Samozatrudnienie w wyuczonym zawodzie

Samozatrudnienie w

wyuczonym zawodzie

Przewodnik dla ucznia

Spis treści str.

1. Wprowadzenie 2

2. Wymagania wstępne 3

3. Cele kształcenia 4

4. Materiał nauczania i zestawy ćwiczeń 5

4.1. Planowanie własnego biznesu w regionie 5

4.1.1. Analiza rynku – ustalenie luki rynkowej 6

4.1.2. Wybór formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa 13

4.1.3. Biznes plan 17

4.1.4. Sprawdzian osiągnięć 27

4.2. Rejestracja działalności gospodarczej 29


4.3. Prowadzenie działalności gospodarczej 38 4.3.1. Zakup środków trwałych i towarów 38

4.3.2. Ewidencja zakupów i wniesionych do firmy środków trwałych 48

4.3.3. Sprzedaż towarów i usług 64

4.3.4. Rozliczenie transakcji kupna – sprzedaży 76


5. Akty prawne 93

6. Literatura 94

- 1 - 1

1. WPROWADZENIE Jako absolwent szkoły musisz podjąć ważne decyzje dotyczące najbliższej przyszłości. Możesz kontynuować naukę lub zacząć funkcjonować na trudnym obecnie rynku pracy. Jeżeli wykształcenie, które posiadasz, satysfakcjonuje Cię, to do wyboru pozostaje jeszcze forma zatrudnienia - podejmiesz pracę w istniejącym już przedsiębiorstwie, albo rozpoczniesz działalność na własny rachunek.

Na zajęciach z podstaw przedsiębiorczości poznałeś zasady funkcjonowania gospodarki rynkowej i sposoby aktywnego poszukiwania zatrudnienia. Wykorzystując zdobytą wiedzę, spróbuj sprawdzić się jako przedsiębiorca. Najpierw przeprowadź analizę rynku i zaplanuj własną działalność. Następnie zalegalizuj swoją firmę. Później będziesz już tylko handlował, świadczył usługi, osiągał dochody i płacił oczywiście podatki. Poradnik wskaże Ci jakich informacji powinieneś poszukać, jakie działania warto podjąć, aby uruchomić własne przedsiębiorstwo.

Przestudiuj cele kształcenia. Zdecyduj, czy łatwiej będzie Ci je osiągnąć pracując indywidualnie, czy wraz z kolegami. Jedna i druga forma pracy ma swoje zalety i wady. Pracując samodzielnie uzyskasz efekt na miarę swoich możliwości i aspiracji. Jednak będziesz narażony na bariery wynikające na przykład z braku czasu, czy niektórych umiejętności. Pracując w zespole możesz spodziewać się wielu ciekawych rozwiązań, jak również wykonywać tylko te zadania, w których doskonale się sprawdzasz. Zanim zdecydujesz się na współpracę zastanów się, czy wszyscy koledzy są odpowiedzialni i czy umiecie ze sobą współdziałać?!

Aby osiągnąć wskazane cele przeczytaj materiał nauczania, odpowiedz na pytania, wykonaj ćwiczenia. Dokonaj też samooceny, przy której pomoże Ci sprawdzian postępów. Końcowym, a zarazem praktycznym efektem Twojej pracy, będzie teczka portfolio zawierająca wszystkie materiały i dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia przedsiębiorstwa.

W poradniku zawarte są pewne sugestie rozwiązań problemów gospodarczych na przykładzie Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Elektronik” Będziesz jego właścicielem. Jest to nasza oferta. Możesz przyjąć inne rozwiązania, ale bądź wtedy konsekwentny w ich realizacji.

Podstawą uzyskania pozytywnej oceny z tego modułu jest zaprezentowanie teczki osiągnięć – portfolio. Podlegać jej będą:

- oryginalność pomysłów osadzonych na prawach gospodarki rynkowej

- kompletność zgromadzonych materiałów

- staranność wykonania

Życzymy powodzenia!

Autorzy – nauczyciele

CKP, Wrocław

- 2 - 2

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przewodnik ten umożliwi Ci opanowanie umiejętności: planowania, rejestracji i prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek. Przed przystąpieniem do jego studiowania, powinieneś jednak umieć:

- określić cechy i umiejętności człowieka przedsiębiorczego,

- identyfikować kluczowe cechy swojej osobowości,

- dokonać rzetelnej samooceny,

- charakteryzować wpływ poszczególnych obszarów makro- i mikrootoczenia na działalność przedsiębiorstwa,

- wyjaśnić działanie mechanizmu rynkowego, - korzystać z różnych źródeł informacji, dotyczących prowadzenia działalności

gospodarczej na własny rachunek,

- rozróżniać podstawowe rodzaje przedsiębiorstw, formy własności oraz formy organizacyjno – prawne prowadzenia działalności gospodarczej,

- rozróżniać zasoby ekonomiczne służące do produkcji dóbr i świadczenia usług,

- identyfikować potrzeby ludzkie i sposoby ich zaspokajania,

- analizować wpływ zmian cen i czynników pozacenowych na decyzje konsumentów

i producentów,

- wyjaśnić pojęcia: koszty, marża, przychody, wynik finansowy, majątek firmy,

- wyjaśnić zasady racjonalnego gospodarowania.

- 3 - 3

3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku procesu kształcenia powinieneś umieć:

- wskazywać możliwości tworzenia własnego biznesu w określonej branży na lokalnym rynku,

- sporządzać plan przedsięwzięcia gospodarczego,

- wyszukiwać przepisy prawne regulujące prowadzenie działalności gospodarczej,

- stosować procedury zmierzające do rejestracji działalności gospodarczej,

- nawiązywać kontakty handlowe z klientami,

- prowadzić i rozliczać działalność gospodarczą

- wykorzystywać urządzenia techniki komputerowej do tworzenia planu przedsięwzięcia gospodarczego, wyszukiwania niezbędnych informacji oraz prowadzenia działalności gospodarczej.

- 4 - 4

4. MATERIAŁ NAUCZANIA I ZESTAWY ĆWICZEŃ 4.1. Planowanie własnego biznesu w regionie

W wyniku realizacji jednostki modułowej będziesz umiał: - przeprowadzić analizę lokalnego rynku wykorzystując dane statystyczne, - dokonać wyboru przedmiotu prowadzenia działalności gospodarczej i formy

organizacyjno-prawnej własnej firmy, - dokonać segmentacji rynku i znaleźć rynek docelowy, - opracować biznes plan dla małego przedsiębiorstwa, a w szczególności:

• opracować strategię działania na rynku, • ustalić przewidywane koszty uruchomienia własnej działalności, • zaplanować przewidywane wydatki związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, • określić sposób pozyskania środków rzeczowych i finansowych na uruchomienie

i prowadzenie własnego biznesu, • opracować zestawienie spodziewanych zysków i strat, • ocenić opłacalność własnego przedsięwzięcia i ustalić próg rentowności

sprzedaży, • przeprowadzić analizę SWOT zaplanowanego przedsięwzięcia

- 5 - 5

4.1.1. Analiza rynku – ustalenie luki rynkowej

Materiał nauczania

Twoje działania jako przedsiębiorcy muszą być skierowane na rynek. Sprzedawaj te towary i usługi, na które jest największy popyt. Poznaj wielkość luki rynkowej, czyli niezajęty udział w rynku.

Analizę rynku możesz przeprowadzić metodami:

• bezpośredniego sondażu rynku (ankieta, wywiad, eksperyment rynkowy, badania panelowe, badania motywacyjne) lub

• statystycznymi – opierając się na danych z ubiegłych okresów. Metody bezpośredniego badania rynku są bardzo pracochłonne, a zatem kosztowne. Prostsze i tańsze są metody statystyczne, jednak dostarczają tylko danych szacunkowych.

W analizie rynku musisz uwzględnić wiele czynników, do których należy: określenie wielkości sprzedaży konkurentów, średnie wydatki klientów na zakup Twojego produktu, ceny rynkowe, częstotliwość zakupu. Zwróć uwagę jak kształtują się te wielkości w czasie. Te dane możesz wyczytać z rocznika statystycznego lub z Internetu. Pamiętaj, że wszystko co można kupić i sprzedać jest produktem, także informacje o rynku. Musisz więc ponieść koszty już na samym początku. Nie żałuj czasu i nakładów pracy, ocenisz bowiem ryzyko zainwestowania własnych pieniędzy przed rozpoczęciem działalności.

Wśród bezpośrednich metod analizy rynku najbardziej popularne są badania ankietowe.1 Dzięki nim możesz sporządzić „portret typowego nabywcy”2 Twojego produktu. Porównując „portret typowego nabywcy” z rynkiem geograficznym3 ustalisz „rynek nabywcy” czyli liczbę osób, która skłonna jest kupić Twój produkt. Dane te możesz przeliczać na kwoty, jakie uzyskasz ze sprzedaży produktu. To proste! Pomnóż liczbę potencjalnych nabywców przez ich miesięczne wydatki na zakup Twojego produktu, a otrzymasz „rynek produktu”.

Nie zapomnij jednak, że na rynku mogą już działać inne firmy, które stanowią dla

Ciebie konkurencję. Jej znajomość jest konieczna do określenia opłacalności przedsięwzięcia. Jeżeli ustalisz w przybliżeniu obroty Twoich konkurentów4, możesz poprzez porównanie ich z rynkiem produktu określić „lukę rynkową”.

Na początek rozpocznij badania korzystając z Rocznika Statystycznego wydanego przez urząd statystyczny w 2002 roku. Z danych statystycznych (tabela 1, str. 7) wynika, że najmniejszy udział w wyposażeniu gospodarstw domowych ma komputer osobisty. To może skłonić Cię do skierowania uwagi na ten produkt, przeprowadzenia analizy rynku i ustalenia luki rynkowej.

1 Przykład ankiety str. 16. 2 Por. lit. 8. 3 Rynek geograficzny obejmuje wszystkich mieszkańców obszaru, na którym chcesz działać. 4 Informacji szukaj w Urzędzie Statystycznym.

- 6 - 6

Załóżmy, że obszarem działania Twojej firmy będzie miasto Wrocław, a nabywcami klienci indywidualni 1. Na podstawie „Panoramy Firm” i danych z Rocznika Statystycznego dla województwa dolnośląskiego ustaliłeś, że na rynku wrocławskim działa 28 znaczących firm świadczących usługi komputerowe. Ponadto na podstawie danych z rocznika statystycznego dokonałeś krótkiej charakterystyki rynku geograficznego – Tabela 1. Opis rynku geograficznego miasta Wrocławia Tabela 1

Liczba mieszkańców miasta Struktura wiekowa 0 – 19 20 – 29 30 – 44 45 – 54 55 – i więcej

przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w przedziale:

do 760 zł od 761 do 1480 zł od 1481 do 2200 zł od 2201 do 4430 zł powyżej od 4431

wyposażenie gospodarstw domowych w przedmioty trwałego użytku

odbiornik telewizyjny kolor radioodbiornik (wieża) magnetowid komputer osobisty samochód osobowy chłodziarka

obroty wybranych firm konkurencyjnych

633 900 osób

osoby %

147 494 23,27 104 784 16,53 130 330 20,56 113 750 17,94 137 514 21,70

2 108,48 zł

3,37 % 32,18 % 32,89 % 26,39 % 5,17 %

100 %

96,30 % 41,60 % 52,60 % 20,00 % 44,02 % 97,01 %

3 303 830 zł Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Rocznik Statystyczny województwa dolnośląskiego 2002 r., US we Wrocławiu.

1 Twoimi klientami mogą być także nabywcy instytucjonalni. Jeśli przewidujesz taką możliwość skorzystaj z

literatury fachowej opisującej ten segment rynku, aby móc go scharakteryzować i zastosować odpowiednią strategię działania.

- 7 - 7

Następnie przeprowadziłeś badania ankietowe w celu ustalenia portretu typowego nabywcy.

ANKIETA Planuję uruchomić w naszym mieście nową placówkę handlującą sprzętem komputerowym i świadczącą usługi informatyczne. Chciałbym poznać moich przyszłych klientów. Dlatego zwracam się z prośbą do Państwa o wypełnienie anonimowej ankiety. Przeanalizuję odpowiedzi i dostosuję moją ofertę do Państwa potrzeb. 1. PŁEĆ

mężczyzna kobieta 2. WIEK

0 – 19 20 – 29 30 – 44 45 – 54 55 i więcej

3. MIEJSCE ZAMIESZKANIA

Wrocław ............................ 4. WYKSZTAŁCENIE

wyższe policealne średnie zasadnicze zawodowe podstawowe

5. WYKONYWANY ZAWÓD

.............................. ............................. 6. MIEJSCE ZATRUDNIENIA

rolnictwo i budownictwo przemysł handel i naprawy transport i łączność pośrednictwo finansowe administracja publiczna i edukacja ochrona zdrowia i opieka społeczna usługi komunalne, hotele inne ............................................

7. WYNAGRODZENIE BRUTTO:

do 760 zł od 760 zł do 1480 zł od 1481 zł do 2200 zł od 2201 zł do 4430 zł powyżej 4430 zł

- 8 - 8

8. PREFEROWANY KOMPUTER notebook stacjonarny

9. WYKORZYSTANIE KOMPUTERA:

w celu zarobkowym dla rozrywki do podniesienia kwalifikacji wszystkie powyższe

10. PREFEROWANA FORMA ZAKUPU:

za gotówkę na kredyt w leasing

11. CZĘSTOTLIWOŚĆ ZAKUPU KOMPUTERA:

raz na rok raz na 2 lata raz na 5 lat okazjonalnie ...................

12. ROCZNE WYDATKI NA ZAKUP SPRZĘTU KOMPUTEROWEGO I USŁUGI

INFORMATYCZNE OKOŁO : ...................

13. MIEJSCE ZAKUPU SPRZĘTU KOMPUTEROWEGO:

w centrum handlowym w sklepie firmowym przez Internet z katalogów wysyłkowych na giełdzie komputerowej

Dziękuję za udział w ankietowaniu

Z ankiet, informacji prasowych oraz rozmów ze sprzedawcami wynika, że ttyyppoowwyymmii nnaabbyywwccaammii sspprrzzęęttuu komputerowego i usług informatycznych są osoby:

• w wieku od 20 do 44 lat, • ze średnim i wyższym wykształceniem, • zarabiające powyżej 2 200 zł, • zatrudnione w przedsiębiorstwach prywatnych, • przeznaczające ok. 600 zł. rocznie na zakup sprzętu i usług informatycznych

- 9 - 9

Na podstawie opisu rynku geograficznego – miasta Wrocławia (tabela 1) i „portretu typowego nabywcy” określiłeś wielkość luki rynkowej. Obliczeń dokonałeś w skali miesiąca. Twoje obliczenia:1

Rynek konsumenta Liczba osób w wieku od 20 do 44 lat: 633 900 x (16,53 %+20,56 %) = 235 114 osoby (lub 104 784 + 130 330 = 235 114) Liczba osób w wieku 20 do 44 lat o dochodach powyżej 2200 zł: 235 114 x (26,39 % + 5,17%) = 74 202 osób Rynek produktu: Wysokość wydatków nabywców na zakup sprzętu komputerowego i usług informatycznych 74 202 osób x 600 zł /12 mies. = 3 710 100 zł /miesiąc Luka rynkowa: 3 710 100 – 3 303 830 = 406 270 zł/miesiąc

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W oparciu o poznany materiał nauczania uzupełnij poniższy schemat przedstawiający sposób przeprowadzenia analizy rynku zbytu:

poprzez porównanie z

ustalisz

obliczysz

ustalisz

1 Przy założeniu, że rozkład dochodów w każdej grupie wiekowej jest podobny.

..........................................

.......................................

rynku geograficznego

przeciętne, miesięczne wydatki na zakup Twojego produktu

rynek ......................... Rynek konkurencji

Pomnóż przez

odejmij

- 10 - 10

Ćwiczenie 2

Chcesz rozpocząć pracę na własny rachunek. W tym celu:

A. Zastanów się i określ, co może być przedmiotem Twojej działalności na lokalnym rynku.

B. Opracuj ankietę, której wyniki:

a) przedstawią zainteresowanie oferowanym przez Ciebie produktem,

b) umożliwią scharakteryzowanie nabywcy.

C. przeprowadź badania ankietowe.

D. na podstawie ankiet sporządź „portret typowego nabywcy” i wpisz dane do załączonej tabeli nr 2

Obraz typowego nabywcy produktu ................. Tabela 2

Cechy nabywcy

Opis nabywcy

Ćwiczenie 3

Przeprowadź analizę rynku konkurencji wykorzystując poniższą tabelę.

Tabela do analizy rynku konkurencji Tabela 3 Nazwa i adres

firmy Rodzaj produktu (oferowany sprzęt

i usługi)

Warunki sprzedaży (cena, upusty, forma płatności, warunki gwarancji i inne)

Szacunkowe obroty

- 11 - 11

Ćwiczenie 4

Chcesz ustalić lukę rynkową.

A. Z rocznika statystycznego pozyskaj informacje opisujące lokalny rynek geograficzny.

B. Uwzględnij obroty konkurencji.

C. Obliczenia przedstaw w skali roku i miesiąca.

D. Opracuj ulotkę reklamową dostosowaną do zróżnicowanego odbiorcy.

Liczba osób w wieku ...................................................................................................................

Liczba osób w wieku ................................ o dochodach powyżej ................... .........................

Roczna wysokość wydatków na zakup sprzętu komputerowego i usług informatycznych: .......

Obroty konkurencji za ubiegły rok: .............................................................................................

Luka rynkowa: .............................................................................................................................

Pytania sprawdzające wiadomości

1. Na czym polega metoda bezpośredniego sondażu rynku? 2. Jakie metody wykorzystasz do obliczania rynku nabywcy? Uzasadnij ich wybór. 3. Dlaczego przy ustalaniu luki rynkowej musisz uwzględnić rynek konkurentów? 4. Czy analizę rynku możesz przeprowadzić tylko na podstawie jednego okresu

czasowego? Uzasadnij odpowiedź.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz sporządzić portret typowego nabywcy produktu na podstawie ankiet?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz ustalić wielkość rynku konsumenta?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz ustalić wielkość rynku produktu?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz ustalić wielkość luki rynkowej?

Tak ٱ Nie ٱ

- 12 - 12

4.1.2 Wybór formy organizacyjno – prawnej przedsiębiorstwa

Materiał nauczania

Zbadałeś rynek i ustaliłeś lukę rynkową na zakup sprzętu komputerowego oraz usług informatycznych. Następną decyzją, jaką musisz podjąć, jest wybór formy organizacyjno-prawnej podmiotu, który chcesz utworzyć.

Na zajęciach z podstaw przedsiębiorczości dowiedziałeś się, że wszystkie podmioty

gospodarcze w sektorze prywatnym ze względu na formę organizacyjno-prawną dzielą się na: • osoby fizyczne – czyli osoby prowadzące działalność gospodarczą we własnym

imieniu i na własny rachunek, • osoby prawne – czyli jednostki posiadające osobowość prawną, należą tu:

spółdzielnie i spółki kapitałowe (sp. z o.o., sp. akcyjna), • jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej – zaliczysz tu spółki

osobowe, tj. partnerskie, jawne, komandytowe i komandytowo-akcyjne oraz spółkę cywilną.

Nadrzędną podstawą prawną dla wszystkich wymienionych podmiotów jest „Prawo

działalności gospodarczej”1. Ponadto dla spółki cywilnej - „Kodeks cywilny”, dla pozostałych spółek - „Kodeks spółek handlowych”, a dla spółdzielni - „Prawo spółdzielcze”.

Najpopularniejszą formą działalności gospodarczej są przedsiębiorstwa jednoosobowe

prowadzone przez osoby fizyczne działające we własnym imieniu i na własny rachunek. Ich udział w ogólnej ilości podmiotów gospodarczych wynosi około 84,5%.2

Jesteś absolwentem szkoły, więc na początek załóż przedsiębiorstwo jako osoba fizyczna. Zostań przedsiębiorcą. Przemawia za tym między innymi to, że:

• możesz samodzielnie podejmować decyzje, • nie musisz dzielić się zyskami ze wspólnikami i posiadać znacznego kapitału

przy zakładaniu firmy. Prowadząc samodzielnie działalność będziesz podejmować decyzje na miarę

posiadanych umiejętności i środków oraz odpowiadającego Tobie stopnia ryzyka. Ponadto zdobędziesz doświadczenie. Potem zdecydujesz, czy odpowiada Ci ta forma gospodarowania. Jeżeli nie, to zastanowisz się nad inną formą prawną.

