97 ALLEGORIZE QILEDAM SACR^E SCRIPTURE. 98

ignorant. Et sunt qui se dicani dona accepisse prsece- A piscenliam reprimunt vigiliae et compunctio cordis

deniibus meritis, non pro gratia largienlis. Item qui- fornicationem exstinguit contritio cordis, et corporis

dainsuniqiii quod non Iiabenl se liabere per tamo- afl)ictio,etoratioassidua,vel laborisexercitium,H4rein exisiimant. liern t]uidam sunt qui, conteinnendo meius gehennae , et amor cosleslis palriae; iiiYidiam

ulios, se aliquid h-abere singulariler pulani. Perni- superat amor dileciionis fraternse. El quia coe .esie

ciosinr autem est elaiio de singularilate jnctaniiae regnum non acci|iiunt nisi Concordes, abjicere invi-

veniens. diam convenit et diligere frairem.

i(18. Ultima superbia, trimodam habel difteren- 170. Iram temperal paiientia, et ratio sequanimiia-

tiain : primum namque genus superbise est eoruin lis. Avaritiarn subjugat eleemosyna, el spes anern*

qui per transgressionem culpae contemplui lia- retributionis. Tristitiam subjugant fraterna alloquia,

bent divina prscepta ;secundum genus eoruin qui el coiisolatioScripiurarum.Arrogaiiiiamcalcalmetus,

ex observatione altolluntur inandalorum , et ela- no vana gloria delinitum animum a virlulibus cunctis

lione virtutum; tertium genus est eorum qui per excludat, el per jactantiam perdat semeiipsum, et

contumaciam mentis subdi dedignanlur seniorumpereat. Jam superbiam deprimit exeniplum Immili-

imperiis. tatis Clirisli, alque diabolic* metus ruinae. Qui dum

169. Quse quidem vilia, divinitus divina adjuvante vult esse quod non erat, et ipsum quod erat perJidit,

gratia, e conirario curantur virlulibus. Gulx concu- et Tarlari inferna pronieruit.

470. Nonnulli omittunt verba, qui dum vult... in- B Nam hocetiam nomine vocantur Differentia) rorutn.

ferna promeruil, et post melus mince illico subjun- AREV.guitl : Expliciuiil Differentia: spiriluules beali Jsidori.

SANGTI ISIDORI115

I1ISPALENSIS EPISCOPI

AIIEGORII OUIDAM SACR1 SCRIPTURE

DOMINO SANCTO AC RETVEBENDTSSIMO FRATHI OROSIO IS1DOHUS.

1. Qiucdam notissima nomina legis evanydiorumqtie, qua: sub allegoria imaginaric obteguntur, et tnterprcta*

ttonert/i<;Kn cgcnl, breviter deflorata conlraxi celeriler, ul ptuna alque aperla tectoribus redderem. Qua: , quia

inexplicata sunt, imnolata brevis matcriola dicendi coegit, et nee libelli modum permisit e/ficere, nee plenisiime

figurarum mystcria explicare. Erat quidem sensus ita, ut ex dictis qua; posita sunt et praseedenlia et subsequen-

t:<i inlelliyantur.

2. Hose itaque cognitiont luce tractanaa atquc probanda offerimus, ul quod in raiione verborum ac sensuum in-

erudite dependel, emcndandtim bollicite cures. Ego enim, mild cliarissime, in hujus operis reprehensione excusabi-

lem meipium aslimo&o, (juio hcec non meo coiisetrnin arbilrio, serf luo commisi corrigenda judicio.

1. De Allegonarum opere disserui in Isidorianis ,G Caroli Borromnei apud Possevinum, lib. 11 Bibliolh.

cap. 00. Allegorias in sacram Scriplurant inler vete- select., cap. 40 : Carolus auUm Borrom&ui cardinalit

res explicuit eiiani Rabanus Maurus, inter recentio- vir smicdis, cum hujus Si/ra; usum cuperet faciliorem,

res llieronymus Lauretus, edita Silva Allegoriarum ac fructuii.siorem, staiuerat rerum quoe vocibus ullnjo-

satrx Scripture; de qua hoc exstat judicium sancti rids detiynabanlur, ac primo ponuntur, vocabulu yrif-

99 S. ISIDORI HISPALENSIS EPISCOPI 100

EX VETERI TESTAMENTO.

116 > Allam (Genes, i) (iguram Clirisli gestavil ;

iiam sicul ille sexia die formalus ad imaginem Dei, ita

sexia mundi selale Filius Dei carnis formam induil,

hoc esl, formam servi accepit, ul reformarei hoini-

iiem ad similitudinem Del.

4. Eva (/Mi/.) designat Ecclesiam factam permyste-

rium lavacri, quae H7 de latere in cruce morien-

tis Christ! fluxit, sicut Eva de costa hominis ilor-

mieniis.

5. Abel, uastor ovium (Genes, iv), Christ! lenuii ly-

ponere : quern Inherent fortasse pius aliquis et doclus

fuscipiet, Allegoriasqiie ipsas meliore ordine disponel,

ui reipublicce lilterariie in profimorum salutem corn-

model. Notae ad Allegorias sancti Isidori in Edilione

Grialiana anciorem habent Cyprianum Snarez, S.

J., cujus nomine a me profereniur. In eadem Malri-

lensi Eilitione rrgia el aliis erat : A omiiirt Ugunlur

legis ; oinisi cum Codice Veroneusi legunlur, utsi n-

svis planinr prucederet; quod abest eiiam a prima

Allegnriarum Edilione Ihiganoensi. Cselerum in al-

legoriis deinde expnncndis et illiistraudis diligenlia

Cypriani Suaiii annoiaioris elticiei, ne uberiores

annotation s nostric desiderentur. 1 aucas proindeini^rsi-rere est animus. AREV.

3. Adam figuram qeslavil Cltrisli. H*c allegoria est

Aposlolil Cor. xv.Sicenitn uil : FiictuseslprimtithomoAdam in animam viventem; noristimus Adam in spiri-

luinviviH*-antein. El quidem Genes, n legimus faclumesse piimum hominem in animam viventem, hoc

est, eflicaciler operanlem ,cui membra corporis

serviant, cujusque volunlali ac efflcacioe auscullent,ul expo;iil bealns Clnysoslnmus. Alque, ul scribil

Tlieodnretus, non vucavit set uiiduin Adam spirilunivivenlem , sed vivificamem. Oiimibus euim viiam

largitur. Talem aulem Deus lioiniuein creavit, quoper raiionem ac, inielligeniiam omnibus t^sset aniina-

libus praeslanlior , qua; inenlem hujusinodi non

habenl, ul luculeuler scribil beutus Auguslinus, xude Civil., c. 23. SUAR.

Ibid, lia sexia mundi a late. Perfeciio senario nu-mero coniprehendilur , prupierea Deus sex diebusmundum perfvcil, ul docet beaius Auguslinus, lib.

si de Civil. Dei, c. 30. Causa aulem cur extreino, id

esl, sexto die condiuts fuerii homo, ul scribil eiegan-ler Gregurius Nys., lib. i de Homine, cap. 2, luit:

Quoniam decebal, ul rcluti quoddam re/jni domicilium

fuluro regi Deus efficerel, el deinde hominem unimo

quidem immorluli , corpore vero morlali prceditum, in

tmuidum \nlTOducerct, ul tnirucuionim mundi iiorum

spectator, Iiorum dominus essel, et Deo quidem (mere-tur per diviniorem naturam; bonis vero, qua; in t. rra

tunt, per sensum uteretur $imilem et terrenum. Ladcmfere scribil Damascenus, lib. u, cap. 11. Secundumaulem Adam, id esl, Chrislum Dominum nostrumsexia ajiaie, quae a bealo Joanne liaptisia ad mundi

usque occasura et inierilum perlinel, nutuin esseail Kucherius in c. i Genes. Deinde, ul utquil beaius

Ilieronymus, in Amos c. 5, omnes labores el mole-siiac sepiimo numero eonquiesceiil, sicuti requievit1)< us die sepiimo ab oinni opere, quod palrarai, Gen.)i. Quae requies, et septimi diei sanciificalio, el be-nediciio posi opera sua valde bona

,ul notat Juui-

lius, desiguat quod el iios singuli posi opera bona,quic in imtiis Deus

operalur,ad requiem lendimus

Vilacceleslis, quw, quia sempilerna esl, merilo idem

dies te|jUmus vesperam habuisse non iradiiur. SUAH.4- Per oiysterium tavacri. liunc allegyriam docuil

A pum, qui est verus, et bonus pastor, sicul ipse dicit:

Ego sum pastor bonus, qui pono animam meant pro

ovibus meis, venlurus rector Odeliuni populorum.

6. Cain, fraier ejus (Ibid.), aetate major, qui eum-

dem Abel occidil in campo, prioreni significat popu-

luin qui inierfecit Chrislum in Calvariae loco.

7. Enoch, filiusCain (Ibid.), in cujus nomine paler

condidit civitatem, signilicat impios in lute lanlum

vita esse lundatos.

eliam, ef illnsirem fecit Apostolus; nam cum. Genes.

n, scriptum sit : Immisit ergo Dominus Deus soporemin Adam, cumque obdonnisset, tulil unam de cotlis ejus,et replevil camera pro en. El (tdificavil Dominus Deuscostam quamtulerat de Adam, inmtilierem, elc. : sacra-

mentiim hoc magnum esse in Cbristo el Eeclesia scri-

y psil Ephes. v. Nam, ul micclaro ail Prosper in lib. deProiuissiiinibus el prxdictionibus Oei : line est magnum sacramentum , quod promissum speravit Adam,et fuiurum prceuidit (ormandam scilicet Ecclesinm exlatere Chrisli in cruce pendentis. Unde Tlieopbylaclusenarrans verba ilia beali Joannis, cap. xix : Ad Je-

sutn dutem cum venissent, ul riderunt eum mortuum,non freijerunt ejus crura; se.d units mitilum lancta cjnstalus aperuit, el conlinuo exivit sanguis et aqua, .sic

ail: Aon titnpttcitet lia csunt, sedquia Eeclesia perhaec duo et fit

el consisiit. Nam per aquam quidem gene-ramur, per sanguineni aulem el corpus pascimur. Dequo uberiiis scribil beaius Auguslinus xii com. Fans-liini MaiiicbaRuiu. SUAR.

5. Aitcl, pasior ovium. In hac allegoria plenior esl

lectio in ins. qnam in impress, lib., nam ciialur le-

siimoniuin beali Joan.,c. x, quod valde ad rem facit.

Fuisse autem paslorem Abel dedaral iv cap. Gen.,qui primus morutliiim omnium fuilclarus virginilale,

mariyrii) el sacerdolio, quibus ornamenlis DoininumC expressit, auctore bealo Augustino in l.b. de Mira-

bilib. sacrae Script., qui venturus rector fidelium po-pulorum prupterea dicilur , quod tandem fulunis

pastor sil uiiius ovilis, id esl, Judauoruni, et geiitiumad lioni. xi cl Joan. x. SUAR.

(i. Cain, (niter ejus celule major. Elsi Pbilo episco-pus sine causa puiat geininos fraires fuisse. Estaulem imprimis pulclira h.cc allegoria. Occidilureuim Abel pasioi ovium a friilre nrajove, occidiiur

Clirislus pasior ei caput populi minoris natu a Ju-daeomm populo natu majore : Abel in campo, Cbristusin Culvaria: loco ; occidiiur aulem ulerque pusi sa-

crilicium, ulerque, diabolo funesiae invidise facibus

parricidarum animos iuceitdeiile. El quidem sanguisAbel Deum ad juslarn vindictam suo clamore provo-cavil, ilaque Cain vagus el proliigus rratin terr.i, vel

CTSVWV xxi TfijjMv, id esl, gemens ei iremens, ut

veneruut LXX. Sed longe melius clamat sanyuisClirisli propler canvas quas exponil egrcgie beams

D Auguslinus com. Faust. ManichXttoi, uln ornaiissimehaiic fxplical alUgoriam, cujus nieminil beaius Am-hrosius, in I. i dr Cain el Abel. SUAR.

7. Enoch, non Enos legendum e>se perspicuiim est.

Sieains aulem Auguslinus in lib, xv de Civilale Dei,vel non fuisse Enoch primogeniium Cain (nam ei

Jnd;is lull quarlus lilius Jacob, a quo Linen Jnd.ra

nomiuaia esi, el Judaei), vel longo posi iulervallo

irmporis, poslquam naius esl, condilam esse de il-

lius iiuniiim civiiateiu I xisliuiat, cum jam sciiieel

lam numerosum cs^et genus liumanum, ut civiias

ptisscl x-dilicaii, qua: mini aliud si quatu homiuuiu

SCKIPTURJ; SACRJ;. 102

eas Lucas evangelista descripsit (Luc. in).

1 1. Henocli (Genes, v) , qui fuit Septimus ab Adam,el (ranslatus est , significat septimam requiem fu-

turce resurrectionis , quando transferentur saucii

in vitam perpetuae immortaliiaiis.

12. Noe, qui inlerprelalur requies, similitudinera

prxfert Domini, in cujus Ecclesia requiescunt qui-

cunque ab iuijus sseculi excidio liberantur, sicut in

area.

101 ALLEGORIC QU^EDAM

llg 8. Seth (Ibid.), qui resurrectio interpreta- Alur, demonstrat Christum Jesum, in quo est vera

resurreclio, et vita fidelium.

9. Enos, filius ejus (Ibid.), qui spe invocavit nomen

Domini, declarat in spe viventem Ecclesiam, donee

ad beatitudinem promisss felicitatis pervenial.

119 10. Lamech soeculi bujus figuram tenuit,

cujus peccaium Christus per sanguinis sui effusionem

post LXXVII mundi generaiionesabsolvil, juxta quod

multiludo aliquo socieialis nomine colligata. Beatus

autem Chrysostomus, cum, Genes, iv, scriptum sii

sedilicaiam esse civiiatem a Cain, qui vocavit nomen

ejus ex nomine lilii sui Enoch, non dissimiliter atquebeams Isidorus ait : Vide quomodo paulatim deterio-

res fiunl. Quippe hominibus faclis rnortalibus, sludium

fuit ul immorlc.lem suam memoriam facerent, partim Bex filiis, quits generabanl, partim ex locis, qitibus filio-

rum nomina imponebant. Haec omnia recte quis diceret

peccalorum, et ruinx priinaa monumenta, qua e pri-

stina gloria exciderunt. SCAR.

Ibid. In Vulgatu nostra scribitur Henoch. AREVAL.

8. Seih, qui resurreclio interpretalur. Divinae litlerae,

ut nutavit etiam beaius llieronymus in Quaest., no-

minis Seih etymologiam Iradunt iis verbis : Vocavit-

qre nomen ejus Seih, dicens : Posuit mihi Deus semen

aliud pro Abel, quern occidil Cain, liaqne Soth proprie

Sitri?, id est, posiiio diciiur a verbo rp w Seth, id esi,

posuit, sed quia quodammodo suscilalus est Abel in

fratre Seih, nam parentum luclum lemperavil, et

talis erat futurus (ul ail Eucherins) ul implerei Abel

sanctilalem, ideo LXX sic converterunt : HJaWcrtijtrj

f&p pot o Qeo; trxippa ETS/JOV, id est, suscilavil enim

mihi Deus semen alterum, quo circa beatus Clirysos-

tomus sic ait : Vide verbi diligenlium, non dixit, De lit

mihi Deus, sed Excitavil mihi Deus. Vide quomodo Qobscure nobis hoc verbo resuireciionis exordia hie osten-

dit. Hoc secutus beatus Isidorus : Seth, inquil, qui

resurreclio interprelatur. Neque enim lam respexit ad

verbi llebraici etyniologiant, quam ad arcanum ejus

sensum, siculi fecerunt LXX, quod postea Rupcrtussecutus est. Denique beaius Augusiinus bane ipsant

allegoriam his verbis illustravit in lib. xv de Civil.

