Sap2000 Ders Notları

1 Sap 2000 Ders Notları

Sap 2000 çalıştırıldıktan sonra sağ alt köşede bulunan birim kutusundan çalışacağımız birim sistemini

seçiyoruz.Birim sistemini seçmek projelerimize başlamadan önce ilk adımımız olmalıdır.Şekil 1.1 de

birim sistemini Ton,m,C olarak seçiyorum

Şekil 1.1

Yeni bir proje açmak için üstteki menülerden FileNew Model seçeneğini seçiyoruz (Şekil 1.2)

Şekil 1.2


Bu seçeneği seçtiğimiz gibi Şekil 1.3 deki gibi bir ekran ile karşılaşırız burada Grid Only belirlediğimiz

koordinat ve aralıklarda ekrana çizgi çizdirmemizi sağlar daha sonra da göreceğimiz gibi

elemanlarımızı bu çizgiler üzerine yerleştirmek suretiyle belirleyebiliriz.Beam ile açıklık sayısını

miktarını belirleyeceğimiz bir sürekli kiriş tanımlayabiliriz.Şekilde de görüldüğü gibi bir çok hazır

şablon bulunmaktadır fakat bunların hepsini grid çizgileri yardımı ile yapabileceğimizi de

unutmayalım.

Şekil 1.3

Sap 2000 de default ( kabul edilen ) koordinat sistemi aşağıdaki gibidir.

z

x

-y

Değerlerimizi bu eksenlere göre düşünüp atama yapacağız.Aşağıdaki sistemi sap 2000 yardımı ile

çözelim. Örnek 1 50 KN

4 t/m

4 m 2 m 2 m


Önce Şekil 1.3 deki ekrandan Beam i seçelim karşımıza şekil 1.4 deki gibi bir ekran çıkacak.Burada

Number of Spans açıklık sayısından bahsediyor.Hesabını yapacağımızın kirişte 1 açıklık bulunmakta 1

olarak o değeri değiştiriyoruz.Span Length açıklık uzunluğudur.Sistemimizdeki açıklık uzunluğu 8 m

dir.Öyleyse bu değeri de 8 olarak değiştiriyoruz.

Şekil 1.4

Ok yi tıkladığımızda karşımıza şekil 1.5 deki gibi bir ekran çıkıyor.Burada bir pencerede kiriş 3D

düzleminde gösterilirken diğeri x-z düzleminde gösterilmektedir.İstersek görünmesini istediğimiz

koordianat sistemini pencerelerden birini seçtikten sonra şekil 1.5 üzerinde de gösterilen kesimlerden

değiştirebiliriz.x-z,x-y,3D vs.

Şekil 1.5


Önce sistemimizdeki mesnetleri atayalım.Mouse ile mesnet ataması yapacağımız noktaya

geldiğimizde Grid point işareti çıkar.Biz bu noktaya tıklama yaparak bu noktayı seçmiş oluruz Şekil 1.6

da olduğu gibi.

Şekil 1.6

Sistemimizin üzerine yaplacak tüm atamaları Assign menüsünden yapacağız.Şimdi seçtiğimiz noktaya

bir sabit mesnet atayalım.Şekil 1.7 deki gibi AssignJointRestraints seçelim.


Şekil 1.7

Seçim yapıldıktan sonra karşımıza şekil 1.8 deki ekran çıkacak.Burada hazır mesnetlerden birini

seçebileceğimiz gibi kendi mesnetimizin özellikleri ve yönlenmelerine göre de mesnet seçimi

yapabiliriz.Biz burada şekilde gösterildiği gibi bu mesnet için sabit mesnedi seçiyoruz.

Şekil 1.8

Diğer mesnedi de aynı şekilde ama bu sefer hareketli mesnedi seçmek üzere seçelim.


Şimdi diğer aşama olan yükleri atama aşamasına geçiyoruz şekilde görüldüğü gibi sistemimizin

üzerinde bir yayılı yük birde hareketli yük mevcut önce hareketli yükü atayalım.Şekil 1.9 da görüldüğü

gibi önce üzerine yük atayacağımız çubuğun üzerine tıklamak sureti ile seçiyoruz.Seçimi yaptığımız

eleman çizgi çizgi gözükecektir.Daha sonra AssignFrame/Cable/Tendon LoadsDistributed aracılığı

ile şekil 1.9 da olduğu gibi yayılı yük menüsünü seçelim.

Şekil 1.9

Bu seçimden sonra karşımıza Şekil 1.10 daki ekran gelecek şimdi bu ekran hakkında biraz

konuşalım.Bu ekranda dikkat etmemiz gereken hususlardan birisi Add To Existing Loads ; Yani mevcut

yük üzerine ekle Replace Existing Loads ; Var olan yük ile değiştir.Yada Delete Existing Loads ; Var olan

yükü değiştir seçenekleridir.Biz burada 2. Seçeneği seçiyoruz ve çalışmalarımızı genelde bu 2. Seçenek

üzerinden yapacağız.Bir diğer husus alt kısımdaki Relative Distance From End-I ile Absolute Distance

From End-I seçenekleri.1. seçenek de yük değişik noktalarda değişik etki yapıyor yani bir nevi trapez

yayılı yük diğer seçenek ise yayılı yükün doğrusal olduğunu gösteriyor.Bizim yükümüze uygun olan 2.

seçeneği seçiyoruz.Görüldüğü gibi Distance bölümündeki değerler 0 oldu.Şimdi başlangıçtan itibaren

bizim yayılı yükümüzün değerlerini verelim 0 noktası yani ilk başlangıç mesnedi üzerindeki yük 4 t/m.

Öyleyse ilk Distance 0 alttaki Load bölümünü 4 yapalım.2. noktamızda yükün sona erdiği nokta kiriş

üzerinde soldan 4 metre açıklık üzerinde yükün etkisi aynı değişmemiş 4 t/m burada da Distance

değerini 4 Load değerini 4 atayalım.En son ekran Şekil 1.11 de gösterilmiştir.Ok dedikten sonra yükü

atamış olduk.


Şekil 1.10

Şekil 1.11

Şimdi tekil yükü atayalım ama burada dikkat etmemiz gereken husus tekil yükün birimini KN

olması.Yine elemanı seçelim ve Assign Frame/Cable/Tendon LoadsPoint(Şekil 1.12) yardımı ile

tekil yük atayacağımız ekranı ortaya çıkaralım.Şimdi bu ekranda daha önce bahsetmediğimiz birkaç

şeyin de ne anlama geldiğinden bahsedeceğiz.


Şekil 1.12

Şimdi tekil yükümüz KN cinsinden verildiği için önce units kısmından birim sistemlerini KN,M,C

şeklinde tanımlayalım.Koordinat sistemimiz global yani default sistem.Tanımlayacağımız yükün yönü

Direction Gravity yani yer çekimi yönünde burada x,y,z seçilebilir.Fakat tekil yükümüz yer çekimi

yönünde etki ediyor bu nedenle bu seçeneği Gravity seçeriz.Absolute Distance From End-I seçeneğini

seçtikten sonra yükü atayacağımız noktaya aşağıdaki 1. Distance değerini 6 Load değerini de 50

yaparak yapıyoruz.Bu kirişin başlangıç noktasından 6 m ötesine 50 KN büyüklüğünde tekil yük

atadığımız anlamına geliyor.Tüm bunları yaptıktan sonra oluşan ekran Şekil 1.13 de görülmektedir.Ok

deyip yük atamasını tamamlıyoruz.Sap 2000 bizim için birim çevirmesi yapacaktır.


Şekil 1.13

Şimdi gelelim programın analizine bunun için önce yaptıklarımızı kaydetmemiz gerekiyor.FileSave

veya Save As seçenekleri yardımı ile bilgisayarda konum göstererek yapılabilir.Şekil 1.14 e bakın

Şekil 1.14

Şimdi nasıl analiz yapacağımıza bir bakalım analize kısa yoldan F5 tuşuna basılarak geçilebileceği gibi

Analyze Run Analyze menüsünden de başlatabiliriz.Şekil 1.15 de görüldüğü gibi.


Şekil 1.15

Analizi başlattığımıza karşımıza Şekil 1.16 da görünen ekran çıkacak.

Şekil 1.16

Modal kısmını seçip Run/Do Not Run Case seçeneğini seçip bu analizi iptal edelim ve Run now yardımı

ile analize başlayalım.Analizimiz bitti fakat bir yanlış yaptık (:D Tabiki kasıtlı idi) Kirişimizin yükünü

iptal etmedik dolayısıyla sonuçlarımızda bazı yanlışlar olacaktır.Şimdi analiz yaptığımız içi değerleri


değiştirmek için kilidi açmalıyız.Kilit açıldıktan sonra tüm analiz sonuçları silinecektir unutmayalım

zaten program da bizi bu konuda uyaracak kilit Şekil 1.17 de gösterildiği gibi açılır.