1 Por. [1]. 2 Rocznik Statystyczny województwa dolnośląskiego. Tom I, rok 2002, Urząd Statystyczny we Wrocławiu.

- 13 - 13

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Skorzystaj z wiadomości z przedmiotu podstawy przedsiębiorczości lub ze źródeł prawa i wykonaj poniższe polecenia.

A. Uzupełnij schemat obrazujący klasyfikację spółek handlowych:

SPÓŁKI. HANDLOWE

Spółki .................... Spółki .....................

spółka jawna

spółka ............

spółka ............

spółka ............

spółka ............

spółka ............

B. Z „Panoramy Firm” wybierz przykłady przedsiębiorstw handlujących w Twoim mieście sprzętem komputerowym i świadczących usługi informatyczne reprezentujących poszczególne formy prawne i wpisz do tabeli nr 4.

Przedsiębiorstwa handlujące sprzętem komputerowym i usługami informatycznymi Tabela 4

Forma prawna

Przykłady przedsiębiorstw

Spółka cywilna

Spółka akcyjna

- 14 - 14

C. Przyporządkuj formy organizacyjno-prawne (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spółka cywilna, spółka jawna, spółka z o.o.) charakterystykom umieszczonym w kolumnach tabeli 5.

Charakterystyka wybranych podmiotów gospodarczych Tabela 5

Formy organizacyjno prawne przedsiębiorstw

................................

...................................

...................................

....................................

jest możliwość wyboru formy opodatkowania umowa nie wymaga aktu notarialnego decyzje podejmowane są wspólnie nie jest wymagany kapitał zakładowy w dwóch kolejnych latach przychód netto z działalności może osiągnąć maksymalnie 800 000 euro brak możliwości samodzielnego decydowania o firmie odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym majątkiem osobistym brak możliwości odsunięcia wspólnika od prowadzenia spraw spółki bez jego zgody

umowa zawierana jestw formie aktu notarialnego za zobowiązania spółka odpowiada całym swoim majątkiem, a wspólnicy tylko do wysokości wniesionych udziałów wymagany jest kapitał założycielski w wysokości 50 tys. zł w postaci pieniężnej bądź aportów trudności w zbyciu udziałów, podwójne opodatkowanie konieczność prowadzenia pełnej księgowości

jest możliwość wyboru formy opodatkowania mało formalności przy zakładaniu przedsiębiorstwa o wszystkim decyduje właściciel możliwe szybkie podejmowanie decyzji zyskiem gospodaruje właściciel odpowiedzialność całym majątkiem osobistym właściciela ograniczone możliwości pozyskania kapitału właściciel musi się znać na wszystkim lub korzystać z płatnego doradztwa

przedsiębiorstwo prowadzone pod własną firmą brak wymaganego kapitału duża swoboda w prowadzeniu spraw spółki odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym majątkiem osobistym trudności w pozyskaniu większego kapitału w przypadkach konfliktów trudności w funkcjonowaniu spółki

- 15 - 15

Pytania sprawdzające wiadomości 1. Jakie znasz akty prawne regulujące podstawę prowadzenia działalności gospodarczej? 2. Czy możesz stać się przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy „Prawo działalności

gospodarczej”? Uzasadnij odpowiedź. 3. Określ wysokość kapitału założycielskiego dla spółek kapitałowych. Czy możesz

rozpocząć działalność gospodarczą bez zgromadzenia tych kwot? 4. Czy Twoje przedsiębiorstwo może być zorganizowane w formie spółki partnerskiej?

Uzasadnij odpowiedź. 5. Jakiego przedsiębiorstwa, ze względu na formę organizacyjno-prawną, chciałbyś być

właścicielem? Uzasadnij odpowiedź.


Czy umiesz określić podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej w różnych formach organizacyjno-prawnych?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz określić zakres odpowiedzialności wspólników wobec wierzycieli w spółce cywilnej, jawnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz podać kryterium podziału spółek handlowych na spółki osobowe i kapitałowe?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz uzasadnić, która z form organizacyjno-prawnych podmiotów gospodarczych jest najkorzystniejsza dla Ciebie jako przedsiębiorcy?

Tak ٱ Nie ٱ

- 16 - 16

4.1.3. Biznes plan

Materiał nauczania Podjąłeś decyzję o prowadzeniu działalności gospodarczej i chcesz osiągnąć sukces na

rynku. Załóżmy, że Twoje przedsiębiorstwo będzie sprzedawać sprzęt komputerowy i świadczyć usługi informatyczne pod firmą:

Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „Elektronik”, siedzibą Twojej działalności będzie lokal na ul. Miłej 5 we Wrocławiu, kod: 50-123.1

Swoje przedsiębiorstwo zamierzasz prowadzić racjonalnie. Dlatego musisz opracować plan działania zwany biznes planem. Powinien być on dla Ciebie narzędziem wykorzystywanym w procesie zarządzania firmą. Aby był dobrze opracowany musi być zwięzły, przejrzysty i

kompleksowy. Masz więc okazję do dokładnego przemyślenia przyszłych warunków

funkcjonowania. Powinieneś zaplanować asortyment towarów i świadczonych usług, strategię marketingową, materialne i finansowe środki konieczne do uruchomienia i prowadzenia działalności oraz uzasadnić powodzenie przedsięwzięcia.

Jednak pamiętaj, obok silnych stron eksponowanych w planie powinieneś także ukazać jego słabe strony z propozycjami środków zaradczych. Dzięki temu uwiarygodnisz swój biznes plan w oczach przyszłych inwestorów, gdy zabraknie Ci kapitału na prowadzenie działalności.

Opracowanie biznes planu nie jest łatwe. Wymaga od Ciebie znajomości specyfiki branży, planowania przychodów i ponoszonych kosztów oraz przewidywania finansowych skutków działań firmy. Nie ma też jednego wzorca tego dokumentu. Najczęściej spotykane opracowania w tej dziedzinie obejmują elementy ujęte w tabeli nr 6.

Opis elementów biznes planu Tabela 6

Lp. Tytuł rozdziału Opis

1.

Streszczenie projektu przedsięwzięcia

Zwięzłe i zachęcające do czytania całości. Uwzględnij: • cel działalności (misja), • planowane przedsięwzięcia, • mocne strony Twojego przedsięwzięcia, • spodziewane korzyści, • wysokość potrzebnych nakładów finansowych.

1 Założenie przyjęto w celu ujednolicenia rozważań związanych z planowaniem, legalizacją i prowadzeniem przedsiębiorstwa. Po zakończeniu modułu stworzysz portfolio według własnego uznania.

- 17 - 17

2. Profil i zakres działania firmy

Krótko scharakteryzuj działalność swojej firmy: • formę organizacyjno-prawną, • bazę materialną i kapitałową, • siebie, jako właściciela, kwalifikacje i doświadczenie

zawodowe Podaj: • rodzaj prowadzonej działalności, • terytorialny zasięg działania, • wielkość planowanej sprzedaży, • asortyment sprzedawanych towarów i rodzaj

świadczonych usług,

3. Profil świadczonych usług i towarów

Scharakteryzuj szczegółowo: • asortyment towarowy i rodzaj świadczonych usług, • zasady kooperacji z dostawcami produktów, • planowaną zmianę asortymentu sprzedaży.

4. Opis rynku Podaj: • liczbę potencjalnych klientów, • wysokość cen obowiązujących na rynku i ich tendencje

rozwojowe, • udział w rynku przedsiębiorstwa, Scharakteryzuj: • tendencje popytu na Twoje produkty, • konkurencję i określ jej wpływ na działalność Twojego

przedsiębiorstwa,

5. Strategia marketingowa

Przedstaw: • ofertę produktów i ich cechy wyróżniające, • fazy cyklu życia produktów, • politykę cenową i skutki tej polityki na wielkość

sprzedaży oraz zysk przedsiębiorstwa, • plan sprzedaży produktów i usług, • sposoby dystrybucji, aktywizację sprzedaży, • stosowane techniki sprzedaży Twojego produktu.

6. Plan finansowy

Przedstaw : • bilans otwarcia – czyli zestawienie aktywów

i pasywów • rachunek zysków i strat – przewidywane wyniki

finansowe • plan przepływu środków pieniężnych - cash flow • próg rentowności przedsięwzięcia – tj. granicę

opłacalności przedsięwzięcia.

- 18 - 18

Elementami biznes planu, na które musisz zwrócić szczególną uwagę są: • strategia marketingowa, • plan finansowy.

Ich szczegółowe opracowanie pozwoli Ci na określenie koncepcji działania w biznesie oraz potrzeb finansowych i prognozowanych zysków lub start.

Analizując rynek, określiłeś portret typowego nabywcy. Zdecydowałeś się też na rodzaj produktu, który mu zaproponujesz. Dopasuj swoją ofertę do oczekiwań wybranego typu odbiorcy. Skoncentruj się na doborze instrumentów marketingowych: produkcie, cenie, dystrybucji i promocji oraz wykorzystaj słabości konkurentów. Kompleksowe i spójne stosowanie na rynku powyższych elementów składa się na „marketing- mix”. Planując sposób działania na rynku w ramach marketingu mix – tworzysz strategię marketingową firmy.

Produkt jest podstawowym elementem strategii marketingowej. Określ jego

asortyment i pomyśl jak możesz go wzbogacić, aby wyróżniał się na tle konkurencji np. poprzez bezpłatną dostawę do domu wraz z instalacją sprzętu, usługi na telefon, przedłużony termin gwarancji na świadczone usługi itp. Wzbogacając asortyment sprzedaży poprzez różnicowanie produktów, zmniejszysz ryzyko swojej działalności. Ustal też fazę cyklu życia produktu, tzn. okres, w którym oferowany przez Ciebie produkt znajduje się obecnie na rynku. Spośród pięciu faz cyklu życia produktu: powstania, wprowadzania, wzrostu, dojrzałości i schyłku, najkorzystniejsza jest faza dojrzałości. W tym okresie możesz osiągnąć największe dochody, gdyż sprzedaż jest najwyższa, koszty jednostkowe maleją, a cena kształtuje się na poziomie równowagi rynkowej.

Cena jest również istotnym narzędziem walki konkurencyjnej. Ustal politykę cenową, czyli określ: • na jakim poziomie będą kształtować się ceny Twoich produktów w stosunku do cen

konkurencji – wyższym, niższym, takim samym, • w jaki sposób ustalisz ceny swoich produktów: metodą kosztową1, ceny wiodącej2, ceny

opiniotwórczej3. • jakie będziesz stosować rabaty i upusty cenowe. Przy dużej konkurencji dostosuj ceny swoich produktów do cen konkurentów.

Staraj się wyróżnić swój produkt stosując instrumenty pozacenowe np. opracowując system dystrybucji produktów. Na tym etapie musisz ustalić jak dostarczysz swoje produkty na rynek poza sprzedażą sklepową. Możesz ją wspomóc np. prowadząc sprzedaż przez Internet (E-handel).

Aby osiągnąć sukces na rynku musisz aktywizować swoją sprzedaż stosując różne środki promocji. Zastanów się nad:

• reklamą bezpośrednią - płatne ogłoszenia w radiu, telewizji, prasie, reklama

na samochodach, ulotkach itp.,

1 Metoda kosztowa ustalania ceny – koszt jednostkowy plus procent narzutu przeznaczony na zysk. 2 Metoda ceny wiodącej – niska cena na towary, na które jest duży popyt kompensowana wyższym poziomem cen od konkurencji na pozostałe towary. 3 Metoda ceny opiniotwórczej – wyższa cena od konkurencji na towary, które mają wśród konsumentów pozytywną opinię.

- 19 - 19

• reklamą pośrednią - bezpłatną informacją o firmie opisującą np. działalność Twojej firmy na rzecz schroniska dla zwierząt,

• sprzedażą promocyjną - konkursy z nagrodami, kupony z obniżką ceny. Możesz również wziąć pod uwagę: publicity1 i sprzedaż osobistą. Plan finansowy stanowi rdzeń biznes planu. Wskazuje na finansowe implikacje wybranej przez Ciebie strategii. Dlatego musisz skupić się na jego sporządzeniu. Ustaliłeś wszystkie przewidywane nakłady materialne i finansowe, jakie musisz posiadać do zarejestrowania i uruchomienia Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Elektronik”. Dane dotyczące opłat administracyjnych uzyskałeś na stronie internetowej www.um.wroc.pl, pozostałe z ofert, które są dostępne na rynku wrocławskim. Aby obniżyć koszty rozpoczęcia działalności, środki trwałe wniosłeś w postaci aportu. Masz również 2000 zł gotówki. Zestawienie wniesionych aportów o wartości początkowej netto Tabela 7

• Telefaks Canon - aport 1 800 zł

• Samochód osobowy Fiat Punto - aport 15 000 zł

• Zestaw komputerowy - aport 4 000zł

Razem 20 800 zł Na uruchomienie firmy wziąłeś w styczniu kredyt w Banku PKO BP w wysokości 15 000 zł przy rocznym oprocentowaniu 18%. Korzystając z kredytu bankowego musisz uwzględnić dodatkowe koszty, jakie pobiera bank tj. odsetki od udzielonego kredytu oraz prowizję i koszty manipulacyjne. Odsetki w skali roku obliczysz ze wzoru: K x p x d O = 365 dni gdzie: K – kwota zaciągniętego kredytu p – roczna stopa oprocentowania kredytu d – liczba dni, na które zaciągasz kredyt Odsetki w skali miesiąca od zaciągniętego kredytu wyniosą: 15 000 zł x 18% x 365 dni O = = 225 zł/ miesiąc 365 dni x 12 mies. Prowizję oblicza się w procentach od kwoty przyznanego kredytu. Zawsze pytaj o jej wysokość, bo może Cię zaskoczyć kwota, jaką z tego tytułu musisz zapłacić. Bank pobiera prowizję z tytułu samego faktu przyznania kredytu, nawet gdybyś z niego nie skorzystał.

1 Publicity – bezpłatna reklama - sposób kształtowania wizerunku firmy.

- 20 - 20

Uwzględnij w swoich obliczeniach również koszty manipulacyjne pobierane w procentach ad valorem1 lub kwotowo. Oszacowałeś również planowane miesięczne koszty działalności w styczniu br. (tabela 8). Tabela planowanych kosztów działalności w styczniu Tabela 8 • Zakup towarów 12 000 zł • Zakup mebli biurowych 750 zł • Zezwolenia i inne opłaty administracyjne 254 zł • Promocja i reklama 200 zł • Zakup programu komputerowego 360 zł • Koszty transportu - paliwo 200 zł • Wydatki na prowadzenie biura (druki akcydensowe, pieczątki, papier do ksero itp)

250 zł

• Opłata za telefon 250 zł • Opłata za elektryczność 270 zł • Czynsz- oplata za lokal 1 200 zł • Usługi obce - koszty naprawy urządzeń 200 zł • Amortyzacja (to koszt niepieniężny – papierowy) 2 200 zł • Opłaty bankowe (opłata za prowadzenie konta + opłata manipulacyjna + prowizja)

350 zł

• Miesięczne odsetki od zaciągniętego kredytu 225 zł Razem: miesięczne koszty działalności 18 709 zł

RAZEM POTRZEBNY KAPITAŁ 39 509 zł • Koszty początkowe 20 800 zł • Kapitał obrotowy tj. miesięczne koszty działalności 18 709 zł Podstawowym elementem planu finansowego jest bilans. Bilans to dwustronne zestawienie środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia, czyli aktywów i pasywów sporządzony w określonej formie i na określony dzień, w ujęciu wartościowym. Po lewej stronie bilansu wpisujesz wszystkie aktywa trwałe i obrotowe, które musisz posiadać, aby uruchomić przedsięwzięcie. Po stronie prawej wpisujesz źródła finansowania Twojej firmy – pasywa, czyli kapitały własne i zobowiązania.

Zgodnie z zasadą równowagi bilansowej suma AKTYWÓW musi być równa sumie PASYWÓW. Jeżeli pasywa (zobowiązania firmy wobec osób trzecich + kapitał zainwestowany przez właściciela) są niższe niż aktywa (wartość wszystkich środków, jakie firma posiada w dniu rozpoczęcia działalności) oznacza to, że firmie brakuje kapitału. Możesz oczekiwać wsparcia w finansowaniu Twojego przedsięwzięcia korzystając z programu „Kapitał dla przedsiębiorczych”, który przewiduje rozbudowę przez rząd funduszy pożyczkowych i poręczeniowych dla małych i średnich przedsiębiorstw.2

1 ad valorem – od kwoty kredytu. 2 Szczegółowe informacje o wspieraniu rozwoju gospodarki możesz znaleźć na stronie internetowej. www.parp.qov.pl lub bezpośrednio w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości 02-017 Warszawa, al. Jerozolimskie 125/127, e-mail: [email protected], www.infoeuropa.gov.pl.

- 21 - 21

Sporządziłeś bilans otwarcia na dzień 01.01.0X r. dla Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowego „Elektronik” - tabela nr 9.

Bilans otwarcia na dzień 1.01.0X r. Tabela 9

A k t y w a kwota P a s y w a kwota • Aktywa trwałe 20800,00 • Kapitał właściciela 22800,00- telefaks Canon 1800,00 - środki pieniężne 2000,00- zestaw komputerowy 4000,00 - aporty 20800,00- samochód osobowy PUNTO

15000,00 • Zobowiązania długoterminowe

- meble biurowe - pożyczki/kredyty na dłużej niż 1 rok

- inne zobowiązania (umowa dzierżawy terenu/maszyny)

• Aktywa obrotowe 17000,00 • Zobowiązania krótkoterminowe 15000,00- materiały - kredyty bankowe 15000,00- towary - rachunki do zapłacenia

dostawcom towarów

- należności od klientów - zobowiązania z tytułu podatków

- gotówka 2000,00 - pozostałe zobowiązania - środki pieniężne w banku 15000,00 Suma aktywów 37800,00 Suma pasywów 37800,00 Kolejnym ważnym elementem planu finansowego firmy jest rachunek zysków i strat. Obrazuje w sposób syntetyczny powstawanie wyniku finansowego firmy. Ujmiesz w nim wszystkie swoje przychody oraz odpowiadające im koszty. Jeżeli jesteś płatnikiem podatku VAT, w rachunku wyników umieszczasz przychody i koszty netto.

Aby określić opłacalność własnego przedsięwzięcia obliczasz próg rentowności sprzedaży (BEP). Wyznacza on punkt równowagi, w którym przychód ze sprzedaży równa się poniesionym kosztom całkowitym (koszty stałe i zmienne), czyli rentowność przedsiębiorstwa jest równa zero. Nie masz zysków ani strat. Sprzedaż powyżej tego punktu oznacza, że przedsięwzięcie zaczyna przynosić profity. Możesz go obliczyć ze wzoru1: Koszty stałe [zł] BEP = 1 – koszt zmienny przypadający na 1 zł obrotu koszt zmienny koszty zmienne przy planowanym poziomie obrotów przypadający na = 1 zł obrotów (sprzedaż) planowane obroty firmy (netto)

1 Por. lit. 8.

- 22 - 22

Obliczenie punktu równowagi pozwala ocenić: • wielkość sprzedaży niezbędną do pokrycia kosztów całkowitych, • minimalną cenę, która zapewni zrównanie kosztów z przychodami, • minimalny poziom kosztów stałych (nie ulegają zmianie wraz z wielkością obrotów

firmy) i jednostkowego kosztu zmiennego, którego przekroczenie powoduje zachwianie równowagi i straty dla przedsiębiorstwa.

W pierwszym miesiącu działalności zaplanowałeś obroty ze sprzedaży w firmie „Elektronik” w wysokości 20 000 zł. W kolejnych miesiącach możesz ustalić obroty na podobnym lub wyższym poziomie. O tym czy przedsięwzięcie jest opłacalne dla Ciebie jako właściciela firmy dowiesz się obliczając wskaźnik rentowności kapitałów własnych.

Zysk netto x 100 Wskaźnik rentowności kapitału własnego = Kapitał własny (właściciela) Jeśli wskaźnik rentowności kapitału właściciela jest wyższy od stopy procentowej, jaką mógłbyś uzyskać inwestując pieniądze gdzie indziej (np. na koncie w banku lub na giełdzie) oznacza to, że Twoje przedsięwzięcie jest opłacalne.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

O sukcesie Twojego przedsięwzięcia zadecyduje sposób, w jaki wejdziesz na rynek i jak przedstawisz ofertę sprzedaży swoich produktów.

A. Sporządź logo1 dla Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowego „Elektronik” (czyli znak firmowy), które będzie wizytówką Twojego przedsiębiorstwa i pozwoli odbiorcom na odróżnienie Cię od konkurencji.

Ćwiczenie 2

Sporządź biznes plan dla Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Elektronik” zgodnie z tabelą nr 6.