Dei : Ex duobus, inquit, iltis hominibus, Abel, qui in-

terpretatur luctus, et ]ejus fi alre Seih, qui inierpreta-tiir resurreclio, nwrs Ckrisli et vita ejus ex monuis

figuratur. SUAII.

9. Enos, ftlius ejus. Libri mss. sic babent : Enos,

filius ejus, qui ccepit invocare nomen Domini. Quodconvenil cum nostra ex llebrajo versione. At libri

impress! habent hoc modo : Enos, filius ejus, qui speinvocavit nomen Domini. Qu;e lectio congruit cum in-

lerpreiatione LXX, qui hoc modo sum Interpretall,

oOrof jjiwea-ev EmxpXeicrSat TO ovofi.cn xufiou TOU QeoO, id

est : Hie speravit invocare nomen Domini Dei. llaqueGruec i sci iptoies, el beaius Augustinus, qui hac ver- D \itam immorlaleiu u-ansfereniur, ut alibi ail id

sione utebantur, liujui* loci arcanum sensum smiililer Isidonis. Exposuil eliam bane eamdem alU-gori

atque beaius Isidorus prodiderunt. Nam Greg, Ma- beaius Augusiinus in lib.

zianz. sic a 1 : 1 rit dara res est files, spes, ckaritas,

triu hwc. Et de fide testimonium allulit Abraham, qui

\utlus esi habitut propler [idem. De spe Knot, quipri-n us speravit invocare nomen Domini. L t aperliugbeaius Augustinus, in lil). de Civil. Dei xv, inquit :

Quid t,ibi hoc vull, SPERAVIT INVOCARE, nisi quia pro-

phciia est exorlurum populum qui secundum eleclio-

nem gratia; invocaret nomen Domini Dei ? Sic beaius

Augustinus, qui hanc causam esse pulal ul huic pro

prie tribuatur quod piorum omnium fuerat commune. Sum tamen qui puicui ejus lemporc iuslauratum

luisse Dei cultum, rilumque coepisse Deuin ca:remu-mis colendi, ul scribit Lipomanus. Quidam auiemcelebres Graeci

scriplor<S propier ignorutiouem lin

guae Hebraicae exisliniarunt reddi etymologiam nouii-

uis fciios, cum diciiur, hie speravit, eic. Cum Enos,

quod notavit beatus Hieronymus, homo, vel vir dica-

tur, sicut Adam homo dieitnr. SOAR.

Ibid. Quid signified Enos, dixit jam Isidorus in

Elymologiis, lib. vu, cap. (i, ubi disserit de hominibus qui quodam prcesagio nomen acceperunt. Ex quocapite mulla hue afferri possent. ARI:V.

10. Lamech satcuti hujus figuram tenuit. Mulla con-currerunt in Lamech Caini nepoiem (errant enim

i|ui liliuui Mathusahc accipiunl) et in ejus liberos ,

quoe vitam humanam depravareni, ut notal praeclarebeatus Hieronymus. Nam ipse sanguinarius et ho-niii iiia primus imam carnem in iluas divisit uxores,et ejus liberi ea repererunt quae animns hominumvelad voluptatem, vel ad crndelitatem intla.iimarent.

Non est autem cerium unumne, aique eurn Cain,an duos occideril. lllud cerium esi , dixisse ipsumduabus uxoribus suis, de se expetendam vindniam

sepluagies septies. Cujus loci arcanum sensum sic

Damaso scripsit beaius Hieronymus : Quceritur qua;sint LXXVII vindicla; qua} in Lamech exsolvenda; sunt.

Aiunt ab Adam usque ad Christum generationes LXXVII.

Lege Liicain evitniielislam, et inveniesila esse ut diciiur.

Et paulo post : Lamech peccaium, id est, tolius mundi,

atque sanguinis, qui effutus est, Christi soU etiir ad-

ventu, qui lulit peccata mundi. Idem postea Nicolaus

pontif. Lotario regi scripsit, et Alcuinus secutus esi.

SUAR.11. Henoch, qui fuit sepiimus ab Adam. De Henocb.

scriptum est Gen. v : Ambulavitqiie cum Deo , el non

apparuit, quia tulit eum Deus. Sepliiaginla postremamlianc parlemsicverlerunt, Stt usraTsOrj-xsv aOrov 6 0=6?,id est, quia transtutit ilium Deus. Unde Aposlolus,Heb. xi, liaec ipsa LXX verba cilavil. Geatus Clirysos-tomus et Theodoretus pulant curiosum esse imiui-

rerequo Deus iranstulerit Henoch, et num usque ad

lempus praesens vival. Sed utrumque docel Spiritus

sanclus, Eccl. XLIV, his verbis : Henoch placuil Deo,el Iranstatus est in paradisum, ut del gentibus pamiten-liam. Nolandumantem est Enoch qmdem liliuui Cain,de cujus nomine prinva civiias appellala est, impro-bos significare, qui (ut recle ail Stiabus) in prseseniivita suse spei radicem figuiit; Henocb vero hunc,qui ( nil Septimus ab Adam, qui lanquam sexta die

,

sexU selale saeculi per Christi adventum ad sanciita-

formatur , eos signilicil qui seplima setate in

idem

goriaiuCivil. Dei, cap. 19.

SUAR.Ibid. De Henoch, qui sepiimus ab Adam septimam

requiem -signilkal, Isidorus in commeniariis suis,

videlicet Qu.est. in Genes, cap. vi. llli etiam com-ineniaru Isidori ad allegorias lias explicandas confe-

runi quod semel monuisse satis sit. AREV.

12. Nue, qui interprelalur rfquies. ru requiet in-

terprelalur. B. llieronymus : Ab co igilur, quodomnia opera retro ijuieverunt per diluvium, appeltatut

esi requies. Simililer beatus Chrysoslomus sic appel-latiim puerum iuquit, ut ex inierpietatione vocabull

omnes discerent iteneralem inleri.um imminere, ut

vel timorecasiigaiiarcerenlur, el virtutem amplecte-renlur. Sed, ut recle scribit Cajeianus : Si Lamechverba elymolfgiam nominis iVoe exponentit perpendan~lur, de agriculture laburc videlur . j<i- termo; ait enim.

xv de

105 S. ISIDORI HISi ALENSIS EPISCOP1 104

120 13. Sem vero prophetarum et apostolorum A 19. Melchisedecli (Genes, xiv), qui de friictihus

tenuit typiini, qui ex ejus slirpe nascunlur.

14. Jiiphelh liguravii populuni gentium, qui ver-

satur in ecclesiis israelilarum.

15. Cliam Judaeos significat, qui Christum incur-

natuin atque mortuum deiidenl.

Hi. Clianaaui,

filiiis ejus, qui pro |>atrisdeliclo

maledictione damnalur (Genes, ix), posleriialem

indicat Judaeorurn, qui in passione Domini damnalio-

nis sentenliam exceperuni , clamantibus Judaeis :

Sangttis ejus super nos, el super ftlios nostros.

17. Nemrod gigas diaboli lypum expressil, qui

superbo appetilu culmen divinse celsitudinis appeti-

vit, dicens : Ascendant super alliiudinem nubium, el

ero simHis Aliissimo.

terrae sacrificium Domino obdilit, regnum Clirisli,

qui esl verus rex jusiiiios, et sacerdotiiim liguravit,

cujus corporis et sanguinis sacramenlum, id tst,

oblatio panis el vini in lolo orbe terrarum offertur.

20. Abraham Dei patris gestavil lypum, qui filium

smini dilectum pro miindi salule tradidit immolan-

dum.

21. Tres angeli ad eum venientes (Genes, xvin)

divinam hislorialem insinuanl Trinitalem.

22. Duas aulem uxores, quas habuit Abraham

(Gen. xvi, xxi), id esl, liberam, 122 et ancillam,

Aposlolus duo esse Teslamenla designat (Galath.

IV).

23. Isaac et Ismael duos populos ex utroque Testa-

18. Heber, in cujus domo propria loquela reman- B memo precedences significant.

sit, cacteris linguis 121 divisis, Redempiorem 24. Puer Abraliam imaginem priscae legis desi-

noslrum insiuuat, in cujus Ecclesia unitas udei sine gnat, per quern prophetice Domino nostro Jesu Chri-

scbismale perseverat. sto Ecclesia sponsa prseparala est.

Isle consoiabitur nos ab operibus manuum noslrarumin terra cui maledixit Dominus. In quibiis tamen ver-bis stiberat prophctia de ecclesia et de Chrislo. II-

lud conslat, a Spiritu sancto per beatiim Pelrum,Episl. I, c. HI, hanc allegoriam insignem et illuslremesse factam. SUAR.

13. Sem vero. Genes. ix, ail Noe : Benediclus Do-minus Deus Sem. Quibusverbis pater Noe Sem pieta-tern pr:edixit propter veri Dei cultnm apud ejus

posteros permansurum, ul praeclare scribii Tlieodo-reius. Liquel igitur Noe vaticinatum fuisse ; nainAbraliam et patriarcha:, ac deuique salus et decus

generis liuniani, Chrisius Jesus ex Sem orli sum,Sl AR.

1 i. Japheth figuravil populum gentium. Genes, ix,dixit Noe : Dilatel Deus Japheth, et habilel in laber-Miculis Sem. In quibus verbis recondita est cgregiahuec allegoria. Nam, ut scribii beaius Uieronyinus :

De Sem Hebrcvi, de Japlielh populus gentium nasci-tur. Quia igitur lain esl mulliludo credenlium

, a la-

tiludine, qua? Japhel dicitur, nomen accepit. Quodaulem ait : Et habilel in tabernaculis Sem, de nobis

proplietalur, qui in erudilione et scicnlia Scriplura-rum , ejeclo Israel, versamnr. Et

, ul recto, inquitLealns Anguslinus : In ecclesiis Christi habitat gentium latiludo, et genles fruunlur Us qute Judceis pa-raia eranl , ut in ix Genes, scribit etiam beaius

Chrysosiomus. SUAR.15. Cham Judosos. Hujus loci allegoriam , id est,

altiorem sensum, luculenter declarat beatus Augusii-nus contra Fansium Manicli. lib. xn, et xn de Civil.Dei, c. 2. SUAR.

17. Nemrod gigas. De Nemrod leginms Genes, x ;

Cltus genuit Kemrod. Ipse ccepil esse potens in term,el erat robustus venulor coram Domino, pro H124Gibbor r.xx verterunlyiya; gigas. Nosier vero inter-

pros potens verlit, et paiilo post robusius. Venatorauiem ideo dicilur quod raplo viverei, et crudelisesset lyrannus. Cujus imperil iniiium lull Babylon,quse mundum, qui tolus in maligno posilus esi, si-

gnilical, ideoque Apocalyp. xvin vocatur habiiaiiodaemoniorum. De Nemrod aulem legendus est beaius

Chrysosiomus xi Gen., el beatus Augusiinus, inxvi de Civil. Dei, c. 3. SUAR.

.18. Heber, in cujus famitia. In lib. ms. esl unitat

fidei, reciius quam in impressis, fides uiiiiaii.v. AbHeber aiuem magisquain ab Abraliam Hebrxos di-cios esse, <pji

llebrte.iin linguam conservartmt, exi-siiinat beatus Augusiinus, in loco supradicto. Jn quopopu o civ, las Dei in sanctis peregrinata est, et inour ibus sacramento adumbrala. Ideo aulem nou est

linguae suae amissione muliatus, quod expers (uerit

criminis turrim sediucantium, quae ab eventu Babel

appellata esl, Gen. xi. SUAR.19. Melchisedecli, qui de fructibns. In lib. imp. e.st,

vel sacerdolium; sed rnelius in ms. et saccidoiium,cum sacerdolium Clirisli et regnum significaverii

Melcbisedech, de quo scripiurn esl Gen. xiv : At vero

Metchisedech rex Salem proferens panem el vinum

(erat enim sacerdos Dei allissimi), benedixil ei, scilicet

Abram. Et quamvis Hebrsei, et quidani alii putentaliter, mullo lamen reciius semiunt qui arfinnant

Melchisedecli sacrificium Deo pro Abraha; nobili

victoria obiulisse. x Sin enim, boc esl, proferens,vel offerens, verbum esl, quod usurpalur sa}pe in

sacrilicando. Itaque nosier interpret pulchre verlil

id, qnod sequilur : El ipse sacerdos Dei aliissimi.

Eral enint sacerdos Dei aliissimi. Nam saepe et

sumilur pro enim. Referl aulem beaius Hieronymus,in longa el crudita epfct. Quam scripsit Evagrio, con-stantem esse Hebneorum opinionem Melchisedecli

fuisse Sem (ilium Noe. Et addit ilium pane et vino,

puro, siniplicique sacrilicio, Christ! dedicasse sacramentum. Nobililavit aulem bane allegoriam Aposi.,Hebr. 7, et illud psalm. 109 : Tu es sacerdos in (eier-

num secundum ordinem Melchisedecli. SUAR.Ibid. Elsi retineretur vel sacerdotium pro et sacer-

dotihm, adhuc idem esset sensns, quern Suarius lue-

tur : nam apud (Isidorum et alios ejusdem lemporis,aique eliam superioris, saepe vel pro efoccurrit.AREV.

20. Abraham Dei patris gestavil lypum. Similiterex-

posuit bane allegoriam Origenes in xxiiGen.,etbeatusD Augusiinus, lib. xucontra Fansium, el serm. 71. SUAR.

21. Tres Angeli. Beaius Augusiinus in serin, detempore 68, sic ail : In eo quod Ires vidit Abraham,Trinilalis mysterium intellexil. Quod aulem quasi ttnum

adoravit, in inbus personis unuin esse Deum cognovit.Idem scribit beatus Hilarius in iv el v lib. de Trin.,beaius Gregorius. in horn. 18. SUAR.

Ibid. Tres angeli ab Abrahamo liospilio suscepli,an tres personas sanclissimae Trinitalis exhibuerinl,an Filium medium inter duos angelos, an solum tres

angelicos spiritus, varia est inlerprelum senlentia..Adisis Purerium, el Caluieluiu, in comment. AREV.

22. Duas aulem uxores. Huic allegorise magnamaucloritaiem dedil Aposlolus, qui ubi rem gestatnexposuisset, de duabus uxoribus Abram , Spiriiusanclo afflatus, adjecil ilia esse per allegoriam dicia,id esl, alliud esse gestum, aliuJ liguiatum, in ait

beaius Ambros., qui una cum Hupertx) perspicue toi

(am allegoriam cxpouit. SUAR.

108 ALLEGORY QU^EDAM

25. Esan, hispidus atque rufus (Genes. xxv), po- A

pulus est Judseorum, in Chrismm el proplietas impia

persecutions sangiiineus, el indicio pilosse cutis!

legmine peccatorum horribilis.

26. Jacob antem (Ibiil.) Christum demonslrat, sive

popuhim gentium, qui Dei Palris benediciione prae-

latus est priori pnpnlo Jodseorum.

27. Laban legis et diaboli habuit lypum, ex cujus

corpore assumpsit sibi Christus duas conjuges, plebis

scilicet eircumcisionis et gentium.

28. Lia Synagog* figuram habuit, qux mfirmis

oculis cordis sacramenta Dei speculari non potnit.

