Upload
truongkhanh
View
214
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
2
Redactie Fabiënne Houben, Sandra Stultiens,Emmie Beelen, Gé Jenniskens, Leo Janissen en Léon Hoenen (tevens eindredactie)Tekenwerk www.BertvanderMeij.nlVormgeving en drukwerk hoenenenvandooren St. OdiliënbergUitgave winter 2012-2013
Uitgever Jong Nederland LimburgMarijkelaan 11a, 6074 AP Melicktelefoon 0475 52 00 20 [email protected] • www.jongnl.nl
Dit boekje is gericht op ieder die actief is in de begeleiding vangroepen kinderen en jongeren in de leeftijd van vier tot zestienjaar. Zo’n groep wordt begeleid door één of (doorgaans) meerdere spelleid(st)ers. Zowel vrijwilligers, beroepskrachtenals studenten kunnen dit boekje gebruiken. Het principe is: iedereen doet mee. In dit boekje worden veelzijdige activiteitenbeschreven voor de maanden december, januari, februari enmaart die inspelen op de belevingswereld van kinderen in eenbepaalde leeftijd. In dit boekje speciale aandacht voor opdrachten zonder materialen. Kinderen houden van opdrachten. Opdrachten uitvoeren heeft iets spannends en ze worden erdoor gemotiveerd.
inhoud spel actief pagina 0 04 tot en met 29creatief actief pagina 30 tot en met 51natuur actief pagina 52 tot en met 70opdrachten zonder materialen 71 tot en met 84
spel actIef
slapende hondspeel het spel binnen nodig bal, blinddoek
voor 6 tot en met 9 jaar tijdsduur 10 minuten
opstelling in een kring aantal 10 en meer
aard van het spel actief reageren
speluitleg De spelers zitten in een kring. Een speler wordt ge-
blinddoekt en gaat, op knieën en ellebogen steunend, in het
midden knielen. Dit is de ‘slapende hond’. Vlak voor de hond
ligt de bal; dit is zijn ‘bot’. De spelleider wijst een kind uit de
kring aan dat moet proberen om zo stil mogelijk de hond zijn
‘bot’ af te pakken. Als de hond echter iets hoort, moet hij zon-
der opstaan proberen de dief aan te tikken. Lukt dit, dan moet
de dief de plaats van de hond innemen. Ziet de dief kans om
het bot weg te pakken zonder getikt te worden, dan moet de
hond opnieuw het bot bewaken. De hond die de meeste dieven
weet te tikken, wordt kampioen.
4
spel actIef
speurneuzen in krantenspeel het spel binnen nodig kranten van dezelfde uitgave met
gelijk aantal katernen voor 10 + tijdsduur 20 minuten
opstelling zittend aan tafel aantal in kleine groepjes
aard van het spel ludiek en aandachtig
speluitleg Vorm groepjes en elk groepje krijgt een exemplaar
van dezelfde krant. De spelleider noemt een plaats, een gebeur-
tenis of een voorwerp, en de spelers van ieder groepje moeten
dit onderwerp in de diverse katernen van de krant opzoeken.
Het groepje dat als eerste het onderwerp vindt, moet het pagi-
nanummer roepen en krijgt 1 punt. Dit spel kan ook individu-
eel gespeeld worden.
5
spel actIef
sing a song estafettespeel het spel binnen of buiten nodig niet van toepassing
voor alle leeftijden tijdsduur 10 minuten
opstelling in een kring aantal niet van toepassing
aard van het spel spontaan en sfeervol
speluitleg De spelleider wijst een groepje kinderen aan om
een liedje te zingen. Na ongeveer twee regels wijst de spelleider
een andere groep aan. Het verrassende hierbij is dat je nooit
weet wanneer je aan de beurt bent. Een groep is af wanneer er
een stilte valt van meer dan vijf tellen, of als het liedjes dat ze
inzetten al gezongen is. Zo hou je aan het eind vanzelf een win-
nend groepje over. Wanneer de spelleiding twijfelt of de kinde-
ren spontaan een aantal liedjes kunnen oplepelen, mogen de
groepjes van tevoren een lijstje maken met liedjes waarvan mi-
nimaal twee mensen uit de groep twee regels kunnen zingen.
6
7
spel actIef
commando pinkelenspeel het spel binnen nodig niet van toepassing
voor 5 tot en met 10 jaar tijdsduur 15 minuten
opstelling in een kring aantal niet van toepassing
aard van het spel actief en oefenen in oplettendheid
speluitleg De spelleider begint met zijn pinken op de tafel te
tikken en zegt: ‘Commando pinkelen’. Alle spelers doen dit na.
De spelleider kan vervolgens van alles roepen, bijvoorbeeld
‘Commando hinkelen’, ‘Commando niesen’ enzovoort. Geeft
hij echter een commando zonder het woord ‘Commando’ te
gebruiken, dan mag niemand hem nabootsen. Wie dit wel doet
is af. De overblijvende speler wordt winnaar.
spel actIef
zoemmm!speel het spel binnen of buiten nodig niet van toepassing
voor 8 tot en met 12 jaar tijdsduur 15 minuten
opstelling in een kring aantal niet van toepassing
aard van het spel vrolijk en geconcentreerd
speluitleg De spelers zitten in een kring. Eén voor één het rijtje
af, roepen ze een cijfer, te beginnen bij 1 en dan steeds met een
cijfer omhoog. Telkens als het cijfer 7 in het genoemde getal voor-
komt, zegt de speler die aan de beurt is ‘zoemmm’ in plaats van
de zeven. Voorbeeld: 7 is ‘zoemmm’, 17 is ‘een-zoemmm’, 27 is
‘twee-zoemmm’ en 77 is ‘zoemmm-zoemmm’. Maakt iemand
een fout, dan begint de volgende speler weer van voren af aan.
Wie twee fouten maakt is af. En uiteraard wint de overblijver het
spel.
variatie Bij de oudere leeftijdsgroep kan als extra moeilijkheids-
graad ook gezoemd worden bij een getal uit de tafel van 7. Dus
bij 14, 21, 28 en zo verder. Zoemen die hierop betrekking heb-
ben kunnen langer aangehouden worden, bijvoorbeeld:
‘zoemmmmmm’.
8
9
spel actIef
balletje klapspeel het spel binnen of buiten nodig bal voor alle leeftijden
tijdsduur 5 minuten opstelling in een kring
aantal 10 aard van het spel actief reageren
speluitleg De spelers staan in een cirkel en geven de bal door,
bijvoorbeeld linksom de kring rond. Voordat een speler de bal
opvangt, moet hij minstens één keer in de handen klappen. Bij
twee keren klappen verandert de bal echter van richting en gaat
dus in dit geval rechtsom de kring rond. Laat een speler de bal
vallen of vergeet hij te klappen, dan moet hij de kring verlaten.
Ook als een speler na het klappen de bal aan de verkeerde kant
doorgeeft, is hij af.
variatie Gooi met een ander voorwerp. Of klap drie keer. Ook
kan de bal overgegooid worden naar de speler aan de overzijde
van de kring.
spel actIef
hutten bouwenspeel het spel binnen nodig touw, stoelen, tafels, oude lakens
voor 6 tot en met 10 jaar tijdsduur 60 minuten
opstelling kriskras door de ruimte aantal niet van toepassing
aard van het spel constructief en creatief
speluitleg Met oude lakens, wasknijpers, stukken touw stoelen
en tafels, gaan de kinderen in het clubgebouw hutten bouwen.
De spelleiding moet hierbij op de veiligheid letten, want niet
alle constructies van stoelen en tafels zijn even stevig.
10
11
spel actIef
spookhuisspeel het spel binnen nodig vuilniszakken, griezelmuziek,
touwtjes, zaklampen, griezelattributen of afbeeldingen
voor 6 tot en met 10 jaar tijdsduur 90 minuten opstelling
kriskras door de ruimte aard van het spel gezellig huiveren
speluitleg Door de luiken van het clubgebouw te sluiten, of
de ramen met vuilniszakken dicht te plakken, creëer je al een
griezelige sfeer. Vervolgens hangen de kinderen lakens aan het
plafond of aan de balken. Deze constructies kunnen verschil-
lende ruimtes en doorgangen hebben. Extra spannend wordt
het door spookachtige muziek te draaien en natte touwtjes aan
het plafond te hangen, waar de kinderen later in het donker te-
genaan lopen. Ook kan in een hoekje een brandende zaklamp
liggen of hangen, waarvan het licht op een griezelig masker of
afbeelding schijnt. De kinderen lopen in kleine groepjes door
het zelfgemaakte spookhuis.
spel actIef
smakelijk sjoelenspeel het spel binnen nodig vla, komkommers, ananas of per-
ziken uit blik, tafels, schmink, yoghurt, komkommer, Marie-
koekjes voor 10 + tijdsduur 45 minuten opstelling rond de
tafels aantal 10 en meer aard van het spel hilarisch
speluitleg Maak de bladen van de tafels vooraf goed schoon.
Smeer de tafelbladen vervolgens in met vla. Vier kinderen
nemen aan het eind van de tafel plaats met hun mond wijd
open. Markeer deze kinderen met stippen schmink op het
voorhoofd, van 1 tot en met 4. De punten geven het aantal
weer dat er te scoren valt. Laat het vijfde kind sjoelen met een
schijf ananas of een halve perzik uit blik. Op dezelfde wijze kan
er gesjoeld worden met yoghurt op het tafelblad en dikke schij-
ven komkommers als sjoelblokken.
variatie Hebben de leiding of de kinderen een voorkeur voor
minder geknoei bij het sjoelen, dan kunnen ook droge Marie-
koekjes gebruikt worden op een glad tafelblad.
12
spel actIef
hollende kaasdragersspeel het spel binnen of buiten nodig twee ballen, pylonen,
vier stokken van een meter lang voor 6 +
tijdsduur 10 minuten opstelling achter elkaar in twee rijen
aantal 10 + aard van het spel behendigheid
speluitleg Bij dit spel lijkt het of je de kaasdragers in Alkmaar
bezig ziet met hun bolvormige kazen. Alleen veranderen de
kazen nu in ballen. Van twee groepen spelers komt telkens een
tweetal naar voren. Ieder duo krijgt twee stokken. De voorste
spelers houden de twee stokken op hun rug vast en de twee
achterste spelers nemen de stokken bij het andere eind vast.
Maak met pylonen een kort parcours. Hier moeten de duo's,
met een bal balancerend op de twee stokken, omheen lopen.