Şekil 1.17

Kilidi açtıktan sonra gerekli değişiklikleri yeniden yapıp kayıt yapabiliriz.Biz kiriş yükünü ihmal etmek

istiyorduk bunun için Şekil 1.18 de gösterilen DefineLoad Cases menüsüne tıklayalım.

Şekil 1.18


Karşımıza Şekil 1.19 daki ekran çıkacak Self Weight Multipler seçeneğini Şekil 1.19 daki gibi 0 yapıp

Modify Load sonrada OK butonunu tıklayalım.Artık kiriş yükünü ihmal ettik projeyi kaydedip yeniden

analiz yaptırabiliriz.

Şekil 1.19

Analiz yapıldıktan sonra sistemin yük altında nasıl deforme olacağını Şekil 1.20 de görünen ekranda

sağ alt köşedeki start animation seçilerek görülebilir.

Şekil 1.20


Şimdide analizini yaptığımız sistemin kesit tesiri diyagramlarını çizelim.Bunun için Şekil 1.21 deki

menüden Şekil 1.22 deki ekranı çıkartıyoruz.

Şekil 1.21

Şekil 1.22

Bizim sistemimizde kesme kuvvetleri ile momentler etkin yani sistemimizde iki kesit diyagramı var

Shear 2-2 seçeneği kesme kuvveti diyagramını Moment 3-3 ise moment diyagramını çizmemizi


sağlayacaktır.Birde options bölümünde diyagram çeşitleri görülmektedir.Fill diagram ı kapatıp Show

Values On Diagram seçeneğini seçersek değerleri daha net görebiliriz.Seçimi yapıp OK dediğimizde

diyagramlar çizilmektedir aşağıda Şekil 1.23 ve Şekil 1.24 de sırası ile bu sistemin kesme kuvveti

diyagramı ve moment diyagramı mevcuttur.

Şekil 1.23

Şekil 1.24


Kirişteki maximum değerleri yada herhangi bir noktada ki kesme kuvveti veya momenti görmek için

üzerine sağ tıklamak yeterli olacaktır.Burada karşımıza çıkacak ekrandan istediğimiz bir moktadaki

değerleri görebileceğimiz gibi yukarıdan maximum seçeneği yardımı ile kesit tesiri kuvvetlerinin

maximum olduğu noktalarıda görebilmemiz mümkündür.

Sap 2000 de Gridlerle kendi sistemimizi çizebilmek için yeni bir projeye başladıktan sonra Grid Only

seçeneğini seçiyorduk.Aşağıdaki çerçeve sistemimizi Grid Only seçeneği yardımı ile çizelim.

3m 4m

2m

Yeni bir proje seçtik ve Grid only seçeneğini seçtik.(Birimlerin metrede olması gerek dikkatli

olun).Karşımıza Şekil 1.25 de görünen ekran çıktı.

Şekil 1.25

Defalult koordinat eksenimize göre çalıştığımızı farzediyorum.Çerçeve sistemimizde x yönünde kaç

aks var bakıyoruz.x yönünde 3 aks var öyleyse Number of Grid Lines da x direction ı yapalım.Y

koordinatımız yok iki boyutlu bir sistem o zaman burayı 1 yapalım.Yine z yönündede 3 aks var 3

yapıyoruz.Şimdi geldi aksların konumlarını göstermeye Edit Grid seçeneğini tıklıyoruz ve karşımıza

Şekil 1.26 daki ekran geliyor.Bu ekranda x1,x2,x3 ve z1,z2,z3 seçeneklerini görüyoruz.Bizim x1 aksımız

0 metrede burayı 0 yapıyoruz.x2 aksımız 3 m de 3 yapıyoruz x3 aksımız ise 7 m de 7 yapıyoruz.z1

aksımız 0 m de 0 yapıyoruz.z2 aksımız 2 m de 2 yapıyoruz z3 aksımız 4 m de 4 yapıp ok butonunu

tıklıyoruz.Ve karşımıza Şekil 1.27 deki ekran çıkıyor.


Şekil 1.26

Şekil 1.27

Şimdi yapmamız gereken tek şey sol köşedeki araçalardan şekil 1.28 de gösterilen

Quick Draw Frame /Cable Element aracını seçmek


Şekil 1.28

Bu seçeneği seçtikten sonra üzerine tıkladığımız Grid çizgisine bir eleman

yerleştirilecektir.Seçenekten çıkmak için ESC ye basmak yeterlidir.Şekil 1.29 da elemanların bir kısmını

seçtim Şekil 1.30 da ise tamamı ile sistemi çizdim.

Şekil 1.29


Şekil 1.30

Herhangi bir elemanı silmek için elemanı seçip DELETE tuşuna basmamız yeterli olacaktır.

ÖDEV 1 ;

Herhangi bir kitap seçtiğin çözümlü bir izostatik sistemi sap 2000 yardımı ile çözerek kitaptaki

çözümdeki kesit tesiri diyagramları ile karşılaştırın.

Örnek 2 : Şekilde ki hiperstatik sistemin çözümünü yapınız.

2 t/m 5 t/m 4 t/m 8 tm

15 t K1

S1 S1 S2 3 m

4 m 2 m 1 m

6 m 2 m

S1 kolonu 20 S2 Kolonu 10 K1 Kirişi 20

30 10

10


Önce birimleri Ton,m,C yapalım.Sonra daha önce gördüğümüz gibi FileNew Model

diyelim.Daha önce Grid kullanarak çözüm yapmıştık.Şimdi ise 2D Frames hazır şablonunu

kullanalım.Karşımıza Şekil 2.1 deki gibi bir ekran çıkacak.Bu ekranda ki Use Custom Grid Spacing And

Locate Origin seçeneğini işaretleyip Edit Grid diyelim.

Şekil 2.1

Karşımıza Şekil 2.2 deki ekran çıkacak biz burada el ile aks noktalarını girerek düzenleyeceğiz.x

yönünde x1,x2,x3 diye 3 aks tanımlayacağız ekranda fazla varsa silelim yada eksik varsa

tanımlayalım.x1 aksının karşısındaki değere 0 x2 aksını karşısındaki değere 4 x3 aksının karşısındaki

değere ise 10 yazalım.y1 de tek aksımız var ve değeri 0 :D . z yönünde z1,z2,z3 isimli 3 aksımız var z1

karşısına 0 z2 karşısına 2 z3 karşısına 5 yazalım.Ardından ok diyelim.Karşımıza çıkacak sistemde bazı

çizgileri silmem gerekiyor.Ancak bu şekilde sistemimi çizebilirim.Bunun için silinecek çubukları seçip

delete tuşuna basmamız yeterli Şekil 2.3 de silinecek seçili çubukları görmekteyiz.


Şekil 2.2

Şekil 2.3

Evet şimdi sıra mesnet atamada.Kolonların alt kısımlarındaki noktaları seçiyor ve

AssignJointRestraints diyor ve buradan ankastre mesnedi seçiyoruz.Şekil 2.4 deki gibi.


Şekil 2.4

Bu aşamadan sonra sistemimize yayılı yük atamaya geçebiliriz.Önce trapez yayılı yükü

atayacağımız.Çubuğu seçelim ve AssignFrame/Cable/Tendon LoadsDistributed diyelim.Karşımıza

çıkan ekranda daha önce bildiğimiz gibi Absolute Distance From End-I seçeneğini seçelim.Ardında

1.noktada Distance 0 2.noktada Distance 2 yazalım.Load kısımına da sırası ile 2 ve 5 yazalım Şekil 2.5

e bakabilirsiniz.

Şekil 2.5


Üçgen yayılı yükü atamak içinde yine aynı şekilde önce çubuğu seçiyoruz daha sonra

AssignFrame/Cable/Tendon LoadsDistributed diyoruz yine aynı şekilde Absolute Distance From

End-I seçeneğini seçtikten sonra.Bu sefer 1. Distance değeri 0 Load değeri 0 2. Distance değeri 2 Load

değerini 4 olarak seçiyoruz. Ve ok tuşuna bastıktan sonra üçgen yayılı yükümüzü atamış

oluyoruz.Şimdi sıra x yönünde sistemimize etkiyen tekil yükü atamak.Önce yükü atayacağımız noktayı

seçiyoruz.Daha sonra AssignJoint LoadsForces diyoruz.Burada Force Global X e (x yönünde

etkidiğimiz için) 15 yazıp ok diyoruz.Şekil 2.6 ya bakabilirsiniz.