29. Rachel vero clara aspeeiu Ecclesiae typum te

nuit , quse contemplaiionis acie Chrisii inysteria

cernit.

30. Vir, qui cum Jacob luciam iniii, Chrisii certa- Bmen cum populo Israel fignravii ; nam sicut Jacob

claudicavit in cerlamine, ita Judaei claudicaverunt

fide in Domini passione.

123 31. Lot (Genes, six) typum habuit sanctorum

qui in fine sseculi ;\b impiorum incendio liberabuntur.

32. Uxor Lot (Ibid.) eorum lenuil typum qui, per

graliam Dei vocaii, poslmodum retro respiciunt.

33. Consequenter ipse Lot legis gestavit personam

de qua infidelitatis opera pariunt qui ea carnali inlel-

leclu utuntur (Vide var. led.).

25. Esau hispidus. Emendate scriplnm est in lib.

ms. Jmiiia persecutione sanguineus, viliose aulem in

linpr. : Impia persecutione saitijuinis. Porro Esau,

quod lotus in morem pellis liispidus naius sit, Gen.

xxv, Scir esl appellatus. Nam cur Edom vocatus sit,

diserlis verbis docent sacne lilterac, Gen. c. eodein.

SCRIPTURE SACR^E. 106

34. Filiae ejus duae (Genes, xix) Samariam signifi

cant et Jerusalem, quae fornicanlur in lege per adul-

terium illicits docirinas.

35. Ruben (Genet, xxxi) primogenhus interpreta-

tur visionis filius; populum (iguravit qiii violavit cu-

bile Dei Palris, quando carnem quam sibi Christus

desponderal conflxit in patibulo crucis.

36. Simeon scribas designnt Judxorum, qui in

furore suo occiderunt proplietas , et in dolore suo

suffodenint lixnris davormn Christum, firmissimum

inurum ,in quo credentes siabili robore comiuu-

niuntur.

124 37. Lev! et auctor et figura est principuu

sacerdouim qui Christum crucifiserunl.

38. Judas significat Christum, qui in cubili sepulcri,

quasi leo, securus , corporis somno victoqtie mortis

imperio, post triduum resurrexit.

39. Jssachar Ecclesia? tenuit typum, qiise snhjecit

humerum suum ad crucis onus portandum.

iO.Zabulon eamdem signincat Ecclesiam, qua?, se-

cus fluctus hujus vilae inbabitans, omnes tentationes

el turbines saeculi portat.

41. Nephthalim exprimit omnes sanctos praedica-

tores, qui ,instar cervi transilientes, ad superna se

erigunt , cunctisque credenlibus doctrinae eloquki

conferunt.

hoc exemplo condirentur affectus, et mores ad pruden-tiam formareniur, qua elucel mdivinis prteceptit CMS-

todiendis, quce si sfrvasset uxor Lot, non painae, sed

profectus sui poslerilaii exemplum reliqiiisset. SUAR.55. Comequenler Lot. In lib. impr. viliose serip-

tuni esl : Qui eliam pro (jui M, quod esl in ms. HancDixit cnini fratri Jacob : l>a mini de coctione hac rufa, C autem perobscuram allegoriam sic perspicue tradit

quid oppido latins turn, quam ob cauiam vocatum est

nomen ejus Edom. Sed rulus etiam natus esl, ail quodalludit allegoria. Itaque falluniur qui liinc nomenEdom sortiium esse puiani. Eucherius autem el Ru-peilus simililer scribunt i.sau Judaeornm populum

prxsignasse, qui Dominum et proplietas occidermii, 1

Thes. ii. SUAR.26. Jacob aulem. Hanc allrgoriim fractal etiam

beaius Augusunus in lib. xviii de Civil. Dei, c. 57.SUAR.

30. Vir qui cum Jacob. Cum angelns in specie hu-niana luctaretur cum Jacob, xxxn Genes., mdtreiquequod eum superare non posset, teligil nervum femoris

eju$, et slalim emarcuil. Kt benedixit ei in eoiiem toco.

Quo circa prxciare inquit beatus Augustinus, in lib.

xvi de Civil. Dei, c. 3!) : Eral unus atque idem benedi-

clus Jacob, el clawlus, benedictus in eis qui ex eodem

populo in Christum crediderunl, atque in infidetibut

beams Augustinus pro sua excellent! scieolU : Lot

(ail lib. xxii cont. Faust.) futurce legis videtur yestasse

personam, quam quidam, ex illo procreali, el sub lege

posili , male intetligendo quodammodo inebrianies ,

atque non tegilinie ulendo , inftdelilatis opera pariunl.De loio ainem Iacio ejus et liliarnm idem scribit eru-diiissiine in eodem libro. Su\n.35. Ruben primogenitus. Emendate esl in lib. ms.

desponderat, vitinse aulem in linpr. spoponderat. Ideaaulem Huben , id esl, visionis filius a main; Lia est

appellatus, ill lilii nomine admonerelur se Dei bene-licin, qui ejus angorem viderat, ilium genuisse, cuma viro despicerelur, unde nominis etymologiam in-

terpreians, dixil : Vidit Dominus humilitalem meant,Gen. xxix. SUAR.

5G. Simeon scribat designat. Jacob gravissimisverbis increpavit filius Simeon

,et Levi , Gen. XLIX

,

quod contra loederis religioneni in cajJe Sicliimita-

claudus, de quibus prxdieium est : Et claudicauerv.nl TV nun sint cruOelissime baccliati ob sluprum Diua;

a semilis suis. Causain julem liujus lUctae lui-.se ail

Theodoretus : Vl limenti fratrem Etau fiduciam inji-ceret, qui eliam te

>uperariab illo passus est. Ac si

diceret : Me vicisli, el hominem vinces. SUAR.31. Suanus conslanler scripsit Lot, pro qua alii

maluni Loth. In Vulgaia est Lot. Aiti;v.

32. Uxor Lot. Idem Signilicaium esse arcano sen-

8ii, cum uxor Lot versa t-st in slaluam salis, scribit

Urig. in v c. Job. lino Dominus, Luc. xvn, hoc te-

Slants esl, cum ail : Memeniote uxorit Lot. Quo loco

Theophilaclut : Prwclure (inquil) ad exemplum pos-teriialii, quasi columns; inscriptum fuisse ma{m, quodilia perpessa est. Josephus quidem , qui tarn multis

veculisiuit posterior, sc hanc slatuam viditse af/irmal.

Salit uutem proplerea fuil, am, quoniain prudentite

tymbclmn sal est, el ciburum cotidinuiiitum, morm(inm

PATROL. LXXXIII.

I)oblatum a Sichem. In quibus verbis Spirilus suncti

instinciu pronunliavit sanclus senex illuslrem pro-

phetiam contra scribas el sacerdotes , qui communibentenlia Dominum occiderunt. Illi enim ex Simeon,hi ex Levi orli sum, ut ait

Cyrillus,el Origenes in

c. supradictum. Sum autem aliquot verba ex ipso va-

ticinio replicata in hac allegoria. SUAR.59.Jsachor Ecclesix typum tenuit. Mendosesequi-

lurin lib. imp. qui subjecit, emendate aulem in Ms.

qua; subjecit. SCAR.

-10. Zabulon. Non minus gravis error est in hoc

loco, Qu(B secui; fluctus hujus was inhabitatttes. Legen-dum IMIIII e^t iiifiabitant, ui habeni.ms. exemplaria.

Exponil hanc allegoriam priecluie beams Aitibru-

sius de Bciudici. pat iarcli.irum, c. 5. SUAR.11. Nephthalim. De ISephtliair dixit paler Jacol),

i

107 S. IS1DORI H1SPALENS1S EPISCOPI 108

42., Dan Aniichristnm signiflcat, qi in via vitae A 50. Duo gemini in utero Thamar (Ibid.) duos po-

hnjus ungulas equi, id est, exirema saeculi supplan-

lare nililur morsu pestiferae prsedicationis, ul ejtciat

eos qui extolluntur in hujus raundi deliciis et di-

vitiis.

43. Gad Christum demonslrat, qui in secundo ad-

ventu suo contra -Anticliristum accinctus Tiriule

judicis prsliaturiim se nunliat.

44. Aser eumdem demonslrat Dominum Jesum

Clirisium, cnjus 125 pii>gs esl panis in orefidelium.

45. Joseph (Genes, xxxvii), qui vendiius est a fra-

tribus, el in jEgypto subliniatus , Redemplorem no

strum significat a popnlo Judaeorum in manus perse-

quenlium iraditnm, Si nunc in gentibus exaltalum.

46. Benjamin Pauli apostoli imaginem pranulit,

quia et novissimus el minimus omnium apostolorum

fuit electione, et de tribu ejus descendit : isle est

lupus npax, mane persecutor diripiens, vespere do

ctor pascens.

47. Manasses prioris populi figuram geslavil.

48. Ephraim auiem gentium, qui per benediclio-

nem pairiarcha; praeposilus est majori populo Ju-

dscnrum.

49. Thamar (Genes, xxxvm) Ecclesise imaginem

gestaf, quac a Chrislo per annulum fidei et virgam

crucis concepiionem sanctse meruit ubertatis.

Genes XLIX. Nephlhali cervus emissus dans eloquia

fulchritud inis. Ubi Euchcriiis, de apostolis et Evan-

eelii praedicatoribus arcano sensu intelhgi hoc ait ,

e_. : ,,,,,! viki/wi onrcii aH r.dfilftslin con-

pulos figuraverunl, quorum posterior nalus, qui ma-

num prior ex utcro m isit, quia 126 gentium popu-

lus antea quidein est per propheias ostensus, seJ

postea revelatus, cujus ideo obstetrix ligavit dexte-

ram cocco, qnia idem populus per sanguinem Christ!

crucis notatus est signo.

51. Dina, (ilia Jacob (Genes, xxxiv), Synagogam,

vel animam, significat : quam in exterioribus saiculi

curis repertam Sicliem princeps lerrae opprirnil, id

est, diabolus vitio concupiscentioe carnalis corrumpit.

52. Bala, concubina Jacob (Genes, xxxv), quamRuben inceslo crimine pulluit, significat legem Ve-

teris Testament!, quam populus Israel praevaricando

commaculavit.

B 53- Job in faclis diclisque suis personam exprimit

Redemptoris.

54. L xor ejus (Job. n), qiiis eum ad maledicen-

dum provocat, carnalium pravitatem designat.

55. Tres amici Job lypura tennerunt hreretico-

rum, qui sub specie consolandi studium seducendi

gertint.

56. Elind vero doctorem superbum el arrogantem

demonstral, qui durius increpalionem suam fulelibus

intra sanctam Ecclesiam irrogat.

57. Pharao liguram liabuil diaboli, qui liujus sa>

in QII.TSI. Hebr., quod in adolescentia sua persecu-tus Ecclesiam, in senectute pra dieator Evangel!!fueiii. Copiose auteni imprimis et ornate de hoc

eelii praedicaloriDiis arcano sensu m, i MI. . JIG uc

nui cum cervis, quod veioci cursu ad coelestia con- C ipso disserit beaius Ambrosius, de Benedict, pa-i i;t,i.ii_- nniimu iiiii virnl^nt.os nno- trinrrh.. i>. 15. Fiii^ep. nnlcin P.ttilnin dft trihll Beu-

nui tuni vcii=, 4 .

tendant et de latibulis animorum vinilentos quo-

danunodo extrahant, et necent , reclissime compa-

ranliir, Marc. xvi. SUAR.

4-2. Dan AntichrUum signiftcat.In lib. impr. est in

latins mundi deliciis, sed lueiilenlius in ms. in hujus

mundi deticiiset divitiis. Pulclire et copiose exposuit

hanc ipsam allegoriam beams Gresoritis, xxu Mor.,

c 18. Theodorems eiiam, qurest. i()9 in Genes., ait

Spiritum sanctum haec de Antichristo prsenuntiasse,

qusea p.nriarcha Jacob de Dan dicta sum. Idem eiiam

senlit beatus Ambrosius, in lib. de Benedict, pa

triarch., cap. 7, ubi Aniichrisuim de tribu Dan fuiu-

rum scribit. SUAR.

45. Gad Christum demonslrat. ram in lib. imp.

miain in ms. prtzliandum se nunliat; forle fuit error

librariorum pro yraliaturum. Encheriiis inquil Gad

aine el relvo accinctum ad pra-liandum Christi Do

mini personam exprimere, qui anle et retro contra

triarch., c. 12. Fuisse autem Pauluin de tribu Beu-

jamin constat ex c. in Kpist. ad Pliilipp. SUAU.

Ibid. In textuGrialii oinissum f ueraie( novissimus,contra iiientem, ut viJclur, Suarii. AREV.

47. Manasses prioris pupuli. Coiuiexa est haec al^

legoria cum sequent!, in qua iin-nilum esl in lib. impr,

prccpositus esl major pro majori. Breviter autem bea-tus Cyrillus has allegorias complexus est his verbis :

Pr<efertur Ephraim Manasse, hoc esl, yenles Judiuit,

qui adversus Senalorem impie egerunt, atque novissimi

fiunl primi, et primi novissimi. Ducit eiiam beaius

Ambrosius ex etyrnologia riominum argumeinumhoc modo, de Benedict, patriarch. : Manasse ES OB-

LIVIONE Latina interpretalione significalur, eo ifnoti

populus JudaeoTum obluus esl Deum suuni, qui f rit

eum. Ephraim autem FECUNDITATKM fidei interprela-tione nominis poUicetur, quod proprimn esl populi jit-

nioris, qui corpus est Cliristi augens puuem, et DeumJIM II I LJClSlMlalll V.A|^"IIii^^) v^u. -~ -, -j. ,-.

f,~rv -*y---^ f

Aniic!:ristuin praeliabilur gladio verb! Dei, de quo _ proprium non derelinquens. SUAR.

cladio nientio lit psal. XLIV,

et Matth. xx. Addit " 49. ihamar Ecclesiw. Sapiomer docet beaius Au-

eliam beaius Ambrosius Moy?en explicuisse Deut. gusiinus, ia lib. xxn cont. Faust., cur de quibus-""J-" jj-i

xxxiu, hanc propheiiam evidenter esse de Christo.

St AR.

44. Aser eumdem demonslrat. De Aser dixil pater

Jacob : Aser panis pincjuis, el pr(cbebit delicias regibus,

quod vaiidnium similiter de eacrpsanciaEucharislia

inu-lliginiibeatais Ambrosius, in lib. de Benedict, pa

triarch., c. 0, ct Eucherius cum Ruperto in XLIX c.

Gen. SUAR.4ti. Benjamin Pauli apostoj. In lib. impross. est

qui et minimus aposlotorum ; sed plfnius in Ms. quid

et tioissimus et minimus, etc. Kt quiileirt miniii/um

apostolorum se ipse appellal 1 Cor. xv, et noxi^si-

niniii. De Benjamin anlem sic dicit pater Jacob,Gen. XLIX -.Iteiijnmin lupus rapax, mane comedel pra-

dam, et tespere diwlei spotin. (jus verba. quod ad my-8ticn in sensum

pei linet.de Paulo apostolo insnifeslis-

simam propheiiam esse scribit beatus llieronymus,

gusiinus, in lib. xxu cont. Faust., cur de quibus-daiii malis operibus liominum in Scripluns sanotis

quxdaiu non mala, sed bona luiura signilicentur.Ibidem eiiam docel typum gessisse Thaniar. SUAR.

