Sabir Mirza Ələkbər

8/9/2019 Sabir Mirza Ələkbər

http://slidepdf.com/reader/full/sabir-mirza-lkbr 1/57

Sabir Mirz lkbr

(Yazılari1)

Pdfldirn: kitablar sayti

http://www.kitablar.com



ALAMA

N rvadır niyalar baxa ac qalana, ya rb!Bu n söz ki, ac qalana oluna iana, ya rb!

Çıxa canı ac qalanın gözünün bbklrindn,Gedib ilsin, qazansın linin mklrindn,Ndir niyaya xeyri oların yemklrindn?Yemyib acından öls dxi xo bhana, ya rb!

Mn boyl-boyl id demyin söz, ey cmat!Nyim grk ki. yeksr qırılıb ölür d millt?Yaradan xudayi-raziq edck özü kfalt,

N rva baxam fqir, üryim bulana, ya rb!Bu qzetçilr deyilmi ki, salıb bizi blay?El bir i olmamı hey verilir sda sday Ki, grk kömk olunsun füqrayi-binvay....El puldu göndrilsin yana-bu yana, ya rb!

Sn n, evin yıxılsın, füqra üçün yanırsan?Atan olu qardaındır, n d hiç bir tanırsan!ki gözlrimdi pulum, kii, bir mgr qanırsan!?Onu vermk olmur axır hr öln-qalana, ya rb!

Füqralar niyanın tanısın neçin yaxasın?gr acdı qarnı satsın papaın, çulun-çuxasın;Edr niya da baqa i dair öz sxasın,Mgr azdı bzlü bxi filanü filana, ya rb!

El hey qzet yazırsan, kii, birc mtlb anna!mlin gör niyanın, yeri varsa sonra danna!Pulunu fqir versin, bs acından ölsün Anna?O mgr ki, Xansnmdir, qapılar dolana, ya rb!

ARZU



N drs olaydı, n mktb, n elmü snt olaydı!N drs, mktb, elm, filan hact olaydı!

N sndli, n qaranda, n lövhü miz, n tbair,

N dftr, qlm, kaıza bu rbt olaydı!N mdrs, n müllim, n bu üsuli-cdid,V n uaqlarımızda bu qabiliyyt olaydı!

N hlimizd ayıqlıq lamti görünydi,N bir para oxumularda bu zkavt olaydı!

N hüsn olaydı cavanlarda mr-millt qarı,N bu cavanlar olaydı v n bu millt olaydı!

Düydi da gün kim, qzet-mzet sözü çıxdı,Qzet iin tördn nabkar lnt olaydı!

N günd, hftd, ayda çıxan qzet v n jurnal,N mtb, n mührrir v n tbat olaydı!

N rq olaydı, n qsayi-rq, hm n Japonya,N onların hünri xlq drsi-ibrt olaydı!

N "Nfxi Sur Changir", n "Mlik-Mütkllim",N bzi kivri-randa bu lcact olaydı!

N Türkyd bu qanun-sasi nr olunaydı,N bidb yeni türklrd bunca cürt olaydı!

N xortlayaydı bu kl il "Molla Nsrddin", ey ka!N kalba Sbzalılarda bu xovfü vht olaydı!

köhnlrdn cb kim, utanmayıb da deyirlr:Grk bu sr gör boyl, boyl adt olaydı!

Bu biüurların alına, kmalına bax bir!Qadam kmalınıza! Barı sizd qeyrt olaydı!

ADM ADM EYLYN PARADIR



Admi adm eylyn paradır,Parasız admin üzü qaradır,

Qoy n slin, ncabtin olsun,N nciban haltin olsun,

Ba-ayaq eyb içind olsan da -Tk bu almd dövltin olsun;

Admi adm eylyn paradır,Parasız admin üzü qaradır.

Olmasın fhmin, qlin, idrakın,

Var n qm, ta ki, vardır mlakın;Ati-xan suzi-millt ikn --Hr ksin scdgahıdır xakın;


Olmayır, olmasın da insafın,Dut qanın i içr snafın,

ki, var ld be puçuq quruun --Mötbrsn gözünd rafın;


AY CAN! AY CAN!

Düdü bütün qzetlr qiymtdn, ay can, ay can!....Xalqın canı qurtardı töhmtdn, ay can, ay can!....

Qıl yaymayırdı sla zalımların gözündn,Rüsvay idik cahanda mlunların sözündn,



Ax, ax! N yaxı oldu, i düdü öz-özündn,llmmi qutardıq zhmtdn, ay can, ay can!....Düdü bütün qzetlr qiymtdn, ay can, ay can!....

Badi-sba, apar ver, Molla Qvama müjd,

Yazsın, de, Lnkranda Molla Slama müjd,Söyl, da yetirsin cüml vama müjd;Düdü bütün qzetlr qiymtdn, ay can, ay can!....Munbrd rqs glsin behctdn, ay can, ay can!....

rz et bart il Qafqaydakı vücud:Jurnal, qzet qapandı, durma, yıxıl sücud,Hr n bilirsn eyl qeybtd, rübrüd,Yazmaz dxi yazanlar bidtdn, ay can, ay can!....Düdü bütün qzetlr qiymtdn, ay can, ay can!....

Get Qübby slam et Molla Hacı Babay,Söyl tutuldu cuml jurnal, qzet vbay,Mömün müridlr il dur qo sda-sday,Ümmtlrin yıılsın hr ktdn, ay can, ay can!....Düdü bütün qzetlr qiymtdn, ay can, ay can!....

Yatdı qzet yazanlar, furst dxi sizindir,Qarıda var orucluq, söhbt dxi sizindir,Mscidd mnbr üzr lnt dxi sizindir,Ayrılmayın ölünc lntdn, ay can, ay can!....Düdü bütün qzetlr qiymtdn, ay can, ay can!....

ADTMZ DA D DVA GÜNÜ

Adtimiz da idi dva günüTullarıdıq ld sapan qıjhaqıj.

Hr ks dysydi edrdi hamanBir neç gün ahü fan, ufhauf.

Mrhm olurdu, saalırdı yara,



ld qalırdı yen can sapbasa;

ndi revolverdi, dönüm baına,Nagh olur güllfan partapart.

Onda görürsn yıxılıb yanbayanBir neç növrst cavan laybalay.

Tüf bel dövran ki, bdtr olurSeyri-flk, dövri-zaman ilbil!

Millti-islam qırır bir-birin,Allah aman, bu n yaman qırhaqır!

Qardaa bax qardaını öldürür,Vhi olub hli-chan srbsr.

Millti gördükc bel hrcü mrcKönlüm olur dopdolu qan qatbaqat.

Böyl gedrs Bakı ldn gedr,Qalmaz mvad aman hiç, hiç!

Bari, xudaya, özün islah qıl, edlr pirü cvan sülh, sülh!

EYLDYM NEY-QLYANIN ÜÇÜNDÜR

Ah eyldiyim neyi-qlyanın üçündür,Qan aladıım qhveyi-fıncanın üçündür;

Vz eyldiyim hdyvü ehsandan ancaqÜmd qrzim kisvü hmyanın üçündür;

Srktliyim xirmni-budalar ucundan,Aiftliyim srvtü samanın üçündür;

Fr eyldiyim sinmi hr gün qdmind,--



Kskin tmim süfrdki nanın üçündür;

Bimar tnim küftvü bozba lmindn,Xunin ciyrim dolma-badımcanın üçündür;

Azım dolusu nemti-firdovs dedikd,--Boqabda qara gözlü fisincanın üçündür;

Vsf eyldiyim zövql nhari-behiti,--Kövsr mzli rbti-reyhanın üçündür;

Gördüm ki, plov bimddir, aclıa dözdüm,Bildim bu tdarük bi-ehsanın üçündür.

Ax, birc görydim sni, ey sevgili varis,Meylim sn il dsti-zrfanın üçündür!

Münimlr can ver, könül, uyma füqray,Sinmd sni bsldiyim anın üçündür.

Ahın rri etmz sr bir ks, Hop-hop,Bu od snin ancaq alıan canın üçündür....

Yan, dinm, sn allah!Qan, dinm, sn allah!Hq söylmi olsan,Dan, dinm, sn allah!

ALDANMARAM K, DORUDUR AYNN, EY MU!

Aldanmaram ki, dorudur ayinin, ey mu!Kssin mni, hqiqi is dinin, ey mu!

manına qsml çapırsan cmati,Quldurçuluq tüfngimidir dinin, ey mu?

Qlbin kimi siyah edmzsn mhasinin,Cumma hnaya, bola bu tlvinin, ey mu?



Sövmü slatdan sn gr çıxmasaydı pulOlmazdı bunca zhmt tmkinin, ey mu?

Tikm namazını gözüm bir cida kimi,Göstr müamilndki tyinin, ey mu!

AMMA, MILLT A!....

Moldayı, gördün n iqdam etdi?! Amma, millt a!....Az zamanda n? s?r?ncam etdi?! Amma, millt a!....

Öz gücün hr qövm ifham etdi?! Amma, millt a!....Varlıın mrdan elam etdi?! Amma, millt a!....Moldayı, gördün n iqdam etdi?! Amma, millt a!..

Basdı, keçdi hli-ran qatladı hr millti,Bildi qdrin, aldı haqqın, qovzadı milliyyti,Aldıı mrutni parlatdı parlaq qeyrti,hsnüllah, himmti-tam etdi?! Amma, millt a!....Moldayı, gördün n iqdam etdi?! Amma, millt a!....

baında yln kslr xyantdn sva,Vay, yanıldım, qoy deyim, h, lap sdaqtdn svaEtmz oldu bir nfr olsun da xidmtdn sva,Var-yoxun hp bzli-islam etdi! Amma, millt a!....Moldayı, gördün n iqdam etdi! Amma, millt a!....

ql heyrandır ki, saysin bir-bir hrarın iin,Qanmaq olmur, anlamaq olmur Siphdarın iin,Yefremin, ya Baırın, yainki Sttarın iin,Mrhbalar! Vh, n ncam etdi! Amma, millt a!....Moldayı, gördün n iqdam etdi?! Amma, millt a!....

Eylsin Sttarü Baır baqa bir iyma, neçin?Ya hökumt eylsin hrarl dva, neçin?Qanmıram, lqiss, srdari-Bahadir ya neçinBaırı tslim Smsam etdi?! Amma, millt a!....Moldayı, gördün n iqdam etdi?! Amma, millt a!....

Get, daha ol arxayın, yat, eylm srsm, kii!Parladı, meydana çıxdı millt, etm qm, kii!



Qoy bizi tqdir edib d söylsin alm, kii,ktisabi-izzti-nam etdi! Amma, millt a!....Moldayı, gördün n iqdam etdi?! Amma, millt a!....

