Science Park-2003 cyrillic

1

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН

ТОГТООЛ 2003 оны 12 дугаар сарын Дугаар 54 Улаанбаатар хот 11-ний өдөр

Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулж, хөгжүүлэх үндсэн

чиглэл батлах тухай

Монгол Улсын Их Хурлаас ТОГТООХ НЬ: Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулж, хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг хавсралтаар баталсугай.

Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулж, хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэхэд олон улсын байгууллага, хандивлагч орнууд, гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчдыг татан оролцуулах ажлыг зохион байгуулахыг Засгийн газар /Н. Энхбаяр/-т даалгасугай.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА С.ТӨМӨР-ОЧИР

Улсын Их Хурлын 2003 оны 54

дүгээр тогтоолын хавсралт

ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ТЕХНОЛОГИЙН ПАРК БАЙГУУЛЖ,

ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ

1. Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулах зорилго 1.1. Үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд олон улсын зах зээлд

өрсөлдөх чадвартай экспортын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих, оюуны

багтаамж өндөртэй технологийг хөгжүүлэх, бүс нутгийн тогтвортой хөгжлийг

хангахад дэмжлэг үзүүлэх, дэлхийн зах зээлд Монгол улсын оролцоог нэмэгдүүлэх

зорилгоор үйлдвэрлэл, технологийн паркийг байгуулна.

2. Үйлдвэрлэл, технологийн паркийн тодорхойлолт 2.1. Үйлдвэрлэл, технологийн парк гэж макро эдийн засгийн бодлогын

хүрээнд үйлдвэрлэл, технологийн хөгжлийн тодорхой зорилтыг хэрэгжүүлэх,

бизнесийн тааламжтай орчныг бүрдүүлэх зорилгоор байгуулах дэд бүтцийн

хангамж бүхий тусгайлан заагласан газарт байрлах үйлдвэрлэл, технологийн

цогцолборыг хэлнэ.

2

2.2. Паркт үйлдвэрлэл, технологийн хэд хэдэн нэгж байрлаж болно.

үйлдвэрлэл, технологийн нэгж гэдэгт бие даасан үйлдвэр, үйлдвэрлэл,

технологийн инкубатор, эрдэм шинжилгээний байгууллага, түүний салбар,

туршилтын лаборатори зэргийг ойлгоно. Үйлдвэрлэл, технологийн парк нь чөлөөт

бүсийн хилийн цэсийн дотор байрлаж болно.

3. Үйлдвэрлэл, технологийн паркийн зориулалт 3.1. Шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх замаар бүтээгдэхүүний гадаад зах

зээлд өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх, экспортын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг

нэмэгдүүлэх зориулалтаар үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулна.

3.2. Бүс нутгийн болон гадаад зах зээлд тодорхой байр суурь эзлэх, улс

орны эдийн засагт дорвитой хувь нэмэр оруулах бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх

зориулалтаар хөгжлийн парк байгуулна.

3.3. Үйлдвэрлэлээс хүрээлэн байгаа орчинд үзүүлж байгаа сөрөг нөлөөллийг

бууруулах, байгаль орчинд халгүй үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх зориулалтаар

үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулж болно.

4. Үйлдвэрлэл, технологийн паркийн үйл ажиллагааны хэлбэр 4.1. Үйлдвэрлэл, технологийн парк нь дараах үйл ажиллагааны хэлбэртэй

байна. 4.1.1. “Холимог” - өөр хоорондоо технологийн хувьд харилцан уялдаагүй

хэд хэдэн чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг үйлдвэрлэл, технологийн

нэгжээс бүрдсэн;

4.1.2. “Дагнасан” - нэг чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг, технологийн том

үйлдвэрт үйлчилдэг олон жижиг, дунд үйлдвэрүүдээс бүрдсэн;

4.1.3. “Тенант” - иргэдийг ажлын байраар хангах, өрхийн үйлдвэрлэл,

үйлчилгээ, жижиг бизнесийг хөнжүүлэх зорилгоор нэг байршилд

төвлөрүүлсэн.

5. Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулах зарчим

5.1. Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулахад дараах зарчмыг

баримтална:

5.1.1. макро-эдийн засгийн бодлого, бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалтай

уялдуулан бүсийн тулгуур төв хотууд, орон нутагт байгалийн баялаг, түүхий эдийн

төрөл, нөөцийг харгалзан паркийн зориулалт, хэлбэр, чиглэлийг тогтоох;

3

5.1.2. дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн түвшин, үйлдвэрлэлийн бий болсон

бүтэц болоэ эдийн засгийн салбаруудын хөгжлийн хэтийн төлөвийг харгалзан

паркийн байршлыг тогтоох;

5.1.3. паркт эрхлэх үйлдвэрлэл нь оюуны өндөр багтаамж бүхий дэвшилтэт

техник, технологи болон мэдээллийн технологийн ололтод суурилсан байх;

5.1.4. паркт байрших үйлдвэрлэл, технологийн нэгж нь гадаад зах зээлд

өрсөлдөх чадвартай экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх чадавхи бүхий эдийн

засаг, санхүү, технологи, хүний нөөц, маркетингийн чадварлаг менежментээр

хангагдсан байх.

6. Үйлдвэрлэл, технологийн паркийг хөгжүүлэхэд төрөөс үзүүлэх дэмжлэг 6.1. Үйлдвэрлэл, технологийн паркийг хөгжүүлэхэд төрөөс дараах дэмжлэг

үзүүлнэ:

6.1.1. паркт зориулан олгох газрын хил заагийг тогтоож, газар эзэмшигчийг

тодорхойлох;

6.1.2. газрын төлбөрийн хэмжээг тогтоож, хөнгөлөлт үзүүлэх;

6.1.3. парк байгуулах зориулалт, хэлбэр, чиглэлийг байршил бүрээр тогтоох;

6.1.4. парк байгуулах үнэлгээ хийлгэх, төлөвлөгөө, төсөл боловсруулах

ажлыг зохион байгуулж, эдгээрт шаардагдах санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх;

6.1.5. паркт үйл ажиллагаа эрхлэх журмыг тогтоох;

6.1.6. паркт өндөр мэргэшлийн гадаад, дотоодын менежер, мэргэжилтэн

ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх;

6.1.7. Засгийн газрын олон улсын хамтын ажиллагааны хүрээнд паркт

гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хөхиүлэн дэмжих;

6.1.8. паркт үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжих.

Тухайлбал, татварын бус техникийн хориг саадыг багасгах, чөлөөт худалдааны

хоёр талт хэлэлцээр байгуулах, бүс нутгийн хүрээнд чөлөөт худалдааны

хэлэлцээрт нэгдэн орох арга хэмжээ авах;

6.1.9. паркт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжийг хөнгөлөлттэй

зээл, тусламжийн төсөлд тэргүүн ээлжинд хамруулах;

6.1.10.паркийг дэмжих хөгжлийн сан байгуулах асуудлыг олон улсын

байгууллага, хандивлагч орнуудын хамтын ажиллагааны хүрээнд шийдвэрлэх;

6.1.11. тенант хэлбэрийн паркийн үйл ажиллагааны чиглэлийг тогтоож, парк

байгуулах ажлыг төсвийн болон бусад эх үүсвэрээр санхүүжүүлэх.

4

7. Үйлдвэрлэл, технологийн паркийн дэвсгэр нутагт үйлчлэх эрх зүй, татварын орчин 7.1. Чөлөөт бүсийн нутаг дэвсгэрт байрлах үйлдвэрлэл, технологийн паркт

үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжид Чөлөөт бүсийн тухай хуульд заасан

эрх зүй, татварын орчин үйлчилнэ;

7.2. Үйлдвэрлэл, технологийн паркт үйл ажиллагаа явуулах аж ахуйн нэгжид

татварын дор дурдсан хөнгөлөлт үзүүлэх асуудлыг хуулийн дагуу шийдвэрлэнэ:

7.2.1. үйлдвэр барих болон технологийн шинэчлэлт хийх хугацаанд аж ахуйн

нэгжийг газрын төлбөрөөс чөлөөлөх, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж эхэлсэнээс хойш

тодорхой хугацаанд газрын төлбөрийн хөнгөлөлт үзүүлэх;

7.2.2. экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа аж ахуйн нэгжийг тодорхой

хугацаанд үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвараас чөлөөлөх;

7.2.3. экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд зориулан импортлож байгаа

түүхий эд, материал сэлбэг, тоног төхөөрөмжийг импортын гаалийн болон

нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх;

7.2.4. тенант хэлбэрийн парк болон технологийн инкубаторыг үл хөдлөх эд

хөрөнгийн болон орлогын албан татвараас чөлөөлөх:

8. Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулах байршил, зориулалт, хэлбэр, чиглэл, Үйлдвэрлэл, технологийн паркийг дараах байршил, зориулалт, хэлбэр,

чиглэлээр байгуулж, хөгжүүлнэ. Монгол Улсын Засгийн газар энэхүү үндсэн

чиглэлд тусгагдсан паркийн чиглэлийг өөрчилж болох бөгөөд паркийн байршлыг

өөрчлөх, шинээр парк байгуулах санал гаргаж болно.

1/ Байршил: Дархан хот

Паркийн нэр: “Дархан” үйлдвэрлэл, технологийн парк Зориулалт: Экспортын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл

Хэлбэр: Дагнасан болон холимог

Чиглэл: а) хөдөө аж ахуйн түүхий эдийг гүнзгий боловсруулж,

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн экспортлох бүрэн мөчлөг бүхий

үйлдвэрлэл;

б) экспортод зориулсан мах, махан бүтээгдэхүүний


5

в) электрон техник, компьютер, гэр ахуйн цахилгаан

барааг угсрах үйлдвэрлэл;

г) хөдөө аж ахуйн техник угсрах үйлдвэрлэл.

