ouerhuis.So lank die skool hom dan met sy pri -mêre taak, naamlik onderwys ge -moeid bly, en dit as produk lewer,kan ’n wyer groep Afrikanerkindersdaarin gehuisves word. Kompe te ren -de onderwys met die mooi kenmerkevan moedertaalonderrig, eie hand -boeke, byderwetse leermateriaal enhulpmiddels, aantrekliker fasiliteiteen die groei-effek wat dit het, worddan wel moontlik.

Ons moet ons eie huise in ordebring en weer kerk toe gaanGelet op wie almal by die hofsake enuitsprake van verontwaardiging oorsake van godsdiens-beoefening byskole betrokke is, en die mense reg -tegronde waarop dit gevoer word,word eending duidelik. Dit is dat ditblote politieke verontwaardiging is en

nie ’n werklike strewe om ’n terug -keer na gereformeerde leer nie. Opsy beste gaan dit maar oor ’n slap -perige algemeen-christelikheid. Endit alles omdat daar ’n slapte in diehuis is en die Bybel nie meer sen -traal staan nie. Tipies: ek verwaar -loos self iets, en verwyt alles enalmal daarbuite dat hulle my plig nienakom nie.

Weereens: ’n klein groepie mense salhierdie lees en in hulle harte weethulle onderhou die huisplig. Dit moetegter ’n keer hard gesê word dat onsas Afrikaners ons graag op onschris tenskap, ons taal en ons be -skaafd heid beroem, maar dat onsSondae meer mense by die winkelsas by die kerk sien. Ook neem dielastering van die waarheid van dieBybel en God in Afrikaans in dieopenbaar toe. Verder ons kinders seBybelkennis wat oor die algemeenskokkend laag is, en dat kennis vandie belydenisskrifte, waar op Christe -like privaatskole hulle be roem maaryl is.

Ons is dus in die skole-opset met ’nwêrelds-selfsugtige stryd besig.Daarin kan ons nie om seën bid, al -vorens ons die plig by die huis metons kinders en onsself om daagliksdie Bybel te lees en te bid en diePsalmsang te herstel, weer in ordegebring het nie.

Beskaafd bly te midde van oorlogOns leef tans in ’n oorlog: verskeiekenmerke van moord en doodslag,verwoesting, vrees en verdediging isteenwoordig. Dit is al holruggery omna die geestelike en politieke aan slagte verwys. Gaan ons as gesinne diebande weer versterk rondom diehuisgodsdiens, soos ons voorouersgedoen het, en kerkmense gebly het alhet hulle selde by ’n kerkdiens konuitkom? Gaan ons terugkeer na dieware leer en die nougesetheid van onsgereformeerde erfenis, deurdat onsdie Bybel lees en al hoe meer ken?

Terug na die Bybel! Dit bring rustig -heid en selfvertroue waarmee onsdie onderwys met veel meer oor -tuiging kan bou in die klein getallevan ’n verskeurde volk.

Vervolg van bl. 13


Lukas 1:3: het ek ook dit goed ge -dink, hooggeagte Theófilus, na -dat ek van voor af alles nou -keurig on dersoek het, om dit involgorde aan u te skrywe,

Handelinge 1:1-2: Die eerste ver -haal, Theófilus, het ek opgesteloor alles wat Jesus begin doenen leer het,tot op die dag dat Hy opgeneemis, nadat Hy aan die apostels watHy uitverkies het, deur dieHeilige Gees bevele gegee het;(My onderstreping - HGS).

Mense probeer van die Bybel ŉ“Eendag lank-lank gelede het daar ...”-feëverhaal maak. Maar hoe meer jymet die opgrawings en geskied skry -wing van die antieke Bybelse tyd tedoen kry, hoe meer besef jy net datdie Bybel ŉ akkurate weergawe vandie wêreld en lewe van destyds gee.Ons het hier nie ŉ boek met aller -hande waarhede weggesteek tussenhonderde verdigsels soos dikwelsdeur sogenaamde kenners beweerword nie. As daar van plekke gepraatword, dan was hulle daar. As daargeskiedenis vertel word, dan het ditgebeur. As daar na mense verwysword, dan is dit akkuraat. Ons kan dieWoord van God vertrou, dat as gesêword iets het gebeur, het dit werklikgebeur. Ook die Bybelse geskiedenisoor die eerste Christene – hulle vanwie ons die evangelie ontvang het – isbetroubaar.