Şekil 2.6

Şimdi sıra momenti atamamızda.Önce momenti atayacağım çubuğu seçelim.Daha sonra

AssignFrame Cable/Tendon/LoadsPoint diyelim.Karşımıza tekil yük atama ekranı çıkacak.Burada

üst kısımdaki Forces ı Moments olarak değiştirelim.Daha sonra default eksen takımımızı hatırlayalım

şekilde gösterilen moment sisteme – y yönünde etkimektedir.Direction ı Y yapalım.Artık değeri

atamaya sıra geldi Absolute Distance From End–I seçelim ve Distance 3 Load a ise -8 yazalım Şekil 2.7

de olduğu gibi.Ok deyip ekrandan çıkalım.Eğer atadığımızın momenti görmek istiyorsak sisteme 3D

bakmamız gerekli Şekil 2.8 de olduğu gibi.


Şekil 2.7

Şekil 2.8

Şimdi sıra kirişimizi ve kolonlarımızı tanımlamaya geldi.İsimleri S1 ve S2 olan iki tür kolonumuz ismi K1

olan da bir kirişimiz vardı.Önce bu elemanları ve boyutlarını sap 2000 de tanıtalım K1 kolonumuzdan

başlayalım.Menülerden DefineFrame Sections diyelim Şekil 2.9 da olduğu gibi.


Şekil 2.9

Karşımıza Şekil 2.10 daki gibi bir ekran çıkacak.

Şekil 2.10

Burada sol köşede bizim için tanımlanmış hazır şablon elemanlar mevcuttur.Fakat biz yeni eleman

tanımlayacağız.Bunun için Choose Property Type to Add başlığının 2. Seçeneğini Add Rectangular


olarak değiştirelim ve aşağıda çıkan Click to başlığı altında Add New Property i seçelim.Karşımıza Şekil

2.11 deki gibi bir ekran çıkacak

Şekil 2.11

Burada material i Conc yani concrete in kısaltılmışnı seçelim.Yukarıdaki Section name kolonumuza

verdiğimiz S1 adını yazalım Depth değerine 0,2 (. Kullanmayın , kullanın) Width değerine 0,1 yazalım

ve Concrete Reinforcement seçeneği ile Betonarme olacak kolonumuzun değerlerini girelim.Design

Type Column olacak eğer kiriş olsa idi Beam seçeneğini seçecektik.Configuration of Reinforcement

Rectangular(Dikdörtgen) seçelim Circular seçip fretli kolon tanımlamamızda mümkün.Cover To Rebar

Center (Pas payını) 0,035 olarak değiştirelim.Burada kalan değerleri TS 500 e göre yapacağımız dizayn

için belirleyebiliriz.Buraya daha sonra tekrar ve geniş olarak değinilecek.Şekil 2.12 deki Ekrana bakın

daha sonra ok ve yine ok diyerek kolonumuzu tanımlamış olduk.Eğer bu eleman üzerinde daha sonra

bir değişiklik yapmak istersek yine bu menüye gelip Modify/Show Property seçeneği yardımı ile

düzenleme yapabiliriz.Artık S1 kolonumuzu tanımladık.S2 kolonumuz içinde aynı şeyleri yapıyoruz

tabiki bu sefer Depth 0,3 Width 0,1 Section Name imiz ise S2 :D.Şimdi Kirişimizi atayalım yine aynı

menüden Add Rectengular ı seçili ise bile yeniden seçelim ve Add New Property i tıklayalım Section

name imize K1 Depth değerine 0,2 width değerine de 0,1 yazalım.Concrete Reinforcement seçelim ve

bu sefer Column yerine Beam değerini atayalım.Ve ok diyelim artık yeni profillerimiz mevcut şimdi

sıra geldi bunları elemanlarımıza atamaya.Bildiğimiz gibi tüm atama işlemleri Assign menüsünden

yapılıyordu.S1 kolonumuzu atayacağımız elemanları seçelim.AssignFrame/Cable/TendonFrame

Sections diyelim Şekil 2.13 de görüldüğü gibi.


Şekil 2.12

Şekil 2.13

Karşımıza şekil 2.14 deki ekran çıkacak S1 i seçelim ve ok diyelim.


Şekil 2.14

Aynı şekilde S2 kolonumuzu ve K1 kirişimizi de atayalım.Tanımladığımız elemanlarla birlikte sap2000

ekranında elemanlarımızı 3 boyutlu olarak görebilmek için.CTRL + E tuşuna basalım.Karşımıza şekil

2.15 deki gibi bir ekran çıkacaktır.

Şekil 2.15


Buradan General başlığı altındaki Extrude View ve Fill Objects seçeneklerini işaretleyip ok

diyelim.Çerçevemizi 3D olarak gösterdiğimizde Şekil 2.16 daki gibi bir görüntü elde edeceğiz.

Şekil 2.16

Elemanımızı beton olarak atamıştık istersek kendi malzeme cinsimizi tanımlayıp eleman atama

sırasında bu malzemeyi elemanımıza koyabiliriz.Bunun için Şekil 2.17 deki gibi DefineMaterials

menüsünden yararlanacağız.Bu menüye girdiğimizde karşımıza Şekil 2.18 deki gibi bir ekran gelecek.


Şekil 2.17

Şekil 2.18

Buradan Add New Material seçeneği yardımı ile yeni malzememizi tanımlayabiliriz.Bu konuya daha

sonra değineceğiz.Şimdi kesitleri tanımladıktan sonra kaldı kiriş ve kolon yüklerini ihmal etmeye

bunuda daha önce gördüğümüz gibi DefineLoad Cases a girip Self Weight Multipler seçeneğini 0

yapıp Modify Load deyip Ok diyerek yapabiliyouz.Şimdi analiz yaptırmada analizden önce Ctrl+S

yardımı ile önce yaptıklarımızı kaydedelim.Daha sonra F5 e basalım ve karşımıza çıkan analiz


ekranından Modal analizi seçip Run/Do Not Run Case e tıklayalım.Run Now diyerek analiz

yaptıralım.Karşımıza Şekil 2.19 daki gibi analizin bittiğini gösteren bir ekran çıkacak.

Şekil 2.19

Sistemin Elastik eğrisini Şekil 2.20 de görmekteyiz.

Şekil 2.20


Moment diyagramı ve kesme kuvveti diyagramı çizdirmeyi biliyorduk.Sırasıyla Şekil 2.21 Kesme Şekil

2.22 Moment diyagramlarıdır.

Şekil 2.22

Şekil 2.23

Diyagramları çizdirdiğimiz menüden Axial Force ı işaretiyerek normal kuvvet diyagramını da

çizdirebiliriz.O da Şekil 2.24 de mevcuttur.


Şekil 2.24

Biz burada bazı yanlışlar yaptık sistemde bazı şeylerin ihmal edilmesini sağlamamız

gerekiyordu bunun için kilidi açıp sisteme geri dönelim.Şimdi daha önce tanımladığımız profillerde

bazı değişikliler yapacağız.DefineFrame Sections dedikten sonra S1 i seçelim ve Modify/Show

Property diyelim.Karşımıza çıkan şekil 2.25 deki pencereden set modifiers seçeneğini seçelim.Burada

ilk iki değerin ihmal edilmesi için şekil 2.26 da olduğu gibi 1e+10 gibi yüksek bir değer alalım.

Şekil 2.25


Şekil 2.26

Bunun ardından ok diyelim ve tüm tanımladıklarımız için aynısı yapıp tekrar analiz yaptıralım.Analiz

sonucu bulduğumuz doğru moment-kesme-normal kuvvet diyagramları sırası ile şekil 2.27 şekil 2.28

şekil 2.29 da gösterilmiştir.

Şekil 2.27


Şekil 2.28

Şekil 2.29

Ödev 2 : Bir yapı statiği kitabından bulduğunuz çözümlü bir hiperstatik sistem problemini çözünüz.


Üç Boyutlu Sistemlerin çözümüne giriş

Örnek 3 :

4 m

3 m

4m 5 m

Şekildeki sistem tek katlı bir çerçeve sistemdir.Kat yüksekliği 3 m dir.

