Saska - WSOWL

IMPROWIZOWANE ŁADUNKI (URZĄDZENIA) WYBUCHOWE STOSOWANE W KONFLIKCIE

IRACKIM

kpt. mgr inż. Piotr SASKA

WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK LĄDOWYCHWYDZIAŁ NAUKOWO-BADAWCZY

WROCŁAW – 2008 – MARZEC

JAWNE 1WSOWL

PLAN WYSTĄPIENIA

1. Wprowadzenie – definicja IED, zagrożenie atakami z użyciem IED w Iraku.

2. Budowa improwizowanych urządzeń wybuchowych.3. Rodzaje urządzeń IED.4. Sposoby detonacji IED.5. Środki transportu IED.6. Taktyka użycia IED w Iraku.

WSOWLJAWNE 2

LITERATURA1. Wilson C., CRS Report for Congress Improvised Explosive Devices

(IEDs) in Iraq and Afghanistan: Effects and Countermeasures, Washington 21. Novemeber 07.

2. Counter IED Tactics, Techniques and Procedures. Handbook No. 05-23 July 05.

3. Weapons Technical Intelligence (WTI), Improvised Explosive Device(IED) Lexicon, Department of Defence USA, 06. June 07.

4. Słownik terminów i definicji wojsk inżynieryjnych NATO – AAP – 6.5. Miny przeciwpiechotne i przeciwpancerne w rejonach misji pokojowych,

Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych, Wrocław 2005.6. Sprzęt inżynieryjny. Klasyfikacja i terminologia, Norma Obronna

NO-01-A001, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 20007. IEDs Explosion –All Iraq, [online]. [dostęp: 28.02.2008]. Dostępny

w Internecie: //http://www.globalsecurity.org/molitary/intro/ied.htm

JAWNE 3WSOWL

DEFINICJAImprovised explosive device (IED)

URZĄDZENIE WYKONANE W SPOSÓB IMPROWIZOWANY ZAWIERAJĄCE NISZCZĄCE, ŚMIERTELNE, SZKODLIWE ŚRODKI PIROTECHNICZNE LUB ZAPALAJĄCE ŚRODKI CHEMICZNE PRZEZNACZONE DO NISZCZENIA, UNIESZKODLIWIENIA, NĘKANIA LUB ODWRACANIA UWAGI. MOŻE ZAWIERAĆ MATERIAŁY WOJSKOWE, ALE ZWYKLE SKONSTRUOWANE JEST Z ELEMENTÓW POCHODZĄCYCH Z INNYCH ŹRÓDEŁ (AAP-6)

Definicja wg. Słownika Definicji i Terminów NATO, AAP-6 /2005/).

JAWNE 4WSOWL

ZAGROŻENIE ATAKAMI IED

JAWNE 5WSOWL

ŚREDNIA TYGODNIOWA ILOŚĆ ATAKÓW Z UŻYCIEM IED W IRAKU W OKRESIE WRZESIEŃ 2004 – LISTOPAD 2007

Wybory30 styczeń 2005

Referendum konstytucyjne

15 październik 2005

Wybory parlamentarne

15 grudzień 2005

Atak na meczet w Samarze

22 luty 2006

Fardach al-Qanoon15 luty 2007

Ramadan

16.10-14.11.2004

05.10-04.11.2005

24.09-23.10.2006

13.09-13.10.2007

IED i miny – zneutralizowane i użyte w atakach przez terrorystów

Źródło: http://www.globalsecurity.org/military/ops/iraq_sigacts.htm

ZAGROŻENIE ATAKAMI IED

JAWNE 6WSOWL

ŚREDNIA DOBOWA ILOŚĆ EKSPLOZJI URZĄDZEŃ IED’sW IRAKU W OKRESIE

1 styczeń 2004 – 2 listopad 2007

Wrzesień 2004

Ram

adan

Ram

adan

Ram

adan

Ram

adan

01/2004 05/2004 09/2004 01/2005 05/2005 09/2005 01/2006 DATA

05/2006 09/2006 01/2007 05/2007 09/2007

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Źródło:http://www.defenselink.mil/dodcmsshare/newsstoryPhoto/2007-11/hrs_image005.jpg

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNABudowa urządzenia IED

• urządzenie pobudzające (przełącznik);• ładunek materiału wybuchowego;• środek inicjujący wybuch; • źródło zasilania;• kadłub (opakowanie);• elementy zwiększających skuteczność IED (opcjonalnie).

