SCENARIUSZ ZAJĘĆ POKAZUJĄCY UCZNIOM I UCZENNICOM,JAK REAGOWAĆ W SYTUACJI PRZEMOCOWEJ.

Scenariusz lekcyjny - klasy IV-VI Różne perspektywy

01

Zagadnienia: profilaktyka przemocy, reakcje na sytuację przemocową, emocje i zachowania osób biorących udział w sytuacji przemocowej

Czas:45 minut

Pytanie kluczowe: Co myślą i czują osoby zaangażowanew sytuację przemocową? Jakie możliwe działania, rozwiązujące sytuację przemocową, może podjąć każda ze stron w nią zaangażowanych?

Cele lekcji:

poznają strony/uczestników/role osób uczestniczących w sytuacjach przemocowych oraz ich motywacje działania;potrafią wymienić co najmniej 2 sposoby zachowania / reakcje każdej ze stron / uczestników sytuacji przemocowej, które mogą przyczynić się do uniknięcia lub przerwania przemocy;ćwiczą, jak reagować w sytuacji przemocowej.

Uczniowie i uczennice:

KRÓTKI OPIS SCENARIUSZA: Podczas zajęć uczniowie i uczennice przeprowadzają analizę sytuacji przemocowej

przez pryzmat motywacji i potrzeb różnych stron, uczestniczących w danej sytuacji. Zajęcia uwrażliwiają uczniów i uczennice na sytuację osoby doświadczającej przemocy.

Uczestnicy zajęć proponują różne sposoby reagowania w sytuacji przemocowej.

02

Związek z podstawą programową:

Kształcenie ogólne w szkole podstawowej ma na celu: 1) wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu, patriotyzmu i szacunku dla tradycji, wskazywanie wzorców postępowania i budowanie relacji społecznych, sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia (rodzina, przyjaciele); 3) formowanie u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób; 11) kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość;Najważniejsze umiejętności rozwijane w ramach kształcenia ogólnego w szkole podstawowej to: 5) rozwiązywanie problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych; 6) praca w zespole i społeczna aktywność;Zajęcia można prowadzić podczas godzin wychowawczych w ramach realizacji zadań wychowawczo-profilaktycznych szkoły, odwołując się do celów i treści szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego.

Metody:

Elementy dramy stosowanej (odgrywanie ról), mini-wykład,burza mózgów

Formy pracy:

praca grupowapraca w parach

Środki dydaktyczne i materiały:

Przynęta (Karta pracy nr 1)Karta pracy nr 2

MODUŁ 1: WPROWADZENIE

Przebieg zajęć:

03

1. Wprowadź uczniów i uczennice w temat zajęć, wskazując im, że w życiu przede wszystkim dążymy do tego, aby trudne sytuacje rozwiązywać w sposób, który nie rani drugiej osoby. Jednak z różnych przyczyn i motywów, czasami zdarza się, że ludzie zaczynają stosować wobec innych przemoc. Zapowiedz uczniomi uczennicom, że podczas dzisiejszych zajęć wspólnie przyjrzycie się motywomi przyczynom zachowań ludzkich w trudnych sytuacjach, zwanych sytuacjami przemocowymi.2. Zapytaj uczniów i uczennice, jak w najprostszych słowach rozumieją pojęcie: przemoc. Możesz zapisać na tablicy wspólnie ułożoną definicję (np. zachowanie, które krzywdzi drugiego człowieka). Podkreśl, że sytuacja przemocowa to taka sytuacja, podczas której dochodzi do przemocy.3. Narysuj na tablicy trójkąt. Zapowiedz uczniom i uczennicom, że dziś poznacie pespektywy i motywy działania różnych osób uczestniczących w sytuacji przemocy, sytuacji przemocowej. Zapytaj uczniów i uczennice, dlaczego trójkąt może obrazować temat dzisiejszych zajęć? Jakie strony/role/jacy uczestnicy występują/uczestniczą w takiej sytuacji? Jeśli uczniowie i uczennice będą mieli problemy z nazwaniem uczestników sytuacji przemocowej, podpowiedz im, że jest to sprawca, osoba doświadczająca przemocy oraz obserwator. Upewnij się, że uczniowie i uczennice rozumieją role tych osób. (5 min)

z bohaterów historii, aby rozwiązać tę sytuację, aby poprawić relacje. Zachęć uczniów i uczennice do tego, aby zastanowili się, co było powodem zachowania danej postaci i jak można zachować się inaczej?9. Gdy grupy wypracują rozwiązania, wracają na środek i w formie krótkiej scenki odgrywają nową wersję historii lub jej zakończenia. (30 min)

