Samenwerking bij Antibiotic stewardship

21 juni 2013

Dr. Merel F. M. Langelaar

Coördinerend specialistisch senior inspecteur

IGZ

Antibiotica resistentie: een wereldwijd probleem

Drie kerntaken De bestrijding van het risico van ziekenhuisinfecties kent in feite drie kerntaken. ‘Zonder ben je blind, dat is één’, zegt Friedrich. ‘Je hebt dus medische en moleculaire microbiologen nodig.’ In de tweede plaats moet worden voorkomen dat een bacterie vrij spel krijgt. ‘

, die geldt voor iedereen die contact heeft met de patiënt.’ En dan is er nog stap drie, omdat desondanks er altijd een kans op besmetting blijft: ‘Geef

is. Juist het toedienen van niet-noodzakelijke antibiotica biedt een kans aan resistente bacteriën om zich te verspreiden over het lichaam van de patiënt.’

Dier:

Veehouderij > convenanten sectoren, maatregelen door overheid opgelegd en Gezondheidsraadadvies > verdergaande maatregelen; wetswijziging. Ook voor gezelschapsdieren

Besluit van 13 december 2012 tot wijziging van het Besluit diergeneesmiddelen (gevoeligheidsbepaling Bij ministeriële regeling kunnen diergeneesmiddelen aangewezen worden die niet zonder voorafgaande kiemisolatie en gevoeligheidsbepaling mogen worden toegepast.

Toezicht en handhaving: NVWA

Bron: De Boerderij

‘Sense of urgency’, verantwoordelijkheid

Mens:

Ziekenhuis (30% van patiënten ab). Gevoelige populatie. Profylactisch gebruik (pre-operatief, IC).

Eerste lijn (80-90% van de voorgeschreven ab in NL)

Infectiepreventie & antibioticumbeleid volgens richtlijnen, opgesteld door beroepsgroepen (WIP, SWAB, NvMM)

Advies gevraagd aan Gezondheidsraad over SDD

Toezicht en handhaving: IGZ

Oplossingen

In geval van toenemende resistentie:

•Verbeter infectiepreventie

•Voer actief antibioticumbeleid

•Surveillance / snelle detectie

April 2013, in een Nederlands ziekenhuis:

“Antibioticabeleid? Ja hoor, dat is in dit ziekenhuis heel goed geregeld. Wij geven alle patiënten breed-spectrum antibiotica”

Wat is goed antibioticumbeleid/antibiotic stewardship?

Verantwoord antibioticagebruik, op zodanige wijze dat deze antibiotica in de toekomst nog steeds bruikbaar zijn.

Keuze gebaseerd op werking/toepassing/effectiviteit (direct patiëntbelang) EN

op minimale resistentieontwikkeling (toekomstig patiëntbelang)

Hoe ?

1. Lijst (zeer) restrictief te gebruiken antibiotica

2. Structuur die o.a. zorgt voor:

• kennis van resistentie op lokaal niveau,

• controle en evaluatie voorbehouden middelen,

• cultuuromslag: algemeen belang van behoud van antibiotica voor toekomst,

• ‘laatste woord’

De rol van de inspectie

Toezicht en handhaving

Binnen het kader van de wet (zoals Kwaliteitswet zorginstellingen, wet BIG)

en de professionele standaard (op het gebied van microbiologie: richtlijnen van SWAB, WIP, NvMM)

IGZ toetst of richtlijnen worden nageleefd. Als dat niet zo is: legt maatregelen op

Thematisch onderzoek:

•Infectiepreventie in verpleeghuizen

•Infectiepreventie in ziekenhuizen(MRSA, desinfectiebeleid, antibiotica beleid, flexibele endoscopen, isolatiebeleid, TOP)

•Infectiepreventie in ziekenhuizen: BRMO Hoofdvraag:

Wat is het oordeel van de IGZ over de mate waarin de ziekenhuizen de richtlijnen van de WIP, de NVMM en de SWAB naleven, in de context van de toenemende resistentieproblematiek?

•Toekomstig, in ziekenhuizen: antibiotic stewardship

Voorlopige resultaten:

Digitale vragenlijst alle ziekenhuizen,

bezoeken 21/25

•Infectiepreventie leeft

•Compliance met handhygiëne/kledingvoorschriften kán

•Risicoinventarisatie veelal ontoereikend, ook MRSA

•Kwaliteitscyclus niet PDCA

•Schoonmaak veelal onvoldoende

Recente ontwikkelingen

Mondiale toename resistentie, m.n. Gram -

IGZ vraagt SWAB visiestuk

2012: “Advies aangaande het restrictief gebruik van antibiotica en het invoeren van

Antibioticateams in de Nederlandse ziekenhuizen en in de Eerste lijn. “:

Richtlijnen voor stringent gebruik van antibiotica en bewaking van antibioticabeleid als geheel

Gezondheidsraad stemt in met visie

2013 Implementatie

Toetsing antibiotic stewardship

Vanaf 2014, wanneer antibiotic stewardshipprogramma’s professionele standaard zijn, toetsing door IGZ:

•Antibioticumbeleid in orde

(lokaal ab-boekje geïmplementeerd, voorbehouden lijst gebruikt,

diagnostiek uitgevoerd etc.).

•Er is een functionele structuur in het ziekenhuis verantwoordelijk voor de kwaliteit van het uitgevoerde antibioticabeleid.

•Die structuur is gemandateerd en wordt gefaciliteerd door de verschillende afdelingen en de RvB van het ziekenhuis.

Vragen ?