SAĞLIK HİZMETLERİNDE YALIN DÜŞÜNCE

“Yalın Liderlik ve Yönetişim”

Prof. Dr. M. Ayberk Kurt

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Konuşma Akışı

1. Sağlık sektöründe neler oluyor?

2. Neden “Yalın”?

3. Yalın Nedir?

4. Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)

1) Sağlıkta Dönüşüm Programı ile sağlığın sunumuna yönelik paradigmalar değişiyor…

Sağlık Sektöründe Neler Oluyor?

4

SONUÇ?

2) Toplum yaşlanıyor ve sağlığa yönelik talep hızla artıyor..

Sağlık Sektöründe Neler Oluyor?

2002 2013

65 yaş ve üzeri nüfus oranı % 3,8 % 7,7

Beklenen Yaşam süresi 73.1 76.3

Kanser İnsidansı (100.000 Kişide) 133 221(2009)

400

Kaynak: Sağlık Bakanlığı, 2013 yılı Sağlık İstatistikleri Yıllığı verileri

Toplum yaşlanıyor ......

2002 2013 Oran

Birinci Basamak Başvurusu 74

milyon

220

milyon

% 297

Hastane Başvurusu (Toplam) 134

milyon

410

milyon

% 305

Kişi başı sağlık kuruluşu başvurusu 3,1 8,2 % 264

Yatan Hasta Sayısı 5,5

milyon

12,5

milyon

% 227

Ameliyat Sayıları 1,6

milyon

4,7

milyon

% 294

Kaynak: Sağlık Bakanlığı, 2013 yılı Sağlık İstatistikleri Yıllığı verileri

Sağlığa yönelik talep artıyor..

2002 2013 Oran

Hastane Sayıları(Özel)

1156(61)

1517(550)

% 31(%800)

Yatak Sayısı(Özel)

160.000(12.000)

200.000(38.000)

% 25(%216)

Hekim Sayısı (Toplam)(Uzman)

93.000(45.000)

133.000(73.000)

% 43

(%62)

Hemşire Sayısı 57.000 77.000 % 35

Kaynak: Sağlık Bakanlığı, 2013 yılı Sağlık İstatistikleri Yıllığı verileri

Sağlık Kuruluşları/sağlık çalışanları aynı oranda artmıyor..

SONUÇ?

1) Sağlık personelinin moral- motivasyonu azalıyor

2) Sağlık harcamalarının ülke ekonomisi üzerindeki yükü artıyor…

TL4.985

TL74.189

TL84.390

TL-

TL10.000

TL20.000

TL30.000

TL40.000

TL50.000

TL60.000

TL70.000

TL80.000

TL90.000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Kamu Sağlık Harcamaları(MilyonTL)

Kamu Sağlık Harcamaları, TUİK

20131999

SONUÇ?

SGK ana alıcı, fiyat belirleyicisi ve kesintiler konusunda çok hevesli

Dün; Fiyat= Maliyet + Kar

Bugün; Kar = - Maliyet

Sağlığın finansmanına yönelik paradigmalar değişiyor…

E-reçete

E-rapor

KarekodBiyometrik

Okuma

Katkı payı

artışlarıÜniversitede

Özel

Muayene

FİYAT

SONUÇ?

Konuşma Akışı

1. Sağlık sektöründe neler oluyor?

2. Neden “Yalın”?

3. Yalın Nedir?

4. Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)

Neden Yalın?

Kalite & GüvenlikMaliyet/İsraf ↓Hız ↑

Hasta ve Çalışan Memnuniyeti

İHTİYAÇ

Neden Yalın?

Kalite & GüvenlikMaliyet/İsraf ↓Hız ↑

Hasta ve Çalışan Memnuniyeti

İHTİYAÇ

Neden Yalın?

Kalite & Güvenlik

Maliyet/İsraf ↓ Hız ↑

Hasta ve Çalışan Memnuniyeti

SAĞLIK KURULUŞLARI

İHTİYAÇYALIN

Yalını Kimler Uyguluyor ?

Sağlık Yalın

Sağlık Yalın Yayılım

Konuşma Akışı

1. Sağlık sektöründe neler oluyor?

2. Neden “Yalın”?

3. Yalın Nedir?

4. Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)

Yalın Sağlık Hizmeti Nedir ?

1) Hastanın hastaneye girişinden, tedavi olupçıkışına kadar yaşadığı tüm süreçlerde DEĞERkavramına odaklanıp, İSRAFIN yok edilmesiniamaçlayan,

2) Tüm faaliyetlerin merkezine İNSANI koyan,

3) Her kademedeki ÇALIŞANIN direkt olarakKATILIMINI esas alan bir düşünce/yönetimsistemidir

Temel Yalın Prensipler ?

