ILLUSIONSSABINA SHIKHLINSKAYA

multimedia installation

İLLÜZİYALARSABİNA ŞİXLİNSKAYA

multimediya instalyasiya

İLLÜZİYALARSABİNA ŞİXLİNSKAYA

multimediya instalyasiya

Müasir cəmiyyə�n bölüşdüyü niyyətlərin, habelə ən çox rast gəlinən şiddətli arzuların obrazlarını kinayəli şəkildə əks etdirən və canlandıran bu sərgidə 7 neon işıq və video instalyasiyalar nümayiş olunur. İnstalyasiyaların adları – Hakimiyyət, Şan-Şöhrət, Azadlıq, Seçim, Xoşbəxtlik, Üfüqlər və Təbiətdir.

Nümayiş olunan əsərlərin təməlini bəşəriyyə� maraqlandıran ən zəruri suallardan biri – “malik olmaq və ya var olmaq?” haqqında düşüncələr təşkil edir.

Məşhur psixoanali�k və freydo-marksist Erix Fromm “Malik olmaq və ya var olmaq?” adlı fundamental əsərində qeyd edirdi ki, bəşəriyyə�n hüdudsuz səadət, azadlıq, bolluq və təbiət üzərində hökmranlıqla bağlı ümidləri məhz sənayeləşmə erasının gəlişinə təsadüf edir. Eh�mal olunurdu ki, qeyri-məhdud istehsal hədsiz istehlakı yaradacaq və beləliklə, bolluq vəziyyə�nə gə�rib çıxaracaq. Lakin, nə�cədə bu hal yalnız malik olmaq seçimini var olmaq seçimindən üstün tutan materialist cəmiyyə�n formalaşmasına səbəb oldu.

Mən məqsədyönlü şəkildə neon işığının is�fadə olunduğu əsərlərimi seçdim, çünki o, müasir reklamçılıqda parlaqlıq və rəng xassələri sayəsində geniş is�fadə olunan bir ifadə vasitəsidir. Məqsədim – müasir cəmiyyətdə materialist niyyətlərin cazibədarlığı və məşhurluğu ilə bağlı tənqidi və istehzalı baxışların nümayiş etdirilməsi olduğundan, təqdim olunan əsərlərdə vizual və seman�k xəyaliliyin əks olunması üçün neon işığı ən mükəmməl ifadə vasitəsidir.

RƏSSAMIN SÖZÜ Sabina Şixlinskaya

Выставочный проект состоит из 7 свето-неоновых и видео инсталляций, которые в аллегорической форме отражают образы наиболее распространенных желаний и устремлений большинства представителей современного общества. Названия инстал-ляций «Власть», «Слава», «Свобода», «Выбор», «Счастье», «Природа», «Горизонты»..

В основе концепции проекта – размышления над известным философским вопросом «Иметь или быть?» – исследующим вопросы духовной сферы человека и различные аспекты взаимоотношений человека и общества.

В одноименной работе «Иметь или быть?» психоаналитик и философ-фрейдомарк-сист Эрих Фромм пишет о том, что надежды человечества на безграничное счастье и свободу, материальное изобилие и господство над природой достигли своего максимума, когда началась промышленная эра. Предполагалось, что неограниченное производство приведёт к неограниченному потреблению. Но все это привело лишь к тому, что современное общество стало материалистическим, и теперь предпочитает «иметь», а не «быть».

Неон, выбран мною как материал, широко применяемый в современной рекламной сфере и привлекающий потребителя своими световыми и цветовыми эффектами. И так как в выставочном проекте «ИЛЛЮЗИИ» мною поставлена художественная задача критического и отчасти иронического ракурса взгляда на привлекательность и популярность в современном обществе материалистических устремлений, то неон как материал абсолютно соответствует визуальной и смысловой «иллюзорности» представленных композиций.

This exhibition project includes seven neon light and video installations that symbolise and evoke the images of the prevailing longings and aspirations of today's society. The titles of the installations are: 'Power', 'Fame', 'Freedom', 'Choice', 'Happiness', 'Horizons' and 'Nature'.

The underlying concept for the works is a reflection on that most essential philosophical human question: 'to have or to be?'

Psychoanalyst and Freudo-Marxist, Erich Fromm, wrote in his seminal work To have or to be? about the idea of human hopes for boundless happiness, freedom, affluence and domination over nature, with the advent of the industrial age. Unlimited production was supposed to lead to limitless consumption and so bring fulfilment. However, this is largely responsible for the current materialistic state of the general public that simply selects the option of 'to have' rather than 'to be'.

I specifically selected neon as my medium since it is widely used in modern advertising, grabbing the attention of the consumers due to its luminosity and color. As I set a goal of demonstrating the critical and ironic perspectives of the appeal and popularity of materialistic aspirations in modern society, neon is the ideal medium to demonstrate these visual and semantic delusory qualities within the exhibited works.

ОТ АВТОРАСабина Шихлинская

ARTIST STATEMENTSabina Shikhlinskaya

2 3

Müasir cəmiyyə�n bölüşdüyü niyyətlərin, habelə ən çox rast gəlinən şiddətli arzuların obrazlarını kinayəli şəkildə əks etdirən və canlandıran bu sərgidə 7 neon işıq və video instalyasiyalar nümayiş olunur. İnstalyasiyaların adları – Hakimiyyət, Şan-Şöhrət, Azadlıq, Seçim, Xoşbəxtlik, Üfüqlər və Təbiətdir.

Nümayiş olunan əsərlərin təməlini bəşəriyyə� maraqlandıran ən zəruri suallardan biri – “malik olmaq və ya var olmaq?” haqqında düşüncələr təşkil edir.

Məşhur psixoanali�k və freydo-marksist Erix Fromm “Malik olmaq və ya var olmaq?” adlı fundamental əsərində qeyd edirdi ki, bəşəriyyə�n hüdudsuz səadət, azadlıq, bolluq və təbiət üzərində hökmranlıqla bağlı ümidləri məhz sənayeləşmə erasının gəlişinə təsadüf edir. Eh�mal olunurdu ki, qeyri-məhdud istehsal hədsiz istehlakı yaradacaq və beləliklə, bolluq vəziyyə�nə gə�rib çıxaracaq. Lakin, nə�cədə bu hal yalnız malik olmaq seçimini var olmaq seçimindən üstün tutan materialist cəmiyyə�n formalaşmasına səbəb oldu.

Mən məqsədyönlü şəkildə neon işığının is�fadə olunduğu əsərlərimi seçdim, çünki o, müasir reklamçılıqda parlaqlıq və rəng xassələri sayəsində geniş is�fadə olunan bir ifadə vasitəsidir. Məqsədim – müasir cəmiyyətdə materialist niyyətlərin cazibədarlığı və məşhurluğu ilə bağlı tənqidi və istehzalı baxışların nümayiş etdirilməsi olduğundan, təqdim olunan əsərlərdə vizual və seman�k xəyaliliyin əks olunması üçün neon işığı ən mükəmməl ifadə vasitəsidir.

RƏSSAMIN SÖZÜ Sabina Şixlinskaya

Выставочный проект состоит из 7 свето-неоновых и видео инсталляций, которые в аллегорической форме отражают образы наиболее распространенных желаний и устремлений большинства представителей современного общества. Названия инстал-ляций «Власть», «Слава», «Свобода», «Выбор», «Счастье», «Природа», «Горизонты»..

В основе концепции проекта – размышления над известным философским вопросом «Иметь или быть?» – исследующим вопросы духовной сферы человека и различные аспекты взаимоотношений человека и общества.

В одноименной работе «Иметь или быть?» психоаналитик и философ-фрейдомарк-сист Эрих Фромм пишет о том, что надежды человечества на безграничное счастье и свободу, материальное изобилие и господство над природой достигли своего максимума, когда началась промышленная эра. Предполагалось, что неограниченное производство приведёт к неограниченному потреблению. Но все это привело лишь к тому, что современное общество стало материалистическим, и теперь предпочитает «иметь», а не «быть».

Неон, выбран мною как материал, широко применяемый в современной рекламной сфере и привлекающий потребителя своими световыми и цветовыми эффектами. И так как в выставочном проекте «ИЛЛЮЗИИ» мною поставлена художественная задача критического и отчасти иронического ракурса взгляда на привлекательность и популярность в современном обществе материалистических устремлений, то неон как материал абсолютно соответствует визуальной и смысловой «иллюзорности» представленных композиций.

This exhibition project includes seven neon light and video installations that symbolise and evoke the images of the prevailing longings and aspirations of today's society. The titles of the installations are: 'Power', 'Fame', 'Freedom', 'Choice', 'Happiness', 'Horizons' and 'Nature'.

The underlying concept for the works is a reflection on that most essential philosophical human question: 'to have or to be?'

Psychoanalyst and Freudo-Marxist, Erich Fromm, wrote in his seminal work To have or to be? about the idea of human hopes for boundless happiness, freedom, affluence and domination over nature, with the advent of the industrial age. Unlimited production was supposed to lead to limitless consumption and so bring fulfilment. However, this is largely responsible for the current materialistic state of the general public that simply selects the option of 'to have' rather than 'to be'.

I specifically selected neon as my medium since it is widely used in modern advertising, grabbing the attention of the consumers due to its luminosity and color. As I set a goal of demonstrating the critical and ironic perspectives of the appeal and popularity of materialistic aspirations in modern society, neon is the ideal medium to demonstrate these visual and semantic delusory qualities within the exhibited works.

ОТ АВТОРАСабина Шихлинская

ARTIST STATEMENTSabina Shikhlinskaya

2 3

5

Köklərin işığı, 2013, neon işığından instalyasiya, 300 x 700 x 60 sm, Bakı Landmark Kompleksinə məxsusdurThe Light of The Roots, 2013, neon light installation, 300 x 700 x 60 cm. Courtesy of the Landmark Complex Baku, Azerbaijan

5

Köklərin işığı, 2013, neon işığından instalyasiya, 300 x 700 x 60 sm, Bakı Landmark Kompleksinə məxsusdurThe Light of The Roots, 2013, neon light installation, 300 x 700 x 60 cm. Courtesy of the Landmark Complex Baku, Azerbaijan

məlumatın daimi axını səbəbindən daha böhranlı vəziyyətə düşüb. Mövzunun və neon kimi məxsusi vəsaitin fəlsəfi izahı məntiqi olaraq yeddi işıq və video instalyasiyaların birləşdiyi İLLÜZİYALAR layihəsində özünü büruzə verir. Təqdim olunan əsərlər silsiləsində hər birisi ayrı-ayrılıqda nümayiş edilə bilən incəsənət işləri göstərilir. Əsərlər sənaye və İnternet dövründə yaşayan insanların istək və mətləblərini (“Hakimiyyət”, “Şan-Şöhrət”, “Azadlıq”, “Seçim”, “Xoşbəxtlik”, “Üfüqlər” və “Təbiət”) kinayə ilə təsvir edir.

Bəzi instalyasiyalar, misal üçün, heç bir məkana aparmayan təsviri pilləkən və ya hər tərəfdə kameralar quraşdırıldığı və üzərində rişxəndlə Azad Məkan yazıldığı otaq minimalizm və yığcam illüstrasiyalar üslubunda işlənərək hazırlanıb.

Daha çox laylara və daha dolaşıq struktura malik olan növbəti instalyasiyada quraşdırılmış fərdi məkan, habelə bir neçə fəaliyyəti (yelləncəkdə qızın yellənməsini, qaynaq aparatı ilə işləyən insanı və ön planda əleyhqaz geyinmiş kişinin işləməsini) eyni zamanda nümayiş etdirən mürəkkəb video çarx birləşdirilir. Bəzi rəmzi şose görüntüləri gözə görünən üfüq xətti istiqamətində irəliləyən avtomobili və ya məşhur, nağıllardan tanınan Qızıl Balıq personajına öz arzularını səsləndirilən müxtəlif dodaqları əks etdirməklə həddən ziyadə təsiredici rol oynayır.

Sabina Şixlinskaya heç bir əxlaqi-nəsihətin və ya kənardan aldadıcılığı, cəfəngiyatı, məftunluğu və s. nümayiş etdirən qondarma ibrətamiz davranışın olmadığı, fani dəyərlərin xəyali dünyasına səyahəti təklif edir.

Sərginin sonunda bəstəkar və publisist Elmir Mirzoyev tərəfindən açıqlanan Maleviçin məşhur “Qara kvadrat” əsərini xatırladan və Kəbənin mücəssəməsinə eyham vuran, fəzaya qərq edilmiş, ikimənalı qara kvadrat formasında olan bir əsər nümayiş olunur. Çarlz Ayvzın “Cavabsız qalmış sual” əsəri yuxarıda qeyd olunan işin qeyri-müəyyən mənasına aydınlıq gətirir, fəqət “İLLÜZİYALAR” layihəsi özündə qəti cavab ehtiva etmir. Sabinə Şixlinskayanın söylədiyinə görə: “Məsələnin dərkedilməzliyi sərgi başlığının məğzində – “İLLÜZİYALAR” sözündə açıqlanır”.

“İLLÜZİYALAR” layihəsi təsiredici, vizual tarixçə vasitəsilə nəql olunmuş, fəlsəfi elmi-bəyan üzərində cəmləşən incəsənət enerjisi, bacarıqları və ilhamı nəticəsində reallaşdırılan həlledici sınaq rolunu oynayır.

“Malik olmaq və ya var olmaq?” – Sabina Şixlinskayanın neon işığının xüsusiyyətlərini ifadə edən multimedia layihəsi, Marşal Maklüenin məşhur “Vəsait İsmarışdır” aforizminə yeni baxış əta edir: hər bir vəsait, əks etdirdiyi məzmundan asılı olmayaraq, təkraredilməz ismarışı bildirən özünəməxsus təsir nəticəsinə malikdir.

Həqiqətən də, neon işığı məxsusi tarixə sahib olan təsiredici vizual ifadə vəsaitidir və xəyali meqapolislər və işıqlı reklamla əlaqələndirilən sistemdir. Bundan başqa, o, şübhəsiz ki, konseptual incəsənətin klassikası ilə bağlı bir vəsaitdir, Brüs Naumanın 1967-ci ildə ərsəyə gətirdiyi “Həqiqi rəssam mistik həqiqətləri açmaqla dünyaya kömək edir” neon spiral yazısı bu sənətin bariz nümunəsidir.

Sabina Şixlinskaya neon işıqlarının vizual məzmunu ilə işləməyə başlayan rəssam və müstəqil kuratordur. O, müasir Azərbaycan incəsənətində məşhur olan bir rəssamdır, həmçinin, beynəlxalq incəsənət aləmində onu müxtəlif vəsaitlərdən istifadə edən və fərqli sahələrdə özünü sınayan şəxsiyyət kimi də tanıyırlar. Adətən, onun tədqiqat işi nəticəsində əmələ gələn incəsənət əsərləri tamaşaçılar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır və ilk dəfə fasadın tərtibatında istifadə etdiyi neon işığı sayaq daim cəsur təxəyyülə əsaslanır. Onun hazırladığı üçölçülü dekorativ panel, yəni işıqlı divar naxışı Bakının “Landmark” kompleksinin “Rotonda” adlı binasının portalı üzərində quraşdırılıb. Bu irihəcmli neon qrafikası üslubunda işlənib hazırlanan əsər qədimdən gələn tarixi və mədəni irsi əks etdirir. Bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən Sabina Şıxlinskaya, neon üzləməsi və işıq-diod panellərin quraşdırılması sahəsində on altı ilin təcrübəsinə malik, şüşə üfürmə və çərçivələrin hazırlanması üzrə mütəxəssis, iranlı rəssam Həyas Hüseyni ilə əməkdaşlığa başladı. Həmin sənətkar birliyi nəticəsində dərin təsir bağışlayan incəsənət əsəri yaradılmışdır. Həyas Hüseyninin peşəkar bacarıqları sayəsində Sabina Şixlinskayanın incəsənətlə bağlı fikirləri və planları reallaşdırıldı.

Əsərlərin məzmunu haqqında söhbət açıldıqda, Sabina Şixlinskaya qeyd etdi ki, tarixi amil daim mövcud mədəniyyətin təməlini təşkil edir və hər bir incəsənət forması müxtəlif dövrləri birləşdirən məcazi işıq vasitəsilə keçmiş təcrübələrə əsaslanır. Bu səpgidə Qobustan və onun rəmzlərinin əhəmiyyəti bir daha vurğulanmış olur. Səciyyəvi qadın siluetləri - ailə ocağı və əbədi yaşamı əks etdirir, qayıq rəmzi isə təbiətin fəth olunmasını və sivilizasiyanın keçdiyi enişli-yoxuşlu cığırları əks etdirən bütün mifoloji obrazların məcmusudur. Neon işıqlarının rəngləri də müvafiq assosiasiyalar doğurur: mavi - səma və dəniz rəngidir, qırmızı - həyat enerjisini əks etdirir, sarı isə- günəş və atəşi bildirir.

Açıq şəkildə ifadə olunmuş rəmzlərin mənaları bələdçiliyin olmasına rəğmən heç bir vəchlə tamaşaçıların qavrama imkanlarını məhdudlaşdırmır; sərgidə fərdi izahat və özünəməxsus qavrama üçün məkanlar da mövcuddur.

Yuxarıda qeyd olunan təcrübə sayəsində, Sabina Şixlinskaya 2014-cü ilin dekabr ayında Bakının Müasir İncəsənət Muzeyində nümayiş olunacaq “İLLÜZİYALAR” adlı irimiqyaslı multimedia layihəsini işləyib hazırlamaq qərarına gəldi. Sərgi əsərlərinin işlənib hazırlanması prosesində istifadə olunan əsas vəsait yenə də neon işığıdır, lakin bu zaman o, video çarxlarla və incəsənət predmetləri ilə əhatə olunur və “Malik olmaq və ya var olmaq?” kimi fəlsəfi sual vasitəsilə təqdim olunur.

Neon işıqların dünyası vizual effektlər sayəsində insanları cəzb edir, eyni zamanda, Jan Bodriyorun fetişi və ya məlumat fenomenin əsas dəyər kimi çıxış etdiyi aşkar materializm şəraitində istehlakçı cəmiyyətin mübtəlalığına çevrilmiş hakimiyyət əlamətini mükəmməl ifadə etdiyi yazılarında əks olunan dövrün rəmzi işarəsinə dönüb. “Biz artıq daha çox məlumatın və daha az mənanın olduğu dünyada yaşayırıq” (Jan Bodriyor, “Görüntü və Simulyasiya”).

Bu cür gerçəklik şəraitində, təbii olaraq, Erix Frommun “Malik olmaq və ya var olmaq?” adlı məşhur əsəri ilə əlaqələndirilən və İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı dövrlə bağlı olan digər bir mövzunun peyda olması zəruridir. Yuxarıda qeyd olunan və keçən əsrin 70-ci illərində ən çox satılan əsərdə həmin ifrat materializm dövrü marksist və neo-freydist nəzəriyyələri ilə izah olunur, məna axtarışını əşyalar və hakimiyyət həvəsi ilə əvəz edən ekzistensial boşluq cəmiyyətinə isə nifrət ifadə olunur.

Bizim dövrdə həmin məsələ yenə də əhəmiyyətini qoruyub saxlayır və qarmaqarışıq

Neon işıqlandırmanın İLLÜZİYALARI

Xatuna Xabulianiİncəsənət tənqidçisi

6 7

Köklərin işığı, 2013neon işığından instalyasiya300 x 700 x 60 smBakı Landmark Kompleksinəməxsusdur

The Light of The Roots, 2013Neon light installation 300 x 700 x 60 cmCourtesy of the Landmark Complex Baku, Azerbaijan

məlumatın daimi axını səbəbindən daha böhranlı vəziyyətə düşüb. Mövzunun və neon kimi məxsusi vəsaitin fəlsəfi izahı məntiqi olaraq yeddi işıq və video instalyasiyaların birləşdiyi İLLÜZİYALAR layihəsində özünü büruzə verir. Təqdim olunan əsərlər silsiləsində hər birisi ayrı-ayrılıqda nümayiş edilə bilən incəsənət işləri göstərilir. Əsərlər sənaye və İnternet dövründə yaşayan insanların istək və mətləblərini (“Hakimiyyət”, “Şan-Şöhrət”, “Azadlıq”, “Seçim”, “Xoşbəxtlik”, “Üfüqlər” və “Təbiət”) kinayə ilə təsvir edir.

Bəzi instalyasiyalar, misal üçün, heç bir məkana aparmayan təsviri pilləkən və ya hər tərəfdə kameralar quraşdırıldığı və üzərində rişxəndlə Azad Məkan yazıldığı otaq minimalizm və yığcam illüstrasiyalar üslubunda işlənərək hazırlanıb.

Daha çox laylara və daha dolaşıq struktura malik olan növbəti instalyasiyada quraşdırılmış fərdi məkan, habelə bir neçə fəaliyyəti (yelləncəkdə qızın yellənməsini, qaynaq aparatı ilə işləyən insanı və ön planda əleyhqaz geyinmiş kişinin işləməsini) eyni zamanda nümayiş etdirən mürəkkəb video çarx birləşdirilir. Bəzi rəmzi şose görüntüləri gözə görünən üfüq xətti istiqamətində irəliləyən avtomobili və ya məşhur, nağıllardan tanınan Qızıl Balıq personajına öz arzularını səsləndirilən müxtəlif dodaqları əks etdirməklə həddən ziyadə təsiredici rol oynayır.

Sabina Şixlinskaya heç bir əxlaqi-nəsihətin və ya kənardan aldadıcılığı, cəfəngiyatı, məftunluğu və s. nümayiş etdirən qondarma ibrətamiz davranışın olmadığı, fani dəyərlərin xəyali dünyasına səyahəti təklif edir.

