24
Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 2016 1

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

  • Upload
    lamnhu

  • View
    225

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 20161

Page 2: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le
Page 3: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

AKROK ALAM

Samphri Atur ke achiklo ajontin taklangverji.

Lam, lun, tomo, birta chala, kachoro,kakhinde lapen karju alam heiheinang lo tame.

Samphri Atur alo ke Karbi arataphan lo; lasi Karbi arat aphanakeme akrong anatthu kejaponjiaphan khei kangthur alam heiheinang lo tame. Nangli nang kelo alamkapeklangpon meme ason an kenelitum nangli peklangpiponvekji.

Nangli nang kelo alam kapeklang-pon meme alam seta nanglipeklangpipon derchot tahai. Nanglinang kelo alam ke nelitum puthot nangvoithuthe lo.

Nangli nang kelo alam kapedingji,kapethiji lapen kapekengji ajakongke Samphri Atur arideng si do.

Nangli nang kelo alam apot keSamphri Atur pen thangnat avan takapanongpon ave,nangli men penpeklangpon chot anvetji.

Nangli lam lun nang kelo ahutnangli men lapen nangli kedo adimamen nang chetokdun peme nangji.

Achiklo ajontin Samphri Atur ke-enbom abang kedo adim kacheterekdo lepute abangphu amen lapenadim kimi amen Samphri AturKangchap Amei asor aphan pachininangji. Samphri Atur kenangji aphaiateng M.O. pen tangka nang lomeklote Samphri Atur post pen nanglobompo.

Samphri Atur ador:-

Epak anam - Sika 10.00

Post pen Ningkan isi anam - Sika 180.00

Samphri Atur pen lam lunkapacheleng adim:

To:

The EditorSamphri AturCATHOLIC CHURCHDIPHU - 782 460P.B. NO. 24KARBI ANGLONG, ASOM

Email : [email protected]

Kapeklang Adim:Catholic Church

DIPHU - 782 460P.B. No. 24

Karbi Anglong

Kapeklang AsongSamphri Atur Publications

Kasapa Adim:

Bhabani Offset &

Imaging Systems Pvt. Ltd.

7 Lachit Lane, Rajgarh Road

Guwahati - 781 007

Kangchap Amei:

Kr. John Timung - Jalinsarpo (Director)

Kr. Nelson Teron - Klengsarpo Chapbang

(Chief Editor & Cover photos)

Sar Paulus Rongphar - Chapbang klengdun(Co-Editor)

Sar Samsing Kro - Proof Reading

Msa Moses Maslai - DTP Layout

01. Chapbang alamthe ............................ 02

02. Chapbang klengdun alamthe ............ 03

03. Karju alamvoi ..................................... 04

04. Mother Teresa .................................... 05

05. Neli lapen neli kai ............................... 08

06. Nelitum alamthe ................................. 09

07. Hem rit: Voti atharai ............................ 11

08. Fatima along Meri .............................. 14

09. Sar Samsing Kro akai alammo .......... 15

10. Ning arong lapen ning kachingduk ... 17

11. Arloso .................................................. 18

12. ITA (Kapahancha atomo) ................... 19

Page 4: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 20164

Hanthor kecho ke eso seremdet, kachingkino abang pen ke ning siksak-rapdet.

Mother Teresa aphan kachinine abang badu ta ave. Alangli keduk keboi atum aphan,India lapen pirthe adang an ta, keklem kedam kachepedukpik abang. Alangli ke

“Kemesen apei” pu amen kachelong abang lo. Alangli keklem AKAM lapen AMENcheton. Pirthe adang kedo rat pharo rat suri ta alangliphan chini lapen alangliphanhungpik. “Neli, kam keme keklem le bor-i seta, neli ke Mother Teresa kali”, pu alanglikachepu ke alangli kachepebi angthek lapen alangli ning keme angthek lo. Alangli 1997aningkan si amek kechi, halaso ahut alangli arta ningkan 87 lo. Halaso ahut alanglikeduk kelak atum aphan kangthur kachepedukpik abang pu si pirthe adang taalangliphan hokpet. Alangli kam keme keklem apot alangli Nobel Peace Prize amanapeng ta deng long lo; la an sose alangli kam keme pirthe athak kapechethang apotpirthe athak kedo asongja atum ta alangliphan rihur lapen chikihur.

Mother Teresa aphan kachoningri kachononglak pen December 2002 aningkaninut Monika Besra pu Cancer akeso pen medet lo; laso aphi 2008 aningkan inut amonitBrain (aphu tarlok) akeso pen ta keme angthek do si non ke alangliphan Pope Francisalangliphan MONIT KANGTHIR pu kehok pen aman apeng kepi pethir lo. Karlitang PopeJohn Paul II, alangli Mother Teresa aphan man peng kepipik abang, pini arni sining rengmerengdok along alangliphan choroji lapen ning chingsam-oji, atheke alangli thithe ako alanglining kehang ateng pini arni Pope Francis arideng pen nang chekok lo.

Pope Francis, alangli methang mamat ta keduk kelak atum aphan inghonpon-o.‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut penkamathathip alam lo, lapen alangli methang mamat si Mother Teresa aphan MONITKANGTHIR aman kepelongji aphan mathadun parsik lo lapen kam klempidun lo.

Pini arni Mother Teresa ke MONIT KANGTHIR lo. Alangliphan choningri choninglaklonang. Keduk kelak atum ning chepebi nangne. Ilitum aphan nang kanghonji lapennang kerap nang ketodunji abang alangli do. Ilitum kadokave ta alangliphan chorolonang lapen Arnam Mother Teresa aphan MONIT KANGTHIR ekapemanpi apot Arnamaphan ta ning chingduk lonang. Mother Teresa ke akai rengtik ta Khrist Hemphu amahangkelang pen si akai kachepejang, lason thakthak si ilitum ta keme kechok alam ekethanekemum a-Arnam atheke Khrist aphan langdam ra ekai chepemi lonang lapen kampharo kam suri ta klem peme dam peme lonang. Keme kechok akam keklem chepaseletnangne lapen keklem peder nangne. Kardom!

- Kr. Nelson Teron (Chapbang)

Page 5: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 20165

Kasedeng atum ke amethang chemintordet.

CHAPBANG KLENGDUN ALAMTHEP. Rongphar - Mobile No. 9613055425

(Samphri Atur alamjir)

Karbi arat aphan panongpi ra Katholik mondoli ahin pen lamsai peklangpinang

pu atovar ke karlitang Kr. John Mariae helo kangpu abang, lapen labangso alam

along kachedondun abang ke Kr. John Timung helo. Labangso akam along ketok

kelang kapatirpidunji aphan kachehodaidun abang ke Sar Paulus Rongphar helo.

Labangso alamsai along kopi-pi lapen koson-son alam aphan si kapanongji ma

lapen kapeklangji ma pu alam kachepeklang ahut –

Spiritual article,

Moral article lapen

Social article –

La sonthom si atiri pinchongdam nangji pu si perai lo. Ladak worldly pleasure,

political lapen romantic alam ke parloponpedet nangji lapen lapuson a-article aphan

ke dim pek un-e pu alam ta peraipon.

Labangso Katholik mondoli pen kapeklangpon alamsai ke monit atum aning

angthin kapathe-ang-iji aphan si mang nangji, la helo kemang; lasi la kemang ateng

pen kacheton meme ke-irji amen ta “Samphri Atur” pu alamthe Sar Paulus

Rongphar peklangdun si labangso amen pen si pini achiklo ajontin ta labangso

alamsai peklangbom lo.

