SCE - PGS - PGS...ค ม อมาตรฐานเกษตรอ นทร ย SCE - PGS โดย.. ณรงค คงมาก บร ษ ท เอกสารประกอบการฝ

คมอมาตรฐานเกษตรอนทรย

SCE - PGS

โดย..

ณรงค คงมาก

บรษท SCE วสาหกจเพอสงคม จ ากด

SCE - PGS

เอกสารประกอบการฝกอบรมมาตรฐานเกษตรอนทรยแบบมสวนรวม ส าหรบวทยากรกระบวนการ PGS 4-6 สงหาคม 2560 Page 2

ค าน า

คมอมาตรฐานเกษตรอนทรย เลมน เกดขนจากการ “จบความร” ประสบการณของการท าเกษตร

อนทรยของเครอขายเกษตรกรายพนทในประเทศไทย จ านวนประมาณ 30 รายภาคเหนอ ทต าบลแมทา

อ าเภอแมออน จงหวดเชยงใหม ภาคใต ทต าบลปากทรง อ าเภอพะโตะ จงหวดชมพร, วดปายาง ต าบลทา

งว อ าเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช ภาคตะวนออก ทต าบลคลองพล อ าเภอเขาคชกฏ,ต าบลวงสรรพ

รส อ าเภอขลง จงหวดจนทบร, อ าเภอเขาสมง จงหวดตราด ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทต าบลโพนทอง

อ าเภอเมอง จงหวดชยภม เปนตน

เกษตรกรแตละทานเหลานสงสมความรการท าเกษตรอนทรยมายาวนานกวา 20 ป ในภมสงคม

ของทองถน ทกภมภาคของไทย เปนการพสจนแลววา “เกษตรอนทรย” ท าไดในประเทศไทย แมวา

กระบวนการรบรองมาตรฐานแบบสากล ยงไมกาวหนามากนก และการไดมาซง “มาตรฐานเกษตรอนทรย

ระดบสากลนน” แลกมาดวยคาใชจายกอนหนง ซงสงผลตอราคาผลผลตเกษตรอนทรย อยางเลยงไมได

บรษท เอสซอ วสาหกจเพอสงคม จ ากด ซงเปนองคกรธรกจเพอสงคม ทตงขน โดยมเปาหมายใน

การสงเสรม สนบสนนการผลตและการตลาดของเครอขายเกษตรกร กลมวสาหกจชมชน ทท าเกษตร

อนทรย จงเดนทางส ารวจ ศกษา ความรการท าเกษตรกรอนทรย จากเกษตรกรจ านวนหนงขางตน และ

เขยนคมอนขนมาเผยแพรในเครอขายเกษตรกรและกลมผบรโภค ซงเปนกลมเปาหมายของการพฒนา

กจการเพอสงคมดานเกษตรอนทรยในเครอขายเฉพาะ และน าไปสการจดท ามาตรฐานเกษตรอนทรย

PGS รองรบการท าการตลาดสนคาเกษตรอนทรย ทงในและตางประเทศ

คมอ “เลมน” ผลตเพอการฝกอบรมมาตรฐานเกษตรอนทรยแบบการมสวนรวม - PGS ในเครอขาย

และในกจการของบรษท SCE วสาหกจเพอสงคม จ ากด คณะผ จดฝกอบรม จงขอสงวนสทธ การใช

ประโยชนของเอกสาร... หามน าไปเผยแพร โดยไมไดรบอนญาต จากบรษท SCE ฯ กอน

SCE - PGS


สารบญ

บทท หนา

1. แนวทางเกษตรอนทรย SCE 4-5

2. หวงโซการบรหารจดการเกษตรอนทรย 6

3. รปแบบการจดตงกลมเกษตรอนทรย 7

4. หลกการปฏบตเกษตรอนทรย SCE 8–15

5. ระบบนเวศนในแปลง เกษตรอนทรย 16–18

6. เกษตรอนทรยในสวนยางพารา 19–20

7. เกษตรอนทรยบนทดนไมมเอกสารสทธ ออกใบรบรอง PGS อยางไร ? 21

8. การตรวจวเคราะหดน น า 22

9. การปรบปรงดนดวยพชตระกลถวเปนป ยพชสด 23

10. ป ยหมก 24

11. การปองกนก าจดศตรพช 25–27

12. การผลตแบบคขนาน 28

13. การบรหารจดการหลงการเกบเกยว 29

14. ระยะปรบเปลยน 30–31

15. การรบรองและการตรวจแปลงประจ าป 32

16. คณะกรรมการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยฯ SCE – PGS 33 –34

17. การปรบเปลยนสมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล 35–36

18. ระบบตรวจสอบยอนกลบ มาตรการบงคบของ SCE-PGS 37–43

SCE - PGS


บทท 1: แนวทางเกษตรอนทรย SCE

บรษทเอสซอ วสาหกจเพอสงคม จ ากด จดตงเมอเดอน กรกฎาคม 2557 มเปาประสงคสงเสรม

การประกอบการสมมาชพทงแผนดน ทยดหลกการ 4 ดาน คอ 1.การไมเบยดเบยนตนเอง 2. การไม

เบยดเบยนผ อน 3. การไมเบยดเบยนสงแวดลอม และ 4.การมรายรบมากกวารายจาย

เอสซอ – SCE ชอของบรษทฯ ยอมาจาก Social Collaborative Enterprise ( วสาหกจความ

รวมมอเพอสงคม ) หมายถง การประกอบการธรกจเพอสงคม ด าเนนงานตามแผนธรกจของบรษทฯ

ภายใตปรชญา “สมมาชพ” และ “ธรกจเพอสงคม” ( Social Enterprise ) โดยแผนงานหลกประการหนง

คอ การสงเสรมการผลต การตลาดของผลผลตจากครวเรอนและชมชนทประกอบการสมมาชพ ซง

กลมเปาหมายของบรษทฯ คอ ครวเรอน องคกรชมชน วสาหกจชมชน ในชนบท ซงสวนใหญเปนชมชน

เกษตรกรรม และเครอขายผประกอบการทงในพนทจงหวด ภมภาคและระดบประเทศโดยใชพนทเปนตวตง

ระบบเกษตรกรรมภายใตปรชญาสมมาชพ คอ “ไมเบยดเบยนตนเอง ไมเบยดเบยนผ อน ไม

เบยดเบยนสงแวดลอม และมรายรบมากกวารายจาย ” นน กคอ “เกษตรอนทรย” ( Organic Agriculture )

ซงบรษทฯไดก าหนดแนวทางการสงเสรมเกษตรอนทรย – SCE ไวเปนกรอบและขอบเขตของเกษตรอนทรย

ไว ดงน..

เกษตรอนทรย เอสซอ หมายถง “วถการเกษตรของเกษตรกรทยดแนวทางสมมาชพ ท าการผลต

ในเชงธรกจ โดยใชปจจยการผลตท มาจากอนทรยวตถ ทสามารถผลตไดในแปลงของเกษตรกรใหไดมาก

ทสด ( Low External Input ) สารทใชในแปลง กอนและหลงการเกบเกยว ไมกออนตรายตอเกษตรกร

ผผลต ผใชแรงงาน ผบรโภค และสงแวดลอม ปราศจากจากปนเปอนของสารเคม สารสงเคราะหใดๆ

เปนการเกษตรทสรางผลผลตทหลากหลายรองรบความมนคงดานอาหารของครวเรอนและชมชน เหลอ

พอในการสงจ าหนายนอกพนท ผลผลตมความสมบรณ งดงาม เปนทตองการของตลาดทกระดบ ให

ผลตอบแทน คมกบการลงทน มการบนทกบญชฟารม รตนทน รรายรบ-รายจาย สรางรายไดใหกบ

เกษตรกรเพยงพอในการพฒนาคณภาพชวต มผลผลตทปลอดภยตอผบรโภค มความมนคง ยงยน

น าไปสวถชวตทกลมกลนระหวางเกษตร วฒนธรรม และความอยเยนเปนสขในชมชนและสงคม โดยใช

SCE - PGS


กระบวนการชมชนผผลต ชมชนผประกอบการ และภาคประชาสงคมในพนท เปนกลไกในการรบรอง

มาตรฐานเกษตรอนทรย ทเรยกวา เอส.ซ.อ. - PGS ”

SCE - PGS


บทท 2 : หวงโซการบรหารจดการเกษตรอนทรย

การบรหารกจการใดใหส าเรจนน ตองบรหารโดยค านงถง “หวงโซมลคา” และ “หวงโซเศรษฐกจ” ของ

ชนดผลผลต ส าหรบ การพฒนาขบวนการท าเกษตรอนทรย นน ทางบรษท SCE ฯ ไดก าหนดหวงโซการ

ขบเคลอนเกษตรอนทรย ในระบบมาตรฐานเกษตรอนทรยแบบมสวนรวม ( PGS ) ไวดงตอไปน...

งานตนน า ไดแก งานสงเสรมและนโยบายของรฐและเอกชน การพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอร

( IT Platform ) ทเปนแบบ Open Source หรอโปรแกรมเปดรหส การพฒนาความรดานเกษตรอนทรย

งานวจยพฒนาดานปจจยการผลตเกษตรอนทรย การพฒนามาตรฐานเกษตรอนทรย และการจดตง

กลไกการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย ( ระดบจงหวด) และงานพฒนาองคกรชมชน เพอขบเคลอน

เกษตรอนทรย

งานกลางน า ไดแก งานน าเขาขอมลใน IT Platform งานผลตและบรการความรดานการใชปจจยการ

ผลตเกษตรอนทรย ทงในระดบครวเรอน องคกรชมชน และเกษตรอตสาหกรรม การบรหารจดการ

วทยาการหลงการเกบเกยว การฝกอบรมและพฒนาผตรวจแปลงเกษตรเกษตรอนทรย การด าเนนการ

กระบวนการออกใบรบรอง การสรางแบรนดเกษตรอนทรย PGS รวมกนระหวาง บ.SCE ฯกบ กลไกการ

ขบเคลอนระดบจงหวด การวจย&พฒนาการแปรรปผลผลตเกษตรอนทรย การพฒนาบรรจภณฑ การ

พฒนาระบบ QR Code ( เพอจดการระบบตรวจสอบยอนกลบ )

งานปลายน า ไดแก การจดท าแผนพฒนาธรกจของกลมองคกร ตามแนวทาง D-CORA& CANVAS

การบรหารจดการขอมลเพอเชอมโยงการตลาด ผาน IT Platform ( เรมจากแปลงผลต องคกรชมชนทเกด

จากการรวมตวของผผลตในแตละพนท ในรปวสาหกจชมชน เครอขายวสาหกจชมชน บรษทวสาหกจ

เพอสงคม หรอสหกรณ ) พฒนาระบบการบรรจภณฑ การบรหารการขนสง ระบบโลจสตกส และการ

บรหารจดการตามแผนธรกจ การเขาถงแหลงทนรองรบการด าเนนธรกจ การเชอมโยงตลาดทงในและ

ตางประเทศ ( โดยการเชอมโยงมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS กบระบบมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล )

และการพฒนาตลาดแบบแฟรเทรด

การบรหารจดการหวงโซเกษตรอนทรยใหครบทงตนน า กลางน า และปลายน า ดงกลาว ขางตน จะ

สรางความส าเรจใหการขบเคลอนเกษตรอนทรย ซงตองท างานแบบการสรางความรวมมอเชงพนท หรอ

การพฒนาทใชพนทเปนตวตง.