Terug bij de startstreep gaan de volgende duo's met de stokken
en ballen op stap. De kinderen leren met dit spel balanceren en
de juiste onderlinge afstand tussen de stokken aan te houden.
Misschien staat er voor de kaasdragers na afloop wel een bordje
met kaasblokken klaar.
13
spel actIef
storm op zeespeel het spel binnen nodig niet van toepassing
voor 6 tot en met 10 jaar tijdsduur 20 minuten
opstelling in een kring aantal 10 +
aard van het spel grappig en oplettend
speluitleg De spelers zitten op een stoel in een kring, behalve
een speler die in het midden staat. Alle spelers krijgen een func-
tie. Zo is er een kapitein, een papegaai, een machinist en enke-
len zijn matroos. De speler in het midden is een verstekeling.
De spelleiding vertelt een verhaal waar de verschillende
personen in voorkomen. Bijvoorbeeld: ‘Op een dag maakt de
kapitein (bij die naam staat de kapitein op, draait rond zijn
eigen as en gaat weer zitten) een tocht met zijn boot. Met de
papegaai (ook deze speler staat op en draait) op zijn arm stapt
de kapitein (draait) aan boord. Hier staan enkele matrozen ma-
troos, kok en machinist al op hem te wachten (allen draaien).
De stuurman (draait) vraagt: ‘Kapitein, (draait) weet u wel
zeker dat u verder wilt varen. Er is storm op komst…’ Op het
moment dat er gezegd wordt ‘storm op komst’ moeten alle
spelers een plaats één stoel opschuiven. De verstekeling moet
proberen een stoel te bemachtigen. Lukt dit, dan blijft één
speler over. Deze wordt het volgende spel de verstekeling.
14
spel actIef
in wc-papier gewikkeldspeel het spel binnen nodig rollen wc-papier
voor alle leeftijden tijdsduur 20 minuten
opstelling kriskras door elkaar aantal niet van toepassing
aard van het spel speels en grappig
speluitleg Maak groepjes van twee kinderen. Van elk
groepje krijgt één van de twee een rol wc-papier. Na het
startsein moet dit kind de andere speler van top tot teen in
papier wikkelen. Degene die wordt ingewikkeld moet als
een standbeeld stil proberen te staan. Degene die zijn
'standbeeld' het eerst helemaal heeft
ingewikkeld, is winnaar. Natuurlijk
wil elk kind zo snel mogelijk in-
wikkelen, maar als je te snel
rondloopt, breekt misschien het
wc-papier af. Je moet dus vlug
maar beheerst te werk gaan. De
'ingewikkelde' speler mag, als hij
ingepakt is, lekker losbreken. De
rollen worden vervolgens omge-
draaid.
15
spel actIef
slangenhuidspel het spel binnen nodig niet van toepassing
voor 10 jaar en ouder tijdsduur 10 minuten
opstelling in een rij achter elkaar aantal 10 en meer
aard van het spel grappig samenwerken
speluitleg De spelers staan in een rij achter elkaar. De voorste
speler bukt zich, steekt zijn rechterhand tussen zijn benen door
en pakt de linkerhand van de speler achter hem. De andere spe-
lers in de rij doen hetzelfde. Als de spelers aan elkaar vastzitten,
gaat de achterste speler van de rij liggen, terwijl hij de hand
van de speler voor hem vast blijft houden. Met deze op een na
laatste, nu als eerste speler, schuift de rij rustig achterwaarts,
dus over de liggende speler heen. De op een na laatste speler
gaat vervolgens ook liggen en de hele rij schuift achteruit over
hem heen. Op deze manier wordt de hele rij spelers afgewerkt.
Ze mogen elkaars handen niet loslaten. De spelers imiteren op
deze manier een slangenhuid die wordt afgerold. Hierna kan
de slangenhuid ook weer in omgekeerde richting opgerold
worden. Het spel eindigt als iedereen weer in een rij achter el-
kaar staat zoals bij het uitgangspunt.
16
17
spel actIef
magische cirkelspeel het spel binnen nodig niet van toepassing
voor alle leeftijden tijdsduur 10 minuten
opstelling in een kring aantal 10 en meer
aard van het spel grappig samenwerken
speluitleg De spelers staan in een kring achter elkaar, dus met
het gezicht naar de voorgangers gekeerd. Iedereen schuift naar
voren, zodat de cirkel heel klein wordt en de spelers ongeveer
tegen elkaar aan staan. Op een signaal gaat iedere speler rustig
op de schoot van de persoon achter hem zitten. Als dit gelijk-
matig gebeurt, zal er niemand omvallen. Op deze manier vor-
men de elkaar in evenwicht houdende spelers een magische
cirkel.
spel actIef
stuur de bal speel het spel binnen of buiten nodig 2 stokken, 2 grote
ballen, lint voor 7 jaar en ouder tijdsduur 10 minuten
opstelling in 2 rijen achter elkaar aantal 10+
aard van het spel behendig en snel
speluitleg Van linten worden twee lange banen naast elkaar
uitgezet. Bij iedere baan staat een groep kinderen in een rij ach-
ter elkaar. De voorste spelers krijgen een stok en een bal. Op
een signaal moeten ze de bal op de grond leggen en met de
stok tikkend tegen de bal, binnen de lijnen naar het eindpunt
over de baan rollen. Achter de eindstreep draaien ze en keren
terug naar het startpunt, waar de stok en de bal aan de tweede
speler van iedere groep gegeven wordt. Gaat de bal buiten de
lijn, dan moet de speler de bal weer in het veld
brengen op de plaats waar de bal
buiten de lijn ging.
18
19
spel actIef
omgekeerde wereld speel het spel binnen nodig stoelen voor 6 tot en met 10 jaar
tijdsduur 15 minuten opstelling in een kring aantal 10+
aard van het spel gezellig en grappig
speluitleg De spelers zitten in een kring op stoelen. Eén speler
staat in het midden. Deze gaat voor een zittende speler staan en
zegt bijvoorbeeld ‘Dit is je oor’, maar neemt ondertussen de
voet van de zittende speler vast. Die moet direct een omgekeerd
antwoord geven, dus: ‘Dit is mijn voet,’ terwijl hij het oor van
de middenspeler vast neemt. Maakt de speler een verkeerde op-
merking, of weifelt hij met het aanraken, dan
moet hij de plaats innemen van de
speler in het midden.
20
spel actIef
levende spreekwoordenspeel het spel binnen nodig spreekwoorden
voor 8 tot en met 12 jaar tijdsduur 20 minuten
opstelling in carré aantal 10+ aard van het spel toneelspel
speluitleg Maak groepje van vijf of zes spelers. Ze krijgen vijf
minuten tijd om een spreekwoord te bedenken dat ze samen
gaan uitbeelden. De spelers staan in carré opgesteld en in het
midden moeten de groepjes om beurten hun toneelstukje op-
voeren. Er mag niet bij gesproken worden en er mogen geen
andere geluiden gemaakt worden. Dus alleen met gebarentaal
iets duidelijk maken. Bovendien moeten alle spelers van het
groepje een functie krijgen in het pantomimestukje. Kunnen de
spelers van andere groepen raden welk spreekwoord er wordt
uitgebeeld?
21
spel actIef
woordenboekspelspeel het spel binnen nodig woordenboek, papier, potloden
voor 12 + tijdsduur avondvullend opstelling zittend aan tafels
of op banken rond de kachel aantal minimaal 3 spelers
aard van het spel leerzaam en grappig
speluitleg Het spel wordt gespeeld in één of meerdere ronden
die elk uit net zoveel beurten bestaan als er spelers zijn. Voor
elke beurt is een van de spelers spelleider. Deze kiest uit het
woordenboek een woord waarvan hij denkt dat dit bij geen van
de andere spelers bekend is en hij leest het hardop voor. De
spelers, die allen papier en een potlood krijgen, schrijven het
woord en de vermoedelijke definitie of betekenis van het
woord op. Alle briefjes worden verzameld door de spelleider
die ze in willekeurige volgorde voorleest. Er zullen veel gekke
en lachwekkende betekenissen op papier staan. Pas daarna leest
de spelleider de juiste betekenis van het door hem gekozen
woord voor. Natuurlijk verdienen de spelers die de juiste bete-
kenis van het woord geraden hebben, een punt.
spel actIef
cirkeltrefbalspeel het spel binnen in een grote ruimte of buiten
nodig volleybal, schildertape voor 8 + tijdsduur 30 minuten
opstelling per groepje aantal 10 en meer
aard van het spel beweeglijk en samenspelen
speluitleg Maak met de schildertape een cirkel op de vloer
met een diameter van 15 meter. Vorm drie groepjes van een ge-
lijk aantal spelers. Eén groepje neemt in de cirkel plaats. De spe-
lers van de andere twee groepjes staan buiten de cirkel en
krijgen de bal. Ze moeten proberen via indirecte worpen (dus
eerst met de bal de grond raken) de spelers in de cirkel af
gooien. Deze spelers mogen de bal niet afweren, maar moeten
met ontwijken en springen, proberen om niet geraakt te wor-
den. Een middenspeler die geraakt wordt, moet de cirkel verla-
ten. Als de laatste speler van de middengroep geraakt is, worden
de groepen gewisseld. De spelleider heeft de speeltijd opgeno-
men. Nadat de drie groepen in het midden hebben gestaan,
worden de speeltijden bekend gemaakt. De groep die het lang-
ste in de cirkel heeft stand gehouden is winnaar.
variatieVoor de oudere spelers kan de moeilijkheidsgraad van
het spel opgevoerd worden door in het midden van de cirkel
een voorwerp te plaatsen, waar de spelers zich achter kunnen
verschuilen.
22
23
spel actIef
ontevreden klantspeel het spel binnen nodig tafel voor 10 +
tijdsduur 30 minuten opstelling achter en voor de tafel
aantal 10 en meer aard van het spel improviseren
speluitleg Een klant komt bij een marktkraam om iets terug te
brengen waar hij niet tevreden over is. Het gekke is dat de klant
zelf niet weet wat het voorwerp is dat hij in zijn handen heeft.