Sərginin sonunda bəstəkar və publisist Elmir Mirzoyev tərəfindən açıqlanan Maleviçin məşhur “Qara kvadrat” əsərini xatırladan və Kəbənin mücəssəməsinə eyham vuran, fəzaya qərq edilmiş, ikimənalı qara kvadrat formasında olan bir əsər nümayiş olunur. Çarlz Ayvzın “Cavabsız qalmış sual” əsəri yuxarıda qeyd olunan işin qeyri-müəyyən mənasına aydınlıq gətirir, fəqət “İLLÜZİYALAR” layihəsi özündə qəti cavab ehtiva etmir. Sabinə Şixlinskayanın söylədiyinə görə: “Məsələnin dərkedilməzliyi sərgi başlığının məğzində – “İLLÜZİYALAR” sözündə açıqlanır”.

“İLLÜZİYALAR” layihəsi təsiredici, vizual tarixçə vasitəsilə nəql olunmuş, fəlsəfi elmi-bəyan üzərində cəmləşən incəsənət enerjisi, bacarıqları və ilhamı nəticəsində reallaşdırılan həlledici sınaq rolunu oynayır.

“Malik olmaq və ya var olmaq?” – Sabina Şixlinskayanın neon işığının xüsusiyyətlərini ifadə edən multimedia layihəsi, Marşal Maklüenin məşhur “Vəsait İsmarışdır” aforizminə yeni baxış əta edir: hər bir vəsait, əks etdirdiyi məzmundan asılı olmayaraq, təkraredilməz ismarışı bildirən özünəməxsus təsir nəticəsinə malikdir.

Həqiqətən də, neon işığı məxsusi tarixə sahib olan təsiredici vizual ifadə vəsaitidir və xəyali meqapolislər və işıqlı reklamla əlaqələndirilən sistemdir. Bundan başqa, o, şübhəsiz ki, konseptual incəsənətin klassikası ilə bağlı bir vəsaitdir, Brüs Naumanın 1967-ci ildə ərsəyə gətirdiyi “Həqiqi rəssam mistik həqiqətləri açmaqla dünyaya kömək edir” neon spiral yazısı bu sənətin bariz nümunəsidir.

Sabina Şixlinskaya neon işıqlarının vizual məzmunu ilə işləməyə başlayan rəssam və müstəqil kuratordur. O, müasir Azərbaycan incəsənətində məşhur olan bir rəssamdır, həmçinin, beynəlxalq incəsənət aləmində onu müxtəlif vəsaitlərdən istifadə edən və fərqli sahələrdə özünü sınayan şəxsiyyət kimi də tanıyırlar. Adətən, onun tədqiqat işi nəticəsində əmələ gələn incəsənət əsərləri tamaşaçılar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır və ilk dəfə fasadın tərtibatında istifadə etdiyi neon işığı sayaq daim cəsur təxəyyülə əsaslanır. Onun hazırladığı üçölçülü dekorativ panel, yəni işıqlı divar naxışı Bakının “Landmark” kompleksinin “Rotonda” adlı binasının portalı üzərində quraşdırılıb. Bu irihəcmli neon qrafikası üslubunda işlənib hazırlanan əsər qədimdən gələn tarixi və mədəni irsi əks etdirir. Bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən Sabina Şıxlinskaya, neon üzləməsi və işıq-diod panellərin quraşdırılması sahəsində on altı ilin təcrübəsinə malik, şüşə üfürmə və çərçivələrin hazırlanması üzrə mütəxəssis, iranlı rəssam Həyas Hüseyni ilə əməkdaşlığa başladı. Həmin sənətkar birliyi nəticəsində dərin təsir bağışlayan incəsənət əsəri yaradılmışdır. Həyas Hüseyninin peşəkar bacarıqları sayəsində Sabina Şixlinskayanın incəsənətlə bağlı fikirləri və planları reallaşdırıldı.

Əsərlərin məzmunu haqqında söhbət açıldıqda, Sabina Şixlinskaya qeyd etdi ki, tarixi amil daim mövcud mədəniyyətin təməlini təşkil edir və hər bir incəsənət forması müxtəlif dövrləri birləşdirən məcazi işıq vasitəsilə keçmiş təcrübələrə əsaslanır. Bu səpgidə Qobustan və onun rəmzlərinin əhəmiyyəti bir daha vurğulanmış olur. Səciyyəvi qadın siluetləri - ailə ocağı və əbədi yaşamı əks etdirir, qayıq rəmzi isə təbiətin fəth olunmasını və sivilizasiyanın keçdiyi enişli-yoxuşlu cığırları əks etdirən bütün mifoloji obrazların məcmusudur. Neon işıqlarının rəngləri də müvafiq assosiasiyalar doğurur: mavi - səma və dəniz rəngidir, qırmızı - həyat enerjisini əks etdirir, sarı isə- günəş və atəşi bildirir.

Açıq şəkildə ifadə olunmuş rəmzlərin mənaları bələdçiliyin olmasına rəğmən heç bir vəchlə tamaşaçıların qavrama imkanlarını məhdudlaşdırmır; sərgidə fərdi izahat və özünəməxsus qavrama üçün məkanlar da mövcuddur.

Yuxarıda qeyd olunan təcrübə sayəsində, Sabina Şixlinskaya 2014-cü ilin dekabr ayında Bakının Müasir İncəsənət Muzeyində nümayiş olunacaq “İLLÜZİYALAR” adlı irimiqyaslı multimedia layihəsini işləyib hazırlamaq qərarına gəldi. Sərgi əsərlərinin işlənib hazırlanması prosesində istifadə olunan əsas vəsait yenə də neon işığıdır, lakin bu zaman o, video çarxlarla və incəsənət predmetləri ilə əhatə olunur və “Malik olmaq və ya var olmaq?” kimi fəlsəfi sual vasitəsilə təqdim olunur.

Neon işıqların dünyası vizual effektlər sayəsində insanları cəzb edir, eyni zamanda, Jan Bodriyorun fetişi və ya məlumat fenomenin əsas dəyər kimi çıxış etdiyi aşkar materializm şəraitində istehlakçı cəmiyyətin mübtəlalığına çevrilmiş hakimiyyət əlamətini mükəmməl ifadə etdiyi yazılarında əks olunan dövrün rəmzi işarəsinə dönüb. “Biz artıq daha çox məlumatın və daha az mənanın olduğu dünyada yaşayırıq” (Jan Bodriyor, “Görüntü və Simulyasiya”).

Bu cür gerçəklik şəraitində, təbii olaraq, Erix Frommun “Malik olmaq və ya var olmaq?” adlı məşhur əsəri ilə əlaqələndirilən və İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı dövrlə bağlı olan digər bir mövzunun peyda olması zəruridir. Yuxarıda qeyd olunan və keçən əsrin 70-ci illərində ən çox satılan əsərdə həmin ifrat materializm dövrü marksist və neo-freydist nəzəriyyələri ilə izah olunur, məna axtarışını əşyalar və hakimiyyət həvəsi ilə əvəz edən ekzistensial boşluq cəmiyyətinə isə nifrət ifadə olunur.

Bizim dövrdə həmin məsələ yenə də əhəmiyyətini qoruyub saxlayır və qarmaqarışıq

Neon işıqlandırmanın İLLÜZİYALARI

Xatuna Xabulianiİncəsənət tənqidçisi

6 7

Köklərin işığı, 2013neon işığından instalyasiya300 x 700 x 60 smBakı Landmark Kompleksinəməxsusdur

The Light of The Roots, 2013Neon light installation 300 x 700 x 60 cmCourtesy of the Landmark Complex Baku, Azerbaijan

'To Have or To Be' – the mul�media project by Sabina Shikhlinskaya, is based on neon, peculiarly rediscovering the famous aphorism by Marshall McLuhan – 'The Medium is a Message', as each medium, independent of the content it mediates, has its own effects which are its unique message.

Yes, neon is a very strong visual medium with its history and associa�on with the cool ligh�ng of illusive megapolises and colorful commercials; and undoubtedly with a classic of conceptual art – the neon spiral sign by Bruce Nauman: 'The True Ar�st Helps the World by Revealing Mys�c Truths' (1967).

Sabina Shikhlinskaya – ar�st and independent curator, has found her way to neon visual meanings. She is a current ar�st of the contemporary Azerbaijani art scene and also a well-known person in the interna�onal art world, who permanently experiments with different mediums as though to test her abili�es in various fields. As a rule the art produc�ons she gets as a result of her researching work are always successful and expressed in bold images as with the case of her first a�empt to work with neon, which was connected with facade design. The three-dimensional decora�ve panel, i.e. light graffi�, was built up above the portal at the Rotonda building at The Landmark Complex in Baku. It is a pre�y voluminous neon graphic work with content that goes further back to archaic historical and cultural codes. Thus began the collabora�on with Hayas Hoseini - master of glass-blowing and flame-working who lives and works in Iran and has sixteen years of experience with neon-bending and LEDs. This ar�s�c alliance has consequently produced some very impressive art pieces. Hayas Hoseini's refined skills guarantee Sabina Shikhlinskaya's ar�s�c ideas and sketches are excellently implemented.

Regarding the pieces' content, Sabina comments that historical factor always define exis�ng culture and that every ar�s�c form is sustained by the roots of past experiences through metaphorical light unifying different epochs. At this par�cular moment, the importance of Gobustan and its symbols were emphasized once again. Generic feminine silhoue�es signify keeping a healthy and eternally pulsa�ng life, while the boat summarizes all mythological images associated with the subduga�on of nature and the thorny path of civiliza�on. Neon colors also refer to relevant associa�ons: blue is the color of sky and sea; red of vital energy; and yellow of the sun and fire.

The openly declared meanings of the symbols in no way limit the audience's percep�on due to this guidance. There s�ll remains much free space for individual interpreta�ons.

This experience guided Sabina to start working on the large-scale mul�media project ILLUSIONS, presented in The Museum of Modern Art in Baku in December 2014. Again, the basic medium is neon, but in synthesis with video works and art objects unified by the philosophical ques�on: 'To Have or To Be?'

The world of neon a�racts with visual effects while at the same �me it becomes the symbolic sign of our epoch. This is perfectly expressed in Jean Baudrillard's wri�ngs on fe�shes or power's a�ributes which turned into the obsessions of consumerist society in the condi�ons of u�er materialism where the phenomena of informa�on serves as a central value: “We live in a world where there is more and more informa�on, and less and less meaning.” (Jean Baudrillard, Simulacra and Simula�on, 1981).

In this reality, one more topic of the post-Second World War discourse naturally arises, bringing us to the famous work by Erich Fromm – 'To Have or To Be?' This bestseller of the 1970s interprets the epoch of hyper materialism through Marxist and Neo-Freudian theories and discusses society as in an existen�al vacuum where the search for meaning was replaced by things and lust for power.

Nowadays this issue is s�ll relevant and seems even more cri�cal through the con�nuous flow of chao�c informa�on. The philosophical interpreta�on of the subject and the special

medium of neon were logically merged in the ILLUSIONS project, combining seven light and video installa�ons. The series presents independent art pieces, each of which can be presented as an autonomous work. They allegorically depict desires and aspira�ons of the people of the industrial and Internet eras: 'Power', 'Fame', 'Freedom', 'Choice', 'Happiness', 'Horizons', 'Nature'.

Some of these installa�ons are designed with a minimalist and concise iconography. For example, the neon graphic staircase leading to nowhere, or the ironic free zone with cameras observing from all sides.

The next installa�on, with more layered and complicated structure, represents a fabricated private space, beside which is also a more complicated video work where several human ac�ons are happening simultaneously: a girl on a swing, a man welding and another person in the front in a gas helmet. Some iconic highway images are very impressive, driving far to the visible horizon, next to a video with various lips pronouncing desires to a goldfish.

Sabina Shikhlinskaya offers a trip into an illusive world of temporary values without any moral admoni�on or didac�c displaying from a distance their delusion, absurdity, fascina�on and sophis�ca�on.

The exposi�on ends in an ambiguous work in the form of a black square absorbed by space; Elmir Mirzoev – composer, publicist and researcher in culturology, interprets it as a recalling of Malevich's 'Black Square' or hin�ng at Caaba's reincarna�on, in which the sound component of the installa�on is a medita�ve fragment from 'The Unanswered Ques�on' by Charles Ives, partly clarifying the vague meaning of the work. But the concept of ILLUSIONS itself does not implicate any conclusive answer. The incomprehensibility of this issue is in its very essence – ILLUSIONS, which Sabina Shikhlinskaya fully advocates.

ILLUSIONS can be considered as a crucial experiment by an ar�st concentra�ng her ar�s�c energy, skills and inspira�on on a philosophical rhetoric presented in an impressive visual story.

ILLUSIONS of neon illumina�ons

Khatuna Khabulianiart cri�c

8 9

İLLÜZİYALAR layihəsi üzərində proses: Hayas Hoseyni və Sabina ŞixlinskayaILLUSIONS production process,Hayas Hoseini and Sabina Shikhlinskaya

'To Have or To Be' – the mul�media project by Sabina Shikhlinskaya, is based on neon, peculiarly rediscovering the famous aphorism by Marshall McLuhan – 'The Medium is a Message', as each medium, independent of the content it mediates, has its own effects which are its unique message.

Yes, neon is a very strong visual medium with its history and associa�on with the cool ligh�ng of illusive megapolises and colorful commercials; and undoubtedly with a classic of conceptual art – the neon spiral sign by Bruce Nauman: 'The True Ar�st Helps the World by Revealing Mys�c Truths' (1967).

Sabina Shikhlinskaya – ar�st and independent curator, has found her way to neon visual meanings. She is a current ar�st of the contemporary Azerbaijani art scene and also a well-known person in the interna�onal art world, who permanently experiments with different mediums as though to test her abili�es in various fields. As a rule the art produc�ons she gets as a result of her researching work are always successful and expressed in bold images as with the case of her first a�empt to work with neon, which was connected with facade design. The three-dimensional decora�ve panel, i.e. light graffi�, was built up above the portal at the Rotonda building at The Landmark Complex in Baku. It is a pre�y voluminous neon graphic work with content that goes further back to archaic historical and cultural codes. Thus began the collabora�on with Hayas Hoseini - master of glass-blowing and flame-working who lives and works in Iran and has sixteen years of experience with neon-bending and LEDs. This ar�s�c alliance has consequently produced some very impressive art pieces. Hayas Hoseini's refined skills guarantee Sabina Shikhlinskaya's ar�s�c ideas and sketches are excellently implemented.

Regarding the pieces' content, Sabina comments that historical factor always define exis�ng culture and that every ar�s�c form is sustained by the roots of past experiences through metaphorical light unifying different epochs. At this par�cular moment, the importance of Gobustan and its symbols were emphasized once again. Generic feminine silhoue�es signify keeping a healthy and eternally pulsa�ng life, while the boat summarizes all mythological images associated with the subduga�on of nature and the thorny path of civiliza�on. Neon colors also refer to relevant associa�ons: blue is the color of sky and sea; red of vital energy; and yellow of the sun and fire.

The openly declared meanings of the symbols in no way limit the audience's percep�on due to this guidance. There s�ll remains much free space for individual interpreta�ons.

This experience guided Sabina to start working on the large-scale mul�media project ILLUSIONS, presented in The Museum of Modern Art in Baku in December 2014. Again, the basic medium is neon, but in synthesis with video works and art objects unified by the philosophical ques�on: 'To Have or To Be?'

The world of neon a�racts with visual effects while at the same �me it becomes the symbolic sign of our epoch. This is perfectly expressed in Jean Baudrillard's wri�ngs on fe�shes or power's a�ributes which turned into the obsessions of consumerist society in the condi�ons of u�er materialism where the phenomena of informa�on serves as a central value: “We live in a world where there is more and more informa�on, and less and less meaning.” (Jean Baudrillard, Simulacra and Simula�on, 1981).

In this reality, one more topic of the post-Second World War discourse naturally arises, bringing us to the famous work by Erich Fromm – 'To Have or To Be?' This bestseller of the 1970s interprets the epoch of hyper materialism through Marxist and Neo-Freudian theories and discusses society as in an existen�al vacuum where the search for meaning was replaced by things and lust for power.

Nowadays this issue is s�ll relevant and seems even more cri�cal through the con�nuous flow of chao�c informa�on. The philosophical interpreta�on of the subject and the special

medium of neon were logically merged in the ILLUSIONS project, combining seven light and video installa�ons. The series presents independent art pieces, each of which can be presented as an autonomous work. They allegorically depict desires and aspira�ons of the people of the industrial and Internet eras: 'Power', 'Fame', 'Freedom', 'Choice', 'Happiness', 'Horizons', 'Nature'.

Some of these installa�ons are designed with a minimalist and concise iconography. For example, the neon graphic staircase leading to nowhere, or the ironic free zone with cameras observing from all sides.

The next installa�on, with more layered and complicated structure, represents a fabricated private space, beside which is also a more complicated video work where several human ac�ons are happening simultaneously: a girl on a swing, a man welding and another person in the front in a gas helmet. Some iconic highway images are very impressive, driving far to the visible horizon, next to a video with various lips pronouncing desires to a goldfish.

Sabina Shikhlinskaya offers a trip into an illusive world of temporary values without any moral admoni�on or didac�c displaying from a distance their delusion, absurdity, fascina�on and sophis�ca�on.

The exposi�on ends in an ambiguous work in the form of a black square absorbed by space; Elmir Mirzoev – composer, publicist and researcher in culturology, interprets it as a recalling of Malevich's 'Black Square' or hin�ng at Caaba's reincarna�on, in which the sound component of the installa�on is a medita�ve fragment from 'The Unanswered Ques�on' by Charles Ives, partly clarifying the vague meaning of the work. But the concept of ILLUSIONS itself does not implicate any conclusive answer. The incomprehensibility of this issue is in its very essence – ILLUSIONS, which Sabina Shikhlinskaya fully advocates.

ILLUSIONS can be considered as a crucial experiment by an ar�st concentra�ng her ar�s�c energy, skills and inspira�on on a philosophical rhetoric presented in an impressive visual story.

ILLUSIONS of neon illumina�ons

Khatuna Khabulianiart cri�c

8 9

İLLÜZİYALAR layihəsi üzərində proses: Hayas Hoseyni və Sabina ŞixlinskayaILLUSIONS production process,Hayas Hoseini and Sabina Shikhlinskaya

Быть или Иметь – мультимедийный проект Сабины Шихлинской, построенный на базе неонового медиума, заново открывает знаменитый афоризм Маршалла Маклюэна – Медиум Является Сообщением, – так как каждый медиум, несмотря на содержание, которое он заключает в себе, владеет характерными эффектами, являющимися его уникальными посланиями.

Да, неон очень сильный визуальный медиум со своей историей и ассоциирующийся с холодным светом иллюзорных мегаполисов и рекламных иллюминаций и бесспорно с классикой концептуального искусства, – со слоганом Брюса Наумана в виде неоновой спирали: The True Ar�st Helps the World by Revealing Mys�c Truths (1967).

Сабина Шихлинская - художник и куратор – нашла свой подход к визуальным значениям неонов. Она действующий художник сцены Азербайджанского современного искусства, также хорошо известная для интернационального арт пространства, всегда экспери-ментирует с разными медиумами, как будто проверяя свои силы в разных возможностях. Как правило, получаемые в последствии результаты всегда успешны и выражены в ярких образах, как и случилось с ее первым неоновым проектом, связанным с дизайном фасада. По ее проекту было исполнено декоративное трехмерное панно -световое граффити над порталом гостиницы Rotonda building из сети отелей The Landmark Complex Baku. Весьма объёмная графика представлена неоновыми тубами, содержание которой уходит к далеким историческо-культурным кодам.

Так началось сотрудничество с Хаясом Хосейни – мастером стеклодувом и изготовителем неона, который живет и работает в Иране и имеет шестнадцатилетный опыт разработки неоновых туб и светодиодов. Утонченными навыками Хаяса Хосейни была гарантирована реализация артистических идей и эскизов, разработанных Сабиной Шихлинской. О содержании работы Сабина комментирует, что действующая культура всегда опреде-ляется фактором истории и всякая художественная форма, почти всегда питается из корней прошлого тем метафорическим светом, который соединяет разные эпохи.

В этом конкретном случае еще раз было подчеркнуто значение национального исторического заповедника Гобустан и его символов. Обобщенный женский силуэт означает хранение очага и вечно пульсирующую жизнь, изображение лодки суммирует все мифологические образы, связанные с борьбой со стихиями и с тернистой дорогой цивилизации. Цвета неонов также обращены к соответствующим ассоциациям: синий – цвет неба и моря, красный – жизненной энергии и желтый – цвет солнца и огня. Открыто декларируемая символика никак не сужает зрительское восприятие директивами, она свободно предложена и оставляет довольно большое пространство для индивидуальных интерпретаций.

Этот опыт послужил стимулом для Сабины Шихлинской начать работу над масштабным проектом, названным ИЛЛЮЗИИ и представленным в пространстве Музея Современ-ного Искусства Баку в декабре 2014 года. Главный медиум здесь опять неон, но на этот раз в синтезе с видео работами и с объектами, объединенными философским вопросом: Быть или Иметь?

Мир неонов привлекателен визуальными эффектами и является четким знаком проблем нашего времени, выраженным в совершенстве в комментариях Жана Бодрийяра о фетишах и атрибутах власти, которыми одержимы представители консьюмеристского общества в условиях крайнего материализма, где главной ценностью остается информа-ция: Мы живем в мире, где есть все больше и больше информации и все меньше и меньше смысла (Жан Бодрийяр, Симулякры и симуляция, 1981)

В этой реальности, что совершенно естественно, возникает еще одна главная тема дискурса после Второй Мировой Войны, которая ведет нас к известному труду Эриха Фромма – Быть или Иметь? В свое время этот бестселлер 1970-х толковал эпоху гиперматериализма через Марксистскую и Неофрейдистскую теории и обсуждал экзистенциальный вакуум общества, где вещи и жажда власти заменили темы смыслов.