Geskiedkundig:Lukas skryf self dat hy baie weten -skaplik te werk gegaan het, deur

self alles stap vir stap van voor afte ondersoek

en die verhaal noukeurig in dieregte volgorde ... neer te skryfDie wood vir noukeurig kan selfsbeter met betroubaar vertaal word.Daar waar Lukas self nie by was nie,het hy seker gemaak van wat werklikgebeur het en dit weergegee.! Lukas, die skrywer van Lukas

en Handelinge, noem in die

twee boeke 32 lande, 9 eilan -de en 54 stede – sonder omeen agtergrondsfeit verkeerdweer te gee. Baie van hierdieantieke stede uit die eersteeeu na Christus is ontdek enop gegrawe op grond van dieakkurate geskiedskrywing vanLukas.

! Baie van die presiese titels enname van amptenare, identi fi -sering van leereenhede, in -ligting oor hoofroetes, en nogbaie kleiner detail wat weerge -gee word, is dinge wat Lukasslegs kon weet as hy in dieeerste eeu in daardie omge -wing wat hy beskryf rondbe -weeg het en destyds eerste -hands inligting kon inwin.

! Die datums van wanneerregeerders regeer het is ko -rek, geografiese verwysings isin die kol, en die weergawevan wat in Handelinge gebeurhet stem 100% ooreen metdie Nuwe Testamentiese brie -we, asook ander geskied -skrywing en opgrawings uitdaardie tyd.

! Ook hoe die kultuur weer -gegee word en taal gebruikword, stem ooreen met diegebruike in die eerste eeu.

Lukas stel dat hy alles nagevors heten betroubaar weergee, sodat onskan weet ons geloof berus nie – soosvalse gelowe – op dinge wat menseuitgedink het om sin van hul lewe temaak nie. Sy doel is dan ook dat syleser kan weet dat die dinge wat hierstaan heeltemal betroubaar is(Luk.1:4). Ons kan dan ook weet dathierdie betroubaarheid betwyfel salword, om gelowiges in hulle ver -houding met God te laat twyfel.

Betroubaarheid getoets:In Handelinge 14:6 word oor dorpewat Paulus op sy 1ste sendingreisbesoek het, verklaar dat Listra enDerbe, in Likaonië was, maar nieIkonium nie. Geskrifte van iemand

soos Cicero (Romein) dui egter aandat Ikonium ook in Likaonië geleë is.Hierdie was een van die bewyse watSkrif kritici wou inbring vir hullebewerings dat Handelinge se gege -wens onbetroubaar is. In 1910 isegter ŉ antieke monument ontdekwaarop staan dat Ikonium in Frigiëgeleë is. Latere ontdekkings het ditverder bevestig.Gedurende sy 2de sendingreis sienPaulus in die nag ŉ gesig van ŉMasedoniese man wat hom vra omEuropa toe te kom. Die eerste stadwat hy in Europa besoek is Filippi.Handelinge 16:12 noem Filippi ŉdeel of distrik van Masedonië. DieGriekse woord wat vir deel of distrikgebruik word is meris. Navorsershet beweer dat Lukas hierdie teg -niese woord verkeerd gebruik, totdatopgrawings getoon het dat hierdiewoord juis reg gebruik is. Lukas segebruik van die woord Praetor vir ŉFilippense regeerder, is ook asbewys voorgehou dat Handelinge uitdie duim gesuig is, want volgensnavorsers sou twee duumuirs oorso ŉ stad regeer – tot argeologiesefondse weereens Handelinge sefeite bevestig het.Tydens die 2de sendingreis noemHandelinge die stadsowerhede bywie die Jode Paulus verkla in Tes -salonika Politarchs (Hand.17:6).Aangesien die woord nie in anderantieke literatuur gevind is nie, isweereens beweer dat Handelinge segegewens nie waar is nie. Sedert -dien is al 19 inskripsies gevind metdie term, waarvan 5 spesifiek ŉ ver -wysing na Tessalonika is. Een vandie inskripsies is in ŉ Romeinse boogin Tessalonika ontdek met die namevan 6 van Tessalonika se Poli -tarchs.Handelinge 18:12 vertel dat tydensPaulus se 2de sendingreis die Jodein Korinte probeer het om Paulusveroordeel te kry en hom voor dieprokonsul, Gallio, gedaag het. Ookdit is eers betwyfel en as bewys

Vervolg op bl. 16

Handelinge is ware geskiedenis- Dr H.G. Stoker


voorgehou dat Handelinge verkeerden nie betroubaar is nie, totdat ŉDelphi-inskripsie uit 52 n.C. gevindis wat Lucius Junius Gallio as pro -konsul van Agaje beskryf.Tydens Paulus se 3de sendingreishet ŉ oproer in Efese plaasgevind toedie silwersmede wat beelde van dieafgod Artemis gemaak het, besef hetdat hulle beeldverkope afneem met diédat mense Christene word (Hand.19:23-40). Die amfiteater waar diemen se van Efese oor en oor geskreeuhet Groot is Artemis van die Efesiërs, ison dertussen opgegrawe en het sitplekvir 25 000 mense bevat. Op grawingsmaak duidelik waarom die mense oordie beeld van Artemis na die amfiteatersou gaan, aangesien silwerstand beel -de van Artemis daar geplaas is wan -neer die stadsburgers daar ver gader.