2/ Байршил: Зуунмод хот

Паркийн нэр: “Зуунмод” хөгжлийн парк

Зориулалт: Хөгжлийн парк

Хэлбэр: Холимог

Чиглэл: а) мал, амьтны гаралтай ховор түүхий эдийг

боловсруулан энзиминологи, гоо сайхны бүтээгдэхүүн

үйлдвэрлэх технологийг хөгжүүлэх инкубатор;

б) мэдээллийн технологи;

в) биотехнологийг хөгжүүлэх инкубатор;

г) өндөр зэрэглэлийн савхин жижиг эдлэл, ноолууран

нэхмэл бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл.

3/ Байршил: Багахангай дүүрэг

Паркийн нэр: Багахангай “Эйрсервис интернэйшнл” парк

Зориулалт: Үйлчилгээний экспорт

Хэлбэр: Дагнасан

Үйлдвэрлэл: а) олон улсын нислэгийг дамжин өнгөрүүлэх үйлчилгээ

/онгоцны буудал, нислэгийн зурвас, агаарын хөлөгт

техникийн үйлчилгээ хийх, нислэгийг удирдах цогцолбор/;

б) агаарын хөлгийн зорчигчдод зориулсан хоол хүнсний


4/ Байршил: Чойбалсан хот

Паркийн нэр: “Дорнод” үйлдвэрлэл, технологийн парк Зориулалт: Экспортын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл


Чиглэл: а) эрдэс баялгийг гүнзгий боловсруулах үйлдвэрлэл.

Тухайлбал, өндөр цэвэршилтэй нунтаг, металл, давхар

исэл үйлдвэрлэх;

б) хөдөө аж ахуйн түүхий эдийг гүнзгий боловсруулж,



6

в) экспортод зориулсан мах, махан бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэл.

5/ Байршил: Чойр хот

Паркийн нэр: “Алтан говь ” хөгжлийн парк

Зориулалт: Хөгжлийн парк


Чиглэл: а) эрдэс баялгийг гүн гүнзгий боловсруулах үйлдвэрлэл.

Тухайлбал, зэс хайлах, зэсийн цувимал, зэс хоолой,

хавтан, зэс утас болон кабель зэрэг бүтээгдэхүүн

үйлдвэрлэх;

б) мэдээллийн технологи;

в) нүүрс-химийн технологи.

6/ Байршил: Эрдэнэт хот

Паркийн нэр: “Эрдэнэт” үйлдвэрлэл, технологийн парк

Зориулалт: Экспортын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл



экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх бүрэн мөчлөг бүхий



үйлдвэрлэл.

7/ Байршил: Ховд хот

Паркийн нэр: “Ховд” үйлдвэрлэл, технологийн парк







үйлдвэрлэл

8/ Байршил: Налайх хот

Паркийн нэр: “Налайх” бизнесийн инкубатор парк

Зориулалт: Өрхийн үйлдвэрэл, жижиг бизнесийг дэмжих

Хэлбэр: Тенант

7

Чиглэл: а) Өрхийн амьжиргааг дэмжих зорилго бүхий жижиг

үйлдвэрлэл, үйлчилгээ.

9/ Байршил Сүхбаатар хот

Паркийн нэр: “Сэлэнгэ” үйлдвэрлэл, технологийн парк



Чиглэл: а) модон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл;

б) хөдөө аж ахуйн машин механизм угсрах үйлдвэр;

в) бордоо, био тэжээлийн үйлдвэрлэл;

г) мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл.

10/ Байршил Улиастай хот

Паркийн нэр: “Завхан” үйлдвэрлэл, технологийн парк



Чиглэл: а) бордооны үйлдвэрлэл;

б) хөдөө аж ахуйн түүхий эдийг гүнзгий боловсруулж,



в) экспортод зориулсан мах, махан бүтээгдэхүүний


9. Үйлдвэрлэл, технологийн паркийг байгуулж хөгжүүлэх үе шат Үйлдвэрлэл, технологийн паркийг дараах үе шаттайгаар байгуулан

хөгжүүлнэ:

Нэгдүгээр үе шат: 2004-2008 он. 1/ Дархан, Эрдэнэт, Чойр, Сүхбаатар, Ховд хотод үйлдвэрлэл, технологийн

парк, Налайх дүүрэгт “Тенант” парк байгуулах ажлыг эхлүүлнэ.

2/ Зуунмод, Чойбалсан, Улиастай хот, Багахангай дүүрэгт парк байгуулах

ажлын бэлтгэл ажлыг хангаж, техник, эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах,

гадаад орнуудад сурталчлах, хөрөнгө оруулагчдад танилцуулах, хөрөнгийн эх

үүсвэрийг гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулалт, зээл тусламжийн хүрээнд

шийдвэрлэх цогцолбор арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.

Хоёрдугаар үе шат. 2008-2012 он. 1/ / Дархан, Эрдэнэт, Чойр, Сүхбаатар, Ховд хот, Налайх дүүргийн парк дахь

үйлдвэрлэлийн цогцолборыг бүрэн хүчин чадлаар нь ажиллуулна.

8

2/ Зуунмод, Чойбалсан, Улиастай хот, Багахангай дүүрэгт парк байгуулах

бэлтгэл ажлыг хангаж, техник эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах, гадаад

орнуудад сурталчлах, хөрөнгө оруулагчдад танилцуулах, хөрөнгийн эх үүсвэрийг

гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулалт, зээл тусламжийн хүрээнд шийдвэрлэх

цогцолбор арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ..

10. Үйлдвэрлэл, технологийн парк байгуулж хөгжүүлэх эдийн засаг, нийгмийн үр дүн

10.1. Монгол улсын ирээдүйн хөгжил, дэвшлийг хангах экспортын чиглэлтэй

эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх үйлдвэрлэлийн бүтэц бий болно.

10.2. Экспортын хэмжээ нэмэгдэж, эдийн засаг өөрийгөө тэтгэн хөгжих

боломж бүрдэж, Монгол улс даяаршиж байгаа дэлхийн зах зээлд тодорхой нэрийн

бүтээгдэхүүнээр өөрийн байр суурийг эзэлнэ.

10.3. Үйлдвэрлэлийн хөгжлийг даган дэд бүтэц, үйлчилгээний тогтолцоо эрс

сайжирч, ажил эрхлэлт нэмэгдэн, хүн амын амьжиргааны түвшин дээшилнэ.

10.4. Орчин үеийн технологи, менежмент нэвтэрч, үндэсний боловсон хүчний

чадавхи дээшилнэ.

10.5. Үндэсний шинжлэх ухаан, техник, технологийн түвшин дээшилж, эрдэм,

шинжилгээ, судалгааны ажил арилжааны тогтолцоонд шилжиж, боловсрол,

шинжлэх ухааны үйлчилгээ, үйлдвэрлэл, практикт чиглэгдэх тогтолцоо бий болно.

9

1 дүгээр хавсралт

Дэлхийн улс орнуудын аж үйлдвэрийн паркууд /АҮП/ -ын үйл ажиллагаа, зорилго

Аж үйлдвэрийн паркийн үндсэн үзүүлэлт

Хятад улс Гана Тайвань Румын БНСУ Индонез

А 1 2 3 4 5 6 1. Нэр томьёо Өндөр технологи

хөгжүүлэх чөлөөт бүс

Чөлөөт бүс Шинжлэх ухаанд суурилсан аж үйлдвэрийн парк

Аж үйлдвэрийн парк

Шинжлэх ухаанд суурилсан аж үйлдвэрийн парк

Аж үйлдвэрийн парк

2. Зорилго Аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх ;

Аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх

Аж үйлд-вэрийг хөгжүүлэх

Нутгийн хойд, өмнөд хэсгийн эдийн засгийн бүс нутгийг тэнцвэртэй хөгжүүлэх

Өндөр технологи нэвтрүүлэх ;

Өндөр технологи нэвтрүүлэх

Шинжлэх ухаан, технологийг хөгжүүлэх

Өндөр технологитой үйлдвэрийг хөгжүүлэх

Экспортын зориулалттай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх ;

Экспортын зориулалттай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх

Зах зээлд өрсөлдөх чадвартай үйлдвэр-лэлийг хөгжүүлэх ;

Зах зээлд өрсөлдөх чадвартай үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх

10

3. Чиглэл Өндөр технологитой аж үйлдвэрийн болон хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх

Дотоод ба импортын түүхий эд боловсруулж эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, экспортлох

Хагас дамжуулагч, компьютер, харилцаа холбооны тоног төхөөрөмж, биотехнологи

Шинжлэх ухааны судалгаа хийх, технологийг хөгжүүлэх

Компьютер, холбооны тоног төхөөрөмж, цахилгаан бараа, биотехнологи

Хими, эмийн бэлдмэл, цахилгаан бараа, барилгын материал, хүнсний бүтээгдэхүүн, мод боловсруулах