JAWNE 7WSOWL

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNAURZĄDZENIE POBUDZAJĄCE - element składowy improwizowanego urządzenia wybuchowego IED, który służy do jego aktywowania, przerwania lub zmiany czasu ataku.

Ze względu na sposób sterowania urządzenia IED możemy podzielić na następujące kategorie:1. Urządzenia detonowane na komendę (Command

Operated);2. Urządzenia czasowe (Timed);3. Urządzenia – pułapki (Victim Operated).

JAWNE 8WSOWL

Sposób inicjowania

IED

Urządzenia detonowane na

komendę(CommandOperated)

Urządzenia czasowe(Timed)

Urządzenia-pułapki(Victim Operated)

Urządzenia przewodowe (CWIED)

Urządzenia bezprzewodowe -sterowane drogąradiową (RCIED)

Urządzenia aktywowane alarmem

samochodowym

Urządzenia aktywowane

pagerem


dzwonkiem drzwiowym

Urządzenia aktywowane telefonami

komórkowymi


radiotelefonami


zdalnie sterowanązabawką

Urządzenia aktywowane przenośnym

odbiornikiem radiowym

Urządzenia aktywowane przełącznikami czasowymi

wymontowywanymi ze sprzętu AGD

Urządzenia aktywowane elektronicznymi

przełącznikami czasowymi

Urządzenia aktywowane mechanicznymi przełącznikami

czasowymi

Urządzenia aktywowane chemicznymi przełącznikami

czasowymi

Pasywna podczerwień Napięcie odciągu Nacisk

Urządzenia mechaniczne (wyciągnięcie

zawleczki)


nadajnikiem radiowym

Urządzenia aktywowane samodzielnie

zbudowanym obwodem elektrycznym

Urządzenia aktywowane zegarkami (budzikami)

Aktywna podczerwień

Poruszenie ładunku

Zwolnienie odciągu

Zakłócenie pola magnetycznego

Zwolnienie urządzenia zabezpieczającego

poprzez nacisk

Strumień światła

Rys. 1. Podział urządzeń IED ze względu na sposób ich detonacji9JAWNE

PRZYKŁADY

PRZYKŁADY

PRZYKŁADY

SPOSOBY INICJOWANIA URZĄDZEŃ IEDUrządzenia detonowane na komendę (Command operated)

Urządzenia przewodowe (Command Wire - CWIED) - improwizowane urządzenia wybuchowe, detonowane drogą przewodową. Do tego celu wykorzystywany jest elektryczny, ogniowy oraz mieszany sposób inicjowania wybuchu

10-15% - ładunki detonowane przewodowo

PRZEPUST

Ok. 250 – 400m

PUNKT KIEROWANIA WYBUCHEM IEDD

ROGA

IED

150m

DROGA

JAWNE 10WSOWL

SPOSOBY INICJOWANIA URZĄDZEŃ IEDUrządzenia detonowane na komendę (Command operated)

Urządzenia sterowane drogą radiową (Radio Controlled - RCIED) -improwizowane urządzenia wybuchowe, sterowane drogą radiową. Fale radiowe są wykorzystywane do aktywowania urządzenia pobudzającego, którego zadaniem jest zamknięcie obwodu elektrycznego.