Samphri Atur ha aphrang kecheng ako pen ta

> Worldly Pleasure, > Political lapen > Romantic alam heihei aphan ke dim

kapanongpipon ave lapen kepekpon avedet apot la sonthom alamjir heihei ke

Samphri Atur along kapeklangdunji aphan badu le nang lo seta deng un-e. Lasi

kedamtang ajo arni angbong manene le > Worldly pleasure > Political lapen

>Romantic alam heihei Samphri Atur aphan nang lo seta peklangpipon thekthedet

lo; ning oiri, diatha.

Page 6: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 20166

Kasedeng ke kelu akam.

KARJU ALAMVOIRosila Rongpharpi, Silonijan

KARJU:

Jisu aphan kekup angsu avaikang lapen Jisu aphan kesak athengparpan – lakopi angsu lo lapen kopi athengpi lo? Samphri Atur pen pachini asonte mepar.

KETHAK:

Baibel, Aban aron punon, akimi aron punon, la kadokave ta Arnam alam lo. Baibelalong alam, lam pharo lam suri tame ketokji pu lote ketok nangji dopik an, ketok alam sipachetang un-e, ketokdam alam pelepet un-e. Lapuson ake-un-e dokok apotkenangsot-sot alam an si Baibel along ke tokchot. Bisar alam: Jisu aphan kekupingsu avaikang lapen Jisu aphan kesak athengparpan –laheihei ke Jisu kesung kelakkepho-ivek ahormu apot akenangsot do lapen amen sungpon, tebonseta angsu abangkopi angsu ma lapen athengparpan abang kopi athengpi ma lake kenangsot kali, lasilaheihei amen ke Baibel along tokponpe lapen peklangkle.

Kadokave alam jongsi tarlipthei pen si tokji lepute Baibel akitap ke apirthe pen mamatsi chingdangrongji pu si Baibel along ketok; Baibel langtha (Jn.20:30 +21:25).

AJAT ATENG SI ASEMA

Ajat akereng api ta asema(characteristic) dorep. Phak atum

asema ke inghan kachetut helo. Pak atumta inghan le katetut lote lang kachingluason lo, halatum abang si kachepeklar lo.

Ilitum monit atum ateng chemathadamra phak aphan lang panglu langlangtha, ’pisi manji ma? Inghan si chetutdamthuvoiphitji kali ma? Pima lapuson helo phakan asema.

Monit ta kapeme kapechokji aphan kam klempidet aphi puthot kahingno akamnang chomathathuvoiphit abang lepute, lapuson abang ke phak asema kachomanabang lo.

Page 7: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 20167

Kasedeng atum ke aron ang-ang thek-longle.

MOTHER TERESA KANGTHIR ALAMMO

Lake Mother Theresa kangthiralammo. Mother Theresa akaialammo pethihek pen lapuson.

Alangli 26/8/1910 arni si amahang kethek.Alangli mahang kethek adim amen keUskub pu. Uskub pu ke Albania adet elongadim. Pini arni ke labangso adim aphanSkopje pu si kehang. Alangli Pi alangli Poatum alangliphan Agnes Gonja Boya-u pusi ke-ir.

Agnes Gonja apo ke poki dalan ahemkekim acontract akam keklem abanglapen ahut adak ke alangli kejor kenamakam ta klem-klem. Agnes Gonja artaningkan 8 keplang ahut 1919 aningkanalangli po arong chevoipijui lo.

Agnes Convent a-School along si lokacharlidun. Aphi an ke alangli Govt.Higher Secondary School along sikacharlidunthu. Alangli lo kacharlibom ahutlapen kapa-okarjang-mirmir arta ahutalangli kelun kekan ta aning hang-o. Lasonsi alangli “Sacred Heart choir” along patumpanidun si lundun-dun. Lapuson si alanglikelun kekan aning kehangpik abang lapenkethekser abang apot alangliphan inutvet-vet ta pelun-lun lapen pekan-kan.

Agnes arta ningkan 18 kele ahut,alangli inut anisami kemanji aphan aninghang lo. Alangli, aning kehang ateng haIrelan adet Dublin arongsopi dam si LoretoaSong aNisami asong along chepa-okdunlo. Hadak si alangli English alam kacharlichepethek lo. Hadak kedo ahut si alangli

men kachelar. Alangli kachelar amen keMary Theresa pu.

Mary Theresa Dublin along dodet aphiIndia adet West Bengal ahavar Darjeelingpu adim vang si nang do lo. Alanglihalabangso adim kevang 1/12/1928.

Mary Theresa, nisami keman unjiakrong charli tangdet aphi 1931 aningkanalangli aphrangsi aphong Nisami kemanaseme kore deng si nisami man lo.

Alangli Nisami mandet aphialangliphan Darjeeling pen Kolkata tereklo. Hadak alangliphan St. Mary’s HighSchool along lo kethan akam si kepek.(St. Mary’s High School ke Loreto aSongaNisami atum aSchool).

Mary Theresa nisami kemanaphrangsi aphong nisami keman asemekore dengdet pen puthot ningkan 7 nangkechok ahut - atheke 1937 aningkannisami keman kethirthipji aphan kapethiraseme kore deng lo; 24/5/1937, arni sialangli halabangso aseme kedeng.

Page 8: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 20168

Kasedeng atum ke aphi aphrang chemathathe.

Mary Theresa, alangli nisami kemankethirthip angdeng aseme kore dengdetaphi alangliphan “Mother Theresa” puaman apeng pelong si alangliphan“Mother Theresa” pu si hang lo.

Mother Theresa 1944 aningkan penKolkota St. Mary’s School aPrincipal manlo. Alangli halabangso aSchool along kamkeklem ahut osomar atum aphan ningdingningjon pen si kethan lapen alangli hadakkethan kemumbom ahut osomar atumaphan Arnam arni amo kapachiniji aphanta thanpon mumpon.

Mother Theresa ke inut aningkangthirset abang. Lason apot arnisi arnialangli Kolkata pen ha Himalaya anglongakengtir anat retreat kedun train penkedambom ahut Jisu Khrist alangliphancheklang si alangli, alangliphan lo kethanakam pache-otoi lo; alangli lo kethanakam alar keduk kelak lapen kekoi kevara-osomar atum aphan hum si, pangrum silana lahon nangji pu si pinkhat lo; lake 10/9/1946 arni alam lo.

Mother Theresa, alangli Hemphu Jisualong pen kelong alam ateng, alanglinahok-hok atovar dampri dampro lapenatok ano, phuber vorei bithe kekoi kevara-osomar atum aphan pangrum si lanalahon lo; lapuson-son akam keklem keConvent pen rotan bar nangkok. Alanglilapuson keklem ke nisami atum Conventalong kedo aron atang pen chetonte, lasialangli Superior alangliphan halaheiheiakam keklem khangdun lo, tebonsetaMother Theresa ke Hemphu Jisu sialangliphan kapinkhatvek apot sihalabangso akam che-o un-edet lo.

Mother Theresa, Nisami atum conventalong kedo pen keklem kedam nangjiakam aron ateng pen alangli keklem akampen chetondamdedet apot alangliphanNisami akam ta pache-otoi lo, tebonseta“Neli neli kai arjon aphan Nisami mandetaphi ke neli nisami akam che-o thekthe”pu si alangli kepu. Alangli nisami akamkache-oji kali, alangli “KanghonKangjinso Asong” pu asong kesengjiaphan si aning hang lo.

Mother Theresa isi asong kimikesengji aphan aning kehang pen alanglimondoli pen hukum hang lo, bontamenmen mamat ke mondoli pen hukumpipe. “Isi asong kimi kesng ke kejoike kalilapen sengchai pu lote mo kopi tongcheplangrappone” pu si mondoli kepu.