BNZTM

Sonya, ey dilbri-pakiz-da!

Sn bu Naqdı byin canı fda!Aiq oldum zamandan ki, sana,Hr n hökm eyldin, ey mahliqa,Etmdim onda txllüf bda,Dilyin oldu mramınca rva...."Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

Snmim, lalruxum, gülbdnim,Mlyim, srvqddim, simtnim,Ey frhbx dili-pürmühnim,Söyl, aya, günahım noldu mnim,Qaralar mskni oldu çmnim?!Keçdi yar lin yasmnim?El bütün oldu bu gün tnznim?"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın?"

dedin tabei-frman ol, oldum,Hüsnüm valehü heyran ol, oldum,Naznin canıma qurban ol, oldum,Eqd xansi viran ol, oldum,Qapıma cz il drban ol, oldum,Aqibt müsthqi-nan ol, oldum,"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

Dil gündn ki, düçar oldu sn,Bir yazıq aiqi-zar oldu sn,Uydu, bisbrü qrar oldu sn,



Var-yoxum ta ki, nisar oldu sn,Bir d baxmaq mn ar oldu sn,Baqa bir czbli yar oldu sn,"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

mr qıldın mn, eyda ol, oldum,Eqd bisrü pa ol, oldum,Yni srdadeyi-sevda ol, oldum,Trk namusa mühyya ol, oldum,nini at çöl, risva ol, oldum,Nzri-xlqd dna ol, oldum,"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

Söyldin hörmtini at, atdım,Malını, srvtini at, atdım,

hlini, külftini at, atdım,Qövmünü, milltini at, atdım,Cüml heysiyytini at, atdım,Müxtsr, qeyrtini at, atdım,"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

Mn aid bütün irsi-pdrim -kinim, mülküm, evim, bumü brimN zaman getdi is yox xbrim,Snd idi mnim ancaq nzrim,Hp sn oldu fda simü zrim,Qalmadı yanmaa bir parça tirim,"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

Mn vvlc özün yar oldun,Sevdiyimsn, dey, dildar oldun,Mst ikn mn hl, huyar oldun,Baqa bir fikr hvskar oldun,Cüml mamlkim nar oldun,Mni yox etdin, özün var oldun,"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

Leyk mn bunca flaktl yen Varam vvlki sdaqtl yen,Durmuam eyni iradtl yen,Baxıram kuyin hsrtl yen,Mümkün olduqca bu haltl yen



Sürrm ömrümü qfltl yen,Agah olmam bu rzaltl yen,"Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

Çünki biz taif hli-krmiz,Mrzi-eqd sabitqdmiz,Zadganız, hpimiz möhtrmiz,Eq meydanına yeksr hmiz,Dinü dildadeyi-zibasnmiz,bu vch il szayi-dmiz...."Gözlim, imdi ndir frmanın?Canı qurban sn bu nalanın!"

BRKALLAH

Sn belsnmi, balam, ay brkallah sn!Fisq imi mrin tamam, ay brkallah sn!

Doru imi, airin olmaz imi mzhbi,Kafir olurmu bütün mirzlrin lbi,Lvü bs mtlbi, lhvü lb mrbi,ulü qzet, telqram, ay brkallah sn!

Ay adama oxamaz, bir üzün baxsana!Bomboz olub saqqalın, rngü hna yaxsana!Mömin olub, bir üzük barmaına taxsana! ki, desin xasü am: ay brkallah sn!

Yox xbrin, binva, hiç özündn snin,Lap malaqanlıq yaır gird üzündn snin,Dorusu, mn ürkmüm bzi sözündn snin....Vermrm artıq salam, ay brkallah sn!

Heyf qapanmı snin dideyi-hqbinlrin,Mnzilin yımısan partretin cinlrin,Gözlrin çarpmayir yoxsa bu bidinlrin



Surti hr sübhü am, ay brkallah sn!

qlin azıb, ay yazıq, bolamısan karını,Cüml dyidirmisn kürkünü, paltarını,Çkm, qalo geymisn, pozmusan tvarını,

"Felük felülhram", ay brkallah sn!Azına olsun qadam, ay brkallah sn!

BR BHAN LD ÜNVAN ETML BUNDAN SORA

Bir bhan ld ünvan etmli bundan soraBüsbütün mxluq elan etmli bundan sora!

Nov üsulun r brks olduun izah edib,Köhnni ttbiqi-quran etmli bundan sora!

Xas bu jurnal, qzet mrind bir fitva tapıb,Sdd rahi-nri-irfan etmli bundan sora!

Boyl i, bunca qzet, bunca mazet olmaz, canim!Bunları mhkumi-bütlan etmli bundan sora!

Din gedir, mzhb gedir, qdri itir mollaların,Çareyi-mri-müslman etmli bundan sora!

Hr yetn kndin mührrir dd edib min söz yazır,Bunları mtrudi-övtan etmli bundan sora!

Ksmli hr növ il olsa nüfuzun, hörmtin,Srbsr avareyi-nan etmli bundan sora!

Cırmalı dftrlrin, sındirmalı çernil qabın,Fikri trvici-qlmdan etmli bundan sora!

Mümkün olsa lap kökündn qaldırıb bir znn il Cüml mtbuatı viran etmli bundan sora!

Siyyma, airlri hökmn v hötmn zor il Xaric-z-islamü iman etmli bundan sora!



Müxtsr, hr kim ki, gördün fhmi var, bir söz qanır, --Küfr il mhuri-dövran etmli bundan sora!

Arqadalar, lman, gl tez verib d l-l,

Hm bu yolda hdü-peyman etmli bundan sora!

Aid olmur indi bunlardan biz bir mnft,Pul verrlrs, müslman etmli bundan sora!

BAKIDA BR KNDD MÜHAVR

Kndli:

-- Denilir, elm oxuyun, sözlri hr anda biz,Bunu tsdiq ediyor ayeyi-quran da biz,

Axund:

-- Hansı qurandır ki, onda yazılmı bu xbr?i mollası yazan türkic quransa gr,Mn onun yazdıı qurana yavıq durmayıram,Maa il yapııb, l d bel vurmayıram.

Kndli:

-- Xub, buyur sünni yazan bir neç tfsiri oxu,Elmin icabı üçün ondakı tqdiri oxu!

Axund:

-- Ox, apar bir yana at sünni yazan tfsiri!Baına dysin onun trcümsi, thriri!Bizlr molla filanks yazan asar grk!Biz olaq ondakı mzmun xbrdar grk!

Kndli:



-- yazıb: yer öküzün buynuzu üstünd durur,Biz grkdir inanaq ki, kii boyl buyurur?!

Axund:

-- Buna übhn d var?

Kndli:

-- lbtt, inanmam bu söz!Axund:

Nltulla, a gavur, kk ediyorsan öküz?

BSDR, BU QDR BALAMA FRYAD, KNÇ!

Bsdir, bu qdr balama fryad, kinçi!Qoyma özünü tülkülüy, ad, kinçi!

Bir üzrl hr günd glib durma qapımda,Yalvarma mn, boynunu kc burma qapımda,Gahi baına, gah döün vurma qapımda,Lv olma, db gözl bu mvad, kinçi!Lal ol, a gd, balama fryad, kinçi!

Xo keçmdi il çöllüy, dehqan, n borcum?Yamadı yaı, bitmdi bir dan, n borcum?sdi qara yel çltiy, bostan, n borcum?Getdi mn n fhlliyin bad, kinçi?!La-la danııb balama fryad, kinçi!

Aldı dolu ldn srü samanını, neylim?Yainki çyirtk yedi bostanını, neylim?Verdin keçn il borcuna yoranını neylim?Ol indi palaz satmaa amad, kinçi!



Lal ol, a balam, balama fryad, kinçi!

Söz açma mn çalııb, az yemyindn,Canın bchnnm ki, ölürsn, demyindn!Mn gözlmnm, buda çıxar, ver bbyindn!

Çltik d gtir, rp da, buda da, kinçi!Yoxsa soyaram lap drini, ad kinçi!

Sn hey de yoxumdur, çıxarıb canını, allam!Vallahı oyub dideyi-giryanını, allam!allaa tutub peykri-üryanını, allam!Öz halını sal indi özün yad, kinçi!La-la danııb balama fryad, kinçi!

Cütçü babasan, budanı ver, darı yeyrsn,Su olmasa, qıda ridib qarı yeyrsn,

Dadan yumuaq zhr ndir, marı yeyrsn,Öyrnmmisn t-yaa dünyad, kinçi!Heyvan kimi ömr eylmisn sad, kinçi!

Lakin mnim insanlıq olub vzi-mdarım,Byzadym, asayidir cüml qrarım;Meysiz, mzsiz bitmz olur amü nharım;t beldir halti-byzad, kinçi!Byzadlrin rsmi budur, ad, kinçi!

BARINALARA DAR

Ey gül, n cb silsileyi-müki-trin var,Ahu nzrin var!Vey srv, n xo can alıcı qmzlrin var,Hm ivlrin var!Aldatdı cavanlarımızı nazü kirimin,Firuzeyi-çemin!Xurmayı saçında n bla tlxi-brin var,



Zhrin, krin var!Badan ayaa hd kimi safsn, ey ux,ffafsan, ey ux!Amma mksi-nhl kimi nitrin var,nc kmrin var.

bnayi-vtn vqf eylyir vslin canın,Hm ruhi-rvanın,Htta qocalardan da neç bxtvrin var,Yaxı xbrin var.Etdin saçını "qufravat," vurdun üz "rumyan" --Cövlan el, cövlan!Bir ev n münasib sn, hr evd yerin var,Hr yerd rin var.Ancaq dem tacirlr eqin sr etdi,Divansr etdi.Amillr tüccardan artıq srin var,

Fthin, zfrin var.Mktblilr içr deyil az söhbti-ruyin,Keyfiyyti-muyin.Drsi-qmi-eqin oxuyan min nfrin var,Aiftlrin var.Qafqazlı müslmanlar edrs sni qaib,Fikr etm caib.ranlı müslmanları tk bdi-drin var,Min drbdrin var.Xud sanma ki, meyxand çoxdur sn üaq,Didarına mütaq.Mscidd dxi bir neç xuninciyrin var,uridsrin var.Bilmm n füsun eyldin, ey fitneyi-yyam,Uydu sn islam?!Hr hrd, hr bldd bs cansüprin var,Dildadlrin var.Aiq arayıb almi seyr eyldin amma,Xeyr eyldin amma,Bir zövci-hlal il dolasan zrrin var,Xovfin, xtrin var.Hr xami-tm aiq il ülftin olmaz,Ünsiyytin olmaz;Varın yox edn srxoa vvl nzrin var,Sonra hzrin var.Gövhr saçılır, zr saçılır yar yolunda,Dildar yolunda.Ey bhr, sanırsan snin ancaq gührin var?Vey kan, zrin var?Hop-hop, dem bixud ki, mn uydum nigar,



Bax hli-diyar.Ey qafil, özündn snin ancaq xbrin var!Xunabi-trin var,Drdin, kdrin var,Çox drdi-srin var,

Bu köhn baındaTaz xbrin var.