В наше время эта проблема также актуальна и кажется более кризисной на фоне беспрерывного потока хаотической информации. Философский подход к этому вопросу и

ИЛЛЮЗИИ неоновых иллюминаций

Хатуна Хабулианиарт критик

специфический медиум в виде неона вполне логично пересеклись в довольно сложном проекте Сабины Шихлинской, где объединены семь световых и видео инсталляций. Серия состоит из независимых арт инсталляций, из которых каждая может быть представлена и автономно. Они аллегорично рисуют желания и стремления людей индустриальной и интернетной эпохи: Власть, Слава, Свобода, Выбор, Счастье, Горизонты, Природа.

Часть этих инсталляций в минималистичной и лаконичной иконографии, как например неоновая графическая лестница, ведущая вверх, в никуда, или ироничная «Свободная Зона» с камерами видео наблюдения со всех сторон.

Последующая инсталляция – более многослойна, с усложненной структурой - представ-ляет сфабрикованное условное пространство, в котором показывается видео работа, где несколько человеческих действий идут одновременно: девочка на качелях, человек работающий со сваркой и на переднем плане мужчина в противогазной маске. Образы highway, стремящейся в бесконечность к горизонту очень выразительны в соседстве с видео работой, в которой губы разных людей загадывают свои желания золотой рыбке.

Сабина Шихлинская предлагает путешествия в призрачный мир преходящих ценностей без осуждении и без дидактики – с дистанции рисуя их обманчивость, бессмысленность, привлекательность и изощренность.

Экспозиция завершается двусмысленной работой в форме черного квадрата поглощае-мого пространством; Эльмир Мирзоев, композитор и публицист интерпретирует его как ссылку на Черный Квадрат Малевича или намек на Кааба реинкарнацию, где звуковым компонентом инсталляции служит созерцательный фрагмент из композиции – Вопрос, оставшийся без ответа – Чарльза Айвза, лишь частично толкуя неуловимый смысл инсталляций. Но сама концепция ИЛЛЮЗИЙ не предполагает каких-либо конечных ответов, – Непостижимость данного вопроса в самой его сути – ИЛЛЮЗИИ – и Сабина Шихлинская полностью разделяет это мнение.

ИЛЛЮЗИИ можно считать ключевым экспериментом художника, концентрирующим ее творческую энергию, мастерство и вдохновение философской риторикой, представлен-ной в виде впечатляющего визуального рассказа.

10 11

Köklərin işığı, 2013neon işığından instalyasiya300 x 700 x 60 smBakı Landmark Kompleksinəməxsusdur

The Light of The Roots, 2013Neon light installation 300 x 700 x 60 cmCourtesy of the Landmark Complex Baku, Azerbaijan

Быть или Иметь – мультимедийный проект Сабины Шихлинской, построенный на базе неонового медиума, заново открывает знаменитый афоризм Маршалла Маклюэна – Медиум Является Сообщением, – так как каждый медиум, несмотря на содержание, которое он заключает в себе, владеет характерными эффектами, являющимися его уникальными посланиями.

Да, неон очень сильный визуальный медиум со своей историей и ассоциирующийся с холодным светом иллюзорных мегаполисов и рекламных иллюминаций и бесспорно с классикой концептуального искусства, – со слоганом Брюса Наумана в виде неоновой спирали: The True Ar�st Helps the World by Revealing Mys�c Truths (1967).

Сабина Шихлинская - художник и куратор – нашла свой подход к визуальным значениям неонов. Она действующий художник сцены Азербайджанского современного искусства, также хорошо известная для интернационального арт пространства, всегда экспери-ментирует с разными медиумами, как будто проверяя свои силы в разных возможностях. Как правило, получаемые в последствии результаты всегда успешны и выражены в ярких образах, как и случилось с ее первым неоновым проектом, связанным с дизайном фасада. По ее проекту было исполнено декоративное трехмерное панно -световое граффити над порталом гостиницы Rotonda building из сети отелей The Landmark Complex Baku. Весьма объёмная графика представлена неоновыми тубами, содержание которой уходит к далеким историческо-культурным кодам.

Так началось сотрудничество с Хаясом Хосейни – мастером стеклодувом и изготовителем неона, который живет и работает в Иране и имеет шестнадцатилетный опыт разработки неоновых туб и светодиодов. Утонченными навыками Хаяса Хосейни была гарантирована реализация артистических идей и эскизов, разработанных Сабиной Шихлинской. О содержании работы Сабина комментирует, что действующая культура всегда опреде-ляется фактором истории и всякая художественная форма, почти всегда питается из корней прошлого тем метафорическим светом, который соединяет разные эпохи.

В этом конкретном случае еще раз было подчеркнуто значение национального исторического заповедника Гобустан и его символов. Обобщенный женский силуэт означает хранение очага и вечно пульсирующую жизнь, изображение лодки суммирует все мифологические образы, связанные с борьбой со стихиями и с тернистой дорогой цивилизации. Цвета неонов также обращены к соответствующим ассоциациям: синий – цвет неба и моря, красный – жизненной энергии и желтый – цвет солнца и огня. Открыто декларируемая символика никак не сужает зрительское восприятие директивами, она свободно предложена и оставляет довольно большое пространство для индивидуальных интерпретаций.

Этот опыт послужил стимулом для Сабины Шихлинской начать работу над масштабным проектом, названным ИЛЛЮЗИИ и представленным в пространстве Музея Современ-ного Искусства Баку в декабре 2014 года. Главный медиум здесь опять неон, но на этот раз в синтезе с видео работами и с объектами, объединенными философским вопросом: Быть или Иметь?

Мир неонов привлекателен визуальными эффектами и является четким знаком проблем нашего времени, выраженным в совершенстве в комментариях Жана Бодрийяра о фетишах и атрибутах власти, которыми одержимы представители консьюмеристского общества в условиях крайнего материализма, где главной ценностью остается информа-ция: Мы живем в мире, где есть все больше и больше информации и все меньше и меньше смысла (Жан Бодрийяр, Симулякры и симуляция, 1981)

В этой реальности, что совершенно естественно, возникает еще одна главная тема дискурса после Второй Мировой Войны, которая ведет нас к известному труду Эриха Фромма – Быть или Иметь? В свое время этот бестселлер 1970-х толковал эпоху гиперматериализма через Марксистскую и Неофрейдистскую теории и обсуждал экзистенциальный вакуум общества, где вещи и жажда власти заменили темы смыслов.

В наше время эта проблема также актуальна и кажется более кризисной на фоне беспрерывного потока хаотической информации. Философский подход к этому вопросу и

ИЛЛЮЗИИ неоновых иллюминаций

Хатуна Хабулианиарт критик

специфический медиум в виде неона вполне логично пересеклись в довольно сложном проекте Сабины Шихлинской, где объединены семь световых и видео инсталляций. Серия состоит из независимых арт инсталляций, из которых каждая может быть представлена и автономно. Они аллегорично рисуют желания и стремления людей индустриальной и интернетной эпохи: Власть, Слава, Свобода, Выбор, Счастье, Горизонты, Природа.

Часть этих инсталляций в минималистичной и лаконичной иконографии, как например неоновая графическая лестница, ведущая вверх, в никуда, или ироничная «Свободная Зона» с камерами видео наблюдения со всех сторон.

Последующая инсталляция – более многослойна, с усложненной структурой - представ-ляет сфабрикованное условное пространство, в котором показывается видео работа, где несколько человеческих действий идут одновременно: девочка на качелях, человек работающий со сваркой и на переднем плане мужчина в противогазной маске. Образы highway, стремящейся в бесконечность к горизонту очень выразительны в соседстве с видео работой, в которой губы разных людей загадывают свои желания золотой рыбке.

Сабина Шихлинская предлагает путешествия в призрачный мир преходящих ценностей без осуждении и без дидактики – с дистанции рисуя их обманчивость, бессмысленность, привлекательность и изощренность.

Экспозиция завершается двусмысленной работой в форме черного квадрата поглощае-мого пространством; Эльмир Мирзоев, композитор и публицист интерпретирует его как ссылку на Черный Квадрат Малевича или намек на Кааба реинкарнацию, где звуковым компонентом инсталляции служит созерцательный фрагмент из композиции – Вопрос, оставшийся без ответа – Чарльза Айвза, лишь частично толкуя неуловимый смысл инсталляций. Но сама концепция ИЛЛЮЗИЙ не предполагает каких-либо конечных ответов, – Непостижимость данного вопроса в самой его сути – ИЛЛЮЗИИ – и Сабина Шихлинская полностью разделяет это мнение.

ИЛЛЮЗИИ можно считать ключевым экспериментом художника, концентрирующим ее творческую энергию, мастерство и вдохновение философской риторикой, представлен-ной в виде впечатляющего визуального рассказа.

10 11

Köklərin işığı, 2013neon işığından instalyasiya300 x 700 x 60 smBakı Landmark Kompleksinəməxsusdur

The Light of The Roots, 2013Neon light installation 300 x 700 x 60 cmCourtesy of the Landmark Complex Baku, Azerbaijan

İLLÜZİYALAR sərgisindən görüntü: Seçim (solda), Şan-Şöhrət (sağda) ILLUSIONS installa�on view: Choice (le�), Fame (right)

12 13

İLLÜZİYALAR sərgisindən görüntü: Seçim (solda), Şan-Şöhrət (sağda) ILLUSIONS installa�on view: Choice (le�), Fame (right)

12 13

Nümayiş olunan video əsərdə danışan ağızlar surətlərinin yanından qızıl balıq üzərək keçdikdə, instalyasiya iş�rakçıları öz arzu və diləklərini səsləndirir. İnsanlar nəyi arzulayır? Bəzən onlar malik olmaq və əşyalar üzərində hökmranlıq etmək istəklərini açıq-aydın şəkildə ifadə edən maddiyyata meyl edir, lakin, bir çox hallarda, insanlar daha yayğın şəkildə ifadə olunmuş səadət və sağlamlıqla bağlı diləklərini izhar edir. Fəqət bütün bu qeyd olunan və sözdə maddiyyatla daha az bağlılığı olan istəklər yekun nə�cədə sahiblik kateqoriyasını bildirmirlərmi? Məgər yuxarıda qeyd olunan məqamlar səadə� bizim həya�mızın ayrılmaz parçası etməyə, xoşbəxtliyin mənliyimizə nüfuz etməsinə, bəx�n işlədilməsinə ünvanlanmayıbmı? Bəlkə biz insanların xoşbəxt olmaq niyyə�ndə olub-olmaması haqqında soruşmağın əvəzinə “Sizi nə xoşbəxt edə bilər?” sualını verməliyik, axı aydındır ki, hamı xoşbəxt olmaq arzusundadır. Lakin ekranda qızıl balığın sərbəst üzdüyü kimi həmin sual da suyun səthində olduğu kimi qalmaqdadır və reallaşdırıl-mamış arzuları, habelə həyata keçirilə bilməyən təxəyyülümüzün məhsulunu əks etdirir.

Nəyəsə qarşı olan istəyimiz, doldurulası boşluğun olmasına dəlalət edir və həmin “nəyinsə” maddi və ya qeyri-maddi olmasından asılı olmayaraq, onun olmadığı halda özümüzü tam razı və məmnun hiss etmədiyimizi bildirir. Eh�mal etmək olar ki, “var olmaq” anlayışı müstəsna olaraq başqa, fərqli və ya daha mükəmməl əşyanın axtarışında olmadığımızı ifadə edir. Ola bilsin ki, bu halda “var olmaq” və “malik olmamaq” anlayışları yalnız pak və saf qəlblərə və idraka, tərki-dünyalara, sadiq dindarlara, zahidlərə və ya divanələrə məxsusdur? İstək haqqında məlumata malik olmaq bizim insan təbiə�mizin ayrılmaz bir hissəsidir, şüurumuzun bizə ikram etdiyi bəxşişidir. Məhz bu bəxşiş sayəsində biz insan kimi formalaşırıq, məhz bu bəxşişin hidayə� hesabına rəssamlar əsərlər yaradır, və məhz bu bəxşiş şüura sahib çıxmağın və insan olmağın məğzini araşdırır. Yaradıcı fikirlər şüurla dərk edilə bilməyənin, məlumla qeyri-məlumun arasında mövcud olan fəzalarda inkişaf edir. Sabina Şixlinskayanın instalyasiyasında əyani surətdə nümayiş olunduğu kimi, incəsənət, bilik və dərkedilməzlik arasındakı boşluğu doldurur və bu instalyasiya “var olmaq” və ya “malik olmaq” kateqoriyalarının seçimi ilə əlaqəli olan bütün fəlsəfi sualları özündə eh�va edir…

Sarah Knill-Jones

In this video work each person is expressing a wish or desire, while a golden fish swims across the shots of the talking mouths. What do people wish for? Some�mes for material things, which explicitly illustrate their desire to own and to have above that of being, but many also express the desire for happiness or for good health and dreams which seem less concrete. However, aren't these less materialis�c desires ul�mately also about possession? Why do we wish to be happy? Isn't it in order to make happiness a part of us, to absorb it, and consume it? Maybe the ques�on we should ask is about what would make you happy, rather than do you wish to be happy, a�er all, doesn't everyone wish to be happy? However, this ques�on is le� floa�ng above, in the same way that the golden fish swims across the screen, like a disembodied desire and an una�ainable figment of our imagina�ons.

To wish for something, anything, implies that there is a lack or void needing to be filled, and that we do not feel whole or complete without this something else whether it is materialis�c or not. Perhaps to be, and only to be, is to live without the pursuit of more, other or be�er. In this case, to be and not to have may be only accessible to the very pure of mind and soul, a person withdrawn from today's society, a deeply religious person, a hermit or an insane person. To be aware of a desire for something is part of our human condi�on, the gi� of consciousness. It is what makes us human, and what drives ar�st to make work, that explora�on of what it means to have a conscience and to be human. Crea�ve thought thrives on the in spaces in between the consciousness and the unconscious, the known and the unknown. Art mediates that gap between knowledge and what cannot be known, as with this installa�on work by Sabina Shikhlinskaya, which posits the all too relevant philosophical ques�on of whether it is be�er to be or to have…

Sarah Knill-Jones

В данном видео произведении каждый участник выражает свое желание или устремление по мере того, как золотая рыбка проплывает мимо изображений говорящих ртов. Чего же желают люди? Иногда их намерения связаны с материаль-ными предметами, что само по себе наглядно демонстрирует стремление человека обладать вещью и доминировать над ней, однако здесь также ярко выражены желания и мечты о счастье и здоровье. Но разве эти менее материалистические пожелания не соотносятся в конечном счете с понятием «обладания»? Почему мы желаем быть счастливыми? Не для того ли, чтобы сделать счастье частью самих себя, вобрать его полностью в себя, поглотить его? Возможно, лучше задаться вопросом о том, что может сделать нас счастливыми, чем спрашивать хотим ли мы быть счастливыми, ведь понятно, что все стремятся к счастью? Следует однако заметить, что данный вопрос, подобно свободно плавающей по экрану золотой рыб-ке, плавает на поверхности, отражая тем самым нереализован-ные желания, либо недостижимый плод нашего воображения.

Возжелание чего-то означает наличие пробела, который необходимо заполнить, и поэтому мы не чувствуем себя полностью удовлетворенными в отсутствие этого «чего-то», будь оно материальным или воображаемым. Возможно, понятие «быть» включает в себя исключительно жизнь без поиска или стремления заполучить что-то большее, другое или лучшее. В данном случае, понятия «быть» и «не иметь» доступны лишь людям с чистым разумом и незапятнанным сознанием, отреченным от мира сего, глубоко религиозным, анахоретам либо безумным? Осведомленность о желании чего-либо составляет неотъемлемую часть нашей естест-венной человеческой природы, это – дар нашего сознания. Именно данное состояние и формирует из нас человека, направляет художника в его стремлении создать произведе-ние и исследует значение обладания сознанием и существова-ния в качестве человека. Творческие мысли процветают в пространствах, расположенных между сознанием и неосоз-нанным, известным и неизвестным. Искусство заполняет пробел между знаниями и непозноваемым, как это наглядно продемонстрировано в инсталляции Сабины Шихлинской, постулирующей все характерные философские вопросы относительно предпочтительности категорий «быть» или «иметь»...

Сара Нил-Джонс

14 15

Seçim. 2014. İnstalyasiya, fraqment. DVD video, 2', səsChoice. 2014. Installa�on, fragment. DVD Video, 2', sound Выбор. 2014. Инсталляция, фрагмент. DVD Видео, 2', звук

Nümayiş olunan video əsərdə danışan ağızlar surətlərinin yanından qızıl balıq üzərək keçdikdə, instalyasiya iş�rakçıları öz arzu və diləklərini səsləndirir. İnsanlar nəyi arzulayır? Bəzən onlar malik olmaq və əşyalar üzərində hökmranlıq etmək istəklərini açıq-aydın şəkildə ifadə edən maddiyyata meyl edir, lakin, bir çox hallarda, insanlar daha yayğın şəkildə ifadə olunmuş səadət və sağlamlıqla bağlı diləklərini izhar edir. Fəqət bütün bu qeyd olunan və sözdə maddiyyatla daha az bağlılığı olan istəklər yekun nə�cədə sahiblik kateqoriyasını bildirmirlərmi? Məgər yuxarıda qeyd olunan məqamlar səadə� bizim həya�mızın ayrılmaz parçası etməyə, xoşbəxtliyin mənliyimizə nüfuz etməsinə, bəx�n işlədilməsinə ünvanlanmayıbmı? Bəlkə biz insanların xoşbəxt olmaq niyyə�ndə olub-olmaması haqqında soruşmağın əvəzinə “Sizi nə xoşbəxt edə bilər?” sualını verməliyik, axı aydındır ki, hamı xoşbəxt olmaq arzusundadır. Lakin ekranda qızıl balığın sərbəst üzdüyü kimi həmin sual da suyun səthində olduğu kimi qalmaqdadır və reallaşdırıl-mamış arzuları, habelə həyata keçirilə bilməyən təxəyyülümüzün məhsulunu əks etdirir.

Nəyəsə qarşı olan istəyimiz, doldurulası boşluğun olmasına dəlalət edir və həmin “nəyinsə” maddi və ya qeyri-maddi olmasından asılı olmayaraq, onun olmadığı halda özümüzü tam razı və məmnun hiss etmədiyimizi bildirir. Eh�mal etmək olar ki, “var olmaq” anlayışı müstəsna olaraq başqa, fərqli və ya daha mükəmməl əşyanın axtarışında olmadığımızı ifadə edir. Ola bilsin ki, bu halda “var olmaq” və “malik olmamaq” anlayışları yalnız pak və saf qəlblərə və idraka, tərki-dünyalara, sadiq dindarlara, zahidlərə və ya divanələrə məxsusdur? İstək haqqında məlumata malik olmaq bizim insan təbiə�mizin ayrılmaz bir hissəsidir, şüurumuzun bizə ikram etdiyi bəxşişidir. Məhz bu bəxşiş sayəsində biz insan kimi formalaşırıq, məhz bu bəxşişin hidayə� hesabına rəssamlar əsərlər yaradır, və məhz bu bəxşiş şüura sahib çıxmağın və insan olmağın məğzini araşdırır. Yaradıcı fikirlər şüurla dərk edilə bilməyənin, məlumla qeyri-məlumun arasında mövcud olan fəzalarda inkişaf edir. Sabina Şixlinskayanın instalyasiyasında əyani surətdə nümayiş olunduğu kimi, incəsənət, bilik və dərkedilməzlik arasındakı boşluğu doldurur və bu instalyasiya “var olmaq” və ya “malik olmaq” kateqoriyalarının seçimi ilə əlaqəli olan bütün fəlsəfi sualları özündə eh�va edir…

Sarah Knill-Jones

In this video work each person is expressing a wish or desire, while a golden fish swims across the shots of the talking mouths. What do people wish for? Some�mes for material things, which explicitly illustrate their desire to own and to have above that of being, but many also express the desire for happiness or for good health and dreams which seem less concrete. However, aren't these less materialis�c desires ul�mately also about possession? Why do we wish to be happy? Isn't it in order to make happiness a part of us, to absorb it, and consume it? Maybe the ques�on we should ask is about what would make you happy, rather than do you wish to be happy, a�er all, doesn't everyone wish to be happy? However, this ques�on is le� floa�ng above, in the same way that the golden fish swims across the screen, like a disembodied desire and an una�ainable figment of our imagina�ons.

To wish for something, anything, implies that there is a lack or void needing to be filled, and that we do not feel whole or complete without this something else whether it is materialis�c or not. Perhaps to be, and only to be, is to live without the pursuit of more, other or be�er. In this case, to be and not to have may be only accessible to the very pure of mind and soul, a person withdrawn from today's society, a deeply religious person, a hermit or an insane person. To be aware of a desire for something is part of our human condi�on, the gi� of consciousness. It is what makes us human, and what drives ar�st to make work, that explora�on of what it means to have a conscience and to be human. Crea�ve thought thrives on the in spaces in between the consciousness and the unconscious, the known and the unknown. Art mediates that gap between knowledge and what cannot be known, as with this installa�on work by Sabina Shikhlinskaya, which posits the all too relevant philosophical ques�on of whether it is be�er to be or to have…

Sarah Knill-Jones

В данном видео произведении каждый участник выражает свое желание или устремление по мере того, как золотая рыбка проплывает мимо изображений говорящих ртов. Чего же желают люди? Иногда их намерения связаны с материаль-ными предметами, что само по себе наглядно демонстрирует стремление человека обладать вещью и доминировать над ней, однако здесь также ярко выражены желания и мечты о счастье и здоровье. Но разве эти менее материалистические пожелания не соотносятся в конечном счете с понятием «обладания»? Почему мы желаем быть счастливыми? Не для того ли, чтобы сделать счастье частью самих себя, вобрать его полностью в себя, поглотить его? Возможно, лучше задаться вопросом о том, что может сделать нас счастливыми, чем спрашивать хотим ли мы быть счастливыми, ведь понятно, что все стремятся к счастью? Следует однако заметить, что данный вопрос, подобно свободно плавающей по экрану золотой рыб-ке, плавает на поверхности, отражая тем самым нереализован-ные желания, либо недостижимый плод нашего воображения.