31. Dina filia Jacob. Eleganler cnarial hanc alle

goriam beaius Gregorius, lib. de Cura past., p. in,

c. 30, de mente, qua1

, sua stud, a negligens, actiones

alienas curai. SUAR.56. Ehud veta. Pulclire ponitur anle oculos ar-

rogantia Lliu.i, c. XXMI Job., et quam inflalus ai-

que na perciius inveclus sit in ainicos suos, et in

sancium viruin Job. SUAH.Ibid. De allegoriis ad librum Job pertinenlibus

viden.li Pmeda, Corclerius, eic., uti de aliis alii in-

leipreies, qui fuse sensum allugoricum sacrae Scri-

pturae pcisequuniur. AREV.5;. Plmrao liyuram. Opera carnis, de quibus Apo-

siolus agii, c. v ad Galat., comparat cum lulo et la-

109 ALLEGORIC

culi captivitate populuni Dei perdere et terrenis vi-

tiorum operibus prasgravare teniavit.

58. Filia Pharaonis (Exod. n), qnse Moysen expo-

situin ad ripam fluminis collegit, Ecclesia gentium est,

qnae Christum ad flumen saliuaris lavacri repsrit.

59. Moyses (Exod. xm) typum Cbristi gestavit,

qui populuni Dei a jugo diabolicse serviiulis eripuit,

el ipsnm diabolum in aelerna posna damnavit.

60. Aaron sacerdos, qui cruore viclimarum popu-lum espiahat, 127 signifieat Clirislum, qui saerifi-

cio sanguiiiis sui peecata dilnit niundi.

61. Maria, soror Moysi (Num. xn) , Synagogoe spe-

ciem pretulil, quae leprosa propter deiraclionem et

inurmurationem contra Clirislum exsiitii.

6-2. Uxor Moysi ;lhiopissa (Exud. u), ftguravit

Ecclesiam ex gentibus Cliristo conjnnctam , cnjns ob

causarn zeli Synagoga oblrectans adversus Christum,

illico contagio leprae pcrfimdilur.

03. Amalech designat diaboli hguram, qui, obvius

Dei populo , per signum crucis evincitur.

64. Sehon quoque, rex Amorrhaeorum, qni vcrti-

tur in Latinum tentalio oculorum, eumdem diali -linn

significat, qui mendaciu fallendi sesein angeluin lucis

transfigurai. Ipse est Og, rex Bnsan, qui inlerpreta-

tur conclusio, qui inteicludcM niolitur difficullale

viiiorum viam fidei HOSTS;, ne paleal nobis transilns

ad regnum promissum vit* &ternsB.

65. Viri septuaginta duo seniores , super quos ceci-

leribns, de quibus fit menlio Exod. i. Hanc auiem

allegoriam copiose perseqnilnr beams AniMisliims in

serm. 84 de temp., et 85, et beams Cyiillus in su-

pradicl. c. Exodi. SUAR.61. Maria, soror Muy-i. Cur, cum Aaron socius fue-

rii peccaii, sola Maria lepra alTecta sit, causam expo-nil Tbeodoieins, in Qn*sl. Num., q. 23. SUAR.

G-2. Uxur iMnysi jEthiopista. lii-atus Angustnms, in

lib. QuiCst. super Num., i|. 20, rede seiitit solamfusse Moysi uxorem Sephorain Madiaintidem lili miJelliro ,

c.i tri inn cam vocari ilthiopiss.,m quod Ma-dbmix :ilic|uandi> appellemvir /Elliiopes in sacris lil-

teiis ut II Paralip. xiv, cum Josaphat helium gessitcontra illos. Idem scriliil Tlieoiloreuis, in q. >.> in

euniclimi lib. Num. conlnlala opmione, vel polius fa-

bula, Joseph! et Apollinarii. Causa ergo convicii fuit

quod alienigenam Moyses duxisbtil uxorem ; Aaronauiem Israclilidem., Hanc auiem ipsam allegoriampi. t dare evponit beatus Aiignsiinus in serm. 86de temp. , el Theodor., in q. 4 in lib. Ex:nli. SUAR.

(>7i. Amalech des- gnat. Resgesla narralur Exod. xvn.Est antem Anialeclnles regi* in deserto a I meridiemJudaea; Irans urbem I eliam , nt scribii bealus lliero-

iiynms, de Loc. Ilebraicis. Amalec h porro, nepos1 ^aii, nominis el generis auciur fnit huic genii, Gen.xxxvi. Tractat auiem nobilem bane allegonain beatus AugHstinvis, in serm. 93 de lempore, nbi ait

Moysem ipsa elevalione manuiim myslerium crucisosiendisse. Et, ut erudite ait Tbi odoiclus, in q. 54in l. MM!., quemadmoduiii , cum famulus Domini maims lenderel, cauebat Amalech, ila Domino manustendenle in cruce, diaboli caslra jugulata snnt. SUAR.

64. Sehon quoque. Hie quuque correctiora sunt

exemplaria ms. qua: sic liabent : Ipse eat Og, rex Ba-tan. Nam in Ml), impr. esl ipse est rex Bamn. Utra-

que auiem baec allegoiiaex eiymcilogia prxcipue no-

tiiinnin Selm;i el Og oria esl. bu\R.b5. Septuuginta duo viri scnioret. In ms, lib. f> \t

SCRIPTURE SAGR^E. 110

A dit Spiriuis Dei, septuaginta duas nalionura linguas in

hoc mundo diffusas 128 osiendunt, ex quibus multi

credentes gratiam Spiritns sancli acceperuut.

GG. Dathan el Abiron, el cxleri, qui, se a Moyseet Aaron segregantes, sacrificium usurpara conati

sunt (Num. xvi), hajrelicorum pravitaiemdesignant,

et perniciem eorum qui se a sacerdoiibus Cbrisli el

a socieiate Ecclesix dividunt, el sacrilicia profana

assumunl.

67. Balaam, qui cadens apertos oculos habuit,

(Num. XXH), typum eorum tenuil qui per fideiu

cognitionem Dei liabent, sed ob-curaii malis operi

bus corruunt.

68. Phinees, qui Zambri et scortum in adulterio

conversanles pariter interemil (Num. xxv), figu-

jjram lenuit sanciorum doctorum, qui Judaeos el bx-

relicus spirilnali mucroneiu amplexu falsae docirinsc

concurrenies Cerium.

69. Hie qui , in Sabbaio ligna colligens , lapidari

juiietur, signilical eum quern Christus inveniet cum

peccato in die judicii.

70. Duodecim exploraiores scribarum el pharisxu-

rum imaginem lenuerunl, qui Israeliticum populuni

averterunt ne conlidereni divinu; reprouiissionis

gratiam adipisci posse per Christum.

71. Duo porlilores, qui de terra promissionis

botrum in liguo huineris geslaverunt (Num. xm),duorum populorum significamiam expresserunt, quorum prior Judaicus gradiens aversus terga dat Chri-

scriptus esl locus hie : Septuaginta duo viri seniores,G super quos cecidil Spiritus Dei, septuaginta duns naiio-

num linguas, cum in lib. impr. ulrouique duo deside-nn iir. El qnidem fuisse septnaginla duo-s illos vi-ros , quos divinus alllavii Spiritns, niiineratis Eldudet Aled :d, peispifuum esl legemi c. xi lib. Num. To-tidem eiiam luisse gentes qu:e ex Iribus liliis Noe or-

lae sum, docel diligenler bealus Angustinus, in lib.

xvi de Civil. Dei, c. 3, cmnpuiatis gentibus quas nu-ineiantur Gen. x; et sane bac de causa existinialurDominus i.xxn dii-cipulos elegisse Luc. x , quos signi-lirabant LXXH painr.i; reperiaj in Elim, Exod xv, utnotal Theopbylacliis, in diclum c. Lucse.

Ibid. De hac allegoria vide Editionem Coteleria-nain Patrum apostolicorum anniliiJS, pag. 738, loin.1. AREV.

6G. Datkan et Abiron. Principes seditionis contra

Moysen el Aaron exstiiernni Core et Dathan, aiqueAbiron cum lion, aliique ducenti quinqnagima viri

pioceres Synagogaj , Num. xvi. lit qmdem quodD Core sedUioncin moverit, minus lurlas .e iniruni

; eratenim e\ Iribu Levinca ; de c.-1 ieri* vero irihus sedi-li iii\~ priiicitiibus cam rationem alTerl Iheoiloreius,in q. -5. in Num.

, quod cum orii essent ex Rubenpricnogenito, illi sacerdotinm adhuc tompetere cxi-

siiiiiauant. Noiandum autem est in Theodoreto per-

peram poni Eliab pro lion filio ejus. SUAR.67. Balaam, qui cadens. Hanc egregiam allegoriam

noster hidorus a h MIO (iregorio, cujus tint slmlio-

sissimus, mulualus est. Is enim, lib. xxv, c. 11, in

xxxiv c. Job sic an : Uncle eiiam de Balaam scri-

pium esi, qui cadens apertos habet oculos, cadens

ijnippe in opere, apertos tennit oculos in contempla-tione. Ila ergo hi eiiam oculos apenemes in fide, et

non videnles in opere, intra Ecclesiam posili pia specie, extra Ecclesiam positi sunt impia (oiivi-rsalioue.

SUAB.

Ill S. ISIDORI HISPALENSIS EPISCOP1 112

, 129 posterior, Chrislianus, eum quern veliit A quasi favuni ah ore reperti leonis, abstraxil, sive

inspicit et sequiiur Christum

72. Jesu Nave imaginem Salvatoris expressit, qui

DOS in lerram repromissionis induxit, et in regnum

eoelestis glorise collocavit.

75. Raab merelm figuram lenuit Ecclesiae, quae

per coccuni , id esl , per passionis dominicae signum,

ah interim mundi salvalur.

74. Duo exploratores missi a Jesu in Jericho,

quos suseepit Raah (Josue n), duo intelligunliir Te-

stamenta in niundiim missa quae suseepit Ecclesia ex

gentihiis congregata.

75. Acham, qni de Jericho anathemate concupivi ,

signiflcat nequam, et peccatorem, qui post (idem src-

culares mores, vel mundi illecebras appeiit.

76. Gedeon, qui cum trecentis viris perrexit ad

praelium (Judic. VH), lypum Christ! geslavit, qui in

signo crucis de mundo vicloriam reporiavit. Trecen-

lorum enim numerus in Tau liuera coniineiur, per

quam crucis species ostendilur.

77. Sisara lypus diaboli full. Jabel aulem, qnae

tempora ejtis clavo et malleo transfodii, Ecclesiae ly

pum expressil, quae per vexillum crucis diaboli irn-

porium inlerfecit.

130 78. Ipsa quoqiieDebbora, ejusdem Ecclesiae

lypum portans ,devicio in Sisara diabolo

, canlicnm

ccfilestis gloria; proclamat.

79. Jephte, qui pro victoria obtenta filiam immo-

lavii(Jadic. xi), Redemptoris ostendebat liguram,

qui, ex mundo triuraphans, carnem propriam in sa-

crilicimn obtulit.

80. Samson Salvatoris nostri mortem et victo-

riam liguravit, sive quia de faucibus diaboli genies,

79. Jexu Nave. Josue, filium Num , quern LXXJesum, filium Nave, yocani,

virum insigni ariimi for-

liludiue, Moyses et vivus habuit ininistrum, el mo-

rieus imperil successorem. Ejus primiim menlio n t

Exod. XVH, cum nobnem pugnam inivit cum Ama-lech, in qua etiam victor full. Quocirca pr:clare ait

Origenes in ilium ipsum locum : Usque ad hunc locumbeali nominis Jesu nusquam facta esl menlio; hie pri-

mum vocabuli hujus splendor effulsit. Idem cum unde-cim sociis terrain promissam exploravit, ct Jiulaeos

fiactos mem ac debililalos conlirmavit, Num. xui.

Quo loco Osee, id esl, Servalor appellatur, id quodnotavit in q. 25 in Num. Posiremo populo Dei posidevictum unum el triginta reges in lerram promissam

iniroductp,illam divisit. Et cum nomine, mm

rebus praclarissimc, gestis , Cluisti Jesu Salvatorisnosiri imaginem expressil. SIJ.VH.

73. yfa6. Nam Jericho, id esl, luna, mundum si-

gnificat , qui totus in maligno posilus esl, 1 Jounn.

cap. ult. A cujus exilio Cbristi sanguine liberamur.SUAR.

7t>. (, erfcon. De liltera T Grseca sermo est. llano

aniem alleguriam egregie iractal heatus Augusiinushis verbis in q. 37 in lib. Jud. : Piumerus, quia tre-

centi eranl, signum insinuat crucis profiler lilteram TIjratcam, qua iste numerus signi/icatur, per quos eliam

genies magis in Crucifixnm crtdiluras praifiguralumesl,i/uod litiera Grceca enl. Unde Grcecorum nomine Apo-stolus fiinnet genies signi/icat ,

cum (licit : JUD^EO PRI-

MUM, ET GR.CCO; quod in linguis geiitiumGrceca ila ex-

cellut, M per illam omnes decenler sigin/icenlur. SCAR.ibid. Hanc allegoriam expressil sacer poela I ru-

deniius, in prxfai. ad Psycliomacbiam, vers. 56,

quia post mortem plures lucratus, plurimosque 1110-

riens quam vivens exsiinxit.

81. Dalila , quae Samson verliccm decalvavit (Ju

dic. xvi), Synagogam significat, quae Christum in

loco Calvarirc criiciPixit.

82. Ruth alienigena , qnse Israelilico viro nupsit,

Ecclesiam ex geniibns ad Christum venientcm oslen-

dit.

83. Booz aulem Christum verum Ecclesiae sponsuiu

expressit.

84. Anna, quae fuit slerilis, el posimodum feennda

facta esl (I Keg., i) Keclesiam Christ! significai, quae

prius in geniibus erat sterilis, nunc largiier pollel

per universam terrani prole numerosae fecundiiatis.

B 85. Heli sacerdos reprobatus (/ Keg. 111) abjeclio-

nem sacerdolii Veteris Testamenii prjefiguravit.

86. Samuel vero, qui reprobato Heli in ministerio

sacerdotal! successit (Ibid.), novi sacerdolii succes-

sionem, abjecto veteri sacerdolio , prsemmliavit.

87. Duo filii lleli sacerdotes, qui capta a gentibus

area pereuipti sum (I Reg. iv), significant posteri-

tatem sacerdolii prioris fuisse exsiinctam, ct legis

Tesiamentum ad culliun geniiuin esse iranslatum.

131 88. Saul regni Judaic! insimiat repromissio-

nem, vel reprobaiionein, sive ojusdem populi aemu-

lationem, qui David, id esl, Christum injusto odio

invidiae conatus est occidere.

89. David filii Dei et Salvatoris nosiri expressit

imaginem, sive quod iiisectalione Judaeorum injusiam

C persecuiionem sustinuit, sive quia Chrislus ex ejus

slirpe carnem assumpsil.

90. Urias Hethaens lypnm habuit diaboli , cujus

quern locum in Prudentianis, cap. 20, fuse explicit.AREV.

79. Jeplite. Beatns Hieronymus ail in vovendo il

ium fuisse stiiltuin, el in reclilendo impiiim. In eadcin

sentenlia est beams Thomas. Sed beams Augiistinus,

q. ii), in lib. Jud., quaesuonem hanc niagnam esse

ait, el ad jndicandum diflu-illimam , de qua ipse co-

piose in primis el erudite disseril. Ulciinque sit,ceriiiui esl de qiiibusdam mails operibiis hoininum in

Scrijluris sanclis quiedam non mala, sed bona futura

signilicari ; id quod erudiie prnlial idem beams An-

gujtinut, in lib. xn, cont. Fauslum. SUAR.