50-60% - ładunki odpalane drogą radiową!!!86% - ładunki odpalane za pomocą nadajników o dużej mocy (powyżej 1W o zasięgu około 6 km;

14% - ładunki odpalane za pomocą nadajników małej mocy (poniżej 1W o zasięgu około 1 km)

ODBIORNIK Z ANTENĄ + URZĄDZENIE STERUJĄCE + ŹRÓDŁOZASILANIA

ZAPALNIK ELEKTRYCZNY

JAWNE 11WSOWL

SPOSOBY INICJOWANIA URZĄDZEŃ IEDUrządzenia czasowe (Timed)

Urządzenia aktywowane elektronicznymi przełącznikami czasowymi -improwizowane urządzenia wybuchowe, detonowane za pomocą różnego rodzaju przełączników, stoperów i zegarków elektronicznych

około 2% - ładunki inicjowane przełącznikami czasowymi

JAWNE 12WSOWL


Urządzenia aktywowane mechanicznymi przełącznikami czasowymi -improwizowane urządzenia wybuchowe, detonowane za pomocą zegarków (budzików), programatorów czasowych używanych w pralkach automatycznych i innych urządzeniach gospodarstwa domowego

JAWNE 13WSOWL


Urządzenia aktywowane chemicznymi przełącznikami czasowymi -improwizowane urządzenia wybuchowe, w których do zainicjowania wybuchu wykorzystuje się zachodzące pomiędzy substancjami wchodzącymi w skład urządzenia pobudzającego reakcje chemiczne.

JAWNE 14WSOWL

SPOSOBY INICJOWANIA URZĄDZEŃ IEDUrządzenia pułapki (Victim Operated)

Urządzenia aktywowane czujnikami pasywnej podczerwieni (PassiveInfrared – PIR). Zasada działania tego typu urządzeń polega na wykorzystaniu faktu, iż czujniki podczerwieni reagują na ruch lub ciepło wytwarzane przez obiekt, który znajdzie się w sektorze jego działania. W czasie zbliżania się celu (pojazdu, ludzi) do miejsca ustawienia improwizowanego urządzenia wybuchowego wysyłany jest drogą radiową sygnał do urządzenia pobudzającego, które uaktywnia czujnik PIR

10-15% - ładunki pułapki Victim Operated

JAWNE 15WSOWL


Urządzenia aktywowane zwieraczami naciskowymi.Zwieracz naciskowy najczęściej wykonany jest z dwóch drewnianych desek o długości od 50 cm do ok. 100 cm. Do wewnętrznych stron desek przybijana jest blacha i umieszczane są dwie sprężyny. Do blach podpięte są szeregowo przewody elektryczne + źródło zasilania + przewody zapalnika elektrycznego, który odpowiedzialny jest za zainicjowanie wybuchu IED

bateria

JAWNE 16WSOWL


Urządzenia aktywowane poprzez napięcie lub zwolnienie odciągu.Detonacja tego typu urządzeń zachodzi wskutek naprężenia odciągu bądź jego przecięcia, co powoduje wyciągnięcie zawleczki i zadziałanie zapalnika

JAWNE 17WSOWL


Urządzenia aktywowane czujnikami aktywnej podczerwieni ( Active Infrared–AIR). Detonacja tego typu urządzeń zachodzi wskutek przerwania emitowanego przez czujnik niewidocznej wiązki podczerwieni, wskutek czego zamykany jest obwód elektryczny i przekazywany impuls do zapalnika

50 – 300m

odbiornik sygnałuurządz. sterujące

odległośćuzależniana od nadajnika

nadajnik

JAWNE 18WSOWL


Urządzenia aktywowane czujnikami światła. Detonacja tego typu urządzeńzachodzi wskutek zmiany strumienia światła w pobliżu czujnika, wskutek czego zamykany jest obwód elektryczny i przekazywany impuls do zapalnika.

JAWNE 19WSOWL


Urządzenia aktywowane poprzez zmianę pola magnetycznego. Detonacja tego typu urządzeń zachodzi wskutek zakłócenia pola magnetycznego w pobliżu czujnika, wskutek czego zamykany jest obwód elektryczny i przekazywany impuls do zapalnika.

