95
0171, Tbilisi, 26 maisis sax. moedani #2 36-34-05; 36-37-58 faqsi 33-11-57 saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14(0.4) - km21(0.7) monakveTis rekonstruqciis samuSaoebis saproeqto dokumentacia IV. garemos zemoqmedebis Sefaseba da garemosdacviTi menejmentis gegma Tbilisi – 2008

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

0171, Tbilisi, 26 maisis sax. moedani #2 36-34-05; 36-37-58 faqsi 33-11-57

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14(0.4) - km21(0.7)

monakveTis rekonstruqciis samuSaoebis

saproeqto dokumentacia

IV. garemos zemoqmedebis Sefaseba da garemosdacviTi

menejmentis gegma

Tbilisi – 2008

Page 2: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14(0.4) - km21(0.7)

monakveTis rekonstruqciis samuSaoebis

saproeqto dokumentacia

IV. garemos zemoqmedebis Sefaseba da garemosdacviTi

menejmentis gegma

direqtori j. togoniZe

mTavari inJineri T. azaniSvili proeqtis mTavari inJineri p. rodonaia ekologi k. togoniZe

Tbilisi – 2008

Page 3: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

proeqtis Semadgenloba

I. ganmartebiTi baraTi. uwyisebi. naxazebi _ wigni I-1. ganivi profilebi _ broSura I-2. sainJinro - geologiuri angariSi _ broSura I-3. gazsadeni _ broSura I-4. saqarTvelos erovnuli muzeumis saeqsperto daskvna _ broSura II. saxarjTaRricxvo dokumentacia _ broSura III. satendero dokumentacia _ wigni IV. garemos zemoqmedebis Sefaseba da garemosdacviTi menejmentis gegma _ broSura V. gansaxlebis samoqmedo gegma _ broSura

Page 4: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

sarCevi

1. Sesavali ------------------------------------------------------------------------------------------ 5 2. sakanonmdeblo konteqsti -------------------------------------------------------------- 5 2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba -------------------------------- 5 2.2. saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdeblobis mokle mimoxilva ------------------------------------------------------------------------------------- 6 2.3. nebarTvis gacema -------------------------------------------------------------------------- 7 2.4. garemos dacvis standartebi da normatiuli aqtebi --------------- 8 2.5. saqarTvelos garemosdacviTi moTxovnebi winamdebare dokumentaciis mimarT ----------------------------------------------------------------- 8 3. garemosdacviTi Sefasebis saWiroeba da mizani ------------------------- 10 4. sajaro konsultaciebi ----------------------------------------------------------------- 11 5. garemosdacviTi Sefaseba -------------------------------------------------------------- 11 6. SemoTavazebuli proeqtis gzS-s meTodologia da midgoma ----- 14 7. saproeqto gzis sarekonstruqcio monakveTis administraciuli kuTvnileba ------------------------------------------------------- 14 8. axali marSrutis SerCevis safuZvlebi, SerCevis metodologia da alternativebis analizi ---------------------------------------------------------- 18 9. arsebuli gzis kp15-kp17 monakveTis sainJinro-geologiuri Sefaseba ------------------------------------------------------------------------------------------ 21 10. saavtomobilo gzis dagegmarebisa da mSeneblobis teqnikuri moTxovnebi -------------------------------------------------------------------------------------26 10.1. gzis moxazuloba da profilebi ----------------------------------------------26 10.2. droebiTi samSeneblo ubnebi --------------------------------------------------- 26 11. garemos mdgomareobis fonuri informacia --------------------------------28 11.1. klimati da meteorologia ---------------------------------------------------------28 11.2. geomorfologia da geologia ---------------------------------------------------28 11.3. sainJinro geologia --------------------------------------------------------------------30 11.4. hidrogeologia ----------------------------------------------------------------------------31 11.5. hidrologia ---------------------------------------------------------------------------------31 11.6. seismuri pirobebi -----------------------------------------------------------------------31 11.7. niadagebi --------------------------------------------------------------------------------------33 11.8. mcenareuli safari ---------------------------------------------------------------------34 12. usafrTxoebis moTxovnebi -----------------------------------------------------------36 13. garemoze zemoqmedebis saxeebi da dagegmili Semarbilebelebeli zomebi ----------------------------------------------------------37 13.1. kp14-kp21 alternatiuli mmonakveTis mSeneblobasa da eqspluataciisas gruntisa da zedapiruli wylebis dacva -----37 14. mSeneblobis etapi -------------------------------------------------------------------------39 14.1. samuSaoTa saxeebi gzis mSeneblobis etapze ----------------------------40 15. atmosferuli haeri: fonuri monacemebi da potenciuri zemoqmedeba ------------------------------------------------------------------------------------44 16. zemoqmedeba garemoze da Semarbilebeli zomebi ----------------------46 16.1. zemoqmedebis kategoriebi ----------------------------------------------------------46 17. garemoze mosalodnelobis Semarbilebeli RonisZiebebi --------49 17.1. mSeneblobis fazasTan dakavSirebuli Semarbilebeli RonisZiebebi --------------------------------------------------------------------------------49 18. garemosdacviTi menejmentis gegmebi ------------------------------------------59

Page 5: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

3 18.1. garemosdacviTi moTxovnebis SesrulebisaTvis saWiro instituciuri potenciali ----------------------------------------------------------60 18.2. zedamxedvelobis midgomebi --------------------------------------------------------61 18.3. garemosdacviTi da socialuri menejmentis procedurebis mimoxilva --------------------------------------------------------------------------------------64 18.3.1. transportis moZraobis marTvis gegmis monaxazi ------------------66 18.3.2. teritoriis kompleqsuri aRdgeniTi gegmis monaxazi -----------68 18.3.3. landSaftis harmonizaciis gegmis monaxazi ---------------------------70 18.3.4. dabinZurebis Tavidan acilebis gegmis monaxazi -------------------71 18.3.5. narCenebis marTvis gegmis monaxazi -----------------------------------------73 18.3.6. avariul SemTxvevebze reagirebis gegmis monaxazi ----------------74 18.3.7. kulturuli Zeglebis marTvis gegmebis monaxazi -----------------75 19. garemosdacviTi monitoringi mSeneblobis fazaze -------------------78 20. proeqtis saerTo Sefaseba -----------------------------------------------------------87 21. gamoyenebuli literatura -----------------------------------------------------------88 22. danarTebi ---------------------------------------------------------------------------------------89

Page 6: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

4

Page 7: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

1. Sesavali

geografiuli mdebareobidan gamomdinare, saqarTvelom SeiZina evropisa

da aziis damakavSirebeli mniSvnelovani satransporto derefnis statusi.

Sesabamisad, satransporto infrastruqturis ganviTareba saqarTvelos

mTavrobisaTvis erT-erTi prioritetuli sakiTxi gaxda. vinaidan

satvirTo gadazidvebis sakmaod didi nawili avtotransportze modis

satransporto infrastruqturis ganviTarebis erTerT mniSvnelovan

mimarTulebas saavtomobilo gzebi warmoadgens. gazrdilma moTxovnam

saavtomobilo gadazidvebze ganapiroba arsebuli gzebis rekonstruqciis

da zog SemTxvevaSi, axali usafrTxo monakveTebis mSeneblobis

aucilebloba.

garemoze zemoqmedebis Sefasebis winamdebare angariSi warmoadgens

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis

kp15---kp17 monakveTis farglebSi mimdinare detaluri kvlevebis nawils.

garemoze zemoqmedebis Sefasebis mizania proeqtTan dakavSirebuli

saqmianobebis mier garemoze mosalodneli zemoqmedebis, Semarbilebeli

RonisZiebebisa da garemosdacviTi menejmentis sakiTxebis mogvareba.

garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSi, romelic moicavs

garemosdacviTi menejmentis gegmas, iTvaliswinebs, rogorc saqarTveloSi

moqmedi kanonmdeblobisa da mTavrobis dadgenilebebis, aseve

saerTaSoriso garemosdacviTi usafrTxoebis moTxovnebs, romlebic

mimarTulia garemosdacviT SefasebasTan, kerZod geologiur garemosTan,

bunebriv habitatebTan, tyeebTan da materialur kulturul resursebTan

dakavSirebul saoperacio politika/procedurebSi.

2. sakanonmdeblo konteqsti

proeqtiT gaTvaliswinebuli saqmianobiT gamowveuli bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis yvela samuSaos Catareba gaTvaliswinebulia, rogorc saqarTveloSi momqmedi garemosdacviTi sakanonmdeblo aqtebis moTxovnebTan, aseve saerTaSorso principebTan srul SesabamisobaSi, rac uzrunvelyofs kargi saerTaSoriso praqtikis gamoyenebas.

2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba

garemos dacvis sferoSi

saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs (muxli 37) qveynis yvela moqalaqis uflebas cxovrobdes janmrTelobisaTvis uvnebel garemoSi, sargeblobdes bunebrivi da kulturuli simdidriT, amave dros,akisrebs valdebulebas daicvas igi. am uflebis dacva 5.

Page 8: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

regulirdeba saqarTvelos kanonmdeblobiT, romelic ganicdis ganaxlebas XX saukinis 90-iani wlebidan dRemde. 1994 wlis Semdeg saqarTveloSi garemos dacvis sferoSi miRebulia 30-ze meti kanoni.saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad nebismieri saqmianobis dagegmvisa da ganxorcielebis dros mewarme/saqmianobis subieqti valdebulia miiRos saTanado zomebi garemosa da adamianis janmrTelobaze mavne zemoqmedebis riskis Tavidan asacileblad an Sesamcireblad; daicvas biomravalferovneba Seuqcevadi degradaciisagan da aRadginos saqmianobis ganxorcielebis Sedegad degradirebuli garemo pirvandel mdgomareobasTan maqsimalurad miaxloebuli saxiT.

2..2 saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdeblobis mokle mimoxilva, garemosdacviT sakanonmdeblo baza

saqarTvelos kanoni garemos dacvis Sesaxeb e.w. “CarCo kanoni” (miRebulia 06.XII.1996) aregulirebs samarTlebriv urTierTobebs saxelmwifo dawesebulebebsa da fizikur/iuridiul pirebs Soris. masSi ganxilulia garemos dacvisa da bunebrivi resursebis gamoyenebasTan dakavSirebuli sakiTxebi saqarTvelos teritoriul wylebSi, haerSi, kontinentalur Selfze da gasakuTrebuli ekonomikuri aqtivobis zonebSi. kanoni ganixilavs garemos dacvis ganaTlebis, garemos menejmentis aspeqtebs, aRwers ekonomikur sanqciebs, licenzirebas, standartebs, garemoze zegavlenis Sefasebis Sedegebs. ganixilavs bunebrivi ekosistemebis dacvis sxvadasxva aspeqts, dasacav arealebs, globaluri da regionaluri menejmentis sakiTxebs, ozonis Sris dacvas, biomravalferovnebis, Savi zRvis dacvis da saerTaSoriso TanamSromlobis aspeqtebs. saqarTvelos kanoni `garemosdacviTi nebarTvis Sesaxeb~ (ZalaSi iyo 1997 wlis 1 ianvridan) ganixilavda garemosdacviTi nebarTvis miRebis proceduras. kanoni aRwerda saxelmwifo ekologiuri eqspertizis dones, romelic saWiroa nebarTvis misaRebad, warmoadgenda gadawyvetilebaTa misaReb procedurebs da aregulirebda sainformacio meqanizms. kanonis daxvewis da gamartivebis mizniT “normatiuli aqtebis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 36 muxlisa da “licenzebisa da nebarTvebis Sesaxeb” saqarTvelis kanonis me-40 muxlis I punqtis safuZvelze 2005 wlis 1 seqtembers mTavrobis # 154 dadgenilebiT damtkicda debuleba “garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis wesisa da pirobebis Sesaxeb”. SemdgomSi aRniSnul debulebaSi kidev Sevida ramodenime cvlileba, mTavrobis 03.02.06 #26; 20.12.06 #234; 29.08.07 #177 dadgenilebebis safuZvelze. sabolood momqmedi debuleba gansazRvravs garemoze zemoqmedebis Sefasebas daqvemdebarebul saqmianobaTa amomwurav CamonaTvals, saqarTvelos teritoriaze gansaxorcieleblad saWiro garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis da gauqmebis wess, aseve garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSis sajaro ganxilvis da misi Sdegebis Sefasebis gaformebis proceduris aspeqtebs. mniSvnelovania, rom mTavrobis 01.11.05w #154 debulebiT, “garemosdacviTi nebarTvis Sesaxeb” saqarTvelos kanonSi arsebuli terminis “garemosdacviTi 6.

Page 9: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

nebarTvis” nacvlad miRebuli iqna termini “garemoze zemoqmedebis nebarTva”, xolo nebarTvas daqvemdebarebuli saqmianobaTa oTxi kategoriis CamonaTvalis nacvlad Camoyalibda erTi kategoria, romelSic Sedis mxolod 24 saxis saqmianoba. saqarTvelos kanoni `saxelmwifo ekologiuri eqspertizis Sesaxeb~ (ZalaSia 1997 wlis 1 ianvridan) amtkicebs ekologiuri eqspertizis ZiriTad principebs, gansazRvravs organizaciebis, romlebic pasuxismgebelia saxelmwifo ekologiuri SemowmebisaTvis, maT uflebebs da movaleobebs, adgens wesebs saxelmwifo Semowmebis Casatareblad, gasazRvravs garemoze zegavlenis Sefasebas, adgens wesebs aseTi eqspertizis dasakanoneblad da a.S. saxelmwifo ekologiuri espertizis daskvna savaldebuloa saqarTveloSi saqmianobis dawyebisaTvis nebarTvis misaRebad.

2..3. nebarTvis gacema

saqarTveloSi dReisaTvis momqmedi skanonmdeblo aqtebis Sesabamisad nebismieri saqmianobis dawyeba moiTxovs garemoze zemoqmedebis nebarTvebis miRebas. nebarTvis gacema warmoebs saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros struqturaSi Semavali `licenzirebisa da nebarTvebis departamenti~-s mier. saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli iyo garemosdacviTi moTxovnebi saqmianobaze gadawyvetilebis miRebisas da ganxorcielebisas, romlis erT-erT Semadgenel nawils warmoadgens garemoze zemoqmedebis Sefaseba. garemosdacvasTan dakavSirebuli yvela momqmedi sakanonmdeblo aqtebi `garemos dacvis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis, e.w. `CarCo kanonis~ moTxovnebidan gamomdinareobs. rogorc zemod aris aRniSnuli, garemoze zemoqmedebis nebarTvis safuZvels garemoze zemoqmedebis Sefaseba warmoadgens. rac Seexeba garemoze zemoqmedebis Sefasebas (gzS) igi niSnavs dagegmili saqmianobis Seswavlisa da gamokvlevis proceduras, romlis mizania garemos calkeuli elementebis, adamianis, aseve landStafis da kulturuli memkvidreobis dacva. gzS Seiswavlis, gamoavlens da aRwers saqmianobis pirdapir da arapirdapir zegavlenas adamianis janmrTelobaze da usafrTxoebaze, mcenareul safarsa da cxovelTa samyaroze, niadagze, haerze, wyalze, klimatze, landStafze, ekosistemebze da istoriul Zeglebze an yvela zemoTCamoTvlil faqtorebis erTianobaze, maT Soris, am faqtorebis zegavlenas kulturul faseulobebze (memkvidreobaze) da socialur da ekonomiur faqtorebze (infrastruqturis proeqtebisaTvis). amrigad, Tu investoris mier dagegmili saqmianoba saWiroebs garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemas, maSin nebarTvis gacemaze gadawyvetilebis miRebisaTvis aucilebelia mis mier warmodgenili iqnas garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSi. 7.

Page 10: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

2..4. garemos dacvis standartebi da normatiuli aqtebi

garemos dacvis sferoSi ganaxlebuli standartebis kompleqsis mixedviT, garemoze datvirTvis normebi moicaven bunebrivi resursebiT sargeblobis kvotebs, romlebic dgindeba saxelmwifo doneze, bunebrivi resursebis mdgradi gamoyenebis principebis gaTvaliswinebiT. garemos mdgomareobis xarisxobrivi normebi adgenen moTxovnebs garemos xarisxobrivi mdgomareobisadmi da gansazRvraven adamianis janmrTelobasa da garemosaTvis mosalodnel mavne nivTierebaTa zRvrulad dasaSveb koncentraciebs wyalSi, haersa da niadagSi.

2.5 saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdeblobis moTxovnebi dokumentaciis mimarT

saqarTvelos garemosdacviTi sakanonmdeblo aqtebis mimarTeba garemosdacviTi da socialuri moTxovnebis mimarT ZiriTadad iTvaliswinebs yvela im aspeqts, romelic Camoyalibebulia, rogorc saqartveloSi momqmedi sakanonmdeblo aqtebis, aseve saerTaSoriso principebis moTxovnebSi. aRniSnulis gaTvaliswinebiT winamdebare angariSi Sedgeba ori ZiriTadad urTierTdakavSirebul, garemosa da socialuri dacvis politikis sakiTxebisagan:

garemosdacviTi sakiTxebi, romlebic warmoadgens garemosdacviTi sakiTxebis mimoxilvas da proeqtTan dakavSirebul potenciur zemoqmedebebis gansazRvras;

garemosdacviTi menejmentis koncefcia, romelic gansazRvravs im midgomas, romelic gamoyenebuli unda iqnes garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis Sefasebisas, amasTan garemosdacviTi menejmenti da konsultaciis procesi unda mimdinareobdes yvela dainteresebul mxaresTan da periodulad unda xdebodes proeqtis Sesaxeb saWiro informaciis regularuli gamoqveyneba.

normatiuli aqtebiT gansazRvruli ZiriTadi garemosdacviTi moTxovnebi

saavtomobilo gzebis mSeneblobisadmi gansazRvrulia samSeneblo

normebiTa da wesebiT (sn da w 2.05.02 – 85 „saavtomobilo gzebi“).

masSi Camoyalibebulia yvela is piroba, romelic exeba meore kategoriis

gzis mSeneblobis fazaSi gansaxorcielebel garemos dacvis sakiTxebs,

kerZod:

meore kategoriis gzebisaTvis garemos mdgomareobis Sefaseba unda

ganxorcieldes gzis savali nawilis ukiduresi xazidan orive

8.

Page 11: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

mxares 50 metris farglebSi, amasTan uaxloes dasaxlebul

punqtamde manZilmac (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) aseve unda

Seadginos aranakleb 50 metrisa;

saavtomobilo gzebis trasis da gzis konstruqciis variantebis

SerCevisas, garda teqnikur-ekonomikuri maCveneblebisa, saWiroa

mxedvelobaSi iqnes miRebuli garemoze zemoqmedebis xarisxis

aspeqtebi, rogorc mSeneblobis periodisaTvis aseve misi

eqspluataciisas. aucilebelia aseve mxedvelobaSi iqnes miRebuli

miwis resursebis faseulobebi;

saproeqto gzis mSeneblobasTan dakavSirebiT saWiro droebiTi

misasvleli gzebisaTvis trasis, droebiTi samSeneblo banakebis da

sxva saWiro droebiTi nagebobebisaTvis teritoriebis SerCevisas

mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli bunebrivi landSaftebis

SenarCunebis pirobebi;

rogorc saproeqto gzis vakisisaTvis gaTvaliswinebul, aseve

mSeneblobasTan dakavSirebul infrastruqturul droebiTi

samSeneblo banakebis da misasvleli gzebisTvis dasakavebel

miwebze samuSaoTa dawyebamde saWiroa moixsnas niadagis fena da

moxdes misi calke dasawyobeba, raTa samSeneblo samuSaoebis

damTavrebis Semdeg, droebiT gamoyenebuli teritoriebze

sarekultivacio samuSaoebisas mimdinareobisas saproeqto gzis

vakisidan moxsnili niadagi gamoyenebuli iqnas miwebis xarisxis

amaRlebisaTvis;

im SemTxvevaSi, roca gzis gayvana xdeba dasaxlebuli punqtebis

mimdebared da satransporto saSualebebis mier gamowveuli xmauri

aWarbebs sanitaruli normebiT dasaSveb sidideebs, aucilebelia

gaTvaliswinebuli iqnes specialuri xmaurdamcavi RonisZiebebis

gatareba (xmaurdamcavi borcvebis an sxva saxis barierebis mowyoba,

aseve swrafmzardi xeebis dargva), rac uzrunvelyofs xmauris

doneebis dawevas sanitaruli normebiT dasaSveb sididemde.

garemosdacvasTan dakavSirebuli sxva aspeqtebi ganxilulia TavSi

“garemoze zemoqmedebis saxeebi da dagegmili Semarbilebeli

RonisZiebebi”.

9.

Page 12: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

3. garemosdacviTi Sefasebis saWiroeba da mizani

garemoze zemoqmedebis detaluri Sefasebis ganxorcielebamde Sps “gzaproeqti”-is garemosdacviTma jgufma 2007-2008 wlis noeber-martis TveSi Caatara saproeqto monakveTze arsebuli garemos mdgomareobis winaswari Sefaseba, romlis mizani iyo axal monakveTis farglebSi samSeneblo-sarekonstruqcio samuSaoebis ganxorcielebis Sedegad saproeqto teritoriaze mosalodneli bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebebis gamovlena da zemoqmedebebis masStabebisa da tipebis Sefaseba. gansakuTrebuli yuradReba mieqca gzis am monakveTisTvis miRebul garemos fonuri mdgomareobis winaswari Sefasebis Sedegebs. Sps “gzaproeqti”-is mier teqnikuri proeqtisa da alternatiuli marSrutebis momzadebis procesSi ganxorcielda damatebiTi savele gamokvlevebi garemos mdgomareobis fonuri monacemebis Sesavsebad. miRebul fonur monacemebsa da winaswari teqnikur proeqtis monacemebze dayrdnobiT Catarebul iqna SesaZlo zemoqmedebebis analizi. saqarTveloSi momqmedi garemosdacviTi sakanonmdeblo aqtebisa da normebis mixedviT am kategoriis saqmianobisaTvis garemosdacviTi nebarTvis misaRebad saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti valdebulia Caataros bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefaseba (gzS).

mniSvnelovania, rom garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSi garemos fonuri monacemebis, mosalodneli zemoqmedebis saxeebisa da Sesabamisi Semarbilebeli zomebis garda unda moicavdes garemosdacviTi monitoringis (TviTmonitoringis) da garemosdacviTi menejmentis gegmebs. rac Seexeba gzS-s misi mizania aRweros proeqtiT gamowveuli garemosdacviTi da socialuri zemoqmedebebi proeqtis yvela etapze (daproeqteba, mSenebloba, eqspluatacia) da SeimuSaos garemoze zemoqmedebis Semarbilebeli da sakompensacio zomebi. am gziT SesaZlebeli iqneba mosalodneli uaryofiTi zemoqmedebebis Tavidan acileba an maTi Semcireba misaReb doneebamde. samuSaoebis dawyebamde proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebisa da Sesabamisi garemosdacviTi pirobebis garda, mSenebeli/kontraqtori valdebulia proeqtis farglebSi moamzados da daamtkicos obieqtis konkretuli detaluri garemosdacviTi menejmentis gegmebi, monitoringis (TviTmonitoringis) gegmis CaTvliT, gzS-s am dokumentSi SemuSavebuli garemosdacviTi manejmentis zogadi xasiaTis gegmebsa da specifiur Semarbilebel zomebze dayrdnobiT. samuSaoebis mimdinareobis mTel periodSi mSenebeli/kontraqtori pasuxismgebelia uzrunvelyos samuSaoebis Sesabamisoba garemosdacviTi menejmentisa da monitoringis (TviTmonitoringis) gegmebTan sakuTari garemosdacviTi zedamxedvelobis da xarisxis kontrolis sistemebis amoqmedebis gziT. saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro pasuxismgebelia proeqtis ganxorcielebisa da gzS-Si mocemuli standartebisa da valdebulebebis, aseve saxelmwifo ekologiuri eqspertizis (garemos dacvis saministros 10.

Page 13: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

mier garemosdacviTi nebarTvis gacemis safuZvlis) daskvnaSi gansazRvruli pirobebis Sesrulebis monitoringul Sefasebaze. garemosdacviTi menejmentis gegmebis Sesrulebis monitoringi warmoadgens saerTaSoriso garemosdacviTi organoebis moTxovnebis mniSvnelovan elements, rac xazs usvams garemosdacviTi menejmentis gegmebis rols yvela kategoriis proeqtisaTvis. Sesabamisad, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti valdebulia uzrunvelyos monitoringis sqemisa da gegmebis CarTva garemosdacviTi menejmentis gegmebSi. am moTxovnis Sesabamisi SemoTavazebuli instituciuri mowyoba mocemulia winamdebare angariSis qveTavSi “marTva da monitoringi”. instituciuri mowyobis SemoTavazebuli varianti adgens saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis rols zedamxedvelobisa da monitoringis ganxorcielebaSi, gzebis departamentis garemosdacviTi jgufisTvis gansazRvravs zedamxedvelobis ganxorcielebis sqemas, aseve iZleva rekomendaciebs bidingis dokumentebSi Cadebuli specialuri garemosdacviTi moTxovnebis saSualebiT kontraqtoris saqmianobis saTanadod warmarTvisa da calkeuli ubnebis detaluri garemosdacviTi gegmebis SemuSavebaSi kontratorisaTvis treningisa da daxmarebis uzrunvelyofis Taobaze.

4. sajaro konsultaciebi

saqarTvelos kanoni “garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” detalurad gansazRvravs sajaro ganxilvebis mowyobis vadebsa da masSi monawileobis procedurebs.

5. garemosdacviTi Sefaseba (gS)

proeqtis SemuSavebis procesSi garemoze zemoqmedebis Sefasebas didi mniSvneloba eniWeba da mas mravalmxrivi daniSnuleba aqvs, rogoricaa: garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSis momzadebis mniSvnelovan sakiTxs garemosdacviTi Sefaseba (gS) warmoadgens, romelSic ganxiluli iqneba bunebriv garemoze saavtomobilo gzis monakveTis mSeneblobiT gamowveuli zemoqmedebisa da misi marTvis yvela aspeqti. garemosdacviTi Sefasebis erT-erT mniSvnelovan nawils garemoze zemoqmedebis marTvis gegma (gzmg) warmoadgens, romelic Seva garemoze zemoqmedebis Sefasebis ZiriTad angariSSi. garemosdacviT SefasebaSi aisaxeba da amasTan igi upasuxebs saqarTvelos kanonmdeblobiTa da mTavrobis dadgenilebebiT da miTiTebebiT gansazRvrul moTxovnebs. rac Seexeba garemoze zemoqmedebis Sefasebas, misi mizania:

11.