Lapuson pu seta Mother Theresamondoli along pen hukum kehang kotjibomsi aphi an ke alangliphan isi asong kimipeseng long lo. Mother Theresa, alanglimondoli pen hukum kelong ateng Jisualangliphan kapinkhat lapen alanglikeklem kangtung akam keklempangcheng lo. Alangli keduk kelak a-osomar atum aphan pangrum lo, kekoikevar a-osomar atum aphan hum lo lapenora lo lana lo. Alangli long kedo akanghonakangjinso ke alangli lam pen chot kali,alangli kam pen si alangli peklang lo.Mondoli pen alangli isi asong kimi alanglikemang asong seng tame pu hukumkelong ke 1950 aningkan Phre achiklo.

Mother Theresa keseng asong amenke “Missionaries of Charity” pu. Alanglilabangso asong keseng mirarak ako kealangli long kacherapdun atum ong-e,bonta aphi aphi an ke pejo pejo pen aphai

Page 9: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 20169

“Kasedeng” lapen “kehai” ke isivet kali.

nang batbom si alangli long kacherapdunatum do-o lo. Lapuson si aphi aphi an kealangli ha along kaprek kaprek adimatheke New York arongsopi lapen alongkaprek kaprek adim an ta alangli kesengasong asor pen kanghon kangjinso akamklemdam lo. Halaheihei adim lapen pirtheadang along kaprek kaprek adim ta alanglikeseng asong asor kam keklem adim do.

Mother Theresa ke inut kanghonkangjinso akam keklem kachepedukpeme abang pinak apot alangli, alangli kaiangbong ason ason anong-e long-o.Alangli kai angbong kadokave son 124anong long.

Nehru Prize, Pope John XXIII Peace Prize, Balzen Prize, Templetion Prize Magsaysay Prize.

lapen lapuson ason kaprek kaprekanong-e heihei an ta alangli kelong anong-e lo. 1979 aningkan ke alangli NOBELPEACE PRIZE anong-e si deng long lo;lake pirthe adang pen aman apengkethenei anong-e lo. Mother Theresakanghon kangjinso akam keklemkemepik apot si alangli laheihei anong-ekethe lapen aman apeng kedo anong-ekelong.

Mother Theresa, alangli Beirut adet talutdam inghu si Khristian lapen Muslim a-osomar atum aphan lana lahondam lo;lake 1982 aningkan alam lo.

Alangli New York arongsopi alongningkan 40 kechok United Nation GeneralAssembly amei along ta chetongdun si lamthandun. Alangli kethan alam jumepik.

Hadak halabangso ahut “GIFT OF LOVE”pu ahem ta ingpu. Halabangso ahem keHIV, AIDS akeso kelong atum aphan sekelang lapen kalana kalahon adim lo; lake1985 aningkan alam lo.

Mother Theresa, alangli arta nangdobom lapen alangli ok ajakong nangdurebom si alangli ason ason akeso longlo. Aning angthin, angthin angphor, avibong,ahambi heihei akeso kelong pen alanglipangji patehong lo. Alangli pangjibompangjibom pen ajo arni nang le si 5/9/1997arni alangli rong chevoijui lo. Alangli mekkechi ahut alangli arta ningkan 87.Alangliphan det adang pen aman apengkepi pen si alangliphan bidam.

Mother Theresa ke amahang kedoako pen ta kemepik abang lapen kanghonkangjinso akam keklempik abang pu apotsi alangli mahang avedet aphi taalangliphan inut kangthirset abang pu siaman apeng pi lo. 19/9/2003 arni Romarongsopi Pitor Kangthir akardom ahemthepi along pirthe adang pen mission arnikethe (World Mission day) arni sialangliphan kapangthir.

Pini arni Mother Theresa asonganisami atum pirthe adang pen long 4,500an adim do. Pining 4/9/2016 arni pen keMother Theresa aphan Monit Kangthir pumondoli pen hok peme lo. Jisu kesengvekamondoli, Katholik mondoli atiri PopFrancis si labangso kehok akam pirtheadang pachethang lo. Halabangso arniDiphu Diocese ta Diphu diocese amenpen Cathedral akardom ahem alongMother Theresa aphan Monit Kangthir pukehok pen aman apeng kepi akam talontalidun.

Page 10: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201610

Kasedeng ke kahingno anat si kapangno, bonta kehai ke akeme anat si kapangno.

Neli Sami Serlina Tokbipi, neli Poamen Bidasing Tokbi, neli Peiamen Phulmoni Ronghangpi.

Penang an aningkan angbong neli PeiRonghangpi neli Po pen hem ritchobocherap si arong chevoijui lo.Halabangso aphi neli po, neli, nelikortemar, neli cheklemar lapen neli mumaratum aphan neli ingjingso si osomar jangreatum aphan kapalana abang pu nelitumaphan nelitum apei kimi neli vanpithu lo.Nelitum apei kimi amen Sangpi PurnimaKropi.

Nelitum apei kimi Sangpi PurnimaKropi nelitum aphan neli chinghon-o.Alang nelitum osomar jangre atum anaphan ta alang kachopethe longvekkachopeding longvek lapen amahangkapethek longvek asomar aphan ason sineli inghon; lapuson si nelitum osomarjangre atum an ta alangphan neli pei apokason si chethek. Nelitum osomar jangreatum alangphan ning chethepik. Alangkanghon ketheparpik apot nelitumalangphan “PEI” pu si kehang lapen alangta nelitum aphan “PEI” pu chekrong peme.Manene ahem lapuson pateng paju asolapen pateng paju apei atum angbong –pei pateng, so pateng, aphi aso, aphrangaso, pinso aso, arloso aso pu alam leklang seta nelitum ahem along ke lapusonalam klangkle; nelitum ahem along ke

NELI LAPEN NELI KAISami Serlina Tokbipi, Kheroni Parish

kadokave ta apok-et alam si keklanglapen kachinghon seroi ketheparpik alamsi keklang.

Non ladak neli kapeklang alam ke nelikachepindak alam le kapeklang kali,ahokpet alam si kapeklang; pima neli peiKropi abang akele mepik lapen kanghonthepik. Alang lapu-an amethang aphanchemathadam-o-e, alang kaike ta “Nemute osomar si-lang” pu aning sikamatha lapen akam ta lason si keklem.Alang ningding ningjon do. Alang, nelitumosomar atum kechokche kelele ahut puseta neli chepaningding lapen neli tamteneli jeje, lamsam lamdok pen si neli pereneli pheleng.

Pirthe monit amek angden ke neli peiKropi ke “Apateng apei”, bonta akamkeme aron pen ke “Apok-et apei”,lapuson-son apei aphan chorore un-elapen anong athang pajumeme un-e.

Arnam nelitum aphan kemesen pirtheapei neli kepi apot Arnam aphan ta chorolo lapen ning chingduk lo; lapuson sinelitum apei Kropi aphan ta alangkanghon kethe-o apei keman thek apotchoro lo lapen ning chingduk lo. Kemesenapei aphan ke “Apun kechok apei” pu siBaibel ta kepu (Sarlamthe 31:28) lapennelitum aphan ke neli pei Kropi ta lapusonapei lo lapen kalang binong lo.

Page 11: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201611

Keplang atum ta keduk atum le ave te plang thekthe.

Karbi akhei Karbi ajutang – lapen Karbi aRecho aphuthak.