Urządzenia aktywowane poprzez poruszenie urządzenia. Detonacja tego typu urządzeń zachodzi wskutek ich przesunięcia lub zmiany kąta ustawienia, wskutek czego czujnik powoduje zamknięcie obwodu elektrycznego i przekazanie impulsu do zapalnika.

JAWNE 20WSOWL

ŚRODKI TRANSPORTU IEDUrządzenia Air - Borne IED (Projected IED)

Urządzenia dostarczane drogą powietrzną (Air-borne IED) – typ improwizowanych urządzeń wybuchowych wykorzystywanych do prowadzenia ostrzału wybranych celi przy pomocy prowizorycznych wyrzutni rakietowych. Najczęściej używanymi wyrzutniami są wyrzutnie o kalibrach: 130 mm, 122 mm i 107 mm.

JAWNE 21WSOWL

ŚRODKI TRANSPORTU IEDUrządzenia Vehicle - Borne IED

Urządzenia umieszczane w pojazdach (Vehicle-borne VBIED) – typ improwizowanych urządzeń wybuchowych, wykorzystywanych do niszczenia wybranych obiektów infrastruktury, kolumn i pojazdów wojskowych oraz posterunków wojska i policji. Do ich dostarczenia na miejsce ataku wykorzystuje się samochody osobowe, motocykle, motorowery i rowery

3-5% - ładunki VBIED (zarówno ataki samobójcze jak i pułapki)

JAWNE 22WSOWL

ŚRODKI TRANSPORTU IEDUrządzenia Large Vehicle - Borne IED

Ładunki umieszczane w pojazdach o dużej ładowności (Large vehicle-borne LVBIED) – typ improwizowanych urządzeń wybuchowych wykorzystywanych do wykonywania spektakularnych ataków, których celem jest zniszczenie wybranych obiektów infrastruktury, kolumn i pojazdów wojskowych oraz posterunków wojska i policji. Ładunki tego typu dostarczane są na miejsce ataku samochodami ciężarowymi o dużej ładowności (wywrotki, cysterny itp.).

JAWNE 23WSOWL

ŚRODKI TRANSPORTU IEDUrządzenia Person - borne IED

Urządzenia przenoszone przez ludzi (Person-borne PBIED) – typ improwizowanych urządzeń wybuchowych wykorzystywanych do niszczenia pojazdów wojskowych oraz posterunków policji i wojska. Osoby przenoszące tego typu ładunki mogą być wykorzystywane do ich dostarczenia we wskazane miejsce oraz przygotowanie do użycia, lub co zdarza się często do przeprowadzenia ataku samobójczego.

JAWNE 24WSOWL

ŚRODKI TRANSPORTU IEDUrządzenia Magnetic Attachment

Urządzenia magnetyczne (Magnetic attachment) – typ improwizowanych urządzeń wybuchowych wykorzystywanych do niszczenia wybranych pojazdów wojskowych oraz ich obsługi. Ładunki tego typu mają niewielką masę oraz rozmiary.

IED

JAWNE 25WSOWL

ŚRODKI TRANSPORTU IEDUrządzenia Underbally

Urządzenia mocowane do podwozia pojazdów (Underbally) – typ improwizowanych urządzeń wybuchowych wykorzystywanych do niszczenia pojazdów wojskowych oraz ich obsługi. Urządzenia tego typu mają niewielką masęoraz wymiary. Do podwozi pojazdów mocowane są przy pomocy przewodów i taśm.