SCE - PGS


บทท 3 : รปแบบองคกรรองรบการขบเคลอนมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS

เกษตรกรในโครงการมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS ตองรวมกนเปนกลม ในรปแบบวสาหกจ

ชมชน หรอกลมเกษตรกร ไมจ าเปนตองจดทะเบยนกบทางราชการ เพอฝกทกษะการบรหารจดการ ใน

รปแบบปรชญา แนวทาง หลกปฏบตสหกรณ เพอใหมความรการบรหารจดการ การวางแผนธรกจของ

กลม ซงเปนเรองพนฐานส าคญ รวมทงการบรหารจดการขอมลการผลตรายแปลง รายครวเรอน เชน

ขอมลบญชฟารม ประมวลเปนขอมลรวมของรายพช ทงเชงปรมาณทก าหนด หรอประมาณการออกมาได

ลวงหนากอนการลงมอผลต มปฏทนการปลกพชประจ าเดอน ประจ าฤดกาล ประจ าป เพอใหทางบรษทฯ

น าขอมลของแตละชนดพช ไปสงเสรมสนบสนนในการวางแผนการตลาดลวงหนา รวมกบภาคการตลาด

ตอไป เชน เครอขายตลาดประชารฐ หรอองคกรผ ประกอบการทจะเขามารวมแผนงานการตลาด

โดยขณะน (กรกฏาคม 2560 ) รฐไดจดตงบรษทประชารฐ (วสาหกจเพอสงคม ) จ ากด ครบทกจงหวดแลว

และรฐไดออกกฏหมายสงเสรมวสาหกจเพอสงคม ทเรยกวา “ พระราชกฤษฎกาวสาหกจเพอสงคมออก

มาแลว เมอเดอนกนยายน 2559” ท าใหขบวนเกษตรอนทรยในจงหวดตางๆมฐานท างานทสะดวก เขาถง

ไดงายขน

จ านวนสมาชกของแตละกลมการผลตเกษตรอนทรย ไมควรต ากวา 7 คน เพอใหสามารถจดตง

เปนวสาหกจชมชนไดในอนาคต และใหมการระดมทนของสมาชกทกคน เพอการท าธรกจชมชนรวมกน

ในดานการรวมซอปจจยการผลต รวมขายผลผลต และเพอสะดวกในการเขาถงแหลงเงนทนภายนอก จาก

สถาบนการเงนตางๆ เมอทนภายในกลมไมเพยงพอ โดยแตละกลมตองมระบบการบรหารจดการทาง

การเงน การบญช ใหมประสทธภาพ เปนปจจบน

ส าหรบการบรหารจดการขอมลการผลตรวมกนในเครอขายกลมผลตเกษตรอนทรยมความจ าเปน

อยางยง เพอใหกลม มระบบการประมวลผลขอมลดานการผลต ( Supply Side ) อยางแมนย า

ใกลเคยงความเปนจรงมากทสด น าไปวางแผนการตลาด ( Demand Side ) กบเครอขายผประกอบการ

ผลผลตเกษตรอนทรย ทงในและตางประเทศ ผานโปรแกรม IT Plate Form

ขอมลทครบถวนสมบรณ ใน IT Platform ทองคกรผผลตเกษตรอนทรยรวมกนท า จะน าไปสการ

บรหารธรกจการจดหาปจจยการผลตภายใตระบบเกษตรอนทรย รวมกนดวย เพอการลดรายจาย ลด

ตนทนการผลต และเชอมโยงกบตลาดในระดบตางๆไดอยางมประสทธภาพมากขน

SCE - PGS


บทท 4 : หลกการปฏบตเกษตรอนทรย-SCE

การแปรแนวคด ทศทาง เกษตรอนทรย – SCE สหลกปฏบต นน เปนความรและขอมลทคณะท างาน

ชดกอตงบรษทฯ รวมกนสกดความร มาจากประสบการณของกลมเกษตรกรเปาหมายทไดลงไปส ารวจ

ศกษา ในพนทภาคตะวนออก ภาคใต ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนตก จ านวนไมนอย

กวา 30 ราย รวมทงขอมลจากการศกษาระบบมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล “สกดความร” ออกมาเปน

หลกการปฏบตของเกษตรอนทรย – SCE 9 หลกการปฏบต ดงตอไปน..

หลกการท 1: ยดหลกความสมดลของระบบนเวศวทยา ความหลากหลายทางชวภาพภายใน

แปลงเกษตรอนทรย-SCE เปนปฐมบทของหลกปฏบต พบความส าเรจของแปลงเกษตรอนทรยแนวน

หลายพนท โดยเฉพาะ “สวนสมรม” “สวนดซง” หรอสวนผสมผสาน ในภาคใต เปนระบบเกษตรพนบาน ท

ปลกพชหลายระดบ เลยนแบบปาธรรมชาต ตางกนทเปน “ปากนได - ขายได” พชระดบบนไดแก พช

ยนตนตระกลถว ซงมคณสมบตการตรงไนโตรเจน จากอากาศ ( Nitrogen Fixing Trees) เชน เหรยง

สะตอ แลวสลดใบลงเปนป ยพชสดชนดใหกบพชไมผลชนกลาง ชนลาง อยางมงคด ลองกอง ทเรยน ผก

เหลยง ผกกด กระวาน หวกลอย ไพล เปนตน

ภาพท 1 : พชยนตนตระกลถว มความส าคญมากในการสรางระบบนเวศนระดบแปลง

นอกจากปลกพชแลว เกษตรกรอนทรยในภาคตะวนออก นยมเลยงไกไขแบบปลอยในสวนผลไม

เชน สวนเงาะ สวนยางพารา สวนมงคด ใหผลผลตไข เปน “ไกไขอารมณด” ไดไขเปนอาหารบรโภคใน

SCE - PGS


ครวเรอน เหลอขายเปนรายได อยางงดงาม เปนทตองการของตลาดทกระดบ หากมการบรหารจดการ

แปลงเกษตรรวมกบการเลยงไกไขใหด โดยการหมนเวยนพนทเลยงไกไขอยางเหมาะสม ปญหาวชพช ก

จะหมดไปดวย เพราะไกกนหญาในแปลงจนหมด แตตองระวงภยของไกไขจากสนขและง ใหด ตองมรว

ลอมแปลงทปลอยไก สวนมาตรฐานไขไกกตองไปพจารณาในงานปศสตวอนทรย

หลกการท 2: สรางความอดมสมบรณใหดนเปน “ดนทมชวต” เกษตรกรอนทรยในพนท

ต าบลแมทา อ าเภอแมออน จงหวดเชยงใหม เลยงววขน เพอเอามลววมาท าป ยหมก ปลกผกไดตลอดป

มลววนมทมมากมายกน ามาท าแกสชวภาพแทนแกสหงตมประหยดรายจายไดมาก ทงรายจายของ

ครวเรอนและชมชนเกษตรกรอนทรย ในพนทอ าเภอเขาคชกฌ จงหวดจนทบร ยดหลกการท าใหดนมชวต

ผลตป ยชวภาพจากมลวว มลไก ดวยหวเชอ EM ทผลตโดยผ เชยวชาญจากประเทศญป น ออกมาจ าหนาย

ใหเกษตรกรในเครอขาย ใชปลกพชผก ใสสวนผลไม ผลตในชมชน ขายในชมชน รายไดหมนเวยนใน

ชมชน

เมอดนมชวต ดชนชวดทชดเจน คอ “มไสเดอนและจลนทรยทมประโยชน”เกดขนจ านวนมากใน

ดน ดนจะมความสมบรณ พชเจรญเตบโตด แขงแรง ซงตางจากดนทเจอแตป ยเคม ดนจะมความเปนกรด

สง แปลงเกษตรอนทรย ทอยในระยะปรบเปลยนปแรกๆ ควรน าดนไปตรวจวเคราะห ใหรสขภาพของดน

เพอหาวธการปรบปรงดนใหถกวธ การใชโดโลไมท ยปซม เพอปรบความเปนกรด ดางของดน อาจม

ความจ าเปน ซงตองไดรบการเหนชอบจากองคกรทสงเสรมมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS กอน และหาม

เผาตอซงหรออนทรยวตถทกชนดในแปลง

หลกการท 3: การปลกพชหลากหลายชนดไมปลกพชเชงเดยวเปนแปลงขนาดใหญ การ

ปลกพชทหลากหลายชนด ทงพชเศรษฐกจ พชขบไลแมลง พชใชท าป ยพชสด พชใชสอย พชสมนไพร ใน

แปลงเดยวกนนอกจากชวยลดความเสยงหรอกระจายความเสยงจากการเกดโรคศตรพชแลว ยงชวยลด

ความเสยงดานราคาผลผลตทจะตกต าในบางพชดวย ทงนเกษตรกรและบรษทฯ ตองรวมกนวางแผนการ

ผลตในรอบปหรอรอบฤดการผลต โดยค านงถงความตองการของตลาด ควบคกบความถนด ความพรอม

ของเกษตรกร และสภาพดนฟาอากาศในแตละชวงดวย เชน กรณทเกษตรกรไมมทนในการกอสราง

โรงเรอน เพอปลกผกบางชนดในระบบปด จะไมสามารถปลกพชผกในชวงฤดฝนได องคกรสงเสรม

การตลาด เชน องคการตลาดเพอเกษตรกร (อ.ต.ก.) จงตองกระจายพนทสงเสรมการปลกผกและเชอมโยง

การกลมผผลต ไปยงพนทอนๆ เพอใหมผกปอนเขาตลาดตลอดทงป กรณเกษตรกรมทดนแปลงใหญนบ

SCE - PGS


รอยไร หรอหลายรอยไร อยางเกษตรกรชาวสวนผลไม ในภาคตะวนออก ควรมการแบงแปลงออกเปน

แปลงยอยๆ ขนาดแปลงไมควรเกน 30-50 ไร โดยการปลกพชยนตนตระกลถว เปนแถวๆ แทรกลงระหวาง

พชเศรษฐกจแปลงใหญๆ เพอแบงแยกแปลง เชน ปลกตนแคฝรง ทองหลาง เปนตน ซงเปนพชทใชปลก

แลวตดกง กาน ใบคลมดนใตโคนตนไมผล ยอยสลายใหธาตไนโตรเจนอยางด สวนแปลงทมความลาดชน

สง กควรปลกพชทมอายยนยาว เปนแถวตามแนวระดบ ( Alley Cropping ) เชน ตนแคฝรง กระถน ถว

มะแฮะ ตะไคร ขง ขา หญาแฝก สบปะรด เปนตน

หลกการท 4: ใชปจจยการผลตทหมนเวยนในแปลง ลดการพงพาจากภายนอก หลกการ

วนเกษตร เกษตรปาไม หรอปาธรรมชาต จะเหนไดวามการน าเขาปจจยการผลตจากภายนอกเขามาใน

ระบบแปลงนอยทสด สงผลใหตนทนการผลตต า มรายไดสงขน รายเหลอมากขน ตามหลกสมมาชพขอท

4 คอ รายรบมากกวารายจาย เกษตรกรในเครอขายบรษท SCE ฯ จงตองคดคนและพฒนาการเลยงปศ

สตว เพอน ามลสตวมาท าป ยหมก มาท าแกสชวภาพใชแทนแกสหงตม อยางทเกษตรกรต าบลแมทา ท า

อย หรอการปลกพชยนตนตระกลถว เพอตดแตงกง กาน ใบมาคลมดน ยอยสลายเปนป ยพชสด เสรม

ดวยน าหมกชวภาพทน าใบพชยนตนตระกลถวมาหมก เชน ใบกระถน ใบแคฝรง เปนตน เกษตรกรทปลก

ผกในจงหวดนครปฐม มการเลยงหมหลม เพอน ามลมาท าป ยหมก และเสรมรายไดจากการขายหมขน

ชาวนาในต าบลโพนทอง อ าเภอเมอง จงหวดชยภม ใชฟางขาวจากแปลงนา มาเปนอาหารววในหนาแลง

ใชเปนวสดคลมหนาดนในการปลกผก ศนยกสกรรมธรรมชาตวดปายาง นครศรธรรมราช ใชเศษอาหารใน

วดทมจ านวนมาก หมกเปนน าหมกชวภาพ ใชฉดพนใสป ยปนเมดในกระบวนการปนเมด เสรมธาตอาหาร

ในป ยตรา “ดอกล าดวน” ผลผลตของวสาหกจชมชนวดปายาง การตดหญาในสวนผลไมปละ 7-8 ครง

แลวใชน าหมกชวภาพราด เพอชวยการยอยสลาย ใหหญากลายเปนป ยไดเรวขน ลดการใชป ยหมกไดอก

ทางหนงหรอทสวนนายสธ ปรชาวฒ ทต าบลวงสรรพรส อ าเภอขลง จงหวดจนทบร มการปลกผกเหมยง

ผกกด สบปะรด ในรองสวนยางพารา ใหน าดวยระบบสปรงเกลอร นอกจากพชผกพนบานทง 3 ไดรบน า

แลว ยางพาราพลอยไดรบน า ยดอายการกรด และไดปรมาณน ายางมากขนกวาสวนยางพาราทวไป ยด

หลก “ยงกระสน(น า)นด(หว)เดยว ไดนก(พช) 4 ตว” ( ผกเหมยง ผกกด สบปะรด ยางพารา )

หลกการท 5 :วางระบบปองกนจากมลพษรอบแปลงอยางเตมก าลง แปลงเกษตรอนทรย

สวนใหญ อยทามกลางแปลงเกษตรเคม และเปนเหตผลหนงทเกษตรกรทวไป เชอกนวา เราท าเกษตร

อนทรยแปลงเดยว ไมใชสารเคม อยทามกลางแปลงเกษตรเคม แมลงศตรพช จะหนมาอยสวนเรา ท าลาย

SCE - PGS


พชพรรณของเราจนหมด เทคนคเกษตรอนทรยเอาไมอย ซงเหตผลน จรงหรอไม? อยทความเชอ ความ

ศรทธา และวถปฏบตเกษตรอนทรยของเกษตรกร จากประสบการณของชาวเกษตรอนทรยทอ าเภอเขา

สมง จงหวดตราด เมอระบบนเวศวทยาในแปลงเกษตรอนทรยสมบรณ มการใชชววธ ในการปองกนก าจด

ศตรพช ทครบถวนสมบรณ และเปนแปลงอยทามกลางเกษตรเคม กไมพบความเสยหายอยางทพดกน

อยางไรกตาม มาตรฐานเกษตรอนทรย – SCE ก าหนดใหเกษตรกร ปองกนความเสยงจากการปนเปอน

สารพษจากแปลงขางเคยงโดยการท า “แนวกนชน” ทงในรปแบบ “การขดครอง” “การปลกพชเปนแถบแนน

ทบ รอบแปลงเกษตรอนทรย กวางประมาณ 3-4 เมตร” และ “การจดการแหลงน าภายในแปลงของ

เกษตรกรเอง”

การขดครอง ตองท าในกรณทแปลงเกษตรอนทรย พนทอยต ากวาแปลงเกษตรเคมขางเคยง

ขดรองดกน าทไหลมาจากแปลงเกษตรเคม ไมใหผานพนทแปลงเกษตรอนทรย รองควรลกประมาณ 0.3

เมตร กวางประมาณ 0.5 เมตร และควรมการดแลรกษาไมใหรองตนเขนทกป เพอเปลยนทศทางน าไมให

ไหลผานแปลงเกษตรอนทรย กรณนาขาว การท าคนนาตองกวางและสงพอไมใหน าจากแปลงนาขางเคยง

ไหลซมผานเขามาในแปลงนาอนทรยได และตองหมนตรวจคนนาไมใหรวจากฝมอของ “หน” และ “ป”