1. DEĞER : Hasta açısından (değere) odaklanın

2. DEĞER AKIŞI : Servis sınırları ötesinde tüm değer katan adımları belirleyip yüceltin (değer akışı) -değer yaratmayan adımları (israf) ortadan kaldırın

3. SÜREKLİ AKIŞ : Değerin kesintiye uğramadan, hızla, biriktirmeden akmasını sağlayın

4. ÇEKME : İşi bir sonraki sürece itmekten kaçının; işin ve gereçlerin gerektiğinde çekilmesini sağlayın

5. MÜKEMMELLİK : Sürekli daha mükemmeli arayın

Özetle Yalın Nedir ?

“İSRAFI GÖR ve YOK ET”

James Womack

Hatalar

İhtiyaçtan

Fazla

Üretim

Gereksiz

Malzeme

Hareketi

Gereksiz

İnsan

Hareketi

Bekleme

Fazla

Stok

Fazla

İşlem

Yetenek

Yalın Araçlar

1. Değer Akış Haritalama

2. A3 Raporlama

3. Görsel Yönetim

4. Kaizen

5. 5S (Düzen ve Temizlik)

6. Standart İş

7. Kanban ve Çekme

Sistemi

8. Poka-Yoke

1. 5 Neden Analizi

2. Beyin Fırtınası

3. Sebep-sonuç (balık kılçığı)

4. 5 N-1K Tekniği (ne, neden,

ne zaman, nasıl, kim)

5. PUKÖ döngüsü

Problem Çözme Teknikleri

Yalın Düşüncede Kullanılan Yöntemler

ORTALAMA 15 BASAMAK, 5 TEKRAR, 78 ÇALIŞAN, 22 GÜN

Yalın Araçlar

1. Değer Akış Haritalama

2. A3 Raporlama

3. Görsel Yönetim

4. Kaizen

5. 5S (Düzen ve Temizlik)

6. Standart İş

7. Kanban ve Çekme

Sistemi

8. Poka-Yoke

1. 5 Neden Analizi

2. Beyin Fırtınası

3. Sebep-sonuç (balık kılçığı)

4. 5 N-1K Tekniği (ne, neden,

ne zaman, nasıl, kim)

5. PUKÖ döngüsü

Yalın Düşüncede Kullanılan Yöntemler

Problem Çözme Teknikleri

Yalın Araçlar

1. Değer Akış Haritalama

2. A3 Raporlama

3. Görsel Yönetim

4. Kaizen

5. 5S (Düzen ve Temizlik)

6. Standart İş

7. Kanban ve Çekme

Sistemi

8. Poka-Yoke

1. 5 Neden Analizi

2. Beyin Fırtınası

3. Sebep-sonuç (balık kılçığı)

4. 5 N-1K Tekniği (ne, neden,

ne zaman, nasıl, kim)

5. PUKÖ döngüsü

Yalın Düşüncede Kullanılan Yöntemler

Problem Çözme Teknikleri

Konuşma Akışı

1. Sağlık sektöründe neler oluyor?

2. Neden “Yalın”?

3. Yalın Nedir?

4. Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

1. Üst yönetimi mutlaka sürece katın, eğitimalmalarını ve yalın lider haline dönüşmelerinisağlayın!

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

1. Üst yönetimi mutlaka SÜRECE KATIN, eğitimalmalarını ve yalın lider haline dönüşmelerinisağlayın!

Yalın düşüncede Liderin yapması gereken;

“ASİL bir Amaç için, Süreç ve İnsanı hizalamak”

A Amaç

S Süreç

İ İnsan

L Lider

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

1. Üst yönetimi mutlaka SÜRECE KATIN, eğitimalmalarını ve yalın lider haline dönüşmelerinisağlayın!

AMAÇ

LİDER

SÜREÇİNSAN

Hasta İçin Değer Yaratmak (Maliyet etkin Biçimde)

insanlar için,

İnsanları

katarak ve

hepsine saygı

duyarak

İyi tasarlanmış,

İyi işletilen,

Sürekli

iyileştirilen

Değer akışları ile

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

1. Üst yönetimi mutlaka sürece katın, “EĞİTİMALMALARINI” ve yalın lider halinedönüşmelerini sağlayın!

Yalın Liderin Alması Gereken Eğitimler

1) Yalın Felsefe 2) Görmeyi Öğrenme 3) Problem Çözme

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

1. Üst yönetimi mutlaka sürece katın, eğitimalmalarını ve “YALIN LİDER HALİNEDÖNÜŞMELERİNİ” sağlayın!

BEYAZ ÖNLÜK TİPİ LİDER YALIN LİDER

Gidip görmez, çağırır ve dinler.