Page 14: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

bunebriv garemoze proeqtis uaryofiTi da dadebiTi zemoqmedebis Sefaseba da uaryofiTi zemoqmedebis SemTxvevaSi mis asacileblad, minimumamde Sesamcireblad, Sesarbileblad an sakompensaciod saWiro nebismieri zomis an saSualebis SeTavazeba, aseve garemosdacviTi saqmianobis gaumjobeseba.

teqnikuri informaciisa da rekomendaciebis SemoTavazeba ramdenime SesaZleblidan saukeTeso variantis SesarCevad da dasaproeqteblad;

garemoze zemoqmedebis marTvis gegmis (gmg) momzadeba, romelSic Seva: zemoqmedebebis Serbilebis programa, monitoringis gegma da teqnikuri xelSewyobis programa, aseve instituciuri mowyobis aRwera;

momzadebuli garemosdacviTi angariSi Seva proeqtis ganxorcielebis albaTobis Seswavlis stadiaze saerTaSorso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis kp14—kp21 monakveTisaTvis momzadebul garemosdacviT angariSSi. qvemoT moyvanili sqemaSi asaxulia garemoze zemoqmedebis Sefasebis mTeli procesi.

12.

Page 15: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

sqema 1 13.

Page 16: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

6. SemoTavazebuli proeqtis gzS-s meTodologia da midgoma

gzS-s meTodologia emyareba teqnikur davalebaSi mocemul miTiTebebs da saqarTveloSi momqmed sakanonmdeblo aqtebs da Sesabamis saerTaSoriso principebs, romlebic exeba proeqtebis garemoze zemoqmedebis Sefasebas. gzS iTvaliswinebs yvela moTxovnas dakavSirebuls garemosdacviT usafrTxoebasTan, garemosdacviT SefasebasTan, bunebriv habitatebTan, tyeebTan da materialur kulturul resursebTan. proeqtis teqnikuri da ekonomikuri monacemebis safuZvelze momzadda saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis kp14—kp21 monakveTis farglebSi arsebuli garemos fonuri mdgomareobis winaswari Sefaseba, romelic gamoyenebul iqna winamdebare gzS-s angariSis momzadebis dros. garemos fonuri mdgomareobis Sesaxeb informacia srulyofili saxiT warmodgenilia gzS-s angariSis me-11-e TavSi.

garemos fonur informaciasa da samarTlebriv CarCoze dayrdnobiT winamdebare gzS-Si warmodgenilia proeqtis potenciuri dadebiTi da uaryofiTi zemoqmedebebi arsebul garemoze. Camoyalibebulia rekomendaciebi garemosdacviTi menejmentis (marTvis) gaumjobesebis mimarT. aseve rekomendaciebi uaryofiTi zemoqmedebebis Tavidan asacilebel, Semarbilebel, sakompensacio da, zog SemTxvevaSi, garemos gasaumjobesebel zomebTan dakavSirebiT.

7. gzis sarekonstruqcio monakveTis administraciuli kuTvnileba

samSeneblo-sarekonstruqcio saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomoblo gzis kp14—kp21 samSeneblo altenatiuli monakveTi mdebareobs q. Tbilisis gareubansa da gardabnis raionis sof. norios mimdebared da dasavleTidan aRmosavleTisaken aris mimarTuli. administraciulad igi q. Tbilisisa da gardabnis raionis teritoriebzea ganTavsebuli.

14.

Page 17: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

sofeli norio

saproeqto

trasa

arsebuli trasa

Page 18: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs
Page 19: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

arsebuli trasa

saproeqto

trasa

sofeli norio

Page 20: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

8. axali marSutis SerCevis safuZvlebi, SerCevis meTodologia

da alternativebis analizi

iseTi xazovani proeqtebis realizebisaTvis, rogoric saavtomobilo gzebia, bunebriv da socialur garemoze uaryofiTi potenciuri zemoqmedebis Semcirebis TvalsazrisiT umTavres moments yvelaze naklebad sensitiuri marSutis SerCeva warmoadgens. nebismieri kategoriis saavtomobilo gzis proeqtis warmatebiT ganxorcielebisTvis mTavaria marSutisa da Sesabamisi gasxvisebis derefnis SerCevisas im pirobebis kargad aqma, rac SesaZlebels gaxdis maqsimalurad iqnes Tavidan acilebuli an Serbilebuli, rogorc garemos Semadgenel komponentebze, (mewyruli da eroziuli adgilebi, haeri, wyali, xmauri, miwis resursebi, flora, fauna da sxva), aseve mosaxleobis socialur pirobebze mosalodneli negatiuri zemoqmedebebi. gzis nebismieri monakveTis sanacvlod axali marSrutebis dadgena rTuli procesia. igi moiTxovs marSrutebis SerCevis ZiriTadi sirTuleebisa da misi Sefasebis kriteriumebis detalur gamovlenas. samuSaoTa ganxorcielebisTvis saWiro teritoriaze, romelic gulisxmobs saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis kp15—kp17 mewyruli nawilis alternatiul monakveTebis farglebSi arsebuli sainJinro–geologiuri pirobebisa da axali marSutis SerCevis meTologiis mxedvelobaSi miRebas, unda SerCeuli yofiliyo trasis alternatiuli monakveTebi, romelTaganac, rogorc garemosdacviTi, aseve ekonomikuri pirobebis mixedviT SeirCeoda erTi misaRebi varianti. aRniSnulTan dakavSirebiT saavtomobilo gzebis departamentTan gaformebuli xelSekrulebis saxelmwifo Sesyidvis Sesaxeb t #157-07, 1 oqtomberi 2007w Tanaxmad S.p.s. ,,gzaproeqtma” ganaxorciela Tbilisis Semosavleli arsebuli gzis kp15-kp17 mewyruli monakveTis rekonstruqciis saproeqto-satendero dokumentaciis damuSaveba, romlis mixedviTac pirvel etapze warmodgenili iqna gzis alternatiuli monakveTebis sami varianti. aRniSnuli arsebuli monakveTis alternatiuli variantebis winasaproeqto mosazrebis ganxilva moxda gzebis departamentis teqnikur sabWoze (sxdomis oqmi #19, 19.11.2007weli). pirveli varianti, romelic miRebuli iyo alternatiul variantad dasawyisSi kp-15-Tan gadis erT kilometric manZilze saZovrebze, Semdeg saWiro xdeba maRali yrilis 25–m-mde da aseve maRali Wrilis mowyoba 25-30-m-mde. Tumca SesaZlebelia asTi maRali xidis mowyoba, magram misi Rirebuleba SesamCnevad Zviriiqneba; aseve aRiniSna, rom yrilis mosawyobad arsebuli Wrilebis gamoyeneba SesaZlebelia specialuri damuSavebis Semdeg, rac aseve arTulebs da aZvirebs mSeneblobas. amasTan erTad saWiroa qviSaxreSovani masalis Semotana yrilis gasaumjobeseblad, rac aucilebelia qviSaxreSovani fenis monacvleobiT mowyobisaTvis, risi mdgradobis SesanarCuneblad trasis bolos saWiroa damatebiT 100 m koleqtoris mowyoba. 18.

Page 21: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

meore variantis sigrZeSi gansxvaveba pirvel variantTan 120 m-ia, am variantSi SesaZlebelia yrilebis ukeTesad mowyoba, magram samuSaoTa moculobebi mniSvnelovnad gaizrdeba, rac aseve mniSvnelovnad gazrdis mSeneblobis Rirebulebas. mesame variantis mixedviT trasa gaivlis arsebuli gzismimdebare xevis meore, marjvenamxares, Tumca arsebuli geoteqnikuri monacemebiT mosalodnelia SemdgomSi mewyruli moqmedebebis gaZliereba. aRniSnulis gamo es variantic uaryofili iqna. teqnikuri sabWos wevrebis mier gamoTqmuli mosazrebebis gaTvaliswinebiT gadawyda saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli saavtomobilo gzis kp15-kp17 geoteqnikurad metad rTuli monakveTis rekonstruqciis samuSaoebze winasaproeqto winadadebebis (variantebis) mimarT gagrZelebuli yofiliyo muSaoba da S.p.s. ,,gzaproeqti”s mier SerCeuli iqna ufro grZeli, magram kapitalurad sruli usafrTxo varianti. vizualuri daTvalierebis, rekognoscirebis da geologiuri da geoteqnikuri monacemebis winaswari Seswavlis Sedegad gamoikveTa arsebuli gzis axali meoTxe alternatiuli varianti kp14-kp21-is farglebSi. axali mimarTuleba, iwyeba arsebuli gzis me-14-e km-dan marcxniv moxveviT da dasawyisSi gadis saZovrebze, kp13+00_is farglebSi kveTs baqo-sufsas navTobsadens (BP-sTanSeTanxmebiT), SemdgomSi namgalaxevs da gadis meCxer tyebuCqnarian teritoriaze, Semdgom miemarTeba saZovar teritoriaze da uerTdeba arsebul gzas 21-e km-ze sof. norios mimdebared. gzis gegma da grZivi profili Seesabameba gzis II teqnikur kategorias. minimaluri radiusi gegmaze 400m-ia, xolo grZivi maqsimaluri qanobia _ 60%; alternatiuli gziis es axali mimarTulebiT ikavebs 22.9 ha miwis farTobs, maT Soris 10,65 ha mxolod gzis safaria, xolo 12,25 ha gasxvisebis zonaa gzis orive mxares. arsebuli da axali meoTxe altrnatiuli variantebis SedarebiTi Sefasebisas gamoikveTa: a) arsebuli gzis sarebilitacio-sarekonstruqcio monakveTi _(kp15-kp17) dadebiTi

SedarebiT mcire samSeneblo Rirebuleba;

damatebiTi miwis farTobebis gamoyofa araa saWiro.

uaryofiTi

19.

Page 22: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

gzis geometriuli parametrebis Seusabamoba arsebul normebTan. moxvevis radiusebi gegmaze da maqsimaluri grZivi qanobebi ar Seesabameba gzis Sesabamis kategoriis normebs;

mewyruli moqmedebebi, ris gamoc praqtikulad SeuZlebelia gzis kapitaluri aRdgena SenarCuneba;

mSeneblobis pariodSi Semosavleli droebiTi gzebis mowyoba.

b) axali alternatiuli monakveTi (kp14-kp21) dadebiTi

gzis geometriuli mdgomareobis SenarCuneba, teqnikuri pirobebis dacva, minimaluri radiusebi teqnikuri pirobebis Sesabamisia da aseve grZivi qanobebi;

mSeneblobis procesis Seuferxebeli warmoeba, Semosavleli gzis mowyobis gareSe;

maqsimaluri grZivi qanobi 60%.;

amasTanave uReltexili 10-15 m-iT dabalia arsebulze, agreTve .dakvirvebam gviCvena daTovlili periodis ukeTesi mdgomareoba .arsebul gzasTan SedarebiT;

moZraobis gazrdili usafrTxoebis pirobebi.

uaryofiTi

damatebiTi miwis farTobebis dakaveba

SedarebiT maRali Rirebuleba.

garda zemoaRniSnulisa marSrutebis Sefasebisa da SerCevisas

gamoyenebuli iqna Semdegi kriteriumebi:

ekologiuri da socialuri sakiTxebi, maT Soris: flora, fauna, hidrologia, landSafti, atmosferuli haeri da xmauri, saarsebo saSualebebi, kulturuli memkvidreoba da a.S.;

gasxvisebis derefnisa da droebiTi saWiroebisTvis (samSeneblo banakisTvis da misasvleli droebiTi gzebisTvis) gamosayof miwebze, maT Soris sasoflo–sameurneo daniSnulebis miwebis arsebobis SemTxvevaSi, maTze negatiuri zemoqmedeba, teritoriebis kompleqsuri aRdgena–rekultivacia.

mdinareebze, xevebze da mewyrul adgilebze estakadebis, saxide gadasasvlelebis an romelime sxva saxis sainJinro nagebobis mSeneblobiT gamowveuli zemoqmedeba da sxva.

Sefasebis procesis TviToeul etapze marSutis srulyofisaTvis

gamoyenebuli iqna erTiani midgomebi.

20.

Page 23: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

qvemoT moyvanilia is saSualebebi, romlebic gamoyenebuli iqna alternatiuli marSutebis SerCevis TviToeul etapze:

geologiuri, hidrogeologiuri da sainJinro–geologiuri rukebi, aseve aerofotogadaRebis rukebi;

arsebuli literaturuli da fonduri monacemebi;

kameraluri kvlevebi;

garemos fonuri mdgomareobis Seswavla;

savele pirobebSi sakontrolo kvlevebi;

aRniSnuli procesis TviToeul etapze savele da kameraluri gamokvlevebis gansaxorcieleblad muSaobdnen specialistebi: ekologebi, sociologebi, florisa da faunis kvlevis specialistebi, hidrologebi, geomorfologebi da inJiner-geologebi.

zemod moyvanili kriteriumebis mxedvelobaSi miRebiT, arsebuli gzis reabilitacia da Sesabamis kategoriamde dayvana arsebuli geoteqnikuri pirobebis gaTvaliswinebiT did sirTuleebTan aris dakavSirebuli.

warmodgenili aRweris safuZvelze specialistebis mier upiratesoba mieniWa axal meoTxe alternatiul variants (kp14-kp21). aqve unda aRiniSnos, rom nulovani varianti anu "ar ganxorcieleba" ar SeiZleboda ganixiluliyo realur alternativad, vinaidan proeqtis ganxorcielebis pozitiuri efeqti mniSvnelovnad aRemateba mosalodnel uaryofiT zemoqmedebebs. nulovan variants namdvilad ar mohyveba mSeneblobiT gamowveuli uaryofiTi garemosdacviTi da socialuri zemoqmedeba. magram amave dros naTelia, rom garemos arsebuli mdgomareoba gzis gaswvriv uaresdeba aTwleulobiT daumTavrebeli mSeneblobis, darRveuli sadrenaJo sistemebis gamo (romelic iwvevs eroziebs da mewyrul movlenebs), da negatiuri zemoqmedebis permanentuli zrdis gamo, generirebuli iqneba mzardi satransporto nakadebiT arsebuli gzis arasakmarisi simZlavris pirobebSi (sacobebi, xmauri, dabali siCqare da Sesabamisad maRali emisiebi, da a.S.). aseve, nulovani variantis SemTxvevaSi saxelmwifo da adgilobrivi macxovreblebi ver miiReben sargebels yvela im pozitiuri efeqtisgan, romelic dakavSirebulia saavtomobilo gzis rekonstruqciasTan da tvirTbrunvis gazrdasTan. 9. arsebuli gzis kp15-kp17 monakveTis sainJinro-geologiuri Sefaseba

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli saavtomobilo gzis kp15-kp17 monakveTis rekonstruqciis samuSaoebze saproeqto-satendero dokumentaciis Sesadgenad saqarTvelos saavtomobilo gzebis departamentis 187.10.2007 wlis davalebis Tanaxmad S.p.s. ,,gzaproeqti”s geologiuri eqspediciis mier Catarebuli iqna sainJinro-geologiuri kvlevebi. sainJinro-geologiuri gamokvlevebis programaSi Sedioda:

safondo masalebis moZieba da damuSaveba. 21.

Page 24: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

trasaze da mimdebare teritoriaze detaluri sainJinro-geologiuri kvlevebi.

burRviTi samuSaoebi.

laboratoriuli kvlevebi. geomorfologiurad teritoria warmoadgens xevZmaras sinklinis Crdilo-aRmosavleT frTas, romelic mTavrdeba momrgvalebuli formis wyalgamyofi qediT. ferdobis daxriloba 20-300-is farglebSi meryeobs da dafarulia balaxovani mcenareulobiT. arsebuli saavtomobilo gza gaWrilia ferdobis Sua nawilSi. mZlavri teqtonikuri aSlilobis da Tanamedrove geodinamikuri procesebis ganviTarebis Sedegad, ferdi Zlier saxecvlilia. misi reliefis maraoseburi formebi, danawevrebulia mravalricxovani saSualo siRrmis xevebiT da xramebiT, xolo calkeul ubnebze ganviTarebulia sxvadasxva generaciis, farTobisa da simZlavris Zveli da Tanamedrove mewyruli sxeulebi, romlebic aqtivizaciis araerTgvarovani xarisxiT xasiaTdebian. mewyrebi ZiriTadad brunviTi tipisaa, maTSi moZraoba xdeba ramdenime Siga Cazneqili dacurebis zedapirebiT. napralebi ganlagebulia koncentrulad da CaRunulia moZraobis mimarTulebiT. zogierT adgilze, mewyris gverdiT Rrma napralebis gamo warmoqmnilia damatebiTi mewyruli ubnebi, romlebic moZraoben ZiriTadi mewyrisken. mewyris qveda (enuri) nawilebi, romlebic uSualod md. xevZmaras, namgala Reles kalapotSi mdebareoben Zlier darRveuli da aSlilia. isini mudmivad ganicdian garecxvas, rac kidev ufro aaqtiurebs procesebs. mewyris warmoSobis ZiriTadi faqtorebia:

ferdobis amgebi gruntebis dabali fizikur-meqanikuri maxasiaTeblebi, rac gamowveulia maTSi didi raodenobiT karbonatuli, kalciumis, magniumis da natriumis sulfaturi mineralebis arsebobiT, romlis kvalobaze saerTo mineralizaciis maCvenebeli 1.5-dan 4.8 g/l diapazonSi icvleba. aRniSnuli gruntebis wyalTan kontaqtis dros mimdinareobs sufozuri procesi, rasac mohyveba misi jdenebi da masTan erTad gzis savali nawilis deformaciebi ferdze. gzis maxloblad gvxvdeba wyaroebis gamosvlebi. WaburRilebSi ki wylis modena sakmaod maRali debitebiT xasiaTdebian.

swored zemoT aRniSnuli mizezebiT daingra saavtomobilo trasaze arsebuli estakada.

eroziuli procesebi, romlebic gamowveulia md. xevZmaras da namgalas Relis droebiTi nakadebis moqmedebebiT;

subaeraluri gamofitva, gatenianeba, gaSroba da yinvis zemoqmedeba;

teqnogenuri faqtorebi, maT Soris: 22.

Page 25: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

a) ferdobis gaWra gzis mosawyobad; b) yrilebis mowyoba; g) wyalgamtar milebSi dagrovebuli wylis miSveba gruntze (milebiT ………zedapiruli wylebi unda ganitvirTebodes uSualod xevZmarasa da ………namgala Reles kalapotSi); d) mZime satransporto saSualebebis moZraoba, romlebic qmnian, xanmokle ………dinamikur datvirTvebs sust gruntebSi. Catarebuli samuSaoebis analizma gviCvena, rom sarekonstruqcio gzis monakveTze mewyersawinaaRmdego RonisZiebebis gatareba araefeqturi iqneba da saWiro gaxda alternatiuli mimarTulebis moZebna. alternatiuli mimarTulebad SerCeuli iqna arsebuli gzis CrdiloeTiT arsebuli teritoria, romelzedac gakeTda vizualuri sainJinro-geologiuri Seswavla. aRniSnul teritoriaze saSiSi geodinamikuri procesebis ganviTarebis mniSvnelovani gamovlinebebi ar SeiniSneba. saboloo Sedegebi dadgindeba saproeqto trasis, detaluri saZiebo samuSaoebis Catarebis Semdeg. qvemod moyvanil suraTebze aerofoto masalebze aRbeWdilia arsebuli trasis kp15-kp17 monakveTis farglebSi geoteqnikuri zemoqmedebebis Sedegad dazianebuli da dangreuli adgilebi:

suraTi 1

23.

Page 26: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

suraTi 2

suraTi 3

suraTi 4

24.

Page 27: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

25.

mewyruli ubani

kp-15-kp17 arsebul gz.

gzgzaze

mewyr. ubani kp15-kp17 arsebul gzaze

Page 28: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

10. gzis dagegmarebis da mSeneblobis teqnikuri moTxovnebi

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis alternatiuli kp14—kp21 monakveTis farglebSi trasis proeqtirebis dros gamoyenebuli iqneba saavtomobilo gzebTan dakavSirebuli amJamad saxelmwifoSi momqmedi standartebi, romelic gansazRvrulia wlis samSeneblo normebiTa da wesebiT (sn da w # 2.05.02.85 „saavtomobilo gzebi“). am standartebis mizaniaM meore kategoriis saavtomobilo gzis dagegmva da proeqtireba imgvarad, rom saavtomobilo gzam uzrunvelyos transportis moZraobis saTanado moculoba minimaluri saoperacio xarjebiT, aseve Seiqmnas momsaxureobis saTanado done saavtomobilo gzis momxmareblebisaTvis, rac gulisxmobs usafrTxoebas, siCqares da mZRolebis komforts saSualo da grZel manZilebze gadaadgilebisas. proeqtiT gansazRvruli saavtomobolo gzis mSenebloba-rekonstruqciis farglebSi standartuli ganivi kveTis zomebi Semdegnairia: saavtomobilo gzis sruli sigane iqneba 15 metri 9,0 metri siganis gzis savali nawili ori zoliT da savali zolis orive mxares siganis kidura zoli 3 m siganis mxariT. gzis orive mxares SeiZleba ganTavsebuli iyos sagzao niSnebis sayrdeni konstruqciebi, drenaJis sistema, xidebis boZebi da landSaftis mowyobis sxva elementebi. gamonaklisis daSveba SeiZleba mxolod calkeul adgilebSi.

10.1 gzis moxazuloba da profilebi

saproeqto gzis mosworebul teritoriaze minimaluri radiusma unda Seadgenos 400 metri. Tu radiusi aRemateba 1.600 m-s, gzis SemaRleba ar aris savaldebulo. 400 metriani radiusisaTvis SemaRlebis maqsimaluri gradusi unda iyos 7%, xolo 1600 metriani radiusisaTvis minimaluri – 2%. SemaRlebis gradusi Sualeduri radiusebisaTvis e.i. 400-ian da 1600-ian radiusebs Soris, gamoiTvleba wrfivi formuliT. iseTi geometriuli elementebi, rogoricaa mosaxvevebi da wrfivi elementebi, dakavSirebuli unda iyos optikuri parametrebidan gamomdinare klotoidur elementebTan. SemoTavazebuli saproeqto siCqare Seadgens 100 km/sT, mniSvnelovania, rom zemodaRniSnuli geometriuli standartebi iqneba daculi rogorc minimaluri, xolo iq, sadac SesaZlebelia, gamoyenebuli iqneba umaRlesi standartebi. arsebul gzasa da momaval saproeqto monakveTs Soris warmoqmnili teritoria SeiZleba gamoyenebuli iqnes, rogorc gzis samSeneblo ubani.

10. 2 droebiTi samSeneblo ubnebi

droebiTi samSeneblo ubnebi, mimosvlis gaadvilebis mizniT ganTavsdeba alternatiuli saproeqto gzis siaxloves. mcire zomis damxmare samSeneblo ubnebi, romlebic gamoiyeneba miwis samuSaoebisa da ZiriTadi konstruqciebis mSeneblobis dros, moewyoba saproeqto monakveTi marSrutis gaswvriv, gasxvisebis zonis farglebSi. rac Seexeba 26.

Page 29: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

samSeneblo teqnikis gadasaadgileblad saWiro droebiT misasvlel gzebs, misTvis gamoyenebuli iqneba gasxvisebis zonis farglebSi arsebuli teritoriebi. garemoze zemoqmedebis Semcirebis mizniT ZiriTadi samSeneblo banakisa da damxmare samSeneblo ubnebisaTvis saTanado adgilebis SerCevis procesSi gamoyenebuli iqneba saproeqto trasis sxva gzebTan gadakveTis adgilebi (rogorc arsebuli, aseve saproeqto) da maT SigniT arsebuli Semofargluli ubnebi. yvelaze mniSvnelovani sakiTxebi, romlebsac yuradReba mieqceva aris miwis samuSaoebi, gzis vakisis momzadeba, safaris dageba da mdinareebsa xevebze gadasasvlelebis mowyoba. gzis vakisis momzadebis dros moWrili Warbi grunti gamoyenebul iqneba 1/3 daqanebis vakisisa da dasargavi mcenareulisaTvis saWiro niadagis Semavseblad. ZiriTadi samSeneblo banakisaTvi saWiro 1,0 ha teritoriis, ganTavseba, winaswari mosazrebiT, SesaZlebelia arsebuli da alternatiuli gzebis gadakveTasTan (kp-14 niSnuli) mdebare farTobis farglebSi.

suraTi 6

rac Seexeba saavtomobilo gzis saproeqto monakveTis mSeneblobis wina mosamzadebeli samuSaoebis ganxorcielebas, igi gulisxmobs saproeqto gzis mosworebas proeqtiT dadgenili sazRvrebis demarkaciiT da mkacri dacviT, teritoriis dagegmarebas, teritoriidan niadagis humusovani fenis moxsnas, gatanas da winaswar SerCeul teritoriaze mis dasawyobebas. mosamzadebel samuSaoebSi aseve igulisxmeba: misasvleli gzebis mowyoba, droebiTi samSeneblo banakebis teritoriis irgvliv wyalamridi arxebis mowyoba, sakanalizacio wylebis Semkrebi ormos mowyoba, muSaTa sacxovrebeli vagonebis montaJi, kvebis blokisa da saSxapes mowyoba, administraciuli blokis mowyoba, avtotransportisa da sagzao meqanizmebis sadgomis mowyoba, sawvavis samarage rezervuarebis mowyoba garemosdacviTi pirobebis moTxovnaTa gaTvaliswinebiT, droebiTi meqanikuri saxelosnosa da sasawyobe meurneobis mowyoba.

27.

Page 30: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

11. kp14-kp21 alternatiuli monakveTis farglebSi arsebuli garemos

fonuri mdgomareoba

11. 1 klimati da meteorologia

klimatologiuri maxasiaTeblebi warmoadgenen erT-erT ZiriTad komponents saproeqto zonaSi garemos fonuri mdgomareobis SeswavlisaTvis. Sesafasebeli teritoria ganlagebulia q. Tbilisis gareubanSi Crdilo-aRmosavleTis mimarTulebiT, zRvis donidan 600-750 metris simaRleze. saqarTvelos klimaturi daraionebis mixedviT igi miekuTvneba aRmosavleT saqarTvelos klimatur zonas. hava kontinenturia da xasiaTdeba SedarebiT civi zamTriT da cxeli zafxuliT. haeris saSualo wliuri temperatura meryeobs 9,2-ia da 12,3o

C Soris. haeris absoluturi minimaluri temperatura Seadgens _280C, xolo absoluturi maqsimumi +32o

C-s.. yvelaze civi Tveebia dekemberi da ianvari _4,5 _6,00C, xolo yvelaze cxeli Tveebia ivlisi da agvisto temperaturiT +28--+300C. naleqebis wliuri maCvenebeli Seadgens 450-500 mm-s sadac minimaluri done dafiqsirebulia zamTris periodSi, xolo maqsimumi dafiqsirebulia zafxulSi - rac axasiaTebs mSral kontinentur klimats. gabatonebuli qarebis ZiriTadi mimarTulebebia dasavleTis da Crdilo-dasavleTis. raionSi weliwadSi aris 20_25 Tovliani dRe, da Tovlis safaris sisqe Cveulebrivad ar aRemateba 10_15 sm-s. iseve, rogorc haeris temperatura, niadagis temperatura yvelaze dabalia dekember-ianvarSi. fardobiTi tenianoba Seesabameba naleqianobis dones, gansakuTrebiT zafxulSi, rodesac Seadgens 55-68%. niadagis zedapiris saSualo wliuri temperatura Seadgens 12-13+C. zemodmoyvanili klimaturi pirobebidan gamomdinare samSeneblo samuSaoebis warmoeba SesaZlebelia mTeli wlis ganmavlobaSi.