Возжелание чего-то означает наличие пробела, который необходимо заполнить, и поэтому мы не чувствуем себя полностью удовлетворенными в отсутствие этого «чего-то», будь оно материальным или воображаемым. Возможно, понятие «быть» включает в себя исключительно жизнь без поиска или стремления заполучить что-то большее, другое или лучшее. В данном случае, понятия «быть» и «не иметь» доступны лишь людям с чистым разумом и незапятнанным сознанием, отреченным от мира сего, глубоко религиозным, анахоретам либо безумным? Осведомленность о желании чего-либо составляет неотъемлемую часть нашей естест-венной человеческой природы, это – дар нашего сознания. Именно данное состояние и формирует из нас человека, направляет художника в его стремлении создать произведе-ние и исследует значение обладания сознанием и существова-ния в качестве человека. Творческие мысли процветают в пространствах, расположенных между сознанием и неосоз-нанным, известным и неизвестным. Искусство заполняет пробел между знаниями и непозноваемым, как это наглядно продемонстрировано в инсталляции Сабины Шихлинской, постулирующей все характерные философские вопросы относительно предпочтительности категорий «быть» или «иметь»...

Сара Нил-Джонс

14 15

Seçim. 2014. İnstalyasiya, fraqment. DVD video, 2', səsChoice. 2014. Installa�on, fragment. DVD Video, 2', sound Выбор. 2014. Инсталляция, фрагмент. DVD Видео, 2', звук

16 17

Seçim. TO BE (Olmaq). 2014. İnstalyasiya, fraqment. LED, şüşə, güzgü, foreksChoice. TO BE. 2014. Installa�on, fragment. LED, glass, mirror, forexВыбор. TO BE (Быть). 2014. Инсталляция, фрагмент. LED, стекло, зеркало, форекс

Seçim. TO HAVE (Əldə etmək). 2014. İnstalyasiya, fraqment. LED, şüşə, güzgü, foreksChoice. TO HAVE. 2014. Installa�on, fragment. LED, glass, mirror, forexВыбор. TO HAVE (Иметь). 2014. Инсталляция, фрагмент. LED, стекло, зеркало, форекс

16 17

Seçim. TO BE (Olmaq). 2014. İnstalyasiya, fraqment. LED, şüşə, güzgü, foreksChoice. TO BE. 2014. Installa�on, fragment. LED, glass, mirror, forexВыбор. TO BE (Быть). 2014. Инсталляция, фрагмент. LED, стекло, зеркало, форекс

Seçim. TO HAVE (Əldə etmək). 2014. İnstalyasiya, fraqment. LED, şüşə, güzgü, foreksChoice. TO HAVE. 2014. Installa�on, fragment. LED, glass, mirror, forexВыбор. TO HAVE (Иметь). 2014. Инсталляция, фрагмент. LED, стекло, зеркало, форекс

18 19

Seçim. 2014. Video 1. İnstalyasiya, fraqment. DVD video, 1', səsChoice. 2014. Video 1. Installa�on, fragment. DVD Video, 1', sound Выбор. 2014. Видео 1. Инсталляция, фрагмент. DVD Видео, 1', звук

Seçim. 2014. Video 2. İnstalyasiya, fraqment. DVD video, 2'Choice. 2014. Video 2. Installa�on, fragment. DVD Video, 2' Выбор. 2014. Видео 2. Инсталляция, фрагмент. DVD Видео, 2'

18 19

Seçim. 2014. Video 1. İnstalyasiya, fraqment. DVD video, 1', səsChoice. 2014. Video 1. Installa�on, fragment. DVD Video, 1', sound Выбор. 2014. Видео 1. Инсталляция, фрагмент. DVD Видео, 1', звук

Seçim. 2014. Video 2. İnstalyasiya, fraqment. DVD video, 2'Choice. 2014. Video 2. Installa�on, fragment. DVD Video, 2' Выбор. 2014. Видео 2. Инсталляция, фрагмент. DVD Видео, 2'

Varlıq xilqətinin ilk anından etibarən, bəşəriyyət öz qaba barmaqlarını ətraf mühitin zərif boğazı ətrafında daha bərk sıxaraq onu daim özünə tabe edib öz maraqlarına uyğunlaşdırırdı. Son əsrlər ərzində bəşər övladı öz həris meyl və ehtiyaclarının naminə, ətrafında olan hər şeyi məhv edən və tüfeyli həyat sürən məxluqat kimi öz əsl üzünü göstərdi. Bizim bioloji növümüz ruhani və məişət baxımından heç vaxt Təbiətin pir hissəsi olmayıb. Bəşəriyyətin tam əksəriyyəti Təbiəti yalnız rahatlıq və vizual ehtiyacın bir ünsürü kimi qəbul edir. İnsanlar üçün Təbiət dedikdə, ilk növbədə mənzərəli bir yerdə istirahət məkanı, akvariumda üzən balıqlar, sirkdə çıxış edən heyvanlar, dibçəkdə bitən güllər və qəfəsdə yaşayan quşlar başa düşülür. Təbiət əksəriyyətimiz üçün gündəlik həyatımızın yalnız bir xüsusiyyətinə dönüb. Hətta Təbiət haqqında düşünərək, biz bunu özümüz üçün rahat tərzdə edirik. Bizim mühitdə sağ qalmaq üçün mübarizə aparan ünsürlərlə öz məkanımızı dolduraraq biz, Təbiət xülyasını yaratmış oluruq. İnsan Təbiəti olduğu kimi qəbul edib dərk etmək istəmir və beləliklə, özü özünü bu dünyada cəhənnəm cəzirəsində yaşamağa düçar edir.

Fərid Məmmədzadə

From the very onset of Genesis, humanity has been longing to subdue and customize the environment in line with its own preferences, grasping its hardened fingers more strongly around its tender throat. For the last centuries, human beings have totally unmasked their persona and demonstrated their true animal, the true colors of the scroungers that strive to annihilate all around just for the sake of their aspira�ons and necessi�es. Our species have never been a part of 'Nature' in its core spiritual and everyday meaning. Humanity predominantly perceives 'Nature' as a mere component of comfort and visual need. 'Nature' is chiefly seen by humankind as a picnic area, as a toy fish in a fish bowl, as flowers in garden pots or as birds in a cage. Most human beings consider 'Nature' as a simple aspect of our everyday life. Even if we reflect on 'Nature', we do it in our own comfortable way. We produce an illusion of 'Nature' by furnishing the en�re space around us with its a�ributes that are desperate to survive in our human world. Humanity renounces it, admi�ng 'Nature' as such and fails to perceive its core essence, thereby condemning itself to the infernal sufferings of life.

Farid Mammadzada

С самых истоков своего бытия, человечество подчиняло и подгоняло под себя окружающую, природную среду, все туже зажимая свои грубые пальцы на ее хрупком горле. В последние несколько столетий, человек показал своё истинное лицо, лицо паразитирующей твари, уничтожающей все вокруг во имя достижения своих желаний и потребностей. Наш вид не является и никогда не являлся частью природы в духовном и бытовом смысле этого слова. Природа для большей части человечества, воспринимается как всего лишь одна из составляющих его комфорта и визуальной потребности. Природа для человека в первую очередь это территория для пикника, это рыбки в аквариуме, это зверюшки в цирке, это цветок в горшке, это птичка в клетке. Природа для большинства из нас, это всего лишь один из атрибутов нашей повседневной жизни. Даже задумываясь о ней, мы делаем это только в удобном для нас ракурсе. Мы создаем иллюзию природы, обставляя свое пространство ее элементами, которые борются за свое выживание в нашей среде. Человек не воспринимает и не хочет признавать природу такой какая она есть и тем самым обрекая себя на жизнь в аду на земле.

Фарид Мамедзаде

20 21

Təbiət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü. DVD video, 1', səs, neon, metalNature. 2014. Installa�on view. DVD Video, 1', sound, neon, metalПрирода. 2014. Вид инсталляции. DVD Видео, 1', звук, неон, метал

Varlıq xilqətinin ilk anından etibarən, bəşəriyyət öz qaba barmaqlarını ətraf mühitin zərif boğazı ətrafında daha bərk sıxaraq onu daim özünə tabe edib öz maraqlarına uyğunlaşdırırdı. Son əsrlər ərzində bəşər övladı öz həris meyl və ehtiyaclarının naminə, ətrafında olan hər şeyi məhv edən və tüfeyli həyat sürən məxluqat kimi öz əsl üzünü göstərdi. Bizim bioloji növümüz ruhani və məişət baxımından heç vaxt Təbiətin pir hissəsi olmayıb. Bəşəriyyətin tam əksəriyyəti Təbiəti yalnız rahatlıq və vizual ehtiyacın bir ünsürü kimi qəbul edir. İnsanlar üçün Təbiət dedikdə, ilk növbədə mənzərəli bir yerdə istirahət məkanı, akvariumda üzən balıqlar, sirkdə çıxış edən heyvanlar, dibçəkdə bitən güllər və qəfəsdə yaşayan quşlar başa düşülür. Təbiət əksəriyyətimiz üçün gündəlik həyatımızın yalnız bir xüsusiyyətinə dönüb. Hətta Təbiət haqqında düşünərək, biz bunu özümüz üçün rahat tərzdə edirik. Bizim mühitdə sağ qalmaq üçün mübarizə aparan ünsürlərlə öz məkanımızı dolduraraq biz, Təbiət xülyasını yaratmış oluruq. İnsan Təbiəti olduğu kimi qəbul edib dərk etmək istəmir və beləliklə, özü özünü bu dünyada cəhənnəm cəzirəsində yaşamağa düçar edir.

Fərid Məmmədzadə

From the very onset of Genesis, humanity has been longing to subdue and customize the environment in line with its own preferences, grasping its hardened fingers more strongly around its tender throat. For the last centuries, human beings have totally unmasked their persona and demonstrated their true animal, the true colors of the scroungers that strive to annihilate all around just for the sake of their aspira�ons and necessi�es. Our species have never been a part of 'Nature' in its core spiritual and everyday meaning. Humanity predominantly perceives 'Nature' as a mere component of comfort and visual need. 'Nature' is chiefly seen by humankind as a picnic area, as a toy fish in a fish bowl, as flowers in garden pots or as birds in a cage. Most human beings consider 'Nature' as a simple aspect of our everyday life. Even if we reflect on 'Nature', we do it in our own comfortable way. We produce an illusion of 'Nature' by furnishing the en�re space around us with its a�ributes that are desperate to survive in our human world. Humanity renounces it, admi�ng 'Nature' as such and fails to perceive its core essence, thereby condemning itself to the infernal sufferings of life.

Farid Mammadzada

С самых истоков своего бытия, человечество подчиняло и подгоняло под себя окружающую, природную среду, все туже зажимая свои грубые пальцы на ее хрупком горле. В последние несколько столетий, человек показал своё истинное лицо, лицо паразитирующей твари, уничтожающей все вокруг во имя достижения своих желаний и потребностей. Наш вид не является и никогда не являлся частью природы в духовном и бытовом смысле этого слова. Природа для большей части человечества, воспринимается как всего лишь одна из составляющих его комфорта и визуальной потребности. Природа для человека в первую очередь это территория для пикника, это рыбки в аквариуме, это зверюшки в цирке, это цветок в горшке, это птичка в клетке. Природа для большинства из нас, это всего лишь один из атрибутов нашей повседневной жизни. Даже задумываясь о ней, мы делаем это только в удобном для нас ракурсе. Мы создаем иллюзию природы, обставляя свое пространство ее элементами, которые борются за свое выживание в нашей среде. Человек не воспринимает и не хочет признавать природу такой какая она есть и тем самым обрекая себя на жизнь в аду на земле.

Фарид Мамедзаде

20 21

Təbiət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü. DVD video, 1', səs, neon, metalNature. 2014. Installa�on view. DVD Video, 1', sound, neon, metalПрирода. 2014. Вид инсталляции. DVD Видео, 1', звук, неон, метал

22 23

Təbiət. 2014. İnstalyasiya, fraqment, neon, metalNature. 2014. Installa�on, fragment, neon, metalПрирода. 2014. Инсталляция, фрагмент, неон, метал

Təbiət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü. DVD video, 1', səs, neon, metalNature. 2014. Installa�on view. DVD Video, 1' sound, neon, metalПрирода. 2014. Вид инсталляции. DVD Видео, 1', звук, неон, метал

22 23

Təbiət. 2014. İnstalyasiya, fraqment, neon, metalNature. 2014. Installa�on, fragment, neon, metalПрирода. 2014. Инсталляция, фрагмент, неон, метал

Təbiət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü. DVD video, 1', səs, neon, metalNature. 2014. Installa�on view. DVD Video, 1' sound, neon, metalПрирода. 2014. Вид инсталляции. DVD Видео, 1', звук, неон, метал

Dialoq: Səbinə Mirzoyeva və Sabina Şixlinskaya

Səbinə M.: Sabina xanım, “İllüziya”nın instalyasiyalarından biri “Hakimiyyət” mövzusuna həsr olunub.

Stefan Sveyq hakimiyyət haqqında yazırdı: “Ah, bu Meduza baxışlı hakimiyyət! Onun üzünə bir dəfə nəzər ye�rənlər, bir daha gözlərini ondan çəkə bilmir, sehrlənmiş və əsir edilmiş vəziyyətdə qalırlar. Hakimiyyət və hökmranlığın sərxoşedici zövqünü bir dəfə olsun dadanlar, daha ondan im�na etmək iq�darında deyillər.”

Necə düşünürsünüz, hakimiyyə�n sehrlədiyi və əsir etdiyi bir insan, özünü hakimiyyət hissinin yaratdığı illüziyalardan qorumağı bacara bilərmi? Özünə kənardan baxa bilmə qabiliyyə�ni necə qorumaq olar? Axı hakimiyyə�n illüziyaları insanı elə çəkir, valeh edir və insan həya�nı elə mənalandırır ki, bu ar�q böyük bir illüziyaya çevrilir.

Sabina Ş.: Bilirsiniz, hakimiyyət öz mahiyyə�nə görə avtoritar ola bilər. Bu fikir mənim təqdima�mın əsasını təşkil edir, çünki burada ikiqat illüziya təsvir olunur. Hakimiyyətdə olan şəxs ar�q illüziyaların əsiridir.

Mənə elə gəlir ki, hakimiyyət ins�tutu öz struktur quruluşunda yanlış kompozisiyaya yol verə bilər. Bu halda hakimiyyət müəyyən məqsədlər üçün is�fadə edilə bilər. Əgər hakimiyyətdə olan şəxsin dünyanı dəyişmək arzusu varsa (istər xeyirxah məqsədlə, istərsə də özünütəsdiq məqsədi ilə) onda istənilən hərəkət totalitarizmə gə�rib çıxara bilər.

Hansısa üsulla səlahiyyət əldə etmiş insanlar digərləri üzərində yüksəlir və qərar qəbul etmə gücü əldə edirlər. Məhz bu anda onlar, onlara bəxş edilənin illüziyasına qapılırlar. Bu məqamda geri dönüşü olmayan proseslər başlayır. Onlar özlərini kənardan görmək iq�darında deyillər.

Səbinə M.: Belə çıxır ki, özünə kənardan baxmağı bacaran insan, apriori olaraq hakimiyyə�n ən yüksək pilləsində qərarlaşa bilməz?

Sabina Ş.: Hə, belə olsaydı, onda stul döşəmədə olardı... Biz toplumun mənafeyi üçün liderə eh�yacı olduğu bir cəmiyyətdə yaşayırıq. Cəmiyyət mütərəqqi insanlardan ibarət olduğu kimi, həm də “Var olmaq” sualını səsləndirməyən insanlardan ibarətdir. İkinci kateqoriya “Malik Olmaq” haqqında qayğılardan ibarət sakit və xoşbəxt həyat sürür. Lakin, mütərəqqi insanlar tez və ya gec özlərinə bu sualı verirlər “Var olmaq, yoxsa Malik Olmaq?”

Səbinə Mirzoyeva / ICU

Conversa�on: Sabina Mirzaeva and Sabina Shikhlinskaya

Sabina M.: Sabina, one of the installa�ons from ILLUSIONS is dedicated to the topic of power. As S. Zweig once wrote, 'Power is like Medusa's head. Whoever has looked on her countenance, can no longer turn their face away, but remains for always under her spell'. Do you believe that a person who has once fallen under the spell of power can stay immune to the illusion of power? How can one remain objec�ve and be able to look at themself from aside? For as the illusion of power a�racts and charms, giving one a sense of life, it becomes inevitable for it to grow into a bigger illusion.

Sabina Sh.: You see, power in its essence can be authoritarian. That has laid a founda�on for my work, as I have captured twisted illusion! A person in power is already enslaved by illusions. The concept of power, as I see it, can be misleading in its own structure. In this case, the power can be used for specific goals. If a person in power has a desire to change the world, whether it is for good or for selfish resasons, every step made can lead to totalitarianism. Many of those who have been empowered and have risen above others, gain the authority to make decisions. In this very moment they fall under the illusion of what they have been granted. And this is where irreversible processes begin. These individuals are no longer in a posi�on to look inside themselves objec�vely.

Sabina M.: Does it mean that if a person is able to analyse themself then he or she will a priori not hold the highest seat of power?

Sabina Sh.: Yes, in that case the seat would have been on the floor . . .. You see, we live in a society where a leader is needed for the benefit of society. Society itself is made up of people who are progressive and of those who are not driven by ques�ons such as 'To Be'. The la�er category of people remains living a quiet and happy life only worrying of 'To Have'. But progressive people sooner or later end up ques�oning 'To Be or To Have'.

Sabina Mirzaeva / ICU

24 25

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiya, neonPower. 2014. Installa�on, neonВласть. 2014. Инсталляция, неон

Dialoq: Səbinə Mirzoyeva və Sabina Şixlinskaya

Səbinə M.: Sabina xanım, “İllüziya”nın instalyasiyalarından biri “Hakimiyyət” mövzusuna həsr olunub.

Stefan Sveyq hakimiyyət haqqında yazırdı: “Ah, bu Meduza baxışlı hakimiyyət! Onun üzünə bir dəfə nəzər ye�rənlər, bir daha gözlərini ondan çəkə bilmir, sehrlənmiş və əsir edilmiş vəziyyətdə qalırlar. Hakimiyyət və hökmranlığın sərxoşedici zövqünü bir dəfə olsun dadanlar, daha ondan im�na etmək iq�darında deyillər.”

Necə düşünürsünüz, hakimiyyə�n sehrlədiyi və əsir etdiyi bir insan, özünü hakimiyyət hissinin yaratdığı illüziyalardan qorumağı bacara bilərmi? Özünə kənardan baxa bilmə qabiliyyə�ni necə qorumaq olar? Axı hakimiyyə�n illüziyaları insanı elə çəkir, valeh edir və insan həya�nı elə mənalandırır ki, bu ar�q böyük bir illüziyaya çevrilir.

Sabina Ş.: Bilirsiniz, hakimiyyət öz mahiyyə�nə görə avtoritar ola bilər. Bu fikir mənim təqdima�mın əsasını təşkil edir, çünki burada ikiqat illüziya təsvir olunur. Hakimiyyətdə olan şəxs ar�q illüziyaların əsiridir.

Mənə elə gəlir ki, hakimiyyət ins�tutu öz struktur quruluşunda yanlış kompozisiyaya yol verə bilər. Bu halda hakimiyyət müəyyən məqsədlər üçün is�fadə edilə bilər. Əgər hakimiyyətdə olan şəxsin dünyanı dəyişmək arzusu varsa (istər xeyirxah məqsədlə, istərsə də özünütəsdiq məqsədi ilə) onda istənilən hərəkət totalitarizmə gə�rib çıxara bilər.

Hansısa üsulla səlahiyyət əldə etmiş insanlar digərləri üzərində yüksəlir və qərar qəbul etmə gücü əldə edirlər. Məhz bu anda onlar, onlara bəxş edilənin illüziyasına qapılırlar. Bu məqamda geri dönüşü olmayan proseslər başlayır. Onlar özlərini kənardan görmək iq�darında deyillər.

Səbinə M.: Belə çıxır ki, özünə kənardan baxmağı bacaran insan, apriori olaraq hakimiyyə�n ən yüksək pilləsində qərarlaşa bilməz?

Sabina Ş.: Hə, belə olsaydı, onda stul döşəmədə olardı... Biz toplumun mənafeyi üçün liderə eh�yacı olduğu bir cəmiyyətdə yaşayırıq. Cəmiyyət mütərəqqi insanlardan ibarət olduğu kimi, həm də “Var olmaq” sualını səsləndirməyən insanlardan ibarətdir. İkinci kateqoriya “Malik Olmaq” haqqında qayğılardan ibarət sakit və xoşbəxt həyat sürür. Lakin, mütərəqqi insanlar tez və ya gec özlərinə bu sualı verirlər “Var olmaq, yoxsa Malik Olmaq?”