Sar Kangbura Ronghang (Pak-longkam)Sar Kangbura Rongphar (Langlokso)Sar Lunse Rongpi (Langlokso)Sar Birensing Terang (Chingthulangso)

Karbi ta isi akangthim akhei. Labangsoakhei along jutang do jubat do lapen labangsoakhei ajutang ajubat kaperengverji aphanjutang jubat kerimlin abang lapenkapangtanglin abang aRecho ta do pu alamnelitum aphrang-phrang arni pen taarjulongbom; lapuson pu seta nelitum Kheiajutang aRecho aphan ke nelitum thek-longlepinlang.

Kopi, kopu, koson pen lone Karbi jutangjubat aphuthak mathadam si Samphri AturEditor Sar Paulus Rongphar Karbi Rechoalong kedamji aphan avarsai ke-en ahut,alangli nelitum aphan ta neli pengpon sinelitum ta dun long lo lapen Karbi Rechoaphan chetongdun long lo.

Ajat le punon, “Karbi Recho” pu loteeRecho tangdet lo apot alangli penkachetong lapen alangli pen lam ki kachingkilong ening ingsam-e.

Kedamtang 5.8.2016 arni si SarRongphar asangho nelitum aphan KarbiRecho along neli kejapon. Nelitum Rechoaphan kachetongdam pen lapen hadakkethekdamlong pen karbi Recho aphankachoro meme alam son pharo son surisose; lapu-an pen angbong ladak masapsoaphar along ethe anke alangli lamjirchorodamde un-e.

Karbi akhei, akangthim akhei,ajutang ajubat kedo akhei, aRechokedo akhei. Recho pu lote khei atiri lo;pima

Khei le pangtangponji ta alanglirideng si do,

Jutang jubat le pangtangponji taalangli rideng si do,

Lam kam le pangtangponji taalangli rideng si do.

Rat aso atum an ke Recho kosonsi kejalin ma, laso ateng si kekroidunnangji, kacharlidun nangji lapenkeklemdun nangji atum.

Ladak alangli lamjir – atheke KarbiRecho alamjir kachoro kangtung lapenkachoro meme son pharo son surisose angbong pen eson ke lapusonhelo: Karbi akhei along Karbi ajutangangbong ajat akam amo le klem setahor han pare. Labangso ahor ahankapare pen si kam pharo ta kapechun-i-i. Lapuson pen ajok aphi ke ingriingkrang si parlin-lin parlo-lo nangcheplang lapen Khei ahamphangajutang aman dam-i. “Hor”, lapusonkeman-idet ahormu pinak pu chini sipini arni aKarbi Recho man peng ketheabang Sar Harsing Ronghang ke horjunje, lapuson si nelitum thekdamlong.Pima hor kejun pen rat det pangripangdon-i un-e lapen pangri pangdon-ithekthe pu alangli chini.

NELITUM ALAMTHE

Page 12: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201612

Keduk atum, keplang atum le ave te reng un-e.

KARBI RECHO ASOPIRonghang Rongbong: (Rong Arak)

Sami Sima RonghangpiApo: Man peng kethe abang Sar Harsing Ronghang.Apei: Man peng kedo abang Sangpi Kajir BepiAmahang kethek: 22.10.1996

Karbi Recho aSopi Sami Sima Ronghangpi, pini22.10.2016 arni an nangli arta ningkan 20 kepleng ahutSamphri Atur lapen Karbi rat pharo rat suri an tanangliphan munsin dingpi munsin dingpo achetheahirjume akardom nangli chepi-ik lo!

Man peng kethe abang Karbi RechoSar Harsing Ronghang hor kejunje kealangli alangli rat atum aphan “Hor kejunke hingno, hor kejun ke keme-o kali,junjedet si keme” pu alangli kam pen sikapeklang angthek lo. English alam penaSarlamthe do: “Action is louder thanwords” pu – atheke “Alam pen apar akamase themu” pu.

Man peng kethe abang Sar HarsingRonghang ke pini arni Karbi akhei aphanlapen Karbi ahamphang aphan kemekechok akrong alat anatthu kejaponabang lo, lapen alangli rat alangli det –atheke Karbi arat Karbi adet, Karbiahamphang an ke alangli long kacharlidunnangji atum lo.

Man peng kethe abang Karbi RechoAkehai Sar harsing Ronghang ke alanglirat atum aphan hor kejun atovar anat lekejapon aRecho kali, hor kejunje atovaranat si kejapon abang. Lapuson akemeakrong alat anat kejapon abang aRechoaphan ke kachorovek nangji athe do.

Pini arni Karbi Recho hor kese akrong

alat anatthu kejapon ahut alangli rat atum

ta alangli long charlidun si hor kese rinti

nangji athe do; pima rat det pu lote Recho

kethe kejapon akeme akrong alat anatthu

si kengkam chejordun nangji.

Pini arni Karbi Recho kethe Akehai le

hor han kapareredet asonthot penang an

aKarbi atum ta hor han kaparerepin atum

dojai lo; alanglitum ke Karbi Recho

kejapon atovar kedun atum lo; lapuson-

son atum aphan ke kachovek nangji athe

do; lapusonthot si non kese tong

thekthelang aKarbi atum ta hor han

sedunrok thek asonte alanglitum aphan ta

khei amen pen lapen hamphang amen pen

kchoro longji athe dopo.

Karbi Recho, alangli rat atum aphan

alangli kam pen hor han kaparere akrong

alat anatthu kedamlin apot suri suri

akardom pen aman apeng pethe lo.

Page 13: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201613

Akathe-ang along ke aisovet achujeng seta aharchi do.

HEM RIT: VOTI ATHARAI

Monit atum hem rit do nangji pu ke Arnamaning kehang akam lo, lasi Arnam hakecheng ako pen ta pinso lapen arloso

kethip ketheng-i, kapachor kaparup-i lapenkapaboche kapsonse-i. Arnam monit atumkaboche kasonse along kechan kejar ahirjume tapidun lo (Kecheng 1:28). “Kechan kejar” pu loteasomar kechan kejar aphan det le kepudam chotkali, akhi adat nang ke-ong lapen kamatha thekangthin nang kedo pen akeme akechok nangkebat aphan ta pudam.

Monit, hem rit along ajat le man nangji setapenanso atum aling lo, pima penanso atum helohem rit atiri. Penanso atum jongsi merapsen pulote hem rit abor akan long-i, bonta penanso atumle hingnorapdak pu lote hem rit abor akan vir-i.

Hem rit jongsi “Hem rit binong” man nangji,thir nangji lapen chingthur nangji lepute penansoatum – atheke ahem aripi lapen ahem aripo atumme-o-o nangji lapen alanglitum bang hini atumangbong keme chemelap nangji; lapuson ahemarit lo pu lote hem rit ke mevek lo, thirvek lo lapenchingthurvek lo, tebonseta lapuson kali lepute hemrit ke nang cheplang parlinrongpo.

Non akai pini arni penang an ahem arit kehem rit angbong jo parni kachebohong kachingchekpen chenglok, kachechok kachetheng, kachetikachevar, hem rit kevir lapuson-son do; la kopiapot ma? Lake thangnat apot ta kali, penansoatum angbong kemerap thekthe apot lo.

Penanso atum kemerap thekthedet titi ke kopiapot ma? Alanglitum aphrang pen aning kachedokkachehang pen le kache-en kachedo kali ma?Kalang ke kalang lo, tebonseta alanglitum aning

kachedok kachehang malomsovet, aphi an kealanglitum aning angthin kachetonte nang dokoksi kamatha akrong prekjam, lapuson penalanglitum angbong merap thekthedet si cheplangaling cheplang lapuson.

Hem rit along penanso atum ke voti ason.Labangso avoti rim peme bi peme nangji. Votialong pen vo aso vang nangji lepute avotar tarpeme nangji, char-um long peme nangji, arve lilongledet nangji, chikli phophedet nangji; lapusonkali lepute modet si aso vang thekthedetpo.