11. 2 geomorfologia da geologia

saqarTvelos teritoriis geomorfologiuri daraionebis mixedviT

sakvlevi teritoria moqceulia ioris zeganis geomorfologiur raionSi.

ZiriTadad ki mis Crdilo-dasavleT nawilSi e.w. samgoris qveraionSi.

aRniSnul teritoriaze reliefis denudaciuri formebi ferdobebze da

mis dablob nawilebSi gvxvdeba akumulaciuri formebis saxiT, ZiriTadad

deluviur-koluviuri naleqebiT agebuli. reliefis deluviur-koluviuri

formebi umetesad ganviTarebulia naseralis qedis

samxreT ferdobze da mdinareebis xevZmarisa da namgalas wyalgamyofi

qedis Crdilo ferdobebze.

raionis geologiur agebulebaSi sakvlevi tertoriis farglebSi

monawileoben oligocen-qveda miocenis (maikopis wyeba), miocenis (qveda,

Sua da zeda sarmati) da pliocenis naleqebi. maTi simZlavre aRemateba

200-250 metrs.

1. oligocen-qveda miocenis (f3 +N1

1)- maikopis wyebis naleqebi

gavrcelebulia ZiriTadad antiklinur zolSi da liTologiurad

warmodgenilia qviSaqvebiT, gravelitebiT, sustad karbonirebuli

28.

Page 31: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

TixebiT, mergelebis SuaSreebiT, zog adgilebSi muqi nacrisferi

TabaSiriani TixebiT da qviSaqvebiT. qviSaqvebi ruxi da dux-mwvane

ferisaa,zoganmoyviTalo-yavisferia. calkeuli Sreebis simZlavre

meryeobs 0,2-0,5 m-is farglebSi. qviSaqvebi xasiaTdebian Semdegi fiziko-

meqanikuri TvisebebiT:

moculobiTi wona 2,1-2,5 gr/sm3

forianoba 9-11 %

wyalSTanRqma 2-8 %

winaRoba kumSvaze mSral mdgomareobaSi 120-560 kg/sm2 (wyalgajer.

SemTxvevaSi mcirdeba 2-jer);

simagris koeficienti 6.

damuSavebis kategoria IV-V;

Tixebi, rux-molurjo, zogan rux-mwvanea. gvxvdeba sisqis Sreebis saxiT

(0,1-0,2 m-i). ZiriTadad dafiqlebulia, umetesad TabaSiriania,

konsistenciis mixedviT mkvrivia, zogjer magarplastikuri. dasaSvebi

dawola Seadgens 2-3 kg/sm2 –s, simagris koeficienti 1,0-1,5-ia.

2. Sua miocenis – N12

(Tarxanuli, Cokrakuli da karaganuli iarusebi)

naleqebi gavrcelebulia ZiriTadad sinklinur zonaSi. warmodgenilia

zRviuri molasebiT. liTologiurad warmodgenilia TixebiT, qviSaqvebiT,

konglomeratebiT, mergelebiT daqviSiani kirqvebiT. Tixebi muqi

ruxi,umetesad moyavisfro-yviTeli da karbonatulia.

gvxvdeba qviSaqvebisa da Tixebis morigeoba.Sreebis simZlavre meryeobs

0,1-0,5 sm-is farglebSi. moculobiTi wona meryeobs 1,5-1,8 gr/sm3-is

farglebSi,forianoba 41-65 %-ia. dasaSvebi dawola gruntze Seadgens

102-510 kg/sm2. gamofitvis Sedegad warmoiqmneba natexovani masala qviSa-

Tixnaris SemavsebliT. zog SemTxvevaSi warmoiqmneba kvarciani qviSebi.

simagris koeficienti Seadgens 3-6.

3. qveda da Sua sarmatis naleqebi (N1S1+2) warmodgenilia zRviuri

molasuri faciesiT. liTologiurad warmodgenilia TixebiT, qviSaqvebiT,

konglomeratebiT, mergelebiT da kirqvebis Sua SreebiT. aRniSnuli

naleqebi intensiurad danawevrebulia. kompleqsis simZlavre meryeobs

25-160 metris farglebSi. qviSaqvebi WrilSi Seadgens daaxlovebiT

50-65 %-s. isini qmnian reliefis kldovan formebs. sarmatis qviSaqvebi

mkvrivia, gamagrebulia karbonatuli cementiT, ZiriTadad

msvilmarcvlovania. gvxvdeba mikrokonglomeratebis CanarTebi. calkeuli

Sreebis sisqe meryeobs 0,3-0,5 m-is farglebSi. qviSaqvebis moculobiTi

wona Seadgens 2,4-2,6 gr/sm3-s. winaRoba kumSvaze 390-420 kg/sm2-ia. simagris

29.

Page 32: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

koeficienti 4-6-is farglebSia. rac Seexeba Tixebs isini fiziko-

meqanikuri TvisebebiT msgavsia Sua miocenis Tixebisa.

4. Sua sarmatis naleqebi (N1Sm) sakvlev teritoriaze ZiriTadad

gavrcelebulia saproeqto trasis ukidures CrdiloeTis mxares,

naseralis qedis Txemur nawilSi. zeda sarmati liTologiurad

warmodgenilia zRviur-kontinentaluri molasebiT_qviSaqvebiT, TixebiT

da zog adgilebSi konglomertebiT. saproeqto trasis gaswvriv,

ferdobebis ZirSi gavrcelebulia deluviur-koluviuri naleqebi,

warmodgenili Tixa-TixnariT, qviSaqvebis natexovani masalis CanarTebiT.

5. meoTxeuli asakis qanebis detaluri daxasiaTeba mocemulia sainJinro-

geologiur TavSi.

11. 3. sainJinro geologia

arsebul gzis kp15-kp17 monakveTis farglebSi geoteqnikur mdgomareobas, aRwerilia zemod, 8 TavSi. rac Seexeba kp-14_kp-21 alternatiuli saproeqto monakveTis farglebSi arsebul geoteqnikur fonur mdgomareobas, igi Semdegnairia: monakveTi gadis naseralis qedis samxreT ferdobis ZirSi. geologiurad igi agebulia oligocen-qveda miocenisa da sarmatis asakis qanebisagan.liTologiurad warmodgenilia: sxvadasxva saxis qviSaqvebiT,ruxi da ruxi-lurji TixebiT (Tixebi xSirad TabaSiriania), konglomeratebiT, mergelebiTa da kirqvebiT. ZiriTadi qanebi Zlier gamofitulia da ferdobebis ZirSi gvxvdeba mZlavri deluviur-koluviuri naleqebi. namgala Reles saTaveSi da Sua welSi ganviTarebulia blokuri tipis mewyrebi. aRniSnuli xevis saTavis midamoebSi kargad fiqsirdeba mewyruli (blokuri) mowyvetis cirki simaRliT 20-40 metris farglebSi. mewyruli cirkis ubanze gaSiSvlebulia ZiriTadi qanebi, romlebic warmodgenilia qviSaqvebiT, mergelebiTa da TixebiT. saproeqto teritoriis kp16_kp18-is farglebSi gavrcelebulia daxramvis procesebi. xramebis CaWris siRrme meryeobs 2-dan 10 metramde. Zveli mewyruli ubnebi fiqsirdeba kp15+500-sa da kp16 Soris. trasis monakveTis aRmosavleT ubani kp18-sa da kp21-s Soris Tanamedrove geodinamiuri procesebis TvalsazrisiT, warmoadgens mdgrad ubans. zemoaRniSnulidan gamomdinare sainJinro-geologiuri pirobebis mixedviT pirveli (kp14_kp15+500) da mesame (kp18+500_kp21) warmoadgenen mdgrad ubnebs, xolo meore (kp15+500_kp18) ubani warmoadgens SedarebiT rTul ubans.

30.

Page 33: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

11. 4 hidrogeologia

proeqtiT gaTvaliswinebul samuSaoTaTvis gansazRvrul teritoriis farglebSi miwisqveSa wylebis zedapiruli gamosavlebi ar aRiniSneba. md. xevZmaris marjvena ferdobis ZirSi gaburRuli WaburRilis monacemebiT miwisqveSa horizonti mdebareobs zedapiridan 8,0 metris siRrmeze. rac Seexeba miwisqveSa wylebis wnevebs isini subarteziulia. gruntis wylebis done aRniSnul WaburRilSi zedapiridan saSualod 5,0 metrs Seadgens.

11.5. hidrologia

sakvlevi teritoriis farglebSi did mdinareTa qseli ar arsebobs, aq ganviTarebulia mcire debitiani xevebi, kerZod namgalas Rele da md. xevZmari. namgalas Rele saTaves iRebs naseralis qedis samxreT ferdobidan zRvis donidan 1050 metri niSnulis simaRleze. misi saTave teritoria Zlier danawevrebulia Rrma mSrali xevebiT. teritoriis umetesi nawili damewyrilia, kargad aris ganviTarebuli safexurebisebri mewyruli zedapirebi. xevis saTaveSi kargad Cans mowyvetis cirki, romlis simaRle meryeobs 40_50 metris farglebSi. cirkul nawilSi gaSiSvlebulia ZiriTadi qanebi (qviSaqvebi, kirqvovani msrgelebi da Tixebi). namgalas Reles marcxena mxridan uerTdeba usaxelo xevi, romelic saTaves iRebs teritoriis aRmosavleT nawilSi zRvis donidan 880 metris niSnulze, miemarTeba meridianulad da namgalas Reles uerTdeba saproeqto gzidan daaxlovebiT 550 metris CrdiloeTiT. dekembris Tvis monacemebiT namgalas Reles saSualo debiti Seadgens 20-40 l/wm-s. xevi sezonuri tipisaa da misi eroziuli moqmedebis maCveneblebiT wvimebis dros misi debiti daaxlovebiT 10-jer izrdeba. Rele Rrmad Wris koleviur_deluviur naleqebs. mdinare xevZmari saTaves iRebs sakvlevi teritoriis ukidures aRmosavleT nawilSi, zRvis donida 730 metr niSnulis simaRleze. md. xevZmaris debiti dekembris Tvis monacemebiT (minimaluri debiti) Seadgens daaxlovebiT 100_150 l/wm-s. am mdinaris orive ferdobze ganviTarebulia aqtiuri mewyruli procesebi.

11. 6. seismuri pirobebi

saqarTvelos teritoria kavkasiis seismurad aqtiuri regionis Semadgeneli nawilia da xmelTaSua zRvis seismur sartyels miekuTvneba. misi seismoteqtonikuri moZraoba da aqtivoba mezobeli evropa-aziis da afrika-arabeTis filaqnebis moZraobasTan aris mWidro kavSirSi.

31.

Page 34: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

geostruqturuli TvalsazrisiT saqarTvelos teritoria araerTgvarovani agebulebis aris. am mizeziT seismuri aqtivobac mozaikur xasiaTs atarebs. amiT aris gamowveuli saqarTvelos teritoriaze mosalodneli miwisZvrebis da seismuri saSiSroebis sxvadasxva done (ix. TandarTuli seismuri ruka).

sur.10 saqarTvelos seismuri ruka

am suraTze mocemuli seismuri daraioneba dafuZnebulia geologiuri struqturebis Taviseburebaze, seismuri parametrebis gansazRvrasa da dedamiwis zedapirze miwisZvriT gamowveuli efeqtis gamoTvlaze. masze lurji feriT datanilia saproeqto avtomagistralis mimarTuleba. warmodgenil rukaze teqtonikuri zonebis maqsimaluri balianoba gamoTvlilia 2%-iani albaTobiT (50 wliani molodiniT) rixteris skalis Sesabamisad. rogorc am rukidan Cans, saavtomobilo gzis gldanis monakveTi ganlagebulia 8 baliani albaTobis miwisZvris saSiSroebis ubanze.

miwisZvris zemoqmedeba avtomagistralze SeiZleba ori kuTxiT Sefasdes:

miwisZvris Sedegad mosalodnelia saavtomobilo gzis mTlianobis darRveva, rac gaarTulebs an Seaferxebs moZraobas gzaze da negatiur zemoqmedebas moaxdens rogorc bunebriv, iseve socialur garemoze.

32.

meore mxriv miwisZvris Sedegad saavtomobilo gzis gaswvriv arsebuli qanebis da niadagebis Sreebis mTlianoba SeiZleba

Page 35: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

dairRves. rasac SeiZleba mohyves an mewyruli movlenebi uSualod miwisZvris Semdeg mokle droSi, an geologiurad meore rigis saSiSi procesebis (Svavebi, qvaTacvena, mewyerebi, Rvarcofi da sxv.) gaaqtiureba.

aseTi movlenebis Sedegad gamowveuli materialuri zaralis odenoba winaswar Zneli dasadgenia. amasTan aseve rTuli iqneba bunebriv da socialur garemoze negatiuri zemoqmedebis Sefasebac. orive SemTxvevaSi saavtomobilo gzis dazianeba misi mSeneblobis xarisxze iqneba damokidebuli. amitom gzis mSenebloba Sesabamisad unda Catardes arsebuli seismuri saSiSroebis pirobebis aucilebeli gaTvaliswinebiTa da samSeneblo normebis sruli dacviT.

11. 7. niadagebi

Sesavali da meTodologia

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis kp14—kp21 monakveTis farglebSi Catarebuli savele samuSaoebis Sedegad Cvens mier aRwerili da Sefasebuli iqna arsebuli sxvadasxva tipis niadagebi, romlebic gavrcelebulia ZiriTadad avtomagistralis gasxvisebis 100 metrian (50+50) zolSi. vinaidan Cveni kvlevebis mizans warmoadgenda avtomagistralis gaswvriv amJamad arsebuli garemos fonuri mdgomareobis Seswavla – dadgena, amitom niadagis tipebis aRwerac zogad xasiaTs atarebs da ZiriTadad dafuZnebulia saqarTvelos niadagebis Sesaxeb dReisTvis arsebuli bolo wlebis literaurul monacemebze (S. sabaSvili 1965 w, T. uruSaZe 1977, 1997 w.),

nidagis tipebi

rogorc savele dakvirvebebma da literaturuli masalebis Seswavlam gviCvena, saproeqto saavtomobilo gzis sakvlevi monakveTis farglebSi, saqarTvelos niadagebis arsebuli klasifikaciis mixedviT ZiriTadad gavrcelebulia nidagis ori tipi. esenia ruxi yavisferi niadagebi da kordian-karbonatuli niadagebi. aqedan yvelaze didi gavrcelebiT (Cvens mier Seswavlil monakveTebis farglebSi) ruxi yavisferi niadagebi xasiaTdebian.

a) ruxi yavisferi niadagebi rogorc ukve aRvniSneT, am tipis niadagebi ZiriTadad gavrcelebuliamcire qedebis kalTebze. reliefis damaxasiaTebeli formebia sxvadasxva eqspoziciisa da qanobis Sleifebi da Txemebi., romelTa mTlianobas arRvevs RrmadCaWrili xevebi. niadagTwarmomqneli qanebimravalferovania.didi gavrceleba axasiaTebs Tixebs, qviSaqvebs da argilitebs. am tipis niadagebis zonaSigavrcelebulia mZime Tixnariani meqanikuri Semadgenlobis niadagebi. ruxi yavisferi niadagebis profili genezisuri horizontebiT kargad aris diferencirebuli. misTvis 33. damaxasiaTebelia A--horizonti tyis mkvdari safaris saxiT, romelic Sedgeb dauSleli da nawilobriv daSlili mcenareuli

Page 36: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

Camonacvenebisagan. A--horizonti moyavisfro TixnariT, an mZime TixnariT aris warmodgenili, fxvieri marcvlovani struqturiT. A--horizontis simZlavre 0,2—0,3 metria. B—horizonti Ria yavisferi, moruxo an ruxi feris gaTixebuli fxvieri struqturis, siRrmeSi SeumCnevlad gadadis naSal qanebSi. humusis Semcveloba maTSi meryeobs 3-10%-is farglebSi. am niadagebis geoqimiuri potenciali mJave reaqciiT xasiaTdeba, romelic siRrmis zrdasTan erTad sustdeba da neitralurSi gadadis. aqedan gamomdinare, am niadagebisaTvis damaxasiaTebelia gadarecxvis sakmaod maRali koeficienti.

b) kordian – karbonatuli niadagebi

kordian-karbonatuli niadagebi gavrcelebulia mergelebze, kirqvebze da kirvian qviSaqvebze. niadagis es tipi sakmaod cvalebadia. misi ZiriTadi masa, profilis sisqe, meqanikuri Semadgenloba, karbonatis, azotis, naxSirbadis Semcveloba da sxva maxasiaTeblebi xSir SemTxvevaSi did diapazonSi meryeoben. es bunebrivia vinaidan yvela niadagis tipis ganmsazRvreli parametrebi (rac aucilebelia niadagis tipis dadgenisaTvis) damokidebulia mdinareTa dinamikaze, maT mier motanil masalis saxeze, am masalis liTologiur da meqanikur (zoma, wona) Semadgenlobaze da sxva kidev mraval procesebze. am tipis niadagebisaTvis damaxasiaTebelia aluviuri masalis nairsaxeoba da karbonatis maRali Semcveloba. xasiaTdebian neitraluri an susti tute reaqciiT. axasiaTebT moSavo da zogjer Savi feris marcvlovani struqturis mqone humusiani horizonti,romlis simZlavre meryeobs 0,3—0,4 metris farglebSi.

11. 8. mcenareuli safari am regionSi gvxvdeba tyeebis, stepebisa da buCqnaris erToblioba. stepebidan bevri meoradia da Camoyalibebulia farTobebze, romlebic adre tyes ekava. klimati naklebad kontinenturi da metad notioa. stepebis Semqmneli mTavari saxeobaa B. ischaemum, F. valesiaca da vaciwverasTan

erTad Stipa spp.. ufro mSral adgilebSi gavrcelebulia B ischaemum-Glycorrhiza glabra dajgufebebi. zogierT adgilebSi gvxvdeba kaxeTis unikaluri Tanasazogadoeba romelic Sedgeba B. ischaemum da Onobrychis kachetia-sgan da xSirad aris xolme Sereuli jagekliani stepebis fragmentebTan.

adre muxis tyeebiT dafarul vakeebsa da ferdobebze amJamad gavrcelebulia Sibliakis fragmentebi romelSic warmodgenilia Paliurus

spina-christi, Rhamnus pallasii, Cerasus incana, Prunus spinosa da Carpinus orientalis. am adgilebSi gvxvdeba agreTve saqarTvelos wiTeli wignis saxeoba Amygdalus georgica. aqve gavrcelebulia jageklianad (Sibliaki) wodebuli buCqnari romelSic warmodgenilia P. spina-christi, P. spinosa, Crataegus spp.da

Rosa canina. aseTi dajgufebebi warmoadgens adre tyeebiT (muxnarebiTa da rcxilnarebiT) dakavebul farTobebze stepis ganviTarebis pirvel safexurs. sazogadod Sibliakis floristuli Sedgeniloba sakmaod mdidaria. 34. vakeebsa da mTebis ferdobebze gavrcelebul tyis fragmentebSi gvxvdeba Q. pedunculiflora, U. carpinifolia, Pyrus spp. da Carpinus orientalis. mTaTa ferdobebze,

Page 37: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

tyeebSi warmodgenilia Semdegi saxeobebi: Quercus iberica, Ulmus foliacea (sww),

Pyrus spp., Sveda australis da Fraxinus excelsior.

suraTi 6. tyiani monakveTis fragmenti

suraTi 7. buCqnariani monakveTis fragmenti

35.

Page 38: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

12. usafrTxoebis moTxovnebi

nebismieri profilis samSeneblo organizacia valdebulia gaaCndes mis saqmianobasTan dakavSirebiT damtkicebuli teqnologiuri reglamenti, garemosdacviTi gegma da saqmianobasTan dakavSirebiT SemuSavebuli gegmebi;

samSeneblo obieqtis miReba eqspluataciaSi gaSvebis mzadyofnis SemTxvevaSi, unda moxdes saxelmwifo komisiis mier saqarTvelos ekonomikis saministrosa da garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros warmomadgenelTa monawileobiT;

yvela muSaki, romelic CarTuli iqneba samSeneblo saqmianobaSi, valdebulia gaiaros winaswari samedicino Semowmeba;

yoveli axlad miRebuli muSa usafrTxoebis wesebis pirveladi swavlebis Semdeg gaivlis swavlebas procesis mixedviT damtkicebuli programis Sesabamisad da Caabarebs gamocdas sagamocdo komisias. winaaRmdeg SemTxvevaSi ar daiSveba samuSaoze. yvela muSas xelmoweriT unda Cabardes profesiis mixedviT usafrTxod muSaobis damtkicebuli instruqcia administraciis mier;

satransporto meqanizmebze da manqanebze samarTavad daiSvebian pirebi, romelTac gaiares specialuri swavleba, Caabares gamocda komisias da miiRes mowmoba am meqanizmis marTvisa;

samuSaos dawyebamde dawyebamde usafrTxoebis inJinris mier unda iqnas daTvalierebuli yvela samuSao adgili usafrTxoebis teqnikis moTxovnaTa dacvis Semowmebis mizniT;

samuSaos dawyebamde yvela muSa valdebulia darwmundes Tavisi samuSao adgilis usafrTxoebaSi, Seamowmos meqanizmi, samuSao instrumentebi, piradi damcavi saSualebebi da xelsawyoebi, moiyvanos isini wesrigSi da Tu piradad mas es ar SeuZlia, acnobos teqnikur personals gamovlenili darRvevis Sesaxeb;

akrZalulia dasveneba uSualod meqanizmebis da danadgarebis siaxloves;

36.

Page 39: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

13. garemoze zemoqmedebis saxeebi da dagegmili Semarbilebeli zomebi

winamdebare TavSi aRwerilia garemoze potenciuri zemoqmedebis saxeebi, romlebsac SeiZleba adgili hqondes gzis axali monakveTis mSeneblobis da eqspluataciis SemTxvevaSi. aseve ganxilulia sxvadasxva donis Semarbilebeli RonisZiebebi, romlebic SemuSavebuli iqna garemoze zemoqmedebis saxeebidan gamomdinare, rac aucilebelia maT mier negatiuri zemoqmedebebis Semcirebis (Serbilebis) da SesaZleblobis SemTxvevaSi maTi Tavidan acilebisaTvis. iseT SemTxvevebSi, roca zemoqmedebebis srulfasovnad Tavidan acileba SeuZlebelia iqneba, isini ganixileba, rogorc narCeni zemoqmedeba. iseve, rogorc sxva msgavsi saxis proeqtebis SemTxvevaSi, am proeqtebTan dakavSirebiTac SeiZleba adgili hqondes gauTvaliswinebel movlenebs.

13. 1. kp14-kp24 alternatiuli monakveTis mSeneblobisa da eqspluataciisas zedapiruli da gruntis wylebis dacva

13. 1. 1. Camdinare wylebis raodenoba

saniaRvre Camdinare wylebi warmoiqmneba atmosferuli naleqebis dros.

mravalwliani meteorologiuri dakvirvebebis Sesabamisad, q. Tbilisi xasiaTdeba atmosferuli naleqebis Semdegi parametrebiT:

naleqebis saSualo raodenoba noember-martis periodSi –173 mm

naleqebis saSualo raodenoba april-oqtombris periodSi – 325 mm

saproeqto gzis trasis (kp-14_kp-21) mTel monakveTze (7 km-ze) warmoqmnili saniaRvre Camdinare wylebis xarji iangariSeba formuliT:

Q = 10 x F x H K

sadac:

Q saniaRvre wylebis xarjia, drois garkveul periodSi m3,

F teritoriis farTobi, ha,

H naleqebis raodenoba drois garkveul periodSi, mm,

37.

Tve I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII saS

mm 31 32 34 46 69 56 40 32 39 43 40 36 498

Page 40: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

10 koeficientia, romelic teritoriis safaris tipzea damokidebuli

asfaltis safarisTvis (savali nawili da gamagrebuli gverdulebi) gaangariSeba xdeba Semdegi parametrebis gamoyenebiT:

Q = 10 x F x H x K

asfaltis safaris sigane –15m, Sesabamisad teritoriis farTobi

7km x15 m x 103 = 7000 x 15 = 105000 m2 anu 10,50 ha.

teritoriis safaris tipis koeficienti – 0,9.

formulis gamoyenebiT miviRebT:

saniaRvre wylebis saSualo wliuri xarji iqneba:

Q = 10 x 10,5 x 498 x 0,9 = 47061 m3

13. 1. 2. dabinZurebis wyaroebi.

saniaRvre wyali ZiriTadad xasiaTdeba meqanikuri dabinZurebiT (Sewonili nawilakebi), romlis wyaroa atmosferul haerSi araorganizebulad gafrqveuli mtveri da avtomanqanebis gamonabolqvebi. imis gaTvaliswinebiT, rom mosalodnelia rogorc msubuqi, aseve mZimewoniani avtomanqanebis moZraoba, mosalodnelia, rom wvimis dawyebidan pirveli 10 wuTis ganmavlobaSi Sewonili nawilakebis koncentracia iqneba 200 mg/l-mde. amis garda, dabinZurebis wyaro SeiZleba iyos safarze dagrovili nagavi, sagzao safaris dazianebisas warmoqmnili produqtebi. saavtomobilo gzebis mimdinare SekeTebisas aucilebelia ferdobebisa da xevebis gamagreba, xolo maT fskerze Sesabamisi samuSaoebis Catareba, raTa gamoricxul iqnes wyalsadinarebis dalamva. gamovlenili dazianebuli adgilebi dauyovnebliv unda amoivsos gruntiT da daitkepnos. garecxili adgilebis gamagrebis umartives meTodebs miekuTvneba namsxvrevi masalis (RorRi, xreSi) fenis dayra, qviSiT savse tomrebis Cawyoba, geoteqstiliT gamagreba, hidrofobizacia Txevadi biTumisa da emulsiebis gamoyenebiT da sxva.

13. 1. 3. saniaRvre Camdinare wylebis Segroveba da CaSveba

saniaRvre wylebis CaSveba ZiriTadad moxdeba adgilobriv reliefze sadrenaJo gamSvebi sistemis meSveobiT, raTa gamoricxuli iqnes eroziuli procesebi, amave dros, gzis 7 km-ian trasaze gaTvaliswinebulia ori xevisgadakveTa: namgalas xevi da md. xevZmari. aRniSnulidan gamomdinare, mosalodnelia wylis mcire raodenobis moxvedra am mdinareebSi. imis gaTvaliswinebiT, rom ZiriTadad binZurdeba wvimis dawyebidan 10 wuTis ganmavlobaSi warmoqmnili

38.