1 Może nim być rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, specjalny kształt liter nazwy firmy, a nawet sygnał dźwiękowy.

- 23 - 23

Ćwiczenie 3

Opracowałeś już bilans otwarcia dla Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Elektronik” (tabela nr 9).

A. Sporządź rachunek zysków i strat planowanego przedsięwzięcia na styczeń br. korzystając z informacji ze str. 21.

Planowany rachunek zysków i strat Tabela 10

Lp. Wyszczególnienie

Kwota

I. Planowane miesięczne obroty (przychód ze sprzedaży) II. Wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu (koszty zmienne) III. Marża handlowa (poz. I – poz. II) IV. Planowane koszty handlowe (koszty stałe):

• Czynsz- opłata za lokal • Zakup programu komputerowego • Zakup mebli biurowych • Wydatki na prowadzenie biura (druki akcydensowe, pieczątki papier do ksero itp.) • Opłata za telefon • Opłata za elektryczność • Koszty transportu - paliwo • Promocja i reklama • Usługi obce - koszty naprawy urządzeń • Amortyzacja (to koszt niepieniężny – papierowy) • Opłaty bankowe (opłata za prowadzenie konta + opłata manipulacyjna + prowizja)

• Miesięczne odsetki od zaciągniętego kredytu V. Zysk brutto1 z działalności (poz. III – poz. IV)

1 Zysk brutto (dochód) jest to różnica między przychodami, a kosztami ich uzyskania. Po odjęciu naliczonego podatku dochodowego otrzymujemy zysk netto.

- 24 - 24

Ćwiczenie 4

Dokonaj oceny opłacalności przedsięwzięcia dla Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Elektronik”.

A. oblicz planowane koszty stałe i zmienne1 za styczeń,

B. oblicz koszt zmienny przypadający na 1 złotówkę planowanych obrotów,

C. wyznacz próg rentowności sprzedaży,

D. odpowiedz, od jakiej wielkości sprzedaży przedsięwzięcie zacznie przynosić zysk. koszt zmienny zł przypadający = = na 1 zł obrotów zł BEP = = zł 1 - Odpowiedź ..................................................................................................................... Ćwiczenie 5

Określ opłacalność zainwestowania własnego kapitału. W tym celu:

A. ustal zysk netto z działalności gospodarczej,

B. obliczeń dokonaj według poniższego schematu, Planowany zysk netto Tabela 11 1. Zysk brutto z działalności (dane z ćwiczenia 3) 2 Odliczenia od dochodu:

Składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy (kwota ta jest podawana przez ZUS i co kwartał ulega zmianie)

530,00

3 Podstawa opodatkowania poz.1 – poz.2 4. Podatek dochodowy tj. 19% od poz.3 – 530,08 2(kwota wolna

od podatku)

5. Zysk netto poz.1 – (poz. 2 + poz.4) C. oblicz wskaźnik rentowności kapitału własnego w % (właściciela), zł x 100% = % zł

1 Koszty zmienne – tu wartość zakupionych towarów handlowych. Koszty stałe – koszty utrzymania Twojej firmy. 2 Zgodnie ze skalą podatkową na 2003 rok.

- 25 - 25

D. obliczony wskaźnik rentowności porównaj ze stopą oprocentowania lokat bieżących w banku i wyciągnij wnioski. .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


1. Na jakie pytania powinien udzielić odpowiedzi dobrze przygotowany biznes plan? 2. Jaką rolę w planowaniu przedsięwzięcia gospodarczego odgrywa marketing-mix? 3. Przedstaw, w jakim celu sporządza się rachunek zysków i start? 4. W jaki sposób możesz wykorzystać w zarządzaniu firmą informację, którą uzyskasz

obliczając próg rentowności sprzedaży?

Sprawdzian postępów Czy umiesz przedstawić elementy biznes planu?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz uzasadnić, który z elementów biznes planu jest najważniejszy?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz dokonać podziału kosztów na stałe i zmienne?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz sporządzić bilans otwarcia dla Twojego przedsiębiorstwa?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz obliczyć opłacalność własnego przedsięwzięcia?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz wykorzystać w zarządzaniu firmą wyniki obliczeń dotyczących progu rentowności sprzedaży?

Tak ٱ Nie ٱ

- 26 - 26

4.1.4. Sprawdzian osiągnięć

W dotychczasowych ćwiczeniach

• określiłeś przedmiot działalności Twojej firmy,

• zbadałeś rynek za pomocą ankiety i sporządziłeś „portret typowego nabywcy” Twojego produktu,

• ustaliłeś lukę rynkową,

• scharakteryzowałeś głównych konkurentów.

Teraz:

A. Wybierz nazwę Swojej firmy i opracuj logo.

B. Wykorzystaj zgromadzone informacje i napisz biznes plan uwzględniając strukturę przedstawioną w tabeli 6.

C. Przeprowadź analizę SWOT1 swojego przedsięwzięcia uzupełniając załączoną tabelę nr 12. W rozważaniach postaraj się uwzględnij między innymi poniższe kryteria: • czynniki demograficzne, • przepisy podatkowo-prawne, • wzrost/spadek konkurencyjności, • asortyment oferowanego towaru i wprowadzanie wyrobów nowej generacji, • kulturę obsługi klientów • elastyczność dostosowania się do wymogów klienta, • rentowność Twojego przedsięwzięcia, • warunki zakupu produktów i podzespołów, • pewność dostaw produktu i podzespołów, • alternatywne źródła zakupu produktów i podzespołów, • zasięg geograficzny rynku, • tendencje rozwojowe rynku • chłonność rynku Twojego produktu, • strukturę popytu na Twoje produkty, • dostosowanie cen do poziomu popytu, • poziom cen w porównaniu z konkurentami, • dostosowanie cen do poziomu kosztów własnych, • proponowane obniżki cen, • efektywność stosowanych środków reklamy, • serwis posprzedażowy, • terminowość świadczonych usług, • różnicowanie form i warunków sprzedaży, • możliwość pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania, • poziom kosztów działalności i możliwości ich obniżenia. • płynność finansową firmy, • formy regulowania należności,

1 SWOT – skrót od ang. Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabości), Opportunities (szans); Threats (zagrożenia); analiza SWOT polega na badaniu, a zarazem ocenie mocnych i słabych stron, np. przedsięwzięcia gospodarczego oraz szans i zagrożeń płynących z otoczenia, w którym działa firma.

- 27 - 27

Tabela do analizy SWOT Tabela 12 Strengths

MOCNE STRONY + Weaknesses

SŁABE STRONY -

Opportunities

SZANSE + Threats ZAGROŻENIA -

- 28 - 28

- 29 -

4.2. Rejestracja działalności gospodarczej

W wyniku realizacji jednostki modułowej będziesz umiał:

- wskazać źródła prawa regulujące rejestrację poszczególnych form organizacyjno-prawnych podmiotów gospodarczych,

- przedstawić tryb rejestracji działalności gospodarczej, - obliczyć koszty związane z rejestracją działalności gospodarczej, - sporządzić dokumenty niezbędne do rejestracji działalności gospodarczej.

Materiał nauczania

Już wiesz, kim chcesz być na rynku pracy i co chcesz robić. Przeprowadziłeś też analizę rynku. Zaplanuj czynności niezbędne do rejestracji przedsiębiorstwa. Ustal adresy instytucji: urzędu gminy (miasta), Urzędu Statystycznego, urzędu skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których załatwisz niezbędne formalności.

W pierwszej kolejności zapoznaj się z treścią ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. –

Prawo działalności gospodarczej. Określa ona bowiem zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.1 Pełny tekst ustawy możesz znaleźć na stronie http://www.sejm.gov.pl/prawo/prawo.html .

W chwili obecnej w Sejmie jest rozpatrywany projekt ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Znajduje się on na stronie http://www.sejm.gov.pl/prace/prace.html , druk nr 2118. Akt ten ma zastąpić obowiązujące obecnie przepisy ustawy Prawo działalności gospodarczej.

Decydując się na prowadzenie działalności jako osoba fizyczna2 zgłoś przedsiębiorstwo do ewidencji w urzędzie gminy (miasta)3. W zgłoszeniu rejestracyjnym podaj pełną i skróconą nazwę Twojej firmy4, adres siedziby firmy, gdzie przechowujesz wszystkie dokumenty oraz miejsce, w którym będziesz prowadzić działalność, określ przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej zgodny z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) oraz wskaż datę jej rozpoczęcia. W urzędzie gminy (miasta) wnieś opłatę administracyjną5, która w chwili obecnej wynosi 100 zł i przedłóż do wglądu dowód osobisty. Zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej otrzymasz w ciągu 14 dni od daty złożenia wniosku.

Przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej nakładają na Ciebie obowiązek uzyskania dziewięciocyfrowego numeru identyfikacyjnego REGON. Otrzymasz go w Urzędzie Statystycznym po uprzednim złożeniu wniosku na formularzu RG-16. Do wniosku dołącz ksero wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Sprawę załatwisz 1 Por. [1]. 2 Jeśli wybrałeś inną formę organizacyjno-prawną zapoznaj się z jej trybem rejestracji, korzystając z odpowiednich źródeł. 3 Śledź na bieżąco przepisy, bowiem osoby fizyczne będą miały obowiązek w wyznaczonym terminie złożyć wniosek o wpis, zamiast w urzędzie gminy (miasta), do rejestru przedsiębiorców, który jest częścią Krajowego Rejestru Sądowego 4 Często używa się zamiennie pojęcia przedsiębiorstwo i firma. Firma oznacza, według Kodeksu Spółek Handlowych, zarejestrowaną urzędową nazwę, pod którą osoba fizyczna lub prawna prowadzi przedsiębiorstwo. 5 Por. [5]. 6 Por. [6].

http://www.sejm.gov.pl/prawo/prawo.html

http://www.sejm.gov.pl/prace/prace.html

- 30 -

bezpłatnie. REGON zostanie Ci przyznany w ciągu 7 dni od daty złożenia wniosku. Wszelkie zmiany danych zamieszczonych we wniosku zgłoś w ciągu 14 dni.

Wykonaj sobie pieczątkę, abyś mógł założyć konto bankowe. Na razie umieść na niej nazwę firmy, swoje imię i nazwisko, adres siedziby firmy oraz REGON. Później wyrobisz sobie kolejną, którą uzupełnisz numerem NIP1 i numerem konta bankowego.

Teraz powinieneś2 założyć rachunek bankowy. Z jednej strony obliguje Cię do tego ustawa - Prawo działalności gospodarczej. Z drugiej - ułatwi Ci on dokonywanie bezgotówkowych operacji finansowych z kontrahentami i jednostkami publiczno-prawnymi, w tym z urzędem skarbowym3 i ZUS. Tak więc, wybierz bank, do którego masz zaufanie. Zwróć uwagę na - może mało istotne - ale często uciążliwe kwestie, jak kolejki do okienka „Obsługa podmiotów gospodarczych”, parking przed bankiem itp. Zdecyduj się na placówkę, w której większość spraw będziesz mógł załatwić telefonicznie lub za pośrednictwem Internetu. Zaoszczędzisz sporo czasu, który jest cenny. Wypełnij: • wniosek o otwarcie i prowadzenie rachunku, • kartę wzorów podpisów (w 2 egzemplarzach) oraz dołącz kserokopie: • zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, • zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON, • decyzji w sprawie nadania numeru identyfikacji podatkowej NIP (jeżeli już masz). Nie zapomnij wziąć ze sobą dowodu osobistego i pieczątki!

W terminie kilku dni bank podpisze z Tobą umowę. Otrzymasz numer rachunku oraz, na własne życzenie, po pierwszej wpłacie na konto, czeki. Musisz za nie zapłacić. Z czeków korzystamy jednak już coraz rzadziej. Z powodzeniem zastąpiła je karta płatnicza. Powinieneś więc złożyć również wniosek o wydanie karty bankowej (płatniczej). Opłata za nią jest zróżnicowana i zależy od rodzaju rachunku bankowego. Wszystkie formalności związane z założeniem rachunku bankowego załatwisz bezpłatnie.

Kolejną instytucją, którą musisz odwiedzić, jest urząd skarbowy właściwy dla

Twojego miejsca zamieszkania. Załatwiasz tutaj kilka formalności. Po pierwsze. Zgłosisz rozpoczęcie działalności gospodarczej. Ponieważ organizowanie Twojego przedsiębiorstwa może przeciągać się w czasie, zgłoś się do urzędu skarbowego przed pierwszą transakcją kupna-sprzedaży. Jest to dla Ciebie ważna informacja, gdyż data podana w tym miejscu, obliguje Cię do rozpoczęcia opłacania składek ubezpieczeniowych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Do wniosku dołącz: • zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (2 egz.) • zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON (2 egz.) • dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu - akt własności lub umowa najmu -

będącego siedzibą firmy. Po drugie. Wypełnisz NIP-1. Jeżeli nie posiadasz Numeru Identyfikacji Podatkowej4 - będzie to dla Ciebie zgłoszenie identyfikacyjne, natomiast gdy posiadasz już numer NIP –

1 Wniosek o nadanie numeru identyfikacji podatkowej możesz złożyć gdy zostaniesz pełnoletni. NIP Twojej firmy będzie tożsamy z NIP-em osobistym, jeżeli będziesz prowadzić działalność jako osoba fizyczna. 2 Por. lit. 7. 3 Por. [7]. 4 Por. [8].

- 31 -

zgłoszenie aktualizacyjne. Podane wcześniej informacje uzupełnisz o dane dotyczące przedsiębiorstwa. Nie zapomnij wpisać nazwy banku i numeru konta firmowego. Po trzecie. Zgłosisz obowiązek podatkowy1. Jako indywidualny przedsiębiorca, możesz dokonać wyboru jednej z dopuszczalnych form opodatkowania, tj.: • karty podatkowej, • ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, • zasad ogólnych prowadząc:

księgę przychodów i rozchodów lub księgę handlową, gdy Twoje obroty przekroczą wartość 800 000 euro

Wybór nie jest łatwy, bowiem każda forma ma swoje zalety i wady. Wyodrębnienie ich zależy od kryterium, które przyjmiesz przy analizie formy. Możesz mieć oczywiście inne zdanie, niż zaproponowane w tabeli 1. Po czwarte. Musisz jeszcze zdecydować, czy chcesz być podatnikiem podatku od towarów i usług zwanego VAT2. Rozpoczynając działalność jesteś obligatoryjnie zwolniony z VAT. Płatnikiem VAT-u stajesz się obowiązkowo, jeżeli obroty Twojego przedsiębiorstwa osiągną wartość 10 000 Euro. Jeżeli uważasz, że Twoje przychody ze sprzedaży towarów bądź usług będą niższe, nie musisz ubiegać się o status vatowca. Będziesz wówczas bardziej konkurencyjny na rynku, gdyż ceny Twoich usług będą mogły być niższe. Nie będziesz mógł jednak skorzystać z ewentualnego zwrotu podatku VAT naliczonego przy transakcjach zakupu. Gdy zdecydujesz się być vatowcem, musisz złożyć deklarację o rezygnacji ze zwolnienia z VAT (VAT 6) i wypełnić zgłoszenie rejestracyjne (VAT-R) w zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Będziesz musiał za nie zapłacić.3

Ostatnia formalność – na razie – to wizyta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Pamiętaj, że obowiązek ubezpieczenia powstaje w ciągu 7 dni od dnia faktycznego rozpoczęcia działalności. W praktyce oznacza to datę rejestracji w urzędzie skarbowym. Wypełnisz druk ZUS ZFA – zgłoszenie płatnika składek oraz druk ZUA – zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.4. Obowiązkowo podlegasz ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu, a dobrowolnie chorobowemu. Jeżeli uzyskasz w Urzędzie Pracy status „bezrobotnego absolwenta”, możesz w okresie do 31.12 2005 r. przez 12 miesięcy od daty ukończenia szkoły, być zwolnionym ze składki emerytalnej.5 Wówczas w formularzu zgłoszeniowym w rubryce „tytuł ubezpieczenia” wpiszesz kod 0550xx.

Zobowiązany jesteś również do opłacania składki na Fundusz Pracy, którą łącznie

z ubezpieczeniami społecznymi odprowadzisz do ZUS.

Do ZUS przyjdź z kserokopią: • zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, • zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON.

Od 1 stycznia 2004 r. została wprowadzona nowa procedura związana z rozpoczynaniem działalności gospodarczej. Zgodnie z tą procedurą nie jest konieczne już załatwianie

1 Por. [9] 2 Por. [13] 3 Por. [14] 4 Por. [15, 16] 5 Por. [17, 18]

- 32 -

formalności w kilku urzędach. Wystarczy w urzędzie gminy właściwym ze względu na twoje zamieszkanie do wniosku o wpis do ewidencji do działalności gospodarczej dołączyć pozostałe dokumenty wymagane przez Urząd Statystyczny, Urząd Skarbowy i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Sposób założenia działalności w ten sposób może nie trwa krócej jednak charakteryzuje się większą prostotą i możliwością załatwienia wszystkiego w jednym urzędzie bez potrzeby udawania się do innych urzędów.

Załatwiłeś już wszystkie podstawowe formalności. Rozpocznij działalność. Powodzenia! Zalety i wady form opodatkowania Tabela 13 Forma opodatkowania

Zalety Wady Ewidencja i deklaracje

Karta podatkowa - podatek ustala się kwotowo; jego wysokość uzależniona jest od decyzji urzędu skarbowego

• nie prowadzi się żadnej ewidencji księgowej,

• nie składa się w ciągu roku deklaracji podatkowych

• podatek płaci się nawet gdy brak jest dochodów,

• występują liczne ograniczenia ustawowe uniemożliwiające dokonanie wyboru tej formy opodatkowania,

• nie ma możliwości rocznego rozliczenia się wspólnie z małżonkiem z podatku dochodowego

Dla płatników podatku VAT - uproszczona ewidencja sprzedaży VAT do kwoty umożliwiającej zwolnienie z podatku VAT, potem pełna ewidencja dla potrzeb podatku VAT oraz deklaracja VAT 7

Ryczałt ewidencjono-wany – podatek płaci się od przychodu

• ewidencjonuje się tylko przychody,

• można skorzystać z odliczeń od przychodu i podatku,

• nie sporządza się miesięcznych deklaracji podatkowych,

• stawki podatku są niższe niż przy zasadach ogólnych

• podatek płaci się również gdy jest strata z działalności,

• nie można odliczyć kosztów uzyskania przychodu,

• stawka ryczałtu jest różna przy różnych źródłach dochodów,

• występują liczne ograniczenia ustawowe uniemożliwiające dokonanie wyboru tej formy opodatkowania

• nie ma możliwości rozliczenia się wspólnie z małżonkiem z podatku dochodowego

Ewidencja przychodów Wykaz środków trwałych Uproszczona ewidencja sprzedaży VAT do kwoty umożliwiającej zwolnienie z podatku VAT, potem pełna ewidencja dla potrzeb podatku VAT oraz deklaracja VAT 7 Roczne zeznanie podatkowe o wysokości: uzyskanego przychodu, dokonanych odliczeń, należnego ryczałtu

Zasady ogólne - podatek płaci się od dochodu

• można odliczyć koszty uzyskania przychodu,

• można skorzystać z odliczeń od dochodu i podatku,

• można w deklaracji rocznej rozliczać się z podatku dochodowego wspólnie

• ewidencjonowanie przychodów i kosztów,

• wnikliwe śledzenie często zmieniających się przepisów prawa podatkowego

Ewidencja zdarzeń gospodarczych w podatkowej księdze przychodów i rozchodów lub w księgach handlowych Ewidencja środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, Ewidencja wyposażenia ,

z małżonkiem, czy jako osoba samotnie wychowująca dzieci

Ewidencja dla potrzeb podatku VAT oraz deklaracja VAT 7 i inne. Zeznanie miesięczne o wy-sokości dochodu (PIT 5), Roczne zeznanie podatkowe

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1 Zdecydowałeś się prowadzić działalność jako osoba fizyczna.

A. Sporządź wykaz czynności, instytucji, dokumentów oraz towarzyszących im opłat i terminów potrzebnych przy rejestracji Twojego przedsiębiorstwa.

- 33 -

Lp. Czynność Instytucja

Adres instytucji telefon, adres internetowy

Nazwa dokumentu Opłata

Termin złożenia i otrzymania decyzji

1.

Zgłoszenie do ewidencji lub rejestracja firmy

Urząd .......... Zgłoszenie rejestracji

decyzja - do 14 dni

Ćwiczenie 2 Rejestrujesz działalność gospodarczą.