Millt bel batdı,Ümmt il yatdı.Xud, söyl, ay axmaq?Daı kim oyatdı?Dinm, xtrin var!

BR DST GÜL

ranlı deyir ki, dl il dad olsun,Osmanlı deyir ki, millt azad olsun,Zahid n deyir? Deyir ki, qarnım dolsun,ranlı da, Osmanlı da brbad olsun!

Tacir arayır ki, bir ticart yapsın,Amil çalıır bu yolda xidmt yapsın, mollalarındır ki, çalsın-çapsın,Yatsın, dursun, qüsli-cnabt yapsın.

Jurnal, qzet çıxır ki, millt oxusun,Hr bir srindn alsın ibrt, oxusun,Rusca oxumulara bu i ar glir,Derlr, bunu qoy qar cmat oxusun.

Znn etm ki, zikr, scdy dalmaq üçünZahid yüyürür mscid cr almaq üçün,Dün çaldıı sccadyi satmı da yemi,ndi yüyürür lavsin çalmaq üçün.



BMRHMT YANLARINA ÜKR, XUDAYA!

Bimrhmt yanlarına ükr, xudaya!Bu sahibi-milyanlarına ükr, xudaya!

Millt qmin baxmayan nzari-krml yani-zvi-anlarına ükr, xudaya!

bilmyn ancaq yemk-içmkdn lav,Bu canlı dyirmanlarına ükr, xudaya!

Bidadi-bradrl olan qanına qltanQafqazdakı qurbanlarına ükr, xudaya!

Xass Bakı hrind, öhrtli mkandaDrya tk axan qanlarına ükr, xudaya!

Xunxar olan fradi-bni-növün daimBu vhiyü rranlarına ükr, xudaya!

Qurd is, al is biyabanda olurdu,hr içr bu heyvanlarına ükr, xudaya!

Gözlnmyn dnalıın icadına ciddnHimmt edn insanlarına ükr, xudaya!

Hmmamd övrtlr quldurluq edn buQeyrtli müslmanlarına ükr, xudaya!

Sakit oturan boyl cinaytlr qarıBu sahibi-vicdanlarına ükr, xudaya!

Bilmm n zaman qhrin edr almi brbad?!Sbr etdiyin avanlarına ükr, xudaya!

Hll olmadı könlümdki nisgilli mümma....Tcdid edirm mtli, mabdi var mma....



BR GÜL

Vaiz ki, çıxar minbr tez püflr odu,Tkfır qoyar kimin ki, eq is modu;Vardır deysn bu xazini-niyranınAzında ekstrenni kafir zavodu.

BZ N?

Gr bu il xlqi tbah etdi giranlıq, biz n?!Tapmayır ac-yalavaclar güzranlıq, biz n?!

Biz mgr aclara vqf eylmiik malımızı, ki, hr müsthq bzl edk mvalımızı?Biz müraat edrik ancaq öz hvalımızı,Daima bslyrik naz il tfalımızı.Atasız tifllri basdı boranlıq, biz n?!Tapmayır ac-yalavaclar güzranlıq, biz n?!

Bu da sözdürmü, qazandıqlarımız parlriHey verk bomalasın Zngzur avarlri?Bizlr dxli ndir -- yoxdur gr çarlri?Qoy aarsın füqra gözlrinin qarlri!Çksin onlar gec-gündüz nigranlıq, biz n?!Tapmayır ac-yalavaclar güzranlıq, biz n?!

Bola, ay Molla dayı, sn d bizi çkm zora!Biz snin hiyln il dümrik sla bu tora!Baxmarıq gueyi-çem il daha Zngzura!Qarlı dalarda soyuqdan ölnin canı gora!Olmadı qismt bdbxt aranlıq, biz n?!Tapmayır ac-yalavaclar güzranlıq, biz n?!



Biz göstrm, zizim, qm oylaqlarını,Yazda çox gzmiik al güllr açan dalarını,Yımııq dhyekini, bolamııq balarını,Qı üçün xolamııq Tiflis oyuncaqlarını....Çulayıb Zngzuru indi boranlıq, biz n?!

Tapmayır ac-yalavaclar güzranlıq, biz n?!Hllik tullamııq xaneyi-viranlri,Dolanıb kivri-Tiflisd kaanlriTapdıq axır Lizalar tk neç cananlri,Çilçıraqlarla iıqlandırırıq xanlri,Zalxalar daxmasına çökdü qaranlıq, biz n?!Tapmayır ac-yalavaclar güzranlıq, biz n?!

BLMM N GÖRÜBDÜR BZM OLAN OXUMAQDAN

Bilmm n görübdür bizim olan oxumaqdan?Dng oldu qulaım.Jurnal, qzet, hrzvü hdyan oxumaqdanIncldi uaım.Alın aparıb bs ki, baxır günd qaray,Ya rb, n hmaqt!Söz etmz sr, çar qalıb indi duay,Tdbir el, övrt!Lnt sn, ifrit, snindir bu chalt,Etdin n xyant!Sndn törnibdir bizim evd bel bidt.Ey mayeyi-hiylt!Tutsun çöryim gözlrinin aü qarasın,Ey hmsri-bdxah!Haa, oda yaxmaz ana istkli balasın,Kssin sni allah!Bu tifli oxutmaqla etdin mni trib,Hp eyldin iva.ndi ndi fikrin? imiz oldu bu trkib,Yox çarsi sla.Heyhat ki, tdbir ola bu xanxrab,Zail olub qli.



Drs, qzet, mktb, jurnala, kitab Mail olub qli.Yıxdın evimi, eyldin övladımı zaye, keçdi mhldn.Mn anlamaram elm ndir, ya ki snaye,

Zarm bu mldn!strdim da mn kimi bir hörmt çatsın,Azad dolansın; qol gücün malik olub öhrt çatsın,Dünyad dolansın;Bir vqtdir indi ki, olub Rüstmi-dövran,Bir ad qazanaydı;Qartlr edib ta ki, tapaydı srü saman,Bir ey d qanaydı.Puç eyldin, övrt, bu gözl, sad cavanı!Dilbilmz oul, vay!

Rngi saralıb, qalmayıb sla yarı canı,Bir gülmz oul, vay!Ay, naxlf olum, n yaman mq düübsn,Ey ka, usanaydın!Quldurlua yox, elm trf eq düübsn,Bu qübhü qanaydın!Ey nuri-düçemim, oxumaqdan hzr eyl,Saleh vld ol, gl!At min, hünr öyr, mni d bxtvr eyl,d bld ol, gl!Bsdir oxudun, az qala canın tlf oldu,Bu kardn l çk!Yazmaq, oxumaq, baına ngl-klf oldu,ardn l çk!Min elm oxuyub söz bilsn hörmtin olmazBu dari-chanda;Söz bhrin gövhr olasan qiymtin olmazXas bu zmanda.Yox, yox, baxıram fıkrin, sndn oul olmaz,Canın bchnnm!Mırt-mırt oxumaqdan, kii, bir qan ki, pul olmaz!Mırtılda dmadm,Qıl elm frahm,Ol qüssy hmdm;Ömrün olacaq km;Dümn sn alm!....



BAKI PHLVANLARINA

Könlüm bulanır küçd cövlanını görck,Nitqim tutulur hrzvü hdyanını görck.

Canım üzülür ldki qalxanına baxcaq,Qlbim alıır beldki patranını görck.

Baxdıqca revolverin ndamım olur süst,Barım yarılır xncri-bürranını görck.

Tfriq edmm: mstmi, hüyarmısan sn,--Mstanrvi, myi-prianını görck.

Düdün lotuluq mqin, islama uyuma,Öldür nerd olsa müslmanını görck.

Qoy börkünü kc qaının üstünd, fırıldaKndin kimi bir lotiyi-meydanını görck.

Mst ol gec-gündüz, n bilim, yat nerlrd,Yum gözlrini xaneyi-viranını görck.

mrdlr il keyfıni çk bada, çmnd,Bir baxma da tfali-ciyrqanını görck.

Gah "iskoroxod" çkm, ghi gey "lakoronni",Velln gec-gündüzd xuramanını görck,

Var-yoxunu srf eyl barinalara, ancaqSöy hmsri-mzlumeyi-nalanını görck.

Gül, gül ki, cavansan,yyai-cahansan,Srxolara cansan!Vaxta ki, qocaldın,Rii dö saldın,Pis günlr qaldınOnda bilcksn!....



BURA SAY!

Cmat:

-- Zilli-Sultan, bura say döydürüb aldıqlarını!Söyüb aldıqlarını, söydürüb aldıqlarını!

Zilli-Sultan:

-- Tövb, ttövb xta rahin getdiklrim!

Bilib etdiklrim, bilmyib etdiklrim!Cmat:

-- Sn ki, Avropada idin, niy yorta-yüyür Cumdun rana, bu virand düdün d gir,Saldın axır öz linl özünü azıbir?Vec bitirmz sn, dönm dxi da, dmir,Bo danıma, bura say qapdırıb aldıqlarını!Çapıb aldıqlarını, çapdırıb aldıqlarını!

Zilli-Sultan:

-- Tövb, ttövb xta rhin getdiklrim!Bilib etdiklrim, bilmyib etdiklrim!

Cmat:

-- Birbbir yadına sal cüml unutduqlarını,Milltin qanın alıb iy tutduqlarını,Qı üçün axtalayıb yayda qurutduqlarını,Gözlrin klln d çıxsa, qus udduqlarını!Bo danıma, bura say öldürüb aldıqlarını!Bölüb aldıqlarını, böldürüb aldıqlarını!

Zilli-Sultan:

-- Tövb, ttövb xta rahin getdiklrim!Bilib etdiklrim, bilmyib etdiklrim!



Cmat:

-- lli il ölkd vurmudun, a zalım, iini,Sn ki, hazır elmidin çiyini, bimiini,Tmin indi ndir ya qıcıdırsan diini?

Aç belindn dxi miri-müzffrkeini!Bo danıma, bura say satdırıb aldıqlarını!Atıb aldıqlarını, atdırıb aldıqlarını!

Zilli-Sultan:


Cmat:

-- hli-ranı uaqdır dey saldız beiy Ki, mbada ayılıb alaya, durduz keiy,Taki, açdı gözün iranlı, soxulduz deiy, çtinldi, dadu, yıdıını çk eiy!Bo danıma, bura say asdırıb aldıqlarını!Basıb aldıqlarını, basdırıb aldıqlarını!