De marktkoopman ziet het echter wel meteen en ook de spel-
leider weet het. In het gesprek dat volgt, moet de koopman
achter de tafel de klant proberen duidelijk te maken wat hij bij
zich heeft, zonder de naam van het voorwerp te noemen. De
koopman moet dus met hints te werk gaan. Aan de hand van
deze wenken en aanwijzingen moeten de ontevreden klanten
raden wat ze bij zich hebben. Zodra een klant denkt te weten
wat het voorwerp in zijn handen is, moet hij dit bij naam noe-
men en de koopman en de spelleider kunnen dan vertellen of
dit juist is.
spel actIef
hoog… hogerspeel het spel binnen nodig veel plastic bekertjes en bierviltjes
voor 6 tot en met 10 jaar tijdsduur 15 minuten
opstelling aan tafels aantal niet van toepassing
aard van het spel concentratie en opbouwend
speluitleg Iedere speler krijgt een
stapel bierviltjes en plastic bekertjes.
De bedoeling is om hiervan een
zo hoog mogelijke bouwwerk
te maken. Zorg voor voldoende
ruimte voor ieder
kind, zodat het
geconcentreerd
en zonder hinder
van de andere
spelers aan zijn
toren kan
bouwen.
24
25
spel actIef
ratracespeel het spel binnen nodig plastic ratten, katoendraad,
kartonnen koker van keukenrol voor 6 tot en met 10 jaar
tijdsduur 15 minuten opstelling met tweetallen aantal kleine
groep aard van het spel grappig met wedstrijdelement
speluitleg Neem twee ratten van kunststof en knoop aan de
staart een lang koord van katoen. Het eind van het touw bind je
rond een lege keukenrol. Twee spelers gaan op hun knieën zit-
ten en moeten na het beginsignaal zo snel mogelijk het touw
oprollen. Wie heeft als eerste de rat op zijn schoot?
spel actIef
leer observerenspeel het spel binnen nodig niet van toepassing
voor 8 tot en met 12 jaar tijdsduur 10 minuten
opstelling in een kring aantal niet van toepassing
aard van het spel trainen in oplettendheid
speluitleg De deelnemers aan dit observatiespel vormen een
kring. Zij krijgen opdracht om zichzelf en elkaar goed te be-
kijken. De spelleider in het midden roept eerst bijvoorbeeld:
‘Alle kinderen met een blauwe broek moeten in de kring
komen!’ Ook andere kleuren broeken en truien of shirts kun-
nen aan bod komen. Daarna worden de opdrachten steeds
moeilijker. Bijvoorbeeld bij de kleur broek en trui of shirt,
ook de kleur haar, soort of kleur schoenen, bril of oorbel. Je
kunt dan samengestelde vragen krijgen als: ‘Alle kinderen
met een witte broek, blauw T-shirt, blond haar, blauwe ogen,
bril en oorbel moeten in de kring komen.’ Meestal gaat het
dan nog om een persoon die zichzelf eerst goed moet bekij-
ken om te ontdekken dat het inderdaad allemaal om hem
gaat.
26
27
spel actIef
let op je uurspeel het spel binnen nodig niet van toepassing
voor 6 tot en met 9 jaar tijdsduur 10 minuten
opstelling in een kring aantal 6 tot 12 personen
aard van het spel grappig en opletten
speluitleg De kinderen zitten in de kring en de spelleider
vertelt dat ze bij een boerderij op bezoek gaan. Daar zijn
paarden, koeien, een hond, een kat, een haan, kippen, kui-
kens, muizen, kikkers, vissen in de sloot, een merel op het
dak en een koekoek in een boom. Op deze boerderij wordt
twaalf uur per dag gewerkt. Alle kinderen moeten een uur
noemen, te beginnen bij zeven uur ’s ochtends, tot zes uur ’s
avonds. Dit uur moeten ze onthouden. Dan vertelt de spellei-
der hen werk dier ze voorstellen. Noemt hij vervolgens bij-
voorbeeld zes uur ’s ochtends, dan moet de speler bij deze
tijd het geluid maken van het dier dat hier bij hoort. Tot slot
gaan alle dieren samen met hun eigen geluid een bekend
liedje kwaken, loeien of kraaien.
spel actIef
blaasvoetbalspeel het spel binnen nodig tafel, stoelen, pingpongballetje,
tape, fluit voor 6 tot en met 12 jaar tijdsduur 15 minuten
opstelling rond de tafel aantal 6 tot 8 personen
aard van het spel ludieke wedstrijd
speluitleg De spelers vormen twee groepen. Rond de tafel
worden stoelen geplaatst. Plak met stukjes tape op de korte zij-
den van de tafel de doelen. Hierachter zitten de doelmannen.
Aan weerszijden van de tafel zitten de spelers, beurtelings van
de twee ploegen. Zij moeten proberen om het balletje in het
doel van de tegenstanders te blazen. De spelleider is scheids-
rechter. Na een doelpunt, of als de bal van de tafel rolt, wordt
deze door de scheidsrechter midden in het speelveld terug ge-
legd. De spelers moeten op hun stoelen blijven zitten, om te
voorkomen dat hun hoofden tegen elkaar knotsen. Het balletje
mag niet aangeraakt worden. Welke groep heeft de beste bla-
zers?
28
29
spel actIef
rippel stippenspeel het spel binnen nodig schmink voor 8 tot en met 12 jaar
tijdsduur 20 minuten opstelling in een kring
aantal niet van toepassing
aard van het spel grappig en geconcentreerd
speluitleg De deelnemers zitten in een kring. De spelleider
wijst iemand aan en die begint: ‘Ik Myrthe, rippel stippel, zon-
der stippel, vraag aan Joris, rippel stippel, zonder stippel, hoe-
veel stippels heb jij?’ Joris gaat dan verder, en stelt deze vraag
aan een andere speler. Dus eerst de eigen naam, en dan de
naam van de persoon aan wie je de vraag stelt. Na elke naam
dus de toevoeging ‘rippel stippel’, en hoeveel stippels die per-
soon heeft. Bij de start heeft nog niemand een ‘stippel’, maar
maakt een speler een vergissing in de volgorde van de opsom-
ming, dan krijgt hij van de spelleider met een schminkstift een
‘stippel’ (punt) op het voorhoofd. Hierna mogen de andere
spelers en de speler zelf uiteraard niet meer zeggen ‘zonder
stippel’, maar moet de toevoeging ‘met één stippel’ worden ge-
bruikt. Welke speler heeft aan het eind van het spel de minste
stippen op het voorhoofd?
CreatIef actIef
glinsterende sneeuwvlokkenspeel het spel binnen nodig vellen gekleurd papier, waterverf,
penselen, keukenzout voor 6 + tijdsduur 20 minuten
opstelling zittend aan tafel aantal niet van toepassing
aard van het spel knutselen met fantasie
speluitleg Een schilderwerk dat glinstert als ijskristallen,
past bij het winterse jaargetijde. Eerst even oefenen kan geen
kwaad. Schilder op het papier bijvoorbeeld met het penseel
en de waterverf een groot patroon van een sneeuwvlok of
een sneeuwpop. Ga snel te werk en zorg ervoor dat de verf
ruim is aangelengd met water en niet te snel opdroogt; want
direct hierna strooi je zout over de natte verf. De spelleider
laat de kinderen zien wat er met de zoutkristallen gebeurt
terwijl de verf droogt. Het lijkt wel of het vriest en de ijskris-
tallen je doen huiveren. Op donker papier komen de kristal-
len goed tot hun recht. Vertel de kinderen dat sneeuw bestaat
uit kleine kristallen van bevroren water. Wanneer die door de
dampkring naar beneden vallen, klonteren ze aan elkaar vast
en vormen de sneeuwvlokken. Tot slot gaan de kinderen zelf
aan de slag. Een helpende hand hier of daar is zeker niet over-
bodig.
30
CreatIef actIef
tekenen met een kettingspeel het spel buiten nodig dun karton, dunne kettingen, 2
dikke kralen, tape, viltstiften voor 6 + tijdsduur 30 minuten
opstelling zittend aan tafel aantal niet van toepassing
aard van het spel verrassende figuren
speluitleg Teken met een viltstift op een stuk karton een
hoed. Maak aan de voor- en achterkant van de hoed gaatjes in
het karton. Haal de dunne ketting erdoor en maak aan de ach-
terkant de uiteinden met de dikke kralen vast. Om verschuiven
te voorkomen plak je hierop een stukje tape. Vorm met een
vinger van de ketting een hoofd met een gezicht. Dit kan
ook door met het karton heen en
weer te bewegen. Zo kun je onder
de hoed verschillende hoofden
met gezichten ‘tekenen’. Je kunt
natuurlijk ook dieren of voor-
werpen verzinnen en dan in
de plaats van een hoed, een
boom, paraplu of regen-
boog tekenen.
31
Spel actIef
droomstoelspeel het spel binnen nodig zie speluileg voor 8 +
tijdsduur 45 minuten opstelling niet van toepassing
aantal niet van toepassing aard van het spel fantasie uitleven
speluitleg Voor deze opdracht heb je nodig: oude houten
stoel, schuurpapier, verf, lak, oude kledingsstukken, oude
schoenen en attributen om de droomstoel mee aan te kleden.
Schuur de oude verflagen van de stoel en geef hem mooie
kleuren naar de eigen fantasie. Maak er bijvoorbeeld een
droomstoel van. Na het verven en lakken kan de stoel aange-
kleed worden met de oude schoenen en kledingstukken. Een
stoel met een broek, jack en schoenen, dat is toch heel bijzon-
der. Misschien komt er wel een geopende paraplu of parasol
boven, die van de onderkant van sterren en een maan is voor-
zien. Maar je kunt er ook een verjaardagsstoel van maken, met
een blinkende kroon en mooie bloemen. Is er iemand in de
groep jarig, dan mag die persoon op deze bijzondere stoel zit-
ten.
32
33
CreatIef actIef
vreemde dierenspeel het spel binnen nodig tijdschriften met dierenafbeeldin-
gen, scharen, lijm, papier voor 4 + tijdsduur 15 minuten
opstelling zittend aan tafel aantal niet van toepassing
aard van het spel creativiteit
speluitleg Knip uit tijdschriften de afbeeldingen van drie of
vier verschillende dieren. Zorg dat ze allen ongeveer even groot
zijn. Verknip dan elk dier in verschillende stukken, bijvoorbeeld
hoofd of kop, romp en poten, Hutsel de stukken door elkaar en
vorm er nieuwe dieren van, door de stukken van de verschil-
lende dieren te combineren. Wat doen die ooievaarpoten onder
dat koeienlijf, waar ook nog eens een giraffenhals en kop bo-
venop staan? Plak de vreemde dieren op een papier en geef ze
een fantasienaam.