A. Pobierz w odpowiednich urzędach dokumenty potrzebne do rejestracji przedsiębiorstwa.

B. Wypełnij formularze zgłoszeniowe uwzględniając następujące dane:

Uwaga: Formularze zgłoszeniowe możesz pozyskać ze strony internetowej np. www.msp.money.pl/firma/formularze

Nazwa Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Elektronik”

Adres 50-123 Wrocław, ul. Miła 5

NIP 894-115-00-50

Regon 930876554

Bank i numer rachunku PKO BP S.A. IV O/Wrocław 04-10205242 1002043055

Forma opodatkowania Zasady ogólne – narzędzie: księga przychodów i rozchodów

Podatek VAT Płatnik podatku VAT

Urząd Skarbowy Wrocław Stare Miasto 50-457 Wrocław, ul. Gen. J.H. Dąbrowskiego 42

Data rozpoczęcia działalności 01.01.200X r.

Data rejestracji 05.12.200X r.

- 34 -


1. Jakie źródła prawne regulują działalność gospodarczą? 2. Jakie instytucje musisz odwiedzić, aby zarejestrować działalność? 3. Jakie dokumenty musisz zgromadzić, aby rozpocząć działalność gospodarczą? 4. Jakie informacje muszą być zawarte na pieczątce firmowej, aby bank ją honorował? 5. Jakimi przesłankami będziesz się kierować dokonując wyboru formy opodatkowania? 6. Czy data rejestracji w urzędzie gminy (miasta) jest zawsze datą rozpoczęcia

działalności? Uzasadnij odpowiedź. 7. Czy pojęcie „siedziba firmy” i „miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” są

synonimami? Uzasadnij odpowiedź.


Czy umiesz wskazać źródła prawa regulujące podejmowanie działalności gospodarczej?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz przedstawić tryb rejestracji działalności gospodarczej?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz dokonać wyboru banku, w którym chcesz założyć konto?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz dokonać wyboru formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz sporządzić dokumenty niezbędne do rejestracji działalności gospodarczej?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz oszacować koszty rejestracji działalności gospodarczej?

Tak ٱ Nie ٱ

- 35 -

4.2.1. Sprawdzian osiągnięć

Zaliczeniem jednostki modułowej będzie Twoja teczka osiągnięć - portfolio

w zakresie dokumentacji pozwalającej zarejestrować działalność gospodarczą.

Przed zarejestrowaniem swojej firmy na lokalnym rynku, powinieneś wybrać bank, który będzie prowadzić Twoje rozliczenia pieniężne oraz określić, w jakiej formie chcesz płacić podatek dochodowy od osób fizycznych.

A. Zdecyduj, w którym banku założysz rachunek. W tym celu:

• w kolumnie pionowej tabeli wpisz banki, które chciałbyś uwzględnić przy wyborze,

• w pierwszym wierszu tabeli wpisz kryteria ważne dla Ciebie przy wyborze,

• ustal wagi kryteriów (według Twojej hierarchii ważności) przypisując im liczby: 1 – dla najmniej ważnego kryterium, 2 – dla ważniejszego, 3 – dla kolejnego według ważności itd. Wagi mogą się powtarzać,

• oceń poszczególne banki, określając, jak każdy z nich spełnia poszczególne kryteria np. wpisz 0 – jeżeli bank nie spełnia danego kryterium, 1 – gdy spełnia je w słabym stopniu, 2 – gdy spełnia je nieco lepiej, 3 – gdy spełnia to kryterium w zadawalającym Cię stopniu itd.,

• ustal wynik dla każdego banku obliczając sumę punktów powstałą z pomnożenia wartości określającej stopień spełnienia danego kryterium przez wagę kryterium.

Kryterium np. koszt założenia konta, opłata za czeki i kartę płatniczą itp. banki

Suma iloczynów wagi i wartości kryterium

Waga kryterium (wybierz 1, 2 lub 3)

np. bank PKO BP

Twoja decyzja .........................................................................................................................

- 36 -

B. Sprawdź w obowiązujących przepisach, jakie formy opodatkowania masz do wyboru ze względu na charakter Twojej działalności. Wybierz najbardziej odpowiednią formę opodatkowania. W tym celu:

• zdecyduj według jakiego kryterium będziesz dokonywać wyboru,

• wpisz wady i zalety każdej z możliwych form (uwzględniając kryterium wyboru),

• wybierz formę opodatkowania.

Forma opodatkowania Przedmiot decyzji Możliwości Zasady ogólne Ryczałt ewidencjonowany Karta podatkowa Zalety

Wady

Kryterium wyboru np. koszty działalności, rodzaj prowadzonej działalności itd. Twój wybór C. Wypełnij dokumenty niezbędne do zarejestrowania zaplanowanej przez Ciebie

działalności w: • urzędzie miasta (gminy), • Urzędzie Statystycznym, • urzędzie skarbowym, • Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

- 37 -

4.3. Prowadzenie działalności gospodarczej

W wyniku realizacji jednostki modułowej będziesz umiał:

- sporządzić dokumentację związaną z transakcją kupna – sprzedaży, - wypełnić polecenie przelewu, czek gotówkowy, - obliczyć miesięczny odpis amortyzacyjny metodą liniową, - ewidencjonować zdarzenia gospodarcze w podatkowej księdze przychodów

i rozchodów oraz rejestrach VAT, - ustalić kwotę podatku należnego VAT do urzędu skarbowego, - obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy z tytułu prowadzenia działalności

gospodarczej, - wypełnić deklaracje podatkowe PIT-5, VAT- 7, - wypełnić dokumenty zgłoszeniowe i rozliczeniowe do ZUS.

4.3.1. Zakup środków trwałych i towarów Materiał nauczania

Formalności związane z rejestracją firmy masz już za sobą. Możesz teraz przystąpić do uruchomienia swojej firmy. Najpierw przygotuj w teczce osiągnięć - portfolio dokumenty związane z zaprowadzeniem właściwych ksiąg i potrzebnych ewidencji, które wykorzystasz przy „sprawdzianie osiągnięć”.

W swojej teczce powinieneś zgromadzić:

• podatkową księgę przychodów i rozchodów, • ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, • ewidencję wyposażenia, • ewidencję zakupu i sprzedaży VAT, • dokumentację handlową (formularze): zamówienie, faktura VAT , faktura korygująca

VAT, • dokumentację magazynową,

- Pz – przyjęcie z zewnątrz, - Wz – wydanie na zewnątrz, - kartoteki magazynowe,

• deklaracje rozliczeniowe z ZUS-em i urzędem skarbowym: ZUS-DRA, PIT 5, VAT 7, • pozostałe dokumenty:

- Dw – dowód wewnętrzny, - polecenia przelewu, polecenia przelewu do wpłaty podatków, - rachunek delegacji służbowej.

- 38 -

Potrzebne dokumenty możesz nabyć w sklepie z artykułami biurowymi, w urzędzie skarbowym lub skorzystać ze wzorów druków w portalach internetowych np.: www.money.pl, www.interia.pl, www.hoga,pl.

Jeżeli zgromadziłeś wszystkie potrzebne druki i dokumenty, przystąp do organizacji Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Elektronik”. Rozpocznij od określenia potrzeb w zakresie wyposażenia lokalu w meble biurowe, ksero, pieczątki, artykuły biurowe oraz handlowe.

Planując działalność gospodarczą określiłeś środki trwałe, które przekażesz na stan księgowy do swojej firmy: samochód osobowy Fiat Punto, zestaw komputerowy z drukarką, telefax. Musisz jeszcze zakupić biurko, krzesła obrotowe, regały oraz wielofunkcyjną kserokopiarkę. Jeżeli Twoje obroty przekroczą 20 000 zł musisz ewidencjonować przychody przy pomocy kasy fiskalnej. Kasę fiskalną możesz zakupić w następnym miesiącu działalności. Oprócz wyposażenia powinieneś zaopatrzyć swoją firmę w towary, czyli sprzęt i akcesoria komputerowe niezbędne do sprzedaży i świadczenia usług informatycznych.

Potencjalnych dostawców towarów i środków trwałych możesz poszukać w „Panoramie firm” lub w Internecie. Wybierz firmy, które mają najkorzystniejsze oferty sprzedaży. Przy podjęciu decyzji weź pod uwagę między innymi: - cenę zakupu, - jakość i parametry techniczne, - bonifikaty, upusty, - warunki płatności, - warunki dostawy - serwis, itp.

Chcesz zakupić towary: modemy i nagrywarki CD do Twojego Przedsiębiorstwa

Handlowo – Usługowego „Elektronik”. Przy wyborze optymalnej oferty pomocna będzie Ci tabela nr 14, do której wpisujesz dane kontrahentów, kryteria wyboru oraz ocenę punktową tych kryteriów. Wartość 0 - przypisano opcji najgorzej spełniającej kryterium. Wartość 5 – przypisano dla najlepszego lub najważniejszego kryterium. Możesz skorzystać z poniższej propozycji.

KRYTERIA cena rabat koszty transportu termin płatności serwis

PUNKTACJA 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 Najwyższa suma punktów wskaże Ci najkorzystniejszego dostawcę. Tabela wyboru optymalnej oferty dostawcy1 Tabela 14 Kryteria wyboru Dostawca

Cena zakupu netto

Rabat Koszty transportu

Serwis Termin płatności

Razem ilość punktów

PC Komputer 5 3 4 0 3 15

Firma Komputerowa „Scan” 3 5 5 5 2 20

Centrum Komputerowe „OPTIMUS”

5 0 1 4 5 15

Hurtowania „Enter” 2 2 5 3 4 16

1 Wszyscy dostawcy są płatnikami VAT

- 39 -

Już wiesz, kto będzie Twoim dostawcą. Złożyłeś zamówienie do Firmy Komputerowej „Scan”. Możesz je sporządzić na gotowym formularzu lub w arkuszu kalkulacyjnym Excel wykorzystując algorytm Plik/Nowy - wzór zamówienia. Dokument wyślij pocztą, faksem lub e-mailem.

Towar możesz również zamówić poprzez sklep internetowy korzystając z handlu elektronicznego. E-handel jest obecnie dla przedsiębiorców podstawowym źródłem informacji o rynkach, konkurencji, o możliwościach nawiązania kontaktów gospodarczych. Znacznie przyspiesza i obniża koszty transakcji oraz obsługi klienta. Spróbuj, a na pewno zaoszczędzisz na czasie.

Dnia 3 stycznia br. złożyłeś zamówienie nr 1/01/0X r. w Firmy Komputerowej „Scan”.

ZAMÓWIENIE NR 1/01/0X r. z dnia 03.01.0X r. PŁATNIK Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Elektronik” 50-123 Wrocław ul. Miła 5 Bank : PKO BP S.A.

Nr konta: 04-10205242 10020430

ZAMAWIAJĄCY Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Elektronik” 50-123 Wrocław ul. Miła 5 NIP: 894-115-00-50 Bank : PKO BP S.A. Nr konta: 04-10205242 1002043055

WARUNKI PŁATNOŚCI Przelew 7 dni

ADRESAT Firma Komputerowa „Scan” ul. Legnicka 60 50-130 Wrocław

NIP: 899-20-20-999 Bank: Bank Śląski S.A

Nr konta: 5656565-789789

LP NAZWA ARTYKUŁU INDEKS/ PKWiU J.m. ILOŚĆ CENA

netto WARTOŚĆ netto

TERMIN DOSTAWY

1 Nagrywarka CD NG-001 szt. 15 150,00 2 250,00 06.01.0Xr 2 Modemy MD-002 szt. 20 80,00 1 600,00 06.01.0Xr RAZEM 3 850,00 Oświadczamy, że upoważniamy do odbioru faktury bez naszego podpisu. ( - ) ( - ) ......................................... .......................................... pieczątka i czytelny podpis pieczątka i czytelny podpis osoby upoważnionej do otrzymania osoby uprawnionej do wystawienia zamówienia zamówienia

Potwierdzenie przyjęcia zamówienia ( - ) 03.01.0X r. ........................................... .......................................... pieczątka i czytelny podpis data

Towar powinien być dostarczony zgodnie z warunkami umowy. Końcową

czynnością transakcji kupna – sprzedaży będzie wystawienie przez dostawcę faktury VAT za sprzedane towary, za które Ty zapłacisz.

- 40 -

Zaplanowałeś zakup firmowych pieczątek. Firma „Koniczynka” wystawiła Ci rachunek1 nr 22/01/0X r. Zapłaciłeś za niego gotówką, którą pobrałeś z banku wystawiając czek gotówkowy.

Wrocław dnia 02.01.0X r. ORYGINAŁ /KOPIARACHUNEK Nr 22/01/0X r.

Data sprzedaży 02.01.0X r. środek transportu......................

SPRZEDAWCA: Imię, nazwisko lub nazwa

NABYWCA: Imię, nazwisko lub nazwa

Firma „Koniczynka” Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Elektronik”

Adres 50-148 Wrocław ul. Sowia 8 Adres: 50-123 Wrocław, ul. Miła 5 NIP: 899-784-00-10 NIP 894-115-00-50

Cena jednostkowa Wartość sprzedaży Lp Nazwa towaru lub usługi SWW/KU

J.m Ilość

zł gr zł gr1 2 3 4 5 6

1. Pieczątki szt 3 50 00 150 00 Sposób zapłaty: gotówka

Razem 150 00

do zapłaty 150,00 złPieczątka sprzedawcy

( - )

Imię, nazwisko, podpis sprzedawcy

( - ) Słownie: sto pięćdziesiąt zł

CZEK GOTÓWKOWY CD № 0001487



KWOTA

zł = 150,00 =

WYDANO Twoje imię i nazwisko .................................................................. dn. 02 stycznia 200X r Podpisy (-) .................................

zł = 150,00 =

BANK PKO BP S.A. Oddział. IV O/Wrocław wypłaci na podstawie niniejszego czeku Twoje imię i nazwisko

04-10205242 1002043055

=sto pięćdziesiąt złotych=

SŁOWNIEZŁOTYCH

Wrocław (miejsce wystawienia) 02 stycznia 200X r. dnia..............................................................pieczęć i podpis wystawcy (-)

zł = 150,00 =

ZAWIADOMIENIE O KSIEGOWANIU CZEKU

W CIĘŻAR RACHUNKU Nr

04-10205242 1002043055

Stem

pel

ba

nku

Pamiętaj, że czek wypełnia się długopisem lub atramentem, nie jest dopuszczalne przerabianie danych na czeku, wycieranie lub używanie korektora. Zwróć uwagę na swój podpis na czeku, który musi być zgodny z kartą wzorów podpisów złożoną w banku. 1 Rachunki wystawiają podmioty nie będące płatnikami podatku VAT.

- 41 -

W firmie Office Depot (55-075 Wrocław, ul. Tyniecka 4, NIP 456-789-12-45) 6 stycznia nabyłeś wielofunkcyjną kopiarkę TOSHIBA. Otrzymałeś FA VAT nr 890/01/0X r na kwotę brutto 5124 zł, w tym podatek VAT 924 zł. Wystawiłeś polecenie przelewu 1.

prz go

nrnr

1 F

O F F I C E D E P O T

Najczęściej zobozelewu. Wystawiając Twojego rachunku ntówkowy służy do pob

W tym samym 1/01/0X r. z dnia 0 25/01/0X r., za którą z

a VAT wystawiają firmy bę

Ł A W U L. T Y N I E C K A 4

7 8 9 7 8 9 0 0 2 5 1 2 4 , 0 0 x

W R O C Ł A W

P H U E L E

Z A P Ł A T A

W R O C

1 0 5 1 1 5 5 6

0 4 1 0 2 0 5

wiązania pieniężne będziesz regulował za pomocą polecenia je wydajesz zlecenie bankowi, aby przelał środki pieniężne a rachunek bankowy dostawcy towarów. Natomiast czek

rania środków pieniężnych zgromadzonych na Twoim koncie.

dniu Firma Komputerowa „Scan”, zgodnie z zamówieniem 3. 01. 200X r. dostarczyła towary i wystawiła fakturę VAT apłaciłeś gotówką.

dące płatnikami podatku VAT.

1 0 0 2 0 4 3 0 5 5

U L. M I Ł A 5

K T R O N I K

Z A F A V A T 8 9 0 / 0 1/ 0 X

2 4 2

- 42 -

Wrocław, dnia 06.01.200X r. ORYGINAŁ /KOPIAFAKTURA VAT

Nr 25/01/0X r.

Data sprzedaży: 06.01.0X r. środek transportu: własnySposób zapłaty: gotówka



Firma Komputerowa „Scan” Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe

„Elektronik” Adres : 50-130 Wrocław, ul. Legnicka 60 Adres: 50-123 Wrocław, ul. Miła 5 NIP 899-20-20-999 NIP 894-115-00-50 Bank Bank Śląski S.A. Bank PKO BP S.A. IV O/Wrocław Konto 56565656-789789 Konto 04-10205242 1002043055

PODATEK VAT Cena jedn. netto

Wartość netto

% kwota

Wartość brutto Lp Nazwa towaru lub usługi

PKWiU J.m Ilość

zł gr zł

gr zł gr zł gr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

Nagrywarka CD szt. 15 150 00 2 250 00 22 495 00 2745 00

2

Modem szt. 20 80 00 1 600 00 22 352 00 1952 00

Słownie: cztery tys. sześćset dziewięćdziesiąt siedem zł. RAZEM 3850 00 847 00 4697 00

zw 3850 00 22 847 00 4697 00

7

W ty

m

0

Imię, nazwisko, podpis osoby uprawnionej do odbioru faktury

(-)

Imię, nazwisko, podpis osoby uprawnionej do wystawienia faktury

(-) Do zapłaty: 4697,00

Jak zauważyłeś, prowadząc działalność gospodarczą, rozliczyłeś się z innymi

firmami stosując rozliczenia gotówkowe i bezgotówkowe. Rozliczenia pieniężne Forma rozliczenia Regulacja prawna

Wpłata gotówki na rachunek właściciela Czek gotówkowy

Gotówkowe

Zapłata gotówką za zakupione towary, usługi

Wartość jednorazowej transakcji z jedną firmą nie może przekroczyć 3000 EURO albo równowartości 1000 EURO , gdy suma wartości tych należności i zobowiązań powstałych w miesiącu poprzednim przekroczyła 10 000 EURO.

Polecenie przelewu Polecenie zapłaty Czek rozrachunkowy Karty płatnicze

Bezgotówkowe

Weksel

Zgodnie z ustawą o działalności gospodarczej jesteś zobowiązany do posiadania rachunku bankowego. Wszystkie operacje powyżej 3000 EURO muszą być realizowane przez bank.

- 43 -

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1 Rozpoczynając działalność gospodarczą musisz zakupić od dostawcy potrzebne towary. Wykorzystując informacje zawarte w materiale kształcenia: A. uzupełnij schemat transakcji kupna - sprzedaży wykorzystując następujące pojęcia: faktura VAT, zamówienie, oferta, dostawa towaru, zapłata za towar.

O D B I O R C A

D O

A W

S T

C A

Ćwiczenie 2 Będąc właścicielem Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Elektronik” : A. Złóż 5 stycznia br. zamówienie nr 2/01/0X r. do Hurtowni „Enter” (54-789 Wrocław, ul. Słodka 45, NIP 899-78-78-999, Bank Śląski S.A. nr konta 12345678-7878999) na

następujące towary:

Nazwa J.m. Ilość

Cena zakupu netto

Klawiatura STANDARD szt. 5 40,00

Skaner AGFA szt. 10

300,00

Drukarka LEXMARK szt. 8 450,00

Mysz ASOUND szt. 10 20,00

- 44 -

Uwzględnij warunki: Forma płatności - przelew 14 dni. Termin dostawy - 10 stycznia br.

Skorzystaj z załączonego formularza lub sporządź dokument w arkuszu kalkulacyjnym Excel.

ZAMÓWIENIE NR ________ z dnia _________________

PŁATNIK Bank :

Nr konta:

ZAMAWIAJĄCY NIP: Bank :

Nr konta: WARUNKI PŁATNOŚCI

ADRESAT

NIP

Bank:

Nr konta:

LP NAZWA ARTYKUŁU INDEKS/ SWW/KU J.m. ILOŚĆ CENA

netto WARTOŚĆ netto

TERMIN DOSTAWY

RAZEM Oświadczamy, że upoważniamy do odbioru faktury bez naszego podpisu. ......................................... ........................................... pieczątka i czytelny podpis pieczątka i czytelny podpis osoby upoważnionej do otrzymania osoby uprawnionej do wystawienia zamówienia zamówienia

Potwierdzenie przyjęcia zamówienia ............................................ .......................................... pieczątka i czytelny podpis data

- 45 -

Ćwiczenie 3

Otrzymałeś 10 stycznia fakturę VAT za zakupione towary od Hurtowni „Enter”.