4. Хэлбэр Холимог буюу дагнасан

Холимог буюу дагнасан

Холимог Холимог Холимог Холимог

5. АҮП –ийн байршил сонгох үндсэн шаардлага

Хүн олноор суурьшсан,

Хүн олноор суурьшсан,

Далайд гарцтай байх,

Далайд гарцтай,

Далайн боомт, Нисэх онгоцны буудлын ойролцоо байх

Нисэх онгоцны буудлын ойролцоо байх

Далайн боомт ойр дөт,нисэх онгоцны бууд-лын ойролцоо байрлах

Хурдны замтай холбогдсон байх

Хурдын замтай холбогдсон байх

Үндэсний хурдны ба Европын замтай холбогдсон

Эдийн засгийн дэд бүтэц хөгжсөн байх

Эдийн засгийн дэд бүтэц хөгжсөн байх

Үр ашигтай эдийн засгийн үйл ажиллагаа

11

явуулах нөхцөлийг хангасан дэд бүтэц хөгжсөн байх

Шинжлэх ухааны байгууллагыг түшиглэсэн байх

Шинжлэх ухааны байгууллагыг түшиглэсэн байх

6. АҮП –ийг хэрэгжүүлэх пүүс, компанид тавих шаардлага

Өндөр мэргэжлийн боловсон хүчинтэй байх,

Өндөр мэргэжлийн боловсон хүчинтэй байх

Шинжлэх ухаан, эрдэм шинжилгээний байгууллагуудтай нягт хамтран ажилладаг байх

Шинжлэх ухаан, эрдэм шинжилгээний байгууллагуудтай нягт хамтран ажилладаг байх

Шинийг санаачлагч, байгаль орчныг хамгаалахад түлхүү анхаардаг

Шинийг санаач-лагч, байгаль орчныг хамгаалахад түлхүү анхаардаг

Өөрийн бүтээг- Өөрийн бүтээг-

12

дэхүүнээ олон улсын стандартын шаард-лагад нийцүүлсэн байх

дэхүүнээ олон улсын стандартын шаардлагад нийцүүлсэн байх

Дэлхийн зах зээлд экспортлох

Дэлхийн зах зээлд экспортлох

Өрсөлдөх чадвартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх

Өрсөлдөх чадвартай бү-тээгдэхүүн үйлдвэрлэх

Үйлдвэрийн бааз суурьтай байх

Үйлдвэрийн бааз суурьтай байх

Чөлөөт бүсэд үйл ажиллагаа явуулах лицензтэй байх

Чөлөөт бүсэд үйл ажиллагаа явуулах лицензтэй байх

Аж үйлдвэрийн паркт үйл ажиллагаа явуулах зөвшөөрөл авч гэрээ байгуулсан байх

7. Төрийн оролцоо Төрөөс судалгаа, шинжилгээнд зарцуулж байгаа нийт зардлын 2/5 –ийг чөлөөт бүсийг хөгжүүлэхэд зориулж байна.

Чөлөөт бүсэд импортлож байгаа бараа, бүтээгдэхүүнийг гаалийн албан татвар, хураамж ба орлогын

Засгийн газраас АҮП –ийг хөгжүүлэхэд жил бүр ихээхэн хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийдэг

Орлогын албан татвараас чөлөөлж байгаа

Төрөөс жил бүр тэргүүний технологитой бүтээгдэхүүн шалгаруулж, шалгарсан компанид буцалтгүй тусламж үзүүлдэг.

Газрыг хөнгөлөлттэй тарифаар түрээслэдэг.

13

албан татвараас 10 жилийн хугацаанд чөлөөлнө.

14

2 дугаар хавсралт

ТАЙЛАНД УЛСАД АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ПАРКТ ҮЙЛЧИЛДЭГ ТАТВАРЫН ХӨНГӨЛӨЛТ

Хотод Төвийн бүс Алслагдсан бүс

ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАР

Аж үйлдвэрийн бүс \ Экспортын бүтээгдэхүүн боловсруулах бүс \ Худалдааны чөлөөт бүс 3 жилийн хугацаанд татвараас 100 хувь чөлөөлж байна

7 жилийн хугацаанд татвараас 100 хувь чөлөөлж байна

8 жилийн хугацаанд татвараас 100 хувь чөлөөлж дараагийн 5 жилд 50 хувь хөнгөлж байна.

ҮНДСЭН ХӨРӨНГИЙН ТАТВАР \Машин, тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгсэл болон бусад материал\

Аж үйлдвэрийн бүс

50 хувийн хөнгөлөлт 50 хувийн хөнгөлөлт Татвараас чөлөөлж байна Экспортын бүтээгдэхүүн боловсруулах бүс

Татвараас чөлөөлж байна. Татвараас чөлөөлж байна. Татвараас чөлөөлж байна. ИМПОРТООР ОРУУЛЖ ИРЖ БАЙГАА ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ЗОРИУЛАЛТЫН ТҮҮХИЙ ЭДЭД НОГДУУЛАХ ТАТВАР

Аж үйлдвэрийн бүс Экспортын хэмжээ 30 хувиас доошгүй байгаа тохиолдолд татвараас 1 жилийн хугацаанд чөлөөлнө

Экспортын хэмжээ 30 хувиас доошгүй байгаа тохиолдолд татвараас 1 жилийн хугацаанд чөлөөлнө

Экспортын хэмжээ 30 хувиас доошгүй байгаа тохиолдолд татвараас 5 жилийн хугацаанд чөлөөлж, дотоодын зах зээлд бүтээгдэхүүн борлуулах тохиолдолд татварын 25 хувийг төлнө

Экспортын бүтээгдэхүүн боловсруулах бүс

Татвараас чөлөөлж байна Татвараас чөлөөлж байна Татвараас чөлөөлж байна.

15

НӨТ, ОНЦГОЙ ТАТВАР, НЭМЭГДЭЛ ТАТВАР, ИМПОРТ, ЭКСПОРТЫН ТАТВАР Аж үйлдвэрийн бүс

Хөнгөлөлтгүй



Экспортын бүтээгдэхүүн боловсруулах бүс – ТАҮГ-аас үзүүлэх хөнгөлөлт

Татвараас чөлөөлж байна Татвараас чөлөөлж байна Татвараас чөлөөлж байна

ТЭЭВЭР, ЦАХИЛГААН, УСАН ХАНГАМЖ

Орлогын татварын зардалд үзүүлэх давхар хөнгөлөлт

Аж үйлдвэрийн бүс \ Экспортын бүтээгдэхүүн боловсруулах бүс

Хөнгөлөлтгүй Хөнгөлөлтгүй

10 жилийн хугацаанд чөлөөлнө

ДЭД БҮТЭЦ

Орлогын татварын зардалд үзүүлэх давхар хөнгөлөлт

Аж үйлдвэрийн бүс \ Экспортын бүтээгдэхүүн боловсруулах бүс



25 хувиар хөнгөлж байна.

16

“ДАРХАН” ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ТҮҮХИЙ ЭДИЙГ ГҮНЗГИЙ БОЛОВСРУУЛАХ БОЛОН БЭЛЭН БҮТЭЭГДЭХҮҮН УГСРАХ АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ПАРК (АҮП)

Энэхүү үйлдвэрийн паркийн үйл ажиллагаа нь Дархан-Уул, Төв аймгуудын нутгийг хамруулан тэдгээрийн мал аж ахуйн гаралтай түүхий эд арьс шир, махыг боловсруулж экспортод гаргахад чиглэгдэнэ. Дархан хотод одоо арьс шир боловсруулах 2, мах комбинат 1 ажиллаж байна.

АҮП байгуулах саналыг боловсруулахдаа дэд бүтцийн хөгжил, эрдэс түүхий эдийн нөөц, ордын байршил, мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн нөөц, ажиллах хүчний болон усны нөөцийн судалгаан дээр тулгуурласан болно. Үүнд:

Дэд бүтэц Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Д/

д Аймгийн нэр

Эрчим хүч, дулаан хангамж

Зам тээвэр Холбоо

Дархан-Уул Цагт 48.0 мянган цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэдэг дулааны цахилгаан станцтай. Аймгийн хэрэгцээнд дутагдалтай цахилгаан, эрчим хүчний хэрэгцээг Улаанбаатар хот, ОХУ-ын Дорнод Сибирийн эрчим хүчийг холбосон 220 квт-ын дэд станцаас хангадаг.

Сүхбаатар – Замын - Үүдийг холбосон олон улсын төмөр зам дайран өнгөрдөг. Улсын чанартай автозамын сүлжээнд холбогдсон. Дархан-Шарын голын хооронд 75 км шороон, Орхон сумын хооронд 35 км хатуу хучилттай, 10 км шороон автозамтай. Агаарын тээвэр үйлчилдэггүй.

Тоон системийн автомат телефон болон үүрэн телефон станцтай. Радио релейн шугамтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

1 Дарханы АҮП-ийн хамрах хүрээ

Төв Аймгийн цахилгаан, эрчим хүчний хэрэгцээний 91.2 хувийг төвийн эрчим хүчний сүлжээгээр, 8.8 хувийг дизель станцаар хангадаг.

Хатуу хучилттай автозамтай. Агаарын тээвэр үйлчилдэггүй.

Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Радио релейн шугамтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

17

Ажиллах хүчний нөөц

Ажиллагчдын тоо, мян.хүн Албан ёсоор

бүртгүүлсэн ажилгүйчүүдийн тоо,мян.хүн

Үүнээс үйлдвэр, аж ахуйн байгууллагад

Д/д

Аймгийн нэр

Нийт хүн ам, мян.хүн

Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам, мян.хүн Нийт

Хүний тоо Эзлэх хувь,%

Нийт дүн

Эдийн засгийн идэвхтэй хүн амд эзлэх хувь,%

Дархан-Уул 84.8 22.3 20.6 2.9 14.1 1.5 6.7 1 Дархан АҮП-ийн паркийн хамрах хүрээ

Төв 98.0 38.9 37.6 28.0 74.5 1.2 3.1

Байгалийн баялаг, эрдэс, түүхий эдийн нөөц

Эрдэс, түүхий эдийн нөөц, ордын тоо Д/


Алт Зэс Төмөр Нүүрс Бусад Бүгд

18

Дархан-Уул 18 - 1 1 12 32 1 Дархан АҮП-ийн хамрах хүрээ

Төв 83 - - 10 91 184

Усны нөөц, түүний ашиглалт

Гадаргын ус,

шоо км Газрын

доорхи ус, шоо км

Хэрэглээ, сая шоо метр Батлагдсан ашиглалтын

нөөц Хүн ам Үйлдвэрлэл

Д/д


Нийт Ашиг лаж болох

Нийт Ашиг лаж болох

Ашиглах

боломж той нийт нөөц

нийт

Эргэлт гүй

Нийт

Эргэлт гүй

Газар тариа лан,

бэлчээр

усжуу лалт

Ашиг лаж буй нийт нөөц

Ор дын тоо

Ашиглал-тын

нөөцийн нийлбэр дүн,

м3/хоног

Дархан-Уул

0.0044

0.01 0.01 0.003 13 4.4 3.1 35.1 24.3 50.4 77.8 1 257400.0 1 Дарханы АҮП-ийн хамрах хүрээ