Hem rit along penanso atum ke voti ason,sirimrak. Labangso avoti rim peme bi peme nangji,lapupe lepute avoti nang phukdak si atharaimandetpo lapen a-et an ta nahokdetpo.

Hem rit along penanso atum ke voti ason pinakapot, penanso atum matha peme-o nangji.Labangso avoti modet na, phukdak na, inghangdakna pu kaike ta kachereju do nangji; labangsokachereju kedo nangji ke penanso atum akam lo.

“Hormu hortar ke kacheton pen si kachardeng,bonta monit ke kachetonte pen si kachardeng”,labangso alam penanso atum mathadam nangjilapen chinidam nangji. Monit ke kachetonte pensi kachardeng pinak apot, ne ne chor penchetontedet-dat ra mo ke chardengdet na pu kaiketa kamathadam do nangji. Hem rit angbongpenanso atum ke Voti ason pinak sirimrak apot,alanglitum angbong kachetonte do ra chardeng lotechardengrai si hem rit phukdakpo.

Ingchin nokbeng ke ingtangrak seta abengachet pangrum-et pen industry along jokdamrutlote pangjir-et me lapen pangpangklengthu me,

Page 14: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201614

Akangting angbong ke ajat ason seta aharchi ave.

bonta Voti ke ephong le nang phukdak loteaphi ke padumthu un-e; kacheti kachevarapenanso atum ta lapusonthot lo.

kesok kacherapdun pen apiso abanglapu-an lang kepon akardikpi ta arjangtangason si chethek-long. Pinso abang akemepen arloso aphan lapuson si aningpangsam.

Lapuson si arloso abang ta kanghonlapen aning keme chepeklang si aningkeme pen achor aphan an kecho ahut arikacharsam lang dungdun; lapuson sikemerapsen apenanso atum angbongkachinghon lapen ning kachingsamchepeklang seroi.

Ladak ilitum pinso arlo aphan takachematha thek apinso arlo aphanthekdamlong lo – lake:

Achor aphan kachechini a-arlosolapen

Achor aphan kachechini apinso.

Kethirthip ahem arit

Arloso abang pinso aphan kachinidetpen kedo lapen pinso abang arloso aphankachininet pen kedo, lapuson ahem arit kekanghon do, ning kangsam do lapencheturphunphe, thirthip pen do thek.

Kethirthipthe ahem arit

Arloso abang pinso aphanchinidamde lapen pinso abang ta arlosoaphan chinidamde, lapuson ahem arit ke

Hem rit angbong penanso atum Votiatharai ason manmedet nangji. Alanglitumangbong kachechini seroi do nangji. Baduahem arit tame penanso atum kachechiniseroi kedo ahem ke Voti atharai manme.Ladak bisar alam ben ason langdamsinang: Edon ahem inut a-arloso akam.Alangli penan nahok-hok kedam keju kekarengmesen kali, kelak keleng pho pualangli chini. Lason kachinidam penalangli, alangli chor hem nang kele ahutaning arong pen deng si kardom chepi.Apenan abang lapuson nang kethek-longpen alangli lapu-an akelak seta menmenkelak medet an; lake arloso kamatha thekakam apot lo, arloso abang apenan aphankachinidet apot lo. Arloso akamatha kemepen apenan aphan menmen kelak kelengpemedet un, lapu an ajakong do. (Lake isiangdeng lo).

Hini angdeng ta ilitum bisar alam benason endam melang. Edon ahem arlosoha langhe lang kesokdam ahut apenanabang ta dun si apiso aphan “Nang kenang duk do-oji, ne ta nang cherapdunpo”pu si alangli kepu. Apenan abang lapusonalam keme alam ethe kepu pen lapen lang

Page 15: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201615

Vek-vek vok-vok alam kabochedet abang ke vek-vek vok-vok alam ningje longle te aning ingsamse.

kanghon ave, ning kangsam ave lapenpejo pen cheturphun ta man.

Kachechini seroi

Hem rit angbong ke penanso atumkachechini seroi do nangji, pinso inutkachini kedovong, kalite arloso inutkachini kedovong lapu le kechokji kali. Inutle kachini kedovong chot lepute lake apunchok-limle; lapuson pu lote inut abang lechini seta anut kaprek abang kachinidamkave pen ajok hem rit kadikdaksei kedovekpo.

Kachechini seroi pu athe

“Kachechini seroi” pu alam athe kebang hini angbong kachematha thek,kachepangden thek, kopuson sikachinghon thekji ma, kopuson sikachingjinso thekji ma, kopuson sikacherap thekji ma, kopuson si kachetothekji ma, kopuson si kachedia thekji malaheihei aning le penanso angbong pu puchepi seroi thek lote la helo kachechiniseroi.

Kacheturphun ahem arit

Penanso atum kachechini seroi kedonangji aphan pinso arlo abangphutin takamatha thek dorep nangji. Kamatha thekangthin helo kachechini seroi thek atiri.Penanso angbong kamatha thek angthinle thap-rep thekthe lepute kachechini seroike do un-e lo, lapen lapuson ahem arit kecheturphun.

Pini arni kacheturphun ahem arit do-o;la kopi apot ma? Lake thangnat apot takali, mo pen keputang alam apot angse lo.

Keruidam lemdet ason puthotpudamthu nangkok lo, penanso ke Voti

ason, sirimrak. Voti le phukdak lotekapacherapthunodak ason si penanso tacheturphun lote aphi ke kachetongthujiakesung do lapen kachekaktang atum kekachelangthu thekthe atum si ke-ong.

Penanso atum, kacheturphun atum,kacheti kachevar atum, kopi apot silapuson kachekak-i ma? Lake alanglitumangbong kachechini seroi kave penkachetonte apot lo; lake pinso abang penapot tahai, kalite arloso abang pen apottahai, kalite bang sar kapalamthedamason si “Aphu ta phu, anokso ta anokso”pu apot tahai; ajat pen apot punon lapenbadu pen apot punon, cheturlongphun lola anvet lo.

Kachepachor kacheparup athe

Kopi athe si monit kachepachorkacheparup ma? Kabocheji aphan ma,kalite kacheturphunji aphan ma?“Kacheturphunji aphan kali, kabochejiaphan” pu si kadokave ta pupedetji,tebonseta nang kacheplangdet kekacheturphun pinak. Hem rit ke lapukalidet nangji. “Kacheturphun” si kemevaret, kechok varet lepute ili ke phodundelo, jonghe le chethidun seta longdunde lo,ha bang-bang epar-par akethek akerelapen akeplang akephi atum si cherai-etpo, kali ma? Kacheturphun akam kekemesak kali, amo kevangsak kali, lasoapot si elong nang kele chot; lasi baduapenanso atum ta matha peme nangji,badu apenanso atum ta kacheturphunjokphlotji aphan penanso angbongkachechini seroi do nangji. Kachechiniseoi helo penanso kemerap lapenkethirrap atiri.

Page 16: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201616

Lam kanglit lam kangther kaningje aning kehangdet abang ke lam kanglit lam kangther ningje longte te aning ingsamse.

1917 aningkan Portugal adet Fatimapu adim Jisu apei Meri Kangthir, Francis,Jacinta lapen Lucia, la bang 3 a-osomaratum aphan cheklang. Halabangso ahuthalaheihei a-osomar atum arta lapusonhelo:

Lucia: Ningkan 10 Francis: Ningkan 9 lapen Jacinta: Ningkan 7.

Francis lapen Lucia atum ke musosoapok lo, bonta Jacinta abang ke adonkaprek a-oso. La bang 3 a-osomar atumke meresak kevi a-osomar atum.