Kullanılacak Malzemeler

C20 sınıfı beton

S420 İnşaat donatısı

Kolonlar , Kiriş ve ebatları (cm)

S2 kolonu S1 Kolonu K1 Kirişi

30 25

50 50 40

30

Çözüm

İlk olarak başlangıç birim sistemini Kgf,m,c olarak seçelim.Daha sonra FileNew ModelGrid Only

seçelim.X ekseninde 3 aks Y ekseninde 3 aks Z ekseninde ise tek kat olmasından dolayı 2 aksımız

mevcut.Değerleri girdikten sonra Edit Grid yardımı ile eksen uzaklıklarının konumunu

girelim.Karşımıza şekil 3.1 deki ekran çıkacak.


Şekil 3.1

x1 aksımıza 0 x2 aksımıza 4 x3 aksımıza 9 yazıyoruz.y1 aksımıza 0 y2 aksımıza 3 y3 aksımıza 7

yazıyoruz.Kat yüksekliğimiz 3 m idi bu nedenle z1 aksımıza 0 z2 aksımıza 3 yazdık.Karşımıza Şekil 3.2

deki ekran çıktı.

Şekil 3.2


3 boyutlu görünümümüz içerisinde mavi çizgilerle gösterilen kesim bizim 2 boyutlu görünümde tam

olarak çalıştığımız konumu gösterir.Bu mavi çizgileri açabilmek için yukarıdaki menülerden

OptionsWindowsTwo Tiled Vertically menüsünü tıklamamız gerekir Şekil 3.3 de gösterildiği gibi.

Şekil 3.3

İçinde bulunduğumuz konumu değiştirmeyi daha önce görmüştük xy de yada xz de çalışmak gibi

şimdi önce yapıda kolonları tanıtalım.2 boyutlu görünümü xz olarak değiştiriyorum ve xz nin ilk

kolonlarını 2 boyut üzerinde işaretledikten sonra şekil 3.4 deki resmi elde ediyorum.


Şekil 3.4

Dikkat edilirse 2 boyutlu perspektifte kolonları işaretledim ve 3 boyutlu görünümümde en arkadaki

aks da kolonlar belirdi.Peki 3 boyutlu görünümde diğer akslara nasıl geçebilirim.Bunun için Şekil 3.5

deki gösterildiği gibi Move Down in List yada Move Up in List düğmelerini kullanabilirim.

Şekil 3.5

Şekilde de görüldüğü gibi Move Down in List düğmesine tıkladığımız zaman mavi çizgilerimiz diğer

aksa geçti bu şekilde sıra ile giderek kolonlarımızı çizebiliriz.Sıra kirişlerimizi tanımlamaya geldi.2


boyutlu görünümümüzü xy yapalım ve şekil 3.6 da gösterildiği gibi tüm kirişlerimizi tanıtalım.

Şekil 3.6

Şimdi kullanacağımız malzeme türünü tanımlayalım.Yeni bir malzeme tanımlamak için

DefineMaterials diyerek Şekil 3.7 deki ekrana ulaşıyoruz.

Şekil 3.7

Bu ekrandan Add New Material düğmesini tıklatalım.Karşımıza Şekil 3.8 deki ekran çıkacak.


Şekil 3.8

Material name (Yani Malzeme İsmimize) beton yazalım.Type of Material kısmında malzememizi

isotropic kabul edip geçiyoruz.Analysis Property Data kısmında malzememizin özelliklerini

tanımlayacağız.

Mass Per Unit Volume : Birim hacim ağırlığının kütlesi bu değeri daha önceden tanımlanmış conc

isimli malzemeden alabiliriz ok deyip çıkalım.Conc u seçip Modify/Show Material diyelim.İstediğimiz

değeri kopyalayalım (Çalıştığımız birim sistemine göre 245,0143) daha sonra yine betonu seçip

modify/show material seçeneği ile özelliklerimize geri dönelim.Kopyaladığımız değeri burada Mass

Per Unit Volume un karşısına yapıştıralım.İkinci seçenek Weight Per Unit Volume (Birim hacim

ağırlığıdır).Bu özelliğide Conc dan alıp buraya yapıştırabiliriz.3. seçenek Modulus of Elasticity

seçeneğidir.Kullanacağımız beton C20 nin elastisite modülü 28000 MPA dır.Bu değeri internet yada

TS 500 den alıyoruz.Bu değeri bu birimde girebilmek ok diyerek malzeme özelliklerinden çıkıp ilk

ekrana gelip burada birimimizi.N,mm,C olarak değiştiriyoruz.Çünkü MPA N/ 2mm dir.Birim sistemini

N,mm,C yaptıktan sonra elastisite modülü için 28000 değerini giriyoruz.4. seçenek Poisson’s Ratio

yani poisson oranı.Standartlarımızdaki poisson oranı değeri 0,2 dir.Bu değeri 0,2 ile

değiştiriyoruz.Buradaki 5. ve 6. Seçenekleri default hali ile bırakabiliriz.Şimdide Type Of Design

çerçevesinden malzemenin cinsini tanımlamaya geldi.Şekil 3.9 daki gibi Concrete seçilir.


Şekil 3.9

Şimdi bu özelliği seçtikten sonra Beton için fc donatı için fy ve fys değerlerini seçmek gerekir.Ama

önce ok diyerek çıkalım ve birim sistemimizi kgf,cm,C olarak değiştirelim.Herhangi bir betonarme

kitabında bu değerleri bulabiliriz.İlk seçenek olan f’c değerini 130 ikinci seçenek olan fy değerini 3650

olarak 3. Seçenek olan fys değerini 2400 olarak değiştirelim.Şekil 3.10 daki gibi son çıktılarımızı

aldıktan sonra ok diyerek çıkıyoruz.Yani malzememiz olan betonun tanımını sap 2000 e yaptık :D

Şekil 3.10


Şimdi sıra geldi kolonların ve kirişlerimizin tanımlanmasına.Birim sistemimi kgf,m,C olarak

değiştiriyorum.Önce S1 kolonunu tanımlayalım.DefineFrame Sections menüsü ile kolon ve

kirişlerimizi tanımlayacağımız menüye ulaşalım.Şekil 3.11 e bakınız.

Şekil 3.11

Önce S1 kolonumuzu oluşturalım.S1 kolonumuz dikdörtgen biçiminde bu nedenle Add Rectengular

seçeneğini Şekil 3.12 de gösterildiği gibi seçiyoruz.

Şekil 3.12


Add New Property seçip yeni kolonumuzu tanımlamaya başlayalım.Add New Property i seçtikten

sonra Şekil 3.13 deki ekranla karşılaşıyoruz.

Şekil 3.13

Önce kolonumuzun ismi olan S1 i section name kısmına yazalım.Material kısmında daha önce

belirlediğimiz malzeme olan betonu seçelim Şekil 3.14 gösterildiği gibi.

Şekil 3.14


Depth değerini 0,5 Width değerini 0,3 yapıyoruz(S1 kolonumuzun ebatları).Daha sonra Concrete

Reinforcement düğmesi yardımı ile Şekil 3.15 deki pencereye geçiyoruz.

Şekil 3.15

Burada Design type kısmını Column olarak işaretli olmalı çünkü biz kolon tanımlıyoruz

:D.Configuration Reinforcement Rectangular yani dikdörtgen olarak kalıyor.Cover to Rebar Center

yani paspayı değerini 4 cm olmasını istiyoruz.Şu an metre ile çalıştığım için buraya 0,04 yazıyorum ve

ok diyorum.Artık S1 kolonumuz hazır.S2 kolonu içinde aynı şeyleri yapacağız fakat Depth ve Width

değerleri bu sefer tabiki farklı olacak bir diğerinin tersi.Kirişimizi tanımlarken farklı bir şey yapmıyoruz

sadece Concrete Reinforcement dedikten sonra Design Type kısmını Beam yani kiriş olarak

işaretlemek Şekil 3.16 da görüldüğü gibi.


Şekil 3.16

Şimdi sıra kolon ve kirişlerin sıra ile sisteme atanmasına geldi.Önce sisteme xz doğrultusunda

bakıyoruz ve Şekil 3.17 de gösterildiği gibi ön taraftaki kolonları 2D görünümden seçiyoruz.

Şekil 3.17

Daha sonra AssignFrame/Cable/TendonFrame Sections dan daha önce de gösterildiği gibi kesit

atama ekranını getiriyoruz.S2 i seçiyoruz ve ok diyoruz.Aynı şekilde kiriş ve kolonlar konulması

gereken yere sırası ile konulur.Yukarıda anlatıldığı gibi 3D görünüm içerisindeki aks lardan mavi


çizgileri kullanarak dolaşabiliriz.Kesit atamayı da daha önce görmüştük.Elemanlarımızı 3 boyutlu

olarak görebilmemiz için CTRL+E tuşuna basıp Şekil 3.18 deki ekranı getiriyoruz.