Səbinə Mirzoyeva / ICU

Conversa�on: Sabina Mirzaeva and Sabina Shikhlinskaya

Sabina M.: Sabina, one of the installa�ons from ILLUSIONS is dedicated to the topic of power. As S. Zweig once wrote, 'Power is like Medusa's head. Whoever has looked on her countenance, can no longer turn their face away, but remains for always under her spell'. Do you believe that a person who has once fallen under the spell of power can stay immune to the illusion of power? How can one remain objec�ve and be able to look at themself from aside? For as the illusion of power a�racts and charms, giving one a sense of life, it becomes inevitable for it to grow into a bigger illusion.

Sabina Sh.: You see, power in its essence can be authoritarian. That has laid a founda�on for my work, as I have captured twisted illusion! A person in power is already enslaved by illusions. The concept of power, as I see it, can be misleading in its own structure. In this case, the power can be used for specific goals. If a person in power has a desire to change the world, whether it is for good or for selfish resasons, every step made can lead to totalitarianism. Many of those who have been empowered and have risen above others, gain the authority to make decisions. In this very moment they fall under the illusion of what they have been granted. And this is where irreversible processes begin. These individuals are no longer in a posi�on to look inside themselves objec�vely.

Sabina M.: Does it mean that if a person is able to analyse themself then he or she will a priori not hold the highest seat of power?

Sabina Sh.: Yes, in that case the seat would have been on the floor . . .. You see, we live in a society where a leader is needed for the benefit of society. Society itself is made up of people who are progressive and of those who are not driven by ques�ons such as 'To Be'. The la�er category of people remains living a quiet and happy life only worrying of 'To Have'. But progressive people sooner or later end up ques�oning 'To Be or To Have'.

Sabina Mirzaeva / ICU

24 25

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiya, neonPower. 2014. Installa�on, neonВласть. 2014. Инсталляция, неон

Диалог: Сабина Мирзоева и Сабина Шихлинская

Стефан Цвейг писал о власти: “О власть с ее взглядом Медузы! Кто однажды заглянул в ее лицо, тот не может более отвести глаз: он остается зачарованным и плененным. Кто хоть раз испытал хмельное наслаждение власти и повеления, не в состоянии от нее отказаться”.

Как вы думаете, человек, зачарованный и плененный властью, сможет ли оградить себя от иллюзии власти? Каким образом можно сохранить этот самый взгляд со стороны на себя? Ведь иллюзия власти так манит, очаровывает и придает смысл жизни человека, что это уже становится большой иллюзией.

Сабина Ш.: Понимаете, власть по сути своей, может быть авторитарной. Это и легло в основу моей работы, так как здесь изображается двойная иллюзия! Человек у власти уже находится в плену иллюзий.

Институция власти, как мне кажется, в своей структуре может допустить ошибочную композицию. В таком случае, власть может быть использована для определенных целей. Если у человека власти есть желание изменить мир (будь то, для благих дел или в целях самоутверждения), то любое движение может привести к тоталитаризму.

Многие, каким то образом получившие полномочия, возвышаются над другими и обретают силу принимать решения. Именно в этот момент они впадают в иллюзию того, что им дано. И вот здесь, начинаются необратимые процессы. Они не в состоянии увидеть самих себя со стороны.

Сабина М.: Получается, если человек способен на себя посмотреть со стороны, то он априори не сможет оказаться на высшей ступени власти?

Сабина Ш.: Да, тогда в этом случае, стул был бы на полу… Понимаете, мы живем в обществе, где лидер необходим ради блага этого же общества. Само общество состоит как из людей прогрессивных, так и тех, кто не задается вопросом «Быть». Вторая категория людей так и проживают спокойную, счастливую жизнь в заботах «Иметь». Но, прогрессивные люди рано или поздно задаются вопросом «Быть или Иметь?»

Сабина Мирзоева / ICU

26 27

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü, neonPower. 2014. Installa�on view, neonВласть. 2014. Вид инсталляции, неон

Диалог: Сабина Мирзоева и Сабина Шихлинская

Стефан Цвейг писал о власти: “О власть с ее взглядом Медузы! Кто однажды заглянул в ее лицо, тот не может более отвести глаз: он остается зачарованным и плененным. Кто хоть раз испытал хмельное наслаждение власти и повеления, не в состоянии от нее отказаться”.

Как вы думаете, человек, зачарованный и плененный властью, сможет ли оградить себя от иллюзии власти? Каким образом можно сохранить этот самый взгляд со стороны на себя? Ведь иллюзия власти так манит, очаровывает и придает смысл жизни человека, что это уже становится большой иллюзией.

Сабина Ш.: Понимаете, власть по сути своей, может быть авторитарной. Это и легло в основу моей работы, так как здесь изображается двойная иллюзия! Человек у власти уже находится в плену иллюзий.

Институция власти, как мне кажется, в своей структуре может допустить ошибочную композицию. В таком случае, власть может быть использована для определенных целей. Если у человека власти есть желание изменить мир (будь то, для благих дел или в целях самоутверждения), то любое движение может привести к тоталитаризму.

Многие, каким то образом получившие полномочия, возвышаются над другими и обретают силу принимать решения. Именно в этот момент они впадают в иллюзию того, что им дано. И вот здесь, начинаются необратимые процессы. Они не в состоянии увидеть самих себя со стороны.

Сабина М.: Получается, если человек способен на себя посмотреть со стороны, то он априори не сможет оказаться на высшей ступени власти?

Сабина Ш.: Да, тогда в этом случае, стул был бы на полу… Понимаете, мы живем в обществе, где лидер необходим ради блага этого же общества. Само общество состоит как из людей прогрессивных, так и тех, кто не задается вопросом «Быть». Вторая категория людей так и проживают спокойную, счастливую жизнь в заботах «Иметь». Но, прогрессивные люди рано или поздно задаются вопросом «Быть или Иметь?»

Сабина Мирзоева / ICU

26 27

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü, neonPower. 2014. Installa�on view, neonВласть. 2014. Вид инсталляции, неон

28 29

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiyadan fraqmentPower. 2014. Installa�on fragmentВласть. 2014. Инсталляция, фрагмент

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiyanın eskiziPower. 2014. Sketch for installa�onВласть. 2014. Эскиз инсталляции

28 29

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiyadan fraqmentPower. 2014. Installa�on fragmentВласть. 2014. Инсталляция, фрагмент

Hakimiyyət. 2014. İnstalyasiyanın eskiziPower. 2014. Sketch for installa�onВласть. 2014. Эскиз инсталляции

Dərk edib-etməməyimizdən asılı olmayaraq, biz daim axtarışla məşğuluq. Axtarışların hamısı Xoşbəxtlik axtarışıdır. Bizi xoşbəxt edən əşyalar deyil, məhz münasibətlərdir. Varlıq yiyələnməklə əlaqəli deyil, o, daim mövcud olma ilə bağlı bir ünsürdür. Məhz rəssamın iş�rakı ilə (rəssam dedikdə, əslində biz hər bir insanı nəzərdə tuturuq, çünki hər bir insan rəssam ola bilər) maddi aləm dərrakəliliyi və bütövlüyü əldə etmiş olur. Ümumiyyətlə, reallığın özü xəyalidir, o, mövcud deyil, yalnız neon borulardakı qığılcımlara bənzəyən, dharmaların sayrışması gerçəkdir. Qədimdən bəri İnduizm və Buddizm bunu bəyan edirdilər, bu yaxınlarda isə kvant fizikası da bu fikri paylaşmağa başladı. Görkəmli antropoloq və kommunikasiyalar mütəxəssisi Qreqori Beytsonun söylədiyinə görə: “Mən yalnız əşyalar arasında mövcud olan əlaqələr haqqında nə isə bilə bilərəm. Əgər mən desəm ki, masa “bərkdir”, o zaman təcrübəmin təsdiq etdiyi məqamlardan kənara çıxmış olaram” (“Mələklər qorxurlar”, 1987-ci il). Beytsondan bir əsr əvvəl məşhur şair-simvolist Stefan Mallarme həmin fikri ar�q ifadə etmişdi: “...əşyalar ar�q mövcuddur, onları yenidən yaratmağa eh�yac yoxdur; məhz bu cür münasibətlərin bağları poeziya və musiqi əsərlərinin toxumalarını təşkil edir” (“L'Écho de Paris” qəze�nə müsahibəsindən, 1891-ci il).

Qarşılıqlı münasibətlər- şəxsi həqiqilik ilə ahəngə girməyin ən qədim üslubudur. Var olan kəs indiki zamanda yaşayır və itki ilə qarşılaşmaqdan qorxmur, çünki maddi itkinin bəşər mahiyyə�nə xas olduğuna bələddir. Dünyaya göz açmağımız ana bətnini, bioloji evimizi tərk etməyimizdən başlayır və röyaya bənzər, bəzi hallarda isə, hə�a pis qarabasmanı xa�rladan həya�n sürülməsi ilə davam edir. Bu nöqteyi-nəzərdən, əcəl həyatdan oyanma mənasını kəsb edir. Naməlum bir şəxsin söylədiyinə görə: “Vəfat etməzdən öncə ölən kəs ölən zaman vəfat etməyəcək”. İnduizm dini bunu çox gözəl dərk edirdi. İnduizmdə həyat dörd mərhələyə bölünür və dördüncü mərhələni sannyasa, yəni maddi aləmdən tam əl çəkmə təşkil edir. Bu mərhələdə ölüm və qurtulma anınadək tələb olunan hazırlıq işləri yerinə ye�rilir. Sannyasilər səyyah rahiblərə çevrilirlər və daim ruhani ayinlərin icrası ilə məşğul olurlar. Məşhur mahnıda deyildiyi kimi “Yol mənim evimdir”. Və ya ruh yüksəkliyi baxımından söyləsək “Fəlsəfə əslində doğma məkan həsrə�dir, hər yerdə özünü evdə hiss etməyin şiddətli arzusudur” (Novalis).

Beləliklə, əsl arayan, həqiqi filosof və rəssam daim hərəkətdə olan köçərilərdir. Sabina Şixlinskayanı tam qə�yyətlə belə bir düşünən rəssam adlandırmaq olar. Ən azı ona görə ki, onun fikirləri heç vaxt bir yerdə dayanmır.

Nicat Məmmədov

30 31

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiyadan görüntüHappiness. 2014. Installa�on viewСчастье. 2014. Вид инсталляции

Dərk edib-etməməyimizdən asılı olmayaraq, biz daim axtarışla məşğuluq. Axtarışların hamısı Xoşbəxtlik axtarışıdır. Bizi xoşbəxt edən əşyalar deyil, məhz münasibətlərdir. Varlıq yiyələnməklə əlaqəli deyil, o, daim mövcud olma ilə bağlı bir ünsürdür. Məhz rəssamın iş�rakı ilə (rəssam dedikdə, əslində biz hər bir insanı nəzərdə tuturuq, çünki hər bir insan rəssam ola bilər) maddi aləm dərrakəliliyi və bütövlüyü əldə etmiş olur. Ümumiyyətlə, reallığın özü xəyalidir, o, mövcud deyil, yalnız neon borulardakı qığılcımlara bənzəyən, dharmaların sayrışması gerçəkdir. Qədimdən bəri İnduizm və Buddizm bunu bəyan edirdilər, bu yaxınlarda isə kvant fizikası da bu fikri paylaşmağa başladı. Görkəmli antropoloq və kommunikasiyalar mütəxəssisi Qreqori Beytsonun söylədiyinə görə: “Mən yalnız əşyalar arasında mövcud olan əlaqələr haqqında nə isə bilə bilərəm. Əgər mən desəm ki, masa “bərkdir”, o zaman təcrübəmin təsdiq etdiyi məqamlardan kənara çıxmış olaram” (“Mələklər qorxurlar”, 1987-ci il). Beytsondan bir əsr əvvəl məşhur şair-simvolist Stefan Mallarme həmin fikri ar�q ifadə etmişdi: “...əşyalar ar�q mövcuddur, onları yenidən yaratmağa eh�yac yoxdur; məhz bu cür münasibətlərin bağları poeziya və musiqi əsərlərinin toxumalarını təşkil edir” (“L'Écho de Paris” qəze�nə müsahibəsindən, 1891-ci il).

Qarşılıqlı münasibətlər- şəxsi həqiqilik ilə ahəngə girməyin ən qədim üslubudur. Var olan kəs indiki zamanda yaşayır və itki ilə qarşılaşmaqdan qorxmur, çünki maddi itkinin bəşər mahiyyə�nə xas olduğuna bələddir. Dünyaya göz açmağımız ana bətnini, bioloji evimizi tərk etməyimizdən başlayır və röyaya bənzər, bəzi hallarda isə, hə�a pis qarabasmanı xa�rladan həya�n sürülməsi ilə davam edir. Bu nöqteyi-nəzərdən, əcəl həyatdan oyanma mənasını kəsb edir. Naməlum bir şəxsin söylədiyinə görə: “Vəfat etməzdən öncə ölən kəs ölən zaman vəfat etməyəcək”. İnduizm dini bunu çox gözəl dərk edirdi. İnduizmdə həyat dörd mərhələyə bölünür və dördüncü mərhələni sannyasa, yəni maddi aləmdən tam əl çəkmə təşkil edir. Bu mərhələdə ölüm və qurtulma anınadək tələb olunan hazırlıq işləri yerinə ye�rilir. Sannyasilər səyyah rahiblərə çevrilirlər və daim ruhani ayinlərin icrası ilə məşğul olurlar. Məşhur mahnıda deyildiyi kimi “Yol mənim evimdir”. Və ya ruh yüksəkliyi baxımından söyləsək “Fəlsəfə əslində doğma məkan həsrə�dir, hər yerdə özünü evdə hiss etməyin şiddətli arzusudur” (Novalis).

Beləliklə, əsl arayan, həqiqi filosof və rəssam daim hərəkətdə olan köçərilərdir. Sabina Şixlinskayanı tam qə�yyətlə belə bir düşünən rəssam adlandırmaq olar. Ən azı ona görə ki, onun fikirləri heç vaxt bir yerdə dayanmır.

Nicat Məmmədov

30 31

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiyadan görüntüHappiness. 2014. Installa�on viewСчастье. 2014. Вид инсталляции

We all are in a quest, no ma�er if we realize it or not. All types of quests center on the search for 'Happiness'. We are made happy by things and not by rela�onships. Genesis is not associated with possession; it is rather denoted by presence. The tangible world a�ains meaningfulness and completeness solely in the physical presence of an ar�st, which every single person intrinsically is. Generally speaking, reality as such is illusive, it does not exist, and simply glimmers are present, like neon tube sparkles. It has long been ar�culated by Hinduism and Buddhism, and even quantum physics recently came to the same conclusion. Gregory Bateson, an outstanding anthropologist and communica�on theorist, once stated in this regard that “I can know something about rela�ons between things. If I say the table is “hard”, I am going beyond what my experience will tes�fy” ('Angels Fear', 1987).

A century before Bateson's statement, Stéphane Mallarmé, a French symbolist poet, had advanced the same idea that “things already exist, we don't have to create them, we simply have to see their rela�onships” (interview with L'Écho de Paris). Rela�onships represent the most ancient mode of conflict with your own iden�ty. A person in Genesis lives in the present and is not scared of the idea of losing since he or she is well aware that material loss lies in the existen�al essence of the human beings. Coming into this world starts with escape from the womb, our biological residency, and is followed by a dreamy life, and, at some point, a nightmare-like existence. From this perspec�ve, death is the a�er-life reborn. And, as an unknown person once stated: “One who dies before death will not die at death”. Hinduism is very much aware of this aphorism. Life is divided into four phases in Hinduism and the highest and final stage of a life span is represented by 'sannyasa' - a phase of full renouncement of the materialist world. At this stage sannyasins do all preparatory work for the moment of death and the gaining of libera�on. They live like mendicant friars who permanently partake in sacred rituals. As a phrase goes in a song – “this way is my home”. Or, to put it more poe�cally – “Philosophy is really homesickness, an urge to be at home everywhere” (Novalis).

Thus, a true seeker, philosopher and ar�st is a constantly shi�ing nomad. Sabina Shikhlinskaya could be named a true and intellectual ar�st with good reason. At least her ideas are in constant shi�.

Nijat Mammadov

Все мы в поиске, сознаем того или нет. Все поиски – это поиск Счастья. Счастливыми нас делают не вещи, а отношения. Бытие связано не с обладанием, оно связано с присутствием. Именно в присутствии художника (которым по сути является каждый человек) материальный мир обретает осмысленность и полноту. По большо-му счету, иллюзорна сама реальность, ее нет, есть только мерцание дхарм, похожих на искры в неоновых трубках. Об этом давно твердит индуизм и буддизм и к этому же недавно пришла квантовая физика. У выдающегося антрополога и теоретика коммуникации Грегори Бейтсона есть хорошее высказывание по этому поводу: «Я могу знать только что-то об отношениях между вещами. Если я говорю, что стол "твердый", я выхожу за пределы моего опыта» («Ангелы страшатся», 1987). За сто лет до Бейтсона символист Малларме высказал ту же мысль: «…вещи уже существуют, нам нет нужды их создавать; нам нужно лишь уловить взаимоотношения между ними; и именно нити таких взаимоотношений образуют ткань поэтических и музыкальных произведений» (интервью для «Эхо Парижа», 1891).

Взаимоотношения – вот древнейший способ входа в резонанс с собственной подлинностью. Тот, кто бытийствует, живет в настоящем, не боится потерять, так как знает, что потеря материального есть экзистенциальная сущность человека. Рождение в мир начинается с того, что мы покидаем материнское чрево, свой биологический дом и начинаем жить жизнью, кажущейся сном, а зачастую даже дурным кошмаром. С этой точки зрения, смерть – это пробуждение от жизни. И как сказал один неизвестный «Тот, кто умирает до того, как умрёт, не умрёт, умирая». Тот же индуизм прекрасно это понимал. В индуизме жизнь делится на четыре этапа и последним этапом является санньяса – стадия полного отречения от материального мира. На этом этапе осуществляется необходимая подготовка к моменту смерти и достижению освобождения. Санньясины становятся странствую-щими монахами, беспрерывно пребывая в духовной работе. «Дорога – мой дом», как поется в одной популярной песне. Или говоря более возвышенно: «Философия – это, в сущности, тоска по дому, страстное желание повсюду чувствовать себя дома» (Новалис).

Таким образом, выходит, что истинный искатель, истинный философ и художник – это номад, кочевник, постоянно находящийся в движении. Сабину Шихлинскую с полным правом можно назвать таким мыслящим художником. По меньшей мере потому, что ее мысль никогда не стоит на месте.

Ниджат Мамедов

32

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiyadan fraqmentHappiness. 2014. Installa�on fragmentСчастье. 2014. Инсталляция, фрагмент

We all are in a quest, no ma�er if we realize it or not. All types of quests center on the search for 'Happiness'. We are made happy by things and not by rela�onships. Genesis is not associated with possession; it is rather denoted by presence. The tangible world a�ains meaningfulness and completeness solely in the physical presence of an ar�st, which every single person intrinsically is. Generally speaking, reality as such is illusive, it does not exist, and simply glimmers are present, like neon tube sparkles. It has long been ar�culated by Hinduism and Buddhism, and even quantum physics recently came to the same conclusion. Gregory Bateson, an outstanding anthropologist and communica�on theorist, once stated in this regard that “I can know something about rela�ons between things. If I say the table is “hard”, I am going beyond what my experience will tes�fy” ('Angels Fear', 1987).

A century before Bateson's statement, Stéphane Mallarmé, a French symbolist poet, had advanced the same idea that “things already exist, we don't have to create them, we simply have to see their rela�onships” (interview with L'Écho de Paris). Rela�onships represent the most ancient mode of conflict with your own iden�ty. A person in Genesis lives in the present and is not scared of the idea of losing since he or she is well aware that material loss lies in the existen�al essence of the human beings. Coming into this world starts with escape from the womb, our biological residency, and is followed by a dreamy life, and, at some point, a nightmare-like existence. From this perspec�ve, death is the a�er-life reborn. And, as an unknown person once stated: “One who dies before death will not die at death”. Hinduism is very much aware of this aphorism. Life is divided into four phases in Hinduism and the highest and final stage of a life span is represented by 'sannyasa' - a phase of full renouncement of the materialist world. At this stage sannyasins do all preparatory work for the moment of death and the gaining of libera�on. They live like mendicant friars who permanently partake in sacred rituals. As a phrase goes in a song – “this way is my home”. Or, to put it more poe�cally – “Philosophy is really homesickness, an urge to be at home everywhere” (Novalis).

Thus, a true seeker, philosopher and ar�st is a constantly shi�ing nomad. Sabina Shikhlinskaya could be named a true and intellectual ar�st with good reason. At least her ideas are in constant shi�.

Nijat Mammadov

Все мы в поиске, сознаем того или нет. Все поиски – это поиск Счастья. Счастливыми нас делают не вещи, а отношения. Бытие связано не с обладанием, оно связано с присутствием. Именно в присутствии художника (которым по сути является каждый человек) материальный мир обретает осмысленность и полноту. По большо-му счету, иллюзорна сама реальность, ее нет, есть только мерцание дхарм, похожих на искры в неоновых трубках. Об этом давно твердит индуизм и буддизм и к этому же недавно пришла квантовая физика. У выдающегося антрополога и теоретика коммуникации Грегори Бейтсона есть хорошее высказывание по этому поводу: «Я могу знать только что-то об отношениях между вещами. Если я говорю, что стол "твердый", я выхожу за пределы моего опыта» («Ангелы страшатся», 1987). За сто лет до Бейтсона символист Малларме высказал ту же мысль: «…вещи уже существуют, нам нет нужды их создавать; нам нужно лишь уловить взаимоотношения между ними; и именно нити таких взаимоотношений образуют ткань поэтических и музыкальных произведений» (интервью для «Эхо Парижа», 1891).