CreatIef actIef
je eigen wenskaartspeel het spel binnen nodig oude tijdschriften, lijm, dun
karton, verf, schaar voor 4 + tijdsduur 20 minuten
opstelling zittend aan tafel aantal niet van toepassing
aard van het spel creativiteit en artistiek
speluitleg Knip een rechthoek uit het karton die als achter-
grond dienst gaat doen en beschilder deze. Uit de tijdschrif-
ten knip je de letters, waarmee je de teksten of wensen voor
op de kaart gaat samenstellen. Versier de kaart verder met
confetti, sterretjes of stickers.
34
35
CreatIef actIef
gedichtspeel het spel binnen nodig papier, pennen voor 10 +
tijdsduur 30 minuten opstelling zittend aan tafel
aantal niet van toepassing aard van het spel fantasie
speluitleg Niet alleen met Sinterklaas, maar ook met kerst of
aan het begin van het jaar is het leuk om een gedicht of een
rijm te schrijven. Misschien wil je terugblikken op het afgelo-
pen jaar of voel je meer voor een mooi gedicht over de winter.
Ook bijzondere gebeurtenissen, gekke situaties en wensen voor
het komende jaar kunnen in versvorm de revue passeren. De
kinderen kunnen elkaar bij hun gedichten en rijmpjes helpen.
CreatIef actIef
woorden over en weerspeel het spel binnen nodig niet van toepassing
voor 8 + tijdsduur 30 minuten opstelling in een kring
aantal niet van toepassing
aard van het spel met woorden verbanden leggen
speluitleg De deelnemers staan in een kring en de spelleider
in het midden. Telkens doen twee spelers een stap naar voren.
De spelleider noemt een categorie waarin de duo’s om beurten
zoveel mogelijk passende woorden moeten zien te vinden. Ca-
tegorieën kunnen zijn: sport, fruit, diepvries, vogels, groenten,
bloemen, muziek, film en zo verder. De spelers mogen niet lan-
ger dan drie tellen nadenken, want anders zijn ze af. Welk twee-
tal weet op deze manier het langst over en weer de meeste
woorden in de verschillende categorieën te bedenken?
36
37
CreatIef actIef
het langste woordspeel het spel buiten nodig potloden, papieren met huisnum-
mers voor 10 tot en met 16 jaar tijdsduur 60 minuten
opstelling met twee groepen aantal niet van toepassing
aard van het spel speurend puzzelen
speluitleg De spelleiding heeft van een bepaalde straat 50
huisnummers op twee A-4-tjes geprint. Dus op een papier 25
even en op het andere 25 oneven nummers. Vorm twee groe-
pen die ieder met zo’n vel met nummers en een potlood op
pad gaan. Ze moeten proberen om bij zoveel mogelijk huis-
nummers de eerste letter van de familienaam te zetten. Want
het kan natuurlijk voorkomen dat er bij woningen familiena-
men ontbreken, maar daarom is een ruime marge genomen.
Nu dient iedere groep van de opgeschreven letters een zo lang
mogelijk woord te maken. Best moeilijk, omdat de meeste Ne-
derlandse familienamen met een medeklinker beginnen. In
welke groep zitten de beste taalpuzzelaars?
CreatIef actIef
overeenkomsten en verschillenspeel het spel binnen of buiten nodig geen materialen
voor 8 tot en met 12 jaar tijdsduur 20 minuten
opstelling vrij in de ruimte aantal niet van toepassing
aard van het spel op details letten
speluitleg De kinderen gaan allemaal door elkaar heen lopen.
Praten is hierbij verboden. Op een sein van de spelleiding zoeken
de kinderen een partner die in een bepaald opzicht op hem of
haar lijkt. Bijvoorbeeld iemand met dezelfde schoenen, iemand
met dezelfde broek of dezelfde trui. Maar ook brildragend, de-
zelfde kleur ogen of kleur haar, even groot, of dezelfde hobby,
kunnen kenmerken van overeenkomst zijn. Als de tweetallen bij
elkaar staan mogen ze om beurten vertellen wat zij vinden welke
hun overeenkomsten zijn. Als iedereen een beurt heeft gehad,
mogen per duo ook de verschillen genoemd worden.
3638
39
CreatIef actIef
bellen en regenboogkleurenspeel het spel binnen nodig afwasmiddel, water, ronde schaal,
doorzichtige plastic schaal, kleerhanger van draad, kleine
trechter, zaklamp, rietjes voor 4 + tijdsduur 15 minuten
opstelling vrij in de ruimte aard van het spel speels
speluitleg Bellen blazen kan ook binnen in een vertrek met
een tegelvloer. Meng in de grote schaal een half kopje afwas-
middel met twintig kopjes water. Een nacht laten staan maakt
het mengsel sterker. Buig de draad van de kleerhanger tot een
ronde lus (ongeveer 20 cm doorsnee) en met een opwaarts
handvat. Doop de lus in het zeepmengsel en haal langzaam
omhoog. Is de bel onder de draad stevig genoeg, beweeg die
dan heen en weer en kijk hoe de vorm van de bel onder de
draad telkens verandert. Daarna kun je er ook mee zwaaien,
misschien lukt het om een grote bel te maken. Ook met een
trechter kun je mooie bellen blazen. Doop de grote vulopening
van de trechter in het zeepsop en blaas op de kleine tuitope-
ning. Tot slot kun je nog een bellenmengsel maken voor in de
plastic schaal. Met de brandende zaklamp onder de bodem van
de schaal kun je, wanneer iemand met een rietje in het zeep-
mengsel blaast, grote bellen zien ontstaan voorzien van regen-
boogkleuren.
CreatIef actIef
lichtje op tafelspeel het spel binnen nodig zie speluitleg voor 8 +
tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels
aard van het spel sfeervol knutselen
speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: ijzerdraad, ronde
puntige tang, soldeerpistool, glas, glasverf, plaksterretjes, alumi-
niumfolie, wit zand en een theelichtje in aluminium bakje.
Een stuk ijzerdraad wordt bij 2 cm haaks omgebogen. Neem
vervolgens een stuk ijzerdraad dat dubbel zo lang is en buig dit
in het midden haaks. Vervolgens de twee 'poten' na 2 cm vanaf
het midden weer haaks buigen. Soldeer het uiteinde van de eer-
ste 2 cm haak en het gebogen middendeel van de tweede draad
aan elkaar, zodat een stervormige 'bodem' ontstaat. De drie bo-
veneinden worden met het tangetje op gelijke hoogte gebogen
en vervolgens omgekruld, zodat het hangertje op de rand van
het glas kan rusten. Op de bodem van het stervormig houdertje
kan een theelichtje in een aluminium bakje geplaatst worden.
Wit zand onder in het glas geeft een mooi effect aan het flakke-
rend licht. De buitenkant van het glas kan met glasverf, plakster-
retjes of figuurtjes van aluminiumfolie versierd worden. Leuk
en sfeervol, zo'n zelfgemaakt lichtje op de tafel.
40
41
CreatIef actIef
een grappig brilletjespeel het spel binnen nodig ijzerdraad, tangetje, gekleurde
tape, lintjes, wol, crêpepapier, lijm, tape, schaar voor 7 tot en
met 11 jaar tijdsduur 60 minuten opstelling met tweetallen
aan tafels aantal 6 + aard van het spel grappig knutselen
speluitleg Bij een feest hoort vaak verkleden en eenvoudig
verkleden kan beginnen met een bril. Alle kinderen krijgen een
stukje ijzerdraad van 70 cm lang. De leiding doet even voor hoe
je van de draad een brilletje kunt vormen. Desnoods verschil-
lende modellen. Om de uiteinden van de draad wordt tape ge-
plakt. Om de brilletjes wat specialer te maken kunnen ze
versierd worden met gekleurde tape, lintjes, stukjes wol of ver-
schillende kleuren lintjes.
CreatIef actIef
knutselen met fantasiespeel het spel binnen nodig piepschuimverpakking van een
hamburger, plastic tas, acrylverf, schaar, lijm voor 4 +
tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels aantal niet van
toepassing aard van het spel grappig knutselen met fantasie
speluitleg Met de verpakking van een hamburger kun je ook
veel leuke dingen maken. Bijvoorbeeld een octopus. Knip stro-
ken uit de plastic tas. Beschilder de doos met acrylverf. Schilder
er twee ogen op en plak de stroken vast door het deksel van de
doos te openen en aan de binnenkant een dun streepje lijm aan
te brengen. Sluit het deksel en laat de octopus drijven in een
bak met water.
42
43
CreatIef actIef
een vrolijk doosjespeel het spel binnen nodig tissuedoos, schaar en lijm, voor-
werpen om de doos mee te versieren voor 4 +
tijdsduur 30 minuten opstelling zittend aan tafels aantal niet
van toepassing aard van het spel knutselen met fantasie
speluitleg Van een tissuedoos kun je ook verschillende voor-
werpen maken door middel van plakken, knippen en versieren.
Zo wordt een saaie doos een dier of een vrolijk gekleurd voor-
werp. Het kan ook een leuk cadeau zijn bij een speciale gele-
genheid, zoals bij de feestdagen in december of bij een
verjaardag.
44
CreatIef actIef
imiteer filmstemmenspeel het spel binnen nodig tv, dvd-speler, papier, pennen
voor 8 + tijdsduur 15 minuten opstelling niet van toepassing
aantal afhankelijk van aantal spelers in de film
aard van het spel onthouden en nabootsen
speluitleg De kinderen bekijken samen een speelfilm of een
tekenfilm. Vooraf worden de stemrollen uit de film verdeeld en
ieder kind moet dus opletten wat er door zijn figuur in de film
gezegd wordt. Maar vooral ook hoe het gezegd wordt. De kin-
deren mogen voor zichzelf wat suggesties of hints op papier
schrijven. Vervolgens wordt de film opnieuw vertoond, maar
nu is het geluid weggedraaid en komt het er dus op aan dat de
kinderen de ontbrekende teksten moeten uitspreken. Goed op
het verloop van het verhaal letten is dus belangrijk. En denk er
aan: Iemand die op de film boos kijkt, moet toch zeker ook een
boze stem te laten horen.
45
CreatIef actIef
knikkerburchtspeel het spel binnen nodig zie speluitleg
voor 8 + tijdsduur 30 minuten opstelling niet van toepassing
aantal niet van toepassing
aard van het spel knutselen met fantasie
speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: schoenendoos,
melk- of sappakken, gekleurd karton in rood/bruin en grijs,
gekleurd rood/bruin papier, tape, kleurstiften, stanleymes, lijm,
cocktailprikkers en knikkers.
