POSLOVNI INFORMACIONI SISTEMI

I

ISO STANDARDI

Zašto je ovo bitno, važno za našu privredu-poduzeća.

Samir Mesid

UVOD

• Poslovanje danas karakteriše nemilosrdna konkurencija i sve bolja informiransot kupaca u svim privredenim granama

• usklađivanje tržišnih uslova sa mogudnostima i sposobnostima poduzeda je primarni uvjet za planiranje ciljeva, politika i strategija kao i za izradu odgovarajudih planova i programa poduzeda

CILJEVI

• svakog poduzede su da preko instrumenata upravljanja osiguraju stalan rast i razvoj

• svako poduzeda treba da osigura svim zaposlenim da raspolažu sa informacijama koje su im potrebne u poslovima odlučivanja, planiranja, izvršenja i kontrole.

INFORMACIONI SISTEM

Samir Mesid

Koji su razlozi za primjenu Informacionih sistema u poduzede?

• IS omogudava da poduzede može definirat svoje ciljeve i usmjeriti svoju aktivnost na njihovo ostvarenje, tako što osigurava informacije za planiranje, izvršenje i kontrolu, te niz drugih kreativnih i tehničkih poslova

• IS omogudava poduzedu da dođe do saznanja o tekudim zbivanjima u određenoj sredini, ili o eventualnom nastajanju kriznih situacija

• IS omogudava izbor optimalnog rješenja pri odlučivanju i smanjuje rizik

ŠTO JE TO INFORMACIONI SISTEM

• FUNKCIJA

• ARHITEKTURAUlazi Izlazi

GRANICE SISTEMA

Okruženje sistema

Okruženje sistema

• Teorijski ga možemo predstaviti kao skup komponenti organizovanih tako da omogude registrovanje, prikupljanje, prenos, obradu, skladištenje, analizu i distribuciju informacija za različite namjene.

• Prema opštoj teoriji sistema, svaki sistem sadrži elemente na ulazu i izlazu, odnosno input i output, kao i odgovarajude upravljanje.

• Da bi bila jasna namjena sistema, moramo ga promatrati u odnosu na njegovo okruženje, kako bi se definrale Granica sistema koje ga razdvaja od spoljnih sistema.

• Interakcija sistema sa okruženjem vrši se kroz funkcije i arhitekturu sistema, čija se dejstva ostvaruju kroz ulaze/izlaze sistema.

INFORMACIONI SISTEM

Osnovni zadatak IS je prikupljanje, obrada, arhiviranje, analiza i distribucija informacija.

Cilj je obrada prikupljenih podataka u informacije, radi njihove transformacije u znanje za specifičnu (poslovnu) namjenu.

POSLOVNI (FUNKCIONALNI) ASPEKT svakog sistema je funkcija koju on obavlja.

STRUKTURNI (ARHITEKTURNI) ASPEKT svakog sistema su njegove organizacione jedinice.

INFORMACIONI SISTEM

KOMPONENTE IS

Organizaciona komponenta

Podaci-Baze podataka

Software

Korisnici

Mrežna komponenta

IT stručnjaci

Hardwer

Svaki informacioni sistem je usklađena cjelina između njegovih ključnih komponenti koje izvršavaju određene aktivnosti.

6 Osnovne komponente informacionih sistema su: 1. Organizaciona komponenta2. Podaci-Baze podataka3. Hardware-komponenta4. Software-komonenta5. Kadrovska komponenta - ljudi6. Mrežna komponenta - veze

KOMPONENTE IS-ORGAMIZACIONA

ASPEKTI INFORMACINOG SISTEMA

Planiranje i Upravljanje logistikom

Planiranje i Upravljanje odnosima s

kupcima

Planiranje i Upravljanje

ljudskim resursima

Planiranje i upravljanje

Financijskim rizicima

Planiranje i Upravljanje

proizvodnjom

NabavaMarketing KadrovskaFinancijsko

računovodstvo

SkladištaProdajaSlužba za podršku

Plade Likvidatura

Robno-Materijalno

računovodstvo

Plan i AnlizaObrazovanje

ProizvodnjaUsluge

Društveni mediji

Zalihe-Materijala

Gotovi proizvodi

POSLOVNI

STRUKTURNI

KOMPONENTE IS-PODACI

• PODACI su nosioci informacija i predstavljaju jednu od najvažnijih komponenti informacionog sistema,organiziranih i skladištenih u BAZEPODATAKA, na način da se lako pronalaze.