80. Fort., piuresque moriens. AREV.86. Samuel vero. Samuelem noil fuisse sacerdo-

lem, seil levilam, mull! existiiiiant; orms enim est

ex Abiathar lilio Core, 1 Paial. vi. cum sacenloles ne-

i cesse fuerit origmem ducere ex Aaron. Alque id vi-

detur iniiuere Psalm, xcvni, his verbis : Moyses el

Aaronin sacerdotibns ejus; de Samuele auiein ail : /, (

Samuel inter eos qui invocanl iwmen ejus. At beamsAiignstiniis hoc ipso loco aflirinal sacerdoleni , el

(|ui(leiu iiiagiiuni , fuisse Samuelem. El n lib. Heir.,c. -i

i, ail Samuelis palretn non fuisse quidem sacer-

iJolem, reperin lainen m lilns Aaron. SUAR.90. Qiuid Urias lypum habuerit diaboli, el Bersa-

bee lypum Ecclesia;, diflicaluieia aliiiuam pr.c. se

for re videtur; sed qu;c ipsa rei cxplicaliune sails di-

luinir, in in muliis aliis similibus ailegonis accidil.

Hanc de Uria lleih.ro Isidorus snmpsit ex sanclo Au-

gusliiio, cujus veiba late ex^cribil (Juaesiioii. in

Reg., lib. n, cap. 2. Observandum uiterea quod neqnefigura m omnibus debel repnesentare figuraluni, ne-

que in eo quod repra>eiilai perfectionem figurati

113 ALLEGORIC QUJIDAM SCRIPTURE SACR^E. i!4

conjiigio prius erat copulala Ecclesia, quam Christus A Spiriium sepiitormis graiiae spiritualiler aspirat, per

concupivit lavaiitem a sordibus saeculi semetipsam, el quern a tnone peccati reviviscat.

101. Septem millia viri, de quibus dictum Eli*,per lavacri undam purificantem.

91. Salomon Clirisli prsenuntiat figuram qui sedi-

ficavit doniiini Deo in coelcsti Jerusalem, non de li-

gnis et lapidibus, sed de sanetis omnibus.

92. Regina Ausiri, quae \enit ad audiendam sa-

pieiuiam Salomonis (HI Key. x ; II Paral. ix), Ec

clesia inielligitur, quae :id verbum Dei ab iiltiiui,- fini-

btis terra congregalur.

95. Roboam, lilitis Salomonis, et Jeroboam ser-

vus, quibus Israel in duas paries divisus esl, signifi

cant divisioiiem ill;un in Domini iidvenlu fiictam, in

qua pars credeiiliuni ex Judaeis regnal cum Chrislo,

qui est ex David genere onus; pars vero secuia An-

quod non curvaverunl genua ante Baal, significant

numcrnm sanctorum, qui, Spiritu sepliformis gratia:

adimpleti, diabolo remmliaverunt.

102. Naaman Syrus signilicat populum ex genti-

bus, maculis deliclorum pollutum, atque a Cbristo

per sacramenuim baptismi pnrihcatuin.

103. Ozias rex, qiii, ob merilum scelerum suonim,

in I ronie contagio leprae perfunditur(/7 Paral. xxvi),

regnimi indicat Judaeoruin, qui dedecus 133 el "ia~

iiiin perlidice in (route germii, ubi crucis sigauni

ponaru debuerant.

104. Ezecbias rex, cui pro bono opere quindecim

liclirisium, cujus ad culluin nefandai serviiulis er- B anni ad vitain adjiciuntiir (IV Keg. xx; II Par. xxxn;

rore constricti snnl.

94. (lolias (/ Reg. xvu) designat diaboimn, cujus

elevationis snperbiam Uni- li proslravil Immi iias.

95. lilias Christum demonsiral, quia sictit igneo

curru ad superna sublalus est, iia Chrisms ininiste-

riis angelorum assumptus est in coeluni.

96. Vidua, ad quam miliiiur Klias pasccndus (111

Keg. xvu), tecclesia esl , ad quam per (idem venisse

legitur Christus, ciijus farinae et oleo benedicitur, el

non deticii, id esl, gratia corporis Cbristi, et cliri-

smatis unclio, 132 1* tol m"do quotidie impen-

ditur, et nunquam minuitur.

97. Elisaeus eunidem Redeinptorem Dominum

figuravit, (jui de momis altitudine, id e?!, coelorum

7s. xxxix; Ecd. XLVIII), significal omnes sanctos,

quibus ad acquirendam vilam aUernam qninque libri

legis cum decem verbis Decalogi dati stint, ut per

complemenium legis et praeceplorum regni coelestU

plenitudinem consequanlur.

105. Josias rex, qui celebravit pascha, et de tem-

|ilo Domini idola mulia depulit (IV Reg. xxiujV/

Par. xxxv), significat Clirislum, qui pro nobis pas-

sionem suscepil, alque omnia exsecrahilia gentium

de templis corporis noslii dejiciens, igne virtulis

sii33 exusta comminuit, atque iu Iwjus sxculi torren-

tem projecit.

100. Sedecias, cujus oculos in Reblatha rex Ba-

byluiiis evulsit (IV Keg. xxv), dhiies et pecratoresdescendens sublimilale, bumiliavit seipsum a forma C

|mjus ,,mn ji sjgnilicat; in Laiinum enim verlitur Re-

Dei usque ad formam bominis, ac mortiiis ineiiibris

sun membra con.posuit, el nosirani morialilateni sui

corporis medicinu sanavit.

98. Pueri qui , insultantes Elisxo , claiuabant :

Aicende, calve, ascende, calve, et invasi ab urso pe-

rieruni (IV Reg. n), indicant populum Judaeoruin,

qui puerili stuliilia deriserunl Christum in loco Cal-

variac trucilixum, et capli a duobus ursis, id esl,

Tito et Vespasiano, interierunt.

91). t uer blitaei cum baculo ad resuscitanduni mu-

lieris filium missus (IV Reg. iv), typum priscae legis

oslendii, quau generi liuiiiano transuiissa nihil prae-

siiiit, nisi (juod in virga solam aucloritalem severi-

talis moiislravit.

miiliu IIIKC, ideoque iste signilical eos qui in

biijiis inuiidi mulia actioue et afleclione involvunlur,

atque, a diabolo capti, inielligentiae oculos per-

dunt.

107. Isuias formam evangeli&tarum et aposioloruui

cxpressil, qui uni versa sacramenta Cbristi, non quasi

fulura, sed quasi praesenlia praedicavil.

liiS. Jeremius aulein in verbis et passionibus suis

mortem el passionem figuravit Domini Salvatoris.

109. l.zeclncl imaginem Cbristi gestavil, qui posi-

tus in terrena peregrinatione populum salutaribus

praeceplis instigat.

110. Daniel, qui vitain cxliliem tenuit, similitudi-

ncm babuit continenlia sua eurum qui sunl in uliu

100. Sunamilislilius mortuus (Ibid.) bumani gene- D stmcto, el lerrenis copiis non abutunlur.

is figuram tenet, super quod Cbristusseptiesoscitans 111. Useas Cbristi demonslrat liguram, qui ex

attingere. Vide append. 10 ad Etymolog., num. 10,torn. IV, pag. 522. AREV.

90. Vidua, ad quam mitliiur Elias. Duas lias alle-

gorias de Elia el Cbrislo traclat praeclare liealus Au-gusiiiiiis in serin. 201 do lempore, qui teniio est 2 in

Doin. ~i de Trinilaie. SUAR.98. Putri

</i<i pir aullitiam. Rectius esl in lib.

nis. (/in puerili stuttiiia, quam in Imp. qni per stu/ti-

liani. lil (|uud docent baec erb:i beati Augu-tini, quaeab illo iniilualus esl inkier Isidnrus; ;MI enim in lil).

xil contra l ausl. : Klinao pueros insultantes, cl cla-

munies CALVE, CAI.VE, beslitv comedunl; puerili slulli-

tin d<ndenies (iltriilum in loco Calvaries cruci/ixum,iiiKisi a dwinonibus

t>erennt. Supenorem autein de

eodem Elis%o et Domino ailegcriam exponil beatusAmhroiiiH in epist. nit. lib. iv. SUAR.

102. iVoomaii Syrus. Exponit bane allef(oriaift

bealtis Augustiniis in serin. 108 de lenipore, nbi

egregie ait : Audivit Naamini puellam, et venitad Eli-

sa um, iindint populus (jenlium propheliam, el venit adCkristinn. Naaman venien* ad Elisa uin nina/ur a le-

pra, ft populus yenlium veniens ad Christum all oinni

peccnluru.ni lepra purgatur. SLAR.i07. De Isaia aliisque pro|ibetis mulia Isidorus rc-

pelil in libro Prnoeiniorum. AHEV.

Ill Oseas. Hanc alle^oriam illustravit, et luultis

siiiiiiilius exemplis locupletavit beatus Hieronyninsin procem. ad Paimnacb. in Oseam Prophet. Siuu.

11S S. 1SIDOR1 M1SPALENS1S EP1SCOP1 110

foi itteftliene 3niium a*sumpsit in corpore suo Eccle- A 121. Zorobabel, sacerdos (// Esdr. 11 teqq.), typus

BUB.

H2. Joel, ^i inlerprelalur incipient, indicat ly-

pice eos qui fidei ostium, et divinse scientiae inci-

piunt cognoscere sacrameninm.

115. Amos, pastor el rusiicus, Christ! esl lypus,

qui ab officio pasiorali pecorum, id esl, ab Hebrsco-

rum regimine iranslaius, nuuc alios greges pascit in

gentibus.

134 " * Abdias, qui in Samaria centum pavit

prophetas (111 Reg. xvm), signilicat omnes fide!

praedicaiores, qui in hoe mundo alimenus sacrarum

Scriplurarum nmnes credentes reliciunl.

115. Jonas (Jon. 11) Christ! mortem figuravit, qui

tribus diebus ac noctibus in corde lerrae, quasi in

venire celi, quievit.

116. Habacuc, lucialor forlls, popuius est fidelis,

qui, super excelsa constilutus, in cruce Dominuin

conti inplatur, dicens : Cornua in manibus ejus, ibi

confirmata est virtus gloria; ejus.

117. Sophonias, qui interpretalur speculator, vel

abscotiditnm Domini, significal eos qui per conlem-

plationis arcanum ad perfectum perveniunt inerilo-

rum.

118. Aggaeus et Zacharias figuram geslavernnl

sanctorum, qui nobis in liujus peregrinationis vita

fuluruni tern pus liberations declarant.

119. Malachias, qui angetiis Domini inlerpretatur,

lypnm Salvatoris noslri lenuit, qui Angelus magniconsilii dicitur.

120. Jesus, sacerdos niagnus, figuram gerebal

Chrisli, per quern ex peregrinaiione sxculi hujus ad

C03les*em Jerusalem nobis paiet ingressus.

116. Habacuc. Ait bealns Hieronymus in pronem.in Joelem, 7rE/3t).a^Svwv, id esl, amplexuns, sive am-pleratio, sive lucians. Alque, ul idem ait in prooem.in Habacuc, vel ex eo quod amahilis Domini esl, vo-catur amplexaiio, vel quod in ct-namen el luciam, et,ut ita dicxni, amplexuni cum Deo congredilur, am-plexntii, id esl, lurtantis soriitns esl noinen. Nul-lus enim tain auriaci voce ausus est Deum ad disce-

ptalionem vocare jnsliiiae. Ibidem Grascos el Latinosnolat, quod apnd eos corrnpie ntunrn a@xoup. id

es^,Habacum legereiur, qui apud Hebraeos dicitur

"

Habacuc. SUAR.

Ibid. Verba Habacuc, in Vulgala, cap. in, .1 : Cornua in manibus ejus. Ibi abicundila esl [ortiludo ejus.AREY.

117. Sophonias. Nomen Sophonia-, inquil bealus

Ilieronyniiis, in i c. ejusdeni propheia;, alii speculum, Dalii arcanum Domini Iraiislulerunt. SUAII.

118. Ag/ja-us el Zacliariat. Causam deilit buic alle

goric, quod hi duo propliet*, secimdo anno Dariiregis Persarum, filii Ilislaspis, cum sepluagesimusannus vaslitalis lempli, quern pra dixerai Jereniias,essei complelus, Judtuos ad lempli inslaurationem

est Domini Salvatoris, qui reduxit de capliviiaie po-

pulum, el de vivis lapidibus conslruxit Domino tern-

plum.

122. Judith et Esther typum Ecclesiaa geslanl,

hostes fidei puniunt, ac populum Dei ab inleritu

cruiint.

125. Tobias priscse legis imaginem tenuit, cujus

oculns Judaicae hirundines 135 obcaecant, dum eos

luminis sacramenla male inlelligentes obcaecant.

124. Tobias ,(ilius ejus , Domini nostri Jesu

Chrisli imaginem hahuil , qui velut absconditum et

obcxcaiam Oguraecal gine legemclaritale suae virtulis

illuininat.

125. Tres pueri (Dan. in) prxtulcrnnt figuram

Isanctorum, qui corpus suuni in perseculionem pro

Chrisli nomine obiulerunl.

Ii6. Susanna (Dan. xin) figuram Ecclesix. babel,

quam tesies fulsi Judx i, quasi adulteram legis, accu-

sani.

127. Nabucbodonosor rex(JV Reg. xxv) typus

dialioli foil, qui haerelicorum plebem, erroris capti-

vilate devictam , de Jerusalem, id est, de Ecclesia in

Babyloniam, id est, in ignoranlise confusionem

abduxil.

128. Princeps coquorutn, qui muros Jerusalem

subverlil, hoc significal, quod omnes qui ventris

desideiio servinnl, virluies animse deMruunt.

12 J. Machabaei seplem, qui sub Amiocho acerbis-

sima perpessi tormenia, glorios.issime coronali sunt

I

(11 Machab. vn), significant Ecclesiam sepiiformem,

qiix ab inimicis Chrisli muliam mariyrum siragem

pertulil, et glorioo coelestis coronam acccpit.

mirifice incilaverunt. SUAR.

128. Princeps coquurum. llasc alle.2;oria cum LXXversioiie congruii. Id enim qnoil Ilebraice dictum est

de Nabuzardam, IV Reg. ult. D ni 2 31 rabtulibahim,nosier intcrpres verlil princeps exercitus : LXX vero,

eco/tiia /iifo;, id est, priiiceps coquorvm. Causam liu-

jus vanetalis docte exponii Lippomanus, in calen.,

xxxvn Genes, liealns quiilem ilieronyinus, in Quassl,

Heh., sic ail : Inplerisriu<!

locis ARCIIIMAGIROS, id

esl, COQUl RUM PRUNC1PES pro MAGISTRIS E.XERC1TUS

Seriptura commemoral, ituystpsvtn quippe Grace in-

terpretatur OCCIDI-.RE. Beatus eiiam Aiignstinns, in

qua sl. in (Jen., sic scribil : Nolunt quidum PR.CPOSI-

TUM COQUORIJH interpretari, qui Gratce apy_tjj.y.ystpof

dicitur, srd PR.EPOSITUM MILITI/E, cut essr( poleslus oc-

cittendi. Nam sic appellalus eti ille quern Kabuchodo-

nosor misit, penes quern po.ius invenitiir primutus (uisse

militia;. SUAR.

I"i9. Allegoria de Macbabaeis clarins exponitur in

fine mysiicaa lixposilionis sacramentorurn ,sive

Quaesti iii., cap. de Machab.Tis. Quo in opt re plura

quac Isidorus in Allegoiiis Veleii Testament! breviler

perstiingil iusius explicanlur, ul jam monui. AREV.

EX NOVO TESTAMENTO.136 130- Qwaiuor evangelistaa Jesum Christum sub qualunr animalium vuliibiis figuraliter exprimunt.