De schoenendoos vormt het hart van het knikkerkasteel. Hier-
omheen worden de melkpakken met tape vastgeplakt. Van tevo-
ren zijn boven aan de pakken de zijkanten schuin afgesneden
met een stanleymes; deze zijkanten vormen later de daken. De
leiding kan hierbij voor de veiligheid assisteren. De daken van
de torens zijn van grijs karton en worden met tape vastgezet.
Hierna wordt om de torens en de schoenendoos rood/bruin
papier geplakt, waarop met stiften de ramen worden getekend.
Op de nok van de torens komen cocktailprikkers als vlaggen-
masten, waaraan uit papier geknipte wimpels geplakt worden.
Tot slot wordt voor twee naar voren springende hoektorens een
stevig stuk karton bevestigd, waarin kleine en grote poorten
zijn uitgeknipt. Boven iedere poort komt een cijfer. Boven de
grootste poorten de laagste cijfers en boven de kleine poorten
de hoogste cijfers. Het knikkerspel kan beginnen.
46
CreatIef actIef
standbeeld van krantenspeel het spel binnen nodig veel kranten, plakband, touw,
schaar, lijm voor 8 + tijdsduur 30 minuten opstelling niet van
toepassing aantal groepjes van 3 of 4 kinderen
aard van het spel speelse vormgeving
speluitleg Maak groepjes van drie of vier kinderen. Een kind
van elke groep gaat als standbeeld fungeren. De andere groeps-
leden gaan het beeld aankleden. Bespreek eerst in ieder groepje
welk beeld ze gaan uitbeelden. Bijvoorbeeld een jager, een
prinses, een tovenaar of een clown. Er mag alleen krantenpapier
gebruikt worden om de kleding en de attributen te maken.
Schaar, plakband, touw en lijm komen hierbij goed van pas. Tot
slot gaan de standbeelden op een stoel staan om door de ande-
ren bewonderd te worden. Ontdekken de kinderen van de an-
dere groepjes ook wat de standbeelden voorstellen?
47
CreatIef actIef
bezoekersgroetenspeel het spel binnen nodig zie speluitleg voor 7 tot en met
14 jaar tijdsduur 90 minuten opstelling groepjes van drie
aantal 6 + aard van het spel speelse en creatieve vormgeving
speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: emmers, zand,
bamboestokken, ijzerdraad, tangetje, wasknijpers, kartonnen
kaartjes en balpennen.
Bij een feest in het clubhuis, een toneelavond of receptie kun-
nen de bezoekers hun wensen of complimenten op kaartjes
schrijven. Voor het ophangen van deze kaartjes worden door de
kinderen en tieners speciale namaakbomen gemaakt. In de em-
mers komt zand en daarin worden de bamboestokken gesto-
ken. Van ijzerdraad worden zijtakken aan bamboestokken
vastgemaakt. Als de bezoekers of ouders hun wensen en com-
plimenten op een kaartje hebben geschreven, kan ieder kaartje
met een wasknijper aan de namaakboom bevestigd worden.
Leuk om later nog eens na te lezen.
CreatIef actIef
je eigen handpopspeel het spel binnen nodig dik en dun karton, verf, kwasten,
lijm, schaar, potlood voor 4 + tijdsduur 20 minuten
opstelling niet van toepassing aantal niet van toepassing
aard van het spel grappig
speluitleg De kinderen leggen hun hand op het dikke karton
en trekken de omtrek met een potlood na. Knip de hand ver-
volgens uit en maak er een gezicht van. De vingers zijn de
haren en de handpalm is het gezicht. Knip een strook uit het
dunne karton en plak de uiteinden in een ringvorm op elkaar.
Deze vorm moet om je hand passen. Plak de ring aan de achter-
kant van de kartonnen hand. Steek je eigen hand door de ring
en je hebt een echte handpop. Misschien willen de eigenaren
hierna nog met hun handpoppen een toneelstukje opvoeren.
48
49
CreatIef actIef
arme riddersspeel het spel binnen nodig zie speluitleg
voor 7 tot en met 11 jaar tijdsduur 60 minuten
opstelling met drietallen aantal 6 +
aard van het spel lekker en creatief
speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: gesneden
witbrood, 6 eieren, melk, citroensap, suiker, margarine, garde,
soeplepel, diep bord, mes en een koekenpan.
‘Arme ridders’ is een delicatesse uit de 19e eeuw toen wit-
brood nog een luxe was. Werd het brood wat oud, dan werden
er ‘arme ridders’ van gebakken. Klop 6 eieren met anderhalf
kopje melk, 3 eetlepels suiker en enkele druppels citroensap
luchtig. Doe met een soeplepel van dit beslag een gedeelte in
een diep bord. Neem de sneden witbrood en snij er de korsten
van af. Vervolgens de sneden in het beslag leggen, tot het meng-
sel aan beide kanten is ingetrokken. Smelt in de koekenpan de
margarine en bak de sneden met hun beslagjasje hierin aan
beide kanten goudbruin. Even afkoelen, wat suiker er over
strooien en als je eenmaal ‘arme ridders’ aan het eten bent, kun
je er niet meer afblijven.
CreatIef actIef
creatief met je voetenspeel het spel binnen nodig oud laken, plakkaatverf, grote dek-
sels voor 7 tot en met 11 jaar tijdsduur 60 minuten
opstelling met een groep of met tweetallen aantal 6 +
aard van het spel vermakelijk en expressief
speluitleg Schilderen kun je op verschillende manieren; kin-
deren zullen schilderen met hun voeten als heel bijzonder erva-
ren. Leg het laken uit over de vloer, de schoenen en de sokken
uit en plaats een of meerdere deksels met verf op de randen van
het laken. De kinderen kunnen aan de slag. Voeten in het laagje
verf dopen en dan samen lopend over het laken een compositie
maken. Natuurlijk kan ook in kleinere groepjes of met tweetal-
len figuratief gewerkt worden. Wat dacht je bijvoorbeeld van
een spookkasteel? Of een oceaan met vissen of een bergland-
schap? En als de jonge kunstenaars het leuk vinden kunnen ze
ook non-figuratief aan de slag. Is het kunstwerk klaar dan kan
het een ereplaats krijgen aan een wand in de blokhut.
50
51
CreatIef actIef
kruip door het maskerspeel het spel binnen nodig oud laken, verf, kwasten
voor 4 + tijdsduur 30 minuten opstelling niet van toepassing
aantal niet van toepassing aard van het spel grappig en creatief
speluitleg Laat de kinderen op het laken een groot uitgete-
kend masker inkleuren met verf. De clownsmond kan openge-
knipt worden, zodat de kinderen er doorheen kunnen kruipen
als het laken opgehangen wordt. Krijgt het laken met de
gapende clown een plaats voor een deuropening, dan
kunnen de kinderen via de clownsmond binnen komen
en vertrekken. Leuk idee voor een feestavond
of in de carnavalstijd.
natuur actIef
wat hoort er niet bij? speel het spel buiten nodig voorwerpen uit de natuur, papier,
pennen voor 8 + tijdsduur 20 minuten opstelling in kleine
groepjes aantal niet van toepassing aard van het spel observe-
ren en ontdekken
speluitleg Langs een haag, in een boom of langs een voetpad
worden voorwerpen uit de natuur geplaatst die er niet thuisho-
ren. Bijvoorbeeld een appel bevestigt aan een hazelnotenstruik,
een steen in een leeg vogelnest, een groot blad dat is verknipt
of een dennenkegel aan een eikenboom. De deelnemers ver-
trekken in kleine groepjes twee minuten na elkaar en moeten
de aangegeven weg volgen. Ze schrijven op welke voorwerpen
niet op de vindplaats thuis horen. De groep die de meeste juiste
voorwerpen weet te noteren wordt kampioen observeren.
52
natuur actIef
stiltewandelingspeel het spel buiten nodig geen materialen
voor 8 tot en met 12 jaar tijdsduur 1 uur opstelling met een
groep aantal 10+ aard van het spel de natuur leren kennen
speluitleg Een bos, op een heideveld of in het park, lenen zich
uitstekend voor een stiltewandeling. Vlak voor zonsopgang is er
van alles te zien en te horen. Maar bij zonsondergang is zo’n
wandeling ook heel mooi. Tijdens de wandeling mag niemand
iets zeggen of geluiden maken. Ook niet op de grond ploffen
met de laarzen of schoenen. Willen de kinderen anderen op iets
attent maken, dan moeten ze elkaar op de schouder tikken en
wijzen. Op deze wijze heb je de meeste kans om dieren te zien,
die anders bij naderende geluiden wegvluchten. Midden in het
bos kan de groep ook tien minuten doodstil blijven staan. Op
die manier zie en hoor je veel, wat je op een normale wande-
ling ontgaat.
53
54
natuur actIef
de geur van het bosspeel het spel in het bos nodig kleine dozen
voor 7 tot en met 14 jaar tijdsduur 1 uur
opstelling in groepjes aantal 10 +
aard van het spel reukvermogen trainen
speluitleg De kinderen verzamelen in het bos geurige voor-
werpen. Dat kunnen blaadjes van kruiden zijn, maar ook een
dennenappel, hars van naaldbomen, grassen, mossen of boom-
schors. De truc is vaak om de producten in de hand te wrijven
en dan te ruiken of de geur vrij komt. Maar ook intensief aan
een natuurvoorwerp ruiken, leert je met de specifieke geur
kennis te maken. Probeer het en stop de meest geurige voor-
werpen in een doosje. Probeer ook eens uit of de geurige voor-
werpen als ze in aanraking komen met water of in een kleine
opgesloten ruimte, op een andere manier gaan ruiken. Door
verschillende bosgeuren te combineren, lukt het je misschien
om een eigen bosparfum te ontwikkelen.
55
natuur actIef
natuur memoryspeel het spel binnen of buiten nodig bekertjes, voorwerpen
uit de natuur voor 8 + tijdsduur 30 minuten opstelling rond
een tafel aantal niet van toepassing aard van het spel memory
speluitleg Verzamel een dubbel aantal van vijftien verschil-
lende voorwerpen uit de natuur en stop deze onder onge-
keerde bekertjes op een tafel. Elk speler tilt op zijn beurt twee
bekertjes op, terwijl de andere spelers aandachtig toekijken.