Maciek, a przecież to mój kumpel….”. 1

3. Pokazując uczniom i uczennicom pogniecioną kartkę, zadaj pytania dodatkowe: Co może być napisane na tej kartce? Dlaczego jest ona pognieciona? Co mogło się wydarzyć?Następnie zaproś jednego z uczniów/jedną z uczennic do przeczytania treści kartki lub zrób to sam/sama odpowiednio intonując głos bohatera. 4. Podziel uczniów i uczennice na trzy grupy (np. za pomocą odliczania, losowania puzzli, wg cech charakterystycznych typu: kolor spodni, bluzki, butów). Poproś uczniów i uczennice, aby w swoich grupach przygotowali krótką scenkę, która będzie pokazywała, jak daną sytuację widział: a. Grupa 1: Antek, b. Grupa 2: Kacper i Weronika, c. Grupa 3: Maciek. W przygotowaniach uczniom i uczennicom pomoże Karta pracy nr 2. Zadbaj o to, aby grupy pracowały w różnych częściach sali, tak by uczniowie i uczennice nie przeszkadzali sobie nawzajem. 5. Zaproś wszystkich uczniów i uczennice ze wszystkich grup na środek sali. Powiedz, że zanim uczniowie i uczennice zaczną odgrywać swoje scenki to najpierw wszyscy pokażą stop-klatkę ze swojej scenki. Poinformuj uczniówi uczennice, że na twoje pierwsze klaśnięcie w stop-klatce zatrzymują się wszystkie grupy. Klaśnij w dłonie – grupy tworzą stop-klatkę. Po chwili w bezruchu, poproś uczniów i uczennice, aby rozluźnili się. 6. Na środek zaproś grupę Kacpra i Weroniki. Na twoje klaśnięcie uczniowiei uczennice z grupy Kacpra i Weroniki rozpoczynają odgrywanie scenki. Pozostałe grupy oglądają (uczniowie i uczennice pozostają na środku sali, nie ma ścisłego podziału przestrzeni na scenę i publiczność).7. Następnie zaproś do odegrania swojej scenki grupę Maćka, a na końcu grupę Antka. Po obejrzeniu wszystkich scenek, pozostańcie dalej na środku sali. Zapytaj klasę, co łączyło, a co różniło prezentowane perspektywy, spojrzenie na sytuacjęw zależności od jej bohatera? 8. Poproś, aby uczniowie i uczennice wrócili w grupach do swoich części sali,w których pracowali przy poprzednim ćwiczeniu. Teraz poproś ich, aby przygotowali swoje pomysły na to, co może zrobić każda z postaci/każdy

04

MODUŁ 2: STOP-KLATKA1. Odsuńcie ławki i krzesła. Zaproś uczniów i uczennice do dwóch ćwiczeń wprowadzających do pracy metodą dramy oraz tematu zajęć. Powiedz uczniomi uczennicom, że zapraszasz ich do dwóch ćwiczeń, które pokażą, w jaki sposób dziś będą pracować: w ruchu, w grupach i z wyobraźnią. Poproś uczniówi uczennice, aby połączyli się w trzyosobowe zespoły. 2. Poproś uczniów i uczennice, aby w grupach ułożyli ze swoich ciał kształty: kołoi kwadrat. Wyjaśnij uczniom i uczennicom, że mają się ustawić tak, aby każdy członek i każda członkini zespołu stanowił/-a element figury. 3. Gdy uczniowie i uczennice stworzą ze swoich ciał figury geometryczne, wprowadź ich do kolejnego ćwiczenia. Poproś, aby uczniowie i uczennice wyobrazili sobie sytuację podczas meczu. Następnie poproś zespoły trzyosobowe, aby ustawiły stop-klatkę o tytule: „Na meczu” (stop-klatkę, czyli takie ustawienie osób, które przedstawia zastygłą klatkę fotografii, zdjęcie zrobione przez osobęz zewnątrz, które można zatytułować „Na meczu”). Jeśli uczniowie i uczennicew swoich zespołach ustawią różne stop-klatki, doceń tę różnorodność i powiedz, że na dzisiejszych zajęciach ta różnorodność zdań, sytuacji, wyobrażeń będzie potrzebna. Jeśli to, co pokażą uczniowie i uczennice w różnych zespołach, będzie do siebie podobne, to zachęć uczniów i uczennice do ustawienia stop-klatki o tym samym tytule raz jeszcze, ale tym razem poproś ich, aby pokazali różne sytuacjez meczu, różne rodzaje sportu itp. Podkreśl, że różnorodność jest dziś w cenie. (5 min)