A. Uzupełnij brakujące dane w załączonej fakturze VAT nr 32/01/0X r.

B. Za fakturę VAT nr 32/01/0X r. zapłaciłeś przelewem . Wystaw polecenie przelewu.

Wrocław, dnia 10.01.200X r. ORYGINAŁ / KOPIAFAKTURA VAT

Nr 32/01/0X r.

Data sprzedaży: 10.01.0X r. środek transportu: własny Sposób zapłaty: przelew 14 dni



Hurtownia „Enter” Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe

„Elektronik” Adres : 54-560 Wrocław, ul. Słodka 45 Adres: 50-123 Wrocław, ul. Miła 5 NIP 899-78-78-999 NIP Bank Bank Śląski S.A. Bank PKO BP S.A. IV O/Wrocław Konto 12345678-7878999 Konto 04-10205242 1002043055


Wartość netto

% kwota


PKWiU J.m Ilość

zł gr zł gr zł gr zł gr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1.

Klawiatura STANDARD

szt. 5 40 00 200 00 22 44 00 244 00

2.

Skaner AGFA szt. 10 300 00 22

3.

Drukarka LEXMARK

szt. 8 450 00 22

4. Mysz ASOUND

szt. 10 22

Słownie: Razem

zw 7000 00 22 1540 00 8540 00 3 7

W ty

m

0



(-)

Do zapłaty: 8540,00

- 46 -

Ćwiczenie 4 W firmie Office Depot zakupiłeś 19.01.br. meble biurowe (biurko, 2 krzesła obrotowe, regał) i otrzymałeś Fa VAT nr 56/01/0X r.: - wartość netto 750,00 - podatek VAT 22% 165,00 - wartość brutto 915,00 Za zakupione wyposażenie zapłaciłeś gotówką pobraną z banku czekiem. A. Wystaw czek gotówkowy.




KWOTA

zł

zł

BANK PKO BP S.A. Oddział. IV O/Wrocław wypłaci na podstawie niniejszego czeku Ob. ...................................................

04-10205242 1002043055

SŁOWNIEZŁOTYCH

.......................................... (miejsce wystawienia) dnia..............................................................pieczęć i podpis wystawcy

zł

ZAWIADOMIENIE O KSIEGOWANIU CZEKU

W CIĘŻAR RACHUNKU Nr

04-10205242 1002043055

Stem

pel

ba

nku

WYD

ANO

.............................

.............................

dnia ........................

..............................................................

Ob. ........

Podpisy ....

- 47 -


1. Jakie kryteria należy wziąć pod uwagę przy wyborze dostawcy? 2. Jakie elementy powinno zawierać prawidłowo sporządzone zamówienie i kto je

wystawia? 3. Jakie elementy musi zawierać faktura VAT i kto ją wystawia? 4. W jakiej formie możesz dokonać rozliczeń z tytułu płatności z dostawcami? 5. Jakie elementy musi zawierać prawidłowo sporządzony czek?


Czy umiesz dokonać wyboru optymalnej oferty?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz wypełnić zamówienie?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz sporządzić fakturę VAT?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz wypełnić czek?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz wystawić polecenie przelewu?

Tak ٱ Nie ٱ

4.3.2. Ewidencja zakupów i wniesionych do firmy środków trwałych

Materiał nauczania

W styczniu zakupiłeś do firmy towary od Firmy Komputerowej „Scan” i Hurtowni „Enter”. Na podstawie otrzymanych faktur VAT przyjmujesz do magazynu nabyty sprzęt komputerowy wystawiając dokument Pz (przyjęcie z zewnątrz). Dokumentację magazynową możesz prowadzić ręcznie lub za pomocą programu komputerowego, który służy do fakturowania i ewidencjonowania zmian w zapasach towarów w Twoim przedsiębiorstwie.

Ponieważ jesteś płatnikiem podatku VAT, zakupione towary ewidencjonujesz według cen zakupu netto1. Podatek VAT wyszczególniony jest w otrzymanej fakturze. 1 Cena netto nie obejmuje podatku VAT

- 48 -

Nazywamy go podatkiem naliczonym. Zapłaciłeś go przy zakupie towarów, a odliczysz na koniec miesiąca od podatku należnego. Przyjąłeś 6 stycznia od Firmy Komputerowej „Scan” zamówione towary. Na podstawie Fa VAT nr 25/01/0X r. (str. 43) wystawiłeś Pz nr 1/01/0X r.

PZ

PRZYCHÓD ZEWNĘTRZNY

Firma Komputerowa „Scan” 50-130 Wrocław, ul Legnicka 60

DOSTAWCA

Środek transportu własny

Nr zamówienia

1/01/0X r.

Data przyjęcia 06.01.200X r.

Numer i data dowodu dostawy Fa VAT 25/01/0X r.

Nr kolejny Pz w magazynie 1/01/0X r.

ILOŚĆ LP. NAZWA MATERIAŁU INDEKS J.m. Otrzymana Przyjęta

Cena netto Wartość netto

1. Nagrywarka CD NG - 001 szt. 15 15 150 00 2250 002. Modem MD - 002 szt. 20 20 80 00 1600 00RAZEM 3850 00Wystawił Data 06.01.0X r. Podpis (-)

Przyjął Data 06.01.0X r. Podpis (-)

Uwagi kontroli przyjęcia Data Podpis

Uwagi

Zakupione towary zaewidencjonowałeś w kartotekach magazynowych.

KARTOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS N

G - 0 0

1

Z

NAZWA NAGRYWARKA CD

0

ELEKTRONIK Przedsiębiorstwo

Handlowo- Usługowe ul. Miła 5 50-123 Wrocław


Handlowo- Usługowe ul. Miła 5 , 50-123 Wrocław

AKŁAD

Jednostka miary szt.

Cena zakupu netto 150,00

Data

Symbol i numer dowodu Przeznaczenie Przychód Rozchód Stan

6.01.0X r. Pz 1/01/0X r.

zakup 15 15

- 49 -

KARTOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS M

D - 0 0

2

ZAKŁAD

NAZWA

MODEM

Jednostka miary szt. Cena zakupu netto 80,00

Data


06.01.0X r. PZ 1/01/0X r. zakup 20

20

Niestety przyjmując do magazynu towar, stwierdziłeś uszkodzenie modemów

i zgłosiłeś reklamację. Jako odbiorca możesz: - zwrócić wadliwy towar, - zażądać obniżenia ceny, - rozwiązać umowę dostawy.

Napisałeś więc pismo reklamacyjne.

PRZEDSIEBIORSTWO HANDLOWO- USŁUGOWE „Elektronik”

ul. Miła 5, 50-123 Wrocław NIP: 894-115-00-50 PKO BP S.A. I/O Wrocław nr konta 04-10205242 1002043055 Specjalista ds. marketingu Paweł Kowalski Firma Komputerowa „Scan” ul. Legnicka 60 50-130 Wrocław Wasze pismo z dnia: Wasz znak: Nasz znak: Data: - - 07/01/200X r. 07.01.200X r. Sprawa: reklamacja Z przykrością muszę Pana powiadomić, że część dostawy otrzymanej na podstawie zamówienia nr 1/01/0X r. z 3 stycznia br. posiada wady. Po dokonaniu odbioru jakościowego stwierdziłem, że 2 modemy są uszkodzone. Wada ta uniemożliwia zainstalowanie i wykorzystanie urządzenia zgodnie z jego przeznaczeniem.

Stawiam towar do Pana dyspozycji. Proszę o nadesłanie faktury korygującej.

Podpis właściciela (-)



- 50 -

Dostawca uznał reklamację i wystawił FA korygującą VAT nr 10/01/0X r.

KORYGOWANA FAKTURA VAT nr 25/01/0X r. z dnia 06.01.0X r. ORYGINAŁ / KOPIA

FAKTURA KORYGUJĄCA VAT Nr 10/01/0X r. wystawiona dnia: 07.01 200X r.

Data sprzedaży: 06.01.0X r środek transportu: własny Sposób zapłaty: przelew 7 dni



Firma Komputerowa „Scan” Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe

„Elektronik” Adres : 50-130 Wrocław, ul. Legnicka 60 Adres 50-123 Wrocław, ul. Miła 5 NIP 899-20-20-999 NIP 894-115-00-50 Bank Bank Śląski S.A. Bank PKO BP S.A. IV O/Wrocław Konto 56565656-789789 Konto 04-10205242 1002043055

Było PODATEK VAT Cena jedn. bez

podatku VAT Wartość bez podatku VAT % kwota

Wartość z podatkiem

Lp Nazwa towaru lub usługi

PKWiU J.m Ilość


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1. Nagrywarka CD szt. 15 150 00 2 250 00 22 495 00 2745 00

2. Modem szt. 20 80 00 1600 00 22 352 00 1952 00 Razem 3850 00 x 847 00 4697 00

Powinno być

1. Nagrywarka CD szt. 15 150 00 2 250 00 22 495 00 2745 00

2. Modem szt. 18 80 00 1440 00 22 316 80 1756 80 Razem 3690 00 x 811 80 4501 80

Tytuł zmniejszenia podatku: uznana reklamacja

Razem korekta + / - 160 00 35 20 195 20zw

160 00 22 35 20 195 207

3

W ty

m

0 Kwota korekty: 195,20

(-) Imię, i nazwisko, czytelny podpis osoby uprawnionej do odbioru faktury VAT korygującej

(-)

Imię, nazwisko, podpis osoby uprawnionej do wystawienia faktury VAT korygującej

Słownie: sto dziewięćdziesiąt pięć zł. 20/100

- 51 -

Wydałeś dostawcy uszkodzone modemy wystawiając dokument Wz (wydanie na zewnątrz) oraz naniosłeś zmiany stanu towarów w kartotece magazynowej. Dokument Wz będziesz wystawiać również w sytuacji wydania odbiorcom sprzedanych przez Ciebie towarów.

Wz

WYDANIE NA ZEWNĄTRZ Firma Komputerowa „Scan”

50-130 Wrocław, ul Legnicka 60

DBIORCA

Środek transportu Własny

Nr zamówienia

---------------

ZAK

ata wydania

7.01.200X r.

Numer i data dowodu sprzedaży Fa VAT- korekty 10 /01/0X r.

Nr kolejny Wz w mag 1/010X r.

LP.

1. RAWyDatPod

* wp

KA

ZAK

06.

07.

ul.

ul

O

D

0


Handlowo- Usługowe Miła 5 , 50-123 Wrocław

ŁAD 07.01.200X r.

ILOŚĆ NAZWA MATERIAŁU INDEKS j.m. Zadysponowana Wydana

Cena netto * Wartość netto

Modem MD-002 szt. 2 2 80 00 160 00 ZEM 160,00 stawił a 07.01.0X r. pis (-)

Przyjął Data 07.01.0X r. Podpis (-)

Wynik badań jakości Data Podpis

Uwagi

isać cenę zakupu netto

RTOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS M

D - 0 0

2

NAZWA

MODEM

0

0

.


Handlowo- Usługowe Miła 5, 50-123 Wrocław

ŁAD


Data


1.0X r. Pz 1/01/0X r. zakup 20 20

1.0X r. Wz 1/01/0X r. rozchód - reklamacja 2 18

- 52 -

Dokonałeś przyjęcia zakupionych towarów. Musisz jeszcze zaewidencjonować biurka, regały, krzesła obrotowe, kserokopiarkę oraz przekazany w formie aportu: samochód osobowy Fiat PUNTO, zestaw komputerowy oraz telefax . Są to środki trwałe, gdyż: - będą użytkowane dłużej niż jeden rok, - są kompletne i zdatne do użytkowania, - są związane z Twoją działalnością gospodarczą. Ponieważ nabyte środki trwałe różnią się wartością początkową1, stąd możesz je ewidencjonować w odmienny sposób prezentowany w tabeli nr 15. Tabela 15 ŚRODKI TRWAŁE

o niskiej wartości do 1500 zł możesz wpisać jednorazowo w koszty, gdyż nie wymagają dodatkowego ewidencjonowania.

o wartości od 1500 zł do 3500 zł stanowią wyposażenie firmy, wpisujesz je do „Ewidencji wyposażenia”. Amortyzacji dokonujesz jednorazowo w miesiącu przekazania ich do użytkowania.

o wartości powyżej 3500 zł zobowiązany jesteś wpisać do „Ewidencji środków trwałych” i dokonywania co miesięcznych odpisów amortyzacyjnych.

biurko, krzesła , regały

telefax CANON

samochód osobowy, zestaw komputerowy; wielofunkcyjna kopiarka

W trakcie działalności gospodarczej środki trwałe ulegają stopniowemu zużyciu.

Wartościowe zużycie środków trwałych to amortyzacja. Jest ona wliczana w koszty działalności Twojej firmy.

Przyjmując środek trwały do ewidencji musisz ustalić czas jego przewidywanej eksploatacji i metodę, jaką będzie amortyzowany. Najprostszą metodą odpisów amortyzacyjnych jest metoda liniowa, która zakłada, że zużycie środka trwałego jest jednakowe w każdym miesiącu jego użytkowania.

Podstawą naliczania odpisów amortyzacyjnych jest wartość początkowa środka trwałego.

Wartość początkowa x % stawka amortyzacji Miesięczny odpis amortyzacyjny = 12 miesięcy

1 Wartością początkową środków trwałych może być: cena nabycia (cena zakupu powiększona o koszty np. transportu, ubezpieczenia przewozu, montażu itp.), koszt wytworzenia, wartość rynkowa.

- 53 -

Wielkość rocznego zużycia środków trwałych ustalisz w oparciu o wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych zgodnie z tabelą nr 16. Tabela 16

Środek trwały Stawka amortyzacyjna w %

Budynki 2,5 Budowle 4,5 Maszyny 10,0 Zespoły komputerowe 30,0 Telefony komórkowe 20,0 Kasy fiskalne 20,0 Pojazdy mechaniczne 20,0 Wyposażenie 20,0 Maszyny biurowe 14,0

Źródło: Rozporządzenie Ministerstwa Finansów z dnia 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. (Dz. U. Nr 6, poz. 35 z późniejszymi zmianami)

Odpisy amortyzacyjne wpisujesz w koszty dopiero w następnym miesiącu po przyjęciu środka trwałego do użytkowania, a skończysz w ostatnim dniu miesiąca, w którym go zlikwidowałeś, sprzedałeś, lub w którym wartość umorzenia zrównała się z jego wartością początkową.

Wszelkie posiadane środki trwałe, które przekazałeś lub zakupiłeś do firmy musisz wpisać do odpowiednich ewidencji.

Zestaw komputerowy i samochód 1 wprowadziłeś do ewidencji środków trwałych,

wyceniając je według cen rynkowych. Korzystając z tabeli nr 17 obliczyłeś roczny i miesięczny odpis amortyzacyjny samochodu osobowego „Punto” i zestawu komputerowego.

Ewidencja środków trwałych (fragment) Tabela 17

Miesięczny odpis amortyzacyjny

Nr Pozycja Wartość początkowa

Stawka amortyzacyjna

Roczny odpis amortyzacyjny

styczeń

1. Samochód osobowy Fiat Punto

15 000 zł 20% 15 000 zł x 20% = 3 000 zł

3 000 zł : 12 mies. = 250 zł

2. Zestaw komputerowy 4 000 zł 30% 1200 zł

100 zł

1 Samochód osobowy wpisany do ewidencji środków trwałych może być wykorzystywany tylko do załatwienia spraw firmowych.

- 54 -

Natomiast telefax CANON o wartości początkowej 1 800 zł wpisałeś do ewidencji wyposażenia. Jednorazowej amortyzacji dokonałeś 31.01.0X r. Ewidencja wyposażenia (fragment) Tabela 18

Lp. Data nabycia

Określenie i nr dokumentu

Nazwa wyposażenia

Cena nabycia

Nr pozycji w księdze

Data likwidacji

wyposażenia

Powód likwidacji

Uwagi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 01.01.

0X r. OT1

1/01/0Xr. Telefax CANON 1800,00 16

Aport

Jak wszyscy podatnicy VAT jesteś zobowiązany do prowadzenia ewidencji dla potrzeb podatku VAT. Dokonane zakupy ewidencjonujesz w rejestrze zakupu na podstawie oryginału faktur VAT oraz faktur korygujących VAT. Kwotę faktury korygującej, zmniejszającej wartość zakupów, zapisujesz ze znakiem minus (-) lub czerwonym długopisem. Prawidłowo prowadzona ewidencja zakupu (Tabela 6) ułatwi Tobie ustalenie podatku naliczonego, a następnie sporządzenie deklaracji podatkowej VAT – 7. Do ewidencji nie wpisujesz zakupów udokumentowanych rachunkiem lub paragonem.

NOTATKI

1 Dokument OT wystawiasz, gdy nie masz dowodu zakupu

- 55 -

EWIDENCJA ZAKUPU za miesiąc styczeń ZAKUPY OPODATKOWNE SŁUŻĄCE SPRZEDAŻY

OPODATKOWNEJ POZOSTAŁE

Inwestycyjne Stawka 22% Stawka 7% Stawka 0%

L.p.

Data zakupu

Nr faktury i data otrzy-mania

DOSTAWCA (Imię i nazwisko,

firma, adres)

NIP

Wartość zakupu BRUTTO

Wartość

netto

VAT

Wartość

netto

VAT

Wartość

netto

VAT

Wartość netto

Zakupy zwolnione od podatku

Zakupy nie podlegające odliczeniu

VAT Podlegający odliczeniu

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 1 06.01 890/

01/ 0Xr.

Office Depot1

55-075 Wrocław ul. Tyniecka 4

456-789-12-45

5124,00 4200,00 924,00 924,00

2 06.01 25/01/0X r.

Firma Komputerowa „Scan” 50-130 Wrocław ul. Legnicka 60

899-20 -20-999

4697,00 3850,00 847,00 847,00

3

07.01 10/01/0X r.

Firma Komputerowa „Scan” 50-130 Wrocław ul. Legnicka 60

899-20 -20-999

-195,20 -160,00 -35,20 -35,20

Podsumowanie

Przeniesienie ze strony

RAZEM

- 56 -

1 Faktura VAT 890/01/0X r. za zakupioną kopiarkę – str. 42

- 56 -

Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Otrzymałeś 10 stycznia od Hurtowni „Enter” zamówione towary, które przyjąłeś do magazynu. A. Wystaw dokument Pz nr 2/01/0X r. do Fa VAT nr 32/01/0X r. (str. 46) B. Uzupełnij kartoteki magazynowe poszczególnych towarów w oparciu o Pz nr 2/01/0X r.

PZ

PRZYCHÓD ZEWNĘTRZNY

DOSTAWCA

Środek transportu ..................

Nr zamówienia

.....................

Data przyjęcia

Numer i data dowodu dostawy

Nr kolejny Pz w magazynie

ILOŚĆ LP. NAZWA MATERIAŁU INDEKS J.m. Otrzymana Przyjęta

Cena netto

Wartość netto

1. 2. 3. 4. RAZEM Wystawił Data Podpis

Przyjął Data Podpis

Uwagi kontroli przyjęcia Data Podpis

Uwagi

KARTOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS K S - 0 0 3

ZA

NAZWA

Klawiatura STANDARD

Da

ul


Handlowo- Usługowe ul. Miła 5, 50-123 Wrocław


Handlowo- Usługowe . Miła 5, 50-123 Wrocław

KŁAD

Jednostka miary Cena zakupu netto

ta Symbol i numer dowodu

Przeznaczenie Przychód Rozchód Stan

- 57 -

KARTOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS S A - 0 0 4

ZAK

NAZWA

Skaner AGFA

Data

ul.

KAR

ZAK

Data

KAR

ZAK

Data

ul.

Hul. M

ELEKTRONIK

Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe

Miła 5, 50-123 Wrocław

ŁAD Jednostka miary Cena zakupu netto

Symbol i numer dowodu


TOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS D L - 0 0 5

ŁAD

NAZWA

Drukarka LEXMARK




TOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS M A - 0 0 6

ŁAD

NAZWA

Mysz ASOUND






ELEKTRONIK Przedsiębiorstwo andlowo- Usługowe iła 5 , 50-123 Wrocław

- 58 -

Ćwiczenie 2

Po przyjęciu towarów do magazynu stwierdziłeś uszkodzenie 3 myszek i klawiatury. Dostawca uznał reklamację i wystawił 12 stycznia Fa korygującą VAT nr 18/01/0X r.

A. Sporządź dokument Wz nr 2/01/0X r. dla wydanych towarów oraz odnotuj rozchód towarów w kartotekach magazynowych.

KORYGOWANA FAKTURA VAT nr 32/01/0X r. z dnia 10.01.0X r.