Төв 1.91 0.20 0.59 0.20 5 575900.0

Мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн нөөц

Түүхий эдийн төрөл

Ноос, ноолууран түүхий эд, тонн Арьс, ширэн түүхий эд, мян шир Д/д


Ноолуур

Хонины

ноос

Тэмээний ноос

Хялгас,

хөөвөр

Бусад,

ДҮН Хонины

арьс

Ямааны

арьс

Үхрийн

шир

Адууны шир

Тэмээ-ний шир

ДҮН

3 Дархан Дархан-Уул

19.6 186.5 2.3 4.0 3.5 215.9 21.5 5.7 4.7 1.1 - 33.0

19

АҮП-ийн хамрах хүрээ

Төв 123.4 1608.1 41.0 102.8 8.7 1884.0 179.0 93.9 45.2 28.0 0.6 346.7

Аймгуудын газар тариалангийн талбайн нөөц, ашиглалт

Тариалалт ,га Д/д Аймгийн нэр 1992-

1996 оны

дундаж, га

Үр тариа

Төмс Хүнсний

Ногоо

Бусад ДҮН

Ашиг-лалт,%

Үр тариа

Төмс, хүнсний ногоо

Дархан-уул 17617.9 12861.0

428.6 619.7 588.0 14497.3

82.3 8565.6 12201.61 Дархан АҮП-ийн хамрах хүрээ Төв 114048.

528049.

02631.

11615.4 333.0 32628.

528.6 17747.

019690.3

Махны нөөц

Махны нөөц, мян. тонн

үүнээс №

Аймаг Бүгд

Тэмээний Адууны Үхрийн Хонины Ямааны Дархан-Уул 1.74 - 0.13 0.44 0.97 0.201 Дархан АҮП-ийн

хамрах хүрээ Төв 15.92 0.05 2.27 5.20 6.52 1.88 а Хөдөө аж ахуйн түүхий эдийг гүнзгий боловсруулах аж үйлдвэрийн цогцолбор

Тус паркт Дархан-уул, Төв аймгуудад жилд бэлтгэгдэх бололцоотой 214.5 мянган хонины арьс, 115.8 мянган ямааны арьс, 66.1 мянган үхрийн шир, 34.1 мянган адууны шир, 600 тэмээний шир тус бүр боловсруулж, эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргахаар тооцсон болно. Дархан хотын мах комбинатыг түшиглүүлэн тус бүс нутагт жилд бэлтгэх бололцоотой 9.41 мянган тн хонины мах, 2.69 мянган тн ямааны мах, 8.36 мянган тн үхрийн мах, 2.83 мянган тн адууны мах, 0.05 мянган тн тэмээний махыг үйлдвэрийн аргаар боловсруулан экспортод гаргаж болох юм.

б. Өндөр технологийн бэлэн бүтээгдэхүүн угсрах үйлдвэр

20

Өндөр технологийн бэлэн бүтээгдэхүүн угсрах үйлдвэрийг Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр, Дарханы Техникийн их сургуулийн салбарын нөөц бололцоонд түшиглүүлэн байгуулах боломжтой юм. Ийнхүү парк зохион байгуулснаар тус бүс нутагт буй 3.8 мянган ажилгүйчүүдийн тоог бууруулах бололцоо бүрдэх болно.

21

“ЭРДЭНЭТ” ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ТҮҮХИЙ ЭД ГҮНЗГИЙ БОЛОВСРУУЛАХ АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ПАРК

Энэхүү үйлдвэрийн паркийн үйл ажиллагаа нь Хөвсгөл, Баянхонгор, Булган, Орхон аймгуудын мал аж ахуйн гаралтай түүхий эд арьс шир, махыг боловсруулж экспортод гаргахад чиглэгдэнэ.

Эрдэнэт хотод ноос угаах 2, ноолуур угаах, самнах 1, эсгий, эсгий гутлын 3, нэхмэлийн 2, мах комбинат 1 ажиллаж байна.


Дэд бүтэц

Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Д/д

Аймгийн нэр Эрчим хүч, дулаан

хангамж Зам тээвэр Холбоо

Хөвсгөл Тариалан, Их-Уулаас бусад сумд, аймгийн төвд дизель цахилгаан үүсгүүр ажиллаж, цахилгаан, эрчим хүчний хэрэгцээг хангадаг.

Сайжруулсан хөрсөн автозамтай. Төмөр зам байхгүй. Нисэх онгоц буух хатуу хучилттай зурвастай. Шөнийн нислэг хийх боломжтой.

Тоон системийн автомат телефон станцтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

1 ЭрдэнэтАҮП–ийн хамрах хүрээ

Баянхонгор Аймгийн эрчим хүчний хэрэгцээг 11 дизель станц бүхий эрчим хүчний нэгдсэн үйлдвэр хангадаг.

Сайжруулсан хөрсөн автозамтай. Нисэх онгоц буух хатуу хучилттай зурвастай. Шөнийн нислэг хийх боломжтой.

Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Радио релейн шугамтай. Интернетийн сүлжээний бие даасан төвтэй.

22

Булган Аймгийн төв болон Тэшиг сумаас бусад сумд төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон. Аймгийн Эрчим хүчний үйлдвэр нь хүч чадлынхаа 78.2 хувийг ашигладаг.

Сайжруулсан хөрсөн автозамтай. Нисэх онгоц буух шороон зурвастай.

Тоон системийн автомат телефон болон үүрэн телефон станцтай. Радио релейн шугамтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

Орхон Жилд 78.9 квт.цаг цахилгаан, эрчим хүч үйлдвэрлэдэг дулааны цахилгаан станцтай. ОХУ-аас 328.7 сая квт.цаг цахилгаан эрчим хүч авч, аймгийн хэрэгцээг хангадаг. Аймгийн хэмжээнд 376 гкал. Цаг дулаан үйлдвэрлэдэг 2 дулааны станц ажилладаг.

Улаанбаатар хот, Дархан-Уул аймаг, Сэлэнгэ аймагтай холбогдсон хатуу хучилттай автозамтай. Олон улсын төмөр замтай. Агаарын тээвэр үйлчилдэггүй.

Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Радио релейн шугамтай. Үүрэн телефон станцтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.


Ажиллагчдын тоо, мян.хүн Албан ёсоор бүртгүүлсэн ажилгүйчүүдийн тоо,мян.хүн


Д/д Аймгийн нэр Нийт хүн ам,

мян.хүн

Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам, мян.хүн

Нийт

Хүний тоо

Эзлэх хувь,%

Нийт дүн


Хөвсгөл 119.8 47.6 46.3 0.8 1.7 1.7 3.6 1 Эрдэнэтийн АҮП-ийн Баянхонгор 85.3 36.6 34.6 0.2 0.6 1.8 4.9

23

Булган 62.6 24.0 22.7 1.4 6.2 1.3 5.4 хамрах хүрээ Орхон 76.0 28.5 27.0 1.5 5.5 2.2 7.7

Байгалийн баялаг, эрдэс түүхий эдийн нөөц

Эрдэс, түүхий эдийн нөөц, ордын тоо Д/д

Аймгийн нэр Алт Зэс Төмөр Нүүрс Бусад Бүгд

Хөвсгөл 1 - 3 6 40 50 Баянхонгор 24 - - 4 18 46 Булган 9 - 1 3 18 31

1 Эрдэнэт АҮП-ийн хамрах хүрээ Орхон - 1 - - 3 4

Усны нөөц, түүний ашиглалт Д/д


Гадаргын ус, шоо км

Газрын доорхи ус, шоо км


нөөц

24

Хүн ам Үйлдвэрлэл

Нийт

Ашиг лаж болох

Нийт

Ашиг лаж болох

Ашиглах

боломж той нийт нөөц Ний

т Эргэлтг

үй Нийт

Эргэлтгүй Га

зар тариалан

, бэлчээр усжуулалт

Ашиглаж

буй

нийт

нөөц

Ордын тоо

Ашиглалтын

нөөцийн нийлбэр

дүн,

м3/хоног

Хөвсгөл 6.59 0.16 2.49 1.95 2110 3.8 3.3 27.4 26.3 15.1 44.7 3 7329.0 Баянхонгор

0.45 0.05 0.10 0.05 100 2.1 2.0 0.8 0.5 35.7 38.2 24 61912.5

Булган 1.75 0.94 0.50 0.15 1090 1 4907.0

1 Эрдэнэт АҮП-ийн хамрах хүрээ Орхон 0.00

5 0.001 0.00

1 0.001 1.1

2.0 2.0 35.5 34.9 22.7 59.61 247500.