MODUŁ 3: ODGRYWANIE SCENEK1. Poproś uczniów i uczennice, aby wszyscy stanęli w kręgu. Zaproś klasę do poznania pewnej historii, na bazie której będziecie pracować podczas dzisiejszych zajęć.2. Rozpocznij opowiadanie historii od zdania: „Ta historia nie jest prawdziwa, ale mogłaby wydarzyć się naprawdę. Opowiada ją ta kartka z zeszytu.”. Pokaż uczniom i uczennicom pogniecioną kulkę papieru (przygotuj wcześniej kartkę zgodnie ze zdjęciem z Karty pracy nr 1 i pognieć ją). Rozłóż kartkę, na której charakterem pisma dziecka jest napisane: „MAM DOSYĆ! Co ja im zrobiłem??? Ciągle się mnie czepiają… Nienawidzę tego Kacpra i Weroniki! Zwłaszcza za dziś! Jak mogli przywiesić mi na plecach karteczkę Antek to …! Nikt nic nie mówi, nawet

z bohaterów historii, aby rozwiązać tę sytuację, aby poprawić relacje. Zachęć uczniów i uczennice do tego, aby zastanowili się, co było powodem zachowania danej postaci i jak można zachować się inaczej?9. Gdy grupy wypracują rozwiązania, wracają na środek i w formie krótkiej scenki odgrywają nową wersję historii lub jej zakończenia. (30 min)

05

1Zredaguj opis innej sytuacji przemocowej, jeśli ta opisana w scenariuszu miała miejsce w Twojej klasie (w ten sposób unikasz prowadzenia psychodramy). Zmień imiona bohaterów, jeśli w klasie są uczniowie lub uczennice o imionach zaproponowanych w scenariuszu.

Maciek, a przecież to mój kumpel….”. 1

3. Pokazując uczniom i uczennicom pogniecioną kartkę, zadaj pytania dodatkowe: Co może być napisane na tej kartce? Dlaczego jest ona pognieciona? Co mogło się wydarzyć?Następnie zaproś jednego z uczniów/jedną z uczennic do przeczytania treści kartki lub zrób to sam/sama odpowiednio intonując głos bohatera. 4. Podziel uczniów i uczennice na trzy grupy (np. za pomocą odliczania, losowania puzzli, wg cech charakterystycznych typu: kolor spodni, bluzki, butów). Poproś uczniów i uczennice, aby w swoich grupach przygotowali krótką scenkę, która będzie pokazywała, jak daną sytuację widział: a. Grupa 1: Antek, b. Grupa 2: Kacper i Weronika, c. Grupa 3: Maciek. W przygotowaniach uczniom i uczennicom pomoże Karta pracy nr 2. Zadbaj o to, aby grupy pracowały w różnych częściach sali, tak by uczniowie i uczennice nie przeszkadzali sobie nawzajem. 5. Zaproś wszystkich uczniów i uczennice ze wszystkich grup na środek sali. Powiedz, że zanim uczniowie i uczennice zaczną odgrywać swoje scenki to najpierw wszyscy pokażą stop-klatkę ze swojej scenki. Poinformuj uczniówi uczennice, że na twoje pierwsze klaśnięcie w stop-klatce zatrzymują się wszystkie grupy. Klaśnij w dłonie – grupy tworzą stop-klatkę. Po chwili w bezruchu, poproś uczniów i uczennice, aby rozluźnili się. 6. Na środek zaproś grupę Kacpra i Weroniki. Na twoje klaśnięcie uczniowiei uczennice z grupy Kacpra i Weroniki rozpoczynają odgrywanie scenki. Pozostałe grupy oglądają (uczniowie i uczennice pozostają na środku sali, nie ma ścisłego podziału przestrzeni na scenę i publiczność).7. Następnie zaproś do odegrania swojej scenki grupę Maćka, a na końcu grupę Antka. Po obejrzeniu wszystkich scenek, pozostańcie dalej na środku sali. Zapytaj klasę, co łączyło, a co różniło prezentowane perspektywy, spojrzenie na sytuacjęw zależności od jej bohatera? 8. Poproś, aby uczniowie i uczennice wrócili w grupach do swoich części sali,w których pracowali przy poprzednim ćwiczeniu. Teraz poproś ich, aby przygotowali swoje pomysły na to, co może zrobić każda z postaci/każdy