Als een kind twee dezelfde voorwerpen heeft gevonden tij-
dens het optillen, scoort het een punt en mag het
nog een keer spelen. Als er geen twee dezelfde
voorwerpen worden gevonden, zet het kind de
bekers op dezelfde plaats terug. Dan mag de
volgende speler proberen zich te herinneren
onder welke bekertjes de gelijke voorwer-
pen zich bevinden.
natuur actIef
de wereld op zijn kopspeel het spel buiten nodig niet van toepassing
voor 6 + tijdsduur 20 minuten opstelling in een grote kring
aantal niet van toepassing aard van het spel ontdek de wereld
op zijn kop
speluitleg De spelers staan met hun rug naar een overzichte-
lijk stuk landschap gekeerd en spreiden hun benen. Ze buigen
voorover en kijken tussen de benen door naar het panorama.
De wereld op zijn kop, want alles lijkt opeens anders. Als de
spelers aandachtig naar het landschap tussen hun benen geke-
ken hebben komen ze overeind en draaien zich om. Om beur-
ten vertellen ze wat ze zich van het omgekeerde landschap
herinneren. Één speler blijft met het gezicht naar het landschap
gekeerd staan en controleert of het klopt wat de kinderen ver-
tellen. Staat die grote eik inderdaad links van de boerderij? En
waren het nou ezels of paarden die in de wei graasden? Dit spel
kan tijdens een wandel- of trektocht op verschillende plaatsen
gespeeld worden.
56
natuur actIef
maak een kleurenpalet speel het spel buiten nodig zie speluitleg voor 12 +
tijdsduur 30 minuten opstelling individueel of in een klein
groepje aantal niet van toepassing aard van het spel ontdek-
ken van natuurlijke veranderingen
speluitleg Doe twee volle koffielepels as van verbrand hout in
een filter en giet er langzaam warm water op. Uit de filter
druppelt een gele vloeistof, dat is het ‘aswater’. Deze gefilterde
vloeistof moet bewaard worden. Snijd de rode kool in stukken
en doe die in een sapcentrifuge. Filter ook het op deze manier
verkregen sap. De vloeistof heeft een fraaie paarse kleur. Doe
deze vloeistof in verschillende glaasjes. Wanneer je het ‘aswater’
combineert met het sap van de rode kool, krijg je een heel an-
dere kleur. De verschillende kleuren ontstaat door de verschil-
lende hoeveelheden ‘aswater’ die je combineert met het sap van
de rode kool of toevoeging van het citroensap en vloeibare
zeep. Maak met de groep op deze manier op papier met de
penselen een verrassend kleurenpalet of mooie tekening.
57
natuur actIef
voederbak voor vogelsspeel het spel binnen nodig kartonnen melkpakken, grote
schaar, ijzerdraad, satéstokjes, vogelvoer voor 10 +
tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels
aantal niet van toepassing aard van het spel natuur creatief
speluitleg Knip met een grote schaar op 4-5 cm van de
bodem een brede kant uit het kartonnen melkpak. Doe het-
zelfde met de zijkanten, zodat een mooie opening ontstaat.
Steek een satéstokje beneden aan de voorzijde door het pak en
aan de achterzijde een klein eindje naar buiten. Op deze stok
kunnen de vogels zitten tijdens het eten. Haal stevig ijzerdraad
door het bovenste deel, vul de bodem van de doos met vogel-
voer en je voederbak op. Roodborstjes, mussen en mezen
komen in het koude jaargetijden regelmatig naar deze voeder-
bak om te eten.
58
59
natuur actIef
tekenen en verven op eierenspeel het spel binnen nodig hardgekookte eieren, wasco, verf,
kwasten voor 10 + tijdsduur 30 minuten opstelling rondom
tafels aantal niet van toepassing aard van het spel creatief en
fantasie
speluitleg Maak met wasco een tekening op een hardgekookt
ei. Dikke lijnen geven het mooiste resultaat. Verf het ei en leg
het op gekreukeld aluminiumfolie te drogen. Je zult zien dat de
verf niet gepakt heeft op de met wasco versierde delen, dit
geeft een bijzonder effect.
variatieVerf een hardgekookt ei met een donkere kleur en laat
het drogen. Kras nu met een scherp voorwerp een tekening in
de verf, zodat er een diapositieve afbeelding ontstaat.
natuur actIef
broodsterretjes voor vogelsspeel het spel binnen nodig oud brood, oventje
voor 8+ tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels
aantal niet van toepassing aard van het spel natuur creatief
speluitleg Vouw een dun sneetje brood diagonaal dubbel.
Knip hier met een schaar vormpjes uit, zoals sterretjes, rondjes
of vierkantjes. Bind aan één hoek van deze figuren een stuk
touw en bak ze 15 minuten op een lage ovenstand. De broodfi-
guren zijn dan hard en kunnen buiten aan een boomtak of
struik gehangen worden. De vogels zijn er gek op.
60
61
natuur actIef
stokdierenspeel het spel binnen nodig grote takken van loofbomen, verf,
verfkwasten, schuurpapier, kralen, lijm voor 8 +
tijdsduur 45 minuten opstelling aan tafels
aantal niet van toepassing aard van het spel natuur creatief
speluitleg Ieder kind zoekt een grote tak in het bos. De takken
mogen best vreemd gevormd zijn. Verwijder alle zijtakjes en de
bast van de tak. Schuur de tak licht op en verf het hout op een
manier dat er een fantasiedier ontstaat. Lijm aan de uiteinden
van de tak een kraal als oog. Als je je stokdier wilt laten glanzen,
kun je de tak aflakken met blanke lak.
natuur actIef
bewegende cirkelspeel het spel buiten nodig stokken, fluit voor 8 +
tijdsduur 20 minuten opstelling in een kring
aantal 10 + aard van het spel buitenactiviteit
speluitleg De spelers zoeken allen een stevige stok van onge-
veer een meter lengte. Met deze stokken gaan ze in een kring
staan, met een onderlinge tussenruimte van ongeveer een
meter. De stokken rusten vertikaal voor de spelers op de grond.
Telkens als de spelleider een fluitsignaal laat horen moeten de
spelers hun stok los laten en snel proberen de stok van de speler
naast hen te grijpen, voordat deze plat op de grond valt. Na-
tuurlijk worden vooraf afspraken gemaakt of de spelers links-
of rechtsom moeten hollen. De speler die de stok op de grond
laat vallen, is af en moet uit de kring gaan. De andere spelers
mogen hierna echter niet dichter bij elkaar in de kring gaan
staan, zodat er gaten in de cirkel van vallende stokken ontstaan.
Op deze manier wordt het spel steeds moeilijker.
62
63
natuur actIef
onder dode bladerenspeel het spel buiten nodig een loep, glazen potjes, witte vellen
papier, doorzichtig papier of plastic voor 6 + tijdsduur 60 mi-
nuten opstelling vrij in de ruimte aantal niet van toepassing
aard van het spel ontdekken van verborgen natuur
speluitleg Onder de dode bladeren aan de voet van bomen en
hagen, leven heel veel kleine dieren. Neem met twee handen
een hoopje bladeren en legt dat op een wit vel papier. Op een
vel doorzichtig papier of plastic kun je de kleine diertjes ook
van de onderkant bekijken. Door een loep zie je dit verborgen
leven nog beter. Door de diertjes even in een klein glazen potje
te stoppen, kun je ook hun bewegingen aandachtig volgen.
natuur actIef
honden volgen de hazenspeel het spel buiten nodig oud brood, 10 gekleurde kiezels
voor 6 + tijdsduur 20 minuten opstelling vrij in de ruimte
aantal niet van toepassing aard van het spel speuren in de
natuur
speluitleg Één of twee kinderen zijn de ‘haas’. Ze gaan voor de
anderen uit met een grote zak vol oud brood en tien gekleurde
kiezels. Ze leggen een spoor van brood en verbergen de kiezels
op belangrijke punten in de route. De ‘honden’ volgen het
spoor. Ze moeten proberen binnen een be-
paalde tijd de kiezels te vinden. Het oude
brood blijft in het bos achter voor de die-
ren.
64
65
natuur actIef
vlechten met takkenspeel het spel buiten nodig zie speluitleg voor 12 +
tijdsduur 60 minuten opstelling aan tafels
aantal niet van toepassing
aard van het spel fraai en functioneel
speluitleg Maak van drie grote stevige takken (of bamboe-
hout) een driehoek. Hierbinnen vlecht je de dunnere takken of
twijgen, zodat er een raamwerk ontstaat. Dit raamwerk kun je
versieren met o.a. bladeren, dennenappels, kleurige bessen of
stukjes boombast. Wanneer je in het raamwerk vogelvoer op-
hangt, kan dit tevens dienst doen als voederplek voor de vogels.
natuur actIef
valkuil voor kleine dieren speel het spel buiten nodig een glazen jampotje, een houten
plankje, 2 grote kiezelstenen voor 10 + tijdsduur 20 minuten
opstelling vrij in de ruimte aantal niet van toepassing
aard van het spel observeren kleine dieren
speluitleg Graaf een kuiltje in het zand, zodat het glazen jam-
potje er helemaal in past. De bovenrand van de glazenpot moet
gelijk zijn met het grondoppervlak. Plaats de twee kiezelstenen,
elk aan één kant van de glazen pot. Leg hier het houten plankje
op, zo ontstaat er een afdakje tegen de regen. Het glazen potje
vormt op deze manier een valkuil voor de diertjes. De gevangen
diertjes kun je naderhand in het potje beter bestuderen. Na-
tuurlijk geven wij de beestjes hierna weer de vrijheid.
66
67
natuur actIef
ontdekspel met bomenspeel het spel buiten nodig grote stokken, vellen papier, wasco
voor 8 + tijdsduur 20 minuten per opdracht
opstelling vrij in de ruimte aantal kleine groepjes
aard van het spel ontdekspellen met bomen
speluitleg Om de hoogte van een boom vast te stellen, heb je
alleen een stok nodig. De stok moet even lang zijn als je ge-
strekte arm. Houd de stok loodrecht en de gestrekte arm hori-
zontaal. Ga op een plaats staan waar de voet en de top van de
boom samenvallen met de onder- en bovenkant van de stok. De
afstand vanaf die plek tot aan de boom is het aantal meters dat
de boom hoog is.
variatieWie veel naar bomen kijkt, heeft zeker al gemerkt dat
de schors van boomsoort tot boomsoort verschilt. Door een vel
papier tegen de schors aan te drukken en hier over te wrijven
met wasco, ontstaan er verschillende structuren waarin de ver-
schillende boomschorsen herkenbaar worden.
variatie Breek een stuk schors van een dode boom af. Hieron-
der zul je verschillende kevers en andere insecten ontdekken.