Page 41: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

saniaRvre Camdinare wylebi, mdinareebis am wylebiT dabinZurebisa Tavidan acilebis mizniT, gzis profilidan gamomdinare, gaTvaliswinebulia CaSvebis ori adgili sadrenaJo gamSvebi mowyobilobebis montaJi. amasTan erTad Tu gaviTvaliswinebT im garemoebas, rom saqarTvelos mdinareebisaTvis damaxasiaTebelia Sewonili nawilakebis bunebrivad maRali koncentraciebi (10 – 250 mg/l), mdinareebSi gzis trasidan saniaRvre Camdinare wylebis moxvedra ar imoqmedebs uaryofiTad am mdinareebis bunebriv ekosistemebze.

13. 1. 4. Semarbilebeli qmedebebi.

saavtomobilo gzebis eqspluatraciis procesSi aucilebelia yvela wyalamridi da wyalsarini nagebobis mudmivad muSa mdgomareobaSi SenarCuneba, risTvisac unda Catardes Semdegi samuSaoebi:

kiuvetebis calkeuli monakveTebis perioduli gawmenda, raTa uzrunvelyofili iqnes maTi fskeris grZivi qanobi _ aranakleb 10%-sa;

kiuvetebis calkeuli dazianebuli ubnebis gamagreba-aRdgeniTi samuSaoebis Catareba;

wyalgamtari milgayvanilobis muSa mdgomareobaSi SenarCuneba;

sadrenaJo gamSvebi mowyobilobebis SesarTavebis perioduli gawmenda Camowolili gruntisagan, Semdgom nayaris aRdgena da mis gasamagreblad farTod ganviTarebuli fesvTa sistemis mqone balaxis daTesva;

14. mSeneblobis etapi

mSeneblobis procesSi wylis resursebis potenciur dabinZurebis wyaros warmoadgens droebiTi samSeneblo banaki, romlis farglebSic gaTvaliswinebulia damxmare Senoba-nagebobebi, mZime avtomanqanebis, buldozerebisa da sxva samSeneblo teqnikis sadgomebi, sawvav-sapoxi masalebis droebiTi sacavebi da sxva.

vinaidan droebiT samSeneblo banakebis teritoriaze ar aris gaTvaliswinebuli avtosamrecxaoebi, saniaRvre Camdinare wylebi SeiZleba dabinZurebuli iqnen ZiriTadad Sewonili nawilakebiT. sawvav-sapoxi masalebis droebiT sasawyobo meurneobebida sawvavis gacema, aseve avtomanqanebSi da sxva teqnikaSi sawvavis da zeTebis Camosxma unda moxdes mxolod stacionarulad mowyobil gasamarT punqtebSi, romlebic unda iqnen aRWurvili benzo-zeTdamWeri danadgarebiT. aseT SemTxvevaSi damontaJebuli iqneba gamwmendi nageboba tipiuri proeqtis mixedviT, warmadobiT 6 kub.m/sT. aseTi nagebobis detaluri aRweriloba mocemulia danarTSi.

39.

Page 42: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

14. 1. samuSaoTa saxeebi Tbilisis SemovliTi gzis kp14-kp21

alternatiuli monakveTis mSeneblobis etapze

saproeqto samuSaoebTan dakavSirebiT Catarebuli analizis mixedviT dadgenili iqna samuSaoTa saxeebi, romlebic unda ganxorcieldes gzis monakveTis mSeneblobis procesSi (gzis vakisis momzadeba, saWiroebis SemTxvevaSi mdinareebsa da xevebze sainJinro nagebobebis mowyoba, droebiTi misasvleli gzebisa da samSeneblo banakebis mowyoba da sxva.) da romelTa mimarTac garemos dacviTi TvalsazrisiT unda SemuSavdes specialuri Semarbilebeli zomebi zemoqmedebis sididisa mniSvnelobis mxedvelobaSi miRebiT. Tbilisis SemovliTi gzis gldani-norios monakveTis (kp14-kp21) farglebSi trasis alternatiuli monakveTis proeqtis mixedviT samSeneblo samuSaoebisTvis gansazRvruli teritoriebi ar xasiaTdeba reliefis, klimaturi pirobebis, habitatebisa da landSaftebis mravalferovnebiT. aRniSnulidan gamomdinare, proeqtiT gansazRvrul samSeneblo farTobs erTi saerTo maxasiaTebeli eqneba da misi geografiuli gavrceleba mniSvnelovan varirebas ar eqvemdebareba. rac Seexeba mcenareul safarsa da faunis saxeobebs isinic moisazrebian qvemo qarTlis baris geobotanikuri raionis SemadgenlobaSi da xasiaTdebian am raionisaTvis damaxasiaTebeli erTgvarovani gavrcelebis mqone arealebad. ufro detaluri informaciebi zemoaRniSnul sakiTxebTan dakavSirebiT mocemulia qvemod da mocavs garemos receptorebsa da sakvanZo sakiTxebs, rogorc proeqtTan dakavSirebul teqnikur pirobebTan mimarTebaSi, aseve garemos dacvis aspeqtebs, potenciuri zemoqmedebebis saxeebisa da Semarbilebeli RonisZiebebis mniSvnelobiT. gansaxilveli proeqtis yvela aspeqti ZiriTadad xasiaTdeba erTgvarovani ganawilebiT, aris iseTi sakiTxebic, romlebic SeiZleba gascildnen uSualod oficialurad gamoyofil samSeneblo teritorias. yvela aRniSnul SemTxvevaSi gadawyvetileba miiReba mxolod adgilobriv mmarTvelobiT organoebTan SeTanxmebis Semdeg. Tumca mSenebeli da investori ecdeba, raTa samuSaoTa warmoeba da infrastruqturis yvela Semadgeneli saproeqto obieqtisa da droebiTi meurneobebis ganTavseba moxdes oficialurad gamoyofil teritoriebis farglebSi. droebiT obieqtebad igulisxmeba samSeneblo banakebi, droebiTi misasvleli gzebi, droebiTi sawyobebi da sxva. rac Seexeba zemoaRniSnul sxva gare teritoriebs, maTSi igulisxmeba samSeneblo samuSaoebisaTvis saWiro inertuli masalis karierebi, gzis vakisis momzadebisas warmoqmnili zedmeti gruntis ganTavsebisaTvis saWiro teritoriebi da sxva.

40.

Page 43: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

14. 1. 1. droebiTi samSeneblo banaki gzis axali

monakveTis mSeneblobis etapze

saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis kp14—kp21 axali monakveTis farglebSi mSeneblobis Semadgeneli calkeuli infrastruqturuli obieqtebis mimdebared, proeqtiT dadgenili teritoriebis farglebSi gaTvaliswinebulia droebiTi samSeneblo banakebis mowyoba.

droebiTi samSeneblo banakis ganTavsebisaTvis winaswar SerCeuli

tertoriis xedi asaxulia qvemoT moyvanil suraTze.

suraTi 6. teritoriis nawilis xedi sadac savaraudoT ganTavsdeba

drobiTi samSeneblo banaki

droebiTi samSeneblo banakis SemadgenlobaSi gaTvaliswinebulia Semdegi calkeuli nagebobebis ganTavseba:

1. administraciul-sayofacxovrebo droebiTi nageboba; 2. sawvav-sapoxi masalebis droebiTi sasawyobo meurneoba; 3. avtomanqanebisa da samSeneblo meqanizmebis sawvaviT gasamarTi

teritoria; 4. martivi saxis saremonto saxelosno; 5. specialuri sadgomi avtomanqanebisa da meqanizmebisaTvis; 41. 6. Camdinare wylebis gamwmendi nageboba; 7. saxanZro usafrTxoebis stendi xanZarqrobis saWiro

mowyobilobebiTa da inventariT.

Page 44: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

rogorc gzis axali monakveTis farglebSi gzis vakisis momzadebis dawyebamde, aseve droebiTi samSeneblo banakis teritoriaze samuSaoTa dawyebamde gaTvaliswinebulia nayofieri niadagis fenis moxsna, gatana da misi calke dasawyobeba misTvis winaswar SerCeul farTobze. moxsnili niadagis feni SemdgomSi gamoyenebuli iqneba aRsadgen teritoriebze sarekultivacio samuSaoebi CatarebisaTvis. qvemoT moyvanilia ZiriTadi samSeneblo banakis SemadgenlobaSi Semavali calkeuli obieqtebis mokle daxasiaTeba.

administraciul-sayofacxovrebo nageboba

administraciul-sayofacxovrebo nagebobis SemadgenlobaSi gaTvaliswinebulia: saofise ori oTaxi xelmZRvanelobisaTvis, gasaxdeli muSebisaTvis, saSxape, sanitaruli punqti, sasadilo da tualetebi. nagebobis nawilis mosawyobad (saofise oTaxi, sanitaruli punqti, sasadilo da gasaxdelebi) ZiriTadad gamoyenebuli iqneba vagonis tipis konstruqciebi. saSxapesa da tualetebisaTvis agebuli iqneba msubuqi konstruqciis droebiTi nagebobebi. sawarmoo Camdinare wylebis Segrovebis mizniT, romlebic warmoiqmnebian sasadiloSi, saSxapeSi da tualetebSi, gaTvaliswinebulia amosaxapi betonis ormos mowyoba, romlidanac saasinizatoro manqanis meSveobiT periodulad moxdeba misi amowmenda da qalaq Tbilisis sakanalizacio qselSi CaSveba, adgilobriv komunalur samsaxurTan SeTanxmebiT.

wylis resursebis gamoyenebasTan dakavSirebuli sakiTxebi daxasiaTebulia calke TavSi.

sawvav-sapoxi masalebis droebiTi sasawyobo meurneoba

gzis axali kp14-kp21 monakveTis mSeneblobisas, momuSave avtotransportisa da samSeneblo meqanizmebis Seuferxebeli muSaobisaTvis gaTvaliswinebulia dizelis sawvavisa da sapoxi zeTebis garkveuli rezervis Seqmna, risTvisac droebiTi banakis teritoriaze damontaJdeba ramodenime rezervuari, romlis usafrTxod mowyobis pirobebi moyvanilia qvemod. sasawyobo meurneobis mimdebared gaTvaliswinebulia samSeneblo meqanizmebisa da satransporto saSualebebis sawvaviT droebiTi gasamarTi sadguris mowyoba. orive maTgani SesaZleblobis farglebSi, saxanZro usafrTxoebis moTxovnebidan gamomdinare maqsimalurad dacilebuli iqneba danarCeni nagebobebisagan. 42. gzis mSeneblobaSi monawile teqnikas (eqskavators, buldozers, avtoTviTmclels da sxva) esaWiroeba dizelis sawvavi. garemosdacviTi pirobebis moTxovnaTa gaTvaliswinebiT, rezervuarebis ganTavsebis adgili da satransporto saSualebebis gasamarTi teritoria

Page 45: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

SemoiRobeba liTonis badiT an ekliani mavrTuliT. mTlianad teritoria moSandakdeba wyalgaumtari masaliT, SesaZlebelia TixiT, aseT SemTxvevaSi misma simZlavrem unda Seadginos aranakleb 10-15 sm-sa. rezervuarebi daidgmeba specialur sayrdenebze. rezervuarebis ganTavsebisa da transportis sawvaviT gasamarTi teritoriis mTel perimetrze moewyoba navTobproduqtebis daRvris SemTxvevaSi misi gavrcelebis Semakavebeli miwayrili, romelic aseve Tixovani an sxva saxis wyalgaumtari masalisagan iqneba Sedgenili. yuradReba gamaxvildeba sarezervuaro parkSi Semavali liTonis rezervuarebis mdgomareobaze, saWiroebis SemTxvevaSi moxdeba maTi dafarva antikoroziuli masaliT. banakis teritoriebis farglebSi warmoqmnili saniaRvre wylebis dabinZureba navTobproduqtebiT mosalodneli ar aris, rac SesaZlebels xdis saniaRvre wylebis garemoSi CaSvebis ganxorcielebas, specialuri sadrenaJe sistemis gavlis Semdeg. rac Seexeba navTobproduqtebis sasawyobe meurneobaSi (sarezervuaro parkSi) da samSeneblo da saavtomobilo transportis sawvaviT gasamarT teritoriaze warmoqmnil Camdinare wylebs, maTi gawmenda gaTvaliswinebulia navTobproduqtiani da motivtive nivTierebebiani Camdinare wylebis gamwmendi kompleqsuri danadgaris meSveobiT, romlis ZiriTadi teqnikur_teqnologiuri monacemebi danarTis saxiT mocemulia winamdebare dokumentaciaSi.

samSeneblo banakSi gamoyenebuli wylis kategoriebi

sasmel-sameurneo da damxmare miznebisaTvis samSeneblo banakis wyliT momarageba ganxorcieldeba q. Tbilisis wyalmomaragebis qselidan. saavtomobilo gzis mSeneblobaSi momuSave muSa-mosamsaxureTa raodenoba, romlebic isargebleben banakiT Seadgens daaxlovebiT 20 kacs. erT adamianze normebis mixedviT dReSi gansazRvrulia: momsaxure personalze _ 25 litri, SxapiT sargeblobaze _ 40 litri, tualetiT sargeblobaze _ 20 litri. dRiuri xarji iqneba:

momsaxure personalisTvis _ 20X25=500l.

SxapiT sargeblobaze _ 20X40=800 l.

tualetiT sargeblobaze _ 20X20=400 l. sul _1700 litri, anu 1,7m3 weliwadSi saWiro iqneba 1,7 X 250 = 425 m3

sadac 250 weliwadSi samuSao dReebis raodenobaa.

43.

saxanZro usafrTxoeba

Page 46: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

droebiTi samSeneblo banakebis mTel teritoriaze gaTvaliswinebulia saxanZro usafrTxoebisaTvis saWiro stendebis mowyoba, romlebic aRWurvili iqneba saxanZro usafrTxoebisaTvis aucileblad saWiro mowyoblobebiT. gansakuTrebuli yuradReba daeTmoba sawvavis sarezervuaro parkis dacvas. saxanZro usafrTxoebasTan dakavSirebuli yvela sakiTxis SeTanxmeba gaTvaliswinebulia raionul saxanZro usafrTxoebis samsaxurTan.

droebiTi banakis likvidacia

samSeneblo samuSaoebis damTavrebis Semdeg gaTvaliswinebolia droebiTi samSeneblo banakebis likvidacia. am mizniT pirvel rigSi moxdeba yvela saxis danadgarebia da aRWurvilobis gatana teritoriis farglebidan. arsebuli yvela saxis narCenebis gatana gaTvaliswinebulia narCenebis regulirebasTan dakavSirebiT SemuSavebuli menejmentis gegmis Sesabamisad. teritoriis winaswari momzadebis Semdeg moxdeba misi rekultivireba teritoriebis aRdgeniTi menejmentis gegmis Sesabamisad.

gauTvaliswinebeli movlenebi

bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefaseba da Semarbilebeli RonisZiebebis gansazRvra saeqspluatacio fazisaTvis moxdeba igive principiT, rogoric mSeneblobis etapisTvis iqneba gamoyenebuli. rac Seexeba gauTvaliswinebeli movlenebis Sefasebas, is emyareba riskis raodenobriv Sefasebas, romelic gansazRvravs samSeneblo gzis romelime monakveTis farglebSi samuSaoTa mimdinareobisas stiqiuri movlenebis mizeziT romelime ubnis mwyobridan gamosvlis albaTobas da Sedegebs. aseT SemTxvevaSi ZiriTadi aqcenti keTdeba adamianisaTvis arsebul riskze.

15. atmosferuli haeri: fonuri monacemebi

da potenciuri zemoqmedeba

winamdebare dokumentSi mocemulia saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis SemovliTi saavtomobilo gzis kp15_kp17-is alternatiul monakveTis farglebSi mSeneblobis procesSi atmosferuli haeris dacvasTan dakavSirebuli sakiTxebis mokle aRwera. proeqti SemuSavebulia erovnuli da saerTaSoriso garemosdacviTi standartebis sruli SesabamisobiT. saerTaSoriso garemosdacviTi standartebidan gamoyenebulia jandacvis msoflio organizaciis mier rekomendirebuli haeris xarisxis maxasiaTeblebi WHO (2000). Air quality guidelines for Europe, 2nd

ed. Copenhagen, World Health Organization Regional Office for Europe, 2000 (WHO Regional

Publications, European Series No. 91). 44. rac Seexeba atmosferuli haeris fonur monacemebs unda aRiniSnos, rom saqarTvelos rig qalaqebsa da raionul centrebSi (11 qalaqSi), adre moqmedebda hidrometdepartamentis garemos kontrolis specialuri

Page 47: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

punqtebi, romlebSic regularulad tardeboda dakvirvebebi atmosferuli haeris xarisxze (ZiriTad da specifiur damabinZureblebze), Tumca qveyanaSi ukanasknel wlebSi ekonomikuri viTarebis arastabilurobis gamo da hidrometdepartamentis sadamkvirveblo da instrumentuli bazis arasaTanado momaragebis pirobebSi, gansakuTrebiT ukanasknel wlebSi, Zalze SeizRuda dakvirvebebis raodenoba. haeris amJamindeli xarisxis monacemebs, maTi saWiroeba proeqtiT gaTvaliswinebul samuSaoTa monakveTisaTvis mniSvnelovani ar aris, radgan saproeqto trasidan uaxloesi dasaxlebuli punqti daaxlovebiT 2 km-iT aris dacilebuli.

45.

Page 48: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

16. zemoqmedeba garemoze da Semarbilebeli zomebi

qvemoT aRwerilia garemosdacviTi zemoqmedebebi da Semarbilebeli

zomebi proeqtis sxvadasxva etapebisTvis: kontraqtoris (mSenebelis)

mobilizaciis (banakebis, misasvleli gzebis, manqanebis sadgomebis, da a.S.

mowyobis) etapze, samSeneblo samuSaoebis etapze da gzis eqspluataciis

etapze.

16.1. zemoqmedebis kategoriebi

garemoze zemoqmedebebi dayofilia kategoriebad da proeqtis etapebis

mixedviT. mosalodneli potenciuri zemoqmedebebis detaluri aRwera

garemos receptorebTan (niadagebi, wylis obieqtebi, kulturuli

memkvidreoba, da a.S.) mimarTebaSi mocemulia Tavi 8-Si – “fonuri

informacia da potenciuri zemoqmedebebi”.

16.1.1. kp14-kp21 alternatiuli monakveTis mSeneblobis etapTan

dakavSirebuli zemoqmedebebi

aRniSnuli monakveTis mSeneblobis etapze warmoqmnili pirdapiri da

arapirdapiri zemoqmedeba garemoze SeiZleba gamowveul iqnes rigi

wyaroebidan da ZiriTadi gavlena iqonios rogorc socialur, aseve

bunebrivi garemos sxvadasxva receptorze.

zemoqmedeba socialur garemoze

vinaidan axali saproeqto monakveTis mSeneblobisaTvis

SerCeuli teritoriidan uaxloes dasaxlebul punqtebamde

manZili Seadgens aranakleb 2,0 km-s, sacxovrebel garemoze,

rogorc gzis mSeneblobis aseve Semdgomi eqspluataciis etapze

atmosferuli haeris dabinZurebiT da xmauriTa da vibraciiT

mosalodneli zegavlena ar aris mosalodneli. amasTan

socialur garemoze zemoqmedeba SesaZlebelia moxdes sasoflo-

sameurneo daniSnulebis miwebis farTobebis Semcirebis Sedegad.

saproeqto gzis monakveTis samSeneblo zonaSi saxnav-saTesi

miwebis saerTo raodenoba daaxlovebiT 17.9 heqtars Seadgens.

mSeneblobaSi dasaqmebuli personalis usafrTxoebasa da

janmrTelobasTan dakavSirebuli zemoqmedebebi. es exeba:

sanitarul-higienur pirobebs, narCenebis gatanas, sasmel wyals,

masalebis Sesanax adgilebsa da saSualebebs da a.S.

46.

Page 49: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

zemoqmedeba bunebriv garemoze

zemoqmedeba gamowveuli xeebisa da buCqebis moWriT kp15-kp18

zonaSi arsebul calkeul fragmentebSi, sadac tyeebis saerTo

raodenoba daaxlovebiT 4 ha-s Seadgens.

samSeneblo masalebis mopovebiT da damuSavebiT gamowveuli

zemoqmedeba: gzis samSeneblo samuSaoebisaTvis aucilebelia

asfalti, qva, xreSi da qviSa. miuxedavad imisa, rom am masalebis

mopoveba da damuSaveba pirdapir ar ukavSirdeba proeqts, Tumca

aseTma saqmianobebma SeiZleba gamoiwvios droebiTi xasiaTis mqone

garemosdacviTi problemebi. asfaltis qarxnebi sakmaod abinZureben

atmosferul haers, vinaidan isini wvaven mZime sawvavs, romelic

SeiZleba Seicavdes gogirds. amasTan erTad, asfaltis qarxnebi

afrqveven didi raodenobiT toqsikur gazebs. qvis karierebsac

axasiaTebs nawilakebis Semcveli mniSvnelovani moculobis

emisiebi, romlebmac SeiZleba seriozuli problemebi Seuqmnas iq

momuSave adamianebis janmrTelobas.

im SemTxvevaSi, Tu karieri an asfaltobetonis qarxana mdebareobs

dasaxlebul punqtTan, safrTxe daemuqreba adgilobrivi

mosaxleobis janmrTelobasac. qvis samtvrevi qarxnebis muSaoba

iwvevs xmaurisa da mtvris warmoqmnas mimdebare teritoriaze.

mdinareebidan xreSisa da qviSis Warbi raodenobiT amoRebam

SeiZleba gamoiwvios mdinareTa napirebis struqturuli mdgardobis

darRveva da uaryofiTad imoqmedos mdinaris hidrologiur reJimsa

da ekologiaze. rac Seexeba asfaltobetonis warmoebas, rogorc

zemod aris aRniSnuli, atmosferuli haeris damabinZurebeli

obieqtebi arian. amitom Zalian mniSvnelovania garemosdacviTi

usafrTxoebis standartebis dacva samSeneblo masalebis

wyaroebTan mimarTebaSi. zemodTqmulis mxevelobaSi miReba

aucilebeli iqneba mSenebeli /kontraqtoris mier garemosdacviTi

menejmentis gegmis SemuSavebisas.

mniSvnelovan sakiTxs warmoadgens bunebriv da socialur garemoze

mosalodneli zemoqmedebis Sefaseba, saproeqto da droebiTi

gzebis mSeneblobasTan, samSeneblo banakebisa da mSeneblobisTvis

saWiro masalebis dasawyobebis adgilebis mowyobasTan, aseve

avtomanqanebis gadaadgilebasa da tvirTebis moZraobasTan

dakavSirebiT.

47.

Page 50: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

zemoqmedeba gamowveuli kp14-kp21 alternatiuli monakveTis

farglebSi saSiSi geologiuri procesebiT, romlebic SeiZleba

gamoiwvios samSeneblo ubnis maxloblad ganxorcielebulma

samSeneblo samuSaoebma. SesaZlo zemoqmedebis saxeebia: mewyeri,

erozia, qvaTacvena, gruntis gamorecxva da a.S. potenciuri

receptorebia: saavtomobilo magistrali,samSeneblo ubani, niadagi

da miwisqveSa wylebi, mimdebare miwis nakveTebi.

zemoqmedeba niadagisa da mis qveS arsebul gruntze proeqtiT

gaTvaliswinebuli samuSaoebis Catarebisa da saproeqto gzis da

droebiTi gruntis gzebis vakisis momzadebis Sedegad. zemoqmedebis

receptorebia: niadagi da grunti, miwisqveSa da zedapiruli wylebi

da sasoflo-sameurneo miwebi.

proeqtiT gaTvaliswinebuli samSeneblo samuSaoebiT gamowveuli

zemoqmedeba mdinareebis, xevZmarisa da namgalas Releze.

zemoqmedebis gamomwvevi mizezebia: specialuri samSeneblo da

saavtomobilo transportis moZraoba maT terasebsa da kalapotebSi

da navTobproduqtebiT da sapox-sacxebi masalebiT wylis SesaZlo

dabinZureba transportisa da meqanizmebis gaumarTaobis

SemTxvevaSi.

saavtomobilo gzis gasxvisebis derefanSi samuSaoTa

mimdinareobisas SesaZlo zemoqmedeba arqeologiur da kulturul

memkvidreobis Zeglebze da landSaftebze.

droebiTi samSeneblo banakebis, droebiTi misasvleli gzebisa da

gasxvisebis derefnis farglebSi mimdinare sxva droebiTi xasiaTis

samuSaoebiT gamowveuli zemoqmedeba. zemoqmedebis saxeebia:

niadagisa da gruntis SemWidroeba, miwisqveSa da zedapiruli

wylebis SesaZlo dabinZureba naxSirwyalbadebiTa da sapoxi

zeTebiT, gansakuTrebiT danadgarebisa da teqnikis remontis

procesSi. meqanikuri saxelosnoebi, sawvavis gasamarTi da Sesanaxi

adgilebi SesaZloa gaxdnen seriozuli dabinZurebis wyaroebi.

amasTan erTad, dabinZurebis SesaZlo wyaros warmoadgens

samSeneblo procesSi warmoqmnili da mSeneblobis procesis

dasrulebis Semdeg darCenili narCenebi.

48.

Page 51: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

16.1. 2. avtomagistralis eqspluataciis etapTan dakavSirebuli

zemoqmedebebi

xmauri da vibracia ver gamoiwvevs uaryofiT zemoqmedebas dasaxlebul

punqtebze, vinaidan maTi dacileba samSeneblo zonidan Seadgens

aranakleb 2 km-s.

aseTive mdgomareobaa atmosferuli haeris SesaZlo dabinZurebis .

mimarTebiTac.

17. garemoze mosalodneli zemoqmedebebis Semarbilebeli RonisZiebebi

wina TavSi aRniSnuli zemoqmedebebis Tavidan acilebis an Semcirebis

mizniT SemoTavazebulia Semdegi Semarbilebeli zomebi.

17. 1. mSeneblobis fazasTan dakavSirebuli Semarbilebeli RonisZiebebi

Semarbilebeli zoma # 1: saqarTvelos biomravalferovnebis

saxeobebis dacva

samSeneblo proeqtiT gaTvaliswinebul samuSaoebis dawyebamde

gzis samSeneblo monakveTis tyian nawilSi unda unda

ganxorcieldes detaluri mokvleva, raTa dadgenil iqnes rogorc

gzis aseve misi gasxvisebis zonaSi arseboben Tu ara floris is

saxeobebi, romlebic miekuTvnebian am regionisaTvis

damaxasiaTebel mcenareTa ZiriTad saxeobebs da saWiro iqneba Tu

maTi gadargva. aseve alternatiuli monakveTis gayvanisas

yuradReba unda mieqces mcire zomis ZuZumwovrebsa da amfibiebis

zogierTi saxeobebis SesaZlo sacxovrebel garemos da faunis

specialistTan erTad unda daisaxos specialuri Semarbilebeli

RonisZiebebi aRniSnul saxeobebze zemoqmedebis Sesamcireblad.

saproeqto saavtomobilo gzis monakveTis mSeneblobasTan

dakavSirebiT gamoyenebul droebiT teritoriaze aRdgeniTi

samuSaoebis damTavrebisTanave yvela gadarguli mcenare

reintocirebuli unda iqnes Tavis bunebriv habitatSi.

saavtomobilo gzis gasxvisebis derefanSi gzis vakisisa da mis mimdebare teritoriebze gawmendiTi operaciebis dros moWrili xe-tye SesaZlebelia masalad iqnes gayiduli adgilobriv mmarTvelobiT organoebisa da satyeo meurneobis specialistebTan SeTanxmebiT.