1. Poproś uczniów i uczennice, aby wszyscy stanęli w kręgu. Zaproś klasę do poznania pewnej historii, na bazie której będziecie pracować podczas dzisiejszych zajęć.2. Rozpocznij opowiadanie historii od zdania: „Ta historia nie jest prawdziwa, ale mogłaby wydarzyć się naprawdę. Opowiada ją ta kartka z zeszytu.”. Pokaż uczniom i uczennicom pogniecioną kulkę papieru (przygotuj wcześniej kartkę zgodnie ze zdjęciem z Karty pracy nr 1 i pognieć ją). Rozłóż kartkę, na której charakterem pisma dziecka jest napisane: „MAM DOSYĆ! Co ja im zrobiłem??? Ciągle się mnie czepiają… Nienawidzę tego Kacpra i Weroniki! Zwłaszcza za dziś! Jak mogli przywiesić mi na plecach karteczkę Antek to …! Nikt nic nie mówi, nawet

06

z bohaterów historii, aby rozwiązać tę sytuację, aby poprawić relacje. Zachęć uczniów i uczennice do tego, aby zastanowili się, co było powodem zachowania danej postaci i jak można zachować się inaczej?9. Gdy grupy wypracują rozwiązania, wracają na środek i w formie krótkiej scenki odgrywają nową wersję historii lub jej zakończenia. (30 min)

Maciek, a przecież to mój kumpel….”. 1

3. Pokazując uczniom i uczennicom pogniecioną kartkę, zadaj pytania dodatkowe: Co może być napisane na tej kartce? Dlaczego jest ona pognieciona? Co mogło się wydarzyć?Następnie zaproś jednego z uczniów/jedną z uczennic do przeczytania treści kartki lub zrób to sam/sama odpowiednio intonując głos bohatera. 4. Podziel uczniów i uczennice na trzy grupy (np. za pomocą odliczania, losowania puzzli, wg cech charakterystycznych typu: kolor spodni, bluzki, butów). Poproś uczniów i uczennice, aby w swoich grupach przygotowali krótką scenkę, która będzie pokazywała, jak daną sytuację widział: a. Grupa 1: Antek, b. Grupa 2: Kacper i Weronika, c. Grupa 3: Maciek. W przygotowaniach uczniom i uczennicom pomoże Karta pracy nr 2. Zadbaj o to, aby grupy pracowały w różnych częściach sali, tak by uczniowie i uczennice nie przeszkadzali sobie nawzajem. 5. Zaproś wszystkich uczniów i uczennice ze wszystkich grup na środek sali. Powiedz, że zanim uczniowie i uczennice zaczną odgrywać swoje scenki to najpierw wszyscy pokażą stop-klatkę ze swojej scenki. Poinformuj uczniówi uczennice, że na twoje pierwsze klaśnięcie w stop-klatce zatrzymują się wszystkie grupy. Klaśnij w dłonie – grupy tworzą stop-klatkę. Po chwili w bezruchu, poproś uczniów i uczennice, aby rozluźnili się. 6. Na środek zaproś grupę Kacpra i Weroniki. Na twoje klaśnięcie uczniowiei uczennice z grupy Kacpra i Weroniki rozpoczynają odgrywanie scenki. Pozostałe grupy oglądają (uczniowie i uczennice pozostają na środku sali, nie ma ścisłego podziału przestrzeni na scenę i publiczność).7. Następnie zaproś do odegrania swojej scenki grupę Maćka, a na końcu grupę Antka. Po obejrzeniu wszystkich scenek, pozostańcie dalej na środku sali. Zapytaj klasę, co łączyło, a co różniło prezentowane perspektywy, spojrzenie na sytuacjęw zależności od jej bohatera? 8. Poproś, aby uczniowie i uczennice wrócili w grupach do swoich części sali,w których pracowali przy poprzednim ćwiczeniu. Teraz poproś ich, aby przygotowali swoje pomysły na to, co może zrobić każda z postaci/każdy