0 Мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн нөөц


Ноос, ноолууран түүхий эд, тонн Арьс, ширэн түүхий эд,с мян шир Д/д


Ноолуур

Хонины

ноос


Хялгас,

хөөвөр

Бусад,

ДҮН Хонины

арьс

Ямааны

арьс

Үхрийн

шир

Адууны шир


ДҮН

Хөвсгөл 187.6 1066.3 43.3 136.8 49.9 1483.9 178.0 99.8 62.2 18.2 0.2 358.4 Баянхонгор

320.2 996.0 196.3 192.8 73.1 1778.4 139.0 178.3 28.1 10.9 2.6 358.9

Булган 73.5 862.6 8.9 65.1 22.4 1032.5 130.1 45.1 25.6 12.0 0.1 212.9

1 Эрдэнэт АҮП-ийн хамрах хүрээ Орхон 15.4 272.0 1.9 4.2 1.1 294.6 5.0 4.8 4.3 3.1 0.1 17.3

Махны нөөц


№

Аймаг Бүгд үүнээс

25

Тэмээний Адууны Үхрийн Хонины Ямааны Хөвсгөл 20.37 0.27 2.05 12.78 2.47 2.80Баянхонгор 21.18 1.52 3.66 4.98 5.78 5.24Булган 13.98 0.02 1.66 6.51 4.44 1.35

1 Эрдэнэт АҮП-ийн хамрах хүрээ

Орхон 1.43 - 0.12 0.65 0.47 0.19 Хөдөө аж ахуйн түүхий эд гүнзгий боловсруулах үйлдвэрлэлийн цогцолбор Тус паркт Хөвсгөл, Баянхонгор, Булган, Орхон аймгуудын малын гаралтай түүхий эдийг боловсруулж экспортод гаргах

бололцоотой юм. Жилд 332,1 мянган хонины арьс, 328 мянган ямааны арьс, 120,2 мянган үхрийн шир, 44,2 мянган адууны шир, 3 мянган тэмээний шир бэлтгэж, боловсруулах, 596,7 тн ноолуур, 3196,9 тн хонины ноос, 250,4 тн тэмээний ноос, 398,9 тн хялгас, хөөврийг боловсруулж эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргахаар тооцсон болно. Эрдэнэтийн мах боловсруулах үйлдвэрийг түшиглүүлэн тус бүс нутагт жилд бэлтгэх бололцоотой 13,16 мянган тн хонины мах, 9,58 мянган тн ямааны мах, 24,92 мянган тн үхрийн мах, 7,49 мянган тн адууны мах, 1,81 мянган тн тэмээний махыг үйлдвэрийн аргаар боловсруулан экспортод гаргаж болох юм.

Ийнхүү парк зохион байгуулснаар тус бүс нутагт буй 7 мянган ажилгүйчүүдийн тоог бууруулах бололцоо бүрдэх болно.

26

“ЧОЙБАЛСАН” ЭРДЭС БАЯЛАГ БОЛОН ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ТҮҮХИЙ ЭДИЙГ ГҮНЗГИЙ БОЛОВСРУУЛАХ АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ПАРК

Энэхүү үйлдвэрийн паркийн үйл ажиллагаа нь Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий аймгуудын нутагт орших холимог металлын ордоос гарах түүхий эдийг боловсруулах мөн мал аж ахуйн гаралтай түүхий эд арьс шир, махыг боловсруулж экспортод гаргахад чиглэгдэнэ.

АҮП байгуулах саналыг боловсруулахдаа дэд бүтцийн хөгжил, эрдэс түүхий эдийн нөөц, ордын байршил, мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн нөөц, ажиллах хүчний болон усны нөөцийн судалгаан дээр тулгуурласан болно. Үүнд: Дэд бүтэц

Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Д/

д Аймгийн

нэр Эрчим хүч, дулаан хангамж Зам тээвэр Холбоо Дорнод Аймгийн төвд жилдээ 550.0

мянган гкал дулаан, 131.0 сая квт.цаг цахилгаан, эрчим хүч үйлдвэрлэх дулааны цахилгаан станц ажилладаг. Цагаан-Овоо, Хөлөнбуйр, Баяндун, Баян-Уул, Чулуунхороот, Дашбалбар, Матад, Сэргэлэн, Сүмбэр зэрэг 9 суманд дизель станц ажилладаг.


Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Радио релейн шугамтай. Өндөр хурдны шилэн кабель суурилуулж байгаа. Интернетийн сүлжээний бие даасан төвтэй.

1 Чойбалсан АҮП-ийн хамрах хүрээ

Сүхбаатар Халзан, Асгат сум төвийн эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон. Аймгийн төв болон сумдад дизель станц ажилладаг. Аймгийн төв, сумдад усан халаалтын зуух төвлөрсөн болон хэсэгчилсэн байдлаар дулаанаар хангадаг.

Сайжруулсан шороон хөрсөн автозамтай. Нисэх онгоц буух шороон зурвастай.

Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Радио релейн шугамтай. Өндөр хурдны шилэн кабель суурилуулж байгаа. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

27

Хэнтий Батширээт, Биндэр, Баян-Адарга, Норивлин, Дадал, Галшар, Баян-Овоо зэрэг 7 сумдаас бусад нь төвийн эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон.


Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Радио релейн шугамтай. Өндөр хурдны шилэн кабель суурилуулж байгаа. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

Эрдэс, түүхий эдийн нөөц нь тогтоогдсон орд

Эрдэс, түүхий эдийн нөөц тогтоогдсон ордын тоо Д/д

Аймгийн нэр Алт Зэс Төмөр Нүүрс Холмиог

металл Бүгд

Дорнод 9 - - 11 43 63 Сүхбаатар - - 1 7 28 36 Хэнтий 13 - 1 4 58 76


ДҮН 22 - 2 22 129 175 Үүний дотор холимог металлын нөөц Орд Орших аймаг сум Ашиглаж эхлэх

боломжит хугацаа

28

Мардай–Цав-Улааны үйлдвэрийн ройон Мардайн ураны хүдэр олборлон баяжуулах үйлдвэр

Мардайн орд Дорнод, Гурванзагал

2006 он

Цавын холимог металлын хүдэр олборлох уурхай

Цавын орд, Дорнод, Чойбалсан

2007 он

Чойбалсан АҮП-ийн хамрах хүрээ

Улааны холимог металлын хүдэр олборлон баяжуулах үйлдвэр

Улааны орд, Дорнод, Гурванзагал

2008 он


Түүхий эдийн төрөл Ноос, ноолууран түүхий эд, тонн Арьс, ширэн түүхий эд, мян шир

Д/д


Ноолуур

Хонины

ноос

Тэмээний

ноос

Хялгас,

хөөвөр

Бусад,

ДҮН Хонины

арьс

Ямааны

арьс

Үхрийн

шир

Адууны шир

Тэмээний шир

Дорнод 25.3 432.6 31.5 17.9 8.7 516.0 45.2 19.0 23.3 15.6 0.2 Сүхбаатар 78.4 712.4 79.6 50.2 15.0 935.6 79.2 43.2 21.7 10.0 0.1 Хэнтий 176.3 629.9 29.5 37.1 8.9 881.7 77.3 47.6 28.8 11.4 -

1 Чойбалсан АҮП-ийн хамрах хүрээ ДҮН 280.0 1774.9 140.6 105.2 32.6 2333.

3 201.7 109.8 73.8 37.0 0.3

Махны нөөц

Махны нөөц, мян. Тонн

үүнээс №

Аймаг Бүгд

Тэмээний Адууны Үхрийн Хонины Ямааны 1 Дорнод 7.07 0.11 0.87 3.25 2.34 0.50

29

Сүхбаатар 12.60 0.27 1.56 5.07 4.28 1.42 Хэнтий 12.71 0.34 1.66 5.30 4.00 1.41

Чойбалсан АҮП-ийн хамрах хүрээ

Дүн 32.38 0.72 4.09 13.62 10.62 3.33


Ажилчдын тоо, мян.хүн Албан ёсоор бүртгүүлсэн

ажилгүйчүүдийн тоо,мян.хүн


Д/д Аймгийн нэр

Нийт хүн ам,

мян.хүн

Эдийн засгийн

идэвхтэй хүн ам, мян.хүн

Нийт


Нийт дүн

Эдийн засгийн

идэвхтэй хүн амд эзлэх хувь,%

Дорнод 74.2 19.1 16.7 0.7 4.2 2.3 12.0 Сүхбаатар 55.9 23.4 22.4 0.3 1.3 0.8 3.4


Хэнтий 71.4 25.4 23.6 0.3 1.3 1.5 5.9

Дүн 201.5 67.9 62.7 1.3 4.6





нөөц

Д/д


Нийт Ашиг Ний Ашиг Ашигл Хүн ам Үйлдвэрлэл Газар Аши Ор Ашигла

30

лаж болох

т лаж болох

ах боломж той нийт нөөц

нийт

Эргэлт гүй

Нийт

Эргэлт гүй

тариа лан,

бэлчээр усжуулалт

г лаж буй нийт

нөөц

дын тоо

л тын

нөөцийн

нийлбэр дүн, м3/хоно

г Дорнод 1.51 0.15 0.30 0.20 350 2.2 1.2 4.3 4.2 66.0 71.4 8 185021.

2 Сүхбаатар

0.14 - 0.03 0.01 10 1.8 1.8 11.1 10.4 6.9 19.1 5 13873.6

Хэнтий 6.69 0.40 2.70 0.80 1200 1.5 1.4 3.2 2.7 44.4 48.5 3 74480.0

1 Чойбалсан АҮП-ийн хүрээ

ДҮН 8.34 0.55 3.03 1.01 1560 5.5 4.4 18.6 17.3 117.3 139.0

16 273374.8

а. Холимог металл боловсруулах аж үйлдвэрийн цогцолбор Тус паркт Мардайн ураны хүдэр олборлон баяжуулах үйлдвэр, Цавын холимог металлын хүдэр олборлох уурхай, Улааны

холимог металлын хүдэр олборлох баяжуулах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнийг боловсруулан.эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхээр төлөвлөв. Эдгээр үйлдвэүүдийг ашиглалтад оруулснаар жилд Мардайн ураны хүдэр олборлон баяжуулах үйлдвэр нь 100-200 тонн ураны исэл гаргаж 1.5 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн, Цавын холимог металлын хүдэр олборлох уурхай нь 100 мянган тонн хүдэр (15 мянган тонн цайрын баяжмал) гаргаж 3.5 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн, Улааны холимог металлын хүдэр олборлон баяжуулах үйлдвэр нь 25 мянган тонн цайр, хар тугалганы баяжмал гаргаж 4.5 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн гаргах бололцоотой байна. Мөн Сүхбаатар аймаг дахь төмрийн 1, нүүрсний 7, холимог металлын 28 орд, Хэнтийн аймаг дахь алтны 13, төмрийн 1, нүүрсний 4, холимог металлын 58 ордоос гарах бүтээгдэхүүнийг тус паркад боловсруулах болно. б. Хөдөө аж ахуйн түүхий эд гүнзгий боловсруулах үйлдвэрийн цогцолбор Тус паркт Дорнод, Хэнтий, Сүхбаатар аймгуудад жилд бэлтгэгдэх бололцоотой 201,7 мянган хонины арьс, 109,8 мянган ямааны арьс, 73,8 мянган үхрийн шир, 37 мянган адууны шир, 300 тэмээний шир тус бүр боловсруулж,эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргахаар тооцсон болно.Чойбалсан хотын мах комбинатыг түшиглүүлэн тус бүс нутагт жилд бэлтгэх бололцоотой

31

10,6 мянган тн хонины мах, 3,3 мянган тн ямааны мах, 13,6 мянган тн үхрийн мах, 4,0 мянган тн адууны мах , 0.72 мянган тн тэмээний махыг үйлдвэрийн аргаар боловсруулан экспортод гаргаж болох юм.