เชนเดยวกน หากบานพก ทอยอาศยอยในแปลง กรณลานซกลางกบแปลงกควรขดครอง ลงบอบ าบด

ปองกนไมใหน าผงซกฟอกไหลลงแปลงเกษตรอนทรยรอบบาน

แนวกนชน แปลงปลกผกอนทรยทต าบลโพนทอง อ าเภอเมอง จงหวดชยภม ทอยในชมชนลงทน

สรางก าแพงปนซเมนต ปองกนมลพษจากบานเรอน ปนเปอนสแปลงผก แตโดยหลกปฏบตทวไป ไมตอง

ลงทนขนาดนน เกษตรกรสามารถใชพชนานาชนด ยกเวน พชทขอรบรองเปน “ผลผลตอนทรย” ปลกเปน

แถบหลายชนความสง ใหแนนทบ เพอกรองและปองกนละอองสารเคมพดผานเขามาในแปลงเกษตร

อนทรย เกษตรกรบางทานใชตนอโศกอนเดย ตนสน ตนไม กระถนเทพา กระถนณรงค กลวย ไมปา

หลากชนด เปนตน ขนอยกบขนาดของพนทแปลง หากมพนทมาก กเ วนพชธรรมชาตไว สรางเปนปา

ครอบครวรอบแปลง ปลกพชสมนไพร ผกหวานปา ( โดะเดะ) แทรกลงไป ขอพงระวงส าหรบเกษตรกรทม

พนทนอย เพอไมใหแนวกนชนกนพนทการเกษตรมากเกนไป กควรเลอกปลกพชหลายระดบ ทมประโยชน

ขายได และใชประโยชนได เชน กลวย ไผ ตะไคร ขง ขา ไพล มะขาม ตนขอย หรอพชทนยมปลกเปนรว

ทตองตดแตงประจ าไมใหสงใหญ ทงนผลผลตจากพชในแนวกนชนตองขายในตลาดทวไป ไมสามารถขอ

รบรองเปนผลผลตเกษตรอนทรย ขายในระบบตลาดเกษตรอนทรยได

SCE - PGS


แหลงน าในแปลง การลงทนสรางแหลงน าใหมในแปลงของตนเอง เปนเรองยากส าหรบ

เกษตรกรรายยอย หากยงไมมแหลงน าในแปลงมากอน อาจท าเกษตรอนทรยตามมาตรฐานของบรษทฯ

ไมไดเลย เพราะน าเปนเงอนไขส าคญมากส าหรบการท าเกษตรทกประเภท กรณใชแหลงน าตนทนจาก

แหลงน าธรรมชาต หวย หนอง คลองบง หรอแหลงน าชลประทาน และเปนแหลงน าทไหลผานทตงของ

ชมชนทอยอาศย โรงงานอตสาหกรรม หรอพนทแปลงเกษตรเคมผนใหญดวยแลว ยากทจะผานมาตรฐาน

เกษตรอนทรยทวไป ได ขอจ ากดดานแหลงน า ทน ามาใชในแปลงเกษตรอนทรย จงเปนความยากอนดบ 1

ของการสงเสรมเกษตรอนทรย ดงนน แปลงเกษตรอนทรย ตามมาตรฐานของบรษทฯ SCE ตองใชน า

จากแหลงน าในแปลงเกษตรเทานน ยกเวน จะมกรณพเศษทจะพจารณาเปนรายๆไป เชน การมระบบ

การปลกพชดดซบน า เชน ตนกก ตนธปฤษ ผกตบชวา ผกกระเฉด และพชน าอนๆนอกแปลง ใหน าจาก

ภายนอกไหลผานบอหรอคบ าบดน าทปลกพชดงกลาวขางตน มทอน าทปลอยน าเขาแปลงทผานกระสอบ

หนทรายถาน เพอการกรองน าอกชนหนง หรอใชสารชวภาพ น าหมกจากตนกลวย ใสลงในบอบ าบดน า

( กรณแปลงนาอนทรย อ.ไทรนอย จ.นนทบร) ใหมระบบการบ าบดน าดวยวธใดวธหนงกอนน ามาใชใน

แปลงเกษตรอนทรย

หลกการท 6 : การท าแผนการผลต แผนธรกจรายแปลง ตลอดป เมอการท าเกษตรอนทรย

ตองมผลผลตทเหลอจากการบรโภคสวนใหญ ปอนเขาสตลาด จงจ าเปนอยางยงทตองท าแผนการผลต ใน

สวนของเกษตรกร สวนองคกรตลาดกตองท าแผนการตลาด เพอมาจบคกน ใหเกดความสมดลระหวาง

การผลตและการตลาด ฝายตลาดตองหาตลาดลวงหนาใหชดเจนกอน เพอน าฐานขอมลความตองการ

ของตลาด มาวางแผนการผลตใหเกษตรกรในเครอขาย โดยมการก าหนดชนดพชทตลาดตองการ เปนตว

ตงหรอ “ตลาดน า” แลวมารวมวางแผนกบเกษตรกร วาจะปลกพชอะไร? เมอไร? ปรมาณเทาไร? ใชพนธ

จากไหน? ใชปจจยการผลตอะไร? ตนทนเทาไร? และราคาทตลาดฯจะรบซอตามเกรดมาตรฐาน ทตกลง

กน กก.ละเทาไร? เกษตรกรทเขารวมมกราย? พนทปลกเทาไร? ใครรบโควตาปลกอะไร? เปนตน การท า

แผนการผลตและแผนธรกจรายแปลง จงเปนเงอนไขส าคญทเกษตรกรตองปฏบต

หลกการท 7: การท าบญชฟารม จากหลกการการคาทเปนธรรม ( Fair Trade ) ทกฝายในหวง

โซเศรษฐกจ ตองเปดเผยขอมลตนทนการผลต คาใชจายของแตละภาคสวนธรกจ ทกชวงขอตอ ตงแต

เกษตรกร ผจดการโรงบรรจ การขนสง การกระจายสนคา คาการตลาด การประกนสนคา การขายสง การ

ขายปลก และอตราการสญเสยในแตละชวง การบนทกขอมลรายรบ รายจาย การท าบญ ชฟารมของ

SCE - PGS


เกษตรกร จงเปนเครองมอส าคญในองคประกอบของระบบการคาทเปนธรรม การท าบญชของเกษตรกร

นอกจากท าใหเกษตรกรรจกตนเอง รตนทนการผลต แลว ยงใชประกอบการก าหนดราคาซอ -ขายผลผลต

ระหวางฝายตลาดกบเกษตรกร และน าไปสการก าหนดราคาขายสนคาใหกบผ บรโภคปลายทางสดทาย

ดวย ทงน สถานการณปรมาณผลผลตในตลาด จะน ามาประกอบการพจารณาก าหนดราคาซอ-ขาย ดวย

ในขนตอนการก าหนดราคาซอขายผลผลต ใชบญชตนทนการผลต ของเกษตรกร มาพ จารณา

รวมกบตนทนขายของฝายตลาด จากนนพจารณาสภาวการณของปรมาณผลผลตในตลาดเกษตรอนทรย

พจารณาการแขงขน โอกาสการสงออกสตลาดตางประเทศ จงจะก าหนดราคาขาย (ขายสงและขายปลก )

รวมกนได ความแมนตรงของขอมลบญชฟารม จงมความส าคญมาก เพราะหลกคดของตลาดเกษตร

อนทรย คอ การก าหนดราคาบนฐานของ “เกษตรกรคอหนสวนทางธรกจ” ไมใช “การตอรองใหได

สนคาราคาถกทสด เพอไปขายสรางก าไรใหมากทสด” หรอเขาไปอยในสภาวะ “สงครามราคา” อยางท

ตลาดทวไปกระท ากนอย

หลกการท 8: รวมกระบวนการเรยนรการพฒนาเกษตรอนทรยอยางตอเนอง เกษตร

อนทรยไมใชการปลอยแปลงเกษตรใหธรรมชาตดแลทงหมดโดยไมจดการใดๆเลย ดวยเหนวา การไมใส

ปจจยการผลตใดๆเขาไปในแปลง ใหเปนธรรมชาตมากทสด น ากใชน าฝน ป ยใดๆกไมใส สารเคมกไมฉด

วชพชกไมตด นน นาจะเปน “อนทรย” มากทสด การท าแบบนนาจะเรยกวา “เกษตรแบบทงราง” คอ ไม

กระท าใดๆเลยในแปลงเกษตร ผลทเกดขน กจะเหนไดจากแปลงเกษตรททงใหรกราง สวนราง ทงหลาย ซง

ใหผลผลตนอยมาก จนกลายเปนสภาพปารกชฏ เกษตรกรทวไปท าเกษตรแบบทงราง ไมได เพราะจะไมม

ผลผลตออกมาใหเพยงพอกบการบรโภคหรอจ าหนาย ยกเวนจะท าสวนปา คอปลกไมปาธรรมชาต ซง

ตองดแลบ ารงรกษาเชนกน แนวคดการท าเกษตรอกแนวหนงทไดรบการพฒนาในประเทศออสเตรเลย

เรยกวา เพอรมาคลเชอร ( Permaculture ) ซง “รวมาศ ปรมศร” นกแปลอสระทเคยแปลหนงสอเพอรมาคล

เชอรมาแลว กลาววา "เพอรมาคลเชอรไมใชแคเรองการเกษตรแตเปนเรองทกวางและครอบคลมถงการใช

ชวต การตงถนฐานของมนษย กระทบใจมากตรงทวพากษเรองทเราผลตอาหารจากทหนงทใดและสงไป

หลอเลยงคนทอาศยอยอกทหนง ซงหางกนเปนระยะทางไกลๆ เขามองวาการด ารงชวตแบบนไมยงยน

และสนเปลองพลงงานถาหากเราน าแนวคดเพอรมาคลเชอรมาปรบใช โลกกจะอยอยางยงยนและเรากจะม

ประสทธภาพในการผลตมากยงขน"