1. Poproś uczniów i uczennice, aby wszyscy stanęli w kręgu. Zaproś klasę do poznania pewnej historii, na bazie której będziecie pracować podczas dzisiejszych zajęć.2. Rozpocznij opowiadanie historii od zdania: „Ta historia nie jest prawdziwa, ale mogłaby wydarzyć się naprawdę. Opowiada ją ta kartka z zeszytu.”. Pokaż uczniom i uczennicom pogniecioną kulkę papieru (przygotuj wcześniej kartkę zgodnie ze zdjęciem z Karty pracy nr 1 i pognieć ją). Rozłóż kartkę, na której charakterem pisma dziecka jest napisane: „MAM DOSYĆ! Co ja im zrobiłem??? Ciągle się mnie czepiają… Nienawidzę tego Kacpra i Weroniki! Zwłaszcza za dziś! Jak mogli przywiesić mi na plecach karteczkę Antek to …! Nikt nic nie mówi, nawet

07

MODUŁ 4: WYJŚCIE Z RÓL I PODSUMOWANIE1. Powiedz uczniom i uczennicom, że podczas dzisiejszych zajęć każda osoba była inną postacią, a teraz wracamy do bycia sobą. Dlatego „ściągamy” z siebie rolę, tak jak zdejmujemy z siebie płaszcz i odwieszamy go do szafy. Uczniowiei uczennice pokazując, jak zdejmują z siebie płaszcz, szepczą swoje prawdziwe imię.2. Zapytaj uczniów i uczennice na forum klasy, jak się czuli podczas dzisiejszych zajęć, jakie emocje towarzyszyły im w ich różnych rolach, co było dla nich trudne? 3. Wróć do trójkąta, który narysowałeś/-aś na początku zajęć. Dopytaj się, kto,w odwołaniu do dzisiejszej historii, był osobą doświadczającą przemocy, kto sprawcą, a kto obserwatorem. Jakie emocje/uczucia towarzyszyły każdej tej postaci? Jakie mieli motywy działania? Jakie działania można podejmować, aby rozwiązać takie sytuacje, jak ta z dzisiejszej historii?4. Na zakończenie zajęć podkreśl, że osoba doświadczająca przemocy często potrzebuje, aby ją wesprzeć i zachęcić, aby zaczęła działać i zmieniać swoją rolę. Bez wsparcia z zewnątrz często ma tak wiele lęku i smutku w sobie, że nie jestw stanie podjąć żadnego działania. Dlatego ważne jest, aby obserwator – np. rówieśnik lub osoba dorosła dał/dała jej/jemu wsparcie, aby osoba doświadczająca przemocy poczuła się pewniej. (5 min)

Materiał przygotowany przez Małgorzatę Winiarek-Kołucką we współpracy z Centrum Edukacji Obywatelskiej w ramach kampanii społecznej Cartoon Network "Bądź kumplem, nie dokuczaj"

Załączniki: Karta pracy nr 1 - Zdjęcie przynęty, listu Karta pracy nr 2 – Karta pracy uczniów i uczennic w grupach Karta pracy nr 3 – Wskazówki dla nauczyciela

08

Karta pracy nr 1

09

Karta pracy nr 2

Imię postaci:

............................................................................................................................................................................................................................

Co się wydarzyło, co zrobiła ta postać?

............................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................

Jakie emocje z listy towarzyszyły tej postaci w tej sytuacji? Zaznacz.

Jakie ta postać miała myśli o sobie?

............................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................