Terug in Jerusalem het die Romein -se soldate net-net kon keer dat dieinwoners nie vir Paulus doodmaaknie, omdat die Jode geglo het dat hyTrofimus, ŉ Griek, die tempel inge -neem het (Hand. 21:27-36). Die redevir die Jode se woede word dui delik uitinskripsies wat ondertussen gevind is(in Grieks en Latyn): Geen vreem -deling mag inkom binne die grenswat die tempel en omge wing om -ring nie. Enigeen wat oor tree engevang word, sal persoon lik ver -ant woordelik wees vir sy gevolglikedood. Weereens besef ons net hoeakkuraat Handeling se beskrywing is,soos wat ons meer leer van diegeskiedenis van die 1ste eeu.

Wanneer Paulus dan as gevangeneop pad na Rome met die wagte enander gevangenes op die eilandMalta beland, gebruik Handelinge

28:7 die titel hoof van die eiland, virPublius, die leier van die eiland.Inskripsies wat opgegrawe is gebruikdan ook hierdie titel vir hom.

Hoe wonderlik is dit dat ons geloof nieop fabels berus nie; maar dat God syWoord betroubaar aan ons deurgegeehet deur die werk wat manne soosLukas onder leiding van die HeiligeGees gedoen het! Ons Here Jesus isdie lang verwagte Messias, wat ge -kom het om met sy dood ons sondesop Hom te neem en met sy op -standing die dood as straf op ons son -des te oorwin. Die eerste Christenewas of self getuies daarvan, of hullehet dit by die honderde gelowigesgehoor wat dit getuig het. Ter willevan die uitdra van hierdie evangelie,was gelowiges oor eeue bereid omhulle lewens daaraan toe te wy enselfs daarvoor op te offer.

Vervolg van bl. 15

Die standbeelde van die hervormers Farel, Calvyn, Beza en Knox in die gedenkmuur te Genève.

Christus vergiffenis is na oot moedigesondebelydenis.Dit is hierdie klein burgertjie van dieverbond wat op die skamele leeftyd vanses jaar vir sy voortgaande Christelikelewens on derrig me de op die onderwys endie opvoeding van die skool aangewys is.

Hier begin gewoonlik sy eerste formeleonderrig – gekondisioneer en beplan vol -gens bepaalde onderwys- en opvoedings -be ginsels en aan die hand dáárvan onder -worpe aan ŉ gedissiplineerde onderwys -program.In die verlengde van die Christelike aan -loop in die ouerhuis moet hierdieonderrigprogram van die verbondskool –

met leerstellige gods dien sonderrig éndie Christelike onderrig in alle anderskoolvakke – gerig wees op diekoestering van die Christelike wasdom indie hart van die klein bondeling. Dit isdie grond toon waarin álle onderwys enopvoeding in die Christelike skoolgedrenk moet wees.

- Met erkenning aan prof. HJ Strauss

Vervolg van bl. 8


InleidendIn hierdie artikel gaan daar kortliksaan die inspirasie, gesag en genoeg -saamheid van die Heilige Skrifaandag geskenk word.

1. Die inspirasie van die BybelDie woord inspirasie, kom van dieLatynse woord, inspiratio, wat in -gewing, inblasing, beteken. VolgensGispen, Oosterhof en Ridderbos(1977), “N.a.v. die Openbaring vanGod noem ons die daad van dieHeilige Gees wat die Woord van Godonfeilbaar aan bepaalde, daartoegeroepe mense geskenk het, sodathulle dit in die praktyk sou beoefen,preek of opskrywe: inspirasie.”Die profete van die Ou Testament isdaarom geïnspireer (1 Pet.1:11); soook die apostels (Joh.14:26). Diemees bekende en duidelike voor -beeld is in 2 Tim. 3:16 waar dieGrieks theopneustos (= deur Godingeblaas) gebruik word (Gispen etal., 1977).1

Heelwat teorieë oor die inspirasievan die Bybel bestaan, terwyl hiernet vier genoem en ge-evalueer salword (Pache, 1969: 57-70):a. Die Bybel is slegs ŉ indruk wek -kende boek sonder goddelike inspi -rasie.b. Die Bybel is gedeeltelik geïn spi -reer.c. Die Bybel is slegs goddelik, son -der enige menslike toevoegings.d. Die Bybel is tegelyk goddelik enmenslik, aangesien God die heiligeskrywers wat in sy Naam gespreekhet, ten volle geïnspireer het.