Probeer eens de namen van deze insecten te achterhalen. Op
dood hout zie je ook vaak paddenstoelen en zwammen. Weet jij
de namen?
natuur actIef
een zilveren vaasjespeel het spel binnen nodig een glazen potje, bladeren, alumi-
niumfolie, stevige lijm voor 10 + tijdsduur 20 minuten
opstelling aan tafels aantal kleine groepjes
aard van het spel creatief ontdekken
speluitleg Met gedroogde bladeren en aluminiumfolie kun je
een originele vaas maken. Lijm de droge bladeren, met de ner-
ven aan de buitenzijde, op het potje en druk deze goed aan.
Strijk ook lijm aan een kant van het aluminiumfolie en bekleed
hiermee het vaasje. Door het aluminiumfolie aan te drukken
ontstaat er een mooi bladerenreliëf op het vaasje.
68
natuur actIef
dierengeluiden opsporen speel het spel buiten nodig niet van toepassing voor 8 +
tijdsduur 30 minuten opstelling vrij in de ruimte
aantal 2 groepen aard van het spel actief in de natuur
speluitleg Maak twee groepen. Een groep spelers zijn dieren
die zich in het bos verstoppen en de andere groep fungeert als
speurdieren. De verstopte dieren maken iedere minuut gelui-
den zoals janken, blaffen, sissen of brullen De speurdieren
moeten de verstopte dieren aan de hand van de geluiden zien
te vinden. Hoeveel dieren zijn na 15 minuten gevonden? De
rollen worden vervolgens omgedraaid en de vraag is dan na-
tuurlijk welke groep is er goed in het speuren naar dierengelui-
den.
69
natuur actIef
kiezelbeeldjesspeel het spel binnen nodig grote en kleine kiezelstenen, snel-
drogende lijm, vernis voor 10 + tijdsduur 30 minuten
opstelling aan tafels aantal niet van toepassing
aard van het spel natuur creatief
speluitleg Met de kiezels in verschillende afmetingen en vor-
men, kun je verschillende kiezelbeeldjes maken. Borstel de kie-
zels in een sopje schoon en laat ze drogen. Gebruik de
sneldrogende lijm om de kiezelstenen op elkaar te plakken. Met
een of twee lagen vernis komen de kleuren van de kiezelstenen
mooi uit. Met een viltstift kun je er naderhand nog ogen, een
mond, een neus of haren op tekenen.
70
71
beGeLeIdING IN de praktIJk
heel veel opdrachten zonder materiaalKinderen houden van opdrachten. Opdrachten uitvoeren heeft
iets spannends en ze worden erdoor gemotiveerd. Ook dagen
opdrachten uit en stimuleren de creativiteit. Taken geven kan
kort en is daardoor een ideaal middel om snel tot spelbeleving
te komen. Bij spelen is immers vaak een uitvoerige uitleg
nodig. We geven hier een veelheid aan diverse opdrachten die
de spelleiding in veel situaties kan toepassen. Het voordeel is
dat voor deze opdrachten geen materialen nodig zijn.
muziek • Speel of zing een liedje en laat raden van welke zangeres of
zanger het is.
• Eet binnen één minuut een beschuit op en probeer daarna te
fluiten.
• Laat een liedje horen via je telefoon en laat kinderen dansen.
• Laat een liedje horen via je telefoon en de kinderen verzame-
len binnen 1 minuut voorwerpen die met het lied te maken
hebben .
spel en uitdaging• Twee kinderen tillen binnen 1 minuut een volwassene op.
• Binnen 1 minuut een snoepje happen uit een bak met water.
• 15 keer achter elkaar touwtje springen.
• Tik in 1 minuut zoveel mogelijk rode voorwerpen aan.
• Met tweetallen, met een sjaal of jas tussen de hoofden
geklemd, een parcours aflopen; met een ballon is het nog
spannender.
• Zet de stopwatch aan op je mobieltje en geef deze in een
kring door. Wanneer de telefoon piept moet de persoon die
op dat moment het mobieltje in de hand heeft, een liedje
zingen.
• Zoek op de plaats waar je bent combinaties van twee
voorwerpen. Bijvoorbeeld een pen en een dopje, een fiets
en een tas.
• Iedereen haalt zijn broekzak leeg, legt de voorwerpen op tafel
en kijkt er 1 minuut naar. Vervolgens moeten de spelers zich
omdraaien en wordt hen gevraagd wie de meeste voorwerpen
weet te noemen.
• Zet de ‘Vogeltjesdans’ op je telefoon, draai die af en laat de
kinderen meedansen.
• Leg 10 munten op een afstand van 20 meter zo neer dat ze
nog te zien zijn, maar niet opvallen. De groep gaat zoeken en
de tijd wordt opgenomen hoelang het duurt het voor de
munten gevonden zijn.
72
73
• Verzin een toverspreuk en laat de kinderen hierop variëren.
• Zeg het alfabet van achter naar voren op.
• Steek een vinger op, draai 20 keer rond je as en probeer dan
op een rechte lijn te lopen.
• Noem een onderwerp en laat kinderen er een liedje bij ver
zinnen, een liedje noemen of een liedje zingen.
• Alle kinderen staan in een rij achter elkaar met de benen ge
spreid. De laatste speler kruipt door de benen naar voren, sluit
vooraan, eveneens met gespreide benen, aan en de andere
spelers volgen.
• De kinderen trekken hun gekste gezicht.
• Ga in het midden van de groep staan, doe iets vóór aan de
groep wat de anderen moeten nadoen. Wie niet oplet en een
aanwijzing mist moet vervolgens in het midden gaan staan en
eveneens iets voor doen.
• Een speler staat in de kring en een andere speler gooit hem
een zakdoek toe en zegt ‘water’. De middenspeler probeert de
zakdoek op te vangen en moet een dier noemen dat in het
water leeft. Vis is niet genoeg, het moet specifieker. Bijvoor
beeld: karper of snoek.
• Alle spelers doen hun schoenen uit en leggen die op een
hoop. Met de ogen dicht zoeken de spelers vervolgens hun
schoenen.
• De spelleider roept een kleur. Het kind met kleren in die kleur
loopt een rondje om de kring of groep.
sportief• Probeer je 15 keer op te drukken in 30 seconden.
• Ren twee rondjes op het aangegeven parcours.
• Ogen dicht en 2 minuten op één been proberen te staan.
concentratie • Maak twee andere kinderen binnen 30 seconden aan het
lachen.
• Geef zonder op een horloge of klok te kijken aan wanneer an-
derhalve minuut om zijn, dit met een marge van 5 seconden.
• Met de eindletter van een woord een volgend woord maken
of een zin. Bijvoorbeeld: Jan Neemt Tegenover Roos Stelling.
• Neem een dier in gedachten. De andere spelers moeten het
dier raden en de bedenker mag alleen antwoorden met ja of
neen.
• De laatste lettergreep van een woord wordt telkens de eerste
lettergreep van een nieuw, bestaand woord. Bijvoorbeeld:
handen - denken - kennen.
74
75
speurtochtopdrachten• Zoek twee stokjes. Met de stokjes raap je zoveel mogelijk
steentjes op. Je handen mogen de steentjes niet aanraken.
• Iedereen zoekt 5 steentjes. Vanaf een bepaalde afstand mikken
de spelers hiermee op een cirkel. Wie lukt het om alle steen-
tjes in de cirkel te krijgen?
• Verzamel 10 voorwerpen waarvan de beginletter een A is.
supermarkt• Noem zoveel mogelijk artikelen die in een supermarkt
verkocht worden.
• Maak een lijstje met de meest gangbare artikelen en de kinde-
ren raden de prijs. Wie zit er het dichtste bij?
• Zoek naar de volgende woorden op artikelen in de winkel:
bord, gezond, draaien.
• Zoek artikelen die 0.99 euro kosten.
• Zoek artikelen met een rode kleur.
• Koop zo snel mogelijk 10 artikelen die samen 12,75 euro
kosten.
• Koop een artikel en maak er een reclameboodschap bij met
een lengte van 15 seconden; neem er een filmpje van op met
je digitale camera.
praten • 45 seconden achter elkaar blijven praten zonder ‘eh’ te
zeggen.
• Vier Nederlandse spreekwoorden of gezegden opschrijven
binnen 1½ minuut.
• 2 tot 3 mensen aan het lachen maken binnen 1½ minuut.
concentratie• Bouw binnen 1½ minuut een kaartenhuis met
een verdieping.
• Probeer 2 minuten geblinddoekt op één been te staan.
• Probeer een beroep uit te beelden zonder woorden te
gebruiken.
• Probeer een beroep te tekenen en laat anderen een
minuut raden.
conditie• 25 seconden met je hoofd onder water.
• 3 rondjes hollen om het gebouw.
• Meer dan 15 seconden fluiten zonder te ademen.
natuur• Verzamel 10 verschillende boom- of struikbladeren.
• Breng een levend dier bij de spelleiding.
• Verzamel 10 verschillende voorwerpen uit de natuur.
• Imiteer een dier en laat raden om welk dier het gaat.
76
77
• Verzamel tien verschillende kleuren uit de natuur.
• Tik in een minuut zoveel mogelijk verschillend bomen aan.
• Zoek 5 blaadjes van een beuk.
• Zoek 5 natuurlijke voorwerpen waarmee je geluid kunt
maken.
• Doe je ogen dicht en luister een minuut. Vertel daarna wat je
allemaal gehoord hebt. Welk geluid heeft niets of juist wel iets
met de natuur te maken?
• Ga op zoek naar iets zachts en iets hards. Daarna iets nats en
iets droogs. Probeer nog meer tegenstellingen in de natuur op
te sporen.
• Neem een stok en roer ermee in een gat in de grond. Komen
er diertjes naar boven? Roer vervolgens op een natte en op en
droge plaats en kijk wat er gebeurt.
• Welke kleuren zie je in de natuur? Welke kleur vind je
het mooiste?
• Loop als een haas op vier poten.
• Ga als een reiger op één poot staan en probeer dit zo lang
mogelijk vol te houden.
• Spring als een kikker een bepaalde afstand.
• Doe als een zelfverzonnen dier.
• Zoek een mooie bloem en probeer de naam te achterhalen.
• Wrijf een blad tussen je vingers fijn. Wat ruik je?