Jakie myśli miała o innych osobach w grupie?

............................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................

Ustawcie stop-klatkę, która będzie pokazywała, jak opisaną sytuację widzi wasza postać. Jak widzi siebie w tej sytuacji i jak widzi innych bohaterów. Pamiętajcie, że ustawienie ciała, gesty, mimika osób ustawionych w stop-klatce ma bardzo duże znaczenie.

Złość

Smutek Lęk/strach

Radość

sformułowań „bądź tą postacią”, „pokażcie pomysł na rozwiązania” itp. niż odegrajcie scenkę. Sformułowanie „odgrywanie scenki” kojarzy się bardziejz efektem artystycznym niż sposobem szukania rozwiązań sytuacji problemowych. W dramie chodzi o to drugie. Położenie nacisku na to, jak ktoś odgrywa i zdolności aktorskie kojarzą się z oceną i wywołują w osobach uczestniczącychw warsztatach lęk przed oceną, złość, a w konsekwencji opór na proponowane przez prowadzącego/prowadzącą ćwiczenie. Pamiętaj, że drama opiera się na potencjałach ludzi, czyli to, co pokażą jest dla nich ważne i możliwe do zaprezentowania na tym etapie. Prowadzący zatem nie ocenia sposobu grania czy zaangażowania osób uczestniczących w ćwiczeniu, tylko daje im przestrzeń do samodzielnej kreacji roli oraz możliwość uczenia się.

MERYTORYCZNE:Scenariusz nawiązuje do koncepcji trójkąta dramatycznegoStephena Karpmana, który zakłada, że każda rola ofiary,sprawcy i obserwatora/wybawiciela, jest rolą.A zatem jest przechodnia/zmienna.Nikt do końca życia nie jest ofiarą, sprawcą,obserwatorem. Można zatem poprzez własne działanialub wsparcie innych osób wyjść poza trójkąt.

10

Karta pracy nr 3Wskazówki dla nauczyciela /nauczycielki prowadzącego/prowadzącej zajęcia:

ORGANIZACYJNE:1. Stwórz przestrzeń do pracy warsztatowej w pomieszczeniu, w którym będzie odbywała się lekcja: ustaw sam/a lub wspólnie z uczniami i uczennicami krzesław kręgu, tak, aby każda osoba miała miejsce i widziała i słyszała inne osoby. 2. Przygotuj sobie wszystkie materiały i karty pracy wcześniej, po to, aby nie tracić czasu na przygotowania podczas lekcji. 3. Ćwiczenia określone w scenariuszu zajęć mogą być stosowane samodzielnie lub zmodyfikowane przez prowadzących, tak by realizowały nieco inne cele, niż te przedstawione w scenariuszu.

METODYCZNE:Scenariusz opracowany jest z zastosowaniem elementów pracy dramą stosowaną – interaktywnej metody pracy z grupą, wykorzystującej naszą naturalną umiejętność wchodzenia w role. Uczestnicy wchodzą w świat fikcji, w którym mogą wypróbowywać nowe zachowania. Wykorzystywane w dramie improwizacje pozwalają przeżyć doświadczenie w bezpiecznych warunkach, w tzw. płaszczu roli, bez ponoszenia realnych konsekwencji swoich działań, ale z możliwością wyciągnięcia z nich wniosków. Szukanie strategii pozwala wzmocnić poczucie sprawczości swoich działań2. Od prowadzącego/prowadzącej, praca metodą dramy wymaga otwartego podejścia na potrzeby i pomysły grupy. W związkuz tym, zanim przeprowadzisz powyższy scenariusz:1. Zobacz, czego potrzebuje klasa, w której planujesz przeprowadzić powyższe zajęcia: co się w niej dzieje, jakie są relacje? Co uczniowie i uczennice wiedzą jużo przemocy? Jakimi metodami lubią pracować na lekcjach? Odpowiedzi na tei inne pytania pozwolą ci dostosować powyższy scenariusz do potrzeb klasy.2. Jeśli uczniowie i uczennice nie brali wcześniej udziału w zajęciach warsztatowych lub prowadzonych metodą dramy, przygotuj ich do tego poprzez stopniowe wprowadzanie różnych gier i ćwiczeń warsztatowych na lekcji. 3. Metoda dramy opiera się na wchodzeniu w role, analizowaniu historii. Aby zaangażować uczniów i uczennice w proponowaną historię warto używać