49.

Page 52: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

ekologiuri balansis aRdgenis uzrunvelsayofad unda moxdes

xeebis dargva SefardebiT 1:1,5, anu 10 moWrili xis sanacvlod

unda dairgos 15 Ziri. moWrili xeebis sakompensaciod darguli

unda iqnes is saxeobebi, romlebic adgilobrivi floris

mniSvnelovan komponentebs Seadgenen.

amasTan erTad unda moxdes teritoriis kompleqsuri aRdgenis

konkretuli meTodologiis SemuSaveba ama Tu im ubnis niadagis

eroziisadmi midrekilebis gaTvaliswinebiT.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT. kontraqtoris mier

Semarbilebel RonisZiebebSi asaxuli moTxovnebis srulyofili

saxiT ganxorcielebis mizniT unda Camoyalibebuli iqnes

specialuri jgufi, romelic gauwevs kontrols RonisZiebebis

droulad da xarisxianad Sesrulebas.

Semarbilebeli zoma # 3: rTul geodinamiur procesebTan

dakavSirebuli SesaZlo zemoqmedebis Semcireba.

saproeqto alternatiuli monakveTis (kp15+500_ kp18) farglebSi,

romelSic dafiqsirebulia Zveli mewyruli ubnebi da mimdinare

daxramvis procesebi, saavtomobilo gzis vakisis samSeneblo

samuSaoebis dawyebamde, mizanSewonilia detaluri geoteqnikuri

mdgomareobis Semafasebeli samuSaoebis Catareba da mxolod mis

safuZvelze damcavi sainJinro nagebobebis parametrebis SerCeva da

Sesabamisi sadrenaJo nagebobebisa da wyalamridi Txrilebis

mowyoba.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT.

mSenebeli kontraqtoris mier am monakveTebze samuSaoTa

dawyebamde moZiebuli unda iqnes Catarebuli geoteqnikuri

samuSaoebis Sedegad Camoyalibebuli daskvnebi, raTa zustad iqnas

gaTvaliswinebuli daskvnis pirobebi. geoteqnikuri samuSaoebis

monacemebis ar arsebobis SemTxvevaSi unda Catardes aseTi saxis

Seswavlebi.

50.

Page 53: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

Semarbilebeli zoma # 3: samSeneblo banakis mowyobasTan

dakavSirebuli zemoqmedebis Semcireba.

saavtomobilo gzis kp14-kp21 samSeneblo monakveTis farglebSi

fonuri informaciis Sekrebis periodSi SerCeuli iqna samSeneblo

banakebis mosawyobad saWiro teritoriis erTi misaRebi varianti,

romlis Semdgomi gamoyenebis an sxva teritoriis SerCevis Taobaze

gadawyvetileba mSenebeli-kontraqtoris mier iqneba misaRebi.

mSenebel-kontraqtors zemod miTiTebuli teritoriis garda,

saWiroebis SemTxvevaSi Tavadac SeuZlia damatebiT moiZios

misTvis misaRebi tertorebi, amasTan igi valdebuli iqneba

samSeneblo banakis mowyobisas gaiTvaliswinos garemosdacviTi

yvela moTxovna. mniSvnelovani yuradReba unda daeTmos droebiTi

misasvleli gzebis mowyobis sakiTxs, vinaidan maTma

arakompetentur SerCevam SeiZleba gaaZlieros negatiuri

zemoqmedeba socialur pirobebze, kerZod sasoflo-sameurneo

miwebis aradaniSnulebiT gamoyenebasTan dakavSirebiT. aRniSnul

teritoriaze saamSeneblo banakis mowyobis samuSaoebis dawyebamde

Sefasebuli unda iqnas aq arsebuli mwvane safaris (xeebi,

buCqnari) xeluxleblad datovebis SesaZlebloba.SerCeuli

teritoriis reliefis detaluri Sefasebisas gaTvaliswinebuli

unda iqnes warmoqmnili Camdinare saniaRvre wylebis gawmendisa da

SemdgomSi maTi gamdinare wylebSi CaSvebis SesaZleblobebi.

samuSao unda daiwyos teritoriis farglebSi niadagis fenis

moxsniTa da misi winaswar SerCeul adgilze ganTavsebiT. niadagis

fenis Senaxvis pirobebi unda akmayofilebdes “teritoriebis

kompleqsuri aRdgenis gegmis” moTxovnebs. samSeneblo

teritoriaze warmoqmnili sameurneo wylebis (saSxape,

samzareulo, tualetis da sxva) gamwmend danadgarSi CaSvebamde

unda moxdes specialur septikebSi maTi dagroveba. masSi

daleqvisa da winaswari gawmendis Semdeg wyali gatardeba

gamwmend danadgarSi. mniSvnelovania agreTve samSeneblo bazis

teritoriaze navTobproduq-tebis Senaxvisa da misi ganawileba-

gacemis etapze garemosdacviTi moTxovnebis Sesabamisi

Semarbilebeli RonisZiebebis ganxorcieleba, kerZod:

navTobproduqtebis Sesanaxi da gasacemi rezervuaris irgvliv unda

moewyos wyalgaumtari masalisagan daRvris Semakavebeli barieri;

51.

Page 54: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

barieris SigniT teritoriac moSandakebuli unda iqnes

wyalgaumtari masaliT;

avtocisternebiT sawvavis miReba-gacemis operaciebisTvis saWiro

teritoria momzadebuli unda iqnes daRvris sawinaaRmdego zomebis

gaTvaliswinebiT.

specialuri teqnikisa da satransporto saSualebebis sawvaviT

gamarTva mdinare xevZmarsa da namgalas Releze sainJinro

gadasasvlelebis mowyobisas kategoriulad dauSvebelia mdinareTa

kalapotsa da mis mimdebare terasebze.

droebiTi misasvleli gzebisTvis marSutis SerCevis dros, mxedvelobaSi

unda iqnes miRebuli 2 aspeqti:

SesaZleblobis farglebSi maqsiamlurad iqnes dacilebuli

dasaxlebul adgilebs;

avtomagistralis marSruti SesaZleblobis farglebSi unda iqnes

acilebuli xeebiTa da mniSvnelovani saxeobis buCqnariT dafarul

adgilebs.

droebiT misasvleli gzebis mowyobis dros mosamzadebeli samuSaoebi

unda daiwyos niadagis fenis moxsniTa da misi winaswar SerCeul

teritoriaze dasawyobebiT.

saproeqto saavtomobilo gzisTvis saWiro teritoria, daaxloebiT

Seadgens 106500 (7100x15) kv.metrs. avtomagistralis vakisis mosamzadebeli

samuSaoebis dawyebamde mosaxsneli niadagis feni (romlis

gasaSualoebuli simZlavre Seadgens daaxlovebiT 0,25 m-s) Sesabamisad

iqneba 26625 kub.metri. aRniSnuli moculobis niadagis feni SesaZlebelia

gadaeces adgilobriv mmarTvelobiT organoebs mwiri niadagebis xarisxis

gasaumjobeseblad.

saproeqto avtomagistralis gzis vakisis farTobidan moxsnili niadagis

fenis droebiTi dasawyobeba mis saboloo gankargvamde, unda moxdes

gasxvisebis derefnis gaswvriv, winaswar SerCeul adgilebze. gasxvisebis

derefnis gaswvriv dasawyobebuli niadagis fenis struqturis

SenarCunebis mizniT, isini unda dasawyobdes stabilur mdgomareobaSi,

52.

Page 55: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

risTvisac daculi unda iqnes Semdegi aucilebeli moTxovnebi:

dasawyobebuli niadagis fenis simZlavre ar unda aRematebodes 2 m-s;

dasawyobebis mizniT SerCeuli adgili unda iyos SemaRlebul

reliefze, raTa sxva teritoriidan wamosulma atmosferulma

naleqebma ar gamoiwvios misi gadarecxva, an erozia;

dasawyobebuli niadagis zvinis irgvliv, mTel perimetrze unda

moewyos sadrenaJe Txrilebi.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT.

Semarbilebel RonisZiebebSi asaxuli monacemebi, romlebic droebiTi

banakebisaTvis SesaZlo variantebs exeba gadasawyvetia kontraqtoris

mier. SesaZlebelia mis mier SerCeuli iqnes romelime sxva variantic,

Tumca is moTxovnebi, romlebic Camoyalibebulia Semarbilebel zomebSi

gansaxorcielebeli iqneba yvela sxva teritoriebis mimarTac. am

Semarbilebel zomebSi ganxilul sxva sakiTxebTan dakavSirebiT

Camoyalibebul aspeqtebis Sesrulebaze pasuxismgebelia kontraqtori mis

gundTan erTad.

damatebiTi moTxovnebi.

am etapze saboloo saxiT ar aris SerCeuli, rogorc samSeneblo

samuSaoebisTvis saWiro banakebis teritoriebi, aseve ar aris SerCeuli

droebiTi misasvleli gzebis marSrutebi da Sesabamisi teritoriebi.

moxsnili niadagebis Senaxvis pirobebis mdgomareobis Sefaseba unda

moxdes adgilobrivi mmarTvelobiTi organoebisa da garemosdac-vis

regionaluri samsaxurebis mier.

Semarbilebeli zoma # 4 mdinareebis kalapotebSi da mimdebare

teritoriebze samSeneblo saqmianobiT gamowveuli zemoqmedebis

Semcireba.

saWiroa mdinare namgalas Reles napirebisa da axlomdebare

qanebis Semowmeba gruntisa da niadagis fenis CamoSlaze, raTa

droulad iqnes Catarebuli aRdgeniTi da napirgasamagrebeli

samuSaoebi. damcavi sainJinro nagebobebis mSeneblobebis saWiro

masaliT (betoniT) Sevsebisas aucilebelia samuSao drois

53.

Page 56: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

mininmumamde Semcireba; burjebisa da nagebobebis saZirkvlis

tranSeebidan amoRebuli masalis mdinareTa kalapotebSi

daStabeleba ar daiSveba; aseve mdinaris kalapotSi da mis

terasebze momuSave specialuri da satransporto saSualebebis

gamarTuloba, raTa ar moxdes wyalSi navTobproduqtebis gaJonvebi.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT.

Semarbilebeli zomebis Sesrulebaze pasuxismgebelia mSenebeli

kontraqtori.

damatebiTi moTxovnebi.

Semarbilebeli zomebis Sesaxeb informacia regularul-ad unda

miewodos garemos dacvis regionalur samsaxurebs.

Semarbilebeli zoma # 5: personalis usafrTxoebaze uaryofiTi

zemoqmedebis Semcirebis zomebi

muSam-mosamsaxureebisTvis samuSaoTa Sesaxeb detaluri

informaciis mowodeba. janmrTelobisa da garemodacviTi pirobebis

ganxilva da usafrTxoebaSi specialuri instruqtaJis da

teqnologiis Catareba. momuSave personalis aRWurva piradi damcavi

saSualebebiT.

mdinareTa kalapotebSi momuSave personalisTvis uecari

wyalmovardnis SemTxvevaSi zemoqmedebis Tavidan asacileblad

saWiro specialuri saregulacio gegmis Sedgena da gegmasTan

dakavSirebuli moklevadiani treningis Catareba.

samuSaoebSi dasaqmebuli teqnikuri personalis (buldozeris da

eqskavatoris memanqaneebis, spec. transportis mZRolebi da sxva)

codnis Semowmeba usafrTxo qmedebaSi. aseve mSeneblobaSi

dasaqmebuli personalisadmi garemosdacviTi mimarTebis

specialuri informaciis miwodeba.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT.

am Semarbilebel zomebTan dakavSirebuli RonisZiebebis gatarebaze

pasuxismgebloba ekisreba kontraqtors. gansakuTrebuli yuradReba unda

daeTmos Sromis usafrTxoebasTan dakavSirebiT Casatarebel treningebs.

Page 57: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

Semarbilebeli zoma # 6: kulturuli Zeglebze da arqeologiur

ubnebze, aseve landSaftze zemoqmedebis Semcireba.

mSeneblobis nebismier fazaze mosalodnelia axali arqeologiuri

ubnebis gamovlena gansakuTrebiT axali alternatiuli

monakveTebis mSeneblobis procesSi, Sesabamisad mSeneblobaSi

monawile personals unda Cautardes treningi aseT SemTxvevaSi

Semdeg qmedebasTan dakavSirebiT. arqeologiur ubnebis aRmoCenis

SemTxvevaSi, aRmoCenebi unda aRinusxos da informacia gadaeces

saqarTvelos arqeologiur samsaxurs, romlebmac unda

ganaxorcielon samSeneblo samuSaoebis monitoringi.

samSeneblo samuSaoebis warmoebis procesSi mosalodnelia

landSaftze zemoqmedeba, samSeneblo samuSaoebis damTavrebis

Semdeg saproeqto saavtomobilo gzis eqsploataciaSi gaSvebamde

saWiroa landSaftologis mier saboloo saxiT iqnes Sefasebuli

landSaftebze zemoqmedebis yvela monakveTi, rac safuZvlad unda

daedos dandSaftis harmonizaciis gansaxorcielebel gegmas.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT.

samSeneblo samuSaoebis warmmarTavi mSeneblis (kontraqtoris) mier miwis

samuSaoTa dawyebamde SemuSavebuli unda iqnes arqeologiuri da

kulturuli memkvidreobis marTvis (menejmentis) gegma. aseve lanSaftis

harmonizaciis gegma.

damatebiTi moTxovnebi.

arqeologiur sakiTxebTan dakavSirebiT treningis Casatareblad

mowveuli unda iqnes saqarTvelos arqeologiur da kulturul ZeglTa

dacvis Samsaxuris warmomadgeneli.

Semarbilebeli zoma # 7: samSeneblo saqmianobisTvis

gamoyenebuli teritoriebis pirvelad mdgomareobamde aRdgenis

zomebi

gzis alternatiuli monakveTze samSeneblo samuSaoebis

damTavrebisTanave, aucilebelia moxdes gasxvisebis zonasa, droebiTi

gayvanili gzebisa da samSeneblo banakebis zemoqmedebis qveS myofi

Page 58: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

teritoriebis aRdgeniTi samuSaoebis ganxorcieleba, romlis drosac

saWiroa:

zemoqmedebis qveS myofi gruntis gafxviereba da dafarva adre

moxnili niadagis feniT;

gamoyenebuli saZovrebis aRdgenis periodSi unda moxdes

balaxeuli mcenareulobis TesviTi samuSaoebi, romlis drosac

mcenareulobis saboloo aRdgenamde dauSvebelia misi saZovrebad

gamoyeneba. amisaTvis teritoriebi unda iqnes SemoRobili.

bunebrivi habitatebis gavrcelebis adgilebSi, sadac moxdeba

mniSvnelovani saxis mcenareebis xelmeored gadargva, maTi

saboloo saxiT aRdgenamde, unda moxdes aseT farTobebTan misvlis

SezRudva da specialuri barierebis mowyoba.

mTlianobaSi teritoriebis aRdgeniTi samuSaoebi unda ganxorcieldes

“teritoriebis kompleqsuri aRdgeniTi menejmentis gegmis” moTxovnaTa

Sesabamisad. aRniSnuli gegmis struqtura mocemulia winamdebare

angariSSi.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT.

teritoriebis kompleqsuri aRdgenis menejmentis detaluri gegma

saboloo saxiT, romelSic gaTvaliswinebuli iqneba yvela arsebuli

situacia, momzadebuli unda iqnes samSeneblo kontraqtoris mier.

damatebiTi moTxovnebi.

teritoriebis aRdgeniTi gegmebis Sesaxeb informacia miwodebuli unda

iqnes adgilobriv mmarTvelobiT da garemosdacviT organoebSi.

Semarbilebeli zoma # 8: samSeneblo narCenebiT gamowveuli

zemoqmedebis Semcireba.

yvela saxis narCenebis mier SesaZlo negatiur zemoqmedebis Serbilebis

mizniT, saWiroa samSeneblo samuSaoebis dawyebamde, rogorc

adgilobrivi, aseve regionalur mmarTvelobiT organoebTan moxdes im

adgilebis identifikacia, sadac SesaZlebelia ganTavsdes warmoqmnili

narCenebi, maTi saxeobebis Sesabamisad. amasTan gasaTvaliswinebelia, rom

moxdes narCenebis gadatanis gegma. narCenebis gadatanasTan dakavSirebiT

SesaZlebelia xelSekruleba gaformdes romelime qvekontraqtorTan.

narCenebis gadatanamde maTi droebiTi Senaxva unda xdebodes:

Page 59: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

toqsikuri da sayofacxovrebo narCenebis, specialur daxurul

sacavebSi, aucileblad cal-calke;

samSeneblo-sameurneo narCenebis mogroveba winaswar SerCeul

adgilebze, SesaZlebelia Riad;

narCenebis dasawyobeba da ganTavseba unda xdebodes “narCenebis

ganTavsebisa da menejmentis gegmis” mixedviT romlis struqturuli

monaxazi mocemulia winamdebare angariSSi.

moTxovnebi mSeneblis/kontraqtoris mimarT.

nebismieri saxis narCenebis usafrTxo ganTavsebaze pasuxismgebloba

ekisreba mSenebel kontraqtorsa da qvekontraqtorebs. narCenebis

ganTavsebasTan saWiro informacia kontraqtorma unda miiRos

adgilobrivi mmarTvelobiTi organoebidan.

Semarbilebeli zoma # 9: gruntisa da qvis karierebze

warmoebuli samuSaoebiT gamowveuli zemoqmedebis Semcireba

kontraqtorma unda Seasrulos Semdegi principebi:

proeqtis farglebSi gamoyenebul unda iqnes mxolod

garemosdacviTi uwyebis mier damtkicebuli arsebuli sabadoebi;

karierebis marTva (im aRdgeniTi samuSaoebis CaTvliT, romelic

xorcieldeba calkeuli samuSaoebis dasrulebis Semdeg) unda

xdebodes yvela Sesabamisi garemosdacviTi standartisa da

principis sruli dacviT;

karierebis ubnebis eqskavacia da am ubnebisa da mimdebare

teritoriebis aRdgena garemosdacviTi principebis sruli dacviT

da garemosdacviTi uwyebis, an saqarTvelos ekonomikuri

ganviTarebis saministros gzebis departamentis garemosdacviTi

zedamxedvelobis jgufis, an saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis

saministros gzebis departamentis saxeliT moqmedi mSeneblobis

zedamxedvelobis konsultantis moTxovnebis Sesabamisad unda

ganxorcieldes kontraqtorisTvis saboloo anazRaurebis

damtkicebasa da gadaxdamde;

Page 60: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

tranSeebis, axali sadrenaJo arxebisa da Semavseblebis sabadoebis

gaxsnis SemTxvevaSi gasaTvaliswinebelia Semdegi Semarbilebeli zomebi:

gruntis amoTxra, gatana da ganTavseba unda moxdes saqarTvelos

garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros

samarTlebriv dokumentebSi gansazRvrul teritoriebze. nebismier

SemTxvevaSi, es adgilebi daSorebuli unda iyos wylis nakadebidan,

sul mcire, 100 m-iT mainc;

eroziasTan brZolis meTodebis gamoyeneba, rogoricaa, mag.,

mcenareulobis dargva xelyofil niadagebze da a.S., arxebis

ferdobebsa da niadagebis dasawyobebis adgilebSi eroziuli

procesebis ganviTarebis Tavidan asacileblad. aseve

gasaTvaliswinebelia is principebi, romlebic gansazRvrulia mZime

metalebiT dabinZurebis Tavidan asacileblad.

xreSis amoReba:

xreSis amoRebisas gasaTvaliswinebelia Semdegi garemosdacviTi

moTxovnebi:

pirvel rigSi, garemosdacviTi TvalsazrisiT sasurvelia

eqspluataciaSi ukve myofi resursebis gamoyeneba, radgan amis

Sedegad ar moxdeba saeqskavacio ubnebis ricxvis zrda, xolo

kontroli da aRgdeniTi samuSaoebi ufro marTvadi gaxdeba.

im SemTxvevaSi, Tu aucilebelia xreSis amoRebis axali ubnis

gaxsna, unda Catardes kvleva mdinareTa kalapotebidan daSorebuli

sabadoebis gamosavlenad. am teritoriebze xreSis amoRebis

SemTxvevaSi uzrunvelyofil unda iqnes gamoyenebadi gruntis

dasawyobeba aRdgeniT samuSaoebSi maTi xelaxali gamoyenebis

mizniT. karieris sazRvrebi zustad unda iyos gansazRvruli.

mdinaris mxridan SenarCunebul unda iqnes saTanado manZili.

amoRebis siRrme damokidebulia ubnis maxasiaTeblebze da

eqspluataciis saxeze. masalebis amoReba wylis arsebuli donis

qvemoT nebadarTulia im SemTxvevaSi, Tu teqnikis sawvavi da sapoxi

zeTebi ar moxvdeba wyalSi, e.i. daaxloebiT 1 metris siRrmeze.

58.

Page 61: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

18. garemosdacviTi menejmentis gegma

garemosdacviTi menejmentis gegma Sedgeba ori ZiriTadi komponentisgan:

pirveli komponenti SemuSavebul iqna proeqtis farglebSi da Sedgeba

Semarbilebeli RonisZiebebisa (warmodgenilia angariSis me-16 TavSi) da

garemosdacviTi monitoringis gegmisagan (romelic angariSis winamdebare

TavSi aris warmodegenili cxrilis saxiT)

meore komponenti Sedgeba potencialis zrdisa da treningis gegmisa da,

aseve, sxvadasxva sakiTxebisaTvis (teritoriis kompleqsuri aRdgenis

marTva, garemos dabinZurebis Tavidan acilebis marTva, narCenebis marTva,

kulturuli memkvidreobis marTva, avariuli SemTxvevebis marTva)

SemuSavebuli garemosdacviTi menejmentis zogadi gegmebisagan (romelsac

zogjer "procedurebs" uwodeben). kontraqtoris SerCevamde am gegmebis

detalurad damuSaveba SeuZlebelia, radgan kontraqtorebs SeiZleba

hqondeT gansxvavebuli potenciali, iyenebdnen usafrTxoebisa da garemos

dacvis sxvadasxva procedurebs da hqondeT samuSaos warmoebis

gansxvavebuli gegmebi gzis konkretul ubanTan mimarTebaSi. amitom,

sasurvelia, mobilizaciis etapze gamarjvebulma kontraqtorma mWidrod

iTanamSromlos saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros

gzebis departamentTan calkeul ubnebTan dakavSirebuli konkretuli

detaluri garemosdacviTi menejmentis gegmebis SemuSavebis mizniT.

garemosdacviTi menejmentis detaluri gegmebi damyarebuli unda iyos:

gzS-s angariSSi mocemul Semarbilebel zomebze;

garemosdacviTi menejmentis zogadi gegmebze (gegmis

proeqtebze), romelTa miznebi da amocanebi mocemulia

winamdebare gzS angariSis TavSi “garemosdacviTi

menejmentis gegmebis momoxilva”;

kontraqtoris sakuTari samuSaos warmoebis gegmaze da

samSeneblo meTodebze gzis monakveTTan mimarTebaSi;

aRniSnul sqemas unda daerTos mSeneblobisa da eqspluataciis periodis

monitoringis angariSebi, sadac aRwerili iqneba, Tu rogor

ganxorcielda Semarbilebeli RonisZiebebi da ramdenad efeqturia isini.

es angariSebi SemuSavebul unda iqnes saqarTvelos ekonomikuri

ganviTarebis saministros gzebis departamentis garemosdacviTi

zedamxedvelobisa da monitoringis jgufebis mier winaswar dadgenili

59.

Page 62: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

formatiT da waredginos kontraqtis menejerebsa da maregulirebel

uwyebebs.

18. 1. garemosdacviTi moTxovnebis SesrulebisTvis saWiro

instituciuri potenciali

gzS-Si da garemosdacviTi menejmentis gegmebSi gansazRvruli garemosdacviTi moTxovnebis warmatebiT Sesasruleblad aucilebelia momaval kontraqtorsa da saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departaments (an saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis saxeliT moqmed samSeneblo/garemosdacviTi zedamxedvelobis konsultants) gaaCndes saTanado instituciuri potenciali, rac uzrunvelyofs samSeneblo samuSaoebis Sesabamisobas garemosdacviT moTxovnebTan.

rac Seexeba momaval kontraqtors: kontraqtoris kompetenturobis dadgena unda moxdes winawari SerCevisa da bidingis procesis dros garemosdacviTi menejmentisa da TviTkontrolis ganxorcielebis SesaZleblobebsa da gamocdilebasTan dakavSirebuli moTxovnebis safuZvelze. amgvari moTxovnebia: janmrTelobis dacvis, usafrTxoebisa da garemos dacvis sakiTxebis marTvis korporatiuli struqturis warmodgena, gzebis mSeneblobis/rekonstruqciis msgavsi proeqtebisaTvis SemuSavebuli/damtkicebuli konkretuli teritoriebis garemosdacviTi menejmentis gegmebis magaliTebis warmodgena, Sida garemosdacviTi zedamxedvelobis marTvis struqturis/TviTkontrolis gegmis aRwera. zogierT SemTxvevaSi proeqtis subieqts/klients (am SemTxvevaSi saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departaments) uxdeba damatebiTi zomebis miReba, mag. bideris zedamxedveloba da swavleba imisaTvis, rom uzrunvelyofil iqnes garemosdacviTi moTxovnebis Sesrulebis sasurveli done. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentma unda gansazRvros da gaTvalos is xarjebi da resursebi, romelic saWiroa gamarjvebuli bideris (im SemTxvevaSi, Tu biders aklia kompetencia) mier garemosdacviTi moTxovnebis Sesrulebis saTanado donis misaRwevad. mag., gamarjvebuli kontraqtoris treningi garemosdacviT sakiTxebSi, daxmareba konkretuli ubnebis garemosdacviTi menejmentis gegmebis momzadebaSi, daxmareba winasamSeneblo kvlevebSi da a.S. proeqtis subieqtis/klientis (saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti) kompetenturoba uzrunvelyofil unda iqnes kvalificiuri garemosdacviTi zedamxedvelobis konsultantis daqiravebis, an garemosdacviTi zedamxedvelobis, iseve, rogorc mTlianad garemosdacviTi menejmentis sistemis monitoringis sferoSi, sakuTari potencialis gazrdis gziT (mag., saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis garemosdacviTi zedamxedvelobisa da monitoringis jgufis Seqmnis saSualebiT). orive SemTxvevaSi samSeneblo samuSaoebis mimdinareobis procesSi garemosdacviTi moTxovnebisa da garemosdacviTi menejmentis gegmis Sesrulebis monitoringi unda ganxorcieldes saTanadod SemuSavebuli 60.