Athak kapeklangtang ateng 1917 aningkan Meri Kangthir Francis, Jacinta lapenLucia atum aphan ningkan isivet angbong phong 6 an cheklang lapen kacheklangaphongtin ta niphai 13 arni-ni si kacheklang. Alangli hala bang 3 a-osomar atum aphanhalabangso aningkan Aru achiklo pen si ha Phre achiklo an ta cheklangbom. Alanglihalaheihei a-osomar atum aphan kacheklang arni lapuson helo:

Aru niphai 13 (Bhomkuru arni: Sunday): May Vosik niphai 13 (Thelang arni: Wednesday): June Jakhong niphai 13 (Bhomta arni: Friday): July Paipai niphai 13 (Urmi arni: Monday): August Chiti niphai 13 (Theman arni: Thursday) :September Phre niphai 13 (Bhomti arni: Saturday): October

Meri kacheklang long hala bang kethom a-osomar atum angbong Francis lapenjacinta, la bang hini atum aphan ke bihek ako pen Arnam hangpon-et lo (1919, 1920)bonta Lucia abang ke the long ding long si Nisami si kemandun; alangli 2005 aningkansi arong kachevoi.

Meri Kangthir Fatima along Francis, jacinta lapen Lucia atum aphan kacheklangkamanghumeme angthek lapen akam ason ason do, non ladak ke kadokave lam phroke tokpet un-edet lo, athepi ethe theni an si tok chot lo.

Moning 2017 aningkan Aru niphai 13 arni ke Meri, Fatima along Francis, Jacinta lapenLucia atum aphan kacheklang arni pen ningkan 100 kechok arni lapen aningkan lo.

FATIMA ALONG MERI(Francis, Jacinta lapen Lucia)

Page 17: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201617

Kachomosoidet abang ke bang aphan chomosoi longle te aning ingsamse.

SAR SAMSING KROAkai alammo la aber lang-iktha

SAR SAMSING KRO pini arni Diphu ParishHead Catechist. Pini arni Diphu parish Headcatechist akai alammo lapuson:

Sar Samsing Kro amahang kethek adimUmtili. Umtili ke pini arni Hamren “Hithiban” pu adimhelo. 1961 aningkan Phaikuni achiklo niphai 6 arni sialangli mahang kethek. Alangli pi alangli po atum amenlapuson: Sar Joising Kro lapen Sangpi Meri Hansepi.Alangli mahang kethek ahut alanglitum Baptist amondolialong si kedo. 1961 aningkan pen 1990 aningkan an laningkan 30 angbong alanglitum kedo cheterekvoi asonsi kedo. Alanglitum kacheterekvoi pen kedo longtangadim laheihei helo:

1. Umtili (non ke Hamren pu lo)2. Dongka3. Ampukhuri (Dokmoka adung)4. Narlong Ati (Dokmoka adung)5. Upper Dokmoka (aphrangsi aphong)6. Therebasa7. Upper Dokmoka (batai hini aphong)8. Doldoli9. Disobai10. Hatipura, lapen11. Diphu (Diphu ke pini arni alanglitum kedo

adim do.)

Sar Samsing Kro 1967 aningkan alangli artaningkan 7 kele ahut pen si alangli lo kacharli kedunlapen 1972 aningkan Class II an angdeng kachepe-undun pen si alangli kacharli akam ington. AlangliAssamese Medium si kacharli.

Sar Samsing Kro lo kacharlibom aningkan angbongsi alanglitum Katholik kedun. Alanglitum Doldoli kedo

ahut 1972 aningkan si alanglitum Katholikkedun. Alanglitum aphan Baptisma kepiabang Kr. John Mariae. Alanglitum Diphuparish angkang angbong kedo ahutKatholik dundet pen aphi mo aphrangkapeklangtang alam ason si alanglitumkedo kacheterek pen ha Disobai lapenHatipura pu adim dodamlang. Pini arnialanglitum ladak Diphu nang kedo keHatipura pu adim pen si kevang.

1972 aningkan alangli lo kacharli

Class II angdeng an undet aphi 1975aningkan an, ningkan 4 angbong alanglichilong vilang. Halabangso aphi 1976 pen1978 aningkan an la ningkan 3 angbongalangli ingnar ta vilang. Kepu si ingnar kevipujong, alangli ingnar kenep akam sikeklem.

Sar Samsing Kro ningkan 3 an ingnarvidet aphi 1979 aningkan pen alangliCatechist training kedun pangcheng lo;halabangso ahut alangli arta ningkan 19an lo. Alangli angthun phlutphlepin penaningkanvang ta Catechist training dun si

Page 18: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201618

Monit pirthe kehondun ke aphrang si pangno nangji lapen aphi chelangponbom pen si chechini nangji.

Baibel alam, Arnam alam, dhorom alamchepethekdun lo.

Alangli parisomirmir ako ningkan 5 an –atheke 1979 pen 1983 aningkan an Catechisttraining dunbom dunbom pen dhorom anatthukethek kere lapen kachini ta nang batbom lolapen alangli arta ta nang batbom si pariso ingtanglo. Alangli kapariso kangtang alangli artaningkan 24 nang kele ahut an ke alangli achorarup cheri lo lapen hem rit kachobochekachosonse akam pangcheng lo; alangli choramen Sangpi Rani Inglengpi; lake alanglitum1976 aningkan pen 1989 aningkan angbongalam Bokolia Hatipura kedo ahut lo. 1990aningkan pen ke alanglitum Diphu si nangcheterek lo lapen ladak si nang do lo.

Sar Samsing Kro, aphrang alangli riso akopen si alangli dhorom alam kacharli peme lapena-ot adur, aning angthin, alam aki lapen akamajam an ta kemesen abang apot alangli Catechistakam keklem a-ot kedo abang pu Diphu aParishPriest Kr. Zacharias Mundakathara thek-long siSar Samsing Kro aphan 1991 aningkan Chitiachiklo niphai 1 arni pen Diphu Parish HeadCatechist arpu pek lo lapen alangliphan ningkan3 an kacheden-i aphan pu akam arpu kepek penpeklemdet aphi alangli inut Catechist akamkeklem a-ot do binong pu thek-long si 1994aningkan pen ke alangliphan kethirthip Cathechistarpu pek si pethir lo; labangso arpu kepekkapethir abang Diphu aParish Priest Kr. JohnMariae. Sar Samsing Kro mirarak ako alanglideng kacheklem pen Diphu Parish kaparlo adangan kahelo lapen katebok adim atok ano ajo anta damtup lapen along ke-ong le kali seta elonglongni adim ke alangli ahir ingtangjit ingtangjit ankether kehap phodam nang.

Sar Samsing Kro, alangli Catechist akamkeklembom angbong, alangli Little Flower

Training Centre (LFTC) along ta kethan kemumakam klem. Alangli LFTC along 1997 pen pinian ta labangso adim kethan odunde. AlangliLFTC along kethandun lok ningkan 20 dambomlo lapen Parish Head Catechist akam keklemke ningkan 25 ingthang peme lo.

Aphrang arni chilong kevi abang pini arnike monit aphan – atheke Khrist arat aphan si vilo lapen ingnar kenep abang monit aphan nep siKrhsit arat peman lo.