a. Die Bybel is slegs ŉ indruk wek -kende boek sonder goddelike

inspirasie (die moralistiese teorie)In hierdie teorie is daar baie grootrespek vir die Bybel as ŉ produk vandie antieke literêre wonder deur diemens daargestel. Die Bybel worddan vergelyk met die majesteit vanander menslike werke soos Homerse Odyssey, Mohammed se Koranen Shakespeare se tragedies. DieBybel word natuurlik as die ‘kroon -prins’ gesien van al hierdie doku -men te, maar dit bly ŉ feilbare mens -like produk. Die aanhangers vanhier die teorieë beskou daarom dieBybel nie as ŉ goddelik-geïn spireer -de Boek nie, maar as ŉ goeie boekwat die mens inspireer om goeiedinge te doen vir die mensdom. Pache (1969:57) beskryf hierdie teo -rie as ‛natuurlike inspirasie’. Natuur -lik is die Bybel ŉ wonderlike enpragtige literatuurproduk van hoog -staan de gehalte, maar as dit netdaar bly, of die fokus daarop alleenis, dan sal daardie Boek ŉ ver -vloeking op die dag van oordeelword. Ongeag hoe ŉ groot respekhierdie teorie vir die Bybel toon, is ditŉ beskouing van ongeloof en ŉontkenning van goddelike inspirasie.Die eer gaan aan mense, en nie aanGod alleen nie. Daardeur wordChristus nie net in sy Persoon nie,maar ook in sy woorde aangetas,aangesien daar ŉ duidelike eenheidtussen die vleesgeworde en die ge -skrewe Woord is (bv. Joh. 2:22; 5:45-47; 17:17). Die oënskynlike vroom -heid van hierdie teorie is daaromniks anders nie as ŉ opstandigedekmantel om nie na Hom te kom,hul sondes te bely, en te buig voordie gesag van die Skrif oor hul le -wens nie. Christus sê vir die Fariseërs: “39Julle ondersoek die Skrifte, omdatjulle meen dat julle daarin die ewigelewe het; en dit is dié wat van Mygetuig. 40 En julle wil nie na My komom die lewe te hê nie” (Joh. 5).Netso ondersoek baie taalkundiges,dramaturge, digters, orators, geleer -ders, ens., die Skrif, omdat hul meen

dat daarin blote ‘positiewe uitsprake,beelde, stories, idees’ ens. is, maarhul wil nie na Christus as hul Ver -losser en Koning kom, om voor Homen die gesag van sy Woord te buignie.

b. Die Bybel is gedeeltelik geïn -spireer (die dualistiese/dialektieseteorie).Hierdie teorie kom in die volgendewyses tot uiting: - “Inspirasie het slegs te doen metdie skrywers se bedoelinge, en niemet die woorde wat hulle gebruik hetnie.”- “Alleen die morele en geestelikeleringe van die Bybel is geïnspireer.”- “Die Bybel ‘bevat’, maar ‘is’ nie dieWoord van God nie.”- “Christus alleen is die ‘Woord vanGod’ ”In die werklikheid word idees deurdie gebruik van spesifieke woordeoorgedra. Die moderne teologie enSkrifbeskouing maak ŉ valse skei -ding en teenstelling tussen die ‘vorm’en ‘inhoud’ van die Bybel, tussen die‘gedagte/sin’ en die ‘woorde’ van dieBybel (Van Bruggen, 1978: 99 e.v.).Soos met bv. regsdokumente, is ditin die bestudering en verkondiging

Vervolg op bl. 18

Die inspirasie, gesag en genoegsaamheidvan die Heilige Skrif

- Ds S. Le Cornu

1 Friberg Lexicon: qeo,pneustoj, on of theScriptures as communication that hasbeen ordained by God’s authority andproduced by the enabling of his Spirit;strictly God-breathed; hence divinelyinspired, inspired by God (2T 3.16).