Şekil 3.18

Yukarıdaki ekranda General bölümünde Fill Objects , Extrude View seçeneklerini işaretliyoruz ve ok

diyoruz.3D görünüm çerçevesini büyüttüğümüzde tanımladığımız sistem şekil 3.19 da ki gibi oluyor.

Şekil 3.19


Şimdi sistemimize ekleyeceğimiz yükleri ve türlerini belirleyelim…

Şekil 3.19 da olduğu gibi DefineLoad Cases diyelim.

Şekil 3.19

Karşımıza Şekil 3.20 deki gibi bir ekran çıkacak …

Şekil 3.20


Burada sistemimiz üzerinde bulunacak hareketli ve sabit olmak üzere iki yük atayacağız.Önce sabit

yükü atayalım. Load Name sabit yazalım. Type kısmında yük türünü belirleyeceğiz.Bu menü

seçildiğinde şekil 3.21 deki gibi bir açılan kutu ile karşılaşıyoruz.

Şekil 3.21

Burada yük türü döşemelerimizin üzerinde olacak malzemelerden kaynaklanacak yükler olacağı için

DEAD yani Ölü yük seçiyoruz. Burada SNOW(Kar) gibi yükler olduğunu görüyoruz… Bu kısmı DEAD

yaptıktan sonra Self Weight Multiplier bölümünü 1 olarak bırakıyoruz ve Add New Load deyince Şekil

3.22 de görüldüğü gibi yeni yükümüzün listeye eklendiğini görüyoruz… Şimdi sırada hareketli yükü

tanımlamak kaldı bunun için Load Name bölümüne hareketli yazalım Type kısmına LIVE yani canlı

yapalım ve Self Weight Multiplier kısmını 0 yapıp Add New Load diyelim Şekil 3.23 deki gibi bir ekran

ile karşılaşacağız. Artık ok deyip bu ekrandan çıkabiliriz tanımlayacağımız yük türlerini belirledik…


Şekil 3.22

Şekil 3.23

Şimdi sistemimize döşeme ataması yapacağız. Önce döşeme olacak alanları belirleyelim. Önce mavi

çizgilerimizin 3 boyutlu görünüm de yukarıda olmasını sağlayalım. 2 boyutlu görünümü xy yapacağız.

Sol taraftaki araçlardan Quick Draw Area Element i seçiyoruz Şekil 3.24 de gösterildiği gibi…


Şekil 3.24

Sonra döşeme atayacağımız elemanın üzerine tıklıyoruz… Şekil 3.25 de önce 1 döşeme Şekil 3.26 da

ise döşemelerinin tamamen belirtilmiş halini görüyoruz.

Şekil 3.25


Şekil 3.26

Şimdi malzeme olarak beton kullandığımız 12 cm kalınlığında bir döşeme tanımlayalım… Bunun için

Define Area Sections diyoruz Şekil 3.27 de gösterildiği gibi.

Şekil 3.27

Karşımıza Şekil 3.28 deki gibi bir ekran çıkacak biz burada Add New Section diyoruz. Karşımıza Şekil

3.29 daki gibi bir ekran çıktı


Şekil 3.28

Şekil 3.29

Section Name bölümüne döşememizin adını yazalım D1 olsun. Material Name kısmını beton olarak

seçelim. Membrane ve Bending kısmına döşeme kalınlığımızı yazıyoruz. Burada döşeme kalınlığımız

12 cm idi metre ile çalıştığımız için 0,12 m yazalım… Şimdi ok diyebiliriz. D1 ismindeki yeni

döşememizi tanımladık şimdi alanımız üzerine atayacağız bu arada yeni döşememizin özelliklerinin

son şeklini Şekil 3.30 da görebiliriz.


Şekil 3.30

Şimdi de tanımladığımız döşemeyi daha önce yerini belirlediğimiz alan içerisine atayalım… Bildiğimiz

üzere tüm atamalar Assign menüsünden yapılıyordu. Ama önce atama yapacağımız döşeme yerlerini

seçelim. Mavi çizgiyi 3 boyutlu görünümümüzde üst aksa getirelim. Daha sonra sırasıyla seçim Daha

sonra 2D görünümümüzden Şekil 3.31 deki gibi döşemelerimizi seçelim.

Şekil 3.31

Artık Assign Area Sections diyelim Şekil 3.32 de görüldüğü gibi.


Şekil 3.32

Tanımladığımız D1 döşemesini seçip ok diyelim. Şekil 3.33 de gösterildiği gibi.

Şekil 3.33

Şekil 3.34 de görüldüğü gibi tanımladığımız D1 döşemesi sistemimizde yerine oturdu.


Şekil 3.34

Şimdide sistemimize perde atayalım. Perdeyi de aynı döşeme gibi atayacağız. Ama önce 2 boyutlu

görünümümüzü xz yapalım ve mavi çizgilerimizi 3 boyutlu görünümümüzde orta aksa getirelim. En

son Şekil 3.35 deki konuma geldik.

Şekil 3.35


Döşemede yaptığımız gibi Quick Draw Area Element seçeneğini açalım ve Şekil 3.36 da görüldüğü gibi

soldan 1 aksı 2 boyutlu görünümümüzden seçelim.

Şekil 3.36

Şimdide tanımladığımız bu alana atayacağımız perde elemanını oluşturalım. Döşeme atadığımız menü

olan DefineArea Sections a girelim ve Add New Section … diyelim. Section Name i P1 yapalım.

Material Name beton olacak. Membrane ve Bending i 20 cm perde kalınlığı 20 cm olarak

planladığımız için 0,20 yapalım. En son Şekil 3.37 deki konumu elde edip ok diyelim.


Şekil 3.37

Şimdi bu perdeyi daha önceden alanını belirlediğimiz bölgeye atayalım. Görünümü xz yapalım mavi

çizgileri ortadaki aksa getirelim ve Şekil 3.38 de görüldüğü üzere perdeyi atayacağımız alanı seçelim.

Şekil 3.38

Daha önce döşemeyi atadığımız gibi AssignAreaSections menüsünden P1 i seçelim ve ok diyelim.

Şekil 3.39 da görüldüğü gibi tanımladığımız perdenin sisteme ataması yapıldı.


Şekil 3.39

Şimdi de sıra döşemelere yük atamaya geldi. Daha önce hareketli ve sabit olmak üzere iki yük türünü

tanımlamıştık. Şimdi bunlara değer vererek sistemin üzerine etkiyeceğim. Önce atama yapacağım

döşemeleri seçelim. Daha sonra AssignArea LoadsUniform(Shell)… menüsüne girelim. Şekil 3.40

da gösterildiği gibi.

Şekil 3.40

Karşımıza Şekil 3.41 deki gibi bir ekran çıkacak şimdi burayı inceleyelim.


Şekil 3.41

Burada Load Case Name bölümüne daha önceden tanımladığımız sabit yükü getirelim. Şekil 3.42 de

gösterildiği gibi.

Şekil 3.42

Şimdi atamayı düşündüğüm yük 2m ye 800 kg olsun Load kısmına 800 yazıyorum. Çünkü şu an

çalıştığımız birim sistemi kgf - m idi. En son Şekil 3.43 deki gibi bir konum elde ettikten sonra ok deyip

çıkalım.


Şekil 3.43

Şimdi bir de hareketli yük ataması yapalım bunun için yine döşemeleri seçtikten sonra AssignArea

LoadsUniform(Shell)… menüsüne girelim. Burada Load Case Name i hareketli yapalım. Load

kısmına da 500 yazıp en son Şekil 3.44 deki gibi bir konum elde ettikten sonra ok deyip çıkalım.

Şekil 3.44

Bildiğimiz üzere Sap 2000 bir çok yapı analiz programı gibi sistemlerini çözmek için sonlu elemanlar

yöntemlerini kullanıyordu. Sonlu elemanlar yönteminin temelinde sistemi küçük parçalara ayırıp daha


sonra analiz yapmak yatar. Öyleyse bizde döşemelerimizi birden çok parçaya ayırıp çözebiliriz. Buna

meshleme diyoruz. Sistemimizdeki döşemeleri 9 parçaya ayıralım. 4 döşememiz vardı. Önce

döşemelerimizi seçelim. Daha sonra EditMesh Areas menüsüne girelim. Şekil 3.45 de gösterildiği

gibi.

Şekil 3.45

Karşımıza Şekil 3.46 daki gibi bir ekran çıkacak.