• Informacija je skup znanja i iskustava, vezanih za funkcionisanje i izvršavanje procesa u poduzedu, vezanih za relaciju preduzeda i okruženje i sl..

• Pojam „informacija“ obično pretpostavlja prisustvo dva objekta – „izvora“ informacije i „korisnik“ informacije.

KOMPONENTE IS-HARDWARE

HARDWARE informacinog sistema čini materijalno-tehničku komponentu

KOMPONENTE IS-SOFTWARE

SISTEMSKE ILI OPERATIVNE SOFTVER

SOFTVERSKE APLIKACIJE uključuju sve vrste programskih instrukcija i procedura-programska dokumentacija.

SOFTWARE informacinog sistema, predstavlja nematerijalnu komponentu informacionog sistema u vidu računarskih programa.

KOMPONENTE IS-KADROVSKALJUDSKI RESURSI su neophodni za funkcioniranje informacionih sistema.

IT SPECIJALISTI su ljudi koji razvijaju, implementiraju, ocjenjuju i održavaju IS.

KRAJNJI KORISNICI su ljudi koji koriste komponete informacionih sistema u svakodnevnom radu. Vedina zaposlenih u organizaciji su krajnji korisnici informacionog sistema.

KOMPONENTE IS-MREŽNA

RAČUNARSKA MREŽA, lokalna i globalna, sa aktivnom i pasivnom mrežnom opremom, uređajima i instalacijama, su okosnica telekomunikacionog podsistema informacionog sistema.

ISO STANDARDI

Samir Mesid

KOJI SU RAZLOZI ZA PRIMJENU ISO STANDARDA?

• Zato što je svijet pa i Evropska Unija (EU) uvela ovaj i druge standarde (70-80%) i

• što sve države koje se priključuju EU trebaju da imaju u svojoj državi min. 40% poduzeda koja su implementirale u svoje poslovanje ISO standarde,(1%), te

• što se u mnogim aktima EU ukazuje na značaj standardizacije poslovanja u svim segmentima

• Više nije Pitanje da li bez CE znaka i ISO Certifikata možeteizvoziti u Evropu.

• Pitanje je trenutka kada de se u Zakon o javnim nabavkama osigurati predsnost certificiranim ponuđačima

ISO 27001

ISO 9001

ISO 14001

ISO 22001

ISO 18001

HACCP

• ISO 9001 njim se uređuje opšte poslovanje svakog poduzeda

• ISO 14001 koji reguliše ekologiju• ISO 18001 govori o primjenjenim

mjerama zaštite zdravlja i sigurnostiljudi

• ISO 27001 govori o zaštiti podataka i sigurnosti informacijskih sistema

• ISO 22001 bavi se sigurnosti hrane...zatim

• HACCP je sistemski preventivni pristup sigurnosti hrane

ŠTO JE TO ISO Norma ili standard (pravilo, propis) je sistem odrednica koje uređuju neku materiju

ISO 9001:2008

uređuje opšte poslovanje svakog poduzeća ili organizacije,

bez obzira šta je predmet poslovanja i rezultat

poslovanja,.... cigla, šaraf, zgrada, usluga ili neki dokument.

ELEMENTI NORME

• Sistem upravljanja kvalitetom (SUK)

• Odgovornost uprave

• Upravljanje resursima

• Realizacija proizvoda

• Mjerenje, analiza i poboljšavanje

UPRAVLJANJE KVALITETOM POSLOVANJA

Poduzede-Organizacija

ISO 9001:2008PROCESNI PRISTUP UPRAVLJANJU KVALITETOM

K

U

P

A

C

ZA

H

T

J

E

V

I

Ulaz

ProizvodUsluga

Izlaz

K

U

P

A

C

ZA

D

O

V

O

L

J

S

T

V

O

Odgovornost uprave

Upravljanje resursima

Mjerenje, analiza i poboljšanja

Neprekidno poboljšanja sistema upravljanja kvalitetom

Realizacija

ŠTO SE MORA UČINIT DA SE USVOJI NORMA?