130. De quatnor insignibus evant!elistarum variassenieniias protuli in not. ad Juvencum, lib. i, vers.3. Isidorus communiorem opiniouein sequilur in

\ullibus animalium exprime.ndis qui singnlis evange-lisiis asciibuntur. Eanidpln lenuii Sudulius in carmine

Pascbali, lib. i, vers. 355. AREV.

117 ALLEGORIC QljEDAM

131. Matthaeus enim eumdem Redemplorem no- Astrum natum et passum annuntians, in simililiidincm

hoininis comparat.

13-2. Marcus, a solitudine exorsus, leonis figurara

induit, et Christ! regnum invicium potenlinmque

proclamat.

153. Lueas quoque per vituli mysticum vultum

Chrislum pro nobis praedicat immolatum.

134. Joannes autem per lignram aquilse eiimdem

Dominum post resurreciioneni carnis demonslral

evol.isse in coalum.

135. Petrus personam Ecdesice geslat, qu?c habet

potestatem dimiiiendi peccata, atque redncendi ab

inferis homines ad coslestia regna (Maith. vi).

136. Apostoli qtioque omnes totius Ecclesia? por-tant typum, quia et iidem in dinuiiendis peccatis si- Bmilem acceperunt potestalem, habentes quidem et

fonnam patriarcharum , qui per verbum praedicaiio-

nis in toto orbe xerrarum Deo populos spiritualiter

gemierunt.

137. Septuaginla duo discipuli significant illustra-

tionem totius orbis per Evangelium Triniiatis. Viginti

quatuor enim horis nmndus oninis peragitur, ciui

nnmerus triplicatus propter eamdem Triniiatem in

LXXII deduciiur. Idcirco aulem mittuntur bini ,

propier pradicandum l)ei amorcm, et proximi, vel

mysleriorum gemina Testamenta.

137 138 - Joseph typice Christi gestavit spe-

iem, qui ad custodiam sanctse Ecclcsiae depulatus

esi, qu* non habet maculam, aut rugain.

159. Maria autem Ecclesiam significat, qua? cum Csit desponsata Christo, virgo nos de Spirilu sancto

concepit , virgo etiara pnril (Jtlatth. i).

140. Zadiarias sacerdos, qui, angelo jubente,

cbumtuit (Luc. i ), silenliuni K tjis et prophetarum ,

advemenie Clirislo, oslendii.

141. Joannes foimara liabuit legis , qui Cliristum

annuniiavit, et remissionem peccaiorum .per lava-

cri gratiam pradicavit.

142. Magi Dguraverunl gentium populos, lucem

fidei cognitiiros , indicantes sacramentorum mune-

ribus Christum , per llius esse Deum , per myrrhaiuhouiinem passum alque sepulium , per aurum regemomnium sacculorum (Matili. n).

SCRIPTURE SACR.E. 118

143. Herodes, qui infantibus necem intulit (Mat-them n ), diaboli formam expressit, vel gentium,

qui , cupientes exslinguere nomen Christi de muudo,in caede mariyrum sajvierunl.

144. Muti in Evangelic significant illos aui fideiu

Christi non confitentur.

145. Caeci illos signant qui fidem quam creduut

nequaquam intelligunt.

146. Surdi illos figurant qui non exhibent obe-

dientiam praeceplorum.

147. Claudi illos demonstrant qui itnplerc prSfc-

cepta salutaria negligunt.

M8. Homo prudens, qui sedificavit domum suara

supra peiram , signilicat doclorem fidelem, qui in

Christo doctrinse sux et vitse suac stabilimentum

constituit.

149. Ille vero, qui scdificavil domum suam super

arenam, hxreticum designat , qui xdificat doctri-

naii) falsajn , ut ruinam facial magnam.

138 150. Leprosus, quern Christus descendeus

de inonte primum curavit (ftlatth. vin), huniaiutnt

indicat genus delicti contagio maculosum.

151. Hoc Redeinptor, dum de ccelorum altiludine

quasi de monte descendit, a vario dumoniun cultu

detraxit, alque in unitatem (idei reparavit.

152. Centurio(Ibid.

) fidem gentium significant ,

qua; salutem filii sui infirm! ad mortem peiens, Iiu-

mililer dixit : Domine , non sttitl digna ut inlres sitb

tectnm meum, fjitai pertecula sum Ecclesiam luani.

153. Puer autcm Cenuirionis, et (ilia Chanan**

mulieris, quos Clirisius non veniens ad eos salvat

(Uatih. xv) , easdom gentes ostendunt , quas Doriii-

DUS non corporal! prSesenlia visitavit. sed per fidem

verbi salvavit.

154. Ipsa quoque mulier Cliananaea (Ibid.} Ec-

clesise ex gentiljus gerii (ignram , quie tanquarn ca-

i is qusereliat micas de mensa doininoruin, id est,

satiari doclrinis apostolorum et prophetarum.

155. Socrus Petri febriens (Matth. vin) significat

Synagogum ,a-stu carnaliuhi flosideiiorum accen-

sam , cujus (ilia est pars ilia credemium qua; data

esi Petro regenda.

150. Scriba repmtiatus, qui pfnpter quseslum Do

minum sequebatur (Ibid.) , significat eos qui Chrisri

134. Joannes autem. Hae primse quinque nllegoria;

sumpue sun! ex i c. Ezecli.; quo loco bealus Hiero-

iiymus erudite disserit de hoc argumemo, quod ulrn-

rius tractat in prooemio in commenlaiios superWalth. Congruunt aulem cum vaiicinio Ezeehielisea quu! de eisdem animalibus scnbil bealus Joann.,Apoc. iv. SUAR.

137. Septuaginta duo. Mundiun peragi x\iv hoi is

periude est, ac si dicerei, motu primi cosli( empy-

reum excipio ) xxiv horis infei iores omnes cosieslesorbes circuin;igi, SUAR.

14i. De M;.gis ac innnerum oblaiione , qua JesumChiislum Deum adoravenifit , coinmculalus sum adPnideiiiium, hymn, li Caiheiu., vers. 69. Videetiam notas ad Jiivencum

, lib. i, vers. 285, et adSeduliuni , lib. n , vers. 96. ARF.V.

149. lltei iro. B-aiu^ Cliiysnsloinus , in cap. vn,

Elatlli., traciai lianc allegoriam , et Ires cans;<s

D reddit cur imph homines cum rtMia ronft.-ranlur :

-quod steriles sint et infecinidi , quod iw varias"]

i-

niones di>traoti non cohxreant inter se, el qu >d

sint inmimerabiles , sicut arerta, Apoc. xx. Bealus

*ulem Ilieronyinus proprie putal hoc h ereticis con-

venire. SUAR.150. Leprosus. Hanc allegoriam videtur a bealo

Isidnro Beda sumpsisse, qui fiiil ejus imprimis slu-

diosus,et cenlum aunis posterior. SUAR.

1M. Nuiat aiitem bealus Augustinus, centurio-

nem, cum jam Judaea Roinaiiori.iii|>r>sidiis

teTiere-

tur, geiitilem fuisse; qneni ail he. lti^ llieionynnu;

principem exstilisse gentium creilitiiraruin. SI;AB.

li itj. Scril a rcpudiuius. Bealus Hieronvmns nit

scribam repudiaimn , quod signoruin videns magiii-

ludinem, sequi voluerit Salvatorem ,ui liicia ex

O|iern!ii miraciilis qnaereivt ,hoc idem de^iderassu

quod et Simon Magus a 1 eiro cmere volueral. SLAH.

119 S. ISIDORI HISPALENS1S EPISCOPI

lidem non propier Dominum , sed propter Incrum A tur, quibus tamen, expulso a corde d^monuui cullu,

dum primum lucem perceperinl (idei , postea ad lau-sacciili appetunt.

157. Oaemoniacus quem Dominus in regione Ge-

rasenorum a dasmonum legione curavil (Ibid.) , si-

gnificat geniilem populum mullorum cultibus dxcao-

niorum obnoxium.

158. Pastores porcorum fugienies, qui ea quse

gesta sunt nunlianl in civilaiem (Ibid.), significant

principes impiorum, qui dum (idem Cbrisli fugiunt,

virtutes tamen ejus stupentes miraniur et predicant.

159. Paralyticus , jacens in lectnlo (Malth. ix),

anima est vitiis dissoluta in 139 corpore suo, quae

dum fuerit gratia Christi per peccatorum remis-

sionem sanata , confestim, pristine robore receplo ,

resurgit, el lectum carnis, in quo debilis ante jace-

bat, ad domum Yirtulum reportat, ut se inira con- Bscienlise suae secrela consiringal, et nequaquam in

exlerioribus ultra \oluplalibus dissoluta discurrat.

160. Arcbisynagogi (ilia ,ad qnam dum curandain

pergeret Duminus , lamen priusquam ad earn veniret,

letigit eum a tergo mulier, quae profluvio sanguinis

laborabat (Ibid.) , (iguram habuil Ecclesiae venientis

ex gentibus , quae dum post prsedicaiionem, et post

passionem , et post ascensionem Christ! credidit ,

<[uasia lergo Dominum tetigit, el ante accipere salu-

[(IN quam Synagoga, promeriiit.

161. Duo ca;ci. juxta viam sedentes (Ibid.), signi

ficant utrosque populos Judaeorum, atque gentilium ,

per fidem Cbrislo appropinquantes , qui dixit : Egosum via, verilaa et vita.

dandum Deum eorum lingua resolvitur, ul confiteau-

lur eum quem antea negaverunt.

163. KOIIK. manum habens aridam (Malth. xu)

signilicat Synagogam, vel animam misericordiaj ope-

ribus infruciuosam , cui cum dicitur Extende manum

tuam , admonet semper porrigendam eleeiuosynuin

pauperibus.

164. Homo de quo immundiis spiritus exiens, rur-

sus eum occupat (Ibid.) , signilicat populum Judxo-

rum , et bomineni pcenitentem , cui per subseculam

negligentiam acrius menlem occupal carnis 140 v ~

luptas, adjurictis secum aliis septum spiritibus viiio-

rum, id est, iracundia, avaritia, invidia, atque ven-

iris ingluvie, inani gloria, fornicationeatquesuperbia.

165. Paterfamilias , proferens de tliesauro suo

nova et vetera (Matih. xiu), Cbrislus est, proferens

de impenetrabili sapienlia sua gemina Testaments ,

scilicet Velus, in quo felicitas terrena proiniuitur, tit

Novum, per quod regnum coclorum speratur.

liiii. Homo qui seminavit in agro suo granum si-

iiapis (Luc. xni) Cbristus est , qui seminavit fidem

in mundo ,in quo volucres ceeli , id est , spiriluales

uiiinii* requiescunl.

167. Mulier qu% fermealum abscondit in satis tri-

bus (Ibid.) signi(icat sapienliam spiritualis doctrinae,

ferveiuem in Trinitatis aniore.

168. Homo , qui abscondilum iliesaurum in agro

reperii (Matth. xiu), ille est qui in isto mundo, ven-

102. Damioiiiimi babeus, cxcus et munis, qui scri- C ditis omnibus, Christum vitamque aHernam acquirit.

bittir a Salvatore curatus (Ibid.) , indicat eos qui ex

idololatria gentium ad fidem dominicam convertun-

159. Parulyticus. Correctiores sunt lib. ms. , quiliabent anima vitiis dissolula, quam Impr., in quilmsest iiiiinni vitiii desotaia ; nain alludit ad etymo-logi.un Graeo.ae vocis. Paraiyiicus enim diclus esi

quod paralysi laboret, qui morbus sic est Grsecis

appellatus, quod nervos laxet el dissolvat, Ana TOU

Trajsa/.usiv , quod est dissolvere. Itaque Tertullianus

proprie et eleganler dixit in Apologia de Chrislo

paralyticos reslringere pro sanare. SUAR.Ibid. In Etymolngiis, lib. iv, cap. 7, num. 25, Pa

ralysis dicitur a corporis impensatione nominari. S<*d

in notis observaiur aliter legendum , ut corporissulutio aul dissolulio intelligatur. ARBV.

1GO. Archisynagogi filia. Kecieauiem scribit beams Cbrysostoinus feminam non esse ausam coram adDominum aecedere , quod ex legis prsescripio iin-

mu:ida esset. Nobilitatum auiem est divinum illud

uiiiaciilum plane divino miraculo, et lectu dignissi-

nio, quod narrat Euseb., lib. vii Hist. Eccl., cap. 14.SUAR.

1b~2. In texlu Grialii , uti etiam in aliis impressissnribiiur idolatria pro idololatria , quod restituendum.AKEV.

167. Mulier qua; (ermentttm abscondit. Isychius ,

hi), i in Levit., cap. 2, sic ail : Abscondit in (arinasala tria, Ecclesiam significant, qua in Trinilalis verbo

(ermentat tkeologiir ir.ysleria. Hanc allegoriam inter-creians beams ilieronytmis, praiinisit uiuiquam parabolas et dubiam aeniginatuni inielligeiiliaui adauciorimem dogmatum proficere. Sed lorlas-e aliusauctor recte reprelienditur, qui non ad aniiniiin pie-laie iiiiorinandmn , sed ad stabiliendum saiiciat Trinilalis niysterium, hanc adliibuit allegoriam, coiura

11)0. Quinque millia viri qui quinque panibus et

duobus piscibus 141 Pasii sunt (Joan, vi), Ecclestae

quam docet beatus Augustinus , in epistola ad Yin-

cent. Donat. Illud obiter notandum esi satum , cui

apinl Hebr. respondet nomen nD Seach (neque enim

Hehraicum , aut Grnecurn , sed Syrum nomen est) ,

genus Inisse mensura; , quae conlinebat tertiam par-tem eptii. F.I quidcm beams Hieronymus aliquandosatum verlit , ul Gen. cap. 18 , nbi eiiam (it menlio

trium satorum. Sic enim Abraham ait Sane : Acce-

lera, Iria sala simiUe commisce; nonnunquam vero mo-

dium, ul IV Reg. vn : Crat modius similee statere uno,et duo modii hordei uno. Hie enim babenl Hebraea

teach, id est, satum. liaque fonasse quis iniretur cur

idem Hieronymus . enarrans bane parabolam Malth.

xiu, scripserit : Sadim genus est mensurce juxla mo-rem proiincice Palestine, unuin et dimidium nwdiuat

captens. Quod prociildubio sumpsit ex Josepbo, qui,lib. ix Anliq., cap. 4, ait : Satum fert modium unnm,et semis Italicum. Sed ne viro summe docio nota

inuratur, dicendum erit non eumdem fnisse modium,sed alium atque a limn pro region uin varietal e. 1 ro-

babililer auiem suspicamr Jansenius , cap. 57 , prx-clari operis quod Concordiam evangelicam appella-vit , ideo Dominum trium satorum farina in hac

parabola iiieiiiiiiis.se, quod mos lortasse (ueril in Ju-

dxa, ut laitlumdem pnis in usurn I amilix seme)ronlicerelur. Id quoil congrnit cum loco prxdicioGen. xvn, et aliquot aliis sacrse Scripture locis. Si

quis aiiifin rutionem diligenter iniverit , inveniet

epbi, sivc sata iiia, puulo plus capere quam capiuntin ilispania celemini x. SUAII.

Ibid. Ad c|ii;rslioiirm quam Siiarius excilat desalo explicandain , conlerenda rst donrina Isidori

cum nous lib. XM Liymul., cap. iio.

Wf ALLEGORIC

sunt populi , qui per quinque corporis sensus , ali- Anienio legis spiriiualis a Chrisio reficiunlnr, el du-

plici Testamenio, quasi getnellis piscibus, saluranlur.