Şekil 3.46


Burada seçtiğimiz her bir döşemeyi 3 e 3 bölmesini isteyelim. Yani döşemeleri her iki eksenden 3 e

bölerek aynı ebatlarda 9 parçaya ayıracağım. Bunun için kutucuklara Şekil 3.47 de gösterildiği gibi 3 e

3 yazalım.

Şekil 3.47

Ok dedikten sonra tüm döşemelerimiz Şekil 3.48 de görüldüğü gibi 9 parçaya ayrıldı.

Şekil 3.48


Şimdi ekrandaki görsel karmaşıklığı gidermek için bir şeyler yapalım. Ctrl+E yardımı ile görsel

ayarlarımızı yaptığımız ekranı açalım. Burada joints altında ki tüm checkleri kaldıralım. Areas altındaki

Not in View seçeneğini işaretleyelim. En son Şekil 3.49 daki gibi bir ekran ile karşılaşacağız.

Şekil 3.49

Ok dedikten sonra Şekil 3.50 deki gibi bir ekranla karşılaşırız.

Şekil 3.50


Şimdi kirişleri de bölelim. Önce bütün sistemi CTRL+A yardımı ile seçelim. Şekil 3.51 de görüldüğü

gibi.

Şekil 3.51

Daha sonra EditDivide Frames menüsüne girelim.

Şekil 3.52


Karşımıza Şekil 3.53 deki bir ekran gelecek.

Şekil 3.53

Bu ekranda 2. Seçeneği seçip ok diyelim. Çünkü noktalarımız zaten mevcut yeniden tanımlamıyoruz.

Şekil 3.54 deki konumu elde edip ok dedik.

Şekil 3.54


Artık kirişleri Şekil 3.55 de görüldüğü gibi parça parça seçebiliyoruz.

Şekil 3.55

CTRL+E diyerek seçenekleri eski konumuna Şekil 3.56 da ki gibi yapıp getiriyoruz.

Şekil 3.56

Şimdi de perdeyi döşemede olduğu gibi aynen mesh’ liyorum. Şekil 3.57 ye bakabilirsiniz.


Şekil 3.57

Şimdi ortadaki kiriş üzerine duvar yükü atayalım. Şekil 3.58 de gösterildiği gibi 2 boyutlu xy

görünümünde kirişimizi seçtik. Daha önce kirişleri 3 e böldüğümüzden 3 parçasını da seçiyoruz.

Şekil 3.58

Daha sonra AssignFrame/Cable/Tendon LoadsDistributed menüsüne Şekil 3.59 da görüldüğü gibi

giriyoruz.


Şekil 3.59

Uniform Load kısmına 1100 yazarak metrelik kesime 1100 kg yük atamış olduk. Şekil 3.60 da

görüldüğü gibi.

Şekil 3.60


Atadığımız yükü Şekil 3.61 dede görebiliriz.

Şekil 3.61

Köşedeki kirişlerde pencerelerden dolayı daha az yük gelecektir. Önce tüm köşedeki kirişleri Şekil 3.62

de gösterildiği gibi seçelim. Daha sonra bir önceki işlem gibi 900 kg lık yük atayalım. Köşe kirişlerinin

tamamının seçilmiş halini Şekil 3.62 de görmekteyiz.

Şekil 3.62

Aşağıda da 900 kg yükü atadıktan sonraki sistemimizin durumunu görüyoruz.


Şekil 3.63

Buraya kadar her şey tamam şimdi katsayımızı artıralım. Bunun için oluşturduğumuz katı diğer katlara

kopyalamaktan başka bir şey yapmayacağız. Önce penceremiz seçil iken CTRL+A ile tüm sistemi

seçelim. Tüm sistemin seçilmiş hali Şekil 3.64 de görülmektedir.

Şekil 3.64

Daha sonra Şekil 3.65 de gösterildiği gibi EditReplicate menüsüne girelim. CTRL+R de aynı işi

görecektir.


Şekil 3.65

Karşımıza Şekil 3.66 daki ekran çıkar

Şekil 3.66

Şimdi diyelim ki sitemin üstüne 4 kat daha ekleyip 5 katlı bir bina yapmak istiyoruz. Bu durumda

sistemimizi z yönünde kopyalamalıyım. Kat yüksekliğim 3 m idi bu nedenle dz yi 3 m yapalım ve

oluşturacağımız kopya sayısı olan Number Data ya da 4 yazalım. Şekil 3.67 de ki ekrana ulaştıktan

sonra ok diyelim.


Şekil 3.67

Şekil 3.68 de görüldüğü gibi sistemimizin artık 5 katlı.

Şekil 3.68

En son katta döşememizin üstüne gelen yük alt kattakilerden az olacaktır. Bunu düzeltmem lazım.

Mavi çizgilerimi üst kata çıkarmaya çalıştığımda sadece zemin ve 1. Kat seviyesine çıktığını

görüyorum. Şimdi 3 boyutlu görünümümüzde mavi çizgilerimizi üst kata çıkartıp o kesimde nasıl

değişiklikler yapabileceğimizi göreceğiz. Menülerden ViewSet Limits içerisinde girelim. Şekil 3.69 da


görüldüğü gibi.

Şekil 3.69

4 ile 5. Katlar arasında düzenleme yapmak istiyorum. Öyleyse Şekil 3.70 de karşıma çıkacak ekranda

Set Z Axis Limits bölümündeki Min kısmın 12 Max kısmını 15 yapalım. Katsayısı x 3m mantığını

kullanarak.

Şekil 3.70


Şekil 3.71

Şekilde görüldüğü gibi üst katları ayırmaya başladık. Ancak hala mavi çizgilerimiz alt akslar da

duruyor. Mavi çizgileri yukarı çıkarmak için ViewSet 2D View… diyelim. Şekil 3.72 de gösterildiği

gibi.

Şekil 3.72


Burada karşımıza Şekil 3.73 deki gibi bir ekran gelecek.

Şekil 3.73

Burada Şekil 3.74 de gösterildiği gibi Z ye 15 yazıp ok dersek mavi çizgilerimizi Şekil 3.75 de

gösterildiği gibi üst aksa çıkacak.

Şekil 3.74


Şekil 3.75

Artık mavi çizgilerimiz üst aks da ve biz burada çalışabiliriz. Döşemeye atadığımız hareketli ve sabit

yükü döşemeleri seçtikten sonra yukarıda anlatıldığı gibi bu kez eski atadığımızın yarılarını atayalım.

Üst katta döşemeye gelen yükleri de böylece azaltmış olacağız. Şimdi binamızın dış yüzeyine de perde

atayıp daha sonra perdelerin kesiştikleri kolon ve kirişleri silelim. Dikkatinizi çekerse orta aksa

atadığımız perdelerin kesiştiği kolon ve kirişleri silmemiştik. Şekil 3.76 da gösterildiği gibi önce

limitleri kaldıralım.

Şekil 3.76


Karşımıza Şekil 3.77 de ki ekran çıkacak.

Şekil 3.77

Set Z Axis Limits kısmında min bölümünü 0 yapıp OK diyelim. Şimdi de 2 boyutlu görünümümüzde ki

pencerede xz görünümünü seçelim. Mavi akslarımızı dıştaki aksa getirelim. Şekil 3.78 deki konumu

elde edelim.

Şekil 3.78


Akslar daha önceden tanımlanmadığından yukarıda gösterildiği gibi Quick Draw Area Element

seçeneğini kullanamıyoruz. Bunun yerine Şekil 3.79 da gösterildiği gibi. Draw Rectangular Area

Element seçeneğini seçiyoruz.

Şekil 3.79

Bu seçenekle alan oluşturmak için önce bir nokta seçiyoruz ve 2. Noktaya kadar sürüklüyoruz arada

kalan dikdörtgen kesite alan oluşuyor. Şekil 3.80 de gösterildiği gibi.

Şekil 3.80


Şekil 3.81 dede perdelerin bir kısmının seçilmiş halini görüyoruz.

Şekil 3.81

Şekil 3.82 de görüldüğü üzere perdelerin tamamını seçtik.

Şekil 3.82

Şimdide perde köşelerindeki kiriş ve kolonları silelim. Bunun için xz görünümümüzde perde

oluşturduğumuz akslara gidiyoruz. Şekil 3.83 deki gibi orta aks daki tüm köşede kiriş ve kolonları

seçiyoruz.


Şekil 3.83

Delete tuşuna basarak bu elemanları silebiliriz. Bu arada diyelim sap 2000 de istemeden bir çok

eleman seçtik ve bunları tek tek elle yeniden tıklayarak seçimi iptal etmek yerine SelectClear

Selection menüsüne tıklayabiliriz. Tüm seçimlerimiz iptal edilecektir. Şekil 3.84 de gösterildiği gibi.