Zilli-Sultan:


BAKIDA VERLN "HQAQ"JURNALININ 3-CÜ NÖMRSND KÜLLYAT SDDN NQLN DRC EDLM BRQZL NZR

Tni-admi rifst benani-admiyytN hmin kmalü fzlst niani-admiyytgr admi benitqstü v belhnü sovfi-dilk Çe miyanyi-qramafon, çe miyani-admiyytXüruü pilov fisincan, xung abi-qndü fincanHeyvan xbr ndard zixxvni-admiyytBetbit admi o peyi sfk xuni-ixvan



Rgü xuni admixur bedhani-admiyytgr in drnd xun nbvd çe san tvan krdHm mri-cindbazi bezbani-admiyytGüzrani fl didi ... tu sual kon, ziqeyrtBedr ay ta bini-güzrani-admiyyt.

BZ YERLRD TSADÜF OLUNUR AA, T

Bzi yerlrd tsadüf olunur aa, t.

Müft görck tuturam kndimi bozbaa, t!Deyirm, ka qonaqlıq olan evlrd bütünYeyib-içmkd baım bnd ola, çulaa t!

qdr xolanıram tüstüsü çıxcaq kababın --Ac piik tk cumuram övq il birbaa t!

Görürm ta ti qssab dükanında asılıb,Az qalır it kimi nfsim hür, dırmaa t!

Nu olur canıma t, xas hngamd kim,Mn yeym, xırda uaqlar baxa, alaa, t!

ti çox istyirm, leyk pulu ondan çox,Nola, quzun kimi ta müft qonam laa, t!

Xrc edir bir para xas pulun bayramdaZfrana, yaa, razyanaya, xaxaa, t!

Filhqiqt yemli eydir gr pulsuz ola,Yaramır pul veril hr quruya, yaa, t!

Pulu ancaq yaraır çinlysn snduq,N ki, xrc eylysn millt, dindaa, t!

Oyl zhlm gedir, allah da bilir, milltdn,Oluram süst adı glck, dönürm daa, t!

Adı puldursa pulun, leyk özü can yonqarıdır,



Vermk olmur qohuma, qonuya, qardaa, t!

Verrm dinimi, imanımı, mma pulumuVermrm "Bhlul" aa, arxayın ol, aa, t!

CHD EYL, SN ANCAQ NZR-XLQD OL

Chd eyl, sn ancaq nzri-xlqd pak ol,

Mxluqu inandır;Xasiyytin od olsa da, tvard xak ol,Sök almi, yandır;Xalqın nzrin clb el quraa, qbay,Mclubi-üyun ol;Hr hiylvü biclikl gir, lbtt, bay,man sütun ol;Sy eyl ki, saqqal uzanıb üç çrk olsun,Papaq ona nisbt;Quraq da, bilirsn ki, on arın grk olsun,Tfsil n hact....Qoyma yer tsbihini, l çkm duadn,Övrad oxu daim;Mclisd çkib tut özünü, ol nücbadn,Söz söyl mülayim;t geyinib mzhbi, imanı büründün,Pk möhtrm oldun;ndi nzri-xalqda sn pak göründün,hli-krm oldun;Badan-ayaa mnü man oldu vücudun,Zöhd il bitidin;Nolmaq dilyirdins haman oldu vücudun,Mqsud yetidin!Vqt oldu ki, indi edsn almi talan,Tut, qoyma qaçanı!Hökm indi snindir, dxi çk ilr saman,Yı mükül açanı;Dul övrt bidad el, eytam xyant,Xovf etm cldn;Mkr is özün qıl, oxu eytana da lnt!



ad ol bu mldn,l çkm hiyldn,Tzvirü dldn,manı da versn,Verm pulu ldn!

ÇATLAYIR, XANBACI, QMDN ÜRYM

Çatlayır, Xanbacı, qmdn üryim,

Qavııb lap acıımdan küryim.Nola bir evd qoyaydız qaraba,Vermyydiz mni bu blh, ka!

Mn ki, damdan, bacadan baxmaz idim,Su kimi hr trf axmaz idim.

Hrz-hrz danııb gülmz idim,r n ey olduunu bilmz idim;

Oturub ac komasında atamın,Bi-düün hazır edrdim anamın;

Bitlyrdim nnmin ba, yaxasın,Yamayardım babamın çul-çuxasın,

Tez durub sübh saardım inyi,Xansnmdn dilmzdim kömyi;

Neylyirdim bzyi düzyi?Dama, divara yapardım tzyi.

Atam llaf, babam dülgr idi,Qardaım culfa, mim kargr idi,

Xanbibim falçı, nnm ba toxuyan,Bizd, haa, yox idi bir oxuyan!

Evimizd var idi hr n desn:



Qatıq, ayran il qaymaq, n yesn!

N bilirdik n zhirmardı kitab?Biz olan evd haçan vardı kitab?

Büsbütün gül kimi insanlarıdıq,N müllim v n drs anlarıdıq.

Dftrin andıra qalmı sözünüEidib görmmi idik üzünü.

Boyl bir trbiyli evd müdamBsldiz mn kimi bir srvi-xüram.

Vay gündn ki, mni ad eldiz,El bildiz d ki, dilad eldiz.

Mn d sandım ki, dönüb bxtvr, --Gedirm bir nfr insana r.

N bilim boyl d insan varmı,kli-insanda da heyvan varmı.

r oxurmu da, yazarmı da, atam!r deyil, möhlik azarmı da, atam!

r deyil, air imi xanxrab!Fikri yazmaq, oxumaq, suglu kitab....

Saldız axırda yaman hala mni,r verdiz d bu qffala mni.

Gah yazır, gah oxuyur, gah danıır,Günd bir hrz kitabnan tanıır;

Gah gedir fikr, brldir gözünü,Mhv olur oyl ki, bilmir özünü;

Sübh olunca geclr dara kimi,Yatmayır, qır-qır edir qara kimi;

Gah da bir yatsa da vqtind gr,Çkmyir yuxladıı bir qdr,

Qfltn bir d görürsn ki, durur,Yandırıb lampanı çılpaq oturur;



Balayır yatdıı yerd tzdnOxuyub yazmaa bir d tzdn.

Bel od olmaz, atam, boyl alo!

Od deyil, yanı deyil, lovdur, lo!Gah görürsn ki, miz üst yıxılır,Baxıram halına qlbim sıxılır;

Bir qaranda, bir-iki par kaız qdr çkmir -- olur qar kaız.

Xeyrini, rrini qanmır bu kii!Yorulub birc usanmır bu kii!

Bizim evd baxasan hr trf --Taxçaya, boxçaya ya kim, irf --

Görcksn bütün iqabda kaız,Kasada, nimçd, boqabda kaız;

Yıılıb da kimi hr yanda kitab,Evd, dhlizd v eyvanda kitab.

Deyirm, ay kii, bir gl özün,Bu n idir, a kül olsun gözün!

Bu ml etdi sni xanxrab,Pulların döndü bütün oldu kitab.

Oxuduqca gözünün qarsiniAparır, tap baının çarsini.

Pul gedir, tabü tvanın da gedirÜstlik bir quru canın da gedir.

Ksbkarlıqdan lin çıxdı, usan!r olan yerd görüm yox olasan!

DORUDAN DA, MMDL, QEYRT HLAL OLSUN SN!



Dorudan da, Mmdli, qeyrt hlal olsun sn!Bai-hd etdiyin irt hlal olsun sn!

hlin ah olduun dövlt hlal olsun sn!Verdiyin mruteyi-millt hlal olsun sn!

Oldun ol gündn ki, malik rütbeyi-cdadına,Dümdi el qayısından baqa bir ey yadına,dlü dad dad verdin, yetsin allah dadına!Yaxı bir öhrt qazandın adına, övladına;Getdiyin yol, tutduun niyyt hlal olsun sn!Verdiyin mruteyi-millt hlal olsun sn!

Afrinlr doru yollu verdiyin peymanlara,

hdini ifa üçün sadir olan frmanlara,Hftd bir, ayda bir and içdiyin quranlara,Aqibt hr smtdn clb etdiyin mehmanlara;Çkdiyin bu xani-biminnt hlal olsun sn!Verdiyin mruteyi-millt hlal olsun sn!

Müstqilln hökmüranı olduun ranınaHankı xidmtdn saqındın ta toxunsun qanına?ndi bir ran deyil, alm güvnsin anına....Namına, namusuna, insafına, vicdanına....hli-vicdan verdiyi qiymt hlal olsun sn!Dorudan da, Mmdli, qeyrt hlal olsun sn!

Altı min ildn bri mövcud olan bir mmlktGörmmidi sn kimi bir ahi-vala-mrtbt:Niyytin saf, etiqadın pak, qsdin msdt,Milltin ad, ölkn abad, ümd fikrin mrhmt....Qoydugun tac, örtdüyün xlt hlal olsun sn!Verdiyin mruteyi-millt hlal olsun sn!

Arslanlar boynuna saldırdıın zncirlr,Namvrlr qtlin çkdirdiyin mirlr,Ati-qhrü qzbl yaxdıın tmirlrVsf ayandır, hqiqt, etdiyin tdbirlr....Ümmi-Xaqan olu, bu qeyrt hlal olsun sn!Verdiyin mruteyi-millt hlal olsun sn!



DRDA K, RAZ-PÜNHAN, XAHD OD AKARA

"Dil mirvd zidstm, sahib dilan xudara!Drda ki, razi-pünhan, xahd od aikara!"

Asudlik bu saat, yerdn göy cahanda,Var is vardır ancaq randa hr mkanda:Tbrizd, Srabda, Xalxalda, Xançobanda.Qeyrtli ahsevnd, hr anda, hr zamanda,Lorlarda, ıx-Gözld, Kekanda, sfhanda,Tehranda, ncümnd, qabnetd, parlamanda.lr, bütün hqiqt, sözlr bütün güvara,

"Drda ki, razi-pünhan xahd od aikara".Dalma tfkkürat, qare, ki ibu halt,Ya kimlrin gücündn randa etdi nt?lyövm hr trfdn çarpır göz ikayt,Hr ksd vcdü-adi, hr yerd mnü-raht,hvali-daxiliyy, bilxeyrü vsslamt,Dadü-sitdd rövnq, irktl hr ticart,Xodil bütün cmat, razi bütün riyyt,Asud hali-millt, dair ümuri-dövlt,Nzmü-nsq mühyya, lekr bütün sf ara,"Drda ki, razi-pünhan, xahd od aikara".