Page 63: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

garemosdacviTi zedamxedvelobis marTvis gegmis saSualebiT. es meqanizmi uzrunvelyofs saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis saxeliT (rogorc es gansazRvrulis kontraqtis pirobebSi) kontraqtoris (kontraqtorebis) saqmianobisa da garemosdacviTi menejmentisa da monitoringis gegmebis moTxovnebis Sesrulebis efeqtur zedamxedvelobas.

garemosdacviTi zedamxedvelobis marTvis gegma srulad unda Seesabamebodes mTlianad proeqtis zedamxedvelobis marTvis gegmas, romelsac dadgenil vadebSi SeimuSavebs saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti. garemosdacviTi menejmentis dazustebuli gegmebi warmoadgens proeqtis xarisxis kontrolis umniSvnelovanes elements da pasuxobs msoflio bankis principebs.

18. 2. zedamxedvelobis midgomebi

garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis zedamxedvelobis ganxorcielebis procesSi saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis garemosdacviTma jgufma unda gamoiyenos Semdegi midgomebi. zedamxedvelobis mizania uzrunvelyos msoflio bankis politikaSi, aseve garemosdacviTi menejmentis gegmebsa da gansaxlebis samoqmedo gegmebSi gansazRvruli garemosdacviTi da socialuri zemoqmedebebis Semarbilebeli zomebis umaRles doneze Sesruleba.

potencialis zrdis sawyis etapze saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentsa da kontraqtorebs SesaZloa ar gaaCndeT Tanamedrove meTodebisa Tu standartebis gamoyenebis unar-Cvevebi. amitom zemoqmedebebis Serbilebis procesi unda iyos rac SeiZleba martivi da mkafiod gansazRvruli da iTvaliswinebdes kvalifikaciis mudmiv amaRlebasa da swavlebas.

samuSaoebis yovedRiuri zedamxedveloba unda ganaxorcielon saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis proeqtis jgufis garemosdacviT sakiTxebze da adgilobriv mosaxleobasTan urTierTobaze pasuxismgebelma TanamSromlebma. garemosdacviT sakiTxebze pasuxismgebeli TanamSromlebi uSualo kontaqtSi iqnebian samuSao ubanze arsebuli kontraqtoris menejmentis yvela safexurTan. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentma unda gamoyos/daiqiraos saTanado kadrebi samuSao ubnebis inspeqtirebisaTvis. inspeqtorebma kontraqtorTan erTad unda uzrunvelyon gadaudebeli Semarbilebeli zomebis miReba adgilze. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis inspeqtorebi unda imyofebodnen yvela sareabilitacio ubanze mTeli samuSao dRis ganmavlobaSi, maSin, rodesac garemosdacviT sakiTxebze pasuxismgebeli TanamSromlebi imoZraveben erTi ubnidan meoreze, raTa darwmundnen, rom yvela ubani imyofeba saTanado zedamxedvelobis qveS.

61.

Page 64: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis garemosdacviT da socialur sakiTxebze momuSave TanamSromlebi aRricxaven da daafiqsireben darRvevebs, Cveulebriv, cifruli fotoaparatisa da Canawerebis saSualebiT, ubanze pasuxismgebel menejers dauyovnebliv ganusazRvraven amocanas prevenciuli/ gamosasworebeli RonisZiebebis miTiTebiT da daadgenen dros/TariRs amocanis Sesasruleblad. dadgenili vadis Semdeg inspeqtorebi dabrundebian ubanze da Seamowmeben, ramdenad Sesrulda prevenciuli Tu gamosasworebeli RonisZiebebi da gamosworda Tu ara mdgomareoba. dokumentacia da angariSi nebismieri xasiaTis (dadebiTi Tu uaryofiTi) gatarebuli RonisZiebis Sesaxeb unda momzaddes yoveldRiurad, Semdeg dRes dagegmili inspeqtirebis dawyebamde.

informacias proeqtSi mimdinare yoveldRiuri movlenebis Sesaxeb proeqtis xelmZRvaneloba unda iRebdes garemosdacviT sakiTxebze da adgilobriv mosaxleobasTan urTierTobaze pasuxismgebeli TanamSromlebis yoveldRiuri angariSebidan, sadac mokled aris aRwerili maTi dakvirvebebi da momxdari movlenebi. TiToeuli faqti unda iyos dokumentirebuli da fotografirebuli imisda mixedviT, Tu ramdenad seriozuli iyo esa Tu is movlena. proeqtis xelmZRvaneloba uSualod ar unda monawileobdes ubnebis marTvaSi, riTac Tavidan iqneba acilebuli gadawyvetilebis miRebis da/an mSeneblobis procesis garTuleba da Seneleba. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis proeqtis xelmZRvanelobam unda uzrunvelyos ubnebze kompetenturi, mcodne da pasuxismgeblobis grZnobis mqone TanamSromlebis (inspeqtorebis) daniSvna. inspeqtorebs unda SeeZloT adgilze gadawyvetilebebis damoukideblad miReba, magram garkveuli SemTxvevebis gamoklebiT. Tu saqme exeba iseT mniSvnelovan sakiTxs, rogoricaa mSeneblobis Sewyvetis Taobaze brZanebis gacema, inspeqtorebma gadawyvetilebis miRebamde konsultacia unda gaiaron xelmZRvanelobis ufro maRal doneze. miuxedavad amisa, inspeqtorebs unda hqondeT imis uflebamosileba, rom SeaCeron calkeuli samuSaoebi, an ubanze mimdinare saqmianobis garkveuli komponentebi, im SemTxvevaSi, Tu dadasturdeba, rom samuSaoebisa Tu saqmianobis gagrZelebam SeiZleba gamoiwvios garemosdacviTi Tu socialuri xasiaTis seriozuli problemebi. ubnebze mimdinare samuSaoebi asaxuli unda iyos yoveldRiur angariSebSi.

garemosdacviT da socialur sakiTxebze momuSave TanamSromlebi angariSvaldebulebi arian saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis mier daniSnuli garemosdacviTi menejeris winaSe. garemosdacviTi menejeri garemosdacviT da socialur sakiTxebze momuSave TanamSromlebisagan miRebuli yovedRiuri angariSebis safuZvelze Seadgens inspeqtirebis dRiur angariSs da warudgens mas proeqtis menejersa da mSeneblobis menejers, aseve is am angariSs Caabarebs saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis dokumentebis kontrolis centrs. garemosdacviTi menejeri Tavadac ecnoba ubnebze arsebul situacias Sesabamis inspeqtorebTan erTad ubnebis monaxulebis gziT (monawileobas iRebs 62.

Page 65: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

ubnebis inspeqtirebaSi rac SeiZleba ufro xSirad, sul mcire kviraSi samjer).

garemosdacviTi menejeri unda darwmundes, rom ubanze momuSave inspeqtorebi saTanado yuradRebas aqceven garemosdacviTi menejmentis gegmebsa da gansaxlebis samoqmedo gegmebSi asaxul yvela sakiTxs. yoveldRiur angariSebSi aRweril mniSvnelovan an gadauwyvetel sakiTxebs garemosdacviTi menejeri gadaitans yovelkvireul angariSSi da Sesabamis kontraqtorTan Sexvedris daniSvnamde am angariSebs warudgens saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis proeqtis menejersa da mSeneblobis menejers. saWiroebis SemTxvevaSi yovelkvireul Sexvedrebze kontraqtorisTvis wardgenili yovekvireuli angariSebis ZiriTadi punqtebi Tan unda erTvodes am Sexvedrebis oqmebs informaciis swrafi gavrcelebisa da maTze gadaudebeli reagirebis mizniT. Cveulebriv, es aris angariSebi, romlebic exeba mudmivad ganmeorebad an ubnebis inspeqtorebis ZalebiT gadauwyvetel SemTxvevebs. yovelkvireul da yovelTviur angariSebSi aseve asaxuli unda iyos xelmZRvanelobis doneze ganxorcielebuli saqmianobebic.

zedamxedvelebis yvela jgufs unda hqodes, sul mcire, erTi maRali xarisxis fotoaparati, romelic dauyovnebliv daafiqsirebs nebismier darRvevisa da daurRvevlobis faqts. jgufis TiToeul wevrs unda gaaCndes piradi dacvis standartuli da srulyofili aRWurviloba da mudvivad atarebdes mas saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamentis piradi usafrTxoebis procedurebis Sesabamisad.

ubanze momuSave TiToeuli inspeqtori aRWurvili unda iyos mcire radiusze moqmedi (3-4 km) radiomimRebiT, raTa mas hqondes swrafi da saimedo kavSiros damyarebis SesaZlebloba ubanze yofnis dros. garemosdacviT da socialur sakiTxebze momuSave TanamSromlebs aseve unda hqondeT portatuli kompiuteri, aRWurvili, sul mcire, erTi 3-4 m rezoluciis mqone GPS-iT, GIS kompiuteruli programiTa da detaluri rukebiT, rac maT miscems ubnebze swrafi orientaciis saSualebas, aseve darRvevebis sivrciTi aRweris, dafiqsirebisa da maTze dakvirvebebis Canawerebis gakeTebis SesaZleblobas Semdgomi samagido kvlevebisaTvis.

saWiroebis SemTxvevaSi garemosdacviT da socialur sakiTxebze momuSave TanamSromlebs SeuZliaT moiTxovon ufro sruli da rTuli teqnikuri aRWurviloba (rogoricaa ufro maRali rezoluciis GPS an sxvadasxva saxis dabinZurebis monitoringisaTvis saWiro aRWurviloba) seriozuli darRvevebis Sedegebis monitoringisaTvis. aseTi aRWurvilobis/ momsaxurebis miReba/daqiraveba SesaZlebelia mesame mxaris saxiT, profesiuli wyaroebidan. 63.

Page 66: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

18. 3. garemosdacviTi da socialuri menejmentis procedurebis mimoxilva

garemosdacviTi menejmentis sisitemis efeqtiani ganxorcieleba damokidebulia garemosdacviTi da socialuri menejmentis gegmebis SemuSavebasa da ganxorcielebaze.

garemosdacviTi da socialuri menejmentis gegmebi qvemoTmoyvanili cxrilSia Sejamebuli. gegmebi aRwerilia maTi miznisa da amocanebis, Sesrulebis mosalodneli vadis, aseve gegmis SemuSavebasa da ganxorcielebaze pasuxismgebeli mxaris (kontraqtoris) gaTvaliswinebiT.

operatoro kompania ganixilavs da daamtkicebs kontraqtoris mier SemuSavebul gegmebs. SemdgomSi gegmebis Sesrulebaze pasuxismgebeli iqneba mSenebeli kontraqtor xolo gegmebis Sesrulebis Semowmeba da monitoringis funqcia eqneba operatorTa kompania.

proeqtis Sesabamisi garemosdacviTi menejmentis procedurebis

CamonaTvali

# gegmis

saxelwodeba

miTiTeba

dokumentSi

gegmis mizani da amocanebi

Sesrulebis TariRi pasuxismgebloba gegmis

SemuSavebasa da Sesrulebaze

1

transportis moZraobis marTvis gegma

18.3.1.

aRniSnul gegmaSi gansazRvrulia RonisZiebebi raTa saTanadod iqnes marTuli transportis moZraoba da usafrTxoeba da, aseve transportis moZraobiT gamowveuli potenciuri zemoqmedeba.

samSeneblo samuSaoebis fazis dawyebamde kontraqtorma unda SeimuSaos da daamtkicos transportis moZraobis da usafrTxoebis detaluri gegma saboloo saxiT;

mSeneblobis kontraqtors ekisreba pasuxismgebloba mSeneblobis etapze saboloo saxiT damtkicebuli detaluri gegmis mixedviT gansaxorcielebeli moTxovnebis Sesrulebaze;. Sesrulebis kontroli unda ganaxorcielos gzebis departamentma

2

teritoriis kompleqsuri aRdgenis Semajamebeli gegma

18.3.2

aRniSnul Semajamebel gegmaSi gansazRvrulia RonisZiebebi, romlebic kontraqtorma unda Seasrulos, raTa ganaxorcielos mSeneblobiT

mSeneblobis kontraqtorebma am nawilSi warmodgenili gegmis proeqtis mixedviT samSeneblo samuSaoebis dawyebamde unda SeimuSaos da daamtkicos teritoriebis

mSeneblobis kontraqtors ekisreba pasuxismgebloba mSeneblobis dawyebamde, damtkicebuli gegmis moTxovnebis safuZvlebze xelyofili teritoriebis srulfasovnad aRdenaze;

Page 67: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

dazianebuli teritoriebis aRdgena - eroziis kontrolis, mcenareuli safaris aRdgenis, biologiuri pirobebis aRdgenis da sxva RonisZiebebis CaTvliT

kompleqsuri aRdgenis detaluri gegma saboloo saxiT.

Sesrulebis kontroli unda ganaxorcielon gzebis departamentma da garemos dacvis saministros adgilobrivma garemosdacviTma samsaxurma.

3

landStafis harmonizaciismarTvis gegma 18.3.4

aRniSnul gegmaSi mocemulia RonisZiebebi da sxva sakiTxebi, romelic kontraqtorma unda Seasrulos konkretuli obieqtis mxedvelobaSi miRebiT, raTa saTanadodo iqnes daculi mSeneblobis dawyebamde arsebuli landSaftebis harmoniuloba.

mSeneblobis kontraqtorma proeqtis mixedviT, samSeneblo samuSaoebis dawyebamde unda SeimuSaos da daamtkicos landStafis harmonizaciis marTvis gegma saboloo saxiT. SesaZlebelia koreqtivebis Setana samuSaoTa msvlelobis procesSi. aRniSnuli gegma SeTanxmebuli unda iqnes gzebis departamentTan da adgilobriv mmarTvel organoebTan

saboloo saxiT SeimuSvebuli da damtkicebuli gegmis mixedviT kontraqtorma landStebi dagegmarebis sferoSi momuSave eqspertebTan erTad unda ganaxorcielos gegmiT gaTvaliswinebuli moTxovnebi. Sesrulebis kontroli unda ganaxorcielon gzebis departamentma da adgilobrivi mmarTvelobis organoebma.

4

garemos dabinZurebis Tavidan acilebis marTvis gegma da narCenebis marTvis gegma

18.3.5 18.3.6.

mSeneblobis kontraqtorisa da gzebis departamentis mier RonisZiebebis dasaxva, raTa uzrunvelyofil iqnes garemos dabinZurebis SesaZleblobis Semcireba an Tavidan acileba.

mSeneblobis kontraqtorma mowveul qvekontratorebTan erTad samuSaoTa dawyebamde SemuSavebuli da damtkicebuli gegmis mixedviT unda ganaxorcielon narCenebis marTvis gegmisa da dabinZurebis prevenciis gegmiT moTxovnili yvela piroba. orive ggegmis Sedgenisas mxedvelobaSi unda iuos miRebuli obieqtze gasaxorcielebeli saqmianobidan gamomdinare yvela aspeqti.

dabinZurebis prevenciisa da narCenebis marTvis damtkicebuli gegmebis mixedviT yvela sakiTxis gadawyveta ekisreba mSeneblobis kontraqtors. gzebis departamentma unda ganaxorcielos perioduli Semowmeba gegmis SesrulebasTan dakavSirebiT.

Page 68: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

5

avariebze reagirebis marTvis gegma

18.3.7

mSenebelma kontraqtorma samSeneblo samuSaoebis fazisaTvis unda SeimuSaos aRniSnuli gegmebi masSi asaxuli konkretuli RonisZiebebis miTiTebiT. mniSvneloavania, rom uzrunvelyofili unda iqnes aseve gauTvaliswinebeli SemTxvevebis saTanado marTava.

aRniSnulTan dakavSirebiT kontraqtoris mier SemuSavebuli da damtkicebuli unda iqnas aRniSnuli gegma saboloo saxiT. kontraqtorma am gegmaze dayrdnobiT unda Seasrulon yvela gatvaliswinebuli miTxovna.

mSeneblobis etapze kontraqtors ekisreba pasuxismgebloba saboloo saxiT damtkicebuli gegmiT gaTvaliswinebul yvela sakiTxis mogvarebasa da mis Sesrulebaze. gzebis departamentma unda ganaxorcielos perioduli kontroli gegmiT gaTvaliswinebuli samuSaoTa Sesrulebaze.

8

kulturuli Zeglebis marTvis gegma

18.3.8

mSeneblobis kontraqtorisa da gzebis departamentis mier RonisZiebebis dasaxva, raTa uzrunvelyofil iqnes kulturul Zeglebze zemoqmedebis Semcireba. gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos miwis samuSaoebis dros moulodneli arqeologiuri aRmoCenebisTvis gankuTvnil procedurebs (chance findings)

mSeneblobis kontraqtorma mowveul arqeolog qvekontratorTan erTad samuSaoTa dawyebamde SemuSavebuli da damtkicebuli gegmis mixedviT unda ganaxorcielon yvela saWiro RonisZieba raTa Semcirdes arsebul kulturul monumentebze zemoqmedeba, aseve daculi iyos moulodneli arqeologiuri aRmoCenis procedurebi miwis samuSaoebis dros.

saboloo saxiT SeimuSvebuli da damtkicebuli gegmis mxedvelobaSi miRebiT kontraqtorma ZeglTa dacvis sferoSi momuSave eqspertebTan erTad unda ganaxorcielos gegmiT gaTvaliswinebuli moTxovnebi. Sesrulebis kontroli unda ganaxorcielos departamentma da saqarTvelos ZeglTa dacvis saxelmwifo uwyebam.

18. 3. 1. transportiT moZraobis marTvis gegmis monaxazi

transportis moZraobis marTvis gegmis saWiroeba gamoixateba imaSi, raTa minimumamde iqnes dayvanili garemoze da adgilobriv mosaxleobaze saavtomobilo gzis igoeTi-sveneTis monakveTis farglebSi mimdinare samSeneblo samuSaoebiT gamowveuli negatiuri zemoqmedeba, kerZod samuSao obieqtTan misasvleli gzebis mimdebared mcxovrebTa Sewuxeba da aseve sazogadoebrivi da kerZo qonebis (saxnav-saTesi da saZovari miwebi, saxlebi da sxva) da bunebrivi garemos dazianebis Tavidan acileba. transportis moZraobis marTvis xelSewyobis mizniT mSenebeli kontraqtoris mier unda SemuSavdes specialur sakiTxTan dakavSirebuli 66.

Page 69: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

Semdgomi moTxovnebi:

samSeneblo proeqtis zemoqmedebis qveS moqceuli mosaxleobis informireba proeqtis ganxorcielebasTan dakavSirebuli transportis moZraobis Sesaxeb, moZraobiT gamowveuli uaryofiTi zemoqmedebis da potenciuri saCivrebis mogvarebis SesaZleblobebis Sesaxeb.

saWiroebis SemTxvevaSi SezRudvebis dadgena proeqtTan dakavSirebul satransporto saSualebaTa zomebze, raodenobaze, moZraobis marSrutze, sixSireze da droze, raTa minimumamde iqnes dayvanili zemoqmedeba mosaxleobasa da mimdebare garemoze sadac ki SesaZlebelia.

proeqtTan dakavSirebuli satransporto moZraobiT gamowveuli riskfaqtorebis kontroli, siCqaris limitis, mZRolebis specialuri momzadebis, mgzavrobaTa marTvis da Sesabamisi sagzao niSnebis gamoyenebiT.

garemoze negatiuri zemoqmedebis Semcireba gamonabolqvebis specialuri kontroliT, satransporto saSualebaTa maRali xarisxis teqnikuri momsaxureobiT, Sesabamisi standartebis (maT Soris xmauris limitis da gansazRvruli samuSao saaTebis) dacviT.

transportis moZraobis marTvis gegmis efeqturobis ganxilva da saWiroebis SemTxvevaSi gamoyenebuli Semarbilebeli zomebis Sesworeba.

zemoTxsenebuli miznebis misaRwevad transportis moZraobis gegmaSi yuradReba unda gamaxvildes Semdegze:

satransporto saSualebaTa zomebze da maTi moZraobis ganrigze;

moZraobis adgilobrivi procedurebze;

mZime tvirTebis gadatanasTan dakavSirebuli satransporto saSualebebis aucilebeli raodenobis da tipis aRweraze;

adgilobriv mosaxleobasTan kavSirze;

transportis moZraobasTan dakavSirebul saCivrebis marTvasa da Sesabamis sakiTxTa gadawyvetaze;

proeqtiT gansazRvrul samuSao teritoriebis garda sxva teritoriebze SeRwevis SezRudvaze;

gzebis gamtarunarianobis dadgenasa da damtkicebuli marSrutebis gansazRvraze satransporto saSualebaTa gansakuTrebuli kategoriebisaTvis;

proeqtiT dadgenili zRvruli siCqaris mkacrad dacvaze;

mZRolebTan Casatarebeli moklevadiani treiningze garemos dacvisa da usafrTxoebis sakiTxebSi;

mgzavrobis marTvis dagegmvaze;

Page 70: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

xmauriani samuSaoebis Sesaxeb adgilobrivi mosaxleobis informirebis proceduraze.

obieqtze nebismieri samuSaos dawyebamde kontraqtorma unda SeimuSavos proeqtisaTvis Sesabamisi satransporto saSualebebis moZraobis marTvis gegma, romelic moicavs rogorc kontraqtoris aseve gzebis departamentis transportirebis procedurebs samSeneblo samuSaoebis mimdinareobis ganmavlobaSi. kontraqtors aRniSnul saqmianobaSi zedamxedveloba da kontroli unda gauwios departamentma.

mSeneblobis kontraqtorma unda moamzados yovelkvireuli angariSebi, romelSic warmodgenili iqneba transportis moZraobis marTvis gegmis Sesrulebis monitoringuli monacemebi. gzebis departamentis menejeri valdebuli iqneba periodulad Seamowmos kontraqtoris saqmianoba satransporto saSualebebis moZraobis marTvis gegmebis SesrulebasTan dakavSirebiT.

rogorc wina TavSia aRniSnuli, kontraqtori pasuxismgebelia transportis moZraobis marTvis saboloo gegmis Sedgenisa da Sesrulebaze. SesaZlebelia gansakuTrebiT rTul situaciaSi saWiro gaxdes damatebiTi kadrebis mowveva, romelmac unda daareguliros urTierToba mosaxleobasTan.

18. 3. 2. teritoriis kompleqsuri aRdgenis gegmis monaxazi

zemoqmedebis qveS namyofi teritoriebis kompleqsuri aRdgeniTi samuSaoebis Semajamebeli gegma iTvaliswinebs im principebsa da miznebs, romelic saWiroa samuSaoTa warmoebis teritoriaze saqmianobis Sedegad ekologouri da geologiuri pirobebis mixedviT darRveuli miwebis reabilitaciisaTvis. samSeneblo samuSaoebis sruli saxiT damTavrebamde winaswar rTulia yvela im teritoriis xarisxobrivi da raodenobrivi Sefaseba, romelic moyveba aqtiuri zemoqmedebis zonaSi. aRniSnulis mxedvelobaSi miRebiT, samuSaoTa mwarmoebelma kontraq-torma unda SeimuSavos specialuri meTodika da procedurebi zemoq-medebis qveS moqceuli teritoriebze aRdgeniTi samuSaoebis ganxor-cielebisTvis detaluri samoqmedo gegmis saxiT. kompleqsuri aRdgeniTi samuSaoebis Semajamebelma gegmam unda gansazRvros gansaxorcielebeli RonisZiebebi da pasuxismgeblobebi, raTa SesaZlebloba mieces Seadginos rigiToba miznis misaRwevad, aRniSnuli Tavis mxriv gulisxmobs:

niadagis zeda fenis dacvas;

saavtomobilo gzis derefnis farglebSi zemoqmedebis qveS moqceuli miwebis stabilizebas;

saWiroebis SemTxvevaSi florisa da faunis Dhabitatebis aRdgenas;

moxsnili Warbi gruntis gatanas an gaSlas;

68.

Page 71: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

mTian nawilSi ganapira ferdobebis WriT gamowveuli zemoqmedebis Tavidan acilebas;

kontraqtorma unda Seadginos kompleqsuri aRdgenis Semajamebeli detaluri gegma, maT Soris: meTodologia, eroziis mimdinareobisa da sxva sareabilitacio samuSaoebis aRweriT, aseve Catarebul samuSaoTa inspeqtirebis gegma. zemoTdCamoTvlili gegma damtkicebuli unda iyos gzebis departamentis garemosdacviTi menejeris mier.

departamentis warmomadgenelma periodulad unda Seamowmos kontraqtoris mier ganxorcielebeli samuSaoTa xarisxi da srulyo-fileba.

saqmianobisTvis gansazRvrul teritoriaze arsebuli fonuri monacemebis aRweriTi angariSi momzadebuli unda iqnes samuSaoTa dawyebamde kontraqtoris mier gzebis departamentis garemosdacviTi samsaxuris warmomadgenelTan SeTanxmebiT. angariSSi dasabuTebuli unda iyos yvela konkretuli teritoriebisaTvis saWiro aRdgeniTi samuSaoebis aucileblobis sakiTxi. samuSaoTa damTavrebis Semdeg kontraqtoris mier momzaddeba Catarebul aRdgeniTi samuSaoebTan dakavSirebuli angariSi. aRdgeniTi samuSaoebis Catarebis srulyofilebas gansazRvravs gzebis departamentis warmomadgeneli uflebamosili piri.

kontraqtori pasuxismgebelia damtkicebuli kompleqsuri aRdgeniTi saboloo saxis gegmiT gaweril samuSaoebis srulfasovan Sesrulebaze. im SemTxvevaSi Tu samuSaoTa mimdinareobisas warmoiqmneba garTulebuli situaciebi, romlis drosac saWiro iqneba damatebiTi resursebis mobilizireba, kontraqtori valdebulia TviTon uzrunvelyos maTi moZieba.

18. 3. 3. landSaftis harmonizaciis gegmis monaxazi

im SemTxvevaSi, Tu samuSaoTa warmoebisas mosalodnelia arsebuli landSaftis mniSvnelovani darRveva, kontraqtorma mis mier mowveul specialist konsultantebTan erTad unda SeimuSavos landSaftis marTvis gegma saboloo saxiT. aRniSnul gegmaSi asaxuli unda iqnas meTodologia da procedurebi, romlebic aRweren landSaftze zemoq-medebis Semcirebis moTxovnaTa Sesrulebis process. qvemod moyvanilia landSaftis marTvis gegmis miznebia:

samuSaoTa mimdinareobisas, romlis farglebSic gaTvaliswinebulia igoeTisa da SavSvebis alternatiuli axali monakveTis gayvana gasxvisebis derefnis farglebSi SesaZlebelia darRveuli iqnes xedi. landSaftis marTvis gegmam unda uzrunvelyos xedis darRvevis minimumamde dayvana iseTi zomebis safuZvelze,

70.