• Zoek naar sporen van dieren. Denk aan poep, pootafdrukken,
haren, botjes, veren, vraat- of knaagsporen, holen en nesten
• Zoek naar sporen van mensen in de natuur.
• Draai in een bos een gevallen boomstam om en bekijk de
verschillende soorten beestjes die zich hieronder bevinden.
Hoeveel poten hebben ze?
• Verzin spreekwoorden of gezegden waarin schapen en
geiten voorkomen?
• Zoek een lieveheersbeestje en tel de zwarte stippen op de
schilden.
78
79
leuke opdrachtjes en vragen• Op welk van je ouders lijk je het meest, op je vader of je
moeder?
• Wat zou je doen als je hele familie je verjaardag zou vergeten?
• Als je een kind zou krijgen, welke voornaam zou je die baby
geven?
• Waar zou je heen gaan als je na een ruzie met je ouders van
huis zou weglopen?
• Welke vind je de stomste regels van je ouders?
• Je mag geld ophalen voor een goed doel. Welk doel zou je
kiezen?
• Wat zou je veranderen aan JongNL als jou om advies gevraagd
wordt?
• Welke vakken op school zijn volgens jou nutteloos voor later
en welke vakken zijn belangrijk?
• Gorgel een liedje en laat de anderen raden.
• Maak een soepje met bekende elementen uit de natuur,
zoals met water, gras, aarde of blaadjes.
• Ga met een groep in een kring staan en geef de bal 5 ronden
heel vlug door, zonder deze te laten vallen.
• Schilder met je neus een landschap: boom, zon, gras of
bloemen.
• Maak een 5 meter lange klerenketting.
• Doe lippenstift op je lippen en kus een wit vel papier
helemaal vol.
• Drink zo vlug mogelijk met de hele groep een fles water leeg.
• Bijt een normale wijnkurk door zonder je handen te
gebruiken.
• Wie kan het hardste fluiten?
• Wie kan uit de losse hand een kaarsrechte lijn op een groot
stuk papier te trekken?
• Probeer telkens wanneer een speler een dier noemt, een ander
dier te bedenken dat begint met de laatste letter van het
vorige dier. Wie houdt dit het langste vol?
• De spelers proberen een menselijke piramide te maken.
weetjes en spelletjes• Wie kan er in een touw een overhandse steek (enkele knoop)
leggen met de volgende regel erbij: Pak met elke hand een
uiteinde van het touw en laat dit niet meer los. Hoe werkt
het? Doe je armen over elkaar, zoals je vroeger op school
moest gaan zitten. De rechterarm onder de linkerarm en de
linkerarm over de rechterarm. Pak nu de uiteinden van het
touw en strek je armen, de knoop is gelegd.
• Trek op de grond een rooster van vier bij vier vakken. Met zes
of acht spelers vorm je twee teams: de kruisjes en de rondjes.
De spelregels zijn hetzelfde als voor het spel op papier. Om
beurten gaat één van de spelers van elk team in een willekeu-
rig vakje staan. Het team dat als eerste drie van zijn spelers op
een rij krijgt, scoort een punt.
80
81
• Teken op de grond een cirkel met een doorsnede van onge-
veer tien meter. Alle spelers zijn ooievaars, die op één been
in de cirkel staan met de armen voor de borst gekruist. Zij
proberen elkaar op deze manier uit de cirkel te duwen of te
stoten. Wie zijn ‘poot’ buiten de cirkel zet of op zijn andere
‘poot’ moet steunen om niet om te vallen, is af.
Welke ooievaar blijft het langst in de cirkel?
• Elke speler geeft aan de spelleider zijn naam door en het aan-
tal minuten dat hij denkt nodig te hebben om een vooraf
afgesproken parcours te lopen. Om beurten lopen de spelers
de afstand. De tijd van elke speler wordt met een horloge bij
gehouden. De speler die het dichtst bij zijn geschatte tijd zit
wint.
• Teken op de grond twee vierkanten naast elkaar waar de
spelers van twee teams ruim in kunnen staan. Elk team gaat in
het eigen ‘kamp’ staan. Na het startsein proberen ze spelers
van het andere team in hun kamp te trekken zonder zelf in
het kamp’ van de tegenstander te komen. Pas als een speler
met twee voeten in het kamp van de tegenstander komt is hij
‘gevangen’ en moet hij meehelpen met dat team.
• Teken in het zand een startlijn en vervolgens vijf cirkels achter
elkaar. Daarnaast teken je nog, evenwijdig aan de eerste, een
startlijn met vijf cirkels. Verdeel de spelers in twee teams. Elk
team gaat achter een startlijn staan iedere speler krijgt vijf
steentjes. Op het beginsignaal van de spelleider rent de eerste
speler van iedere team één rondje om de cirkels en probeert
in elke cirkel een steentje te mikken. Daarna vertrekken de
nummers twee met dezelfde opdracht. Welke team heeft als
eerste alle steentjes in de cirkels?
• De spelleider verdeelt de groep in teams van vier spelers. De
spelers schrijven hun naam op een blaadje. Van de letters die
nu op het blaadje staan proberen de spelers zoveel mogelijk
woorden te maken. Welk groepje heeft de meeste woorden en
welk groepje maakte het langste woord?
• De spelleider deelt blaadjes, waarop steeds een ander woord
staat, uit aan de kinderen. De spelers laten dit aan niemand
zien, slaan het woord op in hun gedachten en bergen het
blaadje weg. Op een teken van de spelleider lopen de kinderen
kris kras door elkaar en roepen het woord dat op het blaadje
staat. Na een tijdje vraagt de spelleider de kinderen om te
gaan zitten en om alle woordjes op te schrijven die zij hebben
gehoord. Welke speler weet de meeste woordjes te
onthouden?
82
83
met eenvoudige materialen• Vouw binnen 1 minuut een bootje uit een A4-tje.
• Maak binnen 4 minuten en vuurtje.
• Pionier binnen 3 minuten een driepoot.
spelen met een bal• Telkens twee spelers klemmen een bal tussen hun benen en
proberen in drie sprongen zo ver mogelijk te komen.
De speler die het verst weet te komen is winnaar.
• Alle kinderen staan in een kring. Twee kinderen die tegenover
elkaar staan krijgen elk een bal. De ene bal gaat linksom, de
andere bal rechtsom. De spelers proberen zo snel mogelijk te
reageren, zodat de ballen elkaar niet kunnen inhalen.
• De kinderen gaan achter elkaar in een rij staan en geven de
bal boven hun hoofd door aan diegene die achter hen staat.
Als de bal valt moet opnieuw gestart worden. De achterste
speler rent met de bal naar voren en het doorgeven begint op
nieuw. Hoe vaak lukt dit binnen 2 minuten?
• Twee spelers klemmen een bal tussen hun hoofden en lopen
een parcours of volgen de opdrachten van de spelleider. Bij
voorbeeld: maak een rondje, zak door de knieën, buigen en
zo verder.
• Twee spelers klemmen een bal tussen hun ruggen en
proberen gelijktijdig te gaan zitten en weer op te staan.
• Probeer al rennend en stuiterend met de bal zo ver mogelijk
te komen. Je mag maar 5 keer met de bal stuiteren. Wie het
verst komt is gewonnen.
• Probeer de bal een minuut lang in de lucht te houden met je
armen of benen. Wie lukt dat binnen de aangegeven tijd?
• Vorm van je handen een vuist. Probeer met je vuisten de bal
hoog te houden. Deze opdracht kan ook met een groep
uitgevoerd worden; ga dan in een kring staan en probeer te
voorkomen dat de bal de grond raakt.
• Stuit de bal met de ene hand en vang de bal op met een
andere hand. Probeer dit zo vaak mogelijk te doen.
• Gooi de bal omhoog en klap in je handen voor je de bal weer
opvangt. Dit kan uitgebreid worden met klappen in je handen
en snel op de grond gaan zitten voor je de bal opvangt.
• Stuiter de bal hard op de grond, zodat deze hoog opspringt.
Terwijl de bal hoog is probeer je onder de bal door te lopen,
je om te draaien en de bal weer op te vangen.
84
85
In Limburg zijn al meer dan 4500 kinderen en
1700 vrijwilligers lid van JongNL.
Kijk op JongNL.nl voor een club bij jou in de buurt.
Wil je weten of je een JongNL-type bent?
Doe de JongNL-test op JongNL.nl
86
Zin in actie,avontuur en gezelligheid?
Dan zit je goed bij JongNL.De club waar je iedere week op dezelfde tijd,samen met je vrienden, bij elkaar komt en het avontuur van je leven
beleeft. Dus niet telkensvoetbal of schilderen maarsamen spelen, ravotten,sporten, knutselen,
spannende speurtochtenlopen, kamperen,
toneelstukken opvoeren,opdrachten uitpluizen,
vuurtje stoken en nog veel meer.
87
Bij JONGNL staat het spelende kind centraal, van kleuter tot jongvolwassene.
Wekelijks ontmoeten deze kinderen en jongeren, in de wereld van het spel,
zichzelf en de ander. Spelen is uitdagenden zet aan tot ontwikkeling.
Bij JONGNL gaat het niet om prestaties,maar om deelname. Plezier, actie,
ontspanning, ontplooiing, geborgenheid en sfeer staan voorop. Kortom: ontmoetenen samen doen. Bij JONGNL kiest menvoor veelzijdigheid in activiteiten, maar
ook voor regelmaat en structuur: wekelijkse groepsbijeenkomsten op
vaste tijdstippen, met vaste begeleiding in een vaste groep.
Een verantwoord lid van de maatschappij krijg je niet vanzelf.Als een kind geen normen en waarden meekrijgt, kan dat leiden tot afwijkend en zelfs asociaal gedrag.
Waarom is JongNL zo belangrijk voor de gemeenschap?
1. Preventie JongNL biedt structuur in een veilige omgeving. 2. Openheid Bij JongNL is ieder kind welkom. 3. Maatschappelijk actief Door actief te zijn als vrijwilliger leren
jongeren verantwoordelijkheid te dragen. 4. Structuur De methodiek van JongNL geeft vrijwilligers
houvast met een spelaanbod dat past bij de belevingswereldvan het kind.
5. Leerschool Leden groeien op tot verantwoordelijke, actieveleden van de samenleving. Ze ontdekken hun eigen talenten enleren met respect om te gaan met de ander.
Wil je meer weten over de waarde en methode vanJongNL kijk dan op jongnl.nl of jnlimburg.nl
Sommige kinderen hebben al een streepje voor!
88