Znn etm haziranın, syil bimühaba,Bu rütb, etilalıq, be günd oldu brp!Yox, yox, xta edirsn, haa v sümm haa!....Grçi bular da az-çox, bir i görüblr, mma,Keçmi binayi-xeyrin asarıdır hmana,Qaib müdbbiranın tdbiridir ki, hala,Etdiklri sdaqt bir-bir olur da peyda,Açdıqları bulaqlar cari olur srapa,"Hatssbuh hyyu, ya eyyühssükara!"Drda ki, razi-pünhan xahd od aikara".

Bunlar bsmi yahu, mlul yoxmu illt?Himmtsizin olurmu, bunca müvffqiyyt?!ran sadtind, çoxlar edindi xidmt,Çoxlar bu mmlktd göstrdi syü-qeyrt....Zoncüml Nsirddin,-- haqq eylsin d rhmt,Hr bed-üçd etdi, hr smt bir syaht,



Hr bir syahtind, sel tk axıtdı srvt,Yüksldi r qarı, xaki-diyari -- Dara...."Drda ki, razi-pünhan xahd od aikara".

t bunun üçündür, iranlı bilmsrrt,

Dünyalara axıdı, olduqca gördü izzt ....Hr hri qıl tamaa, hr smt eyl diqqt:Mriqd minlr il, mribd bilizaft.Türkiyyd ziyad, Rusiyyd nhayt,Çind, Xtad bh-bh! ... hp ainayi-qürbt,Hr sud biltkssür, hr kud bizziyadt,ranlıdır görürsn, amma n anlı röyt?!Amma n dadlı didar, amma n xo qiyaft!Hr xs zahir ikn, yox rzi-hal hact.Trif üçün v bir d yoxdur dilimd yara,"Drda ki, razi-pünhan xahd od aikara".

H, indi d hd xan, ol mnbi-dalt!...."Abadii" -- vtnçin minbabi-tabiyyt.Nasir tk etmk istr, isbati-qdri-millt,Bol-bol syahtindn mqsudu mhz ibrt,Cudü-sxavtindn mn eylmm hekaytQoy madmazellr etsin trifini nhayt,rana bnzr olsun, qoy sfheyi-Buxara."Drda ki, razi-pünhan xahd od aikara".

DA QLBL NSANLARI NEYLRDN, LAH?

Da qlbli insanları neylrdin, ilahi?!Bizd bu soyuq qanları neylrdin, ilahi?!

Artdıqca hyasızlıq olur el müthmmil,Hr zülm dözn canları neylrdin, ilahi?!

Bir dövrd kim, sidqü sfa qalmayacaqmı, --Bilmm bel dövranları neylrdin, ilahi!

Mzlumların göz yaı drya olacaqmı, --Dryaları, ümmanları neylrdin, ilahi?



Syyadi-cfakard rhm olmayacaqmı, --Ahulri, ceyranları neylrdin, ilahi?!

Baın, kinin xeyrini bylr görckmi, --

Toxm kmy dehqanları neylrdin, ilahi?! rncbrin, güc öküzün, yer özününkü, --Byzadlri, xanları neylrdin, ilahi?!

Hökm eylyckmi bütün almd chalt, --Dildadeyi-irfanları neylrdin, ilahi?!

Surtuqlu müslmanları tkfir qoyan buDödüklü müslmanları neylrdin, ilahi?!

Yaxud buların bunca nüfuzu olacaqmı, --Be-üç bu süxndanları neylrdin, ilahi?!

Qeyrtli danosbazlarımız i bacarırkn, --Tnbl, dli eytanları neylrdin, ilahi?!

rlr hr bir qız kimi olan sevckmi, --Evlrdki nisvanları neylrdin, ilahi?!

Tacirlrimiz Sonyalara bnd olacaqmı,Bdbxt Tükzbanları neylrdin, ilahi?!

Sübhank, sübhank, sübhank, ya rb!Baxdıqca bu hikmtlr heyran oluram hp!

DUR QAÇAQ, OLUM, BA-AYAQ QANDI BU

Vah! ... bu imi drsi-üsuli-cdid?!Yo ... x! Yo ... x! oul, mktbi-üsyandı bu!Molla deyil bundakı tlim edn!lhzr et, bir yeni eytandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!



Gör nec alt-üst elyib eylri:Döndrib "a-ba"-ya "lif-bey"-lri,Bidt bax "ya" oxudur "ey"-- lri,Sanki hürufat il dümandı bu!

Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!Diqqt edib baxsan gr drsin --Hr sözü tlim elyir trsin;Dymz bir paslı dmir rsin --Min d des dürci-zrfandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!

Verdiyi drsi uaa yazdırır,Hücc demir, hr mlin azdırır,Gah oxudur, gah çıxarıb gzdirir,

Bir demir övladi-müslmandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!

Bir d görürsn ki, olub heyvr --lli uaq banladı birdn-bir,Drs dem, gülmli bir msxr!Molla dem, msxrcünbandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!

Düz yeri bir yupyumuru ey qanır,Hm d deyir sutkada bir fırlanır,Ay dolanır, göy dayanır, gün yanır,Kafir bax, gör n bdimandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!

Bundan zl boyl deyildi syaq,Drs oxudan mollada vardı lyaq,Molla qoyardı baına i papaq;Oyl ki, bir fazili-dövrandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!

ndi bütün i dolanıb lalaa,Drs oxudur hr baı fsli çaa,Etdiyi tdrisi ilan-qurbaa,Drs deyil, hrzvü hdyandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!

Mn dyiib iveyi-cdadımıBoyl oda salmaram övladımı,Eylmrm dinsiz öz hfadımı!



At çöl getsin, n dbistandı bu!Dur qaçaq, olum, ba-ayaq qandı bu!Elm adına bir qura böhtandı bu!

Nifrt ayandı bu!

Hrzvü hdyandı bu!Müslimi kafır qılanXaneyi-küfrandı bu!

EYL BLRDM K, DX SÜBH OLUB

Eyl bilirdim ki, dxi sübh olub,Müri-shr tk bir aız banladım.

Sng ikst eyldi balü prim,Banlamaın hasilini anladım.

Övci-fzad görrk bayquuShn d qaqqıldayıram indi mn.

Bir d mni vurma, aman, sngdil,Rhm el, nıqqıldayıram indi mn.

Ay çalaanlar, mni qorxuzmayın,Mn siz trk eylmim lanni!

Seyr elyiz, övci-hvada uçuz,Mn d gzim shnçeyi-xanni.

Alamayın, alamayın, cüclr,Banlamaram, banlamaram bir daha.

Banlamamaqdır siz hdim mnim,Söylmirm: anlamaram bir daha!



LMNNTÜ-LLLAH K, "DBSTAN" DA QAPANDI!

lminntü-lillah ki, "Dbistan"da qapandı!Bir badi-xzan sdi, gülüstan da qapandı!

Hasillri puç oldu bütün mzrcatın,Yel vurdu qovun-qarpızı, bostan da qapandı!

"Ülft" ksilib toxdadı "Bürhani-trqqi",Mhv oldu "Hmiyyt", dbistan da qapandı!

"Rhbr" yorulub, yuxladı "rad", "Tkamül",

Aslanlara ox dydi, neyistan da qapandı!Meydani-rqabtd bizim himmtimizdnDva qapanıb Rüstmi-dstan da qapandı!

tfali-vtn qoy baırıb ölsün acından,Yandı analar sinsi, püstan da qapandı!

Qoy köhnlrin da üryi gül tk açılsın,Darüzzfri-tazprstan da qapandı!

EY K QUY, RF-NFS BEDLSTÜ-BECUD

Ey ki quyi, rfı-nfs bedlstü-becud,Vey ki cüyi qühri-tacı-kramt zisücud,Sxt bizarü-mlulm mn, zin qoftü-ünud,Gu kon pndi-hkimaneyi-lalaınümudrfı-nfs bebüxlstü-lamt n becud.Hr ki in hr dü ndard dm beh, zivücud.

Söhbt z bzlü-sxavü-krmü-cud mkon,Ati-cud mzn nemti-xod dud mkon,



Müsthqra bekrm nayili-mqsud mkon,Nemtira ki, frahm od mfqud mkon,Ey ki drnemtü-nazi, beksi cud mkonKi, mühalst bedin ml imkani-xulud.

z mi-fqr mindi, mdeh dil bemlal,Abru riz behr dr betmnnayi-sual,Begdayi hm ca cm nüma vzrü-vbal,Snti pi mgirü-dri-hr xan benal,"Ey ki dr iddti-fqriyü-prianiyi-hal"Düzd o "kin do, se razi besr ayd mdud".

Zrr z-fqr çu didi, trfi-sud güzr,Qm mxor, düzdgri kon, süyii-mqsud güzr,Hirs kon tiztr z ati-Nmrud güzr,Xaki-rahi ki, brü migozri zud güzr,

Tannalnd zi cövri-to bembud, güzr,"Ki, üyunstü-cüfunstü-xüdudstü-qüdud".

FXRYY

Hrçnd sirani-qüyudati-zamanız,Hrçnd düçarani-bliyyati-cahanız,Znn etm ki, bu srd avareyi-nanız,vvl n idiks, yen biz imdi hamanız....Turanlılarız, adiyi-üli-slfız biz!Öz qövmümüzün baına nglklfiz biz!

Zülmtsevr insanlarız üç-be yaımızdan,Fitn göyrir torpaımızdan, daımızdan,Tarac edrk, bac alırız qardaımızdan,Çıxmaz, çıxa bilmz d bu adt baımızdan....slafımıza çünki hqiqi xlfız biz!Öz qövmümüzün baına nglklfiz biz!

Ol gün ki, Mlikah Büzürk eyldi rhlt,Etdik iki namrd vzir tbiyyt,Qırdıq qdr bir-birimizdn ki, nhaytDümn qatıb l, taxtımızı eyldi qart....



Öz hqqimizi gözlmy bitrfiz biz!Turanlılarız, adiyi-üli-slfiz biz!

Bir vqt olub lekri-Çingiz trfdar,Xarzmlri mhv eldik qtl il yekbar,

Xarzmlrin ahı frar eyldi naçar,Mscidlri, mktblri yıxdıq yer tkrar....Hqqa ki, szavari-nianü rfiz biz!Öz dinimizin baına nglklfiz biz!

Bir vqt d dvayi-slib oldu mühyya,Dvada firngilr qalib glib, mmaDinclmyib etdik yen bir faci brpa,Öz tiimiz öz rimizi ksdi srapa....Guya ki, biyabanda bitn bir lfiz biz!Öz qövmümüzün baına nglklfiz biz!

Bir vqt dxi Qaraqoyun, Aqoyun olduq,Azrbaycana, hm d Anatoluya dolduq,Ol qdr qırıb bir-birimizdn ki, yorulduq,Qırdıqca yorulduq v yorulduqca qırıldıq....Turanlılarız, adiyi-üli-slfiz biz!Öz qövmümüzün baına nglklfiz biz!