Page 72: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

rogoricaa mimdebare teritoriebis terasireba, sawyisi konturis aRdgena da kompleqsuri aRdgeniTi gegmis ganxorcieleba;

saavtomobilo gzis wrfivi xasiaTidan gamomdinare landSaftze zegavlenis minimumamde dayvana iseTi zomebis gamoyenebiT, rogoricaa ganapira ferdobebis gverdis avla, aseve SesaZleblobis farglebSi xeebis zolis Wris Tavidan asacilebeli pirobebis Seqmna;

landSaftis marTvis gegmiT gaTvaliswinebuli gansaxorcielebuli zomebis Sefaseba, zegavlenis Semcirebis monitoringisa da misi ganxilvis safuZvelze.

landSaftis marTvis gegmis ganxorcielebaze pasuxismgebloba evaleba kontraqtors. gegmis Sesrulebis efeqtianobis (sisrulesa da xarisxs) kontrolis ganaxorcieleba ki gzebis departaments.

mSenebelma kontraqtorma operator kompania yovelkvireulad unda warudginos landSaftis marTvis gegmasTan Sesabamisobis angariSi. samuSaoTa damTavrebis Semdeg operatori kompaniis mier unda ganxorcieldes landSaftis harmonizaciis gegmis Sesrulebis kontroli.

kontraqtori pasuxismgebelia landSaftis marTvis gegmisaTvis aucilebeli ZiriTadi resursebis uzrunvelyofaze. damatebiTi moTxovnis SemTxvevaSi, gzebis departaments SeuZlia SesTavazos kontraqtors gamocdilebis gaziareba specialist-konsultantis SerCevis gziT.

18.3.4. dabinZurebis Tavidan acilebis marTvis gegmis monaxazi

kontraqtoris mier SemuSavebuli unda iqnes dabinZurebis Tavidan acilebis marTvis detaluri gegma winamdebare TavSi asaxuli moTxovnebisa mxedvelobaSi miRebiT. detalurad unda iyos aRwerili, Tu rogor moxdeba winamdebare proeqtTan dakavSirebuli atmosferuli haeris, niadagis an wylis dabinZurebiT gamowveuli zemoqmedebis Tavidan acileba da/an Semcireba. qvemoT mocemulia gegmis sakiTxebi, romelTa gaTvaliswinebiT kontraqtorma unda Seadginos misi saboloo detaluri varianti. aseTi saxiT SemuSavebul gegmas amtkicebs gzebis departamenti. qvemoT CamoTvlilia dabinZurebis Tavidan acilebis marTvis gegmis Semadgeneli komponentabi:

savaraudo damabinZurebeli agentebis dadgena;

konkretuli winadadebebis miwodeba sasawyobo teritoriebis miwayriliT dacvisaTvis;

procedurebi damabinZurebeli agentebis transportirebis, damuSavebis, Senaxvisa da gamoyenebisaTvis.

71.

Page 73: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

sawvaviT gasamarTi obieqtis garemosdacviTi moTxovnebis pirobebis proceduruli uzrunvelyofa.

niadagsa da wyalSi navTobproduqtebis daRvrisa da misi Tavidan acilebis RonisZiebebis aRwera;

wylis resursebis dacva.

transportis moZraobiT gamowveuli zemoqmedebis mogvareba.

dabinZurebis Tavidan acilebis marTvis gegmis ZiriTad aspeqts saxifaTo narCenebis gankargva warmoadgens. winamdebare proeqtisaTvis mniSvnelovania aseve samSeneblo samuSaoebis Seuferxebeli warmoebisaTvis saWiro sawvav-sapoxi masaliT gamarTvis da misi dasawyobebis sakiTxebi.

aRniSnulTan dakavSirebiT aucilebelia specialuri sagangebo procedurebis SemuSaveba. saxifaTo masalebs samuSaoTa mimdinareobisas ZiriTadad navTobproduqtebi (dizelis sawvavi da sapoxi zeTebi) warmoadgenen. maTTan dakavSirebiT specialuri damaxasiaTebeli procedurebi moicavs zomebs, romlebic uzrunvelyofen Semdegs:

sawvav-sapoxi masalebiT gamarTvis da Snaxvis adgilebis proeqti unda moicavdes potenciuri daRvrebis sawinaaRmdego zomebs maT minimumamde dasayvanad an Tavidan asacileblad droebiT ganTasvsebul avzebs unda hqondes drenaJis mqone wveTovana;

avzebze mowyobili unda iqnes donis indikatori;

sawvav-sapoxi masalebi ar unda inaxebodes mdinaris kalapotis an gruntis wylebis aqtiurobis zonaSi;

avzebis an sawvavmzidebis ganTavsebis teritoria unda SemoRobil iqnes raTa SeuZlebeli iyos operatoris garda sxva piris moxvedra Siga teritoriaze.

obieqtze nebismieri samuSaos dawyebamde kontraqtorma unda SeimuSavos dabinZurebis Tavidan acilebis marTvis gegma. igi pasuxismgebeli iqneba dabinZurebis Tavidan acilebis gegmis ganxorcielebisa da misi efeqtianobis Semowmebaze. kontraqtoris muSaobis kontroli evaleba gzebis departaments.

gegma momzaddeba mSeneblobis dawyebamde da masSi detalurad unda iqnes aRwerili dabinZurebis Tavidan acilebis yvela saWiro zomebi. kontraqtorma gzebis departaments yovelkvireulad unda warudginos gegmis Sesrulebis Sesabamisobis angariSi. departaments ufleba aqvs nebismier dros Seamowmos gegmis SesrulebasTan dakavSirebuli sakiTxebi.

gansakuTrebiT garTulebul situaciebSi SeiZleba saWiro gaxdes damatebiTi resursebis mozidva. aseTi situacia SeiZleba warmoiSvas navTobproduqtebis daRvrisas. aseT SemTxvevaSi saWiro damatebiTi

Page 74: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

resursebis moZiebis sakiTxs erToblivad gadawyveten kontraqtori dagzebis departamenti.

18.3.5. narCenebis marTvis gegmis monaxazi

narCenebis marTvis gegma SemuSavebuli unda iqnes am proeqtis mSeneblobis fazisaTvis. rac Seexeba saeqspluatacio fazas igi SemuSavebuli iqneba Tbilisi-senaki-leseliZis mTeli trasisaTvis. samSeneblo samuSaoebis dawyebamde, kontraqtors moeTxoveba mSeneblobis konkretuli samuSaosaTvis gaTvaliswinebuli narCenebis marTvis detaluri gegmis SemuSaveba. SesaZloa gzebis departamentma kontraqtoris mier narCenebis gatanis sakiTxTan dakavSirebiT gamoiyenos romelime mesame mxaresTan gaformebuli xelSekruleba.

narCenebis marTvis gegmis mizans warmoadgens:

proeqtiT gaTvaliswinebuli, rogorc mSeneblobiTi samuSaoebis mimdinareobisas, aseve samuSaoebis damTavrebisa da eqspluataciaSi gaSvebis fazebis ganmavlobaSi warmoqmnili narCenebis transportirebis, damuSavebisa da gatanis sakiTxebis SesabamisobaSi moyvana qveyanaSi arsebul sxvadasxva instruqciebTan da wesebTan;

narCenebis marTvis, gatanis, damuSavebisa da ganTavsebis procesis TviTeuli Semadgeneli nawilisaTvis momqmedi meTodologiis mxedvelobaSi miReba da gamoyeneba;

saWiroebis SemTxvevaSi narCenebis transportirebisa da Semdgom ganTavsebasTan dakavSirebiT, romelime mesame mxaresTan xelSekrulebis gaformeba;

narCenebis raodenobis minimumamde Semcirebis mizniT SesaZlo sxvadasxva saxis meTodebisa da gzebis moZieba da gamoyeneba;

proeqtis menejerebisa da kontraqtorebis mimarT am sakiTxebis garSemo mkacri yuradRebis valdebulebis dakisreba;

mSeneblobis mimdinareobis procesSi warmoqmnili narCenebis droebiTi usafrTxo Senaxva maT saboloo ganTavsebamde specialurad gamoyofil adgilebSi, amasTan mxedvelobaSi iqnas miRebuli, rom aseTi adgilebi SerCeuli unda iqnes xelovnur da bunebriv wyalsatevebidan da wyalSemcveli fenebidan daSorebiT;

ar iqnes daSvebuli narCenebis ukontrolo (unebarTvo) wva an niadagSi maTi Camarxva;

narCenebis marTviT gaTvaliswinebuli pirobebis dacvaze monitoringuli da SemowmebiTi procedurebis SemuSaveba;

narCenebis miwisqveSa ganTavsebis yvela potenciuri adgili, aseve narCenebis mocilebis yvela gegma daeqvemdebaros garemosdacviT ganxilvas da garemosdacviTi riskis Sefasebas;

73.

Page 75: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

ZiriTadi pasuxismgebloba narCenebis gatanis procedurebze ekisrebaT mSenebel kontraqtors partnior qvekontraqtorebTan erTad.

Tavisi pasuxismgeblobis Sesrulebis mizniT kontraqtori valdebulia uzrunvelyos:

narCenebis gamtan qvekontraqtorebs mosTxovos narCenebis damuSavebisa da gatanis procesSi iseTi aRWurvilobis gamoyeneba, romelic daakmayofilebs momqmedi standartebisa da wesebis moTxovnebs;

narCenebis regulirebis sakiTxebSi dasaqmebuli specialistebis treningis Catareba, rac iTvaliswinebs narCenebis minimizaciis, maTTan Sesabamisi mopyrobis da saTanado Senaxvis pirobebis codnas;

zemodCamoTvlili sakiTxebis Sesrulebis Semowmebas.

narCenebis marTvis gegmis monitoringi moxdeba mSeneblobis dawyebamde da mSeneblobis damTavrebis Semdeg _ periodulad, rac Seexeba kontrols gegmis SesrulebasTan dakavSirebiT igi unda ganaxorcielos gzebis departamentma.

narCenebis marTvis detaluri procedurebi gulisxmobs, rom unda arsebobdes narCenebis zusti aRwerilobis Semcveli satvirTo zeddebulebi. aseTi dokumenti Tan unda axldes narCenebs maTi saboloo ganTavsebis punqtamde. aRniSnuli SesaZleblobas iZleva raTa gakontroldes Sesrulebuli operaciebi. proeqtis obieqtze dasaqmebuli yvela TanamSromeli gaivlis narCenebis gankargvasTan dakavSirebul specialur sainformacio treinings.

narCenebis regulirebasTan dakavSirebuli aspeqtebi romelic moicavs adgilmdebareobis miTiTebas, savaraudo zemoqmedebis, Semarbilebeli RonisZiebebis da maTi monitoringis sixSires, asaxulia aseve “garemosdacviTi monitoringis” cxrilSi.

18.3.6. avariul SemTxvevebze reagirebis gegmis monaxazi

kontraqtorma mSeneblobis fazisaTvis unda SeimuSavos da ganaxorcie-los avariul SemTxvevebze reagirebis gegma, romelic gzis igoeTi-sveneTis monakveTze samSeneblo samuSaoebis mimdinareobis procesSi SesaZlo daRvriT an sxva incidentiT gamowveuli uaryofiTi zegavlenis da avariuli SemTxvevebis minimumamde Semcirebas daisaxavs miznad.

avariul SemTxvevebze reagirebis gegmebSi asaxuli unda iqnes gauTvalis-winebeli SemTxvevebisaTvis gamiznuli samoqmedo gegmebi, specialuri treiningebi da SesaZlo ubeduri SemTxvevebis da incidentebis dros sa-Wiro moqmedebis wesebi.

74.

Page 76: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

qvemod moyvanilia gzis mSeneblobis procesSi avariul SemTxvevebze reagirebis gegmis miznebi da mis gansaxorcieleblad saWiro procedurebi:

avariis Sefaseba misi ekologiuri sensitiurobis TvalsazrisiT;

avariuli dabinZurebis wyaros izolirebis teqnika;

adsorbentebis gamoyeneba daRvrili nivTierebebis gasawmendad;

dabinZurebuli niadagis mocilebis saTanado wesi;

wyalSi/mdinareSi momxdari incidentis an CaRvris SemTxvevaSi damatebiT gasaTvaliswinebeli procedurebi;

ubeduri SemTxvevis pirobebSi moqmedebis procedurebi.

mSeneblobis procesSi avariuli reagirebis gegmaSi Setanili unda iqnes incidentis amsaxveli angariSis Sedgenis wesi. daRvrisas angariSi unda momzaddes swrafad.

obieqtze nebismieri samuSaos dawyebamde kontraqtorma unda SeimuSavos mSeneblobis periodSi avariul SemTxvevebze reagirebis gegmebi. kontraqtori pasuxismgebelia aRniSnuli gegmebis ganxorcielebisa da efeqtianobis Semowmebaze.

winamdebare angariSis mixedviT yvelaze sarisko process warmoadgens sawvaviT gamarTva da samSeneblo banakebSi navTobproduqtebis samarago sarezervuaro parkebi, sadac sawvavis miReba-gacemis procesSi mosalodnelia moxdes navTobproduqtebis daRvra da Sesabamisad gruntis dabinZureba. aRniSnulis Tavidan acilebis mizniT, saWiroa daRvris sawinaaRmdego RonisZiebebis Camoyalibeba.

avariul SemTxvevebze reagirebis gegmiT gawerili procedurebis Sesrulebis monitoringuli monacemebi yovelkvireuli angariSis saxiT kontraqtorma unda waradginos gzebis departaments.

kontraqtori pasuxismgebelia mSeneblobis procesis dawyebamde Seadginos avariul SemTxvevebze reagirebis gegmebi saboloo saxiT, SeaTanxmos gzebis departamentTan. rTul situaciebSi SesaZlebelia saWiro Seiqmnas damatebiTi kadrebis mowveva, rac kontraqtoris pasuxismgeblobis farglebSi Sedis.

gzebis departamentis garemosdacviTi menejeris movaleobaSi Seva

saboloo saxis gegmis jer winaswari ganxilva da damtkiceba, SemdgomSi

misi ganxorcielebis kontroli.

18.3.7. kulturuli Zeglebis (arsebobis SemTxvevaSi) marTvis gegmis

monaxazi kulturuli memkvidreobis marTvis gegmis amocanebia: 75.

Page 77: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

proeqtis ganxorcielebis periodSi Zeglis usafrTxoebis uzrunvelyofa (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), saWiroebis SemTxvevaSi misi teritoriis saTanado dacva, misasvleli gzis gayvana;

demarkaciis barieriT Zeglis teritoriis dacva

kulturuli memkvidreobis mniSvnelobis mqone teritoriis siaxloves samuSaoebis gansakuTrebuli kontrolis qveS Catareba

miwis samuSaoebis procesSi potenciuri arqeologiuri Zeglebis aRmoCenis SemTxvevaSi samuSaoebis SeCerebis meqanizmebis gansazRvra

arqeologiur ubnebze da kulturul Zeglebze zemoqmedebis Semcireba

kontraqtorma unda Seadginos arqeologiuri ubnebis da kulturul ZeglTa marTvis gegma da samuSaoeb awarmoos am gegmebis moTxovnebis farglebSi.

winasamSeneblo samuSaoebis periodSi arqeologiuri da istoriuli Zeglebis (eklesiebi, Senobebi, samarxebi da a.S.) mqone teritoriaze ganxorcieldeba demarkacia gzis departamentTan da ZeglTa dacvis samsaxurTan SeTanxmebiT.

im SemTxvevaSi, Tu samSeneblo samuSaoebis periodSi, kontraqtoris personalis mier dafiqsirdeba axali arqeologiuri adgilis aRmoCenis faqti:

aRniSnul teritoriaze da mis SemogarenSi samuSaoebi dauyovnebliv Sewydeba;

saqmis viTarebas gaacnoben teritoriis pasuxismgebel pirsa da departamentis warmomadgenels;

amis Semdeg kontraqtori mimarTavs arqeologebs samuSaoebis Casatareblad;

samuSaoebi gagrZeldeba mxolod departamentis nebarTvis Semdeg.

departamenti agreTve daexmareba kontraqtors arqeologiuri mniSvnelobis teritoriisa da Zeglebis mimarT samSeneblo procesebis zemoqmedebis Semarbilebeli zomebis ganxorcielebaSi, konkretulad:

saTanado gamokvlevis dasrulebamde droebiT SeaCerebs koridoris dasufTavebas da miiRebs usafrTxoebis zomebs teritoriis saval nawilSi;

daawesebs SezRudvebs miwis zedapirize mimdinare samuSaoebze

daamontaJebs demarkaciis bariers mosazRvre teritoriebis dasacavad;

Page 78: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

gansakuTrebuli yuradRebiT awarmoebs samuSaoebs, mag. misasvleli gzis gayvanisas, damatebiTi Senoba-nagebobebis mSeneblobisas, kulturuli memkvidreobis ZeglebTan maxloblad.

im SemTxvevaSi Tu gzis mosazRvre teritoriaze ganlagebulia sasaflaoebi, kontraqtori valdebulebas iRebs, rom mSeneblobis procesi ar moaxdens gavlenas aRniSnul teritoriaze.

aRniSnuli procedurebi esadageba nebismier samuSaos rac dakavSirebulia proeqtis farglebSi ganxorcielebul miwis samuSaoebTan. saWiroebis SemTxvevaSi arqeologiuri mniSvnelobis teritoriis gverdis avliT gagrZeldeba dagegmili samuSaoebi gadawyvetilebis miRebamde.

kontraqtori valdebulia imoqmedos saqarTvelos kanonmdeblobis, kulturuli memkvidreobis marTvis gegmis debulebebis Sesabamisad. procedurebSi aRniSnulia is zomebi rac aucilebelia arqeologiuri mniSvnelobis ubnis da Zeglebis zianis Tavidan acilebisaTvis.

kontraqtori da gzebis departamenti daiqiraveben arqeologebs winasamSeneblo, samSeneblo samuSaoebisa da mudmivi meTvalyureobisa da kontrolisaTvis. sazedamxedvelo saqmianoba aucilebelia nebismieri saxis arqeologiuri nivTis povnis SemTxvevaSi saTanado reagirebisaTvis. aqedan gamomdinare, didia arqeologebisa da samuSao jgufis TanamSromlobis mniSvneloba.

niadagis zeda fenis moxsnis procesSi SeiZleba gamovlindes arqeologiuri mniSvnelobis nivTi an ubani. gaTxris adgilidan amoRebis Semdeg xdeba nivTebis stratificireba. aqedan gamomdinare gafrTxilebulia eqskavatoris an buldozeris operatorebi raTa maT gansakuTrebuli yuradRebiT awarmoon saeqskavacio samuSaoebi. nebismieri aRmoCenis SemTxvevaSi samuSaoebi dauyovnebliv unda Sewydes, raTa moxdes arqeologiuri nivTebis aRnusxva zusti adgilis mixedviT.

kontraqtori valdebulia miwis samuSaoebi awarmoos arqeologebis zedamxedvelobis qveS da zemoTaRniSnuli procedurebis Sesabamisad. departamentis garemos dacis menejeri valdebulia uzrunvelyos kontraqtoris da arqeologebis koordinirebuli muSaoba. arqeologi valdebulia Tvalyuri adevnos samuSaoebs da warmoadginos yoveldRiuri angariSi. arqeologi mudmivad amyarebs kavSirs arqeologiuri kvlevebis centrTan. arqeologiuri nivTis aRmoCenis SemTxvevaSi kontraqtori valdebulia oficialurad mimarTos arqeologiur samsaxurs da warmoadginos Sesabamisi angariSi. Sedegad, departamenti moiwvevs arqeologTa jgufs arqeologiuri masalis Rirebulebis dasadgenad. kontraqtori valdebulia miiRos saTanado koreqciuli zomebi proeqtis ganxorcielebis periodSi. personali valdebulia nivTis povnis SemTxvevaSi acnobon proeqtis arqeologs an garemos dacvis menejers.

mSeneblobis periodSi:

Page 79: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

arqeologi mudmivad daeswreba miwis zedapiris damuSavebisa da gaTxrebis process;

potenciuri arqeologiuri mniSvnelobis ubanze imuSavebs maRalkvalificiuri operatori (memanqane).

arqeologis moTxovnis safuZvelze personali wyvets muSaobas;

werilobiTi nebarTvis gareSe arqeologiuri masalis gadaadgileba akrZalulia;

adamianis nawilebis aRmoCenis SemTxvevaSi informacia dauyovnebliv gadaecema Sesabamis struqturas

arqeologiuri nivTis povnis SemTxvevaSi:

proeqtis arqeologi moaxdens nivTis adgilmdebareobis registracias da markirebas pirveladi kvlevisaTvis;

im SemTxvevaSi, Tu teritoria naklebad mniSvnelovania arqeologiuri TvalsazrisiT, moxdeba misi swrafi damuSaveba da Sedegebi dafiqsirdeba yoveldRiur angariSSi.

im SemTxvevaSi, Tu saWiroa teritoriis ufro detaluri Seswavla, arqeologi acnobebs gzebis departamentis garemos dacvis menejers, romelic Tavis mxriv saqmis kursSi Caayenebs kulturis da ZeglTa dacvis saministros

gzebis departamenti moiwvevs kulturis da ZeglTa dacvis saministros eqspert-arqeologebs aRmoCenis mniSvnelobis dasadgenad.

19. garemosdacviTi monitoringi mSeneblobis fazaze

winamdebare TavSi warmodgenilia monitoringis sxvadasxva RonisZieba, romelic unda ganxorcieldes samSeneblo–sarekonstruqcio samuSaoebis mTeli periodis ganmavlobaSi. monitoringi ,garemosdacviTi menejmentis sistemis mniSvnelovani nawilia, romelic xels uwyobs SemuSavebuli da SeTanxmebuli RonisZiebebis ganxorcielebas da maTi efeqtianobis Sesaxeb informaciis uzrunvelyofas. iseT SemTxvevebSi, roca negatiuri zemoqmedebis Semasrulebeli RonisZiebebi SesaZlebelia efeqtiani ar aRmoCndes, saWiro iqneba moxdes maTi gadaxedva da alternatiuli samoqmedo RonisZiebebis dasaxva.

qvemoT moyvanil cxrilSi asaxulia samSeneblo samuSaoebisTvis damaxasiaTebel zemoqmedebebze gaTvlili Semarbilebeli RonisZiebebis ganxorcielebis garemosdacviTi monitoringis pirobebi. im SemTxvevaSi, rodesac monitoringuli monacemebis mixedviT gamovlindeba, rom Semarbilebeli zomebi ar aris efeqtiani an raime sakiTxi xels uSlis mis saTanado ganxorcielebas, mSenebeli valdebulia gzebis departamentTan erToblivad gaataros nabijebi, 78.

Page 80: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

romlebic aucilebelia proeqtiT dasaxuli amocanebis Sesasruleblad, saWiroebis SemTxvevaSi dasaxon ufro adekvaturi zomebi.

kontraqtori pasuxismgebelia gzebis departamentTan SeTanxmebuli monitoringis gegmis mixedviT ganaxorcielos monitoringi sakuTari ZalebiT. gzebis departamenti aseve axorcielebs zedamxedvelobas da garemosdacviT monitorings sakuTari kompetenciis farglebSi da aseve uwevs kontrols kontraqtoris mier monitoringis gegmis Sesrulebas.

winamdebare TavSi monitoringuli gegma warmodgenilia cxrilis saxiT imis uzrunvelsayofad, rom proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebi Seesabamebodes saqarTvelos kanonebsa da normatiul dokumentebs aseve saerTaSoriso saukeTeso praqtikas. cxrilSi asaxulia potenciuri negatiur zemoqmedebebi, SemoTavazebulia Semarbilebeli RonisZiebebi da monotoringuli qmedebebi valdebulebebisa da drois gaTvaliswinebiT.

Page 81: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

garemosdacviTi monitoringis (TviTmonitoringis) gegma

pasuxismgebloba

samuSaos tipi

samSeneblo ubani

Mmosalod neli

zemoqmedeba

Semarbilebeli zoma

monitoringis RonisZieba

da Catarebis vadebi

pasuxismgebeli uwyeba

Mmonitorin gis saxe da periodulo

ba

Mmonitorin gis

ganmaxorcielebeli uwyeba

1 2 3 4 5 6 7 8 samSene blo samuSaoebisTvis damtkicebul teritorebze gawmendi Ti samuSaoe Bis warmoeba

samSeneblo samuSaoebisa da damxmare infrastruqturisaTvis gamosayenebel yvela teritoriaze.

mcenareuli safaris dazianeba an moWra (dakargva). buCqnarisa da balaxovani safaris ganadgureba.

samuSaoTa dawyebamde unda Catardes gawmendis wina kvleva, raTa dadgenili iqnes, unda moiWras Tu gadairgos mcenareebi, an sxva ra zomebia misaRebi mcenareuli safaris im saxeobebis mimarT, romlebic imyofebian dagradaciis piras da romlebzec SesaZloa gasxvisebis derefnis farglebSi gawmendiTma samuSaoebma moaxdinon uaryofiTi zemoqmedeba. gansakuTrebuli yuradReba gamaxvildes bunebriv wyalsatevebze wyalgamtari sainJinro nagebobebis mSeneblobis dros WalebSi samuSao teritoriebis arealSi moxvedril mcenareTa saxeobebis dacvaze, raTa aucilebeli saWiroebis gareSe ar moxdes maTi moWra an dazianeba. gasxvisebis derefnis zonis gaswvriv an droebiTi samSeneblo banakebis mowyobis win mSeneblobisaTvis saWiro mosamzadebeli gawmendiTi samuSaoebis Catarebisas xeebis arsebobis SemTxvevaSi

inspeqtireba mSeneblobis mTeli procesis mimdinareobis dros. proeqtiT daumtkicebeli teritoriebisa da droebiTi misasvleli gzebis Semdgomi gamoyenebis dauyovneblivi SeCereba. xelyofili teritoriebis aRdgena. Mmonitoringis ganxorcieleba mSeneblobis mimdinareobis mTel periodSi.

mSenebeli/ kontraqtori

mudmivi monito- ringi mSeneblo-bis mTel periodSi. da teritoriebis aRdgeniTi samuSaoTa damTavre bis Semdegac.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti

Page 82: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

samSene blo samuSaoebisTvis damtkicebul teritorebze gawmendi Ti samuSaoe Bis warmoeba

samSeneblo samuSaoebisa da damxmare infrastruqturisaTvis gamosayenebel yvela teritoriaze.

mcenareuli safaris dazianeba an moWra (dakargva). buCqnarisa da balaxovani safaris ganadgureba.

samuSaoTa dawyebamde unda Catardes gawmendis wina kvleva, raTa dadgenili iqnes, unda moiWras Tu gadairgos mcenareebi, an sxva ra zomebia misaRebi mcenareuli safaris im saxeobebis mimarT, romlebic imyofebian dagradaciis piras da romlebzec SesaZloa gasxvisebis derefnis farglebSi gawmendiTma samuSaoebma moaxdinon uaryofiTi zemoqmedeba. gansakuTrebuli yuradReba gamaxvildes bunebriv wyalsatevebze wyalgamtari sainJinro nagebobebis mSeneblobis dros WalebSi samuSao teritoriebis arealSi moxvedril mcenareTa saxeobebis dacvaze, raTa aucilebeli saWiroebis gareSe ar moxdes maTi moWra an dazianeba. gasxvisebis derefnis zonis gaswvriv an droebiTi samSeneblo banakebis mowyobis win mSeneblobisaTvis saWiro mosamzadebeli gawmendiTi samuSaoebis Catarebisas xeebis arsebobis SemTxvevaSi SeZlebisdagvarad acilebul iqnes xeebis moWris saWiroeba. rogorc samuSaoTa mimdinareobis procesSi, aseve teritoriebis aRdgeniTi samuSaoebis drosac metyeve specialistebis miTiTebiT moWrili xeebis sakompensaciod unda dairgas im saxeobebis xeebi, romlebic adgilobrivi floris mniSvnelovan komponents warmoadgenen.

inspeqtireba mSeneblobis mTeli procesis mimdinareobis dros. proeqtiT daumtkicebeli teritoriebisa da droebiTi misasvleli gzebis Semdgomi gamoyenebis dauyovneblivi SeCereba. xelyofili teritoriebis aRdgena. Mmonitoringis ganxorcieleba mSeneblobis mimdinareobis mTel periodSi.

mSenebeli/ kontraqtori

mudmivi monito- ringi mSeneblo-bis mTel periodSi. da teritoriebis aRdgeniTi samuSaoTa damTavre bis Semdegac.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti

Page 83: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

droebiTi samSeneb lo banakebi, droebiTi samSeneb lo ubnebi da droebiTi misasvleli gzebi.

samSeneblo samuSaoebis Tvis damtkicebul teritoriebis farglebSi. droebiTi samSeneblo banakebi da droebiTi misasvleli gzebi.

zemoqmedeba mcenareul safarze da miwis resursebze maTi araadekvaturi gamoyenebisa

ekologiurad mgrZnobiare adgilebSi samuSaoTa damTavrebis Semdeg ganxorcieldes proeqtiT gansazRvruli gzis monakveTis mSeneblobis dros mowyobili droebiTi misasvleli gzebis, aseve sxva obieqtebis (droebiTi samSeneblo banakebi, dasasawyobebuli teritoriebi da sxv. teritoriebis aRdgenasamuSaoTa dawyebamde arsebul mdgomareobamde am dokumentSi mocemuli menejmentis sistemis_”teritoriebis kompleqsuri aRdgeniTi gegmis” moTxovnaTa Sesabamisad. ekologiurad aramgrZnobiare adgilebSi SesaZloa droebiTi gzebis datoveba mosaxleobis sargeblobis mizniT adgilobriv mmarTvelobiT organoebTan SeTanxmebiT.

inspeqtireba da monitoringi mSeneblobis mimdinare obis mTel fazaze.

mSenebeli/ kontraqtori

Ffonuri mdgomareobis Semafasebeli monito-ringi samSeneblo samuSaoTa dawyebis win, SemdgomSi periodu lad kviraSi erTxel. srulyofili monitori ngi samuSaoTa damTavre bis Semdeg. inspeqti reba teritoriebis aRdgenis gegmiT ganxorcielebul teritoriebze mdgomareobis Sesafaseblad.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti..