Vervolg van bl. 17

van die Bybel ook wesenlik van be -lang watter spesifieke woord(e) ge -bruik word. Die gevaarlikste stand -punt by hierdie teorie is egter hullewat meen “alleen die morele engees telike leringe van die Bybel isgeïnspireer”. Dit beteken dat die his -toriese gebeure wat die morele engeestelike lering gee, nie nood wen -dig waar is nie, maar dit maak ooknie saak nie, want dit gaan oor die‘les’ of ‘boodskap’ daaragter (ook ŉvorm van ‘allegorie’). Dit begin gewoonlik met stellingssoos: “Dit gaan nie daaroor dat Godin ses dae geskape het nie, maarslegs dat Hy dit wel geskape het”, of“dit gaan nie daaroor dat ŉ slanggepraat het nie, maar die feit datmense sondige keuses maak”, ens.Die uiteinde is Barth se dialektieseteologie waar die Bybel die Skrif‘word’ deur die medium van die mens(Conn, 1973:18 e.v.), en Bult mann se‘teologie’ van ontmitolo gisering, wateintlik antropologie is (Reymond,2003:11e.v.; 33e.v.), waar die bood -skap uit die mites en ver hale van dieeerste eeu ‘bevry’ moet word, virvandag se (post)moderne mens ensamelewing. Van Bruggen (1978:83)antwoord hierdie tipe argumenttreffend in die volgende woor de: “It isnot the biblical refe rences to angelsand miracles that are ‘strange’, butthe unbelief of the modern scientificage which rejects them.” Die Bybel self vereis dat woorde be -langrik is vir die boodskap, en dat aldie woorde van die Skrif belangrik engeinspireer is: “4 Maar Hy antwoord en sê: Daar isgeskrywe: Die mens sal nie vanbrood alleen lewe nie, maar van elke(panti: alle) woord wat deur die mondvan God uitgaan.” – Matt. 4“16 Die hele (pasa) Skrif is deur Godingegee en is nuttig tot lering, totweerlegging, tot teregwysing, totonderwysing in die geregtigheid, 17sodat die mens van God volkomekan wees, vir elke goeie werkvolkome toegerus.” – 2 Tim. 3Verder ook: “ 13 Daarvan spreek ons ook, niemet woorde (logois) wat die mens -like wysheid leer nie, maar met dié

wat die Heilige Gees leer, sodat onsgeestelike dinge met geestelike ver -gelyk.” 1 Kor. 2.As Openbaring die gedagtes vanGod is, dan beteken dit dat elkewoord van die Bybel (in die oor -spronklike) geïnspireer is. In 2 Tim.3:16 is die Skrif, d.w.s. ‘die woorde’in sy geheel die objek van inspirasie,en nie die skrywers daarvan nie. Dieanderkant, naamlik dat die skrywerswat afgesonder is om die heiligewoorde van God op te skryf, ookgeïnspireer is wanneer hul die woordvan God neergeskryf het, kom totuiting in 2 Pet. 1:20, 21:“20 terwyl julle veral dit moet weet,dat geen profesie van die Skrif ŉsaak van eie uitlegging is nie;21 want geen profesie is ooit deurdie wil van ŉ mens voortgebring nie,maar, deur die Heilige Gees ge -drywe,2 het die heilige mense vanGod gespreek.” (2 Pet.1)Die Bybel self weerspreek ook diestel ling dat Christus alleen dieWoord van God is, in die sin dat ditdie geskrewe Woord uitkanselleer: “22 En toe Hy opgestaan het uit diedode, het sy dissipels onthou dat Hydit vir hulle gesê het; en hulle het dieSkrif geglo en die woord wat Jesusgespreek het. “ (Joh. 2)In die boek Romeine gebruik Paulusook wisselend, sonder om dit teen -oor mekaar te stel, die volgende ter -me vir die geskrewe Woord van God: “Soos geskrywe is”, “Want die Skrif sêaan Farao”, “Jesaja/Hosea/Dawidsê”, “God sê”, ens. (sien veral Rom. 9-11). In al hierdie gevalle word dit, ofdit God is wat direk aan die woord is,of God deur die profete, nog steedsbeskou as die Woord van God. Die historiese korrektheid van dieBybel word ook veronderstel, soosdie Nuwe Testament self getuig: Joh.1:1-3; Rom. 5:12-19; Luk. 11:51; 1Pet. 3:20, ens.

c. Die Bybel is slegs goddelik,son der enige menslike toe -voegings (die meganiese teorie)

In hierdie teorie word die passiwiteitvan die mens verabsoluteer, sodat diteindig in die meganiese inspi rasie-teorie. Dit beteken dat die Gees verbyof los van die persoonlikheid en stylvan die menslike skrywer beweeg het. In die volksmond word daarvangepraat dat die mens nou ŉ ‘robot’/‘pion’ geword het, wat alles net neer -skryf wat vir hom gedikteer word.Hierdie teorie is gewoonlik diespreek woordelike strooipop-argu -ment wat deur moderniste gebruikword om hulle wat in die onfeil -baarheid van die Skrif glo (organieseinspirasie leer), te etiketteer.3