Bir vqt salıb tfriq olduq iki qismt,Teymur aha bir paramız etdi himayt,Xan Yıldırıma bir paramız qıldı itat,Qanlar saçılıb Ankarada qopdu qiyamt....hsn biz! Hm tirzniz, hm hdfiz biz!!!Öz qövmümüzün baına nglklfiz biz!

Teymur ahi-lng olub tabeyi-frman,Xan Toxtamıı eyldik al qanına qltan, oldu Qızıl Ordaların dövlti talan,Msko ahına faidbx oldu bu meydan....lyövm uruslamaq il zirfis biz!Öz dinimizin baına nglklfis biz!

Bir vqt ah Ismayilü Sultani-Slim Mftun olaraq eyldik islamı dünim,Qoyduq iki taz adı bir dini-qdim,Saldı bu tyyö, bü tsnnün bizi bim....Qaldıqca bu haltl szayi-sfiz biz!Öz dinimizin baına nglklfiz biz!

Nadir bu iki xstliyi tutdu nzrd,



strdi lac eyly bu qorxulu drd,Bu mqsd il zm edrk girdi nbrd,Mqtuln onun nini qoyduq quru yerd....Bir eyi-cibiz, n bilim, bir tühfiz biz!Öz dinimizin baına nglklfiz biz!

ndi yen var taz xbr, yaxı tmaa,ranlılıq, osmanlılıq ismi olub ehya,Bir qit yer üstünd qopub bir yek dva,Meydan ki, qızıdı olarıq mhv srapa....Onsuz da grçnd ki, yeksr tlfiz biz!Öz qövmümüzün baına nglklfiz biz!

FSNCAN

Sanma zdikc flk bizlri viranlıq olur,Un tmnnası il buda dyirmanlıq olur.

Qarııqdır hllik milltin istedadı, --lnirs, safı bir yan, tozu bir yanlıq olur.

Çalxalandıqca, bulandıqca zaman nehr kimi,Yaı ya üst çıxır, ayranı ayranlıq olur.

Kim ki, insanı sevr, -- aiqi-hürriyyt olur,Bli, hürriyyt olan yerd d insanlıq olur.

Ey ki, dersn, ürfa rahi-xtad bulunur,Elmi-mntiqc bu söz bhreyi-nadanlıq olur.

Ürfa dersn özün, hli-xta dersn özün,Düünürsnmi bu sözd nec hdyanlıq olur?....

Gözünü xiyrldirmi güni irfanın?Haydı, xffasift, buncamı xulqanlıq olur?!

Tanırıq biz sizi artıq, dem, ha! Biz belyik!Tanılır ol kii kim, tutduu meydanlıq olur.



Baxmasız gueyi-çem il fqiran trf,Yüyürürsüz ora kim, dadlı fisincanlıq olur.

FÜZULY BNZTM

Mnd ar olsaydı ölmk ixtiyar etmzmidim?Abrunun nolduun bilsydim ar etmzmidim?

Gr üurum olsa idi dustü dümn bilmy, --apalı, Fzlüllahı idn knar etmzmidim?

Anlasaydım sdin fikrin, Siphdarın iin, --Onları mqtuli-tii-canikar etmzmidim?

Xaki-ranın mn bir gusin versydilr, --Kndimi bdülhmid tk bxtiyar etmzmidim?

Bils idim el mni axir bel müflis qovar, --Var-yoxu drcib edib vvl frar etmzmidim?

Mülki-ranın düünsydim limdn getmyin, --Var ikn fürst mülkü tarü-mar etmzmidim?

Ah, ol dm ki, Tqizad mn l vermdi, --Mümkün olsaydı baın tndn knar etmzmidim?

Qoy desinlr, Mmdli düdü des sövdasına....Mncili versydilr orda qrar etmzmidim?

FÜYUZAT" JURNALINDA "DL AR" MZALI AR



"Smadan bir mlk heyrtl deyir: insanlar, insanlar!Ndir bu ruye-rzi qaplayır al-qanlar, insanlar, insanlar"mtlli er nzireyi-tmsxüran

Sradn bir dli eytan deyir: insanlar, insanlar!Ndir dünyanı tutmu elmlr, irfanlar, insanlar!?

Qanan kim, qandıran kim, nri-irfan eylyn kimdir?Sizi irad edir görmürsünüz fttanlar, insanlar!?

dbdn, elmdn gr feyziyab olsa vamünnas,Dür nü rfdn mollalar, ianlar, insanlar!

Sevrmi hli-istibdad millt huyar olsun?Buna razı olurmu bir neç vicdanlar, insanlar!?

Ayılmı rncbrlr, almaq istr hqqi-mruin,N yerd qalmısız bylr, aalar, xanlar, insanlar!?

Mührrirlr, müfttinlr usanmazlar, utanmazlar,Yazarlar hrzlr, fsanlr, hdyanlar, insanlar!

arartdn çkib l, xeyr mail olmayın bir dm,Ksin balar, alın canlar, tökün min qanlar, insanlar!

Brsiz, sizd qan tökmk tbiidir, cibillidir,Bu fitrtdn uzaqdır, übhsiz, eytanlar, insanlar!

Deyilmi heyf dillrdn qübari-chl mhv olsun?Neçin hr günd qandan qopmasın tufanlar, insanlar!?

Dmadm nfsi-mmar demkd "üqtülül-ixvan",Neçin salim qala balar, bdnlr, canlar, isanlar?

Chalt prdsin çak etmyin, onda görrsiz kim,Sradir cismlr, hm nfslr, eytanlar, insanlar!....

FL, ÖZÜNÜ SN D BR NSANMI SANIRSAN?!



Fl, özünü sn d bir insanmı sanırsan?!

Pulsuz kii, insanlıı asanmı sanırsan?!nsan olanın cahü clali grk olsun,nsan olanın dövlti, mali grk olsun,Himmt demirm, evlri ali grk olsun;Alçaq, ufacıq daxmanı samanmı sanırsan?!Axmaq kii, insanlıı asanmı sanırsan?!

Hr mclisi-alid soxulma tez aray,Sn dur ayaq üst, dem bir söz ümray,Caiz deyil insanca danımaq füqray,

Dövltlilr kndini yeksanmı sanırsan?!Axmaq kii, insanlıı asanmı sanırsan?!

Fqr il ina hlin kim verdi müsavat?Mnad d, surtd d var bunda münafat,Öz fzlini pulsuz edmz kimsy isbat,Bu mümtni qabili-imkanmı sanırsan?!Axmaq kii, insanlıı asanmı sanırsan?!

Get vur çkicin, il iin, çıxma zeyindn,Mqsud müsavat is ayrılma ceyindn,Var nisbtin rbabi-inay n eyindn?Bir abbası gün muzdunu milyanmı sanırsan?!Axmaq kii, insanlıı asanmı sanırsan?!

Dövltliyik, lbtt, raft d bizimdir,mlak bizimdirs, yalt d bizimdir,Divan bizim, rbabi-hökumt d bizimdir,Ölk drbylik dey xan-xanmı sanırsan?!Axmaq kii, insanlıı asanmı sanırsan?!

Asud dolanmaqda ikn dövltimizdn,Azınlıq edirsiz d hl nemtimizdn,Boyl çıxacaqsızmı bizim minntimizdn?Ehsanımızın küfrünü ükranmı sanırsan?!Axmaq kii, insanlıı asanmı sanırsan?!Heç bir utanırsan?!Ya bir usanırsan?!lminntü-lillah,Odlara yanırsan?!



GÖTÜRÜLDÜ

Ey vay ki, heysiyyti-millt götürüldü!Milltd olan büsbütün adt götürüldü!

Yetmzdi bu kim, milltin hrarı ayıldı,Arif deniln bzi füsunkarı ayıldı,çmu yazan bir para biarı ayıldı,air lqbind neç idbarı ayıldı,

Yni ki, bu srin bütün rarı ayıldı,Derdim, bchnnm, elin fkarı ayıldı,Torpaq baıma, indi d tüccarı ayıldı!Hr bir i l qatdı, mürüvvt götürüldü!Milltd olan büsbütün adt götürüldü!

Var idi bu milltd qabaq bir gözl adt:Bir xsi-müslman elyn vaxtda rhlt,Meyyit hl bstrd uzansın dey raht,Qüsl etmdn vvl olunurdu ona hörmt,Yüzlrc edrdik ona sipara tilavt,Hr cüzvd bir rubl çatardı biz ücrt,Bir hörmt idi bu biz, hm meyyit nisbt,Heyfa ki, vaxırda bu hörmt götürüldü!Milltd olan büsbütün adt götürüldü!

Tacirlrin indi dyiib tinti yekca,Duymular olar bizdki niyytlri guya,Ehsanlar olub trk, qazanlar sönüb, ey va!....N molla payı var, n qonaqlıq, n müsmma,Bimir tarının bir tik halvası da htta,Hr fnn ediriks iimiz tutmayır sla,!.... ! ... keçn günlrimiz noldu, xudaya!Küfran eldik sanki bu nemt götürüldü!Milltd olan büsbütün adt götürüldü!

Kim gets idi Hcc v ya Krbüblay Zvvar idi vvl biz, hli-duay,Mail , duay, vli biz simü tilay,Görck onu ünvan edrk bir neç ay,



Derdik ki, grk pak ola hmyandakı may Bir xeyrli mr idi bu biz mollanümay,Heyfa ki, baxılmır dxi nleyn, say,Birldi hamı, sidqü sdaqt götürüldü!Milltd olan büsbütün adt götürüldü!

adm glck günlrimiz keçs bu nisbt,Qorxum bu ki, gündn-gün bdtr ola halt,Bir gün gl bidar ola bilcüml cmat,Tzviri ibadtdn ed frq bu millt,Meydana çıxa bizdki hr dürlü xyant,N töhf gl bizlr, n nzr, n rüvt,Hörmt yerin el biz izhar ed nifrt,Htta deylr: -- Molla, ziyaft götürüldü!Dolma v trk, firniyü rbt götürüldü!Milltd olan büsbütün adt götürüldü!

GÜLÜSTAN" - SDDN BRHEKAYEY-MNZUMYYY BNZTM

Yeki pürsid z an h küt frznd,Ki, ey bdalhmid z-to xirdmnd;Sfartxanra mnzil güzidi,Çera tn dad br mellt, nzbdi?Besevdayi-Qrım z-Rey gozti,Çera dr-bai-h raht ngti?Begoft: hvali-ma brfı-chanst,Ghi cün yx, ghi abi-rvanst,Ghi br txti-cbbari ninim,Ghi dr-ürbt ndr ca gozinim.Mnü-bdalhmid r zende manim,Becani-mellt at brfanim.