Şekil 3.84

Yukarıda gösterildiği gibi bir öndeki aks daki kiriş ve kolonları da silelim. Silme işlemi yapıldıktan sonra

ön aks daki akslarımıza daha önce gösterildiği gibi perde atayalım. xz görünümümüzden ön aksdaki


alanları Şekil 3.85 de gösterildiği gibi seçelim önce.

Şekil 3.85

Daha sonra AssignAreaSections menüsüne girelim. Şekil 3.86 da gösterildiği gibi.

Şekil 3.86


Karşımıza Şekil 3.87 de ki gibi bir ekran çıkacak P1 i seçip ok diyelim.

Şekil 3.87

Şimdi bu perdeleri yukarıda anlatıldığı gibi mesh leyelim. Meshleme işleminden sonra Şekil 3.88 deki

ekranla karşılaşıyoruz.

Şekil 3.88

Artık bu şablon örneğimiz analiz için hazır. F5 e basarak analiz ekranını açıyoruz ve tanımlı olan

yüklerden dolayı karşımıza Şekil 3.89 daki gibi bir ekran çıkıyor.


Şekil 3.89

Bu ekrandan sonra Run Now a tıklayıp analiz yaptırıyoruz. Fakat sisteme mesnet atamayı unuttuk.

Kilidi açalım ve geri dönerek mesnetleri atayalım. 2 boyutlu görünümümüzü xy yapıp şekildeki gibi

mesnet noktalarını seçelim. Şekil 3.90 da gösterildiği gibi.

Şekil 3.90

Daha sonra AssignJointsRestraints den ankastre mesnedi seçerek atayabiliriz. Artık yeniden

analiz yaptırabiliriz. Analiz sonunda sistemdeki yükler altındaki şekil değişimlerini start animation


seçeneği yardımı ile görülebilir. Bu seçeneğin sağında yer alan ok işaretli ile animasyonu değiştirip

çeşitli yükler altında sistemin göstereceği davranışları yorumlayabiliriz. Şimdi de sistemimizdeki kesit

özelliklerini print tables seçeneği yardımı ile birlikte kaydedeceğiz. Yukarıdaki menülerden Şekil 3.91

deki gibi FilePrint Tables diyelim.

Şekil 3.91

Karşımıza Şekil 3.92 deki gibi bir ekran çıkacak.

Şekil 3.92


Bu ekrandan sistemimizin istediğimiz değerlerini seçip .rtf dosyası halinde bilgisayarımızın herhangi

bir köşesine kaydedip daha sonra bu sonuçlar üzerinde tartışabiliriz. Örneğin Analysis Results başlığı

altındaki Element Output un altındaki Frame Outputu Şekil 3.93 deki gibi seçelim.

Şekil 3.93

Buradan kesit değerlerini tablo halinde masaüstüne kaydedeceğim. Şekilde de görüldüğü gibi output

type dan kayıt türünü belirliyoruz. .rtf seçtiğimizi kabul edelim ve ok diyelim. Karşımıza Şekil 3.94 deki

ekran çıkacak.

Şekil 3.94


Burada Dosya Adı na istediğimiz bir şey yazalım. Örneğin kesitler daha sonra bilgisayarda nereye kayıt

yapacağımızı belirleyelim ve aç diyelim. Tablolar yazdırılırken karşımıza Şekil 3.95 deki gibi bir ekran

çıkacak.

Şekil 3.95

Şekil 3.96 dada görüleceği üzere 526 sayfadan oluşan tablomuz açıldı.

Şekil 3.96


Bu tablolardan kesit değerlerine göz atarak gereğinden büyük veya küçük çıkan değerler e bakarak

sistemimizde doğru ya da yanlış yaptığımızı kıyaslayabiliriz. Gereken yerlerde önlemler alabiliriz. Peki

kesit numaralarını sap 2000 de görebilmek için ne yapmalıyız.

Yapıda Yük Kombinasyon Denklemlerinin Tanımlanması

TS 500 de tanımlanan yük kombinasyonlarının bir kısmı aşağıda verilmiştir.

a.) Yalnız düşey yükler için, Fd = 1,4G + 1,6Q (6.3) Fd = 1,0G + 1,2Q + 1,2T (6.4) T, sıcaklık değişimi, büzülme, farklı oturma vb şekil değiştirmeler ve yer değiştirmeler nedeniyle oluşan yük etkisidir. Bu yük birleşimi, bu tür etkilerin ihmal edilemeyeceği durumlar da göz önüne alınmalıdır. b.) Rüzgar yükünün söz konusu olduğu durumlarda, Denklem 6.3 ve Denklem 6.4 ile birlikte, Fd = 1,0G + 1,3Q + 1,3W (6.5) Fd = 0,9G + 1,3W (6.6) c.) Depremin sözkonusu olduğu durumlarda, Denklem 6.3 ve Denklem 6.4 ile birlikte, Fd = 1,0G + 1,0Q + 1,0E (6.7) Fd = 0,9G + 1,0E (6.8) d.) Yanal toprak itkisi bulunan durumlarda, Denklem 6.3 ve Denklem 6.4 ile birlikte, Fd = 1,4G + 1,6Q + 1,6H (6.9) Fd = 0,9G + 1,6H (6.10) e.) Akışkan basıncı bulunan durumlarda, bu basınç 1,4 yük katsayısıyla çarpılarak içinde hareketli yük bulunan tüm yük birleşimlerine eklenir. f.) Yukarıda Madde 6.2.4 de belirtilen kullanılabilirlik sınır durumu hesaplarında, bütün yük katsayıları 1,0 alınır.

Bu kombinasyonların hangisini kullanacaksak onu Sap 2000 e tanıtmalıyız. Örneğin 1,4G+1,6Q

kombinasyonunu Sap 2000 e tanıtalım. Bunun için Şekil 3.97 de gösterildiği gibi

DefineCombinations a girelim.

Şekil 3.97


Burada karşımıza Şekil 3.98 deki ekran çıkacak.

Şekil 3.98

Burada Add New Combo ya tıklayalım. Karşımıza Şekil 3.99 daki ekran çıkacak.

Şekil 3.99

Şimdi 1,4G+1,6Q kombinasyonunda G sabit yükleri Q hareketli yükleri temsil etmekte. Önce

Combination Name Şekil 3.100 de gösterildiği gibi 1,4G1,6Q olarak değiştirelim.


Şekil 3.100

Daha sonra Şekil 3.101 de gösterildiği gibi Case Name kısmını daha önceden tanımladığımız sabit yük

yapalım Scale Factor değerini de 1,4G olduğundan 1,4 yapalım ve Add e tıklayalım. Karşımıza Şekil

3.101 deki ekran çıkacak.

Şekil 3.101


Şimdide 1,6Q kısmını tanımlayalım. Bunun için Case Name kısmını daha önceden tanımladığımız

hareketli yapalım. Scale Factor u da 1,6 yapalım. Şekil 3.102 deki ekran oluştu artık OK diyebiliriz yük

kombinasyonumuz tanımlanmıştır.

Şekil 3.102

Deprem Yükünün Tanıtılması

Deprem yükünün tanıtılması için Deprem yönetmeliği 2007 de sayfa 11 de bulunan Spektrum

eğrisini kullanacağız. Spektrum diyagramını Şekil 3.102 de görebiliriz.

Şekil 3.103

Buradaki TA ve TB değerleri zemin sınıfına göre değişen değerler alır. Zemin sınıfı 2 olan Z2 de TA 0,15

TB 0,40 dır. Biz de grafiğimizi buna göre Sap 2000 e tanıtacağız. Bunun için Excell den yararlanacağım

Birazdan gösterilecek olan hesaplar excell dışında bir program yardımı ile de yapılabileceği gibi ellede


yapılabilir. Deprem yükünün tanıtılabilmesi için analiz dosyasının kilidi açılmalıdır. Önce kilidi açalım.

Daha sonra Şekil 3.104 de gösterildiği gibi DefineFunctionsResponse Spectrum diyelim.

Şekil 3.104

Karşımıza Şekil 3.105 deki gibi bir ekran çıkacak burada çeşitli ülkelerin yönetmeliklerine göre

tanımlanmış spektrum ları görebiliriz.

Şekil 3.105


Bu ekrandan Choose Function Type to Add kısmını Şekil 3.106 da gösterildiği gibi User Spectrum

yapalım.

Şekil 3.106

Ve Add New Function diyelim. Karşımıza Şekil 3.107 deki ekran çıkacak.