Взаимоотношения – вот древнейший способ входа в резонанс с собственной подлинностью. Тот, кто бытийствует, живет в настоящем, не боится потерять, так как знает, что потеря материального есть экзистенциальная сущность человека. Рождение в мир начинается с того, что мы покидаем материнское чрево, свой биологический дом и начинаем жить жизнью, кажущейся сном, а зачастую даже дурным кошмаром. С этой точки зрения, смерть – это пробуждение от жизни. И как сказал один неизвестный «Тот, кто умирает до того, как умрёт, не умрёт, умирая». Тот же индуизм прекрасно это понимал. В индуизме жизнь делится на четыре этапа и последним этапом является санньяса – стадия полного отречения от материального мира. На этом этапе осуществляется необходимая подготовка к моменту смерти и достижению освобождения. Санньясины становятся странствую-щими монахами, беспрерывно пребывая в духовной работе. «Дорога – мой дом», как поется в одной популярной песне. Или говоря более возвышенно: «Философия – это, в сущности, тоска по дому, страстное желание повсюду чувствовать себя дома» (Новалис).

Таким образом, выходит, что истинный искатель, истинный философ и художник – это номад, кочевник, постоянно находящийся в движении. Сабину Шихлинскую с полным правом можно назвать таким мыслящим художником. По меньшей мере потому, что ее мысль никогда не стоит на месте.

Ниджат Мамедов

32

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiyadan fraqmentHappiness. 2014. Installa�on fragmentСчастье. 2014. Инсталляция, фрагмент

34 35

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiya, fraqment, neonHappiness. 2014. Installa�on, fragment, neonСчастье. 2014. Инсталляция, фрагмент, неон

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiya, fraqment, neonHappiness. 2014. Installa�on, fragment, neonСчастье. 2014. Инсталляция, фрагмент, неон

34 35

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiya, fraqment, neonHappiness. 2014. Installa�on, fragment, neonСчастье. 2014. Инсталляция, фрагмент, неон

Xoşbəxtlik. 2014. İnstalyasiya, fraqment, neonHappiness. 2014. Installa�on, fragment, neonСчастье. 2014. Инсталляция, фрагмент, неон

Yüksək səslə düşüncələr. Sabina Şixlinskaya və onun son sərgisi haqqında müsahibə İllüziya - həqiqətdə mövcud olan əşyanın təhrif olmuş formasıdır. Həmsöhbətim Sabina Şixlinskayadır – çox real, istedadlı və ilham verən bir xanım.

O iddia edir ki, həyatda hər şey nəticədə illüziyadır: ya adi qavrama səhvləridir, ya da təxəyyülün özünəvurğunluğundan yaranan fikirlərdir. Şekspirin fikrinə istinad edərək deyir ki, həyat Neondur. Əminəm ki, Siz şəhərdə neon reklamlara artıq rast gəlmisiniz. Bunun sadəcə rəngsiz və qoxusuz, biratomlu qaz olduğunu iddia edən elmə inanırsınız? Bəli, bu sərginin məqsədi odur ki, siz özünüzə “kimə inanmalı?” sualını verəsiniz. Bundan başqa, ümumiyyətlə inanmaq lazımdırmı? O, mənə Kandinski barədə danışaraq deyir ki, hətta təxəyyülümüzdəki rəng belə məzmunsuz ola bilməz. Sadə elmdir. Bundan dərhal sonra elmə biganə olan Nitşe fövqəlbəşər haqqında danışır. O öz günəşini özü yaradır.

Onun obrazlarla ifadə etdiyi azadlıq - güzgü və kameralardan ibarət sonu və əslində, başlanğıcı da olmayan sonsuz tuneldir. Bəs Free Zone yazısı? Kim tərəfindən yazılıb? Nə zaman? Bu tuneldən qayıtmağa müvəffəq olub, indi bizim üçün bələdçi rolunu oynayan o cəsur kimdir? Azadlıq hər şeyi buraxıb naməlum gələcəyə üz tutmaqdır? Bəlkə, azadlıq səyahətə çıxmağa ürək edən kəsləri müşahidə etmək müdrikliyidir? Yalnız suallar, (oxu: yalnız illüziyalar). Bəs reallıq? Orta əsrlərdə hesab edilirdi ki, iblis nəsə yaratmaq iqtidarında deyil, çünki bu, Tanrıya məxsusdur. İblisə yamsılamaq, təqlid etmək və bütün yalanların atası olmaq ixtiyarı verilib. Biz insanlara isə Tanrı və İblis haqqında məlumat əldə etmək nəsib olub, hətta bu da yalnız seçilmişlərə.

Vafa Asadi / ICU

36 37

Azadlıq. 2014. İnstalyasiya, fraqmentFreedom. 2014. Installa�on, fragmentСвобода. 2014. Инсталляция, фрагмент

Yüksək səslə düşüncələr. Sabina Şixlinskaya və onun son sərgisi haqqında müsahibə İllüziya - həqiqətdə mövcud olan əşyanın təhrif olmuş formasıdır. Həmsöhbətim Sabina Şixlinskayadır – çox real, istedadlı və ilham verən bir xanım.

O iddia edir ki, həyatda hər şey nəticədə illüziyadır: ya adi qavrama səhvləridir, ya da təxəyyülün özünəvurğunluğundan yaranan fikirlərdir. Şekspirin fikrinə istinad edərək deyir ki, həyat Neondur. Əminəm ki, Siz şəhərdə neon reklamlara artıq rast gəlmisiniz. Bunun sadəcə rəngsiz və qoxusuz, biratomlu qaz olduğunu iddia edən elmə inanırsınız? Bəli, bu sərginin məqsədi odur ki, siz özünüzə “kimə inanmalı?” sualını verəsiniz. Bundan başqa, ümumiyyətlə inanmaq lazımdırmı? O, mənə Kandinski barədə danışaraq deyir ki, hətta təxəyyülümüzdəki rəng belə məzmunsuz ola bilməz. Sadə elmdir. Bundan dərhal sonra elmə biganə olan Nitşe fövqəlbəşər haqqında danışır. O öz günəşini özü yaradır.

Onun obrazlarla ifadə etdiyi azadlıq - güzgü və kameralardan ibarət sonu və əslində, başlanğıcı da olmayan sonsuz tuneldir. Bəs Free Zone yazısı? Kim tərəfindən yazılıb? Nə zaman? Bu tuneldən qayıtmağa müvəffəq olub, indi bizim üçün bələdçi rolunu oynayan o cəsur kimdir? Azadlıq hər şeyi buraxıb naməlum gələcəyə üz tutmaqdır? Bəlkə, azadlıq səyahətə çıxmağa ürək edən kəsləri müşahidə etmək müdrikliyidir? Yalnız suallar, (oxu: yalnız illüziyalar). Bəs reallıq? Orta əsrlərdə hesab edilirdi ki, iblis nəsə yaratmaq iqtidarında deyil, çünki bu, Tanrıya məxsusdur. İblisə yamsılamaq, təqlid etmək və bütün yalanların atası olmaq ixtiyarı verilib. Biz insanlara isə Tanrı və İblis haqqında məlumat əldə etmək nəsib olub, hətta bu da yalnız seçilmişlərə.

Vafa Asadi / ICU

36 37

Azadlıq. 2014. İnstalyasiya, fraqmentFreedom. 2014. Installa�on, fragmentСвобода. 2014. Инсталляция, фрагмент

“Illusion is a distorted percep�on of real life objects.” I am speaking with Sabina Shikhlinskaya- a very real, extremely talented and highly inspiring person. She claims that ul�mately everything in life is an illusion: from simple errors of percep�on to narcissis�c a�empts of imagina�on. By paraphrasing Shakespeare, she believes that the whole life is a 'neon light'.

“Have you seen the neon signs in the evening in the city?” She asks. Should we believe science, which claims that it is just an inert monatomic gas, colorless and odorless? Yes, the purpose of the exhibi�on is to make one ask themselves “Who do we believe?” Moreover, whether we are to believe at all! She informs me of Kandinsky's theory that even color and imagina�on cannot be pointless. It is simple science. Immediately following this, Ms. Shikhlinskaya speaks about Nietzsche's superman, those who do not care about science, so they create their own Sun.

In the ar�st's images, freedom is an endless tunnel, made up of mirrors and cameras with no end, and in fact, with no start.

We contemplate the 'Free Zone' sign. Who wrote it? When was it wri�en? Who was that brave man who returned from the tunnel and decided to guide us? Is the freedom to leave everything and begin the journey into the unknown, the freedom we are seeking? Or is freedom the wisdom to watch those who dared to travel? What is reality then?

In the Middle Ages, it was believed that the devil was not capable of crea�ng anything, as this is the privilege of God. The devil is thought to only imitate, to mimic, and to be the father of all lies. We as human beings can only possess the knowledge of God and the Devil, with even this knowledge being only available to the chosen ones.

Vafa Asadi / ICU

Мой собеседник Сабина Шихлинская – очень реальная, очень талантливая и очень вдохновляющая. Она утверждает, что все в жизни, в итоге иллюзии: простые ошибки восприятия и самовлюбленные потуги воображения.

Перефразируя Шекспира она говорит, что вся жизнь Неон. Вы видели неоновые рекламы по вечерам в городе? Стоит ли верить науке которая утверждает, что – это всего лишь инертный одноатомный газ без цвета и запаха. Да, именно, цель это выставки, чтобы вы сами себе задали вопрос кому верить? и стоит ли верить вообще? Она рассказывает мне о Кандинском, о том, что даже цвет и даже в воображении не может быть беспредметным. Простая наука. И сразу после этого говорит о сверхчеловеке Ницше, которому нет дела до науки, он сам себе создает Солнце.

Свобода ее образами – это бесконечный туннель, причем один из многих, из зеркал и камер без конца и по сути без начала. И надписать Free Zone. Кем написанная? Когда? Кто был тот смельчак что вернулся из этого тоннеля и решил еще и нам стать путеводителем? Свобода это оставить все и начать путь в неизвестность? Или свобода это мудрость наблюдать за теми кто решился на путешествие? Только вопросы, читай лишь иллюзии. А реальность? В средние века считалось что дьявол не способен творить, потому что эта привилегия Бога - созидать. Дьяволу дано только подражать, имитировать, быть отцом всякой лжи. А нам дано знать и о Боге и о Дьяволе и то только избранным.

Вафа Асади / ICU

38 39

Azadlıq. 2014. İnstalyasiya, LED, şüşə, güzgü, foreksFreedom. 2014. Installa�on. LED, glass, mirror, forexСвобода. 2014. Инсталляция. LED, стекло, зеркало, форекс

“Illusion is a distorted percep�on of real life objects.” I am speaking with Sabina Shikhlinskaya- a very real, extremely talented and highly inspiring person. She claims that ul�mately everything in life is an illusion: from simple errors of percep�on to narcissis�c a�empts of imagina�on. By paraphrasing Shakespeare, she believes that the whole life is a 'neon light'.

“Have you seen the neon signs in the evening in the city?” She asks. Should we believe science, which claims that it is just an inert monatomic gas, colorless and odorless? Yes, the purpose of the exhibi�on is to make one ask themselves “Who do we believe?” Moreover, whether we are to believe at all! She informs me of Kandinsky's theory that even color and imagina�on cannot be pointless. It is simple science. Immediately following this, Ms. Shikhlinskaya speaks about Nietzsche's superman, those who do not care about science, so they create their own Sun.

In the ar�st's images, freedom is an endless tunnel, made up of mirrors and cameras with no end, and in fact, with no start.

We contemplate the 'Free Zone' sign. Who wrote it? When was it wri�en? Who was that brave man who returned from the tunnel and decided to guide us? Is the freedom to leave everything and begin the journey into the unknown, the freedom we are seeking? Or is freedom the wisdom to watch those who dared to travel? What is reality then?

In the Middle Ages, it was believed that the devil was not capable of crea�ng anything, as this is the privilege of God. The devil is thought to only imitate, to mimic, and to be the father of all lies. We as human beings can only possess the knowledge of God and the Devil, with even this knowledge being only available to the chosen ones.

Vafa Asadi / ICU

Мой собеседник Сабина Шихлинская – очень реальная, очень талантливая и очень вдохновляющая. Она утверждает, что все в жизни, в итоге иллюзии: простые ошибки восприятия и самовлюбленные потуги воображения.

Перефразируя Шекспира она говорит, что вся жизнь Неон. Вы видели неоновые рекламы по вечерам в городе? Стоит ли верить науке которая утверждает, что – это всего лишь инертный одноатомный газ без цвета и запаха. Да, именно, цель это выставки, чтобы вы сами себе задали вопрос кому верить? и стоит ли верить вообще? Она рассказывает мне о Кандинском, о том, что даже цвет и даже в воображении не может быть беспредметным. Простая наука. И сразу после этого говорит о сверхчеловеке Ницше, которому нет дела до науки, он сам себе создает Солнце.

Свобода ее образами – это бесконечный туннель, причем один из многих, из зеркал и камер без конца и по сути без начала. И надписать Free Zone. Кем написанная? Когда? Кто был тот смельчак что вернулся из этого тоннеля и решил еще и нам стать путеводителем? Свобода это оставить все и начать путь в неизвестность? Или свобода это мудрость наблюдать за теми кто решился на путешествие? Только вопросы, читай лишь иллюзии. А реальность? В средние века считалось что дьявол не способен творить, потому что эта привилегия Бога - созидать. Дьяволу дано только подражать, имитировать, быть отцом всякой лжи. А нам дано знать и о Боге и о Дьяволе и то только избранным.

Вафа Асади / ICU

38 39

Azadlıq. 2014. İnstalyasiya, LED, şüşə, güzgü, foreksFreedom. 2014. Installa�on. LED, glass, mirror, forexСвобода. 2014. Инсталляция. LED, стекло, зеркало, форекс

Dünyanın dörd bir yanı, ya üfüqlərlə məhdudlandırılmış dünyanın dörd bir yanı... ya da insanın fikir, təxəyyül gücü ilə... “Bir addım irəli və geri – üfüq yaxınlaşır və uzaqlaşır”. Bu xəyaldır, yoxsa özünü aldatmaqdır?

Lakin fakt faktlığında qalır: Üfüq də bizim məqsədimiz kimi əlçatmaz, ünyetməzdir əslində. Çünki bunların hər ikisinə doğru can atmağımızın zəruri olduğunu düşünürük. Və buna nail olmaq üçün xəyali yol və yöndəmlər uydururuq.

Bu bitməz meyl içimizdəki istək hissi ilə izah olunur. İstəmək, üfüqə ye�şib çatmaq, ona toxunmaq heç də ağılsız bir hiss deyil. “Hər kəs qarşısına hər hansı bir məqsəd qoymalıdır”. Bizim getdiyimiz yolların əslində mövcud olmaması və qoyulan məqsədin isə illüziya olması vacib deyil. Məhz bu illüziyaların içindən həyatda ən həqiqi olan şeylər – hiss və duyğular yaranaraq bizim qəlbimizə nüfuz edir.

Nurziya Xəlilova / ICU

40 41

Üfüqlər. 2014. İnstalyasiya, LED, şüşə, güzgü, foreksHorizons. 2014. Installa�on. LED, glass, mirror, forexГоризонты. 2014. Инсталляция. LED, стекло, зеркало, форекс

Dünyanın dörd bir yanı, ya üfüqlərlə məhdudlandırılmış dünyanın dörd bir yanı... ya da insanın fikir, təxəyyül gücü ilə... “Bir addım irəli və geri – üfüq yaxınlaşır və uzaqlaşır”. Bu xəyaldır, yoxsa özünü aldatmaqdır?

Lakin fakt faktlığında qalır: Üfüq də bizim məqsədimiz kimi əlçatmaz, ünyetməzdir əslində. Çünki bunların hər ikisinə doğru can atmağımızın zəruri olduğunu düşünürük. Və buna nail olmaq üçün xəyali yol və yöndəmlər uydururuq.

Bu bitməz meyl içimizdəki istək hissi ilə izah olunur. İstəmək, üfüqə ye�şib çatmaq, ona toxunmaq heç də ağılsız bir hiss deyil. “Hər kəs qarşısına hər hansı bir məqsəd qoymalıdır”. Bizim getdiyimiz yolların əslində mövcud olmaması və qoyulan məqsədin isə illüziya olması vacib deyil. Məhz bu illüziyaların içindən həyatda ən həqiqi olan şeylər – hiss və duyğular yaranaraq bizim qəlbimizə nüfuz edir.

Nurziya Xəlilova / ICU

40 41

Üfüqlər. 2014. İnstalyasiya, LED, şüşə, güzgü, foreksHorizons. 2014. Installa�on. LED, glass, mirror, forexГоризонты. 2014. Инсталляция. LED, стекло, зеркало, форекс

North and South, East and West are limited by the skyline or horizon . . . or by the power of imagina�on or maybe by the human mind. "A step back or a step forward". . . approach or distance. Mirage or self-delusion? The reality remains reality: the skyline is unachievable as our aim. For one and another we think to do 'to go'. For 'to go' we create no less illusory roads and ways. “It is based upon our feeling 'to want'.

And this is not folly 'to want' . . ., to want to reach the skyline. Everybody has to set goals” and no ma�er if that target is illusion and there is in fact no way to it. There are inside of us burning the most precious and the most truthful emo�ons and feelings of our lives.

Nurziya Khalilova / ICU

Стороны света, ограниченные горизонтами... или силой воображения, человеческой мыслью. «Шаг назад- вперед- он приближается – отдаляется». Мираж или самообман?! Факт остается фактом: горизонт недосягаем, как и наша цель. И к тому, и к другому мы считаем нужным "идти". Чтобы "дойти" до них мы создаем не менее иллюзорные дороги и пути.

Это объясняется нашим чувством «хотеть». И это совсем не глупо «хотеть»... хотеть достигать горизонт». «Все должны ставить цели». Не важно, что цель – это иллюзия и дороги, по которой мы идем нет на самом деле. В этой иллюзорности в нас зарождается самое драгоценнее и самое настоящее в этой жизни – это эмоции и чувства.

Нурзия Халилова / ICU

42 43

Üfüqlər. 2014. İnstalyasiyadan fraqmentHorizons. 2014. Installa�on, fragmentГоризонты. 2014. Инсталляция, фрагмент

North and South, East and West are limited by the skyline or horizon . . . or by the power of imagina�on or maybe by the human mind. "A step back or a step forward". . . approach or distance. Mirage or self-delusion? The reality remains reality: the skyline is unachievable as our aim. For one and another we think to do 'to go'. For 'to go' we create no less illusory roads and ways. “It is based upon our feeling 'to want'.

And this is not folly 'to want' . . ., to want to reach the skyline. Everybody has to set goals” and no ma�er if that target is illusion and there is in fact no way to it. There are inside of us burning the most precious and the most truthful emo�ons and feelings of our lives.

Nurziya Khalilova / ICU

Стороны света, ограниченные горизонтами... или силой воображения, человеческой мыслью. «Шаг назад- вперед- он приближается – отдаляется». Мираж или самообман?! Факт остается фактом: горизонт недосягаем, как и наша цель. И к тому, и к другому мы считаем нужным "идти". Чтобы "дойти" до них мы создаем не менее иллюзорные дороги и пути.

Это объясняется нашим чувством «хотеть». И это совсем не глупо «хотеть»... хотеть достигать горизонт». «Все должны ставить цели». Не важно, что цель – это иллюзия и дороги, по которой мы идем нет на самом деле. В этой иллюзорности в нас зарождается самое драгоценнее и самое настоящее в этой жизни – это эмоции и чувства.

Нурзия Халилова / ICU

42 43

Üfüqlər. 2014. İnstalyasiyadan fraqmentHorizons. 2014. Installa�on, fragmentГоризонты. 2014. Инсталляция, фрагмент

Biz bəndələrin ən dahilərindən olan Şekspir demişdi: “Bir gün hər kəs 15 dəqiqəliyə məşhurlaşacaq.” O, bəni-adəmin şöhrətə olan əbədi hərisliyinə rişxənd edərək gülmüşdü, yoxsa bir anlıq coşquyla ona həsəd aparanlara da bir gün bu şöhrətə qovuşma üçün fürsət vermək istəmişdi?..

Qara qıvrım saçlı başımda belə yüksək fikirlər məskən salarkən və gözlərim kafenin şüşə vitrinlərində dolaşarkən, dodaqlarım qarşımda oturan həmsöhbə�mdən soruşmağa fürsət tapdı.

Bəs siz, siz də gülürsünüz yoxsa bu, bir təsəllidir? Şöhrət, məşhurluq, populyarlıq – bunlar sabun köpüyütək gerçək deyillər, yoxsa siz öz sənət əsəriniz vasitəsilə insanlara bir neçə dəqiqəlik məşhurluğu dadmaq üçün şan-şöhrət “yoluna” sövq edirsiniz?

Açıq rəngli gözlərin kiprikləri qəlbimin sarı simlərinə toxunaraq mənə tərəf qalxdı.

Şöhrət, bir topa yad gözdür, yad fikirdir, səni minlərlə hissəyə parçalayan, özününküləşdirən yad istəklər yığımıdır. Məşhurluq süni şəkildə yaradılan bir obrazdır sanki. İlk yağışdan sonra uçub gedən buludlar kimidir.

Şöhrət-xoşbəxtlik? Şöhrət-pul? Məgər sadəcə kiminsə gözlərinə baxaraq bəx�yar olmaq mümkün deyilmi? Məgər bəxş edərək, kölgədə qalaraq böyük pullar qazanmaq olmazmı? Onda bəs nə üçün? Heysiyyət, mənlik? Məgər bu anlayışlar deyilmidir ən böyük illüziyaları törədən? Bu deyilmidir ən böyük yalan?

Bilirsən... məhz incə məqam bundan ibarətdir ki, mənim neondan olan şöhrə�m, xəyali olsa da, insanları bir neçə saniyəlik bəx�yar edəcək.