170. Qualuor autem millia viri qui aliis seplem

panibus alunlur (Marc, vin), eadem geniium Eccle-

sia est, quae in qualuor mundi parlibus diffuhdilur,

alque uberiaie sepliforims graliae recreatur.

171- Ille qui saepe nunc in igneui, mine in aquam

cadebal (Matth. xvn), mundum significal. Ignis au

tem uiDammanlera cupidiiaiem, aqua carnis volu-

ptaiem demonstrat, in quibus semper arreptus quo-

lidiuno lapsu praecipilalur.

172. Moyses el Elias, qui apparuerunl cum Do

mino in monle (Ibid. ; Lue. ix ;Marc, ix), lex et

proplielia inlelliguntur, qnarum vocibus passio, et

resurreciio, el gloria Domini declaratur.

173. Homo habens centum oves, qui, reliclis illis,

ovem perdilam quaerit, ac repertam humeris reve-

hit (Luc. xv), figuram Christi expressit, qui, reliclis

millibus angelorum in coelo, ovem quae perieral in

Adam, ut bonus pastor, quaesilam in gentibus repe-

rii, alque crucis suse humeris ad paradisian repor-

lavit.

174. Mulier, quae perdilam reperil drachmam,

Ecclesia esl, quae animam diaboli laqueis abstractam

et perdilam, dum invenerit per pcenitentiam, el an

gelorum et bominum facit laeiiiiam.

175. Debitor decem millium talemorum (Matth.

xvm) signilicai homines qui Deo sum obnoxii per

transgressionem decem praeceptorum, sed sicul no-

bis poscenlibus a Domino peccaii vincula relaxan-

lur, ila unusquisque nostrum dimittat exemplo Do

mini, ne dum minima debila in nos peccanlibus non

concedimus, majora noslra exsolvere cum usuris

puenarum cogamur.

176. Dives, qui camelo comparalur (Matth. xix ;

Mure, x), personam indicat Judaeorum, qui de legis

potenlia gloriantur, quanquam propter turrena, quae

colunt, non habent regnum coelorum, ubi facilius

gentium populus criminibus lortuosus, et sarcinis

peccatorum gravatus, ingredilur per foramen acus,

quasi per anguslias passionis, dolorum ac luborum.

177. Palerfamilias qui operarios ad vineam con-

ducil, et denarium 142 promitlit (Maltli. xx),

Chrisms esl, qui vocal omnes ad cultuin u dei, pro- jj

milieus eis premium perfeclae beatitudinis.

178. Operarii bora prima conducti hi sunt qui, a

rudimentis infamiae cullum lidei conseculi sunt.

175. Allegoria haec de Chrisio, lanquam bono pa-st Te, ovem quje perierat humeris suis portanle,

primis Chnsli.inis imprimis grata eral, ul in picluris

veierum moiiumentoruiii quao adhuc restaiil cer-

nere licet. Am.v.

182. Noiandus hoc loco est nominalivus pro abla-

livo absolulo, in iilis conservans Christus... in islis

impendent pro in i//is ctmsenunle Clirislo... in islis

impendente. Haec loquendi ratio in Mss. Isiduri sae-

pius occui ril quant inlmpr< ssis, e quibus, ul arbi-

tn.T, Edilores earn suslulerunl, i|iiod Isiduri Jion

sibi persuaderunl. Sed aliler judkandum. AHLV.

SCRIPTURE

179. Qui autem hora terlia, hi sunt qui ah adole

scent ia ad (idem accesserunt.

180. Qui vero hora sexta conduct! sunt, hi sunt

qui in juvemulis stale crediderunt.

181. Qui auiem hora nona accesserunt, illi sunt

qui, jam a juventute in seneciuiem declinantes, gra-

liamperceperunt.^

182. Qui vero ultima hora iverunt (Ibid.), illi

sunt qui jam decrepit!, el in extreme vitae suae lein-

pore vucali, ad Chrislum venerunt. Qui lamen prio-

ribus parent mercedem bealiludinis accipiunt, in il

lis conservans Chrisius jusiiiiam, qui prima hora na-

liviiatis operati sunt ;in islis impendens inisericor-

diam, qui Una vita; hora laboraverunt.

183. Duo (ilii missi ad operandum vineam

(tlatlli. xxi) duorum populorum typum demon-

slranl. Primus enim missus vocatur gentium popu

lus per naturae inlelligenliam ad operis divini cullu-

ram, qui prius lamen conturnax exslitit, el sese ilu-

MIIH negavit. Adveniente auiem Domino, prioretu

coniumaciam sequente emuuJai obedienlia. Secun-

dus auiem missus Judaeorum per legis cognilionein

respondil : Omnia, quaicunque dixeril Dominus, fa-

ciemus ; sed idcirco damnalur, quia non solum in

professionem legis praevaricaius esl, sed in ipsum

Dominum vineae parricidales manus exercuil.

184. Homo qui vineam plamavil (Matth. xxi;

Luc. xx), Deus esl, qui condidit Jerusalem, in qua

.edificavit lurrim, el lorcnlaj- fodii, videlicet tern-

plum, ei aliare, el sxpe circumdedit, id est, ange-

lorum munilione vallav.il.

185. Coloni auiem quibus vineam local (Ibid.),

populus esl Israel, qui sub divino cultu possedit Je

rusalem.

186. Servi auiem qui tempore fruguin missi inler-

fecti sunt a 143 colonis (Ibid.), prophelae intelligun-

tur, quorum s mguis eflusus est a Judaeis, dum ab

eis quaererent juslitiae fructum et legis.

187. Filius auiem novissime missus, quern eje-

ctum coloni extra vineam occiderunt(/6irf.), Chrisius

esl, queiu crucilixerunl Judaei , ejicienlcs eum exlra

porlas Jerusalem.

188. Coloni quoque , quos Dominus vine* perdil

(Ibid.), populi Judaeorum iutelligunlur, qui olim, ut

videntur, dispersi alque perempti sum. Illi anlem

agricolae ad quos vinea transferri praecipilur, signi-

licanl aposlolos, vel successores aposiolorum.

189. Rex qui fecit nuptias lilio suo (Mntth. xxnj,

Deus Paler imelligitur, qui copulavil ex virgine car-

188. Isidorus his verbis nt videntur foriasse inmiit

dispersionem Judaeorum suo temporo, ul noslro

eliam, iiersevtraniem. AREV.

189. Rex qui fecit. Tracial beams Gregorius i,i

bomil. diserte, ut solel, bane allegoriam , sed secu-

rius dici putat regem patrem regi lilio nuplias fecis-

se, cum ei per incarnationis myslenmii sanciam Ec-

i-lcsiam sociavit in ulcro Virginis, sicnl in llialamo.

Et causa est quia ex duabus personis (ieri sulol

iiuptiaruin conjunciio, nelai iuui est auiem in Chri-

sio duas credere personas. bu\R.

125 S. ISIDOKI HISPALENSIS EP1SCOPI 124

nem virginem Christo. Servi vero, qui missi sunt A corrupiionem , idcirco quinario numero computan-

vocare invitalos, aposloli sunt alque propheloe, qui

Judxos per legem el Evangelium vocaverunt ; sed

iili mode lerrenis voluplatibus, raodo carnis el legis

onere jiressi , solemnitatem adventus Domini cori-

temp.-erunt , ex quo se indignos existiniaveniiil vita

xterna, gentes auiem introisse mauifesUntor.

190. Rex iratus , qui misil exercitus suos, et per-

didit inlerfeciores illos,etcivitalem illorum incendit

(Ibid.), Deus Pater est, qui suscitavit YespasiammiCiesarem Romanorum , qui et populum gladio vasla-

vit , el civitatem Jerusalem funditus cum suis uni-

versis evertit, ita ul ulterius belligerare non possil.

191. Homo autem non habens vestem nuplialem

in accubilu , qui , loquente rege ,obmutuii

; quern

tur.

198. Quinque auiem \irgines fatuae, quaenqnha-bent in vasis oleum (Ibid.), ilia? animae sunt qiise

habent quidem integriiatem corporum ,sed non

servant intra conscieniiam boni operis teslimonium,

dum in facie gloriamur apud homines , et non corde

apud Deum. Ideoque , quia in vasis pectorum suo-

rum mentis splendorem non gerunt, advenienle Do

mino, a regni ejus gaudio excluduntur,

d99. Homo peregre prohciscens, qui tradidit bnna

sua servis suis (Ibid.), Chrislus est, qui post resur-

rectionem suam ad coslos regrediens ,Iradidil evan-

gelicam gratiarn evangelicis negotiatoribus fencran-

dam. Sed primus servus in quinque lalentis sibi

jubet servis ablalum mini in lenebras exteriores B dalis quinque libros legis accepil, quod doctrina et

(Ibid.), ille est qui in fide quidem cum caeieris re-

quiescit ; sed si imemus fuerit in die judicii vesietn

carnis liabere polluiam , confesiim jubetur ab ange-lis lolli, et niergi in gebennam ignis aHeini.

192. Duo debitores, ex quibus unus debel>at fene-

ratori denarios quingentos , et aller quinquaginia

(Luc. vii) , significant ulrumque populum, Judaeo-

rum, scilicet, et gentium, ex quibus ille qui quin-

quaginta denarios debuit Judacnrum typum liabuit ;

ille vero qui 144 quingenlos , gentium figurant ex-

pressit, qui ab initio miindi debitor semper existens,

chirograplium peccati per poenitentiam non solvit.

Advenienle ilaqtie Cbrislo, tandem credidit, alque

uberiorem inisericord*i;e fructum accepit, undo quia

opere decem pncceptorum amplificavit.

200. Alms duoljus lalentis duo Tcslainenia pro-

meruit, eaquc 145 morali ac myslico sensu pie

dispensando dupl cavil.

201. Terlius, sub figura umus talenii, gratkc do-

num accepium in terrenis voluplalibus obscuravil,

ideoque projeclus esl in infcrnum, quia nullum hide

operatus est fruclum.

202. Alii in primo servo sensus cordis et corporis

acceptos, in secundo inielligenliam et opus, in terlio

rationem intellexerunl.

203. Juvenis filius xidua: quem Dominus mortuum

extra portas arbis suscitavil (Luc. vii), significat

emu qui palam qmidlibel morliferum crimen admil-

plus illi concessum esl a Christo, amplius diligitG

tit; quique noiinunquam andilo verbo Dei a morle

Chrisium, sicut scriptum est: Cui plus dimiititur,

plus diliyit.

193. Septem vero fralres qui uni mulieri nupse-

runl, et sine uliis moriui sunl (Mure, XH), homines

infideles intelligunlur, qui per septem inundi selales,

in hac terra loiani vilain snam sine fructu jusliliae

consumpserunt.

19i. Duo in Jeclo (Matth. xxiv) illos figurant qui

remoli a lurbis in olio quodammodo vitau vacare vi-

deniur.

195. Duae molenles (Ibid.) illi inlelliguiUur qui

negotiis temporalium rerum circumferuntur.

196. Duo in agro (Ibid.), illi sunl qui in ministe-

rio Ecclesiae, tanquam in agro dominico, operantur,

peccali resurgil, el per poenitentiam Cbrisli vivere

ineipil ; reddiiurque viduae matri SU;B , id esl, Ec-

clesiae.

204. Homo qni descendebat a Jerusalem in Je

richo, el incidil in lalrones (Luc. \), ipse Adam fi-

guralur in genere suo , qui dum descendil de par.i-

diso ccelesii in inunduni, incidit in angelns lenebra-

rum.

205. Samarilajius descendens , qui vulnera ejus

curavil (Ibid.), Clnistus est custos nosier, qui de

coelo descendil , et genus humanum a vulneribus

peccatorum curavit.

206. Siabularius (Ibid.) aposloli sunt, vel suc-

cessores eorum qui inflrmiiaiein nosiram praedica-

ex quibus, advenienle node, id esl, saeculi adversi- D tione evangelica recreant.

late, quidam permanent in fide , et assumuniur ad

vilam, quidam disceduni, el relinqiiuntur ad ucenam,

197. Quiuque virgines sapienies (Matth. xxv) om-nes animae panclae inlelliguniur, quae quoniani per

quinque sensus corporis nullam admittunt cordis

200. In texlu Grialii erat ea qwc pro eat/we ,ul in

aliis quoijue Ediiis recie apparel imprcssuni, el apudGrialium rnendum vidclur inepsisse. AREV.

20:i. Alii in primo serve. Divinn Gregorium signi-fical, cujus fuii in primis siiidiosus; is enim ad liuncmodnm (racial praesenlt-m allegoriam. SUAR.

204. Homo c/ui ilescendebal. I er |>ar:idisum crele-stein , ul en or vitelur, Jerusalem civiias pacis ilia

coelestis intelligenda esl, a cujus beaiiindine lapsus

207. Martha , qua excepil Chrisium in doinuni

suam,et in hac rninisirabai (Ibid.), significal Eccle-

si .:m, in hac vita Christum in corde excipienlem, et

in opere juslili* laboranlcm.

208. Maria, soror ejus, quae sedebal secus pedes

est Adam , miser factus per peccauim. Descendil nu-

lem in Jericho, id esl, in mniidum , in quo oinnia

orta oecidunt, sicut lima, quain signilicnl Jericho.

Adam enim , qui divino pracceplo obtomperans, <li-

vino eliam beneficio tuissel immoi l.ili<; , iilo viult.lo,

mortis miseriam el plurinns alias acerbiiaics merilo

perpessus est. Sic enim ex.ponit hanc allegoriam

beaius Auguslinus in lit), de QIKC SI. evang. SUAB.

, 2S ALLEGORIC QU^DAM SCRIPTURE SACRjE.

:hri?ti , et audiebat verbum (Ibid.) , demonstrat A 2U. Mulier qua? , decem et octo annos infirmiia-

aamdem Ecclesiam ,in futuro saeculo abomni opere

:essaniem ,et in sola conlemplaiione sapientiaj

Chrisii requiesceniem.

209. Homo qui media node poslu.abat ab amico

ires panes (Luc. xi), simililudinem exprimil cujusque

in media tribnlaiione Dominum poslulanlis ,ul del

ei scientiain Trinilatis.

146 21 - Dives, cujus uberes fruclus ager atlu-

lit (Luc. xn), signilicat iiomineni luxuriis dedilum,

el abundantem peceaiis, quern immoderate plus ain-

plius peccare desideraniem arguit Dominus dicens :

Stulli!, hoc node auferunt animam tuam abs te ; quce

parasli, cujus erunt ?

211. Quinque illi in domo una, id esl, paler, ma-

ler, filius, lilia, nurus, ex quibus duo in ires, et

ires in duos dividuntur (Ibid.), significant humanum

genus fide el religione invicein separalum, parlim

in discissione schismalis, quod duo significant, pnr-

lini in numero irinilalis, quod iria demonsirant. Di-

visns esl enim lilius adversus palrem suum, id est,

populus ex gentibus venieus adversus diabolum, cum

quo aniea lueral socialus. Divisa esl et lilia adver

sus mali cm suam , id est , plebs c . Judxis credens

adversus inipiam Synagogam. Divisa esl et nurus

adversus socrum suam , Ecclesia videlicet ex genii-

bus adversus mairem sponsi sui Synagogam , de qua

sccundum carnem Chrislus fuerai procreaius. Qui

homines separamur sibi invicein, alii lerrenam , alii

eueleslem gloriam appelenies.

tern habens, a Domino curala esl (Luc. xui), Eccle-

siae typus est , qua; in fine lemporum salutem (idei

cousecuia est. Sex enim aHalibus inundns isle eom-

plelur 147 cujus lamen lempus babet iriperiilam

discretionem, unam anle legem ,alleram in Icge,

teriiam sub gratia. Sexies ergo terni decem et octo

efficiunt , quo numero lempus hoc noslra? salutis

insiniiatur, quando, a Satan* vinculis soluti , quibus

curvaii eramus ,donum salutis el spem siipernie

conleiuplalionis accipinaus.