ORYGINAŁ KOPIA

FAKTURA KORYGUJĄCA VAT Nr 18/01/0X r. wystawiona dnia: 12.01 200X r. Data sprzedaży: 10.01.0X r

środek transportu: własny Sposób zapłaty: przelew14 dni



Hurtownia „Enter” Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe „Elektronik”

Adres : 54-560 Wrocław, ul. Słodka 45 Adres 50-123 Wrocław, ul. Miła 5 NIP 899-78-78-999 NIP 894-115-00-50 Bank Bank Śląski S.A. Bank PKO BP S.A. IV O/Wrocław Konto 12345678-7878999 Konto 04-10205242 1002043055 Było

PODATEK VAT Cena jedn. bez podatku VAT

Wartość bez podatku VAT % kwota

Wartość z podatkiem Lp Nazwa towaru lub

usługi PKWiU J.m Ilość zł gr zł gr zł gr zł gr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1. Klawiatura STANDARD szt. 5 40 00 200 00 22 44 00 244 00

2. Mysz ASOUND szt. 10 20 00 200 00 22 44 00 244 00

Razem 400 00 x 88 00 488 00Powinno być

1. Klawiatura STANDARD szt. 4 40 00 160 00 22 35 20 195 20

2. Mysz ASOUND szt. 7 20 00 140 00 22 30 80 170 80

Razem 300 00 x 66 00 366 00

Tytuł zmniejszenia podatku: uznana reklamacja

Razem korekta + /- 100 00 22 00 122 00zw

100 00 22 22 00 122 007 3

W ty

m

0 Kwota korekty: 122,00

Imię, i nazwisko, czytelny podpis osoby uprawnionej do odbioru faktury VAT korygującej

(-)


Słownie: sto dwadzieścia dwa zł.

- 59 -

Wz

WYDANIE NA ZEWNĄTRZ

DBIORCA

Środek transportu

Nr zamówienia

---------------

Z

ata wydania Numer i data dowodu sprzedaży

Nr kolejny Wz w magazynie

L

12RWDP

* Ć DA

BC

D

EN

1

2

3

S

O

D

.


Handlowo- Usługowe ul. Miła 5, 50-123 Wrocław
AKŁAD
ILOŚĆ P. NAZWA MATERIAŁU INDEKS j.m. Zadysponowana Wydana

Cena netto* Wartość netto

.

. AZEM ystawił ata odpis



Uwagi

należy wpisać cenę zakupu netto

wiczenie 3

o ewidencji środków trwałych wpisałeś już wniesione aporty. . Wpisz do ewidencji zakupioną wielofunkcyjną kopiarkę TOSHIBA, oblicz roczną

i miesięczną amortyzację. . Ustal wysokość odpisu amortyzacyjnego w styczniu i lutym. . Odszukaj w Wykazie Rocznych Stawek Amortyzacyjnych symbol Klasyfikacji

Rodzajowej Środków Trwałych i wpisz je do tabeli . Uzupełnij dokument Dw nr 2/01/0X r. dotyczący miesięcznego odpisu amortyzacyjne-

go za styczeń.

widencja środków trwałych (fragment) Tabela 19 Miesięczny odpis

amortyzacyjny

r Pozycja Wartość początkowa

Symbol KRŚT

Stawka amortyzacyjna

Roczny odpis amortyzacyjny

Styczeń Luty

Samochód osobowy Fiat Punto

15 000 zł 20% 3000 zł 250 zł

Zestaw komputerowy 4 000 zł 30% 1200 zł 100 zł

_____

UMA X

- 60 -

MIEJSCOWOŚĆ DZIEŃ MIESIĄC ROK

Wrocław 31 stycznia 200X r. Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe

„Elektronik”

50-123 Wrocław, ul. Miła 5 DOWÓD WEWNĘTRZNY NR 2/01/0X r.

Lp. Nazwa towaru, opłaty lub tytuł i cel wydatku

Ilość Jednostka miary

Cena jednostkowa Wartość

1. Miesięczny odpis amortyzacyjny

- - -

.......................

2. Amortyzacja jednorazowa Telefaxu CANON

- - - 1800,00

Słownie zł: RAZEM ......................

Sporządził: Zatwierdził: Pozycja księgowania:

( -) ( - ) NR 16

Ćwiczenie 4

Do rejestru zakupu VAT wpisałeś w styczniu już trzy faktury.

A. Uzupełnij wpisy w rejestrze o następujące faktury: 1. Fa VAT nr 32/01/0X r. (str. 46) od Hurtowni „Enter“

2. Fa VAT korygującą nr 18/01/0X r. (str. 59) od Hurtowni „Enter“

3. Fa VAT nr 98/01 z dnia 18.01 za zakupiony program komputerowy „Subiekt” od firmy INSERT (50-459 Wrocław, ul. Kobierzycka 7, NIP 899-56-23-147)

wartość netto 360,00 podatek VAT 79,20 wartość brutto 439,20

4. Fa VAT nr 56/01 z dnia 19.01 za zakupione meble biurowe w Office DEPOT (55-075 Wrocław, ul. Tyniecka 4, NIP 456-789-12-45)

wartość netto 750,00 podatek VAT 165,00 wartość brutto 915,00

5. Fa VAT nr 121236/01 z dnia 28.01 za telefon od Telekomunikacji Polskiej S.A (50-146 Wrocław, ul. Purkyniego 2, NIP 526-02-50-995) wartość netto 220,00 podatek VAT 48,40 wartość brutto 268,40

B. Oblicz wartość podatku naliczonego VAT w załączonym rejestrze zakupu (kolumna 16).

- 61 -

EWIDENCJA ZAKUPU za miesiąc styczeń ZAKUPY OPODATKOWNE SŁUŻĄCE SPRZEDAŻY

OPODATKOWNEJ1

POZOSTAŁE Inwestycyjne Stawka 22% Stawka 7% Stawka 0%

L.p.

Data zakupu

Nr faktury i data otrzy-mania

DOSTAWCA (Imie i nazwisko,

firma, adres)

VAT Wartość netto

VAT Wartość netto

VAT Wartość netto

Wartość zakupu BRUTTO

Zakupy nie podlegające odliczeniu

Zakupy zwolnione od podatku

NIP Wartość

netto

VAT

Podlegający odliczeniu

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1 06.01 890 Office Depot

55-075 Wrocław ul. Tyniecka 4

456-789 -12-45

5124,00 4200,00 924,00 924,00

2 06.01 25 Firma Komputerowa „Scan” 50-130 Wrocław ul. Legnicka 60

899-20 -20-999

4697,00 3850,00 847,00 847,00

3

07.01 10 Firma Komputerowa „Scan” 50-130 Wrocław ul. Legnicka 60

899-20 -20-999

-195,20 -160,00 -35,20 -35,20

4

5

6

7

8

Podsumowanie

Przeniesienie ze strony `

RAZEM

- 75 -

1 Zakup środków trwałych wpiszesz w deklaracji VAT 7 w pozycji 46 i 47, natomiast pozostałe zakupy w pozycji 50 i 51.

- 62 -


1. Jakie znasz dokumenty magazynowe przychodowe i rozchodowe? 2. Jakie składniki majątkowe zaliczasz do środków trwałych? 3. Jak ustala się wartość początkową środków trwałych? 4. Jak oblicza się miesięczny koszt zużycia środków trwałych? 5. Czym różni się faktura VAT od faktury korygującej VAT? 6. Dlaczego do rejestru zakupu nie wpisujesz rachunków i paragonów?


Czy umiesz wystawić dokument Pz?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz wystawić dokument WZ?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz uzupełnić kartoteki magazynowe?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz rozróżnić środki trwałe?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz podać różnice pomiędzy wyposażeniem a środkami trwałymi?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz obliczyć miesięczny odpis amortyzacyjny?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz sporządzić rejestr zakupu.?

Tak ٱ Nie ٱ

- 63 -

4.3.3. Sprzedaż towarów i usług Materiał nauczania

Twoja firma funkcjonuje, aby przynosić zyski, czyli przychody muszą być wyższe niż ponoszone koszty. Czy jest to oczywiste – TAK. Czy jest to proste – niestety NIE.

Wynik ze sprzedaży = przychód ze sprzedaży (P) – koszty uzyskania przychodu (K)

Jeżeli P > K to osiągasz zysk (dodatni wynik finansowy) Jeżeli K > P to ponosisz stratę (ujemny wynik finansowy)

Pamiętaj, że Twoja firma jest źródłem tworzenia kosztów. Przychody ze sprzedaży tworzą klienci, którzy zakupią Twoje towary i usługi. Dokonałeś już analizy rynku, sporządziłeś „portret typowego nabywcy” i ustaliłeś wielkość luki rynkowej. Nie zapomnij również o firmach konkurencyjnych. Musisz więc wdrożyć zaplanowaną strategię marketingową swojej firmy i pozyskać potencjalnych nabywców.

Najpierw napisz ofertę sprzedaży swoich towarów i usług. Możesz ją umieścić w

„Panoramie Firm” lub wysłać bezpośrednio do ewentualnych odbiorców. Twoja oferta powinna zawierać: - nazwę Twojej firmy, adres, telefon, faks, e-mail, - adres odbiorcy, - opis towarów lub świadczonych usług, - cenę, - sposób zamawiania i płatności, - termin dostawy, - sposób dostawy, - określoną datę, do której oferta jest ważna. Oferta jest wiążącą propozycją sprzedaży towarów czy też świadczenia usług. Pisząc ją, uwzględnij oczekiwania odbiorcy. Powinna być napisana jasno, zrozumiale i ciekawie. Ważny jest jej wygląd i styl. Napisałeś więc ofertę sprzedaży swoich usług serwisowych.

- 64 -

PRZEDSIEBIORSTWO HANDLOWO- USŁUGOWE “Elektronik”

ul. Miła 5 , 50-123 Wrocław NIP: 894-115-00-50 PKO BP S.A. I/O Wrocław nr konta 04-10205242 1002043055

Szanowny Pan Dyrektor ....................................... ....................................... ..................Wrocław Wasze pismo z dnia: Wasz znak: Nasz znak: Data: - - .................. .................... Sprawa: oferta Jestem właścicielem firmy zajmującej się sprzedażą sprzętu komputerowego i świadczeniem usług informatycznych. Bardzo szybki rozwój informatyzacji przedsiębiorstw wymusza konieczność stałego nadzoru nad użytkowanym sprzętem, oprogramowaniem lub aplikacjami internetowymi.

Proponuję Państwu skorzystanie z naszych usług i przystąpienie do projektu umów serwisowych. Chciałbym zaoferować Państwu najnowocześniejszy sprzęt klasy PC wraz z oprogramowaniem i serwisem. W ramach umowy serwisowej gwarantujemy poprawne funkcjonowanie sprzętu, urządzeń sieciowych, serwerów i urządzeń peryferyjnych.

Moja firma znana jest z wyrobów wysokiej jakości oraz fachowego i solidnego wykonania usług informatycznych. Posiadam odpowiednią praktykę oraz dobre kwalifikacje zawodowe. Zapewniam solidność, terminowość i niezawodność. Proponuję Państwu nawiązanie stałej współpracy z moją firmą. Warunki płatności do uzgodnienia. Moja oferta ważna jest do 20 stycznia, dlatego proszę o odpowiedź przed tym terminem.

Oczekuję na zamówienie.

Z wyrazami szacunku

( - )

Załącznik Właściciel

- cennik towarów i usług

- 65 -

Przychód ze sprzedaży, to ilość pieniędzy, które otrzymasz za sprzedane towary i usługi. Przychody powstają w momencie sprzedaży produktów Twojej firmy, niezależnie od tego czy zapłata następuje w chwili sprzedaży, czy po pewnym czasie.

Przychód ze sprzedaży

= Ilość sprzedanych towarów

x Cena sprzedaży netto towaru

Cena sprzedaży netto = cena zakupu netto + marża handlowa. Jesteś płatnikiem podatku VAT, więc musisz powiększyć cenę sprzedaży netto o kwotę podatku VAT. Podatek należny VAT jest podatkiem, który płacisz od sprzedanych towarów i usług. Podatek VAT = cena sprzedaży netto x stawka podatku VAT Cena sprzedaży brutto = cena sprzedaży netto + podatek VAT

Podstawowymi dokumentami w obrocie między podatnikami VAT są faktury VAT dotyczące zakupu bądź sprzedaży oraz faktury i noty korygujące VAT. Fakturę VAT wystawiasz w co najmniej 2 egzemplarzach z chwilą wydania towaru, nie później niż w ciągu 7 dni. Sobie zostawiasz kopię, a nabywcy przekazujesz oryginał. Twoje towary i usługi opodatkowane są stawką podstawową, która wynosi 22%.

Na podstawie Fa VAT nr 25/01/0X r. za zakupione towary od Firmy Komputerowej „Scan” (str. 43), ustaliłeś ceny sprzedaży netto i brutto. Marża handlowa wynosi 40 % i liczona jest od ceny zakupu netto. Lp.

Towary Cena zakupu

netto

Marża handlowa

40 %

Cena sprzedaży

netto

Podatek należny

VAT

Cena sprzedaży

brutto 1

Nagrywarka

CD

150,00 60,00 210,00 46,20 256,20

2

Modemy

80,00 32,00 112,00 24,64 136,64

Twoja firma otrzymała zlecenie zainstalowania modemów i nagrywarek CD w Biurze Projektów EKO (54-128 Wrocław, ul. Komandorska 45, NIP 899-650-50-60). Dnia 8 stycznia na podstawie dokumentu Wz 3/01/0X r. wydałeś 14 modemów i 14 nagrywarek CD, uzupełniłeś kartoteki magazynowe.

- 66 -

KARTOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS N

G - 0 0

1

ZAKŁAD

NAZWA NAGRYWARKA CD

Jednostka miary szt.

Cena zakupu netto 150,00

Data


06.01.0X r.

Pz 1/01/0X r.

zakup 15 15

08.01.0X r. Wz 3/01/0X r. sprzedaż 14 1

KARTOTEKA MAGAZYNOWA INDEKS M

D - 0 0

2

ZAK

NAZWA

MODEM

06.0

07.0

08.0

ul.





ŁAD


Data


1.0X r. Pz 1/01/0X r. zakup 20 20

1.0X r. Wz 1/01/0X r. rozchód - reklamacja 2 18

1.0X r.

Wz 3/01/0X r. sprzedaż 14 4

- 67 -

Wystawiłeś FA VAT nr 1/01/0X r. za sprzedaną usługę informatyczną na wartość netto 5000 zł.

Wrocław, dnia 08.01.200X r. ORYGINAŁ / KOPIA FAKTURA VAT

Nr 1/01/0X r.

Data sprzedaży: 08.01.0X r. środek transportu: ________ Sposób zapłaty: przelew 7 dni



Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe „Elektronik” Biuro Projektów EKO

Adres: 50-123 Wrocław, ul. Miła 5 Adres 54-128 Wrocław, Komandorska 45 NIP 894-115-00-50 NIP 899-650-50-60 Bank PKO BP S.A. IV O/Wrocław Bank PKO BP S.A I O/ Wrocław Konto 04-10205242 1002043055 Konto 04-10205242 14568989


Wartość netto

% kwota


PKWiU J.m Ilość


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

Nagrywarka CD

szt. 14 210 00 2940 00 22 646 80 3586 80

2

Modemy

szt. 14 112 00 1568 00 22 344 96 1912 96

3 Instalacja modemów

i nagrywarek CD 492 00 22 108 24 600 24

Słownie: sześć tysięcy sto zł. RAZEM 5000 00 22 1100 00 6100 00

zw 5000 00 22 1100 00 6100 00

3 7

W ty

m

0


(-)


(-)


Wszystkie faktury za sprzedane towary i usługi ewidencjonujesz, podobnie jak

przy zakupie, w rejestrze sprzedaży. Podstawą sporządzenia rejestru są wydawane odbiorcom faktury VAT i faktury korygujące z wyodrębnionymi stawkami podatku należnego.

Wystawioną fakturę VAT nr 1/01/0X r. wpisałeś do rejestru sprzedaży.

- 68 -

EWIDENCJA SPRZEDAŻY za miesiąc styczeń

SPRZEDAŻ OPODATKOWANA Stawka 22% Stawka 7% Stawka 0%

L.p.

Data sprzedaży

Nr faktury i data wystawie-nia

ODBIORCA (Imie i nazwisko,

firma, adres)

NIP

Wartość sprzedaży BRUTTO

Wartość netto

VAT

Wartość

netto

VAT

Wartość

netto

VAT

Sprzedaż wolna od podatku

Podatek należny od sprzedaży

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1

08.01

01/01/0X r.

Biuro Projektów EKOul. Komandorska 45, 54-128 Wrocław

899-650-50-60 6100,00 5000,00 1100,00 1100,00

Podsumowanie


RAZEM

- 70 -

- 69 -

Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Zakupiłeś towary od Hurtowni „Enter” na podstawie Fa VAT nr 32/01/0X r. (str.46) Marżę handlową ustaliłeś na poziomie 40% ceny zakupu netto. A. Oblicz cenę sprzedaży netto i brutto.

Lp.

Towary

Cena zakupu

netto

Marża handlowa

40 %

Cena sprzedaży

netto

Podatek

VAT

Cena sprzedaży

brutto

1 Klawiatura STANDARD

2

3

4

Ćwiczenie 2 Dnia 14 stycznia br. sprzedałeś firmie „CAPS LOCK” (54-128 Wrocław, ul. Długa 7, NIP 634-789-45-78) następujące towary: Lp. Nazwa towaru j.m. Ilość

1 Klawiatura STANDARD szt. 4

2 Skaner AGFA szt.

10

3 Drukarka LEXMARK szt. 8

4 Mysz ASOUND szt. 6

- 70 -

A. Wystaw odbiorcy fakturę VAT nr 2/01/0X r. przyjmując ceny sprzedaży netto, które ustaliłeś w poprzednim ćwiczeniu.

............ dnia ............... ORYGINAŁ / KOPIA

FAKTURA VAT Nr ...............

Data sprzedaży: ..................... środek transportu: ................. Sposób zapłaty: ....................



Adres Adres: NIP NIP Bank Bank Konto Konto


Wartość netto

% kwota


PKWiU J.m Ilość


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1.

2.

3.

4.

Słownie: RAZEM

zw 22 3 7

W ty

m

0



Do zapłaty:

- 71 -

Ćwiczenie 3

Sprzedane towary wydajesz z magazynu.

A. Wystaw dokument Wz nr 4/01/0X r. na wydane odbiorcy towary zgodnie z FA VAT nr 2/01/0X r.

B. Dokonaj ewidencji rozchodu towarów w kartotekach magazynowych, które znajdują się na stronie 57 i 58.

Wz

WYDANIE NA ZEWNĄTRZ

DBIORCA

Środek transportu ...............

Nr zamówienia

...................

Z

ata wydania Numer i data dowodu sprzedaży

Nr kolejny Wz w magazynie

L

1

2

3

4

W DP

*

O

D



AKŁAD

ILOŚĆ P. NAZWA MATERIAŁU INDEKS J.m. Zadysponowana Wydana

Cena netto * Wartość netto

.

.

.

.

RAZEM

ystawił

ata odpis



Uwagi

wpisać cenę zakupu netto

- 72 -

Ćwiczenie 4

Udzieliłeś firmie CAPS LOCK 5% rabatu na sprzedane skanery AGFA.

A. Wystaw 16 stycznia br. Fa VAT korygującą nr 1/01/0X r.

KORYGOWANA FAKTURA VAT nr z dnia

ORYGINAŁ/KOPIA FAKTURA KORYGUJĄCA VAT Nr wystawiona dnia: Data sprzedaży: .......................

środek transportu: .................... sposób zapłaty: ........................



Adres : Adres NIP NIP Bank Bank Konto Konto

Było PODATEK VAT Cena jedn. bez

podatku VAT Wartość bez podatku VAT % kwota

Wartość z podatkiem

Lp Nazwa towaru lub usługi PKWiU J.m. Ilość

zł gr zł gr gr zł gr zł

1 2 3 5 4 6 7 8 9 10

1. szt. Razem x

Powinno być

1. szt. Razem x

Tytuł zmniejszenia podatku: ..................................................

Razem korekta + / - zw 22 7 3

W ty

m

0 Kwota korekty:

Imię, i nazwisko, czytelny podpis osoby uprawnionej do odbioru faktury VAT korygującej


Słownie:

- 73 -

Ćwiczenie 5

Wartość netto 4500,00 podatek VAT 990,00 wartość brutto 5490,00

2. Jak ustala się przychód ze sprzedaży?

6. Jakie znasz stawki podatku VAT?

Czy umiesz obliczyć cenę sprzedaży brutto?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz ustalić przychód ze sprzedaży - obrót firmy?