Hə... bu firuzəyi rəngli gözlər necə də haqlı idilər. Yoxsa yaşıl rəngli? Yoxsa onlar mavidir?

Gördüyüm bu gözlər də mənim illüziyalarımdır, yoxsa bu düşən işığın yaratdığı illüziyadır. İllüziyalar nədən doğur?

Arzular... Arzular yerinə ye�r, arzular yerinə yetmir.

Könül Rəfiyeva / ICU

44 45

Şan-Şöhrət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü, neon, şüşə, güzgü, foreksFame. 2014. Installa�on view, neon, glass, mirror, forex Слава. 2014. Bид инсталляции, неон, стекло, зеркало, форекс

Biz bəndələrin ən dahilərindən olan Şekspir demişdi: “Bir gün hər kəs 15 dəqiqəliyə məşhurlaşacaq.” O, bəni-adəmin şöhrətə olan əbədi hərisliyinə rişxənd edərək gülmüşdü, yoxsa bir anlıq coşquyla ona həsəd aparanlara da bir gün bu şöhrətə qovuşma üçün fürsət vermək istəmişdi?..

Qara qıvrım saçlı başımda belə yüksək fikirlər məskən salarkən və gözlərim kafenin şüşə vitrinlərində dolaşarkən, dodaqlarım qarşımda oturan həmsöhbə�mdən soruşmağa fürsət tapdı.

Bəs siz, siz də gülürsünüz yoxsa bu, bir təsəllidir? Şöhrət, məşhurluq, populyarlıq – bunlar sabun köpüyütək gerçək deyillər, yoxsa siz öz sənət əsəriniz vasitəsilə insanlara bir neçə dəqiqəlik məşhurluğu dadmaq üçün şan-şöhrət “yoluna” sövq edirsiniz?

Açıq rəngli gözlərin kiprikləri qəlbimin sarı simlərinə toxunaraq mənə tərəf qalxdı.

Şöhrət, bir topa yad gözdür, yad fikirdir, səni minlərlə hissəyə parçalayan, özününküləşdirən yad istəklər yığımıdır. Məşhurluq süni şəkildə yaradılan bir obrazdır sanki. İlk yağışdan sonra uçub gedən buludlar kimidir.

Şöhrət-xoşbəxtlik? Şöhrət-pul? Məgər sadəcə kiminsə gözlərinə baxaraq bəx�yar olmaq mümkün deyilmi? Məgər bəxş edərək, kölgədə qalaraq böyük pullar qazanmaq olmazmı? Onda bəs nə üçün? Heysiyyət, mənlik? Məgər bu anlayışlar deyilmidir ən böyük illüziyaları törədən? Bu deyilmidir ən böyük yalan?

Bilirsən... məhz incə məqam bundan ibarətdir ki, mənim neondan olan şöhrə�m, xəyali olsa da, insanları bir neçə saniyəlik bəx�yar edəcək.

Hə... bu firuzəyi rəngli gözlər necə də haqlı idilər. Yoxsa yaşıl rəngli? Yoxsa onlar mavidir?

Gördüyüm bu gözlər də mənim illüziyalarımdır, yoxsa bu düşən işığın yaratdığı illüziyadır. İllüziyalar nədən doğur?

Arzular... Arzular yerinə ye�r, arzular yerinə yetmir.

Könül Rəfiyeva / ICU

44 45

Şan-Şöhrət. 2014. İnstalyasiyadan görüntü, neon, şüşə, güzgü, foreksFame. 2014. Installa�on view, neon, glass, mirror, forex Слава. 2014. Bид инсталляции, неон, стекло, зеркало, форекс

As the famous saying goes, one day everybody has their fi�een minutes of fame.

Do they laugh at the eternal human aspira�on to be famous or is it something else?

While such ideas burned in my head, my lips asked my companion, si�ng opposite me:

“And you? Do you laugh or console? Glory, fame and popularity: do these interest you? Or maybe you give them a few minutes of fame through your installa�on, yes?”

The lashes of light touched my soul, are raised me up.

Fame, along with our minds and wishes, make up some of the thousands of parts of 'I'. A famous person is an ar�ficial figure, like clouds which dissapear a�er rain.

Is hapiness from fame? Is money from fame? How could you not be happy by looking at somebody's eyes? Why to not earn money by presen�ng it and living in the shadows? So, why? Vanity? Ambi�on? Is it not our biggest fraud?

And do you know this is a play? My illusionary glory will make at least a few men happy.

. . . And how right were these turquoise eyes? Or were they green? Or maybe even blue?

Indeed the eyes were my illusion? Or maybe light bears illusions? So what creates the illusion? Dreams. Dreams either come true or they do not.

Konul Rafiyeva / ICU

В один день все станут на 15 минут знаменитыми, сказал великий смертный Шекспир. Посмеялся ли он над вечной тягой человеческой к славе или в порыве душевном захотел предоставить шанс своим завистникам. Пока в голове моей черноволосой приютились такие мысли светлые и глаза блуждали по стеклянным стенам кафе, губы мои спросили у сидевшей напротив меня собеседницы.

А вы, смеетесь ли вы или утешаете, слава, знаменитость, популярность, это мыльный пузырь или вы вовлекаете людей на путь славы предоставив им несколько минут знаменитости своей инсталляцией?

Ресницы светлых глаз прикоснувшись к струнам моего сердца поднялись в мою сторону

Слава, она пучок чужих глаз, чужих мнений, чужих желаний, которые делают из тебя тысячи частиц собственных я. Знаменитость, это искусственно создаваемый образ, как облака, которые исчезают после первого дождя.

Счастья от славы? деньги от славы? нельзя ли быть счастливым глядя в чьи то глаза? нельзя ли заработать деньги даря оставаясь в тени? Тогда зачем? Тщеславие, честолюбие?А разве не эти ли понятия самые большие иллюзии? Не это ли наш самый большой обман?

А знаешь, ведь в этом и игра. Моя неоновая слава хоть и иллюзорна но сделает на несколько секунд людей счастливыми.

Как же, эти глаза бирюзового цвета были правы. Или зеленого? или они голубые? Неужели и глаза видимые мною это иллюзии мои , или это свет рождает иллюзии? а что рождает иллюзии? Мечты. Мечты сбываются и не сбываются.

Kёнуль Рафиева / ICU

46 47

Şan-Şöhrət. 2014. İnstalyasiya, fraqmentFame. 2014. Installa�on, fragmentСлава. 2014. Инсталляция, фрагмент

As the famous saying goes, one day everybody has their fi�een minutes of fame.

Do they laugh at the eternal human aspira�on to be famous or is it something else?

While such ideas burned in my head, my lips asked my companion, si�ng opposite me:

“And you? Do you laugh or console? Glory, fame and popularity: do these interest you? Or maybe you give them a few minutes of fame through your installa�on, yes?”

The lashes of light touched my soul, are raised me up.

Fame, along with our minds and wishes, make up some of the thousands of parts of 'I'. A famous person is an ar�ficial figure, like clouds which dissapear a�er rain.

Is hapiness from fame? Is money from fame? How could you not be happy by looking at somebody's eyes? Why to not earn money by presen�ng it and living in the shadows? So, why? Vanity? Ambi�on? Is it not our biggest fraud?

And do you know this is a play? My illusionary glory will make at least a few men happy.

. . . And how right were these turquoise eyes? Or were they green? Or maybe even blue?

Indeed the eyes were my illusion? Or maybe light bears illusions? So what creates the illusion? Dreams. Dreams either come true or they do not.

Konul Rafiyeva / ICU

В один день все станут на 15 минут знаменитыми, сказал великий смертный Шекспир. Посмеялся ли он над вечной тягой человеческой к славе или в порыве душевном захотел предоставить шанс своим завистникам. Пока в голове моей черноволосой приютились такие мысли светлые и глаза блуждали по стеклянным стенам кафе, губы мои спросили у сидевшей напротив меня собеседницы.

А вы, смеетесь ли вы или утешаете, слава, знаменитость, популярность, это мыльный пузырь или вы вовлекаете людей на путь славы предоставив им несколько минут знаменитости своей инсталляцией?

Ресницы светлых глаз прикоснувшись к струнам моего сердца поднялись в мою сторону

Слава, она пучок чужих глаз, чужих мнений, чужих желаний, которые делают из тебя тысячи частиц собственных я. Знаменитость, это искусственно создаваемый образ, как облака, которые исчезают после первого дождя.

Счастья от славы? деньги от славы? нельзя ли быть счастливым глядя в чьи то глаза? нельзя ли заработать деньги даря оставаясь в тени? Тогда зачем? Тщеславие, честолюбие?А разве не эти ли понятия самые большие иллюзии? Не это ли наш самый большой обман?

А знаешь, ведь в этом и игра. Моя неоновая слава хоть и иллюзорна но сделает на несколько секунд людей счастливыми.

Как же, эти глаза бирюзового цвета были правы. Или зеленого? или они голубые? Неужели и глаза видимые мною это иллюзии мои , или это свет рождает иллюзии? а что рождает иллюзии? Мечты. Мечты сбываются и не сбываются.

Kёнуль Рафиева / ICU

46 47

Şan-Şöhrət. 2014. İnstalyasiya, fraqmentFame. 2014. Installa�on, fragmentСлава. 2014. Инсталляция, фрагмент

49

Şan-Şöhrət. 2014. İnstalyasiya, fraqmentFame. 2014. Installa�on, fragmentСлава. 2014. Инсталляция, фрагмент

49

Şan-Şöhrət. 2014. İnstalyasiya, fraqmentFame. 2014. Installa�on, fragmentСлава. 2014. Инсталляция, фрагмент

Sabina Şixlinskaya – məkanla bağlı incəsənətdən tutmuş rəngkarlığadək, fotoqrafiya sənətindən video instalyasiyalaradək müxtəlif üslublarda fəaliyyət göstərən peşəkar Azərbaycan rəssamıdır. O, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Rəssamı fəxri adı ilə təltif olunmuşdur.

Sabina Şixlinskaya 1962-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur və 1977-1981-ci illərdə Bakıda yerləşən Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq Məktəbində təhsil almışdır. Həmin təhsil ocağını bitirdikdən sonra Sabina Şixlinskaya V.Muxina adına Sankt-Peterburq Təsviri İncəsənət İnstitutuna daxil olub orada monumental rəngkarlıqla bağlı təhsilini davam etdirmişdir. 1983-cü ildə Sovet üslubuna xas olan icbariliyə və təbliğata qarşı etiraz etdiyinə görə, Sabina Şixlinskaya yazdığı diplom işindən imtina edərək Bakıya qayıdıb və Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetində dəzgah rəssamlığını öyrənməyə başlayıb. 1988-ci ildə Sabina Şixlinskayanın ərsəyə gətirdiyi bütpərəst Novruz Bayramı ilə əlaqəli olan və lüt əndamları əks etdirən diplom işi heç bir yerdə nümayiş olunmayıb, çünki Sovet ideologiyasına qarşı nümayişkaranə meydan oxuma kimi qiymətləndirilmişdir. Buna baxmayaraq Sabina xanım, Novruz Bayramı ilə əlaqədar işləri ərsəyə gətirməyə davam etmişdir və həmin əsərlərin ikisini müasir incəsənət kolleksiyasına daxil etmək məqsədilə Moskvanın “Tretyakovskaya” sərgi salonu satın almışdır.

1990-cı illərin əvvəlində dəmir pərdənin süqutundan sonra Sabina Şixlinskaya Fransanın Sen-Pol-de-Vans şəhərində yerləşən “L'Orangeraie” sərgi salonunda öz əsərlərini nümayiş etdirməyə başladı və həmin sərgi salonu Sabina Şixlinskayanın diktator Çauşeskunun ölümü mövzusunda olan əsərini satın aldı. 1990-cı illərin sonunda xanım Şixlinskaya rəngkarlıqdan rəsm sənətinə keçdi və ədəbi mətnləri qrafika formalarında və obrazlarda əks etdirməklə məşğul oldu. Bununla yanaşı, Sabina özünü land-art, instalyasiyalar və video çəkilişdə sınamağa başladı. 1996-cı ildə sərgi salonunun məkanında Azərbaycan rəssamlarının bəziləri ilə labirintin quraşdırılması ilə bağlı ilk işindən sonra Sabina Şixlinskaya tam olaraq ənənəvi rəngkarlıqdan konseptual müasir incəsənətə keçdi. O, bir neçə vəsaiti eyni əsərdə istifadə etməyə başladı və işlərin ərsəyə gətirilməsi zamanı mədəniyyət, siyasət və mənlik arasında mürəkkəb qarşılıqlı əlaqələr daxil olmaqla, mədəniyyətlərarası təcrübəsindən bəhrələnirdi. Dolayı yolla öz əsərlərində sosial məsələlərə toxunaraq, Sabina Şixlinskaya estetika ilə dərin konseptual anlayışlar arasında müvazinət yaratmağa müvəffəq olmuşdu.

Sabina Şixlinskaya bir çox sərgilərdə, o cümlədən 2014-cü ildə Tbilisidə “Re-Museum” layihəsində, 2013-cü ildə Tallinin “Kumu” İncəsənət Muzeyində “Tənqid və Böhranlar. 1945-ci ildən etibarən Avropada İncəsənət” adlı 30-cu Avropa Şurasının sərgisində, 2013-cü ildə Krakovun “MOCAK” və Milanın “Palazzo Reale” muzeylərində, 2012-ci ildə isə Berlində yerləşən Almaniyanın Tarix Muzeyində təşkil olunan “Azadlıq Arzusu. 1945-ci ildən etibarən Avropada İncəsənət” sərgisində, 2012-ci ildə Almaniyanın Kassel şəhərində təşkil olunmuş “Dokumenta13” sərgisi çərçivəsində “Critical Art Ensemble” kollektivin pavilyonunda, 2011-ci ildə Polşanın Belostok şəhərində (“Arsenal” sərgi salonunda), Krakovun “MOCAK” Muzeyində təşkil olunmuş “Şərqə Səyahət” adlı sərgidə, 2011-ci ildə Parisin yaxınlığında yerləşən Doks-on-Sen qəsəbəsində təşkil olunmuş “PROXİMİTY” sərgisində, 2009-cu ildə Varşavanın “Uyazdovski” Qəsrində yerləşən Müasir İncəsənət Mərkəzində təşkil olunmuş sərgidə və 2008-ci ildə “Artisterium” 1-ci Tbilisi Beynəlxalq Müasir İncəsənət Tədbirində öz əsərlərini nümayiş etdirmişdir. O, həmçinin, aşağıdakı incəsənət tədbirlərində çıxış etmişdir: 2013-cü ildə Tbilisidə keçirilən Cənubi Qafqaz Eksperimental İncəsənət Festivalı, 2012-ci ildə “Offside Effect” adlı Birinci Tbilisi Triennalesi, 2010-cu ildə “Monqolustan 360” adlı Birinci Land-Art Biennalesi, 2003-cü, 2005-ci və 2007-ci illərdə Bakıda təşkil olunan 1-ci, 2-ci və 3-cü “Alüminium” Beynəlxalq Müasir İncəsənət Biennaleləri və 2006-cı ildə Tehranda təşkil olunan İslam Dünyasının Dördüncü Beynəlxalq Rəssamlıq Biennalesi.

Xanım rəssamın ərsəyə gətirdiyi çoxsaylı əsərlər müxtəlif dövlət, korporativ və fərdi kolleksiyalarda, o cümlədən Moskvanın “Tretyakovskaya” sərgi salonunda, Rusiya Mədəniyyət Nazirliyində, Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində, Bakı Müasir İncəsənət Muzeyində, Bakının “Qız Qalası” və “Yeni” sərgi salonlarında, Almaniyanın “Bakı-Berlin” sərgi salonunda, Bakıda, İstanbulda və Londonda yerləşən “BP” şirkətinin qərargahlarında, Mərkəzi və Şərqi Avropanın İncəsənət Fondunda, Meda Mladek Kolleksiyasında, Türkiyədə Nahid Kabakçı Kolleksiyasında, habelə Azərbaycan, Gürcüstan, Rusiya, Almaniya, Kanada, ABŞ, İtaliya, Fransa, Norveç, Danimarka, İsrail, Türkiyə, Yunanıstan, Avstriya, Yaponiya və Avstraliyada yerləşən digər kolleksiyalarda saxlanılır.

51

Sabina Şixlinskaya rəssamın bioqrafiyası

Sabina Şixlinskaya – məkanla bağlı incəsənətdən tutmuş rəngkarlığadək, fotoqrafiya sənətindən video instalyasiyalaradək müxtəlif üslublarda fəaliyyət göstərən peşəkar Azərbaycan rəssamıdır. O, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Rəssamı fəxri adı ilə təltif olunmuşdur.

Sabina Şixlinskaya 1962-ci ildə Bakıda anadan olmuşdur və 1977-1981-ci illərdə Bakıda yerləşən Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq Məktəbində təhsil almışdır. Həmin təhsil ocağını bitirdikdən sonra Sabina Şixlinskaya V.Muxina adına Sankt-Peterburq Təsviri İncəsənət İnstitutuna daxil olub orada monumental rəngkarlıqla bağlı təhsilini davam etdirmişdir. 1983-cü ildə Sovet üslubuna xas olan icbariliyə və təbliğata qarşı etiraz etdiyinə görə, Sabina Şixlinskaya yazdığı diplom işindən imtina edərək Bakıya qayıdıb və Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetində dəzgah rəssamlığını öyrənməyə başlayıb. 1988-ci ildə Sabina Şixlinskayanın ərsəyə gətirdiyi bütpərəst Novruz Bayramı ilə əlaqəli olan və lüt əndamları əks etdirən diplom işi heç bir yerdə nümayiş olunmayıb, çünki Sovet ideologiyasına qarşı nümayişkaranə meydan oxuma kimi qiymətləndirilmişdir. Buna baxmayaraq Sabina xanım, Novruz Bayramı ilə əlaqədar işləri ərsəyə gətirməyə davam etmişdir və həmin əsərlərin ikisini müasir incəsənət kolleksiyasına daxil etmək məqsədilə Moskvanın “Tretyakovskaya” sərgi salonu satın almışdır.

1990-cı illərin əvvəlində dəmir pərdənin süqutundan sonra Sabina Şixlinskaya Fransanın Sen-Pol-de-Vans şəhərində yerləşən “L'Orangeraie” sərgi salonunda öz əsərlərini nümayiş etdirməyə başladı və həmin sərgi salonu Sabina Şixlinskayanın diktator Çauşeskunun ölümü mövzusunda olan əsərini satın aldı. 1990-cı illərin sonunda xanım Şixlinskaya rəngkarlıqdan rəsm sənətinə keçdi və ədəbi mətnləri qrafika formalarında və obrazlarda əks etdirməklə məşğul oldu. Bununla yanaşı, Sabina özünü land-art, instalyasiyalar və video çəkilişdə sınamağa başladı. 1996-cı ildə sərgi salonunun məkanında Azərbaycan rəssamlarının bəziləri ilə labirintin quraşdırılması ilə bağlı ilk işindən sonra Sabina Şixlinskaya tam olaraq ənənəvi rəngkarlıqdan konseptual müasir incəsənətə keçdi. O, bir neçə vəsaiti eyni əsərdə istifadə etməyə başladı və işlərin ərsəyə gətirilməsi zamanı mədəniyyət, siyasət və mənlik arasında mürəkkəb qarşılıqlı əlaqələr daxil olmaqla, mədəniyyətlərarası təcrübəsindən bəhrələnirdi. Dolayı yolla öz əsərlərində sosial məsələlərə toxunaraq, Sabina Şixlinskaya estetika ilə dərin konseptual anlayışlar arasında müvazinət yaratmağa müvəffəq olmuşdu.

Sabina Şixlinskaya bir çox sərgilərdə, o cümlədən 2014-cü ildə Tbilisidə “Re-Museum” layihəsində, 2013-cü ildə Tallinin “Kumu” İncəsənət Muzeyində “Tənqid və Böhranlar. 1945-ci ildən etibarən Avropada İncəsənət” adlı 30-cu Avropa Şurasının sərgisində, 2013-cü ildə Krakovun “MOCAK” və Milanın “Palazzo Reale” muzeylərində, 2012-ci ildə isə Berlində yerləşən Almaniyanın Tarix Muzeyində təşkil olunan “Azadlıq Arzusu. 1945-ci ildən etibarən Avropada İncəsənət” sərgisində, 2012-ci ildə Almaniyanın Kassel şəhərində təşkil olunmuş “Dokumenta13” sərgisi çərçivəsində “Critical Art Ensemble” kollektivin pavilyonunda, 2011-ci ildə Polşanın Belostok şəhərində (“Arsenal” sərgi salonunda), Krakovun “MOCAK” Muzeyində təşkil olunmuş “Şərqə Səyahət” adlı sərgidə, 2011-ci ildə Parisin yaxınlığında yerləşən Doks-on-Sen qəsəbəsində təşkil olunmuş “PROXİMİTY” sərgisində, 2009-cu ildə Varşavanın “Uyazdovski” Qəsrində yerləşən Müasir İncəsənət Mərkəzində təşkil olunmuş sərgidə və 2008-ci ildə “Artisterium” 1-ci Tbilisi Beynəlxalq Müasir İncəsənət Tədbirində öz əsərlərini nümayiş etdirmişdir. O, həmçinin, aşağıdakı incəsənət tədbirlərində çıxış etmişdir: 2013-cü ildə Tbilisidə keçirilən Cənubi Qafqaz Eksperimental İncəsənət Festivalı, 2012-ci ildə “Offside Effect” adlı Birinci Tbilisi Triennalesi, 2010-cu ildə “Monqolustan 360” adlı Birinci Land-Art Biennalesi, 2003-cü, 2005-ci və 2007-ci illərdə Bakıda təşkil olunan 1-ci, 2-ci və 3-cü “Alüminium” Beynəlxalq Müasir İncəsənət Biennaleləri və 2006-cı ildə Tehranda təşkil olunan İslam Dünyasının Dördüncü Beynəlxalq Rəssamlıq Biennalesi.