SCE - PGS


ฝายการตลาดและเกษตรกร จะรวมกนจดกระบวนเรยนรเพอพฒนาศกยภาพของเกษตรกรและความ

ตระหนก การตนรของผบรโภค ใหเขาใจ เขาถง ความจ าเปนทตองท าเกษตรอนทรย ซงไมเพยงเพอตอบ

โจทยทางเศรษฐกจ หรอการตลาด เทานน แตเรามงมนจะพฒนาเกษตรอนทรย – SCE เชอมโยงไปสฐาน

สงคมสมมาชพ ความมนคงดานทดนท ากน กระบวนการจดการเรยนรรปแบบ เทคนคการท าเกษตร

อนทรย และการศกษาดงานแลกเปลยนเรยนรกนและกนของเกษตรกรในเครอขายของเกษตรอนทรย จง

เปนอกโอกาสหนงทเกษตรกรจะไดเขาถงจตวญญาณของการเปนเกษตรกร ซงเปนแขนงวชาชพทประกอบ

ไปดวยศาสตรและศลป โนมน าไปสการเขาใจปรชญาชวตและธรรมชาต

หลกการท 9: การเชอมโยงกบเครอขายผบรโภคทเขาใจวถเกษตรอนทรย การท าการตลาด

ผลผลตจากแปลงเกษตรอนทรย ทผานมา ผประกอบการสนคาเกษตรอนทรย จะพบกบค าถามยอดฮต

ทวา “ ท าไมสนคาเกษตรอนทรย ราคาแพงกวาสนคาเกษตรเคม ?” ผ ซอจ านวนหนง กพยายามตอรอง

ราคาสนคาเกษตรอนทรยอยเสมอ และเกดกระแสวพากษวจารณในสงคมไทยวา “สนคาเกษตรอนทรย

เพอคนร ารวย คนรายไดสง เทานน คนจนไมมสทธรบประทานสนคาเกษตรอนทรย ( เพราะราคาแพง

เวอร )”ทางฝายการตลาดเกษตรอนทรย ไดรบค าถามเหลานมาโดยตลอด และเหนวากระแสวจารณ

ดงกลาวจะเปน “คอขวด” หรออปสรรคส าคญในการวางรากฐานเกษตรอนทรยหรอการประกอบสมมาชพ

ใหเตมแผนดน

การจดกจกรรมโดยฝายตลาด ใหผบรโภคลงเยยมฟารมเกษตรอนทรย อยางสม าเสมอ โดยเฉพาะ

แปลงเกษตรอนทรยในเครอขายพนท จะเปนกจกรรมส าคญของบรษทฯ เพอตองการสรางเครอขาย

ผบรโภคทเขาใจวถเกษตรอนทรยใหเขมแขงและขยายตวมากขน เพอเปลยนทศนคต และคานยม ของ

ผบรโภค ทชอบตอรองราคา และตองการยนยนวา สนคาเกษตรอนทรย ทกคน ทกชนชน สามารถเขาถงได

ซอมาบรโภคได ( ออรแกนนคเพอทกคน – Organics for All ) รปแบบกจกรรมในลกษณะ “เยยมฟารม

เพอชม-ชอพ ” หรอ “ โฮมสเตย” กจะเกดขนในบางพนททมความพรอมดานสถานท เชน ในกลม เกษตร

อนทรยจงหวดจนทบร ตราด กลมเกษตรทองเทยวและการเรยนร ต.วงอาง อ.ชะอวด จ.นครศรธรรมราช

เปนตน

เมอขบวนผบรโภคเขมแขง แขงแรง ขยายเชงปรมาณผคนมากขน หมายถง ตลาดผลผลตเกษตร

อนทรย กจะชดเจน มนคง มากขนเชนกน โดยเฉพาะผบรโภคในทองถน อยางทกจกรรมการตลาดของ

ขบวนเกษตรอนทรยจงหวดจนทบร รวมมอกบโรงพยาบาลพระปกเกลา และภาคเอกชน จดพนทจ าหนาย

SCE - PGS


สนคาเกษตรอนทรยทกวนจนทร พธ ศกร สรางความแตกตางกบสนเคาเกษตรทวๆไป สรางขบวนผบรโภค

แบบ”แฟนพนธแท”ขนมา โดยใชโรงพยาบาล เปนพนททางการตลาด และการเกดตลาดเพอสขภาพเลกๆ

ซงปจจบน ( สงหาคม 2560 ) รฐบาลออกนโยบายใหโรงพยาบาลทวประเทศ จดซอผลผลตของกลมเกษตร

อนทรย กอนเปนอนดบแรก จะเปนจดเปลยนส าคญของการตลาดเกษตรอนทรย ถาทกฝายจะท ากนจรงๆ

การบกเบก ใหโรงพยาบาลรบซอสนคาเกษตรอนทรยและใหพนทส านกงานสาธารณสขเปนพนท

การตลาดผลผลตเกษตรอนทรย เปนประเดนทนาพจารณาอยางยงของภาคการพฒนาทเกยวของกบการ

สงเสรมการตลาดผลผลตเกษตรอนทรย เพราะเปนพนท “แหงสขภาพ” กระจายทกต าบลในประเทศไทย

นอกเหนอจากพนทการตลาด อยาง ตลาด อ.ต.ก. หรอตลาดสดทวไปแลว การสรางตลาดในชมชน

ทองถน จะเปนการลดคาบรหารจดการดานการขนสง ลดความเสยงดานการเดนทาง และสงเสรม

การตลาดแบบฐานราก ทงน ตองวเคราะหและค านงถงหลกการ อปสงค อปทาน ขนาดตลาดในทองถน

นนๆดวย

หลกการ 9 ขอ จงเปนเงอนไขทเกษตรกรและฝายการตลาด ตองน าไปปฏบต เรมตงแตระยะ

ปรบเปลยน แมวาผลผลตยงไมสามารถรบรองเปนผลผลตเกษตรอนทรยได แตฝายตลาดของกลมเกษตร

อนทรย สามารถ เรมปฏบตการ กระบวนการทง 9 ขอ โดยใชยหอ “ SCE – PGS ระยะปรบเปลยน ” ใน

การสงเสรมการตลาดได

SCE - PGS


บทท 5:ระบบนเวศนในแปลง เกษตรอนทรย

แมวาการปลกเชงเดยว ไมไดเปนขอหามในมาตรฐานเกษตรอนทรย – SCE แตบรษทฯแนะน าให

ทกแปลงทเขารวมท าขอตกลงกบองคกรการตลาด เรมสรางความหลากหลายของพรรณพช และเพม

กจกรรมในแปลงใหครบวงจรในระบบนเวศวทยาระดบแปลง เชน การปลกพชแนวกนชนใหหลากหลาย

ชนด หลายระดบความสง เพมความหนาทบดวยกลวย ชนดทไมขอรบรองเปนผลผลตอนทรย การปลก

พชยนตนตระกลถวแทรกลงในแปลงเปนจดๆ ระยะหางกน ตามความเหมาะสม ในต าแหนงทไมกดขวาง

การท างานของเครองจกร การปลกพชตระกลถวคลมดนในชวงฤดแลง เชน ปอเทอง ถวพรา ถวด า โสน

แอฟรกา ไมปลอยใหหนาดนวางเปลา โดยในเฉพาะแปลงนาขาว สวนผกอนทรย ส าหรบแปลงไมผลใหม

ควรปลกตนเหรยง สะตอ แคฝรง ทองหลาง ซงเปนพชตระกลถวยนตนทตรงไนโตรเจน ปลกเปนพช

ระดบบน แทรกเปนจดๆในสวนระยะหางประมาณ 20 – 25 เมตร ตอตน

บนคนนา หลงจากไดปรบขนาดใหใหญและสงขนแลว บนคนนาควรปลก ตนสะเดาไทย เมอ

สะเดาโตขนใหปลกเครอบอระเพด ซงเปนไมเลอยใหขนตนสะเดา และเพมพชบนคนนาดวยตะไครหอม

ขา ไพล สบปะรด เพอประโยชน ในการใชปองกนก าจดศตรพช ไลแมลง หรอพชอนๆทสามารถใชเปนแนว

กนชนกบแปลงนาเคมขางเคยง

แนวกนชนในแปลงผลไมและสวนผก ควรปลกพชยนตนตระกลถวทตรงไนโตรเจน ได เชน

เหรยง สะตอ แคฝรง กระถนยกษ เปนพชหลายระดบชนความสง ปลกไมไผ ( ระวงไผบางสายพนธ กอ

ขยายขางเรว ) เปนไมใชสอย ไมค ายน ไมคาง ทจ าเปนในสวนผกสวนผลไมปลกกลวยชนดทไมขอรบรอง

เปนผลผลตเกษตรอนทรย โดยมความกวางของแนวกนชนไมนอยกวา 5 เมตร

การเลยงปศสตวในแปลงเกษตรอนทรย ควรท าถามพนทและแรงงานเพยงพอ โรงเรอนทจะ

สรางตองมบอบ าบดน าเสย ไมปลอยน าทงจากโรงเลยงปศสตวลงพนทแปลงเกษตรอนทรยโดยตรง สวน

การรบรองใหเปนปศสตวอนทรยหรอไมนน ขนอยกบการจดการดแล ทงดานวตถดบทใชประกอบอาหาร

การใชยาปฏชวนะ การใชสารเคมในโรงเรอน วธการเลยงแบบกรงตบ(กรณไกไข ไมอนญาต) การเลยงหม

ในกรง ( ไมอนญาต ) ซงกรณมาตรฐานปศสตวอนทรยนน ทางบรษทฯจะพจารณาเปนแตละกรณไป

อยางไรกตามมลสตว สามารถน าไปท าป ยหมก ( ไมอนญาตใหใชป ยคอกสดๆ ใสบ ารงพชผก ผลไม หาก

จะใชตองผานกระบวนการหมกกอนเทานน ) ใชผลตท าแกสหงตมตามธรรมชาต สงผลใหลดตนทน ลด

การพงพาปจจยการผลตจากภายนอก ไดมาก

SCE - PGS


การเลยงปลาในนาขาว โดยเฉพาะการเลยงปลากนพช ในกลมปลานล ปลาตะเพยน ปลาจน

ปลายสก ฯลฯ เพราะชวยในการก าจดวชพชในนาขาวอยางไดผล สวนปลากนเนอ เชน ปลาดก ปลาหมอ

ปลากด ปลาชอน ฯลฯ ปลอยเสรมไดในอตราทไมหนาแนน เพอไวกนหนอน กนแมลง กนลกป ซงเปน

ศตรขาวทส าคญ เมอถงฤดเกบเกยวขาว เกษตรกรตองลดน า จ าเปนตองขดรองลกไวดานใดดานหนงของ

แปลงนา ใหปลาอยอาศย และสามารถเลอกจบปลาขนาดใหญมาเปนอาหาร หรอจ าหนาย สวนปลา

ขนาดเลกกขนเลยงไวในครอง เพอปลอยใหหากนบนผนนาในฤดการท านาตอไป

การปลกพชหลงนา ส าหรบชาวนา ชาวสวนผก เกษตรอนทรยทต าบลโพนทอง อ าเภอเมอง

จงหวดชยภม ต าบลแมทา อ าเภอแมออน จงหวดเชยงใหม แลว หลงฤดการท านา ทนาเกษตรอนทรย ซง

มแหลงน ารองรบในชวงฤดแลง ( มกราคม – พฤษภาคม ) จะใชเปนพนทปลกถวเขยว ถวเหลอง ปลก

ขาวโพด ปลกปอเทอง ถวพมหรอถวพรา หรอปลกผกทเหมาะสมกบฤดแลง ทงน ควรมการวาง

แผนการผลตรวมกบบรษทฯหรอองคกรการตลาด กอนตดสนใจปลกพชผกชนดใด เพอใหมตลาดรองรบท

ชดเจน

การรบรองแปลงเกษตรอนทรย –SCE นน จะเปนการรบรองพนททงผน ดงนนพชทกชนดทปลกและ

ขอขนทะเบยนรบรอง จะไดรบมาตรฐานเกษตรอนทรย – SCE ทงหมด ไมวาจะปลกชวงไหนของป แต

ส าหรบพชบางชนด ทางบรษทฯกจะเขมงวดดานทมาของแหลงพนธ วามทมาจากแปลงพนธเกษตรเคม

หรอมพนธ GMO เขามาดวยหรอไม ? ดงนน หากไมแนใจเกษตรกรตองแจงใหองคกรรบรองมาตรฐาน

และองคกรการตลาด ตรวจสอบทมาของเมลดพนธ เชอพนธ ของพชทปลกกอนทกครง

การจดการแปลงเกษตรอนทรยใหเกดระบบนเวศวทยาทสมดล ใชระยะเวลานานพอสมควร เพอให

โอกาสพชเจรญเตบโต การเพมจ านวนของตวห าตวเบยนในระบบนเวศน จะสงผลใหการควบคมศตรพชม

ประสทธภาพมากยงขน แตทงนตองมการเลอกชนดพชทปลก ซงพชระดบบน ควรเปนพชยนตนตระกลถว

เพราะใบมขนาดเลก ไม “ง าแสง” แสงแดดสามารถสองถงพชดานลางไดสะดวก การตดแตงทรงพมของ

ไมผล ไมยนตน ในบางโอกาสกมความจ าเปน ดวยเพอควบคมการรบแสงแดดของพช ไมใชปลอยให

เจรญเตบโตตามธรรมชาตทงหมด อยางเชน มงคด หากมพชบนทมใบหนาทบเกนไป มงคดจะตดผลนอย

กวาปกต และกงลางจะหกงาย และเงาะจะไมตดดอกออกผลเลย หากอยในรมเงามากเกนไป

SCE - PGS


การมกจกรรมครบถวนทงการปลกพชอายสน พชอายยน การท านา การเลยงสตว การเลยงปลา การ

ปลกพชใหครบตามความตองการปจจย 4 ของมนษย ในครอบครวหนงๆ นบวาเปนสดยอดของแปลง

เกษตรอนทรย –SCE ซงจะสงผลใหครอบครวเกษตรกรมรายไดทกวน ทกสปดาห ทกเดอน ทก 6 เดอน ทก

12 เดอน ทก 10 ป ทก 20 ป เปนหลกประกนวา รายรบมากกวารายจายอยางแนนอน ชวดถงความยงยน

มนคงของเกษตรไทยในภาพรวมดวย

SCE - PGS


บทท 6 : เกษตรอนทรยในสวนยางพารา

ยางพาราเปนพชยนตนทมพนทปลกมากทสดในประเทศไทย มค าถามวา จะขอรบรองแปลง

ยางพาราเกษตรอนทรยไดหรอไม? อยางไร ?

เพอตอบค าถามน หลงจากทมงานบรษทฯลงพนทศกษาแปลงเกษตรอนทรยในภาคตะวนออก ได

ความรจากแปลงเกษตรอนทรยของนายสธ ปรชาวฒ ทต าบลวงสรรพรส อ าเภอขลง จงหวดจนทบร จง

ตอบไดทนทวา “ ได “ ซงจะเปนแนวทางในการขยายพนทแปลงเกษตรอนทรยทมยางพาราเปนพชประธาน

ดวย ความรจากแปลงของนายสธ ปรชาวฒ เกษตรกรรนใหม ทมพนฐานวชาชพจบปรญญาตรดาน

วศวกรรม แตมาสบทอดเปน “ทายาทเกษตรกรรนใหม หวใจเกษตรอนทรย” นน ใชฐานความรจากสวน

สมรม ( สวนผสมผสานดงเดมของภาคใต ) ลองตดตามเรองราวตอไปน..