1. Utvrditi procese po kojim se radi

2. Odrediti slijed i međusobno djelovanje tih procesa

3. Odrediti kriterije i metode potrebne za djelotvorno odvijanje i kontrolu tih procesa

4. Osigurati dostupnost resursa i informacija za odvijanje procesa

5. Nadgledati, mjeriti i analizirati radne procese

6. Primjenjivati radnje koje de omoguditi djelotvornost i poboljšanje procesa

ISO 9001:2008

ISO 9001:2008SISTEM UPRAVLJANJA KVALITETOM (SUK)

Zahtjevi za dokumentacijom:• Dokumentirana izjava o politici kvalitete i ciljevima kvalitete• Poslovnik kvalitete• Dokumentirane procedure i zapise koje zahtjeva ova norma

(6 obaveznih procedura)• Dokumente, uključujudidi zapise koje je organizacija odredila

OBAVEZNE PROCEDURE• Upravljanje dokumentima• Upravljanje zapisima• Interni audit• Upravljanje neusklađenostima• Korektivne radnje• Preventivne radnje

Dokumentacija SUK-a

Priručnik kvalitete

Procesna dokumentacija sistema upravljanja

kvalitetom (procedure, planovi kvalitete…)

Radne upute, obrasci

ISO 9001:2008ODGOVORNOST UPRAVE

• Opredjeljenje poslovodstva• Usmjerenost na kupca• Politika kvalitete• Planiranje (ciljevi)• Odgovornost, ovlast i komunikacijaPredstavnik poslovodstva (PUK)• Upravina ocjena

ODGOVORNOST POSLOVODSTVA

UPRAVINA OCJENA1. Ulazni podaci za upravinu ocjenu2. Izlazni podaci upravine ocjene

ISO 9001:2008UPRAVLJANJE RESURSIMA

• Osiguranje resursa• Ljudski resursi• Infrastruktura• Radna okolina

ISO 9001:2008REALIZACIJA PROIZVODA

Proizvod = rezultat procesa, može biti i usluga

1. Planiranje realizacije2. Procesi usmjereni prema kupcu (određivanje i ocjena

zahtjeva, komunikacija s kupcem)3. Projektiranje i razvoj (planiranje, ulazni i izlazni podaci,

ocjena, verifikacija i validacija, upravljanje promjenama)4. Nabava (proces nabave, informacije za nabavu, verifikacija

nabavljenog proizvoda)5. Proizvodnja i pružanje usluga (upravljanje

proizvodnjom/pružanjem usluga, validacija procesa, identifikacija i sljedivost, vlasništvo kupca, čuvanje proizvoda)

6. Upravljanje nadzornom i mjernom opremom

ISO 9001:2008MJERENJE, ANALIZA I POBOLJŠANJE

• Nadzor i mjerenje (zadovoljstvo kupca, interni audit, nadzor i mjerenje procesa, nadzor i mjerenje proizvoda)

• Upravljanje neusklađenim proizvodom• Analiza podataka• Poboljšavanje (trajno poboljšavanje, korektivne i preventivne

radnje)

ISO 9001:2008AUDIT SISTEMA UPRAVLJANJA

• Prema ISO 9000: Audit je sustavan, neovisan i dokumentiran proces prikupljanja dokaza i njihovog objektivnog vrednovanja u cilju utvrđivanja stupnja u kojem su ispunjeni kriteriji audita.

• Ciljevi:• utvrđivanje usklađenosti sistema upravljanja u odnosu na

zahtjeve,• ocjenjivanje učinkovitosti uvedenog sistema upravljanja,• uočavanje neusklađenosti u procesima,• pomod u ispunjenju zahtjeva iz normi (faza implementacije),• prikupljanje informacija za ocjenu sistema od strane uprave,• specifični ciljevi koje definira uprava.

PODJELA AUDITA

• Audit proizvoda• Audit procesa• Audit sistema

KAKO OVLADATI NORMOM ISO 9001:2008?

• Norma dakle ne traži nešto što ne bismo činili u želji da nam posao napreduje!

• Nismo to međutim uvijek činili organizirano,

• Nismo uvijek mjerili djelotvornost svojih poslovnih poteza,

• Nismo imali pred sobom napisan, jasan, dostižan i mjerljiv cilj!

• Norma nas uči kako postupati ako želimo napredovati

OCIJENIDJELOTVOR

NOST, ANALIZIRAJ

REZULTATE, PRONAĐI

GREŠKE

PODUZMI

RADNJU DA TO

BOLJE UČINIŠ;

UČI NA

GREŠKAMA

UČINI TO, PRIMIJENI

ŠTO SI

PLANIRAO

UTVRDI CILJ, METODE RADA I

OBRAZUJ

ZAPOSLENIKE ZA

PROVOĐENJE

AKTIVNOSTIPLANIRAJ PROVEDI

KONTROLIRAJPOBOLJŠAJ

Jednostavno, okredite samo ovaj krug! (Demingov krug)

„Sutra raditi bolje nego danas“!

HVALA NA PAŽNJI!

Samir Mesid