Xanım rəssamın ərsəyə gətirdiyi çoxsaylı əsərlər müxtəlif dövlət, korporativ və fərdi kolleksiyalarda, o cümlədən Moskvanın “Tretyakovskaya” sərgi salonunda, Rusiya Mədəniyyət Nazirliyində, Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində, Bakı Müasir İncəsənət Muzeyində, Bakının “Qız Qalası” və “Yeni” sərgi salonlarında, Almaniyanın “Bakı-Berlin” sərgi salonunda, Bakıda, İstanbulda və Londonda yerləşən “BP” şirkətinin qərargahlarında, Mərkəzi və Şərqi Avropanın İncəsənət Fondunda, Meda Mladek Kolleksiyasında, Türkiyədə Nahid Kabakçı Kolleksiyasında, habelə Azərbaycan, Gürcüstan, Rusiya, Almaniya, Kanada, ABŞ, İtaliya, Fransa, Norveç, Danimarka, İsrail, Türkiyə, Yunanıstan, Avstriya, Yaponiya və Avstraliyada yerləşən digər kolleksiyalarda saxlanılır.

51

Sabina Şixlinskaya rəssamın bioqrafiyası

Сабина Шихлинская является известным Азербайджанским художником, работающим в широком спектре направлений современного искусства – от ланд арта и искусства живописи до фотографии и видео-инсталляций. Она удостоена звания заслуженного художника Азербайд-жанской Республики.

Сабина Шихлинской родилась в 1962 году в городе Баку и с 1977 по 1981 училась на факультете живописи в Азербайджанском Государственном Художественном Училище им А. Азимзаде. После окончания она поступила в ЛВХПУ им. В.Мухиной в Санкт-Петербурге, где продолжила свое профессиональное обучение на факультете монументальной живописи. В 1983 Шихлинская прервала свою учебу и подготовку к монументальной дипломной работе из-за своего несогласия с господствующей нормативной и пропагандистской советской идеологией. Вернувшись в Баку, она продолжила изучение станковой живописи в Азербайджанском Государственном Университете Искусств. В 1988 году дипломная работа Сабины на тему древнего языческого праздника «Новруз Байрам» с обнаженными фигурами-символами была запрещена для публичного показа – как очевидный вызов традициям социалистического реализма. Тем не менее, Сабина продолжила в своем творчестве тему Новруз Байрама, а позже две картины из этой серии были приобретены Государственной Третьяковской Галереей в Москве в коллекцию современного искусства.

В начале 1990-х годов, с «падением железного занавеса», картины Шихлинской начали выставляться зарубежом, в том числе были выставлены в галерее L'Orangeraie в Сен-Поль-де-Ванс во Франции, одно произведение на тему смерти Чаушеску было приобретено в коллекцию галереи. Позже, в 1990-е годы, Сабина перешла от живописи к рисунку, создавая литературные тексты в виде графических форм и образов. Параллельно она начала экспериментировать в различных жанрах современного искусства – преимущественно в ланд арте, инсталляциях и видео арте. В 1996 году, Сабина Шихлинская в составе группы азербайджанских художников приняла участие в одной из первых концептуальных выставок в Баку – установив в пространстве традиционной галереи крупномасштабную инсталляцию лабиринта. В этот же период Шихлинская полностью перешла от традиционной искусства к концептуальному современному искусству. Она начала исследовать мультимедийные практики, где использовала мультикультур-ный фон для создания произведений искусства, в сложном взаимоотношении между культурой, политикой и самоидентичностью. Обращаясь тематически к социальным вопросам, Шихлинская уделяет особое внимание эстетической визуализации и сохранении глубоких концептуальных смыслов.

Произведения Шихлинской были представлены на многих локальных и международных выставках , среди них: «Re-museum» Национальная Галерея (Тбилиси 2014); 30ая выставка Совета Европы «Критика и Кризис. Искусство Европы с 1945 года «Kumu Art Museum» (Таллинн 2013), «Стремление к Свободе. Искусство Европы с 1945 года «MOCAK» (Краков 2013); Палаццо Реале (Милан 2013), Немецкий Исторический Музей (Берлин 2012); Documenta13 павильон Cri�cal Art Ensemble (Кассель 2012), «Путешествие на Восток» Galleria Arsenal (Белосток 2011) и в MOCAK ( Краков 2011), «PROXIMITY» Доки на Сене (Париж 2011), Центр Современного Искусства «Замок Уяздовского» (Варшава 2009), 1-я Международная выставка современного искусства «Ar�sterium» (2008). Шихлинская также принимала участие в Южно Кавказском Фестивале экспериментального искусства, Тбилиси (2013), на 1-й Тбилисской Триеннале «OffsideEffect» (2012), на 1-й Ланд Арт Биеннале «Монголия 360» (2010), на 1-й, 2-й, 3-й Международной Биеннале современного искусства «Алюминий» (Баку 2003, 2005, 2007), на 4-й Международной Биеннале искусства Исламского мира (Тегеран, 2006).

Произведения Сабины Шихлинской находятся в многочисленных государственных, корпора-тивных и частных коллекциях, в их числе: Третьяковская Государственная галерея, Россия; Министерство культуры России; Министерство культуры Азербайджана; Бакинский Музей Современного Искусства, Азербайджан; Гыз Галасы галерея, Баку, Азербайджан; Баку -Берлин галерея, Германия; Yeni Gallery, Баку, Азербайджан; офис BP, Баку, Азербайджан; Стамбул, Турция; Лондон, Великобритания; Международный банк Азербайджана; Художественный Фонд Центральной и Восточной Европы / Коллекция Меды Младек /, Коллекция Нахита Кабакчы, Турция и другие частные коллекции в Азербайджане, Грузии, России, Германии, Канаде, США, Италии, Франции, Норвегии, Дании, Израиле, Турции, Греции, Австрии, Японии, Австралии.

Сабина ШихлинскаяБиография художника

Sabina Shikhlinskaya is an established Azerbaijani ar�st working in a range of media, from site-specific art to pain�ng, photo documentaries and video installa�ons. She has a the �tle of Honored Ar�st of the Republic of Azerbaijan.

Sabina Shikhlinskaya was born in 1962 in Baku, Azerbaijan, and from 1977 to 1981 studied pain�ng at the Azimzadeh State College of Fine Arts in Baku. A�er gradua�ng, she enrolled in the Mukhina Ins�tute of Fine Arts in St. Petersburg where she con�nued her studies of large-scale pain�ng. Shikhlinskaya abandoned her diploma work in 1983 due to her disagreement with the norma�ve and propagandis�c Soviet style, returning to Baku to study easel pain�ng at the Azerbaijan State University of Arts. In 1988, Sabina's diploma work on the theme of the pagan holiday 'Novruz Bayram', with nude symbolic figures, was never shown as it blatantly challenged Soviet ideology. However, Sabina con�nued to paint on the theme of Novruz and subsequently two of these pain�ngs were purchased by the Tretyakovskaya Gallery in Moscow as part of their modern art collec�on.

In the early 1990s, with the par�ng of the iron curtain, Shikhlinskaya was exhibited at L'Orangeraie Gallery in St. Paul de Vence, France, which purchased her work on the theme of Chaushewsky's death. Later in the 1990s, Sabina switched from pain�ng to drawing, where she wove literary texts into graphic forms and images. In parallel, she began to experiment with land art, installa�on and video. A�er her first a�empt in 1996, where Sabina Shikhlinskaya and a group of Azerbaijani ar�sts installed a labyrinth in gallery space, she fully transi�oned from tradi�onal pain�ng to conceptual contemporary art. She started to explore mul�media prac�ces, where she uses her cross-cultural background to create art works, including complex rela�onships between culture, poli�cs and iden�ty. Dealing indirectly with social issues, Shikhlinskaya balances aesthe�cs and deep conceptual meanings.

Shikhlinskaya has been exhibited in a large number of exhibi�ons, including: “Re-Museum” in the Na�onal Gallery (Tbilisi, 2014), 30th Council of Europe exhibi�on 'Cri�que and Crises. Art in Europe Since 1945' in Kumu Art Museum (Tallinn, 2013), 'The Desire for Freedom. Art in Europe since 1945' in MOCAK (Krakow, 2013) in the Palazzo Reale (Milan, 2013), in the German Historical Museum (Berlin, 2012), Documenta13 in the Pavilion of Cri�cal Art Ensemble (Kassel, 2012), 'The Journey to the East' in Galleria Arsenal (Bialystok, 2011) and in MOCAK (Krakow, 2011), 'PROXIMITY' in Docks on Seine (Paris, 2011), Centre of Contemporary Art, Uyazdovski Castle (Warsaw, 2009), 1st Tbilisi Interna�onal Contemporary Art Event 'Ar�sterium' (2008). She has also par�cipated in: South Caucasus Experimental Art Fes�val in Tbilisi (2013), 1st Tbilisi Triennial 'Offside Effect' (2012), 1st Land Art Biennial 'MONGOLIA 360' (2010), 1st, 2nd and 3rd Interna�onal Biennial of Contemporary Art 'Aluminium' (Baku, 2003, 2005, 2007), 4th Interna�onal Pain�ng Biennial of the Islamic World (Tehran, 2006).

Her art works are in numerous public, corporate and private collec�ons including Tretyakovskaya State Gallery, Russia; the Ministry of Culture of Russia; the Ministry of Culture of Azerbaijan; Baku Museum of Modern Art, Azerbaijan; Giz Galasi Gallery, Baku, Azerbaijan; Baku-Berlin Gallery, Germany; Yeni Gallery, Baku, Azerbaijan; BP headquarters, Baku, Azerbaijan; Istanbul, Turkey; London, UK; Interna�onal Bank of Azerbaijan; The Central and East European Art Founda�on; the Collec�on of Meda Mladek; the Collec�on of Nahit Kabakci, Turkey, and other private collec�ons in Azerbaijan, Georgia, Russia, Germany, Canada, USA, Italy, France, Norway, Denmark, Israel, Turkey, Greece, Austria, Japan and Australia.

Sabina ShikhlinskayaAr�st Biography

52 53

Сабина Шихлинская является известным Азербайджанским художником, работающим в широком спектре направлений современного искусства – от ланд арта и искусства живописи до фотографии и видео-инсталляций. Она удостоена звания заслуженного художника Азербайд-жанской Республики.

Сабина Шихлинской родилась в 1962 году в городе Баку и с 1977 по 1981 училась на факультете живописи в Азербайджанском Государственном Художественном Училище им А. Азимзаде. После окончания она поступила в ЛВХПУ им. В.Мухиной в Санкт-Петербурге, где продолжила свое профессиональное обучение на факультете монументальной живописи. В 1983 Шихлинская прервала свою учебу и подготовку к монументальной дипломной работе из-за своего несогласия с господствующей нормативной и пропагандистской советской идеологией. Вернувшись в Баку, она продолжила изучение станковой живописи в Азербайджанском Государственном Университете Искусств. В 1988 году дипломная работа Сабины на тему древнего языческого праздника «Новруз Байрам» с обнаженными фигурами-символами была запрещена для публичного показа – как очевидный вызов традициям социалистического реализма. Тем не менее, Сабина продолжила в своем творчестве тему Новруз Байрама, а позже две картины из этой серии были приобретены Государственной Третьяковской Галереей в Москве в коллекцию современного искусства.

В начале 1990-х годов, с «падением железного занавеса», картины Шихлинской начали выставляться зарубежом, в том числе были выставлены в галерее L'Orangeraie в Сен-Поль-де-Ванс во Франции, одно произведение на тему смерти Чаушеску было приобретено в коллекцию галереи. Позже, в 1990-е годы, Сабина перешла от живописи к рисунку, создавая литературные тексты в виде графических форм и образов. Параллельно она начала экспериментировать в различных жанрах современного искусства – преимущественно в ланд арте, инсталляциях и видео арте. В 1996 году, Сабина Шихлинская в составе группы азербайджанских художников приняла участие в одной из первых концептуальных выставок в Баку – установив в пространстве традиционной галереи крупномасштабную инсталляцию лабиринта. В этот же период Шихлинская полностью перешла от традиционной искусства к концептуальному современному искусству. Она начала исследовать мультимедийные практики, где использовала мультикультур-ный фон для создания произведений искусства, в сложном взаимоотношении между культурой, политикой и самоидентичностью. Обращаясь тематически к социальным вопросам, Шихлинская уделяет особое внимание эстетической визуализации и сохранении глубоких концептуальных смыслов.

Произведения Шихлинской были представлены на многих локальных и международных выставках , среди них: «Re-museum» Национальная Галерея (Тбилиси 2014); 30ая выставка Совета Европы «Критика и Кризис. Искусство Европы с 1945 года «Kumu Art Museum» (Таллинн 2013), «Стремление к Свободе. Искусство Европы с 1945 года «MOCAK» (Краков 2013); Палаццо Реале (Милан 2013), Немецкий Исторический Музей (Берлин 2012); Documenta13 павильон Cri�cal Art Ensemble (Кассель 2012), «Путешествие на Восток» Galleria Arsenal (Белосток 2011) и в MOCAK ( Краков 2011), «PROXIMITY» Доки на Сене (Париж 2011), Центр Современного Искусства «Замок Уяздовского» (Варшава 2009), 1-я Международная выставка современного искусства «Ar�sterium» (2008). Шихлинская также принимала участие в Южно Кавказском Фестивале экспериментального искусства, Тбилиси (2013), на 1-й Тбилисской Триеннале «OffsideEffect» (2012), на 1-й Ланд Арт Биеннале «Монголия 360» (2010), на 1-й, 2-й, 3-й Международной Биеннале современного искусства «Алюминий» (Баку 2003, 2005, 2007), на 4-й Международной Биеннале искусства Исламского мира (Тегеран, 2006).

Произведения Сабины Шихлинской находятся в многочисленных государственных, корпора-тивных и частных коллекциях, в их числе: Третьяковская Государственная галерея, Россия; Министерство культуры России; Министерство культуры Азербайджана; Бакинский Музей Современного Искусства, Азербайджан; Гыз Галасы галерея, Баку, Азербайджан; Баку -Берлин галерея, Германия; Yeni Gallery, Баку, Азербайджан; офис BP, Баку, Азербайджан; Стамбул, Турция; Лондон, Великобритания; Международный банк Азербайджана; Художественный Фонд Центральной и Восточной Европы / Коллекция Меды Младек /, Коллекция Нахита Кабакчы, Турция и другие частные коллекции в Азербайджане, Грузии, России, Германии, Канаде, США, Италии, Франции, Норвегии, Дании, Израиле, Турции, Греции, Австрии, Японии, Австралии.

Сабина ШихлинскаяБиография художника

Sabina Shikhlinskaya is an established Azerbaijani ar�st working in a range of media, from site-specific art to pain�ng, photo documentaries and video installa�ons. She has a the �tle of Honored Ar�st of the Republic of Azerbaijan.

Sabina Shikhlinskaya was born in 1962 in Baku, Azerbaijan, and from 1977 to 1981 studied pain�ng at the Azimzadeh State College of Fine Arts in Baku. A�er gradua�ng, she enrolled in the Mukhina Ins�tute of Fine Arts in St. Petersburg where she con�nued her studies of large-scale pain�ng. Shikhlinskaya abandoned her diploma work in 1983 due to her disagreement with the norma�ve and propagandis�c Soviet style, returning to Baku to study easel pain�ng at the Azerbaijan State University of Arts. In 1988, Sabina's diploma work on the theme of the pagan holiday 'Novruz Bayram', with nude symbolic figures, was never shown as it blatantly challenged Soviet ideology. However, Sabina con�nued to paint on the theme of Novruz and subsequently two of these pain�ngs were purchased by the Tretyakovskaya Gallery in Moscow as part of their modern art collec�on.

In the early 1990s, with the par�ng of the iron curtain, Shikhlinskaya was exhibited at L'Orangeraie Gallery in St. Paul de Vence, France, which purchased her work on the theme of Chaushewsky's death. Later in the 1990s, Sabina switched from pain�ng to drawing, where she wove literary texts into graphic forms and images. In parallel, she began to experiment with land art, installa�on and video. A�er her first a�empt in 1996, where Sabina Shikhlinskaya and a group of Azerbaijani ar�sts installed a labyrinth in gallery space, she fully transi�oned from tradi�onal pain�ng to conceptual contemporary art. She started to explore mul�media prac�ces, where she uses her cross-cultural background to create art works, including complex rela�onships between culture, poli�cs and iden�ty. Dealing indirectly with social issues, Shikhlinskaya balances aesthe�cs and deep conceptual meanings.

Shikhlinskaya has been exhibited in a large number of exhibi�ons, including: “Re-Museum” in the Na�onal Gallery (Tbilisi, 2014), 30th Council of Europe exhibi�on 'Cri�que and Crises. Art in Europe Since 1945' in Kumu Art Museum (Tallinn, 2013), 'The Desire for Freedom. Art in Europe since 1945' in MOCAK (Krakow, 2013) in the Palazzo Reale (Milan, 2013), in the German Historical Museum (Berlin, 2012), Documenta13 in the Pavilion of Cri�cal Art Ensemble (Kassel, 2012), 'The Journey to the East' in Galleria Arsenal (Bialystok, 2011) and in MOCAK (Krakow, 2011), 'PROXIMITY' in Docks on Seine (Paris, 2011), Centre of Contemporary Art, Uyazdovski Castle (Warsaw, 2009), 1st Tbilisi Interna�onal Contemporary Art Event 'Ar�sterium' (2008). She has also par�cipated in: South Caucasus Experimental Art Fes�val in Tbilisi (2013), 1st Tbilisi Triennial 'Offside Effect' (2012), 1st Land Art Biennial 'MONGOLIA 360' (2010), 1st, 2nd and 3rd Interna�onal Biennial of Contemporary Art 'Aluminium' (Baku, 2003, 2005, 2007), 4th Interna�onal Pain�ng Biennial of the Islamic World (Tehran, 2006).

Her art works are in numerous public, corporate and private collec�ons including Tretyakovskaya State Gallery, Russia; the Ministry of Culture of Russia; the Ministry of Culture of Azerbaijan; Baku Museum of Modern Art, Azerbaijan; Giz Galasi Gallery, Baku, Azerbaijan; Baku-Berlin Gallery, Germany; Yeni Gallery, Baku, Azerbaijan; BP headquarters, Baku, Azerbaijan; Istanbul, Turkey; London, UK; Interna�onal Bank of Azerbaijan; The Central and East European Art Founda�on; the Collec�on of Meda Mladek; the Collec�on of Nahit Kabakci, Turkey, and other private collec�ons in Azerbaijan, Georgia, Russia, Germany, Canada, USA, Italy, France, Norway, Denmark, Israel, Turkey, Greece, Austria, Japan and Australia.

Sabina ShikhlinskayaAr�st Biography

52 53

55

55

SABİNA ŞİXLİNSKAYA“İLLÜZİYALAR”, fərdi sərgiMüasir İncəsənət Muzeyi, Bakı, Azərbaycan11 dekabr 2014 – 2 yanvar 2015

www.mim.az

Bütün haqqlar qorunub. Bu kitabın heç bir hissənin surə�çıxara bilinməz və ya digər anlamda olan hansı bir formayarəqəmli, mexaniki və ya sürətçıxarma üsulu ilə yazılı icazəolmadan çevrilə bilməz.

Xüsusi təşəkkürlər Aida MahmudovaBakı Müasir İncəsənət Muzeyi

SərgiTəşkilatçı: MİM BakıTexniki dəstək: MİM BakıNeon bender: Hayas HoseiniLED: Mehdi Səmədi Video montaj: Timur AmirxanDəstək: ICU / Kurator Təşəbbüsləri Birliyi

KataloqMətn: Sabina Şixlinskaya, Xatuna Xabuliani, Sara Knill-Jones Fərid Məmmədzadə, Sabina Mirzoyeva, Nicat Məmmədov, Vəfa AsadiNurziya Xəlilova, Könül RəfiyevaTərcümə: Hüseyn HümbətovFoto, dizayn: Fəxriyyə Məmmədova

Tiraj 500 ədəd2014-cü ildə sərgi üçün çap olunubCBS Mətbəəsi, Bakı, Azərbaycan

SABİNA ŞİXLİNSKAYA“İLLÜZİYALAR”, fərdi sərgiMüasir İncəsənət Muzeyi, Bakı, Azərbaycan11 dekabr 2014 – 2 yanvar 2015

www.mim.az

Bütün haqqlar qorunub. Bu kitabın heç bir hissənin surə�çıxara bilinməz və ya digər anlamda olan hansı bir formayarəqəmli, mexaniki və ya sürətçıxarma üsulu ilə yazılı icazəolmadan çevrilə bilməz.

Xüsusi təşəkkürlər Aida MahmudovaBakı Müasir İncəsənət Muzeyi

SərgiTəşkilatçı: MİM BakıTexniki dəstək: MİM BakıNeon bender: Hayas HoseiniLED: Mehdi Səmədi Video montaj: Timur AmirxanDəstək: ICU / Kurator Təşəbbüsləri Birliyi

KataloqMətn: Sabina Şixlinskaya, Xatuna Xabuliani, Sara Knill-Jones Fərid Məmmədzadə, Sabina Mirzoyeva, Nicat Məmmədov, Vəfa AsadiNurziya Xəlilova, Könül RəfiyevaTərcümə: Hüseyn HümbətovFoto, dizayn: Fəxriyyə Məmmədova

Tiraj 500 ədəd2014-cü ildə sərgi üçün çap olunubCBS Mətbəəsi, Bakı, Azərbaycan

Baku - 2014