W styczniu wpisałeś już do rejestru sprzedaży Fa VAT nr 1/01/0X r. dla Biura Projektów EKO.

A. Uzupełnij rejestr sprzedaży (str. 75) o następujące faktury wystawione odbiorcom:

1. Fa VAT nr 2/01/0X r. dla firmy „CAPS LOCK“, (str. 71)

2. Fa VAT korygująca nr 1/01/0X r. dla firmy „CAPS LOCK“, (str. 73)

3. Fa VAT nr 3/01/0X r. z dnia 19.01 br. za zainstalowanie programu antywirusowego w Kafejce Internetowej „GaduGadu”, 50-456 Wrocław, ul. Print 7, NIP 899-56-23-123.


1. Jak ustala się cenę sprzedaży netto i brutto?

3. Jak oblicza się wynik ze sprzedaży? 4. Jak ustala się podatek należny? 5. Kto wystawia fakturę sprzedaży VAT?

7. Gdzie rejestrowane są Fa VAT sprzedaży? 8. W jakim celu sporządza się rejestr sprzedaży VAT?


Czy umiesz obliczyć cenę sprzedaży netto?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz ustalić kwotę podatku należnego VAT?

Tak ٱ Nie ٱ

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz ewidencjonować faktury VAT w rejestrze sprzedaży?

Tak ٱ Nie ٱ

- 74 -

EWIDENCJA SPRZEDAŻY za miesiąc styczeń

SPRZEDAŻ OPODATKOWANA Stawk ka 0%

a 22% Stawka 7% Staw

L.p.

Data sprzedaży

Nr faktury i data wystawie-nia

Wartość

netto

ż wolna od

podatku

Podatek należny od sprzedaży

ODBIORCA (Imię i nazwisko,

firma, adres)

NIP

Wartość sprzedaży BRUTTO

Wartość netto

VAT

Wartość netto

VAT

VAT

Sprzeda

1 4 13 2 3 5 6 7 8 9 10 11 12 14

1 08.01 01/01/

0X r.

Biuro Projektów EKOul. Komandorska 45, 54-128 Wrocław

899-650-50-60 6100,00 5000,00 1100,00 1100,00

2

3

4

5

Podsumowanie


RAZEM

- 75 -

- 75 -

4.3.4. Rozliczenie transakcji kupna - sprzedaży Materiał nauczania Prowadząc firmę kupowałeś, sprzedawałeś i prowadziłeś dokumentację handlową.

Teraz czas na podsumowanie Twojej działalności. Najpierw wpiszesz do księgi przychodów i rozchodów wszystkie dokonane transakcje zakupu i sprzedaży. Potem ustalisz wynik finansowy i podatek dochodowy.

Jednak zanim dokonasz pierwszego wpisu do księgi musisz zapoznać się z zasadami jej prowadzenia. Księga oraz dowody księgowe, na podstawie których dokonujesz w niej zapisów, muszą być przechowywane na stałe w miejscu wykonywania działalności gospodarczej lub w miejscu wskazanym przez Ciebie jako siedzibę firmy.

Prowadząc księgę, w pierwszym wierszu wpisujesz remanent początkowy:

„Remanent na dzień .................... wynosi....................”. Ponieważ dopiero rozpocząłeś działalność gospodarczą wpisujesz cyfrę 0 w kolumnie 16. W następnych wierszach będziesz ewidencjonował bieżącą działalność swojej firmy. Do poszczególnych kolumn wpiszesz:

KOLUMNA 1 - kolejny numer zapisu, tym samym numerem oznaczasz wpisany dowód, numerujesz kolejno wszystkie wpisy od dnia rozpoczęcia działalności do ostatniego dnia danego roku podatkowego.

KOLUMNA 2 - datę zdarzenia, w którym dokonałeś sprzedaży, zakupiłeś towar lub poniosłeś koszty.

KOLUMNA 3 - nazwę i numer dowodu księgowego np.: Fa VAT 32/01/0X r.

KOLUMNA 4,5 - imię i nazwisko, nazwę firmy, kontrahenta oraz jego adres; jeżeli wpisujesz sprzedaż dzienną bez rachunku, zostawiasz puste miejsce.

KOLUMNA 6 - określenie zdarzenia np.: sprzedaż komputera, opłata za telefon, wypłata wynagrodzeń.

KOLUMNA 7 - wartość netto przychodu ze sprzedaży i usług, ponieważ jesteś płatnikiem podatku VAT.

KOLUMNA 8 - wartość pozostałych przychodów np.: odsetki z rachunków bankowych, otrzymane dotacje, przychód ze sprzedaży majątku firmy.

- sumę kolumn 7 i 8. KOLUMNA 9

KOLUMNA 10 - wartość zakupu materiałów podstawowych i pomocniczych oraz towarów handlowych według cen zakupu netto, ponieważ jesteś płatnikiem podatku VAT.

- 76 -

KOLUMNA 11 - koszty uboczne związane z zakupem np.: transport obcy, ubezpieczenie towaru w drodze, koszty załadunku i wyładunku.

KOLUMNA 12 - koszty reklamy i reprezentacji prowadzonej w inny sposób niż w środkach masowego przekazu np.: obiad z kontrahentem, wizytówki, poczęstunki. Suma tych kosztów jest limitowana i nie może przekroczyć 0,25% rocznego przychodu (obrotu) firmy.

KOLUMNA 13 - wartość wynagrodzeń brutto w gotówce i w naturze pracowników tzn. bez potrąceń na ubezpieczenia społeczne i podatek dochodowy. Wpisu dokonujesz na podstawie listy płac. Tutaj ewidencjonujesz również wynagrodzenia wypłacane osobom z tytułu umów zlecenia i umów o dzieło.

KOLUMNA 14 - koszty związane z uzyskaniem przychodu, a nie ujęte w innych kolumnach np.: opłaty czynszu, energii elektrycznej, gazu, amortyzacji, składki ZUS pracowników, Fundusz Pracy właściciela, usług obcych, reklamy w środkach masowego przekazu, paliwo, diety, koszty zakupu składników majątkowych poniżej 3500 zł, których nie zaliczyłeś do środków trwałych.

- sumę kolumn 12-14 KOLUMNA 15

KOLUMNA 16 - np.: wartość remanentu początkowego, rozliczenia w czasie - zapłatę za czynsz za I kwartał – w comiesięczny koszt możesz zaliczyć 1/3 tej kwoty.

KOLUMNA 17 - wszelkie uwagi do treści zapisów np.: zaliczki, opakowania zwrotne, zwroty towarów.

Prowadząc księgę musisz jeszcze wiedzieć, że:

• zapisów dotyczących pozostałych wydatków dokonuje się, jeden raz dziennie, po zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym, na podstawie otrzymanych faktur VAT, rachunków, paragonów i innych dowodów księgowych,

• zapisów w księdze dotyczących przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów handlowych i usług dokonuje się na podstawie wystawionych faktur VAT, a w przypadku nie udokumentowanej sprzedaży – na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego,

• zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych musi być wpisany do księgi, niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, lub sprzedaży,

• wpisy w księdze powinny być:

- zgodne ze stanem faktycznym i załączonymi dowodami, - czytelne, napisane w języku polskim i w polskiej walucie, - prowadzone rzetelnie i w sposób niewadliwy, - księgowane chronologicznie,

- 77 -

• strony muszą być kolejno ponumerowane i zbroszurowane,

Ostatni wiersz danego miesiąca podkreślasz, wolne wiersze zakreślasz literą ”Z”.

• błędy poprawiasz : - przekreślając zły zapis i wpisując obok poprawny, z Twoim podpisem (parafką) i datą

dokonania poprawy, - wpisując poprawny zapis na czerwono lub ze znakiem minus, • błędów nie zamazujesz ani nie używasz korektorów.

• jeżeli samochód osobowy jest Twoim środkiem trwałym, to nie odliczasz podatku naliczonego VAT od zakupionego paliwa, przyjmujesz jako koszt wartość brutto z faktury.

Po zakończeniu miesiąca sumujesz na każdej stronie kolumny od 7 – 15. Nigdzie nie

dodajesz wartości remanentu początkowego. Uwzględnisz go przy ustaleniu dochodu rocznego.

Jeżeli będziesz prowadzić księgę przy użyciu komputera, po zakończeniu miesiąca sporządzisz wydruk komputerowy wszystkich danych w porządku chronologicznym, zgodnie ze wzorem księgi.

Następny miesiąc rozpoczynasz od kolejnej strony, kontynuując dotychczasową numerację.

Aby obliczyć miesięczny dochód Twojej firmy oraz zaliczkę na podatek dochodowy, skorzystaj z algorytmu:

Przychód ( kol.9)

- koszty uzyskania przychodu (kol. 10+11+15)

= Dochód (przychód – koszty uzyskania przychodu)

- odliczenia od dochodu (składki na ubezpieczenia społeczne właściciela) = podstawa opodatkowania (dochód – odliczenia) po zaokrągleniu do pełnych złotych

Podatek dochodowy = podstawa opodatkowania x 19%* - kwota wolna od podatku

- odliczenie od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% podstawy wymiaru) = podatek po odliczeniach od początku roku

- suma należnych zaliczek zapłaconych za poprzednie miesiące

= należna zaliczka za miesiąc po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy

* skala podatkowa dotyczy roku 2003

Zaliczki miesięczne wpłacasz na konto urzędu skarbowego do dnia 20 następnego miesiąca. Zaliczkę za grudzień, w wysokości zaliczki listopadowej wpłacasz do 20 grudnia. Zatem w ostatnim miesiącu roku wpłacasz zaliczkę w podwójnej wysokości.

- 78 -

Do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni składasz w urzędzie skarbowym deklarację podatkową PIT-5, która jest dokumentem rozliczeniowym Twojej działalności. Zapisów dokonujesz narastająco od początku roku. Po wpisaniu swoich danych identyfikacyjnych, wypełnianie deklaracji rozpoczynasz od części K. POZAROLNICZA DZIAŁALNOSC GOSPODARCZA, gdzie wykazujesz swoje przychody i koszty. Sumy z tej części przenosisz do segmentu C i zgodnie z obowiązującą procedurą, ustalasz podatek dochodowy.

Jako płatnik podatku VAT, jesteś zobowiązany do składania w urzędzie skarbowym

deklaracji VAT – 7 za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Do prawidłowego obliczenia podatku należnego służy ewidencja zakupu

i sprzedaży, w których rejestrowałeś wszystkie faktury VAT oraz faktury VAT korygujące. Wszystkie wartości w deklaracji VAT-7 wpisujesz w pełnych złotych, odrzucając

końcówki groszowe i to niezależnie od ich wielkości. Jeżeli podatek należny jest większy od podatku naliczonego (poz. 60 w deklaracji), to różnicę wpłacasz na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Jeżeli większy jest podatek naliczony, to w rubryce 64 w deklaracji VAT – 7 wpisujesz jego kwotę i przenosisz tym samym do rozliczenia w miesiącu następnym.

Podatek należny – podatek naliczony = zobowiązanie do urzędu skarbowego

Podatek należny – podatek naliczony = zobowiązanie do urzędu skarbowego z tytułu podatku VAT

Zakupiłeś 8 drukarek LEXMARK od Hurtowni „Enter” po cenie zakupu netto 450 zł (wg faktury VAT nr 32/01/0X r.). Wszystkie drukarki sprzedałeś Firmie CAPS LOCK (wg faktury VAT nr 2/01/0X r.). Doliczyłeś 40% marży do ceny zakupu netto (450 zł x 140% = 630 zł). Ustaliłeś zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT w wysokości 316 zł (tabela 20), które wpłacisz do urzędu skarbowego. Tabela 20

Zakup od Hurtowni „Enter” Sprzedaż firmie CAPS LOCK Wartość zakupu netto

Podatek naliczony VAT

Wartość brutto Wartość sprzedaży netto

Podatek należny VAT

Wartość brutto

450 zł/szt. x 8 szt. = 3600 zł

3600 zł x 22% = 792 zł

3600 zł + 792 zł = 4392 zł

630 zł/szt. x 8 szt. = 5040 zł

5040 zł x 22% = 1108,80 zł

5040 zł + 1108,80 zł = 6 148,80 zł

Podatek należny podatek naliczony

zobowiązanie do

urzędu skarbowego

1108,00 792,00 316,00

- 79 -

Prowadząc działalność gospodarczą, jesteś zobowiązany do sporządzania inwentaryzacji np. metodą spisu z natury. Spisu z natury dokonujesz: - na koniec roku obrachunkowego, czyli na dzień 31 grudnia, - na wniosek urzędu skarbowego, - w przypadku zmiany wspólnika lub likwidacji działalności, - w przypadku zdarzeń losowych, - aby kontrolować stany magazynowe. Celem inwentaryzacji jest ustalenie ewentualnych rozbieżności pomiędzy stanami faktycznymi wynikającymi ze spisu z natury, a stanami zaewidencjonowanymi w kartotekach magazynowych lub programie komputerowym. Powstałe niedobory lub nadwyżki musisz wyjaśnić. Przede wszystkim sprawdź czy wszystkie zakupione i sprzedane towary zostały zarejestrowane w dokumentach magazynowych Pz i Wz oraz kartotekach.

Aby skontrolować stany magazynowe w swojej firmie, dnia 31 stycznia br. przeprowadziłeś inwentaryzację towarów w magazynie i sporządziłeś arkusz spisu z natury. Arkusz spisu z natury Tabela nr 21

Przedsiębiorstwo

Handlowo- Usługowe „Elektronik”

ul. Miła 5, 50-123 Wrocław

Arkusz spisu z natury nr 1/01/0X r. Sporządzony: 31 stycznia 200X r. Sposób przeprowadzenia: spis z natury

Lp. Indeks stwierdzona

Nazwa J.m. Ilość Cena Wartość

1 NG-001 Nagrywarka CD szt. 1 150,00

150,00

2 MD-002 Modemy szt. 4 80,00

320,00

3 MS-006 Mysz ASOUND szt. 1 20,00

20,00

RAZEM

490,00

Sporządził ( - )

Wrocław, 31.01.200X r.

- 80 -

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1 W styczniu w Twojej firmie miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze:

Opłaty związane z legalizacją firmy 254 zł 02.01 DW 1/01/0X r.

02.01 R- k nr 22/01/0X r.

Zakup pieczątek w firmie „Koniczynka”, 50-148 Wrocław, ul. Sowia 8, NIP 899-784-00-10 na kwotę 150,00

06.01 Fa VAT Nr 890/01/0X r.

Zakup wielofunkcyjnej kopiarki TOSHIBA1 w Office Depot 55-075 Wrocław , ul. Tyniecka 4, NIP 456-789-12-45 wartość netto 4200,00 podatek VAT 924,00 , wartość brutto 5124,00

06.01 Zakupiono towary od Firmy Komputerowej „Scan” Fa VAT nr 25/01/0X r. wartość netto....... podatek VAT ......... ,

wartość brutto .................

07.01 Fa VAT –korekta nr 10/01/0X r.

Zwrot uszkodzonych modemów Firmie Komputerowej „Scan”.wartość netto 160,00 podatek VAT 35,20 , wartość brutto 195,20

08.01

nr 1/01/0X r. wartość netto 5000,00 podatek VAT 1100,00 , wartość brutto 6100,00

Fa VAT Zainstalowanie modemów i nagrywarek CD w Biurze Projektów EKO

10.01 Fa VAT nr 32/01/0X r.

Zakup towarów od Hurtowni „Enter” wartość netto .............. podatek VAT .............. wartość brutto ................

11.01 Fa VAT nr 1256/01/0X r.

Zakup paliwa do samochodu – „Aral”, ul Krakowska 4. 50-123 Wrocław NIP 899-45-12-963 wartość netto 150,00 podatek VAT 33,00 , wartość brutto 183,00

12.01 Fa VAT korekta nr 18/01/0X r.

Zwrot zareklamowanych towarów Hurtowni „Enter”. wartość netto- ....... podatek VAT ........., wartość brutto ...................

14.01 Fa VAT nr 2/01/0X r.

Sprzedaż towarów firmie CAPS LOCK wartość netto ........ podatek VAT .......... , wartość brutto .............

16.01. Fa VAT korekta nr 1/01/0X r.

Udzielenie 5% rabatu firmie CAPS LOCK wartość netto ........ podatek VAT .......... , wartość brutto .............

18.01 Fa VAT nr 98/01/0X r.

Zakup programu komputerowego „Subiekt” od firmy INSERT, ul Kobierzycka 7, 50-459 Wrocław , NIP 898-56-75-147 wartość netto 360,00 podatek VAT 79,20 , wartość brutto 439,20

1 Kopiarka jest środkiem trwałym, nie wpisujesz jej wartości do księgi, tylko do ewidencji środków trwałych. W lutym do księgi wpiszesz kwotę amortyzacji.

- 81 -

19.01 Fa VAT nr 3/01/0X r.

Zainstalowanie programu antywirusowego w Kafejce Internetowej „GaduGadu”, 50-456 Wrocław, ul Print 7, NIP 899-56-23-123 wartość netto 4500,00 podatek VAT 990,00 , wartość brutto 5490,00

19.01 Fa VAT nr 56/01/0X r.

Zakup w Office Depot mebli biurowych (biurko, 2 krzesła obrotowe, regał) 55-075 Wrocław , ul. Tyniecka 4, NIP 456-789-12-45 wartość netto 750,00 podatek VAT 165,00 , wartość brutto 915,00

28.01 Fa VAT nr 121236/01/0X r.

Opłata za telefon - Telekomunikacja Polska S.A. 50-146 Wrocław, ul. Purkyniego 2, NIP 526-02-50-995 wartość netto 220,00 podatek VAT 48,40 , wartość brutto 268,40

31.01 R-k nr 456/01/0X r.

Opłata czynszu za lokal - 1200,00 , Spółdzielnia Mieszkaniowa „DOM”, 50-120 Wrocław, ul. Śliczna 45

31.01 DW nr 2/01/0Xr. Miesięczny odpis amortyzacyjny ................

A. Wyszukaj w materiale nauczania i ćwiczeniach brakujące dane do dowodów księgowych zakupu i sprzedaży.

Wysokość Twoich składek płaconych na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy, jako osoby fizycznej prowadzącej działalność, określana jest kwartalnie na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z ostatnich trzech miesięcy.

A. Sprawdź, ile wynoszą obecnie stawki tych składek.1

B. Uzupełnij wpisy w załączonej księdze przychodów i rozchodów (Tabela nr 23).

C. Podsumuj kolumny w księdze.

Ćwiczenie 2

B. Uzupełnij tabelę 22 dotyczącą ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych Składki na ubezpieczenia i Fundusz Pracy Tabela 22

SKŁADKA NA UBEZPIECZENIE w zł emerytalne rentowe chorobowe wypadkowe

Fundusz pracy2

Składka na ubezpieczenia zdrowotne

Okres obowiązywania stawki

13% 2,45% 1,93% 2,45% 8%

Podstawa wymiaru w zł 19,52%

1 Informację możesz uzyskać w ZUS, w Internecie lub poradnikach księgowego. 2 Zapłacony Fundusz Pracy wpisz do księgi – kol. 14 – dowodem DW w lutym, natomiast składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w wymiarze 7,75% ujmiesz w deklaracji PIT 5.

- 82 -

KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW za miesiąc styczeń Tabela 23 Kontrahent PRZYCHÓD

Data

Opis

zdarzenia gospodar-

czego

Wartość sprzedanych

towarów i usług

(7+8)

Lp

zdarze-nia

gospo-darczego

Nr dowodu

księgowego Imię

i nazwisko (firma)

Adres Pozostałe przychody

Razem przychód

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Remanent początkowy

1 02.01 DW1/01/0X r Opłaty dot. legalizacji

2 04.01 R-k nr 22/01/0X r.

Koniczynka

Wrocław, ul Sowia 8

Zakup pieczątki

3 06.01 Fa VAT

nr 25/01/0Xr.

Firma Komputero-wa „Scan”

Wrocław

Zakup towarów

4 07.01

Fa VAT korekta nr 10/01/0Xr.

Firma Komputero-wa „Scan”

Wrocław Legnicka 60

Zwrot towarów

5 08.01. Fa VAT

nr 1/01/0X r.

Biuro Projektów EKO

Wrocław Komandor-ska 45

Sprzedaż usług 5000,00 5000,00

6 10.01 Fa VAT nr 32/01/0Xr.

Hurtownia „Enter”

Wrocław

Zakup towarów

7 11.01 Fa VAT nr 1256/01/0Xr. Aral Krótka 12

Wrocław Zakup paliwa

8 12.01 Hurtownia

„Enter”

Fa VAT korekta nr 18/01/0Xr.