Die Skrif se getuienis is egter dieteen oorgestelde. As ŉ mens dieverskillende boeke lees dan raak jyvan elke skrywer se eie karakter, stylen identiteit bewus (bv. Rom. 9:1-5).Dit bly egter God se Woord. d. Die Bybel is tegelykertyd god -delik en menslik, aangesien Goddie heilige skrywers wat in syNaam gespreek het, ten volle geïn -spireer het (die organiese teorie) Bavinck (Feenstra, 1972:17) stel ditsoos volg in sy Dogmatiek: “Onder dieorganiese inspirasie verstaan ons datdie Heilige Gees, nadat Hy die mens -like bewussyn van die skrywers opallerhande maniere voor berei het deurgeboorte, op voeding, natuurlike ga -wes, na denking, herinnering, onder -soek en lewensvorming, nou in, onderen by die spreke en op skrifstelling diegedagtes, woorde, taal en styl laatopkom het, wat die goddelike gedag -tes op die beste wyse vir mense vanallerlei stand, rang en volk kon ver -tolk.”Dit behels twee aspekte, naamlikorganiese én verbale inspirasie(Pache, 1969:72 e.v.):Organies: dit beteken dat die ge -heel, die totaliteit van die Skrif geïn -spireer is (2 Tim. 3:16,17; 1 Tess.2:13; Op. 22:18,19; Matt. 5:18;24:35).Verbaal: dit behels dat nie net diegeheel nie, maar ook die dele, die

2 Praes, part, passief, wat daarop dui datGod die bepalende faktor is deur dieGees.

3 “It never existed at any time during thepast century save in certain people’simagination.” (Feenstra, 1976:69).

Vervolg op bl. 19


spesifieke woorde geïnspireer is(Joh. 6:63; Jer. 1:7,9; 15:19; 26:2; 1Kor. 2:13,16; Matt. 22:45; Joh.10:33-36; Gal. 3:16; Hebr. 1:5-9;Heb. 2:6-8; ens (hierdie teks -gedeeltes wys daarop dat betekenisook afhanklik is van spesifiekewoorde of een woord). Soos Christus waaragtig God enmens is, maar sonder sonde, so isdie Bybel Gods Woord, maar sondergebrek (Feenstra, 1972:17). Wat diebenaming betref, is die Bybel nieGod se Woord en die mens se woordnie. Nee, dit is en bly God se Woordalleen, wel deur bemiddeling vanmense geskryf. Net soos wat ŉ violisMozart se 6de simfonie speel metdie totaliteit van sy menswees, entog bly dit Mozart se simfonie, netsohet die menslike skrywers met hulhele menswees die Skrif geskryf,maar dit bly God se Woord. Daar isnie twee outeurs met Mozart sesimfonie nie, netso is daar nie tweeouteurs by die Skrif nie. Die enigsteOuteur is die HERE God, deur syGees. Ons lees in die Woord nie:“En die mensewoord het tot ...gekom” nie, nee, dit is: “En God seWoord het tot ... gekom ...” (sienveral Paulus se aanhalings in Rom.9 -11). Die verbaal-organiese Skrifbe skouingkom daarom pragtig tot uiting in diegereformeerde slagspreuk: sola ettota Sarca Scriptura = die Skrif endie hele Skrif alleen.

2. Die gesag van die Heilige Skrif Die Bybel het gesag, nie omdat grootleiers en mense daarin optree nie,maar alleen omdat die Bybel vanGod kom (Heyns, 1988:29): “Daar -om noem ons sulke geskrifte dieheilige en Goddelike Skrif.” (Neder -landse Geloofsbelydenis: art. 3). Indie NGb bely ons soos volg oor diegesag van die Bybel:

Ons aanvaar al hierdieboeke, en hulle alleen, asheilig en kanoniek om onsgeloof daarna te rig,daarop te grondves endaarmee te bevestig. Onsglo ook sonder twyfel alleswat daarin vervat is, niejuis omdat die kerk hulle

aanvaar en as sodanigbeskou nie maar veralomdat die Heilige Gees inons hart getuig dat hullevan God is. Hulle het ookdie bewys daarvan inhulleself, aan gesien selfsdie blindes kan tas dat diedinge wat daarin voorspelis, plaasvind.

Die Gees van God en die getuienisvan die Skrif self is die enigste enfinale gesag. Wat ons in die Skriflees, sê God met absolute gesag viralle mense, in alle tye en alle plekke.Wie nie onvoorwaardelik daarvoorbuig nie, maak God tot ŉ leuenaar endaarom is Skrifkritiek so gevaarlik(Feenstra, 1972:17). Die laaste uit -spraak in enige saak is: Daar is ge -skrywe (Matt. 4:4 e.v.). Dit is wel no -dig om tussen historiese en norma -tiewe gesag te onderskei, d.w.s. dathistoriese gebeure gesagvol is, bv. datwat dit sê volkome en betroubaar is,maar dat dit nie noodwendig deurgelowiges vandag gedoen hoef teword nie. Normatiewe gesag dui opbv. die handhawing van die Tien Ge -booie vandag. Dit beteken ook nienoodwendig dat alle wette gesag -hebbend is in die sin dat dit gedoenmoet word nie, maar wel dat die waar -heid daaragter gehandhaaf word. DieNGb: artikel 25 probeer ook hierinbehulpsaam wees:

Ons glo dat die sere -monies en heenwysingsvan die wet met die komsvan Christus opgehou heten dat alle vooraf ska -duwing tot ŉ einde gekomhet. Die gebruik daarvanmoet derhalwe onder dieChristene afgeskaf word.Die waarheid en inhouddaarvan bly nogtans virons in Christus Jesusbestaan: in Hom hethierdie seremonies enheenwysings juis hullevervulling. Ons gaan ooknog voort om diegetuienisse van die wet endie profete te gebruik omons in die evangelie tebevestig en ook om onslewe in alle eerbaarheidtot eer van God envolgens sy wil in te rig.

Vir vandag is dit belangrik datpredikante, teoloeë, kerkrade, ens.,duidelik moet verstaan dat hul die

gesag van Christus en sy Woordmoet bedien, en nie menslike magnie. Uiteindelik moet alle mense, ofhul Christene is of nie, buig voor diegesag van God se Woord:“13 Die hoofsaak van alles watgehoor is, is: Vrees God en hou sygebooie; want dit geld vir alle mense.14 Want God sal elke werk bring indie gerig wat kom oor al die verborgedinge, goed of sleg.” (Pred. 12)“48 Wie My verwerp en my woordenie aanneem nie, het een wat homoordeel: die woord wat Ek gespreekhet, dit sal hom oordeel in die laastedag.” (Joh. 12)“30 God het dan die tye van onkundeoorgesien en verkondig nou aan aldie mense oral dat hulle hul moetbekeer, 31 omdat Hy ŉ dag bepaalhet waarop Hy die wêreld in ge -regtigheid sal oordeel deur ŉ Manwat Hy aangestel het, en Hy het hier -van aan almal sekerheid gegee deurHom uit die dode op te wek.” (Hand.17)“19 Nou weet ons dat alles wat diewet sê, hy dit sê vir die wat onder diewet is, sodat elke mond gestop endie hele wêreld voor God doem -waardig kan wees” (Rom. 3)

Indien iemand dus die gesag van dieSkrif verwerp, dan verwerp hy Godself.

3. Die genoegsaamheid van dieHeilige Skrif vir die hele leweBaie mense meen die Skrif is net‘genoegsaam’ vir die redding, maarnie die res van ons lewe van geloofen morele besluite nie. Dit staansentraal dat die Skrif oor God seheerskappy in Christus gaan:“Dit is die woorde wat Ek met julle

gespreek het toe Ek nog by jullewas, dat alles wat oor My geskryweis in die wet van Moses en dieprofete en die psalms, vervul moetword.” (Luk. 24:44. sien ook vers 27;asook 1 Kor. 2:2). Die gevaar is egter om ŉ ‘kánon’binne die Kánon te skep, nl. datalleen die verlossingsleer in die Skrifbelangrik is, en die res is vansekondêre belang. In baie gevalleeindig dit daarin dat baie gedeeltes

Vervolg van bl. 18

Vervolg op bl. 20


Die Hoofbestuur van die VCHO ver -klaar hiermee dat die stand punte vanouteurs in Roeping en Riglyne nienoodwendig die amptelike standpuntvan die VCHO is nie.

ROEPINGen

RIGLYNE

REDAKTEUR: Ds C. BesterKERNREDAKSIE: Prof A.W.G. Raath,Prof D.F.M.Strauss.

HOOFBESTUUR

Prof A.W.G. Raath (Bloemfon tein, Voor -sitter), Prof P.H. Stoker (Pot chef stroom,On der voor sitter), Ds S. le Cornu (Carl -ton ville), Ds G. van Heerden (De Deur),Ds R. Bain (Potchefstroom), Prof I.H.Horn (Pre toria), Ds G. Opperman(Brits), Dr H.G. Stoker (Pretoria), ProfE.J. van Niekerk (Pretoria).

Gekoöpteerde lede: Ds H. Hefer(Brak pan), F.A. van Deventer (Pre to -ria), Prof J.A.E. Adendorff (Ger mis -ton), ds J.J. Viljoen (Pretoria), en drA.L.A. Buys (Pretoria).