จากขอเทจจรงทวา “ผลผลตจากยางพารา คอ น ายางสด โดยน ายางสดทไดจากสวนยางจะยงคง

สภาพเปนของเหลวอยไดไมเกน 3 ชวโมงหลงจากนนจะเรมจบตวเปนเมดพรก (ยางบด) อนเนองจาก

สาเหตหลายประการจ าเปนตองเตมสารเคมรกษาน ายางไวเพอปองกนน ายางจบตวกอนก าหนด”

การท าสวนยางเกษตรอนทรย จงตองน าน ายางสดออกจากสวนใหทนกอน 3 ชวโมง หลงจากกรด

หามใชสารเคมพวกแอมโมเนยและโซเดยมซลไฟท ซงเปนสารปองกนยางแขงตว หยดใสลงในถวยน ายาง

ทผกตดกบตนยางในแปลงทจะรบรองเกษตรอนทรย โดยเดดขาด หรอตองวางแผนเกบน ายางจากถวยใส

ถง แลวน าไปวาง ณ จดพกนอกแปลงทจะขอรบรอง ซงเปนเงอนไขทเกษตรกรทเขารวมตองท าใหได

เมอผานขนตอน การไมน าสารเคมใดๆเขามาในแปลงไดแลว ขนตอนตอไป คอเรองการไมใชป ยเคม

สารเคมก าจดศตรพช ยาฆาหญา ซงท าไดไมยาก เพราะมสวนยางพาราจ านวนมากในขณะน เมอยาง

ราคาตกต า หลายคนหนมาใชป ยหมกแทนป ยเคมไปนานแลว และบางสวนไมใชสารเคมใดๆเลย

ทสวนคณสธ ปรชาวฒ นน ท ามากกวาทเราคด คอ มการปลกพชแทรกในทวางระหวางแถวของ

ยางพารา ทงผกเหมยง ผกกด ซงน ามาจากชมพร สบปะรด พนธพนเมอง ทไมตองหยอดเอทธลนในยอด

เพอเรงการออกดอกออกผล แถมบางแปลงยงใชระบบน าสปรงเกลอร ใหน าพชผกทง 3 ชนด แถมยางพารา

ไดรบน าไปดวย ผลคอ ปรมาณน ายางทไดมากขน ระยะเวลาการกรด ยาวนานขน พชผกทง 3 ชนดกขายได

ราคา รวมแลวพชผก 3 ชนด หากโตเตมท ยอดขายรวมในรอบปไดไมนอยกวายางพารา

SCE - PGS


นอกจากพชรวมยางทง 3 ชนด ทปลกในพนทจงหวดจนทบรแลว ยงมการเลยงไกในสวนยางพาราท

ต าบลคลองพล อ าเภอเขาคชกฏ จงหวดจนทบรเชนกน สวนในภาคใตมการปลกไมไผ ปลกกระวาน ปลก

มงคด ปลกผกเหมยง ผกกด ปลกหวาย เพาะเหดฟาง เลยงปศสตว ในสวนยางพารา

SCE - PGS


บทท 7 : เกษตรอนทรยบนทดนไมมเอกสารสทธ ออกใบรบรอง PGS อยางไร ?

ทดนทไมมเอกสารสทธ ในสาระบบทดนนน เกดจากหลายสาเหต ไดแก 1.) ทดน ตงอยในทดน

ประเภทรกรางวางเปลา ยงไมเคยมเอกสารสทธใดๆ มากอน หรออยทดนสาธารณะ ทมหนงสอส าคญท

หลวง ( นส.ล. ) แลว แตตงอยนอกเขตทดนอทยานแหงชาต หรอนอกเขตพนทอนรกษ 2.) ทดน ตงอยใน

เขตกฎหมายปาสงวนแหงชาต และเกษตรกรทท าเกษตรอนทรยไดบกเบก ครอบครองมานาน มชมชนถน

ฐานทมนคง มสถานทราชการ อปท. วด มสยด กโบร โรงเรยน รพ.สต. เปนตน แตไมมเอกสารสทธ?

ทดนรายแปลงของประชาชน 3.) ทดน ตงอยในเขตปาอนรกษ เขตอทยานแหงชาต เขตลมน าชน 1 เอ

และเกษตรกรทท าเกษตรอนทรย เขาไปท ากนกอนการประกาศเปนเขตกฎหมาย และก าลงเปนกรณ

พพาท ก าลงพสจนสทธกนอยวา รฐรกทดนชาวบาน หรอไมอยางไร ? 4.) ทดน ตงอยในเขตปาอนรกษ

เขตอทยานแหงชาต เขตลมน าชน 1 เอ และเกษตรกรทท าเกษตรอนทรย เขาไปท ากนหลงจากการ

ประกาศเปนเขตกฎหมายอนรกษนนๆ แลว ( เขาไปบกรกทดนเขตพนทอนรกษ ) และรฐก าลงด าเนนการ

ผลกดนใหออกจากพนท โดยมแผนและเงอนไขกรอบระยะเวลา ทชดเจน สนสดตามกระบวนการกฏหมาย

แลว

ส าหรบ มาตรฐานเกษตรอนทรย PGS นน ในเงอนไขการตงทดนใน 3 กลมแรก สามารถออก

มาตรฐาน PGS ใหไดทนท ( ถาผานการตรวจแปลงของกระบวนการรบรองมาตรฐาน PGS ) แตส าหรบ

กลมท 4.) นน องคกรทท าในระบบ มาตรฐานเกษตรอนทรย PGS จะตองไมรบสมาชกในเงอนไขขอท

4.) ใหเขารวมโครงการ ตงแตตน แลว ดงนน จะไมปญหาในการออกใบรบรอง เพราะกลม องคกรเปนฝาย

คดกรอง มาตงแตตนแลว

บรษท SCEฯ มจดยนชดเจนดานการด าเนนการภายใตหลกการและแนวทางอนรกษดนและน า ใน

ระดบพนทลมน า หากรฐไมมทดนรองรบใหกลมเกษตรกรทท าเกษตรอนทรยในพนท ขอท 4.) อพยพไป

ตงถนฐานใหมแลว รฐกควรสงเสรมใหกลมชมชนทงหมดในพนทอนรกษ โดยการออกโฉนดชมชนให และ

จ ากดพนทขยายใหม ( บกรกปาใหม ) ใหชดเจน รวมทงตองออกกฎหมายบงคบใหกลมคนในพนทเหลาน

ก าเกษตรอนทรย ทกแปลง หากไมท าเกษตรอนทรย กตองใหอพยพออกไปทนท เพราะการท าเกษตรเคม

บนทอนรกษ สรางผลกระทบอยางรนแรง ทงตอตนเอง ผ อน และสงแวดลอม ( มการใชสารเคมในพนทตน

น า )

SCE - PGS


บทท 8 : การตรวจวเคราะหดน น า

หลงจากกลมเกษตรกร คณะกรรมการรบรองระดบจงหวด และบรษทSCE ฯ จดท าขอตกลง

รวมกนแลว กจกรรมหนงทเกษตรกรควรท าคอ “การตรวจสขภาพแปลงเกษตรอนทรย” โดยการน า

ดน ไปตรวจวเคราะหหาคาความเปนกรดดางของดน หาคาธาตอาหารหลก ไนโตรเจน ฟอสฟอรส

โปตสเซยมในดน และจลนทรยทเปนประโยชนทมในดน ในกรณทเปนพนททมความเสยงสง เชน แปลง

เกษตรตงอยใกลโรงงานอตสาหกรรม ใหน าน าในแหลงน าทจะใชเพอการเกษตรในแปลงไปตรวจหา

สารพษตกคาง คาโลหะหนกทมอยในน า เพอน าขอมลใชในการแกไขปรบปรงคณภาพของดนและน าให

เขากบมาตรฐานเกษตรอนทรย โดยน าตวอยางสงใหสวนราชการในทองถนจงหวดทเกยวของด าเนนการ

ในนามของกลมวสาหกจชมชน หรอในนามของเกษตรกร เพอจะไดรบบรการตรวจฟรโดยไมเสยคาใชจาย

แตหากมความจ าเปน ไมสามารถหาหนวยงานตรวจใหได ใหประสานงานกบองคกรการตลาด เพอ

ด าเนนการตอไป ซงการน าน าไปตรวจวเคราะหนน ไมไดเปนเงอนไขส าคญ ยกเวนเปนความประสงคของ

องคกรการตลาด ซงผประกอบการดานการตลาด ตองรบผดชอบคาใชจายในการตรวจวเคราะห

การวเคราะหดน หากผลการตรวจวเคราะหดนออกมา ปรากฏวา ดนมความเปนกรดสง คาพ

เอช ต ากวา 5.5 – 6.0 เปนตวชวดวาตองมการปรบปรงดนใหมคาพเอช สงขน หากจ าเปนตองใชโดโลไมท

หรอยปซม เพอปรบคาพเอช กตองท า แตตองไดรบการเหนชอบจากฝายการตลาดกอน สวนการปรบปรง

คาพเอชใหสงขน โดยการใชป ยหมก ใสลงในดนใหมากขน เกษตรกรสามารถท าไดทนทโดยไมตองขอ

อนญาต

ผลจากการวเคราะหดน สามารถใชเครองมอชดวเคราะหดนอยางงาย ท าการวเคราะหไดชดละ 50

ตวอยางดน คาใชจายประมาณตวอยางละ 100 บาท สามารถรผลคาระดบสง กลาง ต า ของ คาพเอช

ความเปนกรดดาง ปรมาณธาตไนโตรเจน ปรมาณธาตฟอสฟอรส และปรมาณธาตโปตสเซยม ไดทนท

การวเคราะหน า อาจท าโดยองคกรการตลาดและหนวยงาน เพอตรวจหาสารพษ หรอสารโลหะ

หนกอนตราย ทอาจปนเปอนมา โดยเฉพาะน าจากแหลงน าธรรมชาตหรอแหลงน าชลประทานนอกแปลง

ทมแปลงเกษตรเคม ทตงของชมชน หรอโรงงานอตสาหกรรมตงอยและปลอยน าทงลงแหลงน าทเกษตรกร

น ามาใชในแปลงเกษตรอนทรยดวย หากผลตรวจพบวามสารพษ หรอสารโลหะหนกตองหาม เกนอตรา

มาตรฐานสากล ปนเปอนอยในระดบอนตราย อาจยกเลกการรบรอง หากไมมมาตรการแกไขปรบปรง ใน

การบ าบดหรอหาแหลงน าใหมมาทดแทน

SCE - PGS


บทท 9 : การปรบปรงดนดวยพชตระกลถวเพอเปนปยพชสด

การใชป ยพชสด จากพชตระกลถว ทงประเภทพชตระกลถวยนตน ( N-Fixing Trees ) และ

พชตระกลลมลก เปนขอปฏบตพนฐานของการท าเกษตรอนทรย SCE – PGS เพราะเปนการลดการพงพา

ปจจยการผลตภายนอกฟารม เปนการลดตนทนการผลต ทมความเปนไปได

พชตระกลถวประเภทไมยนตน ( Legumninous Trees ) ไดแก เหรยง ( Parkia javanica ) พชยน

ตนระดบสง ทสามารถปลกรวมในทกระบบเกษตร ปลกระหวางระหวางตน 30-40 เมตร ในแปลงเกษตร

อนทรย ใบของเหรยงทมขนาดเลกเหมอนใบมะขาม จะรวงหลนลงมาในแปลง เพมความอดมสมบรณ

ใหกบผนดนในแปลงตลอดทงป เชนเดยวกบ สะตอ (Parkia speciosa ) ซงเปนไมยนตนตระกลถวเชนกน

แตมระดบความสงนอยกวาเหรยง ทงเหรยง สะตอ จามจร (กามป) ( Samanea saman ) เปนพช

ตระกลถวยนตนระดบบน ใชปลกรวมในแปลงไมผล ( Inter Cropping) และพชยนตนตระกลถว

ระดบกลาง ไดแก ตนทองกวาว ตนราชพฤกษ ตนทองกลาง ตนเปนพชยนตน ทปลกรวมในแปลงเกษตร

ระบบตางๆ ไดเชนกน โดยเฉพาะตนทองหลาง ( Erythrina suberosa ) เปนพชทอยคกบสวนทเรยน

ยกรองในจงหวดนนทบรมาชานาน ( ตนทองหลางคอพชพนธ ทตองปลกคกบสวนทเรยนนนท เพอเอาไว

ลอหนอนเจาะตนทเรยน เพราะเนอไมจะนมกวาทเรยน หนอนจะชอบมากกวา แถมใบทองหลางซงม

ก ามะถนมาก เมอยอยสลายในทองรองแลวน ามาใชเปนป ยทเรยนไดอยางด ชาวสวนทเรยน ในจงหวด

นนทบร จะถอเอาวนทดอกทองหลางบานประมาณปลายฤดฝนลงสวนบ ารงดน ตดแตงกง หลงจากนนไม

นานทเรยนจะเรมแตกตาดอก เมอฝนขาดเมดตอเนองไปจนหลงปใหมเมอน าเรมงวด ชาวสวนจะเรมลอก

ทองรองซงใบทองหลางทเนาเปอยและขเลนในทองรองจะเปนป ยชนดใหกบตนทเรยน ( ขอมลจาก

ttps://th-th.facebook.com/TheBestThaiDurianLoverClub/posts/835169653196594)