GLEY, YAXUD UMU-KÜSÜ



Get-ged, "Znbur" aa, sn d çaırsan deysn?!Gah da bir mzhb, din sataırsan deysn?!

Sn düz admsn gr snd bu tdbir ndir?Jurnala çkdiyin ol çalmalı tsvir ndir?Qollarından sarılan kimdir, zncir ndir?Dinmdikc sn srhddn aırsan deysn?!Gah da bir mzhb, din sataırsan deysn?!

Ndir ol hlqeyi-zncird bir para süvr?Kimlri göstriyor halqa drunindkilr?kli-islama güln kimdir ifritsiyr?Sn bu rftar il bizdn uzaırsan deysn?!Gah da bir mzhb, din sataırsan deysn?!

Açmaa bir para srarı edib syü tla,Çalıırsan ki, biz tng ola ta rahi-ma?Bu qdr etm csart, özünü gözl, yava!Dymdikc kefin lovalaırsan deysn?!Adt, ürf, rüsum sataırsan deysn?!

Sn bu kl il bütün xalqı oyatdın da deyk,Bizi mnfur elyib bir yana qatdın da deyk,Sn n xeyr olacaq bizlri atdın da deyk?Bo yer boyl biziml dalaırsan deysn?!Adt, ürf, rüsum sataırsan deysn?!

Mzhk jurnalın vvl biz, ibrtdi, dedin,Bir para xs satadın, bu nsihtdi, dedin,Bizi qatdın i, bir növ zraftdi, dedin,ndi amma dxi ciddn savaırsan deysn?!Adt, ürf, rüsum sataırsan deysn?!

xsi-islamın gr biz qolunu balamııq --N günah eylmiik? Millt üçün alamııq....Hifz edib mzhbi, eytanı yaxıb, dalamııq.Bizi gördükd müqssir dolaırsan deysn?!Adt, ürf, rüsum sataırsan deysn?!

Biz gr olmasaq, islama nighban kim olar?Be gün ötmz ki, bu baın gülü reyhanı solar,xtiraati-ni bütün islama dolar,Leyk sn anlamayıb id çaırsan deysn?!Gah da bir mzhb, din sataırsan deysn?!



Asta-asta dbrib qurdalaırsan deysn?!Bzi fsançilrl yanaırsan deysn?!Büsbütün mfsdlrl bulaırsan deysn?!Ay balam, eybini qan!

Bir hya eyl, utan!Yoxsa tkfir edrikLapca risva olasan!

H, DE GÖRÜM, N OLDU BS?

H, de görüm, n oldu bs, ay balam, iddaların?Tutmu idi yeri, göyü nallrin, nvaların....Yoxsa qanıb da eybini bolamısan daların?imdi, hrif, söz haman mn deyn oldu, olmadı?

Sn demdinmi, salamam, yox bdnimd bir mrz?Mn demdimmi, nfsinin slin hirs olur rz?Sn demdinmi, xsim l tapa bilmyib qrz? ki, olundu imthan, mn deyn oldu, olmadı?

ncümn hlinin, qoçaq, sn demdinmi, bir tkiVermyck riza gl ölkmiz tabki?!Noldu ki, tez boaldı bs i görn ncümndki?Köhn qapı, haman daban, mn deyn oldu, olmadı?

Sn deyilmidin, dedin: dumdur ümidgahımız?Mn demdimmi, var buna dumduru itibahımız?....Bakı vkili getdimi, oldumu dadxahımız?Get, hl xamsan, dolan, mn deyn oldu, olmadı?

Sn demdinmi, dumada rf olur ehtiyacımız?Mn d dedimmi, çox yem, tez pozular mzacımız?....Qara bulutlar oynaır, indi ndir ilacımız?Çulalayır bizi duman, mn deyn oldu, olmadı?

Sn deyilmidin, dedin: var bizim ittihadımız?Mn d, yadında var, dedim: yox buna etimadımız....Büz, nifaqdir bizim qeyrtü ictihadımız....Prd açıldı naghan, mn deyn oldu, olmadı?



HR N VERSN, VER

Hr n versn, ver, mbada verm bir dirhm zkat,Qoy acından öls ölsün binva kndli v tat.

Hr n düz versn, ver, olum, borcunu verm tmam,Hr n alsan, al, amandır, alma kasıbdan slam.

Hr n etsn, et v lakin etm meydn ictinab,

Hr n dutsan, dut v lakin dutma bir kari-svab.Hr n çksn, çk, vli, çkm xcalt qübhdn,Harda yatsan yat, ayılma, durma hrgiz sübhdn.

Hr yer glsn, gl, amma glm drs, mktb,Hr ks uysan, uy, amma uyma din, mzhb.

Hr n çksn, ck, bradr, çkm düz mizanını,Çkm sn millt qmin, çkm, çk öz qlyanını.

Baxmasan eytam, baxma, baxma, bax löbtlr,Glmsn iman, glm, glm, gl lntlr.

Olmasan bir xeyr bais, olma, ol bais r,Etmsn imdad, etm, et sitm acizlr.

"HYAT" QZETNN BALANMASINA GÖR

Elm ayineyi-surti-hal idi, ndn bs,csamd rvah misal idi, ndn bs,Elm il vtn nikmal idi, ndn bs,Thsili-db, ksbi-kmal idi, ndn bs,Millt ümnası bu gözl rütbyi dandı?fsus, "Hyat" is mmat oldu, qapandı!



Elm idi gr bx edn insan raft--Millt n sbbdn ona göstrmdi rbt?slam ülumunda gr olsaydı lyaqtRusi oxumular b neçin etdil nifrt?

Bu nifrti hr günd görüb axır utandı,fsus, "Hyat" is mmat oldu, qapandı!

Mey nsini zövq bilr, cam n bilsin?Ruh anladıı lzzti cram n bilsin?Ustadın iin, ildiyin xam n bilsin?Elmin, hünrin qiymtin islam n bilsin?Getsin qabaa qonular, islam dayandı,fsus, "Hyat" is mmat oldu, qapandı!

Qoy qonular alsın hl min dürlü fvaid,

Qoy qonular etsin hl tzyidi craid,Sn söyl, qzetdn n olur bizlr aid?Ancaq ikini bir el, qoyma ola zaid,slamda bilmk, oxumaq çünki ziyandı;fsus, "Hyat" is mmat oldu, qapandı!

yarlar indi sn faiqmi, deyil ya?slamını mhv etmy aiqmi, deyil ya?bzali-himm millt layiqmi, deyil ya?Ancaq mlin qti-laiqmi, deyil ya?Çün qti-laiq odu hr gud yandı,fsus, "Hyat" is mmat oldu, qapandı!

Gopnan ml amaz, i qeyrt grk olsun,Millt düyünün açmaa himmt grk olsun,Min elm demkdns hmiyyt grk olsun,Sözdn n bitr, id hqiqt grk olsun!Haqsızlıı hr günd görüb axır usandı,fsus, "Hyat" is mmat oldu, qapandı!

Arıtma bs baını, meyl etm ülum,Yox vq qoyan elm, kmalata, rüsum,Hr ks cibini güdmddir baxsan ümum,Xrc ets edr dolma-badımcana, lühum.Hop-hop, yemy, içmy bu qövm yarandı!fsus, "Hyat" is mmat oldu, qapandı.



"HYAT" QZETNN KNC LND "GOP-GOP" MZALI "QOY MKTB THSL ÜLUMEYLSN OLUM, DA OLSA DA QLB, ONU MUM EYLSN OLUM!"NQRATLIER NZR-TMSXÜRAN

Bu tifl ki, nuri-bsrü ireyi-candır,Tabi-tnü arami-dilü ruhi-rvandır,Min zhmt il bsldiyin taz cavandır,Göndrm bunu mktb, rhm eyl, amandır!Qoy küçd naz il xuram eylsin olun!Öz xoladıı mr qiyam eylsin olun!

Bu bülbüli-urid ki, pakiznfsdir,Aludeyi-qm etm ki, bihud hvsdir,Bunca ki, gedib mktb,--bildiklri bsdir,Mktbdir adı, leyk hqiqtd qfsdir;Qoyma daılmıda mqam eylsin olun!Sübhün bel virand am eylsin olun!

Mktbd gedib drs oxuyanları görürsn,Nitqi çkiln taz cavanları görürsn,Qtn quruyub cismd qanları görürsn,Arifsn, özün yaxı-yamanları görürsn,Qıyma ki, gedib fıkrini xam eylsin olun!Ömrün qmi-elm il tamam eylsin olun!

Bavr edmm, elmdn olsun frh-aid,Elm artıq olursa hm olur qm mützaid,strsn gr olun ed ksb fvaid,Hm srvti zaid ola, hm miknti zaid,--Trib el ta ksbi-hram eylsin olun!Bir ad çıxarıb öhrti-tam eylsin olun!

Biçar kii, qanmaa baın hl keydir,Axır mn bir söyl görüm, elm n eydir?Bilmk n grk kim, bu lifdir, bu da beydir?Hvvz, sora hütti, bu n heydir, n heydir?Qoy pul qazanıb sdri-mqam eylsin olun!By, xanlar il dxl-klam eylsin olun!

Gop-gop kimi bifaid hli-qlm olma,Ol Baıqapazlı, vli, Bidrdü Qm olma,



Qızdırmalı ol, Tnlbü Didnm olma,Molla Mozalanlara uyu, möhtrm olma,Qoy Hop-hop olub öhrti-tam eylsin olun!Ksbin buraxıb er dvam eylsin olun!

STQBAL BZMDR

Yetr, canım, çkil get, etm çox tbxiri-hürriyyt!Bizim qazqanda hrgiz oynamaz kfgiri-hürriyyt!

Hanı, dersn: "Girizandır vtndn leyli-istibdad"?Mgr görmzmisn trafı tutmu xeyli-istibdad?Bu gün rani yeksr qaplamıdır seyli-istibdad?Yazıq! Ölçmkddir xuni-chanı geyli-istibdad,Hl Tbrizd var ithayi-meyli-istibdad!Yetr, canım, çkil get, etm çox tbxiri-hürriyyt!Bizim qazanda hrgiz oynamaz kfgiri-hürriyyt!

Dem: "Tii-radt xiyrsazi-çemi-imkandır"!De kim: tkfir üçün tii-zban hr yerd bürrandır!Deyn kafir müslmana sanır kndi müslmandır;Bu gün hq söylyn hr ks olursa küfr ayandır;Gözl bir srdir: qhti-üurü qlü irfandır!Yetr, canım, çkil get, etm çox txbiri-hürriyyt!Bizim qazqanda hrgiz oynamaz kfgiri-hürriyyt!