Sorunlarda başkalarını /sorunu ileteni

suçlar.

Sahadadır (GEMBA), sorunlarda birlikte

çözüm arar

Her şeyi ben bilirim yaklaşımı vardır ve

cevapları o verir, kararları yalnızca o

alır (O kova burda duracak yaklaşımı)

Öğreticidir: başarıyı kutlar, başarısızlığı

öğrenme fırsatı olarak kabul der.

Çalışanlara koçluk yapar, hata yapmaktan

korkmamaları konusunda motive eder,

öğrenme ortamı yaratır.

Patron benim postürü, otokratik

yaklaşımı vardır, sabırsızdır, kök

nedenlere inmeden karar alır.

Sabırlı, sebatkar ve azimlidir, etkin iletişime

sahiptir, dinler ve merak gösterir, sorunların

kök nedenlerine iner

Başkalarının gelişim çabalarına

duyarsızdır, bazen engeller

Başkalarının gelişim çabalarına duyarlıdır ve

her zaman destekler

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

2. İyi bir sensei (koç, dış danışman) bulun !

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

3. Yalın Dönüşüm Ofisi oluşturun!

Amaç: değişimin planlanması ve yönetilmesi, çalışanların

eğitimi ve katılımının sağlanması, koçluk, sürdürebilirliğin

sağlanması

• Kalite birimleriyle entegre edin

• Kurum şampiyonları ile desteleyin

• Yüksek seviyedeki yöneticiye bağlayın

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

4. Değişimin gerekçesini oluşturun, temel prensipleribelirleyin ve temel kurum hedeflerini (True Northmetrics) belirleyin

Finansal

sonuçlar•Karlılık

•Üretkenlik

Kalite/Güvenlik•Önlenebilir ölüm oranı

•Tıbbi hatalar

İnsan•OSHA

kayıtlı yaralanmalar

•HAT puanları

ThedaCare Center

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

5. Uygulamasız bilgi değersizdir. Bir (ya da birkaç)alan ya da değer akışı belirleyerek değer akışıharitalarını oluşturmaya başlayın.

Nereden Başlamalı?

• Hastaların en acil şikayetleri?

• Hekim ve diğer çalışanların sık getirdiği meseleler?

• Yüksek risk-Yüksek Hacim-Yüksek getiri?

• Değişime hazır olma seviyesi?

• Liderlik kabiliyeti?

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

5. Uygulamasız bilgi değersizdir. Bir (ya da birkaç)alan ya da değer akışı belirleyerek değer akışıharitalarını oluşturmaya başlayın.

Nerelere dikkat etmeli?

• Hızlı ve etkili sonuç alınabilecek bir süreç!

• Yalın tekniklerin öğrenilmesine fırsat verecek bir süreç!

• Lider, yalın ofis ekibi, kurumsal şampiyonlar, seçilen

süreçte rol üstlenen tüm çalışanlar ve liderler ! İç

müşteriler! Bir sonraki hedef süreç çalışanı!

Hastalar!

• Mutlaka “sensei” desteği ve mutlaka “GEMBA”!

HASTANELERİN YALINI BAŞLATTIĞI ALANLAR

Acil Servis Poliklinik Hizmetleri Faturalama

Laboratuvarlar Klinik Hasta Süreci Satın alma

Kan Alma Ünitesi Ameliyathane Temizlik

Eczane Stroke-MI

Sterilizayon

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

6. Diğer alanlara geçin, diğer süreçlerde değer akışharitalama, kaizen ve israfı ortadan kaldırma.

Neden?

• Genişleyen halka !

• Eğitimili personel sayısının artması !

• Net sonuç !

• Daha fazla destek

• Yalın kültür inşaası !

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALINYÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi

He

de

fler, A

ma

çla

r, Stra

teji

Fik

irle

r, ç

özü

mle

r

CEO, Başhekim, Direktör ....

Değer Katan Çalışanlar

GE

RİB

İLD

İRİM

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALINYÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALINYÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi

Nasıl ?

1. Günlük Kontroller

2. Performans Ölçümleri

3. Günlük Ayakta Ekip toplantıları

4. Kaizen ve Öneri Yönetimi

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALINYÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALINYÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

8. Dikey değil yatay yapılanma

Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)

ÖZET

STRATEJİ

Gerçek

Kuzey

Hedefleri

STRATEJİYAYILIMI

DAH

A3

SÜREKLİ

İYİLEŞTİRME

Standart

Yönetim

Kaizen

ÇALIŞANLAR

LİDERLİK

Yarısı

Dolu

Yarısı

Boş

Neden olması

gerekenin iki katı?

TEŞEKKÜRLER

Prof. Dr. M. Ayberk Kurt

ayberk@uludag.edu.tr