2Więcej o dramie na www.stop-klatka.org.pl/drama

11

Karta pracy nr 3sformułowań „bądź tą postacią”, „pokażcie pomysł na rozwiązania” itp. niż odegrajcie scenkę. Sformułowanie „odgrywanie scenki” kojarzy się bardziejz efektem artystycznym niż sposobem szukania rozwiązań sytuacji problemowych. W dramie chodzi o to drugie. Położenie nacisku na to, jak ktoś odgrywa i zdolności aktorskie kojarzą się z oceną i wywołują w osobach uczestniczącychw warsztatach lęk przed oceną, złość, a w konsekwencji opór na proponowane przez prowadzącego/prowadzącą ćwiczenie. Pamiętaj, że drama opiera się na potencjałach ludzi, czyli to, co pokażą jest dla nich ważne i możliwe do zaprezentowania na tym etapie. Prowadzący zatem nie ocenia sposobu grania czy zaangażowania osób uczestniczących w ćwiczeniu, tylko daje im przestrzeń do samodzielnej kreacji roli oraz możliwość uczenia się.

MERYTORYCZNE:Scenariusz nawiązuje do koncepcji trójkąta dramatycznegoStephena Karpmana, który zakłada, że każda rola ofiary,sprawcy i obserwatora/wybawiciela, jest rolą.A zatem jest przechodnia/zmienna.Nikt do końca życia nie jest ofiarą, sprawcą,obserwatorem. Można zatem poprzez własne działanialub wsparcie innych osób wyjść poza trójkąt.

Wskazówki dla nauczyciela /nauczycielki prowadzącego/prowadzącej zajęcia:

ORGANIZACYJNE:1. Stwórz przestrzeń do pracy warsztatowej w pomieszczeniu, w którym będzie odbywała się lekcja: ustaw sam/a lub wspólnie z uczniami i uczennicami krzesław kręgu, tak, aby każda osoba miała miejsce i widziała i słyszała inne osoby. 2. Przygotuj sobie wszystkie materiały i karty pracy wcześniej, po to, aby nie tracić czasu na przygotowania podczas lekcji. 3. Ćwiczenia określone w scenariuszu zajęć mogą być stosowane samodzielnie lub zmodyfikowane przez prowadzących, tak by realizowały nieco inne cele, niż te przedstawione w scenariuszu.

METODYCZNE:Scenariusz opracowany jest z zastosowaniem elementów pracy dramą stosowaną – interaktywnej metody pracy z grupą, wykorzystującej naszą naturalną umiejętność wchodzenia w role. Uczestnicy wchodzą w świat fikcji, w którym mogą wypróbowywać nowe zachowania. Wykorzystywane w dramie improwizacje pozwalają przeżyć doświadczenie w bezpiecznych warunkach, w tzw. płaszczu roli, bez ponoszenia realnych konsekwencji swoich działań, ale z możliwością wyciągnięcia z nich wniosków. Szukanie strategii pozwala wzmocnić poczucie sprawczości swoich działań2. Od prowadzącego/prowadzącej, praca metodą dramy wymaga otwartego podejścia na potrzeby i pomysły grupy. W związkuz tym, zanim przeprowadzisz powyższy scenariusz:1. Zobacz, czego potrzebuje klasa, w której planujesz przeprowadzić powyższe zajęcia: co się w niej dzieje, jakie są relacje? Co uczniowie i uczennice wiedzą jużo przemocy? Jakimi metodami lubią pracować na lekcjach? Odpowiedzi na tei inne pytania pozwolą ci dostosować powyższy scenariusz do potrzeb klasy.2. Jeśli uczniowie i uczennice nie brali wcześniej udziału w zajęciach warsztatowych lub prowadzonych metodą dramy, przygotuj ich do tego poprzez stopniowe wprowadzanie różnych gier i ćwiczeń warsztatowych na lekcji. 3. Metoda dramy opiera się na wchodzeniu w role, analizowaniu historii. Aby zaangażować uczniów i uczennice w proponowaną historię warto używać