Wrocław Zwrot towarów- reklamacja

9 14.01 Fa VAT nr 2/01/0Xr. CAPS LOCK Sprzedaż

towarów

10 16.01 Fa korekta nr 1/01/0X r. CAPS LOCK

11 18.01 Fa VAT nr

98/01/0X r. INSERT Zakup programu „Subiekt”

12 19.01 Fa VAT

nr 3/01/0X r. Kawiarenka Internetowa

Wrocław, ul. Print 7

Zainstalo-wanie programu

4500,00 4500,00

13 19.01 Fa VAT

nr 56/01/0Xr. Offiece Depot

Zakup mebli biurowych

14 28.01

Fa VAT nr 121236 /01/0X r.

Telekomuni-kacja Polska S.A.

Wrocław Purkyniego 1

Opłata za telefon

15 31.01 R-K nr

456/01/0X r. SM „Dom” Wrocław Śliczna 45

Opłata za lokal

16 31.01 DW nr

2/01/0X r. odpis amortyza-cyjny

Suma strony Przen. z poprzedniej strony Razem

- 83 -

WYDATKI (koszty) Zakup towarów

handlowych i materiałów

wg cen zakupu

(12+13+14)

Uwagi Lp Koszty uboczne zakupu

Koszty reprezentacji

i reklamy objęte limitem

Wynagro-dzenie

w gotówcei w naturze

Pozostałe wydatki

Razem wydatki

1 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 0

1 254,00 254,00

2 150,00 150,00

3 3850,00

4 -160,00

5

6

7 183,00 183,00

8

9

10

11

12

13

14

15

16

- 84 -

Ćwiczenie 3

Na podstawie zapisów z księgi przychodów i rozchodów ze stycznia:

Ustalenie zaliczki na podatek dochodowy Tabela 24

A. ustal zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych w tabeli 24,

B. sporządź deklarację PIT-5 na formularzu otrzymanym w urzędzie skarbowym,

C. wystaw polecenie przelewu do urzędu skarbowego z tytułu zaliczki na podatek dochodowy na oryginalnym druku.

Wyszczególnienie Kwota Nr pozycji w deklaracji PIT-51

Przychód (kol. 9) – narastająco od początku roku

Poz. 19, 27

Koszty uzyskania przychodu (kol. 10+11+12)

Poz. 20, 28

Dochód (przychód – koszty)

Poz. 21, 29

Odliczenia od dochodu - składki na ubezpieczenia społeczne właściciela

0,00 Odliczenia dokonasz dopiero w lutym, po zapłaceniu składek za styczeń

Poz. 34

Podstawa opodatkowania (dochód – odliczenia) po zaokrągleniu do pełnych złotych

Poz. 44, 46

Podatek dochodowy obliczony według skali

.............. x 19% - (ulga).......... = .........

Poz. 47

Odliczenie od podatku składki na ubezpiecze-nie zdrowotne (7,75% podstawy wymiaru)

0,00 Poz. 48

Podatek po odliczeniach od początku roku

Poz. 53

Suma należnych zaliczek zapłaconych za poprzednie miesiące

0,00 Poz. 54

Należna zaliczka za miesiąc po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy

Poz. 55

Suma należnych zaliczek od początku roku

Poz. 56

Kwota do zapłaty

Poz. 62, 64 Ćwiczenie 4

W ćwiczeniu 1 zaksięgowałeś zdarzenia gospodarcze. A. Sprawdź, czy wszystkie faktury VAT i faktury korygujące VAT zaksięgowane

w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w styczniu zostały wpisane do rejestru zakupu i sprzedaży.

B. Podsumuj rejestry i uzupełnij zapisy w deklaracji VAT-7. 1 Numery pozycji w deklaracji mogą ulec zmianie.

- 85 -

C. Sporządź polecenie przelewu do urzędu skarbowego z tytułu podatku VAT. Poszukaj w Internecie numer rachunku bankowego Twojego urzędu skarbowego.

Dnia 31.01 br. przeprowadziłeś inwentaryzacj towarów w swojej firmie. A. Wpisz do tabeli nr 25 stany ewidencyjne (księgowe) na podstaw e wcześniej

sporządzonych kartotek magazynowych. B. Porównaj stany faktyczne wynikające z arkusza spisu z natury (Tabela nr 21) ze

stanami księgowymi. C. Ustal wielkość ewentualnych różnic inwentaryzacyjnych i wyjaśnij przyczyny ich

powstania. Rozlicznie spisu z natury nr 1/01/0X r. Tabela 25

Ćwiczenie 5ę

i

Stan księgowy Różnice inwentaryzacyjne

niedobory nadwyżki

Lp.

Nazwa

J.m.

ilość stwierdzona

Cena

Wartość Ilość wartość

ilość wartość ilość wartość

uwagi

1 Nagrywarka CD

szt. 1 150,00 150,00

2 Modemy szt. 4 80,00 320,00 3 Klawiatura

STANDARD szt. 0 40,00 0,00

4 Skaner AGFA szt. 0 300,00 0,00 5 Drukarka

LEXMARK szt. 0 450,00 0,00

6 Mysz ASOUND

szt. 1 20,00 20,00

Razem X X X

- 86 -

Pytania sprawdzające wiadomości 1. Na podstawie jakich dokumentów dokonujesz wpisów do księgi? 2. W której kolumnie zaewidencjonujesz przychody ze sprzedaży towarów? 3. Jak oblicza się dochód z działalności gospodarczej? 4. Ile wynoszą w bieżącym roku progi i stawki podatkowe? 5. Jak ustala się wysokość Twoich składek na ubezpieczenia społeczne?

9. Czy znasz terminy płacenia zobowiązań podatkowych?


Tak ٱ Nie ٱ

6. Jak oblicza się zaliczkę na podatek dochodowy dla właścicieli firm? 7. Jakie deklaracje musisz sporządzić , aby rozliczyć się z urzędem skarbowym? 8. Jak ustala się kwotę podatku VAT należnego do urzędu skarbowego?

10. Jaki jest cel przeprowadzania inwentaryzacji?

Czy znasz zasady prowadzenia księgi?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz zaewidencjonować w księdze faktury VAT sprzedaży?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz wpisać do księgi koszty związane z działalnością firmy?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz ustalić dochód na podstawie zapisów w księdze?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz wypełnić deklaracje PIT-5?

Czy umiesz wypełnić deklaracje VAT-7 na podstawie ewidencji zakupu i sprzedaży?

Tak ٱ Nie ٱ

Czy umiesz sporządzić arkusz spisu z natury?

Tak ٱ Nie ٱ

- 87 -

4.3.5. Sprawdzian osiągnięć Założenia: Rozpocząłeś drugi miesiąc działalności gospodarczej, poznałeś zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz sposoby rozliczenia Twojej firmy z urzędem skarbowym.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa1, 8 lutego zapłaciłeś składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy za styczeń.

W lutym w Twojej firmie miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze związane z prowadzeniem działalności gospodarczej:

Zainstalowanie sieci komputerowej w firmie „PENTIUM”, 50-128 Wrocław, ul. Opolska 8, NIP 899-566-12-12

01.02 Fa VAT

nr 4/02/0X r. wartość netto 4500,00 podatek VAT 990,00 wartość brutto 5490,00

03.02 Fa VAT nr 89/02/0X r.

Zakup towarów od Przedsiębiorstwa Informatycznego „OPTIMUS” zgodnie ze złożonym wcześniej zamówieniem nr 2 /02/0X r. (dane na załączonej fakturze zakupu) wartość netto ................ podatek VAT .................. wartość brutto ................

05.02 Fa VAT nr 5/02/0X r.

Sprzedaż komputerów, monitorów i notebooków do Salonu Sprzedaży Komputerów „CANON”, 50-431 Wrocław , ul. Krakowska 12, NIP 789-45-45-788 wartość netto ............ podatek VAT .............. wartość brutto.............

08.02 Fa VAT nr 150/02/0Xr.

Zakup papieru do drukarek i artykułów biurowych na potrzeby własne od Hurtowni Artykułów Biurowych, 50-433 Wrocław, ul. Prosta 28, NIP 899-56-23-987 wartość netto 250,00 podatek VAT 55,00 wartość brutto 305,00

10.02 Fa VAT- korekta nr 2/02/0X r.

Udzielenie 10% rabatu na monitory firmie „CANON” wartość netto ........... podatek VAT ....... wartość brutto ...........

14.02 Fa VAT nr 6/02/0X r.

Zaprojektowanie strony www Fabryce Mebli „AKEA”, 56-120 Brzegu, ul. Ładna 5, NIP 564-456-56-23 wartość netto 1900,00 podatek VAT 418,00 wartość brutto 2318,00

17.02 Fa VAT nr 65/02/0X r.

Zakup folderów reklamowych w firmie Grafika Komputerowa „PRINT” 53-023 Wrocławiu, ul. Świdnicka 12, NIP 777-444-22-33 wartość netto 140,00 podatek VAT 30,80 wartość brutto 170,80

1 do 10 następnego miesiąca wpłacasz własne składki ZUS, jeżeli nie zatrudniasz pracownika

- 88 -

18.02 Fa VAT nr 150/02/0Xr.

Zakup akcesoriów komputerowych przeznaczonych do sprzedaży w Sklepie Komputerowym „PB Computer”, 50-320 Wrocław, ul. Cytrynowa 4, NIP 899-44-11-888 wartość netto 500,00 podatek VA T 110,00 wartość brutto 610,00

18.02 Rachunek nr 20/02/0X r.

Naprawa telefaxu – Biuro Napraw „BIT” s.c., 50-128 Wrocław, ul. Pawia 8, NIP 988-56-56-987 na kwotę 135,00.

20.02 WB (wyciąg bankowy) nr 3/02/0X r.

Odsetki od zaciągniętego kredytu 225 zł, opłaty bankowe 350 zł.

24.02 Fa VAT nr 150/02/0Xr.

Zakup paliwa do samochodu osobowego Fiat PUNTO od „Aral”, ul. Krakowska 4, 50-123 Wrocław, NIP 899-45-12-963 wartość netto 300,00 podatek VAT 66,00 wartość brutto 366,00

25.02 Fa VAT nr 150/02/0Xr.

Opłata za telefon - Telekomunikacja Polska S.A., 50-146 Wrocław, ul Purkyniego 2, NIP 526-02-50-995. wartość netto 289,00 podatek VAT 63,58 wartość brutto 352,58

27.02 Fa VAT nr 54/02/0X r.

Zakup kasy fiskalnej od Sklepu „BIUREX”, 50-200 Wrocław, ul. Dobra 45, NIP 899-456-12-78 wartość netto 2000,00 podatek VAT 440,00 wartość brutto 2440,00

28.02 R-k nr 895 Opłata czynszu za lokal 1200,00 , Spółdzielnia Mieszkaniowa „DOM”, 50-120 Wrocław, ul. Śliczna 45

28.02 Dw 3/01/0X r. Miesięczna amortyzacja oraz składka na Fundusz Pracy ..................

28.02 R - k nr 14/02/0X r.

Zakup tortu od Cukierni „MELBA”, 54-153 Wrocław, ul. Celtycka 8 na spotkanie z kontrahentem kwotę 25 zł.

Polecenia do wykonania1: A. Sporządź zamówienie nr 2/02/0X r. na dzień 1.02 br. do Przedsiębiorstwa

Informatycznego „OPTIMUS”, 50-454 Wrocław, ul. Tumska 31 na następujące towary:

Nazwa Indeks J.m. Ilość Cena zakupu netto

Komputer K-007 10 szt. 1800,00 Monitor M-008 szt. 10 600,00 Notebooki N-009 szt. 4 3800,00 Forma płatności - przelew 14 dni. Termin dostawy - 3 lutego br.

Środek transportu - własny. Stawka podatku VAT - 22%.

1 Polecenia, do których nie zostały załączone druki (formularze) wykonaj na drukach zgromadzonych w teczce portfolio.

- 89 -

B. Wystaw dokument Pz nr 3/02/0X r. do otrzymanej faktury VAT nr 89/02/0X r. oraz załóż kartoteki magazynowe i odnotuj w nich przychód towarów.

Wrocław, dnia 03.02.200X r. ORYGINAŁ / KOPIA FAKTURA VAT

Nr 89/02/0X r.

Data sprzedaży: 03.02.0X r. środek transportu: własny Sposób zapłaty: przelew 14 dni



Przedsiębiorstwo Informatyczne „OPTIMUS” Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe

„Elektronik” Adres : 50-454 Wrocław, ul. Tumska 31 Adres: 50-123 Wrocław, ul. Miła 5 NIP 988-666-55-22 NIP 894-115-00-50 Bank BZWBK S.A. Bank PKO BP S.A. IV O/Wrocław Konto 4564564-387387 Konto 04-10205242 1002043055


Wartość netto

% kwota


PKWiU J.m Ilość


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1.

Komputer szt. 10 1800 00 18000 00 22 3960 00 21960 00

2.

Monitory szt. 10 600 00 6000 00 22 1320 00 7320 00

3.

Notebooki szt. 4 3800 00 15200 00 22 3344 00 18544 00

Słownie: czterdzieści siedem tys. osiemset dwadzieścia cztery zł. RAZEM 39200 00 8624 00 47824 00

zw 39200 00 22 8624 00 47824 00

3 7

W ty

m

0


..........


(-)


- 90 -

C. Sporządź ofertę sprzedaży swoich towarów do Salonu Sprzedaży Komputerów „CANON” (50-431 Wrocław, ul Krakowska 12, NIP 789-45-45-788, nr rachunku bankowego PKO BP. S.A 04-102052427897).

D. Wystaw fakturę VAT nr 5/02/0X r. z dnia 05.02 br. dla Salonu Sprzedaży Komputerów „CANON”. Sprzedane towary, to: 9 komputerów, 9 monitorów i 4 notebooki; marża handlowa 35% ceny zakupu; należność płatna przelewem w ciągu 7 dni.

E. Wystaw 5.02.br. dokument Wz nr 5/02/0X r. dotyczący sprzedanych towarów i odnotuj rozchód towarów w kartotekach magazynowych.

F. Wystaw fakturę VAT korygującą nr 2/02 z dnia 10.02 br do FA VAT nr 4/02/0X r. dotyczącą obniżenia ceny sprzedaży monitorów . W wyniku negocjacji cen ustalono rabat 10%.

G. Wystaw polecenie przelewu z dnia 16.02. do Fa VAT nr 89/02/0X r. za zakupione towary.

H. Wpisz zakupioną w lutym kasę fiskalną do ewidencji wyposażenia zgodnie z fakturą VAT nr 54/02/0X r.

Ewidencja wyposażenia

Nazwa wyposażenia

Lp. Data nabycia

Określenie i nr dokumentu

Cena nabycia

Nr pozycji w księdze

Data likwidacji wyposażenia

Powód likwidacji

Uwagi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 01.01.

0X r. OT 1/01/0X r.

Telefax CANON

1800,00 aport

2

zakup

I. Wystaw 28.02.br. dokument Dw 3/02/0X r. dotyczący miesięcznej amortyzacji

zgodnie z ewidencją środków trwałych – str. 60 oraz Funduszu Pracy – str. 82.

MIEJSCOWOŚĆ DZIEŃ MIESIĄC ROK

Wrocław Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe

„Elektronik”

50-123 Wrocław, ul. Miła 5 DOWÓD WEWNĘTRZNY NR Lp. Nazwa towaru, opłaty lub tytuł

i cel wydatku Ilość Jednostka

miary Cena jednostkowa Wartość

1.

Słownie zł: RAZEM

Sporządził: Zatwierdził: Pozycja księgowania:

NR

- 91 -

J. Zaksięguj zdarzenia gospodarcze, które miały miejsce w lutym w księdze przychodów i rozchodów. Podsumuj kolumny.

K. Ustal zaliczkę na podatek dochodowy za luty na podstawie zapisu w księdze (pozycje

ze stycznia przepisz ze str.83-84). Sprawdź, czy wszystkie poniesione przez Ciebie koszty są kosztami uzyskania przychodu.1

Wyszczególnienie Styczeń Luty Narastająco od początku roku

Przychód

Koszty uzyskania przychodu Dochód

Odliczenia od dochodu Podstawa opodatkowania

Podatek dochodowy

Odliczenie od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%

Podatek po odliczeniach od początku roku

Suma należnych zaliczek zapłaconych za poprzednie miesiące

Należna zaliczka za miesiąc

po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy

N. Zaksięguj zdarzenia gospodarcze w rejestrach zakupu i sprzedaży VAT w lutym br.

P. Wykonaj wszystkie ćwiczenia w dostępnym programie finansowo - księgowym dotyczącym prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.

L. Sporządź deklarację PIT –5 za miesiąc luty br. M. Wystaw polecenie przelewu z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych na

oryginalnym druku z urzędu skarbowego.

O. Sporządź deklaracje VAT – 7.

1 Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 1182 z 2002 r.)

- 92 -

5. Akty prawne [1].Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z1999 r. z późniejszymi zmianami). [2]. Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 17, poz. 209 – tekst jednolity, z 2001 r. z późniejszymi zmianami). [3]. Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 770 z 1997 r. z późniejszymi zmianami).

[5]. Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 209 ze zmianą z dnia 14.12 2001 r. Dz. U. Nr 1, poz. 2 art. 3 z 2002 r.)

[7]. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702 z1995 r. zmiana Dz. U. Nr 162, poz. 1118 z 1998 r.). [8]. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702z1995 r. z późniejszymi zmianami).

[15]. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z1998 r. ostatnia zm. Dz. U. Nr 200, poz. 1679 z 2002 r i Dz. U. Nr 241, poz. 2074 z 2002 r.).

[18]. Ustawa z dnia 23 maja 2002 r. o zmianie ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół (Dz. U. Nr 112, poz. 975 z 2002 r.).

[4]. Ustawa z dnia 14 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym i ustawy wprowadzającej KRS i ustawy Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 1 poz. 2 z 2002 r.)

[6]. Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439 z 1995 r z późniejszymi zmianami).

[9]. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity - Dz. U. Nr 14, poz. 176 z1991 r. z późniejszymi zmianami). [10]. Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 1182 z 2002 r.) [11]. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2000 r. w sprawie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 116, poz. 1222 z późniejszymi zmianami) [12]. Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z 1998 r. z późniejszymi zmianami). [13]. Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z1993 r. z późniejszymi zmianami). [14]. Ustawa z dnia 9 września 2000 r o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 86, poz. 960 z 2000 r., z późniejszymi zmianami).

[16]. Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w Funduszu zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391 z 2003 r.). [17]. Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół (Dz. U. Nr 122, poz. 1325 i Nr 154, poz. 1793 z 2001 r.).

[19]. Rozporządzenie Ministerstwa Finansów z dnia 17 stycznia 1997 r w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. (Dz. U. Nr 6, poz. 35 z późniejszymi zmianami z 1997 r.)

- 93 -

6. Literatura 1. Filar E., Skrzypek J.: Biznes Plan, POLTEXT, Warszawa 1996 r.

14. Żaro S.W.: Jak założyć i poprowadzić własną firmę, ”Sigma”, Skierniewice 2003 r.

2. Gray d.A, Cyr D.: Na czym polega i jak robić marketing produktu, M&A Communications Polska Sp. z o.o., Lublin 1995 r.

3. Jaroń L., Sepkowska Z.: Wprowadzenie do świata pracy, POLTEXT, Warszawa 1998 r.

4. Jaroń L.: Załóż i poprowadź własną firmę, CKP, Wrocław 1999 r. 5. Kolan B.: Prowadzę działalność gospodarczą, CKP, Wrocław 2003 r. 6. Małe i średnie przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej, Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości, Warszawa 2002 r. 7. Markowski W.:ABC small business’u, MARCUS s.c., Łódź 2003 r. ”Sigma”,

Skierniewice 2003 r. 8. Mulak M.S.: Jak opracować Biznes Plan. Poradnik dla średnich i małych firm, M&A

Communications Polska Sp. z o.o., Lublin 1995 r. 9. Obłój K.: Mikroszkółka zarządzania, PWE, Warszawa 1994 r. 10. Padurek B., Piecyk J.: Obrót pieniężny, rozrachunki, obrót materiałowy, wyd. własne,

Wrocław 2002 r. 11. Poradnik dla małych i średnich firm. Jak sporządzić plan działalności, Bank Zachodni

WBK S.A. 12. Rocznik Statystyczny województwa dolnośląskiego, Tom I, Urząd Statystyczny,

2002 r. 13. Sasin W.: Poradnik Analityka, INTERFART, Łódź 1996 r.

- 94 -

Documents

Samozatrudnienie w wyuczonym zawodzie