Sar Samsing Kro, alangli, a-ot chepedojotpen si Arnam akam, dhorm akam, mondoli akamkeklem apot alangliphan alangli kar-i ateng kali,bonta alangli kenangji ateng Arnam alangliphanhirjume ake-ong pidun si pini arni alangli hemalangli rit hemme ritme man lo lapen isi archokathak kebat amelur cheplang lo. Alangli somarbang kethom do: so-arlo bang hini, sopinso inut.So-arlo atum amen ke Leena lapen Regina,lapen sopinso abang amen ke Augustine. So-arlo bang hini atum ke Nisami manpi-et lo lapensopinso abang ke lo kethan abang manpi lo.Lapuson si alangli somar inutnat ta kaningjoinoabang avedet lo, alangli somar kedo-an taabangphutin ta kaningjoime si ilitum thek-long.

Arnam akanghon manghu meme. Ahut isidim klong kave pen elong malomso kedo nangabang pini arni kedo kethir longthip, inut pirtheakethek kere kekomhek abang man peng kedoakam kethe – atheke Arnam akam keklem longlapen man peng kelong lake manghu memebinong. Sar Samsing Kro lapuson apun achakkelong ke alangli:

Kachepebihek pen kedo apot lo, lapen Aning kekengset pen kedo apot lo; pima

Arnam ke kachepebi abang aphan sikepethe lapen aning kekengset abang aphansi kangvai (Baibel 1 Samuel 16:7).

Page 19: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201619

Sar Samsing Kro pini arni Diphu parishHead Catechist, alangli, Arnam angnochepebihek pen lapen aning kengset pen kedothek pen ajok pini arni Arnam angno lapenmonit angno man peng kelong meme athengcheplang thek si pini arni rat pharo rat suri taalangliphan aman apeng kepi long apot Arnam

aphan choro lo lapen ning chingduk lo lapenSar Samsing Kro Akehai aphan ta lapusonthotsi aman apeng kepi pen kardom chepi lo.alangli kai atheke – Sar Samsing Kro akaiangbong kenangji ahirjume an kapadureredetjiaphan Arnam alangliphan phan pharo phan suriahirjume pepinang!

Kereset abang ke ephong kepho-ibat ason aphan chere thek, bonta kajok-lu abang ke pho-i-ong aning dokthu-ong.

Neli sangpi Jacinta Kropi. Neli po amenRamsing Kro, neli Pei amen Sangpi Basapi

Ingtipi, neli mahang kethek adim Angjok RongbongRongphar Arong, Dokmoka Parish, neli mahangkethek arni 3.10.1991.

Neli neli mahang kethek arni pen non an3.10.1991 – 3.10.2016 –neli arta ningkan 25 plengpeme lo. Arnam neliphan neli kai neli peding sineli kai arupmumang chethekdunlong lo. Arnamlapu-an neli kanghon apot neli ning arong lapenneli alangliphan atheke Arnam aphan phan pharosose phan suri sose an aning kangsam pen chorolo lapen ning chingduk lo.

neli the long lo ding long lo lapen pini arni neli, nelihem do lo neli rit do lo. Neli pi neli po atum neliphanneli kapethe neli kapeding lapen neli hem dopinneli rit dopin an neli kelang neli kelu apot nelialanglitum aphan – atheke neli pi neli po atumaphan ta phan pharo sose phan suri sose an aningkangsam pen choro lo lapen ning chingduk lo.

Neli, Arnam akanghon kelong pen neli lakedamtang ningkan 25 angbong pirthe kehondunahut neliphan neli kemerap lapen neli kanghonhember hemthak, don rap lapen jirpi jirpo atumdo, neli alanglitum aphan ta choro lo lapen ningchingduk lo.

Samphri Atur alamsai kapeklang aSong asorJalinsarpo, Klengsarpo Chapbang lapen Chapbangklendun atum ta neli kai arupmumang alammo nelikedeng pen neli kapeklangpipon apot neli alanglitumaphan ta choro lo lapen ning chingduk lo.

Non aphrang kevangji ajo arni angbong Arnamneliphan neli kai neli pedingji lapen neli kai nelipemeji pu si neli ning chethe lo. Ladak nelikesungdamtang bang pharo bang suri atum taalanglitum neliphan akeme kechok apot phan pharophan suri sose an Arnam ahirjume pelongnang pusi neli Arnam along ahirjume hangpi lo.

Neli pi neli po atum ta neliphan kanghon penneli ora neli lana lapen neli pethe neli peding si

NING ARONG LAPEN NING KACHINGDUKSangpi Jacinta Kropi, Phongbirik

Page 20: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201620

Kethan kemum lapen kapere kapheleng ke monit aphan karso akam lo

MONIT angbong angdeng hini do: Lake

Pinso angdeng lapen Arloso angdeng.

(Ladak ke “Arloso angdeng” alamjir si kapeklang)

Monit, pinso arlo pu seta, apun achak lechokdampetpe pu seta penang an ason ke apun achakchokdam nangji. Inut a-arloso, apun achak kechok a-arloso kemanji aphan kachepedo nangji atheng laheiheihelo:

Apenan aphan aman apeng chepi thek nangji. Asomar aphan aron ateng pen lang thek nangji. Anipi hupo atum aphan chinghon thek nangji. Don rap, jirpi jirpo, hember hemthak, rongber

rongthak, alohi malohi atum aphan lame thek nangji. Boche sonse pangcho thek nangji. Arnam aphan matha thek nangji.

La krong throk along jongsi akrongtin ta pachetonthekpet lapen pacheton unpet pu lote lapuson abangke APUN KECHOK A-ARLOSO lo. Lapuson a-arlosoke ador keso “Lang amukuta an sose” (Sarlamthe31:10). “Pirthe athak keme kechok a-arloso dopik, bontanephan det ke keme kechok nang si litdong le litdong”pu si apenan kepu (Sarlamthe 31:29) Lapuson a-arlosoaphan ke “Apun kechok apei” pu si asomar atum taalangliphan kepu (Sarlamthe 31:28).

1. Apenan aphan: Apenan aphan kachematha thek,apenan aphan kachinghon thek, apenan aphan amanapeng kachepi thek a-arloso ke apun achak kechok a-arloso binong. Lapuson a-arloso pen kachepachor longapinso ke abaha keme abang lo. Alangli bor kan sikelong lo. Lapuson a-arloso ke apenan aphan amahangpeklar lapen kaike ta aning pa-arong. “Apun kechok a-arloso” pu alangli penan alangliphan pu long.

2. Asomar aphan: Asomar aphan kachinghon thek,kachelana kache-ora thek, kepethek kapere lapen anemke-en thek a-arloso ke apun achak kechok a-arlosobinong. Lapuson a-arloso aphan kapapei long a-osomarke abaha keme a-osomar lo. Laheihei a-osomar atum

ke bor kan si kelong lo. “Apun kechok apei”pu alangli somar atum alangliphan pu long.

3. Anipi hupo atum aphan: Anipi hupoatum aphan aman apeng kachepi thek,kachinghon thek lapen kelang kelu thek a-arloso ke apun kechok a-arloso binong.Lapuson a-arloso aphan kapamunpi longaNipi hupo atum ke abaha keme aNipi Hupoatum lo. Lapuson a-arloso, alangli Nipi hupoatum aphan aning pa-arong lapen aningpangsam. “Apun achak kechok amunpi” pualangli Nipi Hupo atum alangliphan pu long.

4. Bang atum aphan: Hember hemthak,don rap, jirpi jirpo, alohi malohi atum aphankachini lapen kamatha thek a-arloso ke apunkechok a-arloso lo. Labangso anongmethangme pen alangli hem arahi the-i lapenadak atur do-i. “Keme kechok kachini lapenkethekser a-arloso” pu bang atumalangliphan choro long.