JAWNE 26WSOWL

SPOSOBY RAŻENIAUrządzenia o działaniu kierunkowym i kumulacyjnym

Explosive Formed ProjectileImprowizowane urządzenia wybuchowe o działaniu kumulacyjnym (ExplosiveFormed Projectile EFPIED) - typ improwizowanych urządzeń wybuchowych wykonywanych przez terrorystów. Urządzenie EFPIED jest wypełnione materiałem wybuchowym (plastyczny materiał wybuchowy), umożliwiającym szczelne wypełnienie owalnego pojemnika, wykonanego z metalowej rury lub rury PCV. Wierzch pojemnika z jednej strony jest zaślepiony wkładką miedzianą, która posiada wgłębienie kumulacyjne. W zależności od wielkości ładunku EFPIED (ilości materiału wybuchowego, średnicy miedzianej wkładki), utworzony pocisk może przebijać pancerz pojazdów i transporterów o grubości od 8cm do 11cm

PLASTYCZNY MATERIAŁWYBUCHOWY

GNIAZDO NA ZAPALNIK

ZAPALNIK ELEKTRYCZNY, LUB SPŁONKA POBUDZAJĄCA

KIERUNEK RAŻENIA

JAWNE 27WSOWL

SPOSOBY RAŻENIAUrządzenia o działaniu kierunkowym i kumulacyjnym

Improwizowane miny Claymore

Improwizowane miny Claymore (Improvised Claymore) – typ improwizowanych urządzeń wybuchowych, wykonywanych przez terrorystów. Miny tego typu używane są najczęściej jako przeciwpiechotne miny odłamkowe o działaniu kierunkowym. Są również efektywne w zwalczaniu lekko opancerzonych pojazdów takich jak: ciężarówki, autobusy, samoloty lub samochody osobowe.

JAWNE 28WSOWL

MATERIAŁY WYBUCHOWEKlasyfikacja materiałów wybuchowych wykorzystywanych

do budowy IED

Materiały wybuchowe pochodzenia wojskowego (military explosive) –materiały i środki wybuchowe wyprodukowane na potrzeby wojska. Do wytwarzaniaIED wykorzystuje się:

• amunicję artyleryjską i strzelecką, miny przeciwpiechotne i przeciwpancerne oraz inne ładunki zawierające materiały wybuchowe i środki zapalające, a także materiały nuklearne, broń biologiczną oraz broń chemiczną;

• materiały wybuchowe w czystej postaci, jak również pozyskiwane z amunicji artyleryjskiej i strzeleckiej

Komercyjne materiały wybuchowe (commercial explosive) – materiały wybuchowe dostępne w sprzedaży. Najczęściej występują w postaci żelów, zawiesin, cieczy – mieszanin paliw z utleniaczami (blasting agents) itp.

Materiały wybuchowe domowej konstrukcji (homemade explosive) - materiały i substancje wybuchowe, powstałe z wymieszania ogólnodostępnych składników. Najczęściej są to roztwory: azotanu mocznika (urea nitrate – UN), azotanu amonu z rozpuszczalnikiem organicznym (ammonium nitrate fuel oil – ANFO), trójnadtlenkatrójacetonu (triacetone triperoxide – TATP)

JAWNE 29WSOWL

MATERIAŁ WYBUCHOWYProcentowy udział materiałów wybuchowych pochodzenia

wojskowego wykorzystywanych do budowy IED

• Pociski artyleryjskie i moździerzowe - około 65%.• Materiały wybuchowe - około15%.• Amunicja różnego typu-około 10%.• Bomby lotnicze - około 5%.• Miny lądowe i morskie- około 5%

JAWNE 30WSOWL

MATERIAŁ WYBUCHOWYMateriały wybuchowe pochodzenia wojskowego

JAWNE 31WSOWL

Skład materiałów wybuchowych, amunicji i środków do produkcji IED przechwyconych przez żołnierzy USA w Fallujyw listopadzie 2007r.