พชยนตนตระกลถว ในประเภทไมพม เชน กระถนยกษ กระถนบาน แคฝรง ถวมะแฮะ เปนตน

ลวนเปนพชตระกลถว ทสามารถตดฟน ล าตน กง ดานใบ มาปกคลมผวดนใชเปนป ยพชสด บ ารงดนได

อยางด สวนพชตระกลถวประเภท พชลมลก ทงหลาย เชน ปอเทอง ถวพรา ถวพม โสนอาฟรกา เปนพช

ทปลกแลวไถกลบเปนป ยพชสด ในชวงทเรมออกดอก พชกลมนสามารถขอเมลดพนธไดฟรจากสถาน

พฒนาทดน ทวประเทศ

เกษตรกรสามารถลดตนทนการผลตจากการใชพชยนตนตระกลถวเหลาน เปนป ยพชสด ไดไมนอยกวา

ไรละ 1,000 - 2,000 บาท ตอป

SCE - PGS


บทท 10 : ปยหมก

การใชป ยหมกบ ารงดน เปนวธการเพมธาตอาหารในดนในระบบเกษตรอนทรยทปฏบตกน

มากทสด โดยใชสตรการท าป ยหมกนานาชนด แลวแตวตถดบทสามารถจดหาไดสะดวกในทองถน โดย

สวนประกอบทส าคญของการท าป ยหมก คอ มลสตว หลากหลายชนด จากฟารมทไมใชโซดาไฟ และการ

เลยงสตวแบบขงกรง แกลบ ทงแบบแกลบสด ขเถาแกลบ เศษซากพช และทขาดไมได คอ ร า น าหมก

ชวภาพ หรอหวเชอ พด.ประเภทตางๆทผลต แจกจายโดย กรมพฒนาทดน แจกผานสถานพฒนาทดนทว

ประเทศ โดยป ยหมกในระบบเกษตรอนทรยนน หามใชยเรย น าปสสาวะ หรอสารเคม สารสงเคราะห

ใดๆ เพมเขาไปในกระบวนการหมก ส าหรบ การใชป ยคอกสดๆ เชน น ามลสตว นน PGS หามไมใหใช

กบแปลงทปลกพชประเภทพชผก รวมอยดวย

นอกจากป ยหมกท าเองแลว ยงมการซอป ยหมกจากผผลตในเชงการคาหลากหลายยหอ ซงทาง

บรษทฯ อนญาตใหใชป ยหมกจากผผลตเชงการคา ทไดรบการรบรองตามมารฐานเกษตรอนทรย จาก

สถาบนรบรองเกษตรอนทรยแลวเทานน สวนการซอป ยหมกระหวางกลมเกษตรอนทรยดวยกนเองใน

เครอขาย สามารถด าเนนการได ภายใตการรบรและการอนญาตของฝายการตลาดกอนการด าเนนการซอ

ขายหรอแลกเปลยนสนคาระหวางกน

ส าหรบ การใชธาตอาหารเสรม อาหารรองและจลธาตตางๆ เพอแกปญหาโรคพช หรอเกดอาการจาก

การขาดแคลน ธาตอาหารประเภทจลธาตนน ๆ ใหใชไดหลงจากการแจงใหทางฝายตลาด ทราบและไดรบ

การเหนชอบจากฝายการตลาด แลว เชน ธาตแคลเซยม โบรอน สงกะส เปนตน

SCE - PGS


บทท 11 : การปองกนก าจดศตรพช

ผลผลตจากเกษตรอนทรย จ าเปนตองมความงดงาม และเขาเกณฑมาตรฐาน ตรงตามลกษณะ

ประจ าพนธของพชนนๆ การบ ารงดแลรกษาเพอใหไดผลผลตทมความสมบรณ มคณคาทางโภชนาการ

ครบถวนตามชนดของพชชนดนน จงตองท า ไมใชปลอยใหพชเจรญเตบโตตาม “ยถากรรม” แบบส านวน

ชาวบานวา “ใหเทวดาเลยง “ การปองกนก าจดศตรพช จงมความจ าเปน โดยใชแนวทางการปองกน

ก าจดแบบผสมผสาน คอ ใชทงวธกล ( การดก จบ ใชเหยอลอ ใชกาวเหนยว ใชกบดก ) ใชสารสมนไพรท

สกดจากพช (ทไดรบการอนญาต ) ฉดพนทดแทนการใชสารเคม เชน สารสกดจากเมลดสะเดา ในศตรพช

ประเภทหนอน การใชระบบการปลกพชหมนเวยน การใชวธการปลกพชแบบผสมผสาน มความ

หลากหลายทางพนธกรรม เชน นาขาว เปนแปลงขาวพนทมาก แตไมควรปลกขาวชนดเดยวกน หรอ

ในชวงระยะเวลาเดยวกน เชน ทนาเปนทดอนสงปลกขาวพนธอายเกบเกยวสน (ขาวดอ ) ทราบปลกขาว

พนธอายเกบเกยวปานกลาง ( ขาวกลาง ) และทนาลม ปลกขาวอายเกบเกยวยาว ( ขาวงน )

ในสวนทเรยน กปลกตนทองหลางผสมเพอใหหนอนมากนตนทองหลางทมเนอไมออนกวาตนทเรยน

หนอนชอบมากกวา หรอปลกพชทมกลนแรง ไวขบไลแมลง เชน ตะไครหอม โหระพา แมงลก ใบรา เปน

ตน รวมถงการใชสารชวภณฑ เชน เชอไตรโคเดอมา เชอแบซลลส เชอบววาเรย ทไดรบการอนญาต

จากฝายสงเสรมการผลต ใชในการฉดพน ก าจดหนอน เชอรา แบคทเรย และแมลง ซงการใชสารชว

ภณฑเหลาน บางชนดเกษตรกรสามารถขยายพนธไดเอง โดยไมจ าเปนตองซอเชอใหมทกครงไป เปนการ

ประหยดตนทนการผลต แตตองมการฉดพนใหโดยตวศตรพชตรงๆ และฉดพนในชวงเวลาเยนๆ ไมควรฉด

ชวงกลางวนทมแสงแดดและความรอนสง

หากผลผลตเกษตรอนทรยทเกบเกยวมาไมสวยงามตรงตามพนธ ทางกลมควรมการพฒนาการแปร

รป เปนผลตภณฑตางๆ ออกจ าหนายตอไป หรอมต าหนบางตามสภาพ ทางฝายการตลาด อาจมการคด

แยกเกรด เพอหาตลาดโรงงานแปรรป ตลาดระดบลางและกลางรองรบผลผลต ทผว เปลอก ผกผลไม ม

ต าหน

รวมทงการคดสรรพนธพนพชผกบาน ซงเปนสายพนธ ททนทานตอแมลงศตรพช และมตลาดรองรบ

เพมมากขน เชน พชผกพนบานในทกภมภาคของประเทศไทย ทเปนทนยมมากขนทงตลาดในและ

ตางประเทศ เหลาน สามารถปลกแบบผสมผสานหลายชนดในแปลงรวมกนได

SCE - PGS


ส าหรบสารชวภณฑ ทตองเตรยมการหามาใช เตรยมใหพรอมใช ตลอดเวลา ไดแก ชวภณฑ 6 ชนด

( ขอมลจาก รศ.ดร.วารน อนทนา มหาวทยาลยวลยลกษณ ) ดงตอไปน...

1. เชอรา Trichoderma spp.

- ก าจดและลดปรมาณเชอราโรคพชเชน โรครากเนาโคนเนาของทเรยน โรครากเนาโคนเนาพชตระกลสม โรครากขาวของยางพารา โรคแอนแทรคโนสของพรก โรคเมลดดางของขาว โรคโคนเนาของปาลมน ามน และโรคเนาระดบดนของพชผก เปนตนโดยการกนเชอราเหลานโรคพชเปนอาหาร - สงเสรมการเจรญเตบโตของพช โดยการสรางฮอรโมนกระคนการเจรญเตบโตของพชและการละลายธาตอาหารในดนใหอยในรปทตนพชน าไปใชได - ชกน าใหตนพชตานทานเชอโรค โดยการสรางสารไปกระตนใหเซลลพชสรางภมคมกนตนเองได เหมอนการฉดวคซนใหตนพช - เพมความอดมสมบรณของดน โดยการยอยสลายซากพชและสตวในดนท าใหดนมธาตอาหารเพมขน - ปลอดภยตอเกษตร ผบรโภค และสภาพแวดลอม - ลดปญหาการกดกนทางการคาได (เรองการปนเปอนของสารเคมในผลผลตพช) ***ขอมลเพมเตม เจรญเตบโตเรว สรางสปอรงาย ขยายพนธงาย เกษตรกรสามารถท าเองไดเมอไดรบการแนะน า 2. เชอรา Mycorrhizaspp.

- ชวยลดปรมาณของเชอราโรคพชการเขาสตนพชได โดยการไปอาศยบรเวณผวรากหรอล าตนของพช ท าใหเกดการแยงอาหารและทอยอาศยกบเชอโรคพชได

- สงเสรมการเจรญเตบโตของพช โดยการชวยดดซบธาตอาหารและความชนสตนพชไดและยงชวยการละลายธาตอาหารในดนใหอยในรปทตนพชน าไปใชได - เพมความอดมสมบรณของดน โดยการยอยสลายซากพชและสตวในดนท าใหดนมธาตอาหารเพมขน - ชวยใหตนพชทนทานตอสภาพอากาศแหงแลงไดดขน โดยการดดซบความชนสตนพชได - ปลอดภยตอเกษตร ผบรโภค และสภาพแวดลอม - ลดปญหาการกดกนทางการคาได (เรองการปนเปอนของสารเคมในผลผลตพช) ***ขอมลเพมเตม เขาไปอาศยทผวพชทงรากและล าตนไดด ท าใหลดการเขาท าลายพชของเชอโรคไดด และยงสามารถดดธาตอาหารและความชนใหแกตนพชได แตเจรญเตบโตชาและสรางสปอรชา การขยายพนธจงตองระมดระวงสงจงควรขยายพนธเฉพาะในหองปฏบตการเทานน

SCE - PGS


3. เชอรา Beauveria spp. - ก าจดแมลงศตรพช เชน เพลยกระโดดสนาตาลแมลงหวขาวเพลยไฟไรแดงเพลยออนเพลยไกแจ

สมและหนอนศตรพชตางๆ เปนตนโดยการกนแมลงศตรพชเหลานเปนอาหาร ซงสามารถท าลายทกระยะการเจรญเตบโตของแมลงศตรพช - เพมความอดมสมบรณของดน โดยการยอยสลายซากพชและสตวในดนท าใหดนมธาตอาหารเพมขน - ปลอดภยตอเกษตร ผบรโภค และสภาพแวดลอม - ลดปญหาการกดกนทางการคาได (เรองการปนเปอนของสารเคมในผลผลตพช) ***ขอมลเพมเตม ก าจดแมลงไดหลากหลายและทกระยะการเจรญเตบโตแตเจรญเตบโตปานกลางและสรางสปอรปานกลางสามารถท าลายแมลงทดและมประโยชนตอตนพชไดดวย อาจตองระมดระวงในการพนเชอรา 4. เชอรา Metarhiziumspp.

- ก าจดแมลงศตรพช เชน ดวงแรด ดวงงวงมะพราว ดวงหนวดยาว ปลวก แมลงเตาทอง แมลงคอมทอง เพลยทกชนด หนอนทกชนด และแมลงศตรพชอนๆ เปนตนโดยการกนแมลงศตรพชเหลานเปนอาหารซงสามารถท าลายทกระยะการเจรญเตบโตของแมลงศตรพช - เพมความอดมสมบรณของดน โดยการยอยสลายซากพชและสตวในดนท าใหดนมธาตอาหารเพมขน - ปลอดภยตอเกษตร ผบรโภค และสภาพแวดลอม - ลดปญหาการกดกนทางการคาได (เรองการปนเปอนของสารเคมในผลผลตพช) ***ขอมลเพมเตม ก าจดแมลงไดหลากหลายและทกระยะการเจรญเตบโต แตเจรญเตบโตปานกลางและสรางสปอรปานกลาง สามารถท าลายแมลงทดและมประโยชนตอตนพชไดดวย อาจตองระมดระวงในการพนเชอรา 5. เชอแบคทเรย Bacillus thuringiensis

- ก าจดแมลงศต รพช เชน หนอนใยผก หนอนกระท หอม หนอนเจาะสมอฝาย หนอนแปะใบสม หนอนรานกนใบปาลม และดวงหมดผกเปนตนโดยการกนแมลงศตรพชเหลานเปนอาหารแตจะท าลายเฉพาะระยะตวออนเทานน ไมท าลายระยะตวเตมวย - เพมความอดมสมบรณของดน โดยการยอยสลายซากพชและสตวในดนท าใหดนมธาตอาหารเพมขน - ปลอดภยตอเกษตร ผบรโภค และสภาพแวดลอม - ลดปญหาการกดกนทางการคาได (เรองการปนเปอนของสารเคมในผลผลตพช) ***ขอมลเพมเตม ก าจดแมลงไดไมหลากหลายและก าจดไดเฉพาะในระยะตวออนหรอตวหนอน ไมท าลายแมลงในระยะตวเตมวย ตองขยายพนธเฉพาะในหองปฏบตการเทานน