"Mücahid qalxızıb, dersn, ükuhin mülki-ranın" --Buna tmkin edrmi çakranı ahi-ranın?Buna razı olurmu qeyrti, namusu yanın?Bu yol bir anlı qurbangah dır insafın, imanın!N iman vqtidir?! Ancaq gözt xeyrin cibidanın!Yetr, canım, çkil get, etm çox tbxiri-hürriyyt!Bizim qazqanda hrgiz oynamaz kfgiri-hürriyyt!

vt, "shrayi-ran dorudan bir odlu meydandır",Fqt ol odlu meydanda duran bir iri-rrandır,Vli, min hiylgr, tülküsift hr yan nümayandır,Yatıb iranlılar, nagah görrlr ölk virandır,Hl qoy söylsinlr d -- mücahid namüslmandır,Hl qoy eylsinlr büsbütün tkfiri-hürriyyt!



Desinlr d --biz lazım deyil tmiri-hürriyyt!

FTARDAN BR GÖFTAR V YAMCMUDN BR LÖM

(nzir)

Ustad möhtrm kram by

Atmı niqabi-hüsnin mcmuyi-tvangr,Mcmud düzülmü eyzn xuru srasr,Hsrtkeani-mtbx, gürgani-btnprvrCari boaza rbt, sari mzaq kkr,ksi-buxari-dolma, zilli-mameyi-sr,Dryayi-ithay olmaqda behctavr,Hüzzar içind sla yox bir fqirü müztr,ftar vqtidir ha, ey vaizi-süxnvr! babilnsiz olmaz!Srsüfr snsiz olmaz!

Vqti-qza ki, nfsin cu etdiyi zamandır,Bilcüml razdar hngami-kli-nandır,nvai-nazü nemt srsüfrd yandır,Lakin löqmlr hr yan aygandır.Hr su nzr edrsn: bydir, mirü xandır,Fqr hlin bu halt taqtgüdazi-candır,ftar-lzztfza, suri-sfaniandır,Ey müsthq, darıxma, könlün grçi qandır!Miskin hznsiz olmaz!Qm, qüss snsiz olmaz!

Etdikc mn tamaa, gördükc ibu kari:Acizd inkisari, saild iztirari,Miskind intizari, tacird ehtikari,kim olur gözümdn xuni-ciyrl cari,Heyhat, olurmu çemim haiz bu iqtidari yanmadıqca könlüm, ey könlümün mdari?!ari-atin-dm yaxdıqca qlbi-zari,Tqlid edir tbit mürani-növbahari.



"air süxnsiz olmaz,er is snsiz olmaz!"

Ey hlü fqrü faq, ver air slalın,Dmdir ki, air olsun dildadeyi-klalın,

Dmdir ki, eri-nzim rh etsin rzi-halın,ayani-rhm olunsun hr ksc infialın,Surtnümalıq etsin ayineyi-vüsalın,Gözlrd cilvlnsin insan kimi cmalın.Heyhat! Sümm heyhat, xam olmasın xyalın!Bihimmt niyadn olmaz rva süalın,Tök ruyi-zrdin üzr daim siriki-alın....Sail mihnsiz olmaz!Möhnt d snsiz olmaz!

KÜPGRN QARIN1N QIZLARA NSHT

Qarı nnnin sözlrini sanma çrndir,Canım, gözüm, ay qız!Hr klmsi min lli-Ymn, dürri-dndir,Anla sözüm, ay qız!Çox ömr eylyib, çox da hünr etmim isbatBu dari-cahanda.Min hiyllri qatlamıam sinm qat-qatBu xeyli zamanda.Min il sn nqlın elsm mkri-nisanıQurtarmaz, azalmaz.Doldursam gr mkrl trafı-cahaniBir bo yeri qalmaz.Cadu da limdn bacarıb cin d qutarmaz,fsunuma bah-bah!Mn eyldiyim mkri yatin d bacarmaz,Vallah v billah!Xotalelimisn ki, bu gün feyzi-hüzuramOldu sn qismt.Qan sözlrimi, indi sn, ey gözdki nurum,Qoyma keç fürst.vvl bu qdr bil ki, vfadar r olmaz,--Aqil olur olsun;



Bir r ki, vfadar ola, almd tapılmaz,--Cahil olur olsun;Zinhar, vfa etm tlb r dediyindn,Srvqt ol, amandır!Asud xyal olma bu ohr dediyindn,

Üç-dördün alandır.Qırx il edsn bir kii mrind itat,--Mnzurd bilmz;Vqta ki, qocaldın alacaq baqa bir övrt,Baxmaz sn, gülmz.r drd-qmin çkm, sn öz halına ala,Canı bchnnm!Srriteyi-tdbirini xlvtc yumaqla,Qıl könlünü xürrm.Tainki ayıqdır hzr et r dediyindn,r zülmü yamandır!

Çün yuxladı, l qat cibin zr dediyindn,Öz rngini yandır.Fürst ki, olur rngini vur hr gec mxfı,Frrarlik öyr;Ta bilmy eytan da götürdün nec mxfi,yyarlik öyr.Çün sübh çayın içdi kii çıxdı knar,Bidrdü qm oldun;Açıldı baın, indi qıl öz drdiv çar,Banu hrm oldun;Ver Xansnm t, ya, düyü, bal, çay, kr alsın,Gülqnd var evd;Artıq n qalarsa ona da xügbr alsın,Hrçnd var evd.Göndr uaı, ahbacını eyl xbrdar--Glsin hl-hlbt,Gldikd gtirsin neç övrtlri zinhar,Qur mclisi-irt.Mindir ocaa qazqanı, qaynat samavarı,Çal nayı, qavalı;Mehmanlara hazır el min dürlü naharı;Ver külç, qoalı,Hm qaymaı, balı.r fllik etsin,Hr gün i getsin,Olma ona hmqm,Canı bchnnm!Sn çkm mlali,Qur mclisi-ali,Pozma bu clali,



Ay baı blali!

LEYL V MCNUN

Ey dövltimin zvalı, olum!Ey baı aır blalı olum!

Ey mktbü drsin ainası!Ey riteyi-elm mübtlası!

ad oldum gün ki, sn douldun,Min ükr eldim ki, olum oldun.

Derdim ki, gözl xlf olarsan,Bir aily rf olarsan.

ülü hünrimi yad edrsn,Atanı, ananı ad edrsn;

Dünyadn olursa irtihalımAncaq sn trk olur mnalım.

Bilmzdim olursan elm eyda,urid edr sni bu sevda.

Bzi oxumu rfiqi-bdxahTdbirimi çadırıbmı, ey vah!

Uydum olara, sni oxutdum,Sd heyf ki, qlimi unutdum!

Ksdim öz liml öz ayaım,Xamu eldim mn öz çiraım.

Girm bu xta düüb özümdn,Göz nurimi saçmıam gözümdn.

Sn hm niy bunca shv edirsn,Göz nuri kimi uzaq gedirsn?



Bunca oxudun, yorul da bari,Bir df burax bu zhrimari!

Pul qalmadı, baxmıam hesab, --Getdi qlm, kaız, kitab....

Jurnalü kitab yüz-yüz olmaz,Bu xrc ticart düz olmaz.

Dftrs be-altı cild bsdir,Ey naxlfım, bu n hvsdir!

Çernil, qrafıl, pero, karanda cad edni olaydı il, ka!

nsaf elmzmisn ki, yandım,

Puli n zab il qazandım!Bihud i n xrc edirsn,Bu könlümü hrcü mrc edirsn!

Xrcin tüknib ksilmir ardı,Billah, dxi pullarım qutardı!

Xas ridi, üzüldü canın,Soldu gül üzün, qaraldı qanın;

Vazeh bu ki, xstdir mzacın,Ya rb, kim edr snin lacın?!

N var yeyib-içmyin, n xabın,Thsildir ancaq irtikabın.

N seyrü sfanı xolayırsan,N drsü kitabı bolayırsan.

Mırt-mırt oxuyub mırıldayırsan,Qara kimi hey qırıldayırsan.

yyami-baharü güldür, olum!Qoyma mni qmd, güldür, olum!

Hmsinnlrin sfad, bada,Hmsrlrin çmnd, dada.

Bzisi gzib d kitzari,



Qu ld göztlyir ikari;

Bzilri bir trfd xlvt,Adtc edrlr eyü-irt;

Bzisi olub qumar mul,Bzisi rab, yar mul.

Hr bir nfri bir id çalak,Hr digri bir mld bibak.

Hr gün bveyni ad edirlr,Hörmtlrin izdiyad edirlr.

Xo ol bveyn kim, bu minvalHr daim olur cahanda xohal.

MSLHT

Mdi Sijimqulunun "Molla, sn eylyirm mslht, söyl görüm,evlnim, evlnmyim?" erin cavab

Arın alım, a Md Sijimqulu,Altmıa yetdin, dem oldun ölü,ükr ola allaha canındır sulu,Çox da, kii, tutma belli pulu,Ver pulunu dadlı, lzztli zad al!Qoy babalın boynuma, get, arvad al!

Öz dediyindn görünür övrtinBirdir, olur evd fna haltin,Var imi evlnmy d qüdrtin,Bs niy yox laql üç külftin?Yoxsa qonum-qonuda, axtar, yad al!Qoy babalın boynuma, get, arvad al!

ndi ki, var elçi d Sfdr kimi,



Bir bala qız al boyu r-r kimi,On-on iki sinnid dilbr kimi,Zülfü qara, sinsi mrmr kimi,Qoy baını sinsin bir dad al!Qoy babalım boynuma, get, arvad al!

Saxlama kaftar kimi bir övrti,Bola onu, basdı sni nikbti,Tap özün bir snmi xlvti,Barına bas yari-mlk-surti,Sn d igidlr kimi i gör, ad al!Qoy babalın boynuma, get, arvad al!

Olun uaqdır, hl xamdır, naı,Ancaq iyirmi be çatmı yaı,Çıxmaz onun bir para idn baı,

Neylyir evlnmyi, atsın daı,Öz kefın bax, kii, dad ver, dad al!Qoy babalın boynuma, get, arvad al!

And verirm mn sni imanına,Bala hna riin, qıy canına,Bir, iki, üç övrti düz yanına.Verm zrr srvrü samanına --Sn n qzet qan v n d "rad" al!Qoy babalın boynuma, get, arvad al!

Fikr el bir, kimdi bir arvad alan?Rus, yhudi! Deyil rzim yalan.ld bir arvad alı mömin olan,Lzzti bir, feyzi d mindir, inan!Glms bir qız bu cür, aldad al!Qoy babalın boynuma, get, arvad al!

Documents

Sabir Mirza Ələkbər