215. llydropicus quern Dominus curavil (/MC..XIV)

demonslrat eos quos fluxus carnalium volupiatum

exnberans aggraval.

216. Homo liabens duos filios (Luc. xv) Deus est,

haliens duos populos, quorum major figuram tenuit

Judseorum , qui permansit in Dei cullu ;aller junior

genlium , qui , condilore deserlo , servus faclus est

idolorum, quern per egeslatem fidei revertentem cle-

menler suscepil Deus Paler, et pro conversione ejus

sub vituli lypo immolat Filiuin unicum; tribuit etiam

aminlum fidei ,el siola immorlaliiaiis induil etiin,

quanquam Judaeus fialfir livoris lorqiieatur invidia,

propter saluiem lamen ejusgaudium concinii angelo-

rum symphonia.

217. Dispensalor prodigus , quem dominus a villi-

caiione removeri praecepil, el fraudem faciens domino

suo, relaxavii debiioribus parlem, ut haberet unde

in posteium viverel (Luc.xvi) ,haec comparalio ad

cxemplum nostrum proposiia est; nam si ille a domi-

212. Galilxi xvni super quos cecidit turris in Si-G suo laudari proinertiit, quia, fraudem ci faciens

loe , et occidit eos (Luc. xui), interitum plebis Ju-

d;i orum insinuai. Decem et oclo enim apud Gra2cos

ex ioia, t, el ela, , liueris exprimunlur, quibus li-

guris nomen Jesus scribilur, in qacm illi credere

nolenles pariler a Homanis cum sua urbe prostraii

sunt.

213. Homo qui arborem fici in vinea sua planla-

vil, Christus esl, qui Synagogam in Judaico popnlo

condidil, quain cum Dominus, quasi inutilem, jus-

sisset abscidi, fit illi a colonis aposlolis fossa himii-

lilatis, adbibelur siercus, id est , confessio peccalo-

ruin; sicque in novissimo credendo commutabitur

in melius, dabitque fruclus jusiitku copiosos.

210. In Evangulio sancti Luca3 , cap. 12, 20, sic;

nunc legilur : btulie, hnc node animam tuam repe-tuni a te; qua: aiitem parnUi, cujus erunt? AREV.

212. Dir.e primas liller.i r,raecse nominis Je*u i el

n, hahitx lueiuni a veleribus Chrislianis pro com-

pendio nominis Jesu. Scriptores qui numerum decem el oclo in bis duabus liueris ad inlerprelaiio-

nem aliquam mysticam seu allegoricam agnoverunt,recensui in Prudeniianis , num. 194 el seqq. cumnolis. Pro insinuat forlasseiegendiim insinuanl. Am v.

218. Dives qui induebatur purpura el fci/sso xigni-

ficat. Tlieophylaclos, erudilus in primis scriplor,non (tubitavit aflirmare divilis el Lazari non (jiiulfin

histnriam, -ed liciam esse paraliolam, qu<;narralur

a Domino; cui lamen nomeu Lazari perspicue repu-

gnat. Nam egie^ie ait-bealns Clirysostomus , in hum.in Luc. , de patreel duohus filiii : In parabola nonlimi dtcenda nomiiui. Parabola; enim sunt ilia;, in

in posierum sibi de alienis rebus providil , quanlo

magis Chrislo placere possumus ,si ex propriis no-

str.s misericordiam indigeniibus faciamus, a quibus

recipi in a3terna labernacula possinius ?

218. Dives qui iuduebatur purpura et bysso (Ibid.)

signified JudJtorum superbiam ,florenlem quondam

imperil clariiate, vel honoris excelleniia.

I4g 219. Mendicus ulcerosus (Ibid.) demonstrat

geniilem populum, conlessionibus peccatorum humi-

lialum.

220. Quinque fratres diviiis illius qui apud inferos

torquebalur (Ibid.) Judsei inlelliguniur, qui sub quin-

que libris posili sunl.

i qnibus exemplum ponitur, et tacenlur nomina. Pra-

clare etiam Origenes, cap. i Job, inqnit : Neressario

nominisJ<>b,

mentionem ftcit Moyses, qui libri aucior

est,ne, si liominetn solum diceret, argumenlum aliqupd

ftngere eristimaretur. Eadein senlmiia esl de divile

et Lazaro, Ambrosii, Cyrilli , Damasceni, ali|iie Eu-

lliymii , qui eliain ail divilis quidein nomen silentio

fuisse prxleriluin ab Evangelisla, lani|uain odio di-

gni; scriplum est enim, ps. xv: Non accipiam nomina

eorum per lubia men; mendici vero nomen memorias

liroditum, lanouaniamorediglili. Aiunt auiein quidara

ex trailiiiiine llebrseoniin, nuod per id tempus dives

ille fueiii Nineusis appellaius, el mendicus isle Laza

rus. Haec Euihymius. Quod si, utin plerisque omni

bus, sic eliam in hoc Theophylarlns ChrySMStomuni,virum excellent! doclrina el HUieiiiale , essei imita-

ins, naj ille a comuiunisenienlia nuiiquam descivisset.

127 S. ISIDORl HISPALENSIS EP1SCOPI 12i

2-21. Decemleprosi.quimundanlura Domino (Lue. A per lavacri graiiam Iranseunl ad passioriis coro-

XVH) ,liseretici signilicanlur, qui in variolate colorum

diversitaiem liabent scliismaluiri, quique ideo ad sa-

cerdoies niilluntur, ut, deiersa omni varietute erro-

rutn, unitalis percipiant sacrauienluin.

222. Judex iniquus , qui Domiuum non timebat ,

assidue lainen deprecarilem viduam exaudivit (Luc.

xviu), similitude est qua demonstratur quanlam

spem habere debeat qui Duminuin indesinenter ex-

poscii, cum eiiam apud aures iniqui judicis valuerit

Irequens inslanlia viduae deprecantis. Ipsa auiein vi-

dua significare poiest Ecclesiam, perseveraulia sua

peientem ultionem de iiiiinicissuis, diabulu, vel b;e-

reiicis.

223. Pharisaeus orans in templo (Ibid.) Judseorum

iiaro.

23i. Arcliiiriclinus (Ibid.), Moyses inielhgitur

qui rniralur meliurein et sancliorem popnlum pe

Jesura in Evangelium congrcgaium , quain illun

priorem ab ^Egypio deducunn ;finitum enim vimii;.

ostendit sublatam esse gratiam Spirilus sancii a Ju

da3is, el peraposlolos in geniibus contribulam.

255. Mulier Samarium (Joan, iv) myslice inlellK

gilur Synagoga quinque libris legis, quasi quinqu

viris, secuiidum sensiim carnis, subjecia , quawmisericordiier Dowinus provocat liaurire aquai

vivain, lavacri scilicet percipere graiiam, vel secrt

tain Icgis inlelligentiam.

250. iMulier adultera, qua; offer In r a ,luda_ is l)i

est populus, qui ex justilicationibus legis exiollil me- B mino lapidanda (Joan, vni), esl Ecclesia ex geniibui

rila sua. quae, prios relicto Deo , in idolis fneral fornicau

221. Publicauus vero (Ibid.) geniilis est populus , bane volebat Synagoga zelans inlerlici, et Cliristiu

qui longe a Deo positus conGletur peccata sua, quo- earn salval per reinis.iionem delicti, nee sinit can

rum unus superbiendo recessit humiliaius, alter con-

fitendo Deo appropinquare meruit exaltatus.

225. Caecus sedeus secus viam (Ibid.) populum de-

monstrat gentiieni, qui per Christ! gratiam fidei meruit claritatem.

226. Zachaeus (Luc. xix) gentilis est populus, gra

tia mcritoruin pusillus, qui tamen, a terrcnis actibus

sublevatus, per lignum domioicte crucis Cliristi mys-lerinni coiitemplatur.

227. lluino nobilis qui in longtaquam abiit regio-

nem accipere sibi regnuin (Ibid.) , liedempior noster

peiire, qui novit veniain condonare peccantibui

237. Simon leprosus (Matih. xxvi) geniilis ei

populus, qui esl a Redeniptore mundaius.

238. Mulier quae unguonto caput Domini unx

(Ibid.) Ecclesia esl. quae fruelus sui operis lideiqi-

odorem ad laudem Dei et Cbrisli gloriam refer

239. Angelus ille ad cujus descensutn movebatu

aqua, quinque porlicibus cincta (Joan. \) , ClirisU-

est, in cujus adventu turbalus esl 15Q Jtidaeoruf

populus quinque libris conclusus : descendenle eniii

angelo, commovebatur aqua, et sanabaiur infirnius-

est.qni usque ad fines terraepervenit accipeiereguun. C descendenle de c.elis Cluisto,in populis gentium.

228. Cives qui noluerunt eum regnare (Ibid.} Ju-

daei intelliguntur, qui Cbristum regem spreveruni.

229. Servus qui innaiu unam accipiens , decem

aequisivii (Ibid.) , signiflcat doctores qui, accepla

gralia Evangelii, in dccem verborum Decalogi prae-

dicamenlis bene usi suut, et docendo multosiu 149lide acquisierunt, idcirco, adveniente Domino, lau- ."

iv " 1 uia.

verbum caro focium esl. Et lavari oculo

conunoius est in pas

sione ejus idem populus, et sanaius est inundu!

240. Cascus a nativiiate, quern Doininus, posi<

quam unxit oculos, ad pistinam Siloe misit lavar>

dum (Joan, ix), significat genus bumanum a nat

vitate, id est, a primo bomirie errnrum lenobr

viiiatum, cujus oculos Dominus de spulo et luto li

dabuntur, quia lucrati suut.

250. Qui vero ex una quinque acquisivit (Ibid. ),

illos demonstrat qui mandatum Dei servantes conse-

quuniur scientiam legis, in quinque libris Moysi

scripiam, eamque docendo ad usum salulis necessa-

riuni fenerantur.

in piscina jussit, ut baptizatus in Christo, accipen-

legem lidei, el crederet in euni quihumilis inmund

apparuit.

241. Lazarus, quem Dominus quatriduanum fatentein de momimenlo suscilavil (Joan, xi), signiftcat mundum, quein gravissima peccaii consuetude

231. Qui vero mnam ipsam in sudario conservavil D corrnperal, qui lainen quarta die mortis resuscila

(Ibid.), osiendii eum qui creditum sibi gratia donumdelicate olioseque tractavit, unde et recte amittit

collalam graiiam, quia per negligenliam prsedicare

contempsit, utei augeretur quod laboravit.

232. Vidua quae in gazopbylacio duo jecit minula

(Luc. xxi), aiiiinani fidelem demnnslrat ejus qui in

thesaiiro cordis sui fructum dileclionis Dei et proximiserval.

233. Sponsus (Joan. 11) Clirislus esl; cujus

nnpliae turn Ecclesia celebranlur,

in cujus con-

junctione aqua in viimin muialur, quia creilenies

240. S:epe liic ea:cus a nauviuile, de quo sermoesiin Evangelio, repraeserilaiur in inonunienlis vo-

lur. I rima enim dies est mortis, tracta ex Adan

propago morlis; aliera dies morlis esttransgressi"

legis naturalis; icrtius est dies mortis pravaricalixdaiau legis ; quarlus dies morlis est contcinplu

evangelic^ pritdicalionis, in quo die Domiims, siiun.

opus respiciens, misericorditer resuscitaredigiiani"

est.

242. Servus nriticipis sacerdotum, cujus dexlru

arnputalur auricula (Malik, xxvj), Israclilicus e*

populus, propier iiicreduliiatem servus efleclus. Hit

dexleram aurem amittit, duiu ad sinislram per in-

MCI. Clirislian., ut vidcri, poiest apud Uollariuni.

Horn. Sublerran. loin. I, pag. 179. AREV.

29 DE ORTU ET OBITU PATRUM. 130

;1leelum,litters transit, cui Domimis in liis ciii A 247. DuoIairones(/6M.)popu!umexprimunt Jiidmo-

redunt auditiun restaurat fidei , et obedienlem

vangelici facit mandati.

2i5. Princeps sacerdotum, qui scidit vestimen-

im suum in Domini passione (Ibid.), indicat He-

rseum populuni nudatum sacerdotio. et evacuatum

egno scisso.

2i4. Barabhas , qui Jndaeis dimiititur (Malth.

ivn), significat Antichristnni, quern illi errantes

nenierunt suscipere pro Christo.

245. Herodes et Pilalus, qui, cum essenl discor-

les, in passione Domini amicitia foedemnliir (Luc.

:xiu), indicant primum divisos fuisse nirosr|iie popu-

os circumcisionis el gentium, qui tameu per pas-

.ionem Domini in fide coucordaveruni.

rum et gentium : quorum unus incredulusblasphemat

Christum in cruce pendentem, alter hdelis Juda:os

increpat blasphemantes.

248. Quatuormilites.quiquatuor partessibi de Jesu

vestimentis fecerunt (Psa/.cxvni, 162), proefigurave-

runt quatuor paries mumii, qui diviserunt sibi eloquia

Christi, sicul scriptum est : La-tabor ego super eloquia

tun, sicut qui invenils;>o/in

rti(/a

249. Mulieres quseaposlolis Domini resiirrectionem

annunti.int, lex et proplietia inlelliguntur, qua; glo-

riam resurrectionis Christi , antequam revelaretur,

quasi praeciirsores pr;edicaveruiit.

250. Septem discipuli, cum quibus Dominus post re-

246. Simon Cyrenaens ,cui gestandam crucom R

surreciionem suam convivasso describiiur , sepli-

mposuerunt (Ibid.), 151 gentium populus inlelli- mam indicant post resurrectionis fmnr* requiem, per

fitur, qui peregrii.iis in^lege, obediens efficilur quam omnes sancti per Christum a-lerna beatiludinis

?vangelio, cru* is ipse Christi vector, et fidei bajulusrefectione saturabuntur, ad quam saturiiaiem nos

;i ( .| US perducatChristus. Amen.

250. lnlsidorianis,cap.9i, num. 18, notavi quam-dain varietaiem lectionis in fine Allegoriarum ex Co-

dice Vaticano C29, quern ibi descripsi. AREV

SANCTI ISIDORIEPfSCOPf

DE ORTU ET OBITU PATRUMQUI IN SCR1PTURA LAUDIBUS EFFERUNT0H.

152

1. Quorumdam sanctorum patrum no6i/isimorimw/ue virorum ortus vet gesta cum genealogiis suis in hoc libello

indila sum ; dignilas quoque, et mors eorum, alque sepultura, senlentiali breiitate nolata. Qucc, quamvis omiit-

bus nota tint qui per aiiipliludinem percurrunt Scriplurarum, facilius lamen ad memoriam redeunt dum brevi

sermone legunlur.

EX VETERI TESTAMENTO.

CAP. i. \. De hisvid. Hieron. Epiplian. Doroth. Sy- C notas adjecit, quas proinde Fontidonii nomine sub-

nopst/t , et Joseplwm. FONTIUONILS. scri|)lo allegabo. Quid de hoc liliro seiilicndum, iibur-

Ibid. Lihrum deorlu etobituPairum cum octo mss. rime exposihtffl fuil in Isidoriams, cap. 61. AHEV.libris Peirus Fonlidonius conmlit ac breves <|uasdam