SCE - PGS


บทท 12 : การปลกพชแบบคขนาน

ในกรณทเกษตรกรสมาชกทเขารวมโครงการตลาด มทดนถอครองคนเดยวหรอครวเรอนเดยว

หลายแปลง อยคนละแหง คนละพนทกน สมาชกรายนนตองแจงการถอครอง ทดนทงหมดใหกลมฯ ท

สงกด และฝายองคกรตลาดทราบทงหมด ในชวงระยะเวลาปรบเปลยน 1 ปแรก ทเขามารวมโครงการ

เกษตรอนทรย สามารถแยกท าแปลงเกษตรอนทรยเปนบางแปลงได ไมตองท าเกษตรอนทรยทกแปลง

ทงนแปลงทท าเกษตรทวไปตองปลกพชคนละชนดกบแปลงทขอรบรองเกษตรอนทรยกบฝาย

การตลาด อยางไรกตาม หลงจากผาน 1 ปแรกไปแลว ตองท าเกษตรอนทรยใหครบทกแปลงทถอครอง

ในกรณทขอรบรองเกษตรอนทรยทกแปลง เกษตรกรสามารถปลกพชชนดเดยวกนได

เหตทมาตรฐานเกษตรอนทรยแบบมสวนรวม PGS ก าหนดหามปลกพชชนดเดยวกนในแปลง

เกษตรอนทรยและแปลงเกษตรทวไปนน เนองจาก ไมตองการใหเกษตรกรเกดปญหาความยงยาก ในการ

จดการดานปจจยการผลต การใชเครองมอวสดอปกรณ ซงอยในพนท อาคารและครวเรอนเดยวกน ซง

เปนความเสยงในการจดการระบบงานในแปลงและในครวเรอนทจะแยกทงปจจยการผลต รวมทงผลผลต

ออกจากกนอยางเดดขาด

ในชวงปรบเปลยนทยงอนญาตใหบางแปลงของครวเรอนเดยวกน ท าเกษตรทวไป (เกษตรเคม) ควบค

กบเกษตรอนทรยไดนน แตครวเรอนเกษตรกรทท าแปลงคขนาน ตองแสดงใหเหนถงความสามารถในการ

แยกระบบการท าบญช ระบบพนท สถานท ในการจดการแยกเกบปจจยการผลต แยกอปกรณ เครองมอ

ตางๆ ออกจากกนระหวางปจจยการผลตและเครองมอทใชในแตละระบบ หามใชรวมกนอยางเดดขาด

เชน ถงและสายฉดพนสารเคมและสารอนทรย ใชรวมกนไมได สถานทเกบป ยเคมกบป ยอนทรยตองแยก

พนท

หากทางกลมเกษตรอนทรยฯ ไมสามารถสงเสรมและรบรอง กระบวนการจดการของสมาชกทท า

เกษตรอนทรยคขนานกบเกษตรทวไปได ใหเปลยนแปลงสระบบเกษตรอนทรยไดทงหมดทกแปลง ท

ครอบครอง ในระยะ 2 ป กใหยกเลกการเขารวมโครงการมาตรฐานพจเอส.ของสมาชกรายนน

SCE - PGS


บทท 13: การบรหารจดการหลงการเกบเกยว

ผลผลตเกษตรอนทรย จากแปลงเกษตรอนทรยหลายราย ผานกระบวนการการผลตในระบบ

แปลงไดอยางนาชนชม แตมา “ตกมาตาย หรอผดพลาด” ในชวงการบรหารจดการหลงการเกบเกยว

ไดแก เครองมอภาชนะทใชในการเกบเกยว การบรรจผลผลต รถทใชในการขนสงจากแปลงไปยงจดคด

แยก จดรวบรวม ระบบการบนทกทางบญช เพอการตรวจสอบยอนกลบ การแยกการจดการกบผลผลต

เกษตรชนดอนๆจากแปลงคขนาน การคดแยกเกรด เปนตน ซงในระบบการจดการหลงการเกบเกยวม

ขอก าหนดส าคญเชน หามใชบรรจภณฑทเปนภาชนะของกระสอบใสป ยเคม หามใชถงพลาสตกทเคยใส

สารเคม หามใชรถเกบเกยวขาวจากแปลงนาทวไปมาเกยวนาอนทรยโดยไมมการลางระบบรถกอน หาม

ใชกระดาษหนงสอพมพรองลง หรอภาชนะบรรจผลผลต เปนตน และตองมการจดท าระบบขอมลตด ท

ภาชนะบรรจผลผลตจากแปลงเพอแสดงน าหนก หรอรหสประจ าแปลงตางๆ รวมถงการท าบญชทแสดง

รายการการแยกผลผลตอนทรยออกจากผลผลตทวไป อยางชดเจน

นอกจากขอปฏบตเพอปองกนการปนเปอนสารเคมทงหลายแลว การบรหารจดการหลงการเกบ

เกยว ตองค านงถงกระบวนการรกษาคณภาพของผลผลตประเภทพชผกผลไม ใหมคณภาพตลอดสายการ

จดการจนไปถงผบรโภค ไดแก การจดการขนสงในระบบความเยนตลอดสาย ( Cool Chain ) ดวยระบบรถ

หองเยน ทสามารถควบคมอณหภมของรถขนสงไดตลอดสาย ไดเหมาะสมกบชนด ผลผลตนน ตวอยาง

กรณ ลองกอง ชาวสวนสมาชกกลม หลงจากนบระยะเวลาตงแตออกดอก นาน 13 สปดาห จงสมควรเกบ

ชอผลลองกอง หากเกบกอน 13 สปดาหตดผลเขยว ลองกองจะเปรยว หากปลอยไวนานเกน 13 สปดาห

ลองกองจะรวงมาก เมอเกบมาแลว กคดแยกเกรด ตามขอตกลงกบลกคา เชน เกรดเอ น าหนกชอตอง

มากกวา 600 กรม กตองมเครองชงน าหนกชอทไมแนใจ อยาท าแบบ “หยวนๆไปกอน” เพราะจะสงผลเมอ

ถงปลายทาง ลกคาสมทดสอบแลวไมไดน าหนกตามขอตกลง จะมการปรบหรอหกเงน หรออาจตกลบ

สนคาทงลอต เสมอนกบวาไป “หลอกเขา” โดยไมตงใจ แสดงใหเหนถงการท างานทไมไดมาตรฐาน สงผล

ใหฝายการตลาด และบรรดาผสนบสนนตางๆ เสยหายไปดวย

ดงนน ขอตกลงทางการซอขาย ไดแก ชวงน าหนกตามเกรดตางๆของผลผลตตอผลตอหนวยตองแมน

ตรง, น าหนกตอภาชนะทบรรจตองแมนตรง ตามทเขยนในใบก ากบสนคา หากทราบวาน าหนกจะสญเสย

ไปจากการขนสงและการสกตอเนองของพชผกผลไมบางชนด คนท าหนาทบรรจภณฑและตรวจสอบ

คณภาพ ณ จดคดแยกและรวบรวม กตองแจงใหฝายทดแลน าหนกเพมปรมาณผลผลตเขาไปเผอบาง เชน

SCE - PGS


ลองกอง ตองเผอประมาณ 3 ขด หรอ 300 กรมตอ 10 กก. หากมระยะเวลาเดนทางจากสวนไปถงจด

จ าหนาย นาน 2 วน 2 คน ซงทางกลมฯ บรษทฯ ตองรวมกนเกบขอมลและหาคาดานบรหารน าหนกให

ชดเจน ซงตองลงรายการในการค านวณหาคาตนทนทแทจรงเขาไปดวย

แมวา สนคาจะออกจากกลมและฝายการตลาดไปแลวกตาม ทางองคกรตลาด กลม และเกษตรกร

แตละราย ดองค านงถงสภาพสนคาทจะวางขายในรานคา ในหางสรรพสนคา หรอค านงพอครวของ

ผประกอบการดานรานอาหารทซอไป และค านงถงผบรโภคทรบสนคาปลายทางสด ดวย สภาพของสนคา

จากแปลง จากกลม ตองม “คณภาพเหนอราคา” ใหได ความมนคง ยงยนของการรกษาตลาดถงจะอย

กบเราตลอดไป

กระบวนการสมตรวจสารพษตกคาง จะเปนอกหนงกจกรรมทจะอยในขนตอนหลงการเกบเกยว เพอ

เปนมาตรการในการตรวจสอบสารพษตกคาง โดยอาจจะมการสมตรวจสนคาทน ามาจากภาชนะบรรจ

ภณฑรอยละ 10 ของบรรจภณฑทงหมด ในอนาคตจะก าหนดใหสงตวอยางผลผลตตรวจสารพษทก

รายการ โดยเฉพาะสนคาในประเภท “ของกน” ซงถาจะท าการสมตรวจสารพษใหเปนหนาทของฝาย

การตลาดในการรบผดชอบคาใชจาย

วทยาการหลงการเกบเกยว จงเปนสงทเกษตรกร คณะท างานระดบกลม ตองปฏบตตามค าแนะน า

ของบรษทฯและฝายองคกรการตลาดอยางเครงครด

SCE - PGS


บทท 14 : ระยะปรบเปลยน

ชวงเวลาทเกษตรกรตดสนใจเขารวมโครงการเกษตรอนทรย หลงจากเขาใจและยอมรบขอก าหนด

เงอนไขตางๆ ของแนวปฏบตตามหลกการเกษตรอนทรย แลว วนแรกทเรมหยดการใชสารเคมและมา

ปฏบตตามแนวทาง เกษตรอนทรย ไปถงระยะเวลา 2 ฤดกาลส าหรบพชผก ( 2 Crops ) และ

ระยะเวลา 1 ป ส าหรบแปลงไมผลและไมยนตน นน ทางบรษทฯ เรยกหวงเวลานวา “ระยะ

ปรบเปลยน” กลาวคอ ยงไมสามารถใชสทธการจ าหนายเปน “สนคาเกษตรอนทรย” ได เพยงไดสทธ

เปน “สนคาเกษตรอนทรย PGS ระยะปรบเปลยน”

ส าหรบเกษตรกร ทมทดนท าการเกษตรถอครองหลายแปลง แตไมเปลยนมาท าเกษตรอนทรยทก

แปลงนน ทางบรษทฯ ยงใหสทธ ท าเกษตรทวไป ไดอยในระยะเวลา 1 ป แตแปลงทไดสทธระยะเวลา

ปรบเปลยนเกษตรอนทรย เฉพาะแปลงทเขารวมโครงการเกษตรอนทรย เทานน

ทงน เกษตรกรทเขารวมโครงการฯ อาจไดรบสทธการลดระยะเวลาปรบเปลยนใหเรวขนได หากมการ

พสจนทราบโดยคณะกรรมการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยพนท ไดวา “มการท าเกษตรอนทรยมากอน

เขารวมโครงการนานกวา 2 ป “ โดยพสจนทราบจาก บนทกการใชปจจยการผลตยอนหลง 2 ป หรอเปนท

ประจกษชดของชมชนและสาธารณชนวาเกษตรกรรายทขอใชสทธดงกลาว ไดเลกการใชสารเคมทกชนด

มาเปนระยะเวลาไมนอยกวา 2 ป

ส าหรบระบบเกษตรพนบาน ในทกพนทของประเทศไทย เชน ไรนาปาผสม วนเกษตร ในภาคเหนอ

เกษตรผสมผสาน การเลยงปลาในนาขาว ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สวนสมรม เกษตรธาตส เกษตร

ปายาง และสวนดซงในภาคใต ทมความหลายหลายของพชพนธทเปนพชอาหารไมนอยกวา 40 - 50 ชนด

และมพชสมนไพร ไมใชสอยในแปลง อยรวมกน ในระบบเกษตรนเวศน ในพนทตอ 1 ไร มานานกวา 20 ป

จะไดรบการพจารณาเปนแปลงเกษตรอนทรย ตามหลกการของบรษทฯ มระยะเวลาปรบเปลยน 1 ป

SCE - PGS


บทท 15 : การรบรองและการตรวจแปลงประจ าป

ใบรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS จะมอาย 1 ป นบตงแตคณะกรรมการรบรองมาตรฐาน

ไดผานความเหนชอบแลว หากเกษตรกรรายไหนในกลมไมผานการรบรอง ใหเจาหนาทและฝายสงเสรม

เกษตรอนทรย เขาไปดแลก ากบการปฏบตในแปลงของเกษตรกรรายนน ซงอนญาตใหอยในระยะ

ปรบเปลยนไดอก 1 ป หากในการเสนอการรบรองครงท 2 ของเกษตรกรรายนน ไมผานการรบรองของ

คณะกรรมการรบรองมาตรฐานอก กใหยกเลกการเปนสมาชกของโครงการมาตรฐาน PGS

ทงน ในระหวางปทไดรบการรบรอง ฝายตรวจสอบภายในของกลมหรอเครอขาย อาจมการสมตรวจ

แบบนดหมายหรอไมนดหมายกได แลวแตความเหมาะสม กอนหมดอายการรบรองในระยะเวลา 1 ป

กอน 2 เดอน หากประสงคจะตออายการรบรอง ทางกลมฯและเกษตรกรสมาชกตองด าเนนการ

กระบวนการตรวจแปลงเพอขอรบรองปท 2 และปตอๆไป ใหแลวเสรจ ภายในระยะเวลา 1 เดอน กอน

หมดอายใบรบรอง เพอใหสามารถจ าหนายผลผลตจากแปลงเกษตรอนทรยตามมาตรฐานไดอยาง

ตอเนองไมขาดตอน

หากมการจดตงเครอขายกลมเกษตรอนทรย และมกลมสมาชกเครอขายจ านวนมากในหลายพนท

หลายหมบาน หลายต าบล ใหมการรบรองมาตรฐานแบบ “ระบบกลม” ได โดยแตละกลมตองมการ

พฒนาระบบตรวจสอบภายใน ( ICS หรอ Internal Control System ) ขนอยางชดเจน และเครอขายฯตอง

มคณะผ รบผดชอบการตรวจสอบภายใน มคณะกรรมการ PGS ( พจเอส ) ของเครอขาย จดตงขนเพอ

ด าเนนการกระบวนการตรวจรบรองแปลงของเครอขายขน ก ากบตดตามการตรวจแปลง การจดท าเอกสาร

ตางๆของกลมใหครบถวน สงมาใหเครอขายพจารณา กอนทจะสงใหคณะกรรมการรบรองพจารณา

รบรอง “กลมเกษตรอนทรยตามมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS ตอไป”

SCE - PGS


บทท16 : คณะกรรมการตรวจรบรองและคณะกรรมการระดบตางๆ

ของเกษตรอนทรย SCE – PGS ระดบพนทเครอขาย

เพอใหกระบวนการสงเสรมและพฒนาเกษตรอนทรย ของโครงการในรปแบบเครอขายฯ

ด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพและรวดเรว งายตอการเขาถง กระบวนการท าเกษตรอนทรย ภายใต

แนวทาง “สมมาชพชมชน” ทางบรษทฯ เสนอใหองคกรเครอขายทสงเสรมเกษตรอนทรยในพนท ม

แผนการจดตง คณะกรรมการตรวจรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย SCE – PGS ของเครอขายระดบพนท

(จงหวด) ขนมา 1 คณะ ประกอบดวยผแทนจากกลมและภาคตางๆ ดงตอไปน....

โครงสรางคณะกรรมการตรวจรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS พนท

1. ผแทนจากบรษท SCE (ผพฒนามาตรฐาน) จ านวน 1 คน

2. ผแทนจากสถานประกอบการคคาขององคกรตลาด ไมนอยกวา 1 คน

3. ผแทนจากนกวชาการดานเกษตรอนทรย ไมนอยกวา 1 คน

4. ผแทนจากเครอขายผบรโภค ไมนอยกวา 1 คน

5. ผแทนจากภาคราชการทเกยวของ ไมนอยกวา 1 คน

6. ผแทนจากภาคการพฒนาประชารฐ ภายใน พนท ไมนอยกวา 2 คน

7. ผแทนจากกลม เครอขายเกษตรอนทรย จ านวน 5 คน

รวมจ านวน ( ไมนอยกวา ) 12 คน

โดยคณะกรรมการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย SCE – PGS ชดน จะมบทบาทในการ

พจารณารบรองแปลงเกษตรอนทรย การออกและรบรองแบรนด PGS ใหกบสมาชกทงหมดทกลม/

เครอขาย สงมาใหพจารณารบรอง ปละ 2 ครง และพจารณาค ารองยตกรณพพาทตางๆ ระหวาง เกษตรกร

บรษทฯ ผประกอบการ หรอผบรโภค หากบงเกดขนในกระบวนการสงเสรมเกษตรอนทรย ของ โครงการ

มาตรฐานตลาดเกษตรอนทรย PGS.

คณะกรรมการชดนจะมวาระคราวละ 2 ป โดยใชวธการเสนอชอและการคดสรร

SCE - PGS


จากกลมเกษตรอนทรย องคกรสงเสรมเกษตรอนทรย และองคกรการตลาด ใหความเหนชอบ โดยมผง

องคกรรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยแบบมสวนรวม PGS เปนตวอยาง ดงตอไปน..... ( ทงน อาจม

การปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม ของแตละพนท )

กก. รบรองมาตรฐาน SCE - PGS พนทเครอขาย หรอ จงหวด

กลมเกษตรอนทรย ( พนท )

คณะท างานสงเสรมและตรวจรบรองมาตรฐานภายใน

( ICS ) ของเครอขาย

ของเครอขาย

คณะกรรมการรบรองมาตรฐาน PGS

ของเครอขาย

กลมเกษตรอนทรย ( พนท ) กลมเกษตรอนทรย ( พนท )

เครอขายเกษตรอนทรย ( กรรมการและฝายตางๆ )

คณะสงเสรมและตรวจมาตรฐานภายใน ICS ของกลม คณะกรรมการรบรองมาตรฐาน PGS ของกลม

การท าระบบตรวจสอบยอนกลบ ( QR – Code )

SCE - PGS


บทท 17 : การปรบเปลยนสมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล

บรษท SCEฯ ออกแบบกระบวนการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย PGS บนพนฐานของ

มาตรฐานสากล โดยมาตรการส าคญ ไดแก...

1.) ระยะเวลาการปรบเปลยน มาตรฐาน SCE-PGS ใช 1 ป และเมอเกษตรกรท าเกษตร

อนทรยมาตรฐาน PGS 3 ป แลว กสามารถน าใบรบรองและระบบของการรบรองมาตรฐาน PGS ไป

เทยบเคยงกบระบบสากล สามารถรนระยะเวลา ของการเขาสมาตรสากลนนไดดวย กลาวระยะ

ปรบเปลยนของ SCE-PGS 1 ป รวมกบระยะทไดมาตรฐาน SCE-PGS อก 2 ป รวมทงหมด 3 ป สามารถ

เทยบเคยง เปน “ระยะปรบเปลยน” ของมาตรฐานสากล ไดหลายมาตรฐาน

ดงนน เมอกลมองคกรชมชนทท าเกษตรอนทรยมาตรฐาน PGS ผาน 3 ป ขนไป กระบวนการรบรอง

PGS สามารถสรางความรวมมอกบ “ ส านกงานรบรองมาตรฐานสากล” ใหมาตรฐาน PGS มคณคา

เทากบระยะปรบเปลยนตามมาตรฐานสากล นนๆ ได ซงเปนการเพมโอกาส ของกลมองคกรทมความ

พรอมในการท ามาตรฐานสากล หรอ การท าการตลาดเพอการสงออกสนคาเกษตรอนทรย ใหไดรบ

มาตรฐานสากล ได โดยไมเสยคาใชจายมาก

2.) แนวกนชน และแหลงน าทใชในแปลง มาตรฐาน PGS ใหขอก าหนดของมาตรฐานสากล

ในการก าหนดการปฏบต ดาน “แนวกนชน” ทตองเปนแถบพชมความหนา ทบ ( มองดวยสายตาไมทะล )

ระยะหางจากแปลงเกษตรเคม ทชดเจน รวมทงมาตรฐานการหามขายสนคาจากแปลงเกษตรอนทรย PGS

ทเกบเกยวจากบรเวณขอบแปลงทอยตดกบแปลงเกษตรเคม เปนสนคาอนทรย หากพบวา แนวกนชนดาน

ทตดกบแปลงเคม มความเสยงสง ซงเปนมาตรการตามมาตรฐานสากล และแหลงน าในแปลง ดทสด ตอง

มการขด ใช แหลงน าจากในแปลง แตสวนใหญจะยากและตองใชตนทนสง ในการท าแหลงน าในแปลง จง

ใหมการน าแหลงน าจากนอกแปลงเกษตรอนทรยมาใชได โดยตองมการ “บ าบดและก าจด” สารพษทอาจ

ปนเปอนกบน าเขามาในแปลงเกษตรอนทรยได หากมความเสยงสง ใหมการน าน าไปวเคราะห อยางท

กลาวแลวในบทท 10 และคณะกรรมการรบรองมาตรฐาน PGS ระดบจงหวด หรอ กลมองคกรทรบผดชอบ

แปลงทมความเสยงจากน าเพอการเกษตร อาจระงบการน าผลผลตจากแปลงดงกลาวในชวงฤดกาลทเสยง

จ าหนายในระบบเกษตรอนทรย สกระยะหนงกได

SCE - PGS


3.) การน าบญชฟารมไปใชเปนหลกฐานการลดระยะปรบเปลยน บรษทฯ SCE ออกแบบให

มาตรฐาน PGS ใหความส าคญและใหสทธพเศษ ของสมาชกในโครงการฯ ทมหลกฐานชดเจนทาง

กายภาพของแปลง ทเขาเกณฑครบถวน ประกอบดวยการใชบญชฟารม ทยนยนการใชปจจยการผลต ท

ไมละเมด ขอก าหนดวาดวยปจจยการผลต ใหสามารถลดระยะเวลาระยะปรบเปลยนการเขาสการรบรอง

เปนมาตรฐานเกษตร PGS ได ทนทหลงจากผานการตรวจตามแบบ FM 02 โดยอยในกรอบการตดสนใจ

ของคณะกรรมการรบรองมาตรฐาน PGS ระดบจงหวด

4.) พนทรกรางวางเปลาทไมเคยใชสารเคมใดๆในแปลง สามารถเขาสระบบเกษตรอนทรยได

ทนท เมอเรมท าการเกษตรอนทรยและขอเขาสกระบวนการรบรอง FM 01 , FM 02 แลว พรอมหลกฐาน

ภาพถาย มแหลงน าภายใน และขอบเขตแนวกนชนทกดาน ไมละเมดมาตรฐาน แปลงเกษตรอนทรยท

บกเบกจากพนทรกรางวางเปลา สามารถรบรองเปนแปลงเกษตรอนทรย ไดทนท โดยไมตองมระยะ

ปรบเปลยน

ดงนน มาตรฐาน PGS จงเปนโอกาสของเกษตรกรทตองการปรบเปลยนจากเกษตรเคม มาเปนเกษตร

อนทรย โดยการ “หกดบ” ไดทนท ทงนตองมการเตรยมปจจยการผลตในระบบเกษตรอนทรยใหพรอม.

SCE - PGS


บทท 18 : ระบบตรวจสอบยอนกลบ มาตรการบงคบของ SCE-PGS

การตรวจสอบยอนกลบ เปนมาตรการบงคบทกลมองคกรทใชมาตรฐาน SCE – PGS ตอง

ด าเนนการ ใหแลวเสรจ กอนน าเสนอใหคณะกรรมการรบรองมาตรฐาน จงหวด......พจารณารบรอง โดย

องคกร/เครอขายทใช SCE-PGS ตองเตรยมการขอมลสมาชกทกคน ในรปไฟล PDF จ านวน 1

หนากระดาษ A4 โดยมขอมลส าคญ ดงน...

1.) รปภาพแปลง กบรปของสมาชกถาย ณ แปลงของสมาชก ใหเหนภาพสมาชก ขนาดครงตวและ

เตมตว

2.) ขอมลครวเรอน ไดแก ค าน าหนา ชอ นามสกล บานเลขท หมท ต าบล อ าเภอ จงหวด

รหสไปรษณย

3.) พกด UTM ทตงแปลงเกษตรอนทรย ( คา x, คา y ) หาต าแหนงได ดวยเครองมอในสมารทโฟน

เพอน าไปเชอมโยงในระบบ IT Plate Form และ ประกอบการพจารณาในกรณททดนไมมเอกสาร

สทธ

4.) ขอมล ชอ ชนด ผลผลต ทจ าหนาย ผานกลม หรอจ าหนายเอง

5.) วน เดอน ป ทเกบเกยว และ รนทวางจ าหนาย ในรอบ ป (เปลยนแปลงไปในแตละรน ทเกบเกยว )

6.) เลขรหสการรบรอง ทงระยะปรบเปลยน และ ระยะเกษตรอนทรย ( ระบชวงเวลา เรมตน – สนสด)

7.) ชอ กลม/เครอขาย โลโกกลม และสถานทตงกลมทสมาชกสงกด

จดต าแหนงวางขอมลและรปภาพ ใน 1 หนา A4 ใหสวยงาม ชวนอาน จากนน ใหบคคลการกร

ของกลมทช านาญคอมพวเตอร ดาวนโหลดแอพพลเคชน การท า QR Code แบบฟรซอฟแวร

จาก Google

โดยมขนตอนการท า ควอารโคด ( QR – Code ) ดงตอไปน

1. ท าขอมลรายการสมาชกหรอ ลกคา ในไฟล word

SCE - PGS


Parkpanang - Chili Community Business ( PCCB ) 256 Mou 1 Tambol Thonglumjeag, Chianyai District,

Nakhonsrithammarath 80190, Thailand

Mr. Akkawat Thongsong is a member of Bannoen Group Chili under PCCB . He has

1 Chili farms at Tambol Bannoen , Duang Manee variety , popular green chili that she grew,

about 4,000 plants in his garden. Members’s group are grading his chili packaged in the

boxes for high quality chili send to AEC markets today. He and group’s member in Bannoen

Group participated in GAP ( Good Agriculture Practice ) certificated by Thai Royal Government

and also this group promote biological product for integrated pest management, for consumers

in worldwide safety

2. แปลงไฟลขอมลเวดลเปน ไฟล .PDF ดงตวอยาง

Member No 015/ Tambol Bannoen , Chianyai District :

First, Date Harvesting : 10 May , 2016 Mr. Akkawat Thongsong

Address : 83 Mou 2 Tambol Bannoen, Chianyai District Nakhonsrithammarath 80190, Thailand

Farm Location in UTM : X 632699 , Y 904743

SCE - PGS


2. แปลงไฟล word เปนไฟล PDF ดวยเมน Save As แลวเลอก Save เปนไฟล ทมนามสกล .PDF

เลอก Location เกบไฟลใหเปนระบบ ชดเจน หาไดงาย

3. เขาอนเทอรเนต เปด Gmail.com แลวเปดเมน “ไดรของฉน” เพออปโหลดไฟลขอมล .PDF ดงตวอยาง

4. เมอพบไฟล .PDF แลวเปดคลกขวา กดแชร ดงตวอยาง

SCE - PGS


5. กดรบลงก แลว copy ลงกไวแลวกด (Done) เสรจสน ดงตวอยาง

SCE - PGS


6. เขาเวบไซด www.the–qrcode-generator.com

7. เมอเขา QR Code Generator เขา URL วางลงก จะไดผลลพธ ดงตวอยาง

SCE - PGS


8. เมอเขา QR Code Generator แลวกด SHORTEN URL จะได QR Code ดงตวอยาง

9. เมอได QR Code แลว ใหบนทก (save) เกบไฟลไวใน Folder ทเตรยมไว

SCE - PGS


10. เมอได QR Code แลว copy เพอเตรยมพมพออกตดกบบรรจภณฑของสนคา

SCE - PGS

Documents

SCE - PGS - PGS...ค ม อมาตรฐานเกษตรอ นทร ย SCE - PGS โดย.. ณรงค คงมาก บร ษ ท เอกสารประกอบการฝ