5. Boche sonse kapangcho: Bochesonse kapangcho thek, akhi adat kabirti thek,keklem kedam kachepaselet-le, hormu hortarkerim kebi alon kepi thek, hem rit kapeklarthek, hem isi asangho atum pen chenglokbang atum an pen ta alamsam lamdokkachepedo thek, ningding ningjon pen kedothek lapuson a-arloso ke apun achak kechoka-arloso lo. Lapuson abang aphan “Apunkechok a-arloso” pu bang atum pu long.

6. Arnam arni kamatha: Arnam arniaphan kamatha thek, Arnam arni aphankaphere thek lapen Arnam arni aphan amanapeng kepi thek a-arloso ke apun kechok a-arloso lo. Lapuson a-arloso aphan ke Arnamta aning ingsam lapen ahirjume pi. Lapusona-arloso ke alangli long anchot kali, alanglihem alangli rit along ta Arnam ahirjume siplengchen.

ARLOSO

Page 21: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201621

Noke nopak ta reset seta thu-i than-i-e te amo vang-i-e, ingchin aplak chot; lason si kethkser kereset amonit taakam le ave te monit kejoi chot..

ITA(Kapahancha atomo, N.Teron)

- Aphrang angthun pen -

CHAPTER 8: NINGKAN KIMI - 2017

Ningkan kimi nang le lo. Atur, Diphu ahithidam si Ningkan kimi ahim namdam lo.

Alangli Roy akulat along cake keborkachonghongbom ahut Bipan anung pen Aturaphang ardep-hop lo. Atur chetevar lo, “o…ne-ik bo. Ningkan kimi akardom ho” pu alanglipu si kardom chepi lo.

“O kardom, Ei ko tangka do ma? Dotenepi chom tha” pu si a-ik Bipan choningri lo.

Atur pant ajep pen sika 1000 en si a-ikaphan pi lo. “La an chot lo, ne long ave lo”.

Bipan pu lo, “Chok lo, la anta do-o lo.Thank you dei” pu kepu pen alangli motor bikeardon si inut a-okarjang pen damjui lo.

Atur aning arlo matha lo, ‘hor kejunji aphananchot lo. Halaso a-arloso ke ne tipi simanpobon. Koson si kapangrengthek po ne?Kangri kangkrang abang aphan ta ningkedokdok atum do bon la ho?’ pu alanglimathajoi lo.

Atur ningkan kimi aphan kapanong ahimnamdet aphi, ason ason anong-e heihei tanampon lo. Lapu laben pen Diphu ahithialong ghonta 3 an damjui si anarlo porphai 1an plengdet lo.

Atur Bus khangdun si chethap lo. Alanglikedambom ahut risomar okarjang atum motorbike lapen scooty heihei kevek katangnakthekdunlong lo. Risomar atum okarjangarthangpon si kevekpon kapeprap thektik

thektik kali. Bike aphi kachethapduna-okarjang atum ape adepangjarponphoiphai anpin. Ajahakatum ke kehang kasarlang pen sikevek. Atur a-ik ta ‘pini ke aning arongchepipik po’ pu si mathadun lo.Aningkanvang ta, ningkan kimi arnibike kevek katangnak ajoinekachingkoi kacharbu dover, lapen kethiatum thi, areng ahu keso atum so.‘Pining ta newspaper along birta klanglepo’, pu Atur mathadun lo.

Atur ajep pen mobile en si Binongaphan phone lo lo.

“Hello Binong, ne vangbom lo jo.Ladak Buddhist Temple an lo. Cakelapen gift heihei ta van lo. Konat lo nekevang nang po? Hem along ma kalitelangroi along lo? Atur aning karong penpu lo.

“Manja Civil Hospital along levangnon. Ne dak si do” pu si Binongthakdun lo.

Atur laso alam karjulong pen aphuthehamhamdet lo lapen manghu si pulo, “Ei……. Kopi apot lo, hospital lekeledamrok ke! Nang keso ma?”

“Ne le keso kali. Vangle vangnon chinipo. Jo ne doctor pen chingkibom. Ladakle vangnon dei” pu si Binong pu lo.

Page 22: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201622

Monit, abang pen abang ke jakong kelong pen chepebidet, bonta abang pen abang ke jakong long lote chetarpodet.

“Kopi kacheplangdet lo ma laho” pu siAtur matha chepesung. Alangli Manja ledamlo. Cake lapen gift heihei arbak pon si hospitallutchok lo. Hadak alangli, Binong pahongathak kebekong thek long lo. Atur arjaplun simanghulun lo.

“Atur, I am fine. Ne le keso kali. Bang atumbike pen accident. Inut arisomar lapenokarjang ne mek angden Longnit atovar kesuialong tongrut-rut lo. Doctor kepu vi nangji pusi ne vi kachepi”, Binong pu lo.

Atur hadak adung kedo anurse aphan asekethe pen pu lo, “La vi kapangsip akampesangnon. Kopi athe si laso amonit avi ke-en nangpo. Ne vi nang chepipo. La kesarmar, apiso aso do lapen anpar ta avi me-o-e”, pu Atur lam kaningje patardunthap lo.

Atur ajirpo amahang langding si ingcheklo, “Thut ko! Ne ke phereduk lo. Nang si penepena phodunlok ma pu lo. Jo.. cake ta ar-om-o amat lang”.

Atur puthu lo, “Komat atum si kachingkoilo ko?”

“The, komat atum lo ne!”, Binong thak lo.

“Kachingkoi ahir dosak ma?”

Binong thakdun lo, “Ahir dosak lo!”

“Konat lo ente latum ke?” pu Atur arjupatertok lo.

Lason kachingkibom ahut Manai taalanglitum angno vang lo. Manai lapen Binongatum amahang chelangphrong seta lamningjeje. Atur ke soibok si ason ason alamManai aphan thanbom lo. Ehut Atur ta dojoisi Manai lapen Binong aphan kelangpanglarbom lo, atheke latum lam chingkike.Banghini ta angho angtur che-opthithap lasi

alanglitum ‘kachebohongbon’ pu si Aturmathadun lo.

“Ningkan kimi arni ke chebohongapot kali, aningkan kangthim tachebohonglotpo. Kopi athe si nangtumchingkikedet lo, nangtum banghini taphoset na dei”, pu si Atur alanglitumaphan pu lo.

Avi kachepi akam tang lo, lasi Aturpu lo, “Da hala kachingkoi atum aphanlangdam nang.”

Latum bang kethom dambom lo.Atur si kedam kapaphrang, Manai penBinong ke aphi aphi si kedun.Kachingkoi atum aphan kebi angdengle lo. Hadak inut anurse abang halakachingkoi mahang angden arjapthipsi Atur kachingkoi amahangchecharchedet lo. Nurse ke kakotalong kolom pen ason ason ketok. Aturkachingkoi akengtir anat lang lo. A-ikBipan apant lapen akeng-op chinglitjottheklong lo. Ari along kachekokdongaghori ta Atur apo kepi aghori penkachinglit do. Atur aning thethe-bibi lo.A-ok soluk, a-ok chehijirphrat si arengangmi thurphrok lo. Nurse hadak pencheterek lo. Atur halaso kebekongamonit a-arje theklong peme lo. Aturkarbakbom aningkan kimi ahim lapennong-e heihei ari pen cement aklongathak klo lo. Binong lapen Manai, Aturaphan anung pen hinjoi lo. Kachingkoiabang anut kaprek kalilo, a-ik Bipanpinak lo. Alangli kachingkoichingkoibop lo.

–angthun dolang mo nangklang.

Page 23: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201623

Page 24: Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE … · ‘Keduk kelak atum aphan lamepon nangji’ pu ke alangli Pope arpu kedeng ahut pen kamathathip alam lo, ... Pak atum ta inghan le

Samphri Atur - NINGKAN - 24 APHAI - 8 PHRE (OCTOBER) 201624