Şekil 3.107

Burada Function Name e Erzurum şartlarında bir yük tanımladığımız için Erzurum yazalım. Tabiki

buraya istediğimizi yazabiliriz. Şimdilik üç değeri biliyoruz onları yazalım. Period kısmına 0


Acceleration kısmına 1 yazalım ve Add diyelim. Şekil 3.108 e bakın.

Şekil 3.108

İkinci değerlerimizi de girelim. Period kısmına 0,15 Acceleration kısmına 2,5 yazalım. Add deyip

Display Graph a da tıklarsak Şekil 3.109 daki ekran ile karşılaşılırız.

Şekil 3.109

Şekilde de görüldüğü gibi spektrum grafiğimiz oluşmakta. Şimdi 3. Değeri girelim ve sonuçları görelim.

Period kısmına 0,40 Accelaration kısmına 2,5 yazalım. Grafiği Şekil 3.110 dan görebiliriz.


Şekil 3.110

Görüldüğü gibi grafiğimizin bir kısmı oluştu. Şimdi excell i açalım. Bu grafiğin diğer kısımları için

verileri ve fonksiyonu yazalım. Excell de önce Şekil 3.111 de görüldüğü gibi bir sütuna aralıkları

yazıyorum.

Şekil 3.111


Daha sonra B sütununa grafiğimizin fonksiyonu olan fonsiyonu yazıyoruz Şekil 3.112 de görüldüğü

gibi.

Şekil 3.112

Daha sonra aşağıya çekerek diğer değerleri de hesaplatırız. Bildiğimiz excell kuralları. Şekil 3.113 e

bakınız.

Şekil 3.113


Şimdi de bu değerleri spektrum grafiğimize ekleyelim ve diyagramımızı oluşturalım. Şekil 3.114 de

görüldüğü gibi tüm değerleri ekledik ve spektrum eğrisini oluşturduk. Şimdi ok diyerek çıkabiliriz.

Şekil 3.114

Excell deki değerler artırılabilir. Aralıklar daha hassas girilebilir. Burada ki amaç eğitim. Şimdi de

DefineLoad Cases menüsüne girelim. Karşımıza Şekil 3.115 deki ekran gelecek.

Şekil 3.115


Load Name i E yapalım. Type kısmını da Şekil 3.116 görüldüğü gibi QUAKE.

Şekil 3.116

Modify Load deyip Ok diyelim. Deprem yükünü tanımlamak için 2. Adımımızı da attık. Şimdi de Şekil

3.117 de gösterildiği gibi DefineAnalysis Cases menüsüne girelim.

Şekil 3.117


Karşımıza Şekil 3.118 deki ekran çıkacak.

Şekil 3.118

Buradan Add New Case e tıklayalım. Karşımıza Şekil 3.119 daki ekran çıkacak.

Şekil 3.119

Analysis Case Name Ex diyelim. Analysis Case Type kısmını da Şekil 3.120 de görüldüğü gibi Response

Spectrum yapalım.


Şekil 3.120

Yani ekranımız Şekil 3.121 de görüldüğü gibidir.

Şekil 3.121

Şimdi de Scale Factor değerini hesaplamaya bunun için aşağıdaki formülü kullanacağız.


I Bina Önem Kat Sayısı

g Yerçekimi ivmesi

Ao Deprem Bölgesi Kat Sayısı

R Deprem Yönetmeliği 2007 deki Tablo 2.5 den hesap edebiliriz.

Scale Factor ı 0,5 alalım. Load Name i U1 yapalım ve Add diyelim.

Şekil 3.122


Burada Ok diyelim ve Şekil 3.123 deki ekrana dönelim.

Şekil 3.123

Add Copy of Case … diyelim ve y yönünde de tanımlayalım. Analysis Case Name i Ey yapalım. Load

Name i Şekil 3.124 de gösterildiği gibi U2 yapalım Add dedikten sonra Ok diyelim.

Şekil 3.124

Deprem yükünü tanımladık … Artık analizlerimize bu yükü de ekleyebiliriz. :D


Sap 2000 de Betonarme Elemanlar İçin Donatı Hesabı

Donatı hesabını görebilmek için aşağıdaki gibi bir çerçeveyi önce sap2000 de tanımlayalım…

3m

2m 3m

Şekildeki çerçeve sistemde yayılı yük 6 t/m tekil yük 3 t değerinde kiriş ve kolonların ön

boyutlandırmasını yaparak donatı oranlarını hesap edelim.

Önce Şekil 4.1 de gösterildiği gibi daha önceki bilgilerimizi kullanarak geometrik kesiti sap2000 e

çizelim.

Şekil 4.1

Şimdi kiriş ve kolonlara bir ön boyutlandırma yapalım. Kolonlara 25x40 kirişleri de 25x50 olarak

atayalım. Donatı hesabı sırasında bu boyutları değiştirebiliriz. Eski bilgilerimiz ışığında kiriş ve

kolonları atayıp Şekil 4.2 deki 3 boyutlu kesiti elde ediyoruz. Dışarıdaki kolonları da ortadaki kolonun

tersi yani 40x25 yapalım.


Şekil 4.2

Şimdi sistemi analiz yaptıralım. Analiz yaptırdıktan sonra (Bu örnekte basit olarak donatı

boyutlandırmasının tarifi yapılmaktadır. Normal yapıda yapılması gereken deprem yüklerinin

tanıtılması malzeme tanıtılması vs bu örnekte yapılmadı.) Sistemin moment diyagramını Şekil 4.3 de

görmekteyiz.

Şekil 4.3


Analiz yaptıktan sonra Şekil 4.4 de görüldüğü gibi OptionsPrefences…Concrete Frame Design

menüsüne girelim.

Şekil 4.4

Karşımıza Şekil 4.5 de ki gibi bir ekran çıkacak …

Şekil 4.5


Burada Design Code kısmını Şekil 4.6 da gösterildiği gibi TS 500 e en yakın yönetmelik olan ACI-318-99

yapıyoruz.

Şekil 4.6

Bunu yaptıktan sonra bu menüden ok diyerek çıkabiliriz. Şimdi Design Concrete Frame Design

Select Design Combos menüsüne Şekil 4.7 de gösterildiği gibi giriyoruz.

Şekil 4.7


Daha önceki kısımlarda TS 500 deki yük kombinasyonlarını nasıl tanımlayacağımızı görmüştük.

Şimdilik elimizde olanlarla idare ediyoruz :D . DCON1 ve DCON2 Şekil 4.8 de gösterildiği gibi Design

Combos listesi içerisinde olmalı.

Şekil 4.8

Bu şekilde ayarladıktan sonra OK diyerek bu menüden çıkıyoruz. Şimdi donatı hesabına başlayabiliriz.

Bunu tek tek elemanları seçerek yapabildiğimiz gibi bütün sistemede yapabiliriz. Şekil 4.9 da

gösterildiği gibi Design Concrete Frame Design Start Design/Check of Structure menüsüne

girelim.


Şekil 4.9

Elemanlarımız Şekil 4.10 da gösterildiği gibi kesitleri yeterli çıktı. Eğer kesitler yeterli olmasa idi o

eleman kırmızı olarak gösterilirdi ve üzerine donatı alanı değilde O/S gibi bir şey yazardı Şekil 4.10 da

kesitin yeterli olmaması durumunda karşımıza çıkabilecek örneğimizle ilgisi olmayan bir ekran var

bizim örneğimizin analiz sonuçları Şekil 4.11 de.


Şekil 4.10

Şekil 4.11


Sistemimizin yükleri minimuma yakın kesitler yeterli olunca muhtemelen program yönetmelikte

olması gereken en küçük donatı oranı olan %1 i buldu. Şimdi bunu teyit etmek için herhangi bir

elemanın üzerine sağ tıklayalım. Diyelim bu eleman ortadaki kolon olsun. Karşımıza Şekil 4.12 deki

ekran çıkacak.

Şekil 4.12

Karşımıza çıkan bu küçük pencereden Summary i tıklayalım. Karşımıza Şekil 4.13 deki pencere çıkacak.

Şekil 4.13


Bu pencereden yararlanarak kesit hakkında yorum yapabiliriz. Pencerede de görüldüğü gibi As %1.

Bundan sonrası bizim betonarme bilgilerimiz ve Autocad bilgimize kalıyor. Tabi bizler çalışkan dört

dörtlük öğrenciler olduğumuz için bunlarla ilgili bir sıkıntımız yok :D .

HÜSEYİN BÖLER 15 OCAK 2008 ERZURUM SAAT 23 SULARI …

Documents

Sap2000 Ders Notları