Page 84: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

mdinare ebis: namgalas Relesa da xevZmaris wylis resurse bTan SexebaSi arsebulisamSene blo obieqte bis mSeneb loba. droebiTi samSene blo banakebisa da sxva infrastruqturuli kvanZebis mSenebl oba.

Mmdinareebze wyalgamtari sainJinro nagebobebis mSeneblobisaTvis saWiro terotoriebi.

wylis resursebisa da mimdebare teritori ebze gruntis dabinZureba, navTobproduqtebis ukontro lod daRvris SemTxvevaSi.

RonisZiebebis ganxorcieleba raTa droebiTi samSeneblo obieqtebidan (muSaTa banakebi, samSeneblo masalebis dasawyobebis adgilebi) sameurneo sakanalizacio wylebis CaSvebam ar unda moaxdinos zemoqmedeba zedapirul wylis obieqtebze (md. xevZmari da md. namgalas Relea.) dabinZurebuli wylebis Segroveba unda ganxorcieldes septikebisa da specialur sakanalizacio wylebis Semkreb ormoebSi. maTi Sevsebis SemTxvevaSi unda moxdes maTi gadatana da CaSveba q. Tbilisis moqmed sakanalizacio qselSi. droebiTi samSeneblo banakebis teritoriebze sawvav – sapoxi masalis rezervis Seqmnis mizniT sarezervuaro moculobebis dadgmis adgilis mowyoba unda moxdes garemosdacviTi pirobebis moTxovnaTa Sesabamisad, kerZod rezervuarebis irgvliv da mis qveSa teritoriebi unda daifaros wyalgaumtari masaliT. teritoriis mTel perimetrze moewyos daRvris gavrcelebis sawinaaRmdego Semozvinva. samSeneblo teqnikisa da santrasporto saSualebebis sawvaviT gamarTva unda moxdes amisTvis specialurad mowyobil teritoriaze “dabinZurebis prevenciis gegmis” moTxovnaTa Sesabamisad.

inspeqtireba mSeneblobis mimdinareobis mTlian fazaze. “navTobproduqtebis avariuli daRvris Tavidan acilebisa da reagirebis gegmis” moTxovnebis Sesrulebis monitoringi.

mSenebeli/ kontraqtori

mudmivi monitor ingi samSeneblo samuSaoebis mimdinareobis mTel periodSi.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti.

Page 85: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

niadagis zeda humuso vani fenis dacva, niadagis eroziisa da da niadagis fizikuri struqturis gauaresebis Tavidan acileba

proeqtiT gansazRvruli saavtomobili gzis monakveTis gasxvisebis derefnis da damxmare infrastruqturuli obieqtebis teritoriebi/

niadagis xarisxis degradireba, misi struqturis gauareseba da produqtulobis Semcireba.

gasxvisebis derefansa da sxva gamoyenebuli teritoriebze samuSaoTa damTavrebis Semdgom saWiro maTi kompleqsuri aRdgenis gegmis Sesrulebis ganxorcieleba. niadagis konkretuli pirobebisa da topografiis gaTvaliswinebiT. gasxvisebis derefnis gaswvriv dasawyobebuli niadagis zeda humusovani fenis stabilur mdgomareobaSi SenarCuneba, SemdgomSi xelyofil teritoriebze maTi sarekultvacio samuSaoebSi gamoyenebisaTvis.

monitoringuli Sefaseba samuSaoebis mimdinareobis procesSi. perioduli Semowmeba niadagis dasawyobebuli fenis mdgomareobis Sefasebis mizniT.

Senebeli/ kontraqtori

monitoringis ganxorcieleba kviraSi erTxel, xolo srulfasovnad -samuSaoTa damTavrebis Semdeg

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti.

samSeneb lo samuSaoebSi dasaqmebuli muSebis, aseve satransporto saSualebebisa da samSeneb lo meqanizmebis mZRolebisa da memanqaneebis usafrTxoeba.

samuSaos mimdinareobis mTel teritoriaze, maT Soris samSeneblo banakebsa da droebiT misasvlel gzebze.

muSebis, memanqaneebis, mZRolebisa da spec. personalis usafrTxo ebis darRveva.

dasaqmebuli personalisTvis proeqtiT gaTvaliswinebuli saqmianobis Sesaxeb detaluri informaciis miwodeba da maTTan janmrTelobisa da garemosdacviTi pirobebis ganxilva.

specialobebis mixedviT usafrTxo qmedebebTan dakavSirebuli treningebis Catareba. momuSave personalis aRWurva piradi damcavi saSualebebiT.

Mmdinareebis xevZmarisa da namgalas Reles kalapotSi wyalgamtari sainJinro nagebobebis mSenebloba – rekonstruqciaSi dasaqmebuli personalis uecari wyalmovardnis SemTxvevaSi specialuri saekuvacio gegmis Sedgena da Sesabamisi treningis Catareba.

P perioduli inspeqti reba da specialuri treningebis gegmebis winaswari ganxilva da maTi srulyofilebis Sefaseba.

mSenebeli/ kontraqtori

MjamrTelobisa da usafrTxoebis mdgomareobis monitorin gis ganxorcieleba yovelkvireulad. treningebis Catarebis monitori ngi.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti da saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro

Page 86: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

teqnikuri personalis (memanqaneebi, mZRolebi da sxv.) codnis Semowmeba usafrTxo qmedebaSi.

samSene blo samuSaoebis zemoqmedeba wylis xarisxze, mdinar eebis sedimentebze da niadageb ze.

mdinareebis: xevZmarisa da namgalas Reles terasebi da kalapoturi nawilebi.

wylis xarisxis SesaZlo gauareseba, mdinareTa kalapotSi mimdinare samuSaoebiT gamowveuli zemoqmedeba mdinareTa napirebze, eroziuli procesebis gaaqtiurebisSesaZl;ebloba..

Mdinareebis: xevZmarisa da namralas Reles napirebis stabilurobis SenarCuneba wyalgamtari sainJinro nagebobebis mSeneblobisas saproeqto monacemebis zusti dacviT. mdinareTa kalapotebamde droebiTi misasvleli gzebis gayvana napirebis eroziuli mdgomareobis mxedvelobaSi miRebiT. mdinareTa napirebisa da axlomdebare qanebis Semowmeba gruntisa da niadagis CamoSlaze, raTa droulad iqnes aRdgenili da gamagrebuli.

inspeqtireba xidebisa da damcavi sainJinro nagebobebis mSeneb lobis mTel period Si. im teritoriebze, romlebic proeqtiT ar aris damtkicebuli da sadac mimdinareobs nebismieri saxis qmedeba, dauyovnebliv unda Sewydes muSaoba da teritoria aRdgenil iqnes Tavdapirveli saxiT.

mSenebeli/ kontraqtori

M monitori ngi mdinareebze wyalgam tari sainJinro nagebobebis proeqtiT gansazRv rul qmedebebTa SesrulebasTan dakavSire biT. monitoringis perioduloba kviraSi erTxel.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti da saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro

M mdinare xevZmarisa da namgalas Reles wylis xarisxis monitoringi

M mdinareTa kalapotebi, terasebi da uSualod mimdebare teritoriebi

mdinareebSi wylis xarisxis gauareseba. navTobproduqtebis SesaZlo daRvrebis Sedegad.

kontrolis daweseba, raTa ar moxdes mdinareTa kalapotebSi, terasebze da mimdebare teritoriebze avtomanqanebisa da meqanizmebis Sevseba sawvaviT, rasac SeiZleba moyves avariuli CaRvra maTi Sevsebisas. SemuSavebul iqnes avariuli daRvris sawinaaRmdego RonisZiebebi.

kontrili sawvavis miRebis, ganTavsebis da gacemis yvela etapze.

mSenebeli/ kontraqtori

M monitor ingi sawvavis brunvis mTel fazaze.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti da saqarTvelos garemos dacvisa da

Page 87: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

avtotransportisa da meqanizmebis mdinareTa kalapotebSi Casvlamde yoveldRiurad Semowmdes maTi dazianebis yvelaze SesaZlo adgilebi (hidravlik. siTxis mimRebi, sawvavis avzebi da sxv.)

bunebrivi resursebis saministro

Mmdinaree bis xevZmarisa da namgalas Reles wylebis, niadagisa da niadagis qveda gruntis dacva.

samSenebli samuSaoebisT vis dadgenili teritoriebis farglebi zedapiruli wylis obieqtebi, niadagi da grunti

wylis resursebis, niadagisa da gruntis dabinZureba navTobproduqtebiT, myari da Txevadi narCenebiT an sxva damabinZure- beli nivTiereb ebiT.

Bbunebrivi wyalsatevebis, aseve gruntis wylebis savaraudo adgilebSi sawvaviT gamarTvisas SesaZlo daRvrebis Tavidan acilebis mizniT kontrolis daweseba, raTa gamoiricxos specialurad dadgenili adgilebis garda transportisa da samSeneblo meqanizmebis sawvaviT gamarTva. momzadebuli iqnes avariul daRvraze reagirebis gegma gzis saproeqto monakveTis mSeneblobis yvela fazis mxedvelobaSi miRebiT.

kontrolis daweseba sawvavis miRebis, dasawyobebis da gacemis qmedebebTan dakavSirebiT. kontroli avariuli reagirebis gegmis Sedgenasa da masTan dakavSirebiT saWiro mosamzadebel samuSaoTa ganxorcielebis mTel etapze.

mSenebeli/ kontraqtori

mudmivi monitor ingi sawvavTan dakavSirebul yvela saxis qmedebaze.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti da saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro

landSaftis, arqeologiuri da kulturuli memkvidreobis dacva.

saavtomobilo gzis monakveTis mSeneblobisaTvis gamoyofili da damtkicebuli teritoriebi , maT Soris droebiTi banakebi da droebiTi misasvleli gzebi.

landSaftis darRveva, zemoqmedeba SesaZlod aRmoCenil arqeolo giur Zeglebze.

landSaftis mosalodnel cvlilebebTan dakavSirebiT samuSaoTa dawyebamde SemuSavdes da damtkicdes landSaftis harmonizaciis gegma am dokumentSi mocemuli Sesabamisi gegmis proeqtis mixedviT. mSeneblobis yvela fazaze axali arqeologiuri ubnebis aRmoCenis Taobaze moxdes mimarTva specialur samsaxurTan.

kontrolis ganxorcieleba miwis samuSaoebTan dakavSirebul yvela saxis saqmianobaze da landSaftis harmonizaciis gegmis Sedgenasa da mis Sesrulebaze.

mSenebeli/ kontraqtori

mudmivi monitori ngi miwis resurse bTan dakavSirebul yvela saxis saqmiano baze.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti.

Page 88: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

N niadage bis, gruntis, zedapiruli da gruntis wylebis dacva narCenebiT dabinZurebisagan

samuSaoTa warmoebisTvis gansazRvrul mTel teritoriaze.

U ukontro lod ganTavse buli yvela saxis narCeniT gamowveuli negatiuri zemoqmedeba.

narCenebis marTva am dokumentSi mocemuli ori gegmis: dabinZurebis prevenciisa da narCenebis marTvis gegmis proeqtebis Sesabamisad.

mudmivi kontroli narCenebis warmoqmna _ ganvTavsebaze, raTa ar moxdes maTi ukontrolo dasawyobeba.

mSenebeli/ kontraqtori

mudmivi monitor ingi samSeneblo samuSaoTa mimdinareobis mTel etapze.

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros gzebis departamenti.

Page 89: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

20. proeqtis saerTo Sefaseba saerTaSorisoo mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli saavtomobilo gzis alternatiuli marSrutis (kp14_kp21) dazustebisas gaTvaliswinebuli iqna trasis SerCevis meTodika da proeqtirebis filosofia, rasac safuZvlad daedo qvemoT mocemuli damaxasiaTebeli Semarbilebeli zomebi:

garemoze zemoqmedebis SesaZleblobis farglebSi zemoqmedebis Tavidan acileba guldasmiTi daproeqtebisa da trasis SerCevis saSualebiT. daproeqtebis adreul etapebze zemoqmedebis Serbilebis da Tavidan acilebis potenciali miRweuli iqna trasis frTxili SerCeviT, agreTve garemosdacviTi, kulturul da socialuri TvalsazrisiT sensitiuri teritoriebis maqsimalurad, SesaZleblobis farglebSi gverdis avliT;

alternatiuli trasis Sefasebis procesSi SeirCa sakiTxebi, romlebic iTvaliswinebda garemosdacviT da socialur sakiTxebs, reliefisa da geosaSiSroebebs, grZelvadiani mTlianobis SenarCunebis SesaZleblobebs da sxva;

sadac SesaZlebelia, proeqtma unda uzrunvelyos adgilobrivi mosaxleoba mdgradi ganviTarebiT;

zogadad, proeqtiT gaTvaliswinebulma samSeneblo-sarekonstruqcio samuSaoebma da saavtomobilo gzis eqspluataciam unda uzrunvelyos rogorc garemos mdgomareobis stabiluroba, aseve saerTaSorisoo mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli saavtomobilo gzis farglebSi transportis Seuferxebeli moZraoba.

87.

Page 90: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

21. gamoyenebuli literatura

1. saqarTvelos kanoni ,,garemos dacvis Sesaxeb”. saqarTvelos parlamentis normatiuli aqtebi garemos dacvis sferoSi. asociacia ,,samarTlebrivi sazogadoeba”. Tbilisi, 2000.

2. saqarTvelos kanoni “normatiuli aqtebis Sesaxeb.”

3. saqarTvelos kanoni “garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb”.

saqarTvelos sakanonmdeblo macne #47 26.12.07 w.

4. saqarTvelos kanoni ,,licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb”.

5. saqarTvelos kanoni ,,saxelmwifo ekologiuri eqspertizis Sesaxeb”.

saqarTvelos sakanonmdeblo macne #47 26.12.07 w.

6. saqarTvelos kanoni ,,atmosferuli haeris dacvis Sesaxeb”. saqarTvelos parlamentis normatiuli aqtebi garemos dacvis sferoSi. asociacia ,,samarTlebrivi sazogadoeba”. Tbilisi, 2000.

7. saqarTvelos kanonSi ,,atmosferuli haeris dacvis Sesaxeb”

cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze.

saqarTvelos sakanonmdeblo macne #47 26.12.07 w.

8. saqarTvelosåíSromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2003 wlis 24 Tebervlis brZaneba #38/n «garemos xarisxobrivi mdgomareobis normebis damtkicebis Sesaxeb». 9. saqarTvelos kanoni ,,wylis Sesaxeb”. saqarTvelos parlamentis normatiuli aqtebi garemos dacvis sferoSi. asociacia ,,samarTlebrivi sazogadoeba”. Tbilisi, 2000. 10. korZaxia m., saqarTvelos hava. Tbilisi, 1951;

11. r. qvaCakiZe. saqarTvelos geobotanikuri daraioneba. Tbilisi, 1996.

12. Климат и климатические ресурсы Грузии.Труды Зак НИГМИ.

Гидрометеорологическое издательство. Ленинград 1971г.

13. Санитарные нормы проектирования промышленных предприятии (сн-245-71)

Москва 1971 г.

14. klimatis cnobari (me-14-e gamocema, qari, haerisa da niadagis temperatura, haeris sinotive, atmosferuli naleqebi, Tovlis safari, nislianoba da atmosferuli movlenebi.) hidrometgamomcemloba. leningradi, 1990w.

88.

Page 91: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

danarTebi

89.

Page 92: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

danarTi 1 : dabinZurebuli Camdinare wylebis gamwmendi kompleqsuri

danadgari.

gamwmendi danadgaris daniSnulebaa navTobproduqtebiT dabinZurebuli atmosferuli da sawarmoo Camdinare wylebis gawmenda. danadgari damuSavebulia moskovis samecniero kvleviTi institutis mier. danadgaris warmadobaa 6 m3/sT da rekomendirbulia farTo praqtikuli gamoyenebisaTvis. igi warmoadgens samsafexuriani saleqarebisa da filtrebisagan Sekrul erT mTlian liTonis bloks, romlis zomebia 2500 X 1000 X 1500 mm, xolo wona 2200 kg-is farglebSia. danadgaris warmadobis, zomebis da teqnikuri monacemebis gaTvaliswinebiT misi gamoyeneba SesaZlebelia navTobproduqtebis sacavis saniavRvre da Camdinare wylebis gawmendisaTvis. danadgaris muSaobis principialuri sqema mocemulia naxazze. Camdinare wylebi milsadenis (2) da gamanawilebeli Raris (3) saSualebiT miewodeba saleqaris pirvel safexurs (4), romelSic moxdeba motivtive nivTierebebis ZiriTadi masis da navTobproduqtebis daWera danadgarSi mowyobili damWeris (5) da Semkrebi Rarebis (7) saSualebiT, saidanac navTobproduqtebi TviTdinebiT gadaedineba Sesagrovebel rezervuarSi (14). rezervuaris Sevsebis Semdeg (razedac mianiSnebs tivtiva maCvenebeli (15)) navTobproduqtebi gatanili unda iqnes teritoriis gareT meoradi gamoyenebis an/da gadamuSavebisaTvis. pirveli safexuris (4) Semdeg Camdinare wyali gaivlis meore (8) da mesame (9) safexurebs qvemodan zemo gadadinebiT, romlebSic moxdeba narCeni motivtive nivTierebebis nawilobrivi daleqva. saleqarebis naleqisagan gawmenda unda moxdes xeliT, gawmendis jeradoba damokidebulia dagrovebuli masis raodenobaze. saleqarebis gavlis Semdeg wyali qvemodan zemo gadinebiT gaivlis aseve samsafexurian filtrebs (10, 11, 12), romlebSic moxdeba Camdinare wylebis sruli gawmenda da gamyvani milis (13) saSualebiT CaSvebuli iqneba arsebul saniavRvre sakanalizacio qselSi. wyalCaSvebis pirobebi SeTanxmebuli unda iqnes Sps “Tbilwyalkanali”-s xelmZRvanelobasTan. danadgaris teqnologiuri angariSebi Sesrulebulia saamSeneblo normebisa da wesebis (СНиП 11 – 93 – 74 avtomanqanebis teqnikuri momsaxurebis sawarmoebi”, punqti 6, cxrili9) moTxovnebis Sesabamisad, aRniSnul cxrilSi mocemuli gaWuWyianebis sawyisi monacemebis mixedviT:

700 mg/l motivtive nivTierebebi;

75 mg/l navTobproduqtebi.

rogorc zemoT avRniSneT motivtive nivTierebebisa da navTobproduqtebis ZiriTadi masis daWerisaTvis gamoiyeneba samsafexuriani damwmendi danadgari. angariSi Catarebulia СНиП 02. 04. 07

– 85-is gaTvaliswinebiT, romlis mixedviTac uzrunvelyofili unda iqnes 0,3 mm/wm diametris mqone nawilakebis daWera (igulisxmeba 6 m.mik. da meti sididis nawilakebi). 90.

Page 93: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs
Page 94: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

samecniero kvleviT institutSi (ВНИИ «ВОДГЕО») Catarebuli

gamokvlevebis Tanaxmad warmodgenil samsafexurian saleqarSi

gawmendis efeqturoba Seadgens 97%. gamomdinare aRniSnulidan

Camdinare wylebis saleqarSi gavlis Semdeg motivtive

nivTierebebis raodenoba darCeba 700 X 0,03 = 21 mg/l. erT saaTSi

naleqis raodenoba Seadgens:

P = (C1-C2)Q /1000 = (700-21) X 6 / 1000 = 4 kg

moculoba iqneba:

WS.n = Pm.n X 100 / (100 - P) X = 0,004 X 100 / (100-70) X 1,5 =0,009 m3/sT

sadac, P – axladdaleqili nivTierebebis tenianobaa t/m3 = 70

- axladdaleqili nivTierebebis moc. wonaa t/m3 = 1,5

saleqris gawmendis efeqturobis angariSi navTobproduqtrebze

Catarebulia navTobis 100 m.mik. da meti diametris nawilakebis

amotivtivebis siCqaris mixedviT, romelic Seadgens 0,07 sm/wm-s.

vinaidan saleqarSi Camdinare wylebis dgomis xangrZlivoba metia

amotivtivebis droze, amitom saleqarSi gamaval wyalSi

navTobproduqtebis daWeris efeqturobad Rebuloben 95%-s, e. i.

75 X 0,05 = 3,75 mg/l

erT saaTSi amotivtivebuli navTobproduqtebis raodenoba

Seadgens :

Pn.p. = Q X (C1-C2) / 1000 = 6 X (75-3,75) /1000 = 0,4 kg/sT

moculoba iqneba:

Wn.p. = Pn.p. / = 0,0004 / 0,95 = 0,004 m3/sT

rac Seexeba danadgarSi damontaJebul filtrebs, maT

daniSnulebas warmoadgens saleqaridan gamosul wylebSi

darCenili wvril dispersiuli motivtive nivTierebebisa da

navTobproduqtebis nawilakebis daWera. filtrebSi Semavali

wylebis maxasiaTeblebia:

motivtive nivTierebebi – 21 mg/l;

navTobproduqtebi 3,75 mg/l.

Catarebuli kvlevebiT miRebuli monacemebis mixedviT filtris

siCqared (safiltracio masalebis gaTvaliswinebiT) miRebulia 6

m/sT.

filtris mowyoba saWiroa Semdegi TanamimdevrobiT:

Page 95: saerTaSoriso mniSvnelobis Tbilisis Semosavleli s/gzis km14 ...2.1. saqarTvelos politika da kanonmdebloba garemos dacvis sferoSi saqarTveloSi 1995 wels miRebuli konstitucia gansaRvravs

1. filtris qveda fena (simaRlis 1/4) Seivseba koqsiT (16), koqsi

SeiZleba Seicvalos damsxvreuli keramzitiT, kvarcis siliT,

antracitiT da sxva;

2. filtris Sua fena (simaRlis 2/4) SeiZleba Seivsos xis

burbuSeliT (17), romelic SeiZleba Seicvalos SuSis boWkoTi

an/da kapronis narCenebiT;

3. filtris zeda fena (simaRlis 1/4) Seivseba koqsiT (18).

analogiur filtrebze Catarebuli cdebisa da saeqsplotacio

monacemebis safuZvelze maTi gawmendi efeqturobad miRebulia

motivtive nivTierebebisaTvis 55%, xolo navTobproduqtebisaTvis

70%. amrigad gasawmendi wylis koncentraciebis maCveneblebi

TviTeuli safexuris gavlis Semdeg iqneba:

I safexurSi: Sewonili nawilakebi – 21 X 0,45 = 9,45 mg/l

navTobproduqtebisaTvis – 3,75 X 0,3 = 1,12 mg/l

II safexurSi: Sewonili nawilakebi – 9,45 X 0,45 = 4,3 mg/l

navTobproduqtebisaTvis – 1,12 X 0,3 = 0,336 mg/l

III safexurSi: Sewonili nawilakebi – 4,3 X 0,45 = 1,9 mg/l

navTobproduqtebisaTvis – 0,336 X 0,3 = 0,1 mg/l

filtrebis daWuWyianebis xarisxi ganisazRvreba perioduli

zedapiruli Semowmebisa da gawmendili wylebis analizis

mixedviT, saWiroebis SemTxvevaSi filtrebis Semadgeneli masalebi

unda Seicvalos axliT.

warmodgenili danadgaris daniSnulebis ZiriTadi mimarTulebaa

Camdinare wylebis gawmenda, rac pirdapir SexebaSia wyalsatevebis

da niadagis navTobproduqtebiT dabinZurebisgan dacvasTan.

Tu gaviTvaliswinebT, rom warmodgenili tipis danadgari iZleva

zemoTmoyvanil gawmendis xarisxs, maSin unda vigulisxmoT, rom

gawmendili wylebis wyalsatevSi an/da saniavRvre kanalizaciis

sistemaSi CaSvebisas ganzavebis gaTvaliswinebiT qveyanaSi moqmedi

normativebis darRvevas adgili ar eqneba.

93.