Ийнхүү парк зохион байгуулснаар тус бүс нутагт буй 4,6 мянган ажилгүйчүүдийн тоог бууруулах бололцоо бүрдэх болно.

32

“ЧОЙР” ХӨГЖЛИЙН ПАРК

Энэхүү үйлдвэрийн паркийн үйл ажиллагаа нь Говьсүмбэр, Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь аймгуудын нутагт орших өнгөт металлын ордоос гарах түүхий эдийг боловсруулж экспортод гаргахад чиглэгдэнэ.


Дэд бүтэц Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Д/

д Бүсийн нэр Аймгийн нэр



Говьсүмбэр Аймгийн бүх сум төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон. Аймгийн хэмжээнд инженерийн хийц бүхий 25 зуух ажиллаж, дулааны хэрэгцээг хангадаг.

Сүхбаатар - Замын-Үүдийг холбосон олон улсын төмөр зам дайран өнгөрдөг. Сайжруулсан хөрсөн автозамтай. Агаарын тээвэр үйлчилдэггүй.

Тоон системийн автомат телефон станцтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

1 Говьсүмбэр АҮП-ийн хамрах хүрээ

Дорноговь Хөвсгөл, Хатанбулаг, Мандах, Сайхандулаан, Дэлгэрэх, Улаанбадрах зэрэг 6 сумдаас бусад нь төвийн эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон.

Сүхбаатар-Замын-Үүдийг холбосон олон улсын төмөр зам дайран өнгөрдөг. Сайжруулсан хөрсөн авто замтай. Агаарын тээвэр үйлчилдэггүй.

Тоон системийн автомат телефон станцтай. Радио релейн шугамтай. Замын -Үүд, Сайншанд үүрэн те-лефон станцтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

33

Дундговь Өлзийт, Өндөршил, Баянжаргалан, Адаацаг, Дэлгэрхангай зэрэг 5 сумдаас бусад нь төвийн эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон.



Өмнөговь Аймгийн төв, сумд дизель цахилгаан станцтай. Жилд 8500.0 мянган квт.цаг цахилгаан эрчим хүч, 47.5 мянган гкал дулаан үйлдвэрлэдэг.





бүртгүүлсэн ажилгүйчүүдийн тоо,

мян.хүн Үүнээс үйлдвэр, аж ахуйн байгууллагад

Д/д Аймгийн нэр Нийт хүн ам, мян.хүн


Нийт

Хүний тоо

Эзлэх хувь, %

Нийт дүн

Эдийн засгийн идэвхтэй хүн амд

эзлэх хувь, %

Говьсүмбэр 12.3 3.9 3.6 0.3 8.3 1.7 43.5 Дорноговь 51.1 17.9 17.4 0.5 2.9 0.5 2.8 Дундговь 51.3 22.6 21.8 0.5 2.3 2.3 10.1


Өмнөговь 46.9 20.8 20.1 0.2 1.0 0.7 3.4

34




Говьсүмбэр - - - - - - Дорноговь - 1 2 6 51 60 Дундговь - - 1 3 14 18

1 Говьсүмбэр АҮП-ийн хамрах хүрээ Өмнөговь 4 1 - 8 45 58

Үүний дотор холимог металлын нөөц Орд Орших аймаг сум Ашиглаж эхлэх

боломжит хугацаа

Цагаан суваргын катодын зэсийн үйлдвэр Цагаан суваргын орд, Дундговь, мандах

2004 он

“Оюу” толгойн зэс молибдений үйлдвэр “Оюу” толгойн орд, Өмнөговь, Ханбогд

2008 он

Тавантолгойн коксжих нүүрсний уурхай Тавантолгойн орд, Өмнөговь, Цогтцэций

2008 он

Говьсүмбэр АҮП-ийн хамрах хүрээ

Зэс хайлуулах үйлдвэр Дорноговь, Мандах

2010 он





нөөц

Д/д


Ний Ашиг Ний Ашиг- Ашиг- Хүн ам Үйлдвэрлэл Газар Ашиг Ор Ашигла

35

т -лаж болох

т лаж болох

лах боломжтой нийт нөөц

нийт

Эр гэлт гүй

Нийт

Эргэлт гүй

тариа-лан,

бэлчээр

усжуу-лалт

лаж буй нийт нөөц

дын тоо

л-тын нөөций

н нийлбэр дүн,

м3/хоног

Говьсүмбэр

0.01 - 0.001

0.0001

0.1 2 15379.0

Дорноговь

0.05 - 0.01 0.005 5

2.6 2.6 37.3 36.3 7.7 46.6

15 205016.2

Дундговь 0.12 - 0.08 0.01 10 1.6 1.6 4.5 4.2 4.8 10.6 12 11538.8


Өмнөговь 0.038

- 0.01 0.001 1 1.4 1.4 2.7 2.7 9.5 13.6 22 137924.6



Ноос, ноолууран түүхий эд, тонн Арьс, ширэн түүхий эд, мян шир

Д/д


Ноолуур

Хонины

ноос


Хялгас,

хөөвөр

Бусад,

ДҮН Хонины

арьс

Ямааны

арьс

Үхрийн

шир

Адууны шир


ДҮН


7.9 112.1 1.8 2.0 1.3 125.1 6.8 3.7 1.2 0.6 - 12.3

Дорноговь

89.8 546.3 139.7 38.3 16.7 830.8 57.6 49.4 12.0 5.7 2.6 127.3

Дундговь 258.6 1065.7 147.9 47.6 6.4 1526.2 260.5 185.5 23.5 27.6 3.5 500.6


Өмнөговь 259.8 512.2 479.8 25.1 69.0 1345.9 62.4 88.8 3.5 4.6 5.6 164.9

Газар тариалангийн талбайн нөөц, ашиглалт

Д/д Тариалалт ,га Ургац хураалт

36


Үр тариа


Ногоо

Бусад ДҮН

Ашиглалт,%

Үр тариа Төмс, хүнсний ногоо


5.9 - 9.3 5.8 - 15.1 255.9 - 23.3

Дорноговь 30.6 - 17.0 14.6 - 31.6 103.2 - 187.2Дундговь 137.4 - 38.7 13.4 - 52.1 37.9 - 153.0


Өмнөговь 124.8 - 94.2 49.8 - 144.0 115.3 - 1277.0 Махны нөөц

Махны нөөц, мян. тн

үүнээс №

Аймаг Бүгд

Тэмээний Адууны Үхрийн Хонины

Ямааны

Говьсүмбэр 0.82 - 0.12 0.28 0.27 0.15Дорноговь 7.97 0.61 1.09 2.30 2.47 1.49Дундговь 10.19 0.25 1.17 1.64 4.90 2.23

1 Говьсүмбэр АҮП-ийн хамрах хүрээ Өмнөговь 10.09. 1.15 0.89 0.93 2.94 4.17

а. Мэдээллийн технологийн цогцолбор

Өндөр хурдтай мэдээлэл дамжуулах сүлжээ байгуулах; Мэдээлэл, өгөгдөхүүний солилцоог хангах өртөг нэмэгдүүлсэн үйлчилгээ; Программ хангамжийн үйлдвэрлэлийг дэмжих инкубатор байгуулах.