Uitvoerende Beampte: Mnr H.J. Hayes

Die Uitvoerende BeamptePosbus 1824Van Schalkwykstraat 21, UniversitasBloemfontein9300 / 9301Tel. (051) 525 2267 of

(051) 525 2341Faks (051) 522 4513E-pos: [email protected]

Tuisblad:http://www.vcho.co.za

50(1999)

van die Skrif selfs verwerp word as‘onchristelik’, waarvan Marcion in dievroeë kerk ŉ goeie voorbeeld is.Vandag is daar sektes wat ook grootdele van die Skrif verwerp sonderSkrifgronde, met hul “WWJD = whatwould jesus do” kultus. In goeie gelowige kringe kom dit totuiting in die verskraling van dieKoninkrykvisie en eindig dit in ŉvorm van piëtisme. Die lyn van dieLutherse reformasie het hierdie ge -vaar geloop. Teenoor dit het Calvynen die gereformeerde reformasie ge -staan, waarin die verlossingsleer asdie sentrale tema gesien is, maar datdit alles ten doel het die eer van God.In die teologie sien ons iets daarvanin die benaminge “Openbaringsge -skiede nis” en “Heilsgeskiedenis”.Laasge noemde is reg en waar, maardie gevaar van reduksie na dieverlossing alleen, kan plaasvindsonder die nodige ‘deurgaande’ re -for masie. Ten einde moet die HeiligeSkrif self aan die woord kom omhierdie vraag te beantwoord. Pau -lus, die “teoloog” van die regver -diging en die verlossing uit genadealleen, skryf soos volg onder leidingvan die Outeur van die Skrif:

“14 Maar bly jy in wat jygeleer het en waarvan jyverseker is, omdat jy weetvan wie jy dit geleer het,15 en dat jy van kleins afdie heilige Skrifte ken watjou wys kan maak tot

saligheid deur die geloof inChristus Jesus. 16 Diehele Skrif is deur Godingegee en is nuttig totlering, tot weer legging, totteregwysing, tot on der -wysing in die geregtigheid,17 sodat die mens vanGod volkome kan wees,vir elke goeie werkvolkome toegerus.” 2 Tim.3

Uit hierdie gedeelte is dit duidelik datten minste twee aspekte van belangis, en deel van die ‘sentrale bood -skap’ van die Bybel vorm:i. die verlossing: wat jou wys kanmaak tot saligheid deur die geloof inChristus Jesus, enii. die heiligmaking/diens: sodat diemens van God volkome kan wees,vir elke goeie werk volkome toe ge -rus.Dalk moet ŉ mens nie van twee sen -trale temas, nl. Christus en die eervan God praat nie, maar eerder vaneen, nl. die verlossing en heilig -making wat dit ten doel het: die eeren die lof aan God Drie-enig (Rom.11:33-36). Die ‘eer van God’ is dusdie doel van die verlossing en heilig -making van sy kerk.

SlotDit is belangrik dat gelowiges en ge -meentes vashou aan die inspirasie,ge sag en genoegsaamheid van dieHeilige Skrif. Sonder die Woord watons hele lewenspad belig – per -soonlik, in die gesin, gemeentelik, in

die gemeenskap, insluitende alle op -voeding, onderwys en wetenskap –wandel ons in die duisternis en isdaar geen toekoms nie (Ps. 36:10;Ps. 119:9, 105; Jes. 8:20; Matt. 4:4;2 Tim. 3:15-17).

BronnelysBelydenisskrifte. Logos information sy -

stems. NG Kerk Uitgewers:, Kaap -stad, [Online] Available: LogosLibrary System.

Bybel. 1953. Die Bybel: dit is die ganseHeilige Skrif wat al die kanoniekeboeke van die Ou en die NuweTestament bevat. Kaapstad: Bybel -genootskap Van Suid-Afrika.

Conn, H.M., 1973. Contemporary worldtheo logy. A layman’s guidebook.Phi llips burg, NJ: P&R.

Feenstra, J.G. 1972. Leer en lewe.Bloem fontein: Sacum Beperk.

Gispen, W.H, Oosterhoff, B.J. & Rid -derbos, H.N., (Eds) 1977. Bybelseensiklo pe die. Kaapstad: VerenigdeProtestantse Uitgewers. [Online]Available: Logos Library System.

Heyns, J.A. 1988. Dogmatiek. Kaap stad:NGKB.

Pache, R. 1969. The Inspiration andautho rity of Scripture. Chicago:Moody Press.

Reymond, R.L. 2003. Jesus, Divine Mes -siah: The New and the Old Testa -ment Witness. Ross-shire: Mentor.

Ridderbos, H.N. 1988. Redemptivehistory and the New Testamentscriptures. Phillipsburg, NJ: P&R.

Van Bruggen, J. 1978. The future of theBible. New York: Thomas Nelson.

Vervolg van bl. 19

Documents

S VCHO SY DOEL SKRIFLIG Psalm 19:1-7vcho.co.za/wp-content/uploads/2017/12/Sep-2010.pdfen te werk – vgl. Hand. 1:8 n Jaargang 58 Nr. 2 ISSN 1029-8754 September 2010 TERMYNBLAD VAN