Źródło: http://www.defenselink.mil/dodcmsshare/newsstoryPhoto/2007-11/scr_image002.jpg

ŚRODKI INICJOWANIA WYBUCHU

Środki ogniowego sposobu inicjowania wybuchuLont prochowy,Lont detonujący,Spłonki pobudzające;Spłonki zapalające;Zapały;Spłonki i zapały wykonane domowymi sposobami

Środki elektrycznego sposobu inicjowania wybuchuZapalniki elektryczne Zapłonniki elektryczne Zapalniki i zapłonniki elektryczne wykonane domowymi sposobami

WSOWLJAWNE 32

KADŁUBY (OPAKOWANIA)

Kadłub (opakowanie) – przedmioty, wykorzystywane do ukrycia i zamaskowania zasadniczych elementów składowych improwizowanych urządzeń wybuchowych. Wśród opakowańwykorzystywanych do ukrycia IED należy wymienić:

• ludzkie zwłoki, • padlina zwierząt;• rury stalowe/PCV;• torby/walizki;• butelki/słoiki/dzbany;• kanistry/beczki;• opony;• samochody;• wykonywane specjalnie w tym celu elementy prefabrykowane,

zastępujące elementy oryginalne (krawężniki, płyty chodnikowe, kostki)

WSOWLJAWNE 33

ŹRÓDŁA PRĄDU

Wśród źródeł prądu stałego najczęściej używane są wszelkiego rodzaju baterie, akumulatory o napięciu:

• 1,5V;• 6V;• 9V;• 12V.

WSOWLJAWNE 34

ELEMENTY ZWIĘKSZAJĄCE SKUTECZNOŚĆ IED

Elementy zwiększające skuteczność IED - dodatkowe komponenty improwizowanych urządzeń wybuchowych, które poszerzają i modyfikująefekt ich użycia. Najgroźniejszym w skutkach, może być użycie następujących składników IED:

• trujących związków chemicznych;• substancji promieniotwórczych;• zarazków chorób zakaźnych.

Obok wymienionych elementów IED stosowane są również komponenty zwiększające zasięg i siłę ich rażenia. Należy do nich zaliczyć:

• paliwa płynne w postaci benzyny i propanu;• gwoździe;• stalowe kulki;• kawałki metalu.

WSOWLJAWNE 35

TAKTYKA UŻYCIA IEDWARIANT 1Wciągnięcie obiektu ataku do śmiertelnej strefy (The come

on scenario) – polega na umieszczeniu „pozornej” miny pułapki dobrze widocznej z drogi, a po zatrzymaniu kolumny, wysadzenie właściwego zamaskowanego IED

Pas rozdzielający Kierunek jazdy

Schowane prawdziwe IED, połączone w siećŁatwo zauważalnyfałszywy IED

Widoczne przewody

WSOWLJAWNE 36

TAKTYKA UŻYCIA IEDWARIANT 2Detonacja dwustopniowych ładunków IED (Secondary

devices scenario) – polega na detonacji dwóch ładunków IED. Po zdetonowaniu ładunku pierwszego IED, terroryści wysadzają drugi ładunek, celem zaatakowania personelu i sprzętu biorącego udziałw akcji ratunkowej

IED nr.1- umieszczone w nawierzchni jezdni.

Pas rozdzielający+ barierki

IED nr.2 -umieszczone na poboczuKierunek jazdy

WSOWLJAWNE 37

TAKTYKA UŻYCIA IEDWARIANT 3

Zatrzymanie kolumny lub skierowanie jej w określone miejsce (Improvised road spike IRS) polega na zatrzymaniu kolumny poprzez użycie kolczatki drogowej, znaków drogowych lub wraku pojazdu, a następnie zaatakowanie przy użyciu broni strzeleckiej i ładunków IED

Kierunek jazdy

Pas rozdzielający

IED

Uszkodzone pojazdy na pasie jezdnym

WSOWLJAWNE 38

RPG-7

TAKTYKA UŻYCIA IEDWARIANT 4

Detonacja urządzenia w trakcie jego neutralizacji(Trojan horse IED) polega na „pozwoleniu” przez terrorystów podjęcia IED przez pojazd rozminowujący (np. Buffalo) i wysadzeniu ładunku dopiero, gdy znajdzie się wewnątrz pojazdu celem zniszczenia maszyny i unieszkodliwienia jego załogi

WSOWLJAWNE 39

Dziękuję za uwagę !

WSOWL40

Documents

Saska - WSOWL