б. Өнгөт металл боловсруулах аж үйлдвэрийн цогцолбор

Тус паркт Эрдэнэтийн уулын баяжуулах үйлдвэр, Цагаан суваргын катодын зэсийн үйлдвэр, “Оюу” толгойн зэс

молибдений үйлдвэр, Таван толгойн коксжих нүүрсний уурхай, зэс хайлуулах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнийг боловсруулан эцсийн

37

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зориулалтаар байгуулахаар төлөвлөв. Үйлдвэрүүдийг ашиглалтад оруулснаар жилд Цагаан суваргын катодын зэсийн үйлдвэр нь 5000 тн катодын зэс гаргаж 7.5 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн, Оюуттолгойн зэс молибдений үйлдвэр нь 30000 тн катодын зэс гаргаж 45 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн, Таван толгойн коксжих нүүрсний уурхай нь 1 сая тн коксжих нүүрс гаргаж 35 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн, Зэс хайлуулах үйлдвэр нь 100 мянган тн цэвэр зэс гаргаж 150 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн гаргах бололцоо бүрдэнэ. Зэс утас, зэс хоолой, зэс кабель зэрэг эцсийн бэлэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ. Мөн Дорноговь аймаг дахь төмрийн 2, нүүрсний 6, холимог металлын 51 орд, Дундговь аймаг дахь төмрийн 1, нүүрсний 6, холимог металлын 14 орд, Өмнөговь аймаг дахь алтны 4, зэсийн 1, нүүрсний 8, холимог металлын 45 ордоос гарах бүтээгдэхүүнийг тус паркад боловсруулах болно. в. Малын гаралтай түүхий эд боловсруулах аж үйлдвэрийн цогцолбор Тус паркт Говьсүмбэр, Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь аймгуудын малын гаралтай түүхий эдийг боловсруулж экспортод гаргах бололцоотой юм. Энэхүү паркад ноолуур угаах, самнах 1, эсгий, эсгийн гутлын 3, мах боловсруулах 1 үйлдэр одоогоор ажиллаж байна. Говьсүмбэрийн АҮПаркт жилдээ 387.3 мянган хонины арьс , 327.4 мянган ямааны арьс, 40.2 мянган үхрийн шир, 38.5 мянган адууны шир, 11.7 мянган тэмээний шир тус бүр боловсруулах, 616.1 тн ноолуур, 2236.3 тн хонины ноос, 769.2 тн тэмээний ноос, 113 тн хялгас, хөөврийг боловсруулж эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргахаар тооцсон болно. Дорноговь аймгийн мах боловсруулах үйлдвэрийг түшиглүүлэн тус бүс нутагт жилд бэлтгэх бололцоотой 10,58 мянган тн хонины мах, 8.04 мянган тн ямааны мах, 5.15 мянган тн үхрийн мах, 3.27 мянган тн адууны мах , 2.01 мянган тн тэмээний махыг үйлдвэрийн аргаар боловсруулан экспортод гаргаж болох юм. Ийнхүү парк зохион байгуулснаар тус бүс нутагт буй 5.2 мянган ажилгүйчүүдийн тоог бууруулах бололцоо бүрдэх болно.

ХОВД ХОТ ДАХЬ МАЛ АЖ АХУЙН ГАРАЛТАЙ ТҮҮХИЙ ЭД ГҮНЗГИЙ БОЛОВСРУУЛАХ АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ПАРК

Тус бүс нутагт геологи хайгуулын судалгаа бүрэн хийгдэж, эрдсийн нөөц нь гүйцэт тогтоогдоогүй учир зөвхөн мал аж

ахуйн гаралтай түүхий эд боловсруулах парк байгуулах санал боловсруулсан. Энэхүү үйлдвэрийн паркийн үйл ажиллагаа нь Баян-Өлгий, Говь-Алтай, Завхан, Увс, Ховд аймгуудын мал аж ахуйн

гаралтай түүхий эд арьс шир, махыг боловсруулж экспортод гаргахад чиглэгдэнэ.

38

Тус бүс нутагт ноос угаах 1, ноолуур угаах, самнах 1, арьс боловсруулах 3, мал нядлах 2, мах консервийн үйлдвэр 1, цементийн үйлдвэр 1 үйл ажиллагаагаа эрхэлж байна.

Ховд хот нь Улаанбаатар хотоос 1425 км зайтай, Ховдоос Ярантын хилийн боомт 300 гаруй км, Ховдоос Цагааннуурын боомт хүртэл 301км байна.

Ховд хотод АҮП байгуулах саналыг боловсруулахдаа дэд бүтцийн хөгжил, эрдэс түүхий эдийн нөөц, ордын байршил, мал

аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн нөөц, ажиллах хүчний болон дээр дурьдсан усны нөөцийн судалгаан дээр тулгуурласан болно. Үүнд:

Дэд бүтэц

Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Д/




1 Ховд АҮП-ийн хамрах хүрээ

Баян-Өлгий Аймгийн төв болон Бугат, Сагсаа, Цэнгэл, Буянт зэрэг 4 сум ОХУ-аас цахилгаан, эрчим хүч импортлох баруун бүсийн өндөр хүчдлийн шугамд холбогдсон. Бусад сумдад дизель станц ажилладаг.

Авто, төмөр замын босоо тэнхлэгээс 1636 км алслагдсан, улсын баталгаагүйд тооцогдох 1391 км авто тээврийн шороон зам, модон хийцийн гүүр зонхилсон зам, гүүрийн сүлжээтэй. Нисэх онгоц буух шороон зурвастай.


39

Говь-Алтай Аймгийн эрчим хүчний хэрэгцээг 10 дизель станцтай эрчим хүчний нэгдсэн үйлдвэр хангадаг.

Сайжруулсан хөрсөн авто замтай. Нисэх онгоц буух шороон зурвастай.


Завхан Аймгийн цахилгаан, эрчим хүчний хэрэгцээг 9 дизель станц бүхий эрчим хүчний нэгдсэн үйлдвэр хангадаг.

Сайжруулсан хөрсөн авто замтай. Аймгийн төв болон Тосонцэнгэл суманд нисэх онгоц буух шороон зурвастай.

Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

Увс Аймгийн төв болон Зүүнговь, Зүүнхангай, Малчин, Тэс, Цагаанхайрхан, Хяргас, Баруунтуруун, Бөхмөрөн, Давст, Ховд, Өндөрхангай, Завхан сумдаас бусад сумд нь ОХУ-ын цахилгаан, эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон.

Сайжруулсан хөрсөн автозамтай. Аймгийн төв болон Баруунтуруун суманд нисэх онгоц буух шороон зурвастай.

Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

40

Ховд Аймгийн төв, Буянт, Мянгад, Дуут, Эрдэнэбүрэн сумд ОХУ-ын цахилгаан, эрчим хүчний төвлөрсөн сүлжээнд холбогдсон. Бусад сумдын хэрэгцээг дизель станцаар хангадаг.




Ажиллагчдын тоо, мян.хүн Албан ёсоор бүртгүүлсэн

ажилгүйчүүдийн тоо,мян.хүн


Д/д Аймгийн нэр Нийт хүн ам, мян.хүн


Нийт

Хүний тоо

Эзлэх хувь,%

Нийт дүн


Баян-Өлгий 94.6 30.4 29.1 0.7 2.4 4.6 15.1 Говь-Алтай 63.6 30.9 28.5 0.1 0.3 1.7 5.5 Завхан 87.2 40.2 37.4 2.1 5.6 2.9 7.2 Увс 86.8 34.3 32.7 0.6 1.8 1.5 4.4


Ховд 87.8 34.2 32.4 0.4 1.2 1.4 4.1

Байгалийн баялаг, эрдэс түүхий эдийн нөөц

Эрдэс, түүхий эдийн нөөц, ордын тоо Д/д Аймгийн нэр Алт Зэс Төмөр Нүүрс Бусад Бүгд

41

Баян-Өлгий 2 1 - 1 23 27 Говь-Алтай 1 - - 4 25 30 Завхан - - 1 - 12 13 Увс 8 1 2 6 25 42


Ховд 3 - - 3 29 35




Хэрэглээ, сая шоо метр Батлагдсан ашиглалтын нөөц

Хүн ам Үйлдвэрлэл

Д/д


Нийт

Ашиг-лаж болох

Нийт

Ашиг-лаж болох

Ашиглах боломж-той нийт нөөц

нийт

Эргэлт-гүй

Нийт

Эргэлт-гүй

Газар тариалан, бэлчээр усжуулалт

Ашиг-лаж буй нийт нөөц

Ор-дын тоо

Ашиглал-тын нөөцийн нийлбэр дүн, м3/хоног

Баян-Өлгий

2.39 0.29 1.05 0.52 810 2.7 2.7 3.6 1.6 8.9 13.2 4 8327.44

Говь-Алтай

0.058

0.01 0.10 0.03 130 2.1 2.1 3.4 3.4 16.9 22.4 4 37229.0

Завхан 3.16 0.20 1.14 0.37 570 2.9 2.5 2.1 2.1 13.3 17.9 3 11859.8 Увс 1.20 0.12 0.23 0.08 200 2.4 2.2 0.8 0.5 66.1 68.8 3 8622.6


Ховд 1.10 0.19 0.25 0.06 250 2.4 2.3 0.4 0.1 72.1 74.5 1 5356.0

42


Түүхий эдийн төрөл Ноос, ноолууран түүхий эд, тонн Арьс, ширэн түүхий эд,с мян шир

Д/д


Ноолуур

Хонины ноос


Хялгас, хөөвөр

Бусад,

ДҮН Хонины арьс

Ямааны арьс

Үхрийн шир

Адууны шир


ДҮН

Баян-Өлгий

181.2 934.5 49.8 293.1 43.3 1501.9 118.6 76.9 16.5 6.7 0.2 218.9

Говь-Алтай

294.3 1867.5 238.4 191.1 165.2 2756.5 220.0 195.1 16.0 9.4 3.1 443.6

Завхан 223.5 1830.4 75.1 251.6 82.1 2462.7 307.9 173.7 62.1 28.4 0.9 573.0 Увс 176.2 2113.0 185.6 108.0 58.0 2640.8 180.2 105.0 43.0 12.4 1.4 342.0


Ховд 284.1 1376.6 189.7 134.5 106.5 2091.4 198.0 145.6 18.6 7.0 0.9 370.1

Махны нөөц

Махны нөөц, мян. тонн үүнээс

№

Аймаг Бүгд

Тэмээний Адууны Үхрийн Хонины Ямааны Баян-Өлгий 7.95 0.09 0.66 1.81 3.34 1.96 Говь-Алтай 17.75 0.50 0.90 6.68 5.35 4.32 Завхан 17.19 0.63 2.24 5.04 6.66 2.62 Увс 14.16 0.88 3.01 2.90 5.15 2.22


Ховд 16.96 1.09 3.97 3.84 4.80 3.26

Ховдын мал аж ахуйн гаралтай түүхий эд боловсруулах үйлдвэрлэлийн парк Тус паркт Баян-Өлгий, Говь-Алтай, Завхан, Увс, Ховд, аймгуудын малын гаралтай түүхий эдийг боловсруулж экспортод

гаргах бололцоотой юм. Ховдын АҮПаркт жилдээ 1024.7 мянган хонины арьс , 696.3 мянган ямааны арьс, 156.2 мянган үхрийн

43

шир, 63.9 мянган адууны шир, 6.5 мянган тэмээний шир бэлтгэж, боловсруулах, 1165.8 тн ноолуур, 8122 тн хонины ноос, 738.6 тн тэмээний ноос, 978.3 тн хялгас, хөөврийг боловсруулж эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гаргахаар тооцсон болно. Мах боловсруулах үйлдвэрийг түшиглүүлэн тус бүс нутагт жилд бэлтгэх бололцоотой 25.3 мянган тн хонины мах, 14.38 мянган тн ямааны мах, 20.27 мянган тн үхрийн мах, 10.78 мянган тн адууны мах, 3.19 мянган тн тэмээний махыг үйлдвэрийн аргаар боловсруулан экспортод гаргаж болох юм.

Ийнхүү парк зохион байгуулснаар тус бүс нутагт буй 12.1 мянган ажилгүйчүүдийн тоог бууруулах бололцоо бүрдэх болно.

Тус паркт боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг дотоодын хэрэгцээнд ашиглахаас гадна ОХУ, БНХАУ-д экспортлох зам тээврийн болон дэд бүтцийн бололцоотой юм.

44

“ЗУУН МОД” ХӨГЖЛИЙН ПАРК

Энэхүү хөгжлийн парк нь мэдээлэлийн технологийг бий болгож хөгжүүлэх, бойжуулах инкубатор байгуулан хөгжүүлэх зорилготой байна.

Зуун мод хот нь 15.1 мянган хүн амтай, Улаанбаатарын эрчим хүчний системд холбогдсон, 18 Мвт-ын хүчин чадалтай уурын зуухтай, одоогийн дулааны хэрэглээ нь 12 Мвт, Улаанбаатар хоттой 45 км хатуу хучилттай автозамаар холбогдсон.

Төвийн бүс нь нийтдээ 486.6 мянган км2 нутагтай, үүнээс Төв аймаг 81 мянган км2 нутагтай, бүсийн хэмжээнд 481.1 мянган хүн амтай, үүнээс Төв аймаг 111.8 мянган хүнтэй. Бүсийн хэмжээнд 6.7 сая толгой малтай, үүнээс Төв аймаг 2 сая толгой малтай.

Бүсийн хэмжээнд орон нутгийн төсвийн орлого 15 тэрбум төгрөг, зарлага 30 тэрбум төгрөг, үүнээс Төв аймгийн хувьд орлого

3.5 тэрбум төгрөг, зарлага 6 тэрбум төгрөг байна. Бүсийн хэмжээнд аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүн жилд 88 тэрбум төгрөг, үүнээс Төв аймаг 47 тэрбум төгрөгийн нийт

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байна. Дэд бүтэц

Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Аймаг, хотын

нэр Эрчим хүч, дулаан хангамж

Зам тээвэр Харилцаа холбоо

“Зуунмод” өндөр технологийн АҮП-ийн хамрах хүрээ

Зуунмод хот Төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон. 18 Мвт-ын дулааны станц ажилладаг. Одоогийн дулааны хэрэглээ 12 Мвт.

Улаанбаатар хоттой 45 км хатуу хучилттай автозамаар холбогдсон. УБ хотын төмөрзамаас 55 км, онгоцны буудлаас 40 км зайтай.

Тоон системийн автомат телефон болон сансрын холбооны станцтай. Радио релейн шугамтай. Өндөр хурдны шилэн кабель суурилагдсан. Интернетийн сүлжээтэй.

Төвийн бүсийн төв болон өмнөт хэсэг /Төв, Дундговь, Дорноговь,

Төв аймгийн Борнуур, Баянчандман сум, Дундговийн Мандалговь, Чойр, Дорноговийн Айраг, Сайншанд 110 кВ-ын шугамд холбогдсон, Төв

Төвийн бүс нь өмнөөсөө умард хүртэл төмөр замаар холбогдон улмаар хөрш ОХУ, БНХАУ-тай холбогдсон. Зуунмод- Мандалговь- Даланзадгад- Гашуунсухайт, мөн Зуунмод- Баян- Чойр-Сайншанд-

Бүх аймгийн төвүүд Мобикомын станцтай, Тоон системийн автомат телефон болон сансарын холбооны станцад холбогдсон. Төмөр замыг дагсан төв, ссурингууд шилэн

45

Говьсүмбэр, Өмнөговь аймгийг хамруулав./

аймгийн ихэнхи сум, Дундговийн 8 сум 35 кВ-ын шугамд холбогдсон, Даланзадгад ДЦС-тай болно. Бусад сумуудад дизель станц ажилладаг. Аймгийн төвүүдэд дулааны станц, уурын зуухууд ажилладаг, зарим сумдад хэсэгчилсэн байдлаар / жижиг уурын зуух/ дулаанаар хангадаг.

Замын Үүд гэсэн гол шороон замуудаас гадна аймгийн төв, сумад шороон замаар холбогдсон. Аймгийн төвүүд онгоцны буудалтай.

кабельд холбогдсон.


Д/д

Аймгийн нэр Түүхий эдийн төрөл

Ноос, ноолууран түүхий эд (тн) Арьс, ширэн түүхий эд (мян. ш) Ноолуу

р Хонины ноос


Хялгас, хөөвөр Бусад Хонины

нэхий Ямааны арьс Үхрийн шир Адууны

шир Төв 100.4 1479.4 20.9 60.2 81.1 224.5 52.6 28.3 20.6 Говьсүмбэр

7.8 83.9 2.3 2.4 3.2 9.0 2.3 1.0 0.8

Дундговь 202.4 1128.4 148.7 41.9 56.5 151.6 110.6 9.5 11.2 Дорноговь 88.3 598.5 152.8 22.0 29.7 87.2 49.4 10.7 8.0

“Зуунмод” хөгжлийн паркийн хамрах хүрээ

Өмнөговь 221.8 568.9 464.7 20.4 27.5 62.4 95.4 1.5 4.0

Дүн 620.7 3859.1 789.4 146.9 198.0 534.7 310.3 51.0 44.6

46

Зуунмод хөгжлийн парк Эрхэм зорилго: “Мэдлэг оюунд тулгуурласан мэдээлжүүлсэн нийгмийг төлөвшүүлэхэд даацтай хувь нэмэр оруулж,

малтимедиа орчны өндөр технологи нэвтэрсэн, нийгмийн хөгжилд манлайлах үүрэг гүйцэтгэх програм хангамж, мэдээллийн технологийн компаниудыг торниулан бойжуулахад үйл ажиллагаа нь чиглэнэ”.

Энэхүү зорилгын дагуу АҮП-ийн ажил үүргийн гол чиглэлийг “мэдээллийн технологийн дагнасан инкубатор үйл ажиллагааг” эрхлэх явдал гэж үзэж байна. Үйлдвэрлэл нь:

а) Програм, хангамжийн чиглэлээр ажиллаж байгаа пүүс, компаниудыг инкубацийн орчинд дасган торниулах бизнесийн голдрилдоо орж, биеэ даан цаашид хөгжихөд нь туслах үйлчилгээ

б) Хувийн хэвшлийн инкубатор үүсгэн байгуулах үйл ажиллагааг дэмжих в) Жижиг, дунд бизнест тохирсон технологи олж, нийлүүлэх, үйлдвэрлэл, судалгаа шинжилгээний байгууллагуудын

уялдаа холбоог сайжруулах г) Төрөлжсөн мэдээллийн бааз байгуулж, үйлчилгээ үзүүлэх д) Гадаад орноос өндөр зэрэглэл, стандартын технологи олж, нийлүүлэн дэмжлэг үзүүлэх е) Малын нойр булчирхай, мөгөөрс, адууны далангийн өөх зэрэг амьтны гаралтай ховор түүхий эдийг боловсруулан

энзимилоги, гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх технологийг хөгжүүлэн бойжуулах инкубатор -үйлдвэр.

Ажиллах хүчний нөөц: Төв аймгийн хүн ам 111.8 мянга, үүнээс Зуунмод хотод 15.1 мянган хүн оршин суудаг, ажилгүйдлийн түвшин 3.8 хувьтай. Улаанбаатар хотод ойр / 45 км / тул мэргэжилтэй боловсон хүчний хангамжийн асуудлыг шийдвэрлэхэд хялбар юм.

БАГАХАНГАЙ “ЭЙРСЕРВИС ИНТЕРНЭЙШНЛ” ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХУДАЛДААНЫ ЭКСПОРТЫН ПАРК

Энэхүү экспортын парк нь үйчилгээний худалдааг хөгжүүлэх зорилготой. Багахангай дүүрэг нь Улаанбаатар хотоос зүүн урагш 100 км зайтай, төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон, 2300 квт-

ын хүчин чадалтай 4 дэд станцтай, 4.2 Гкал/цагийн хүчин чадалтай 4 халаалтын зуухтай, Улаанбаатар хоттой 100 км шороон замаар холбогдсон.

47

Багахангай төмөр замын өртөө нь Улаанбаатар - Замын-Үүд, Улаанбаатар – Багануур чиглэлийн төмөр зам дээр оршдог. ЗХУ-ын /хуучин нэрээр/ цэргийн ангийн ашиглаж байсан 2.8 км хос нислэгийн зурвас бүхий талбайтай бөгөөд үүнийг цаашид олон улсын нислэгийг дамжин өнгөрүүлэх зориулалт бүхий онгоцны буудлаар ашиглах бололцоотой.

1995 онд ашиглалтад орсон орсон мах боловсруулах үйлдвэр нь жилд 20.0 мянган толгой адуу, 6.0 мянган толгой үхэр,

20.0 толгой бог гнядалж 4200 тн мах үйлдвэрлэж, 400-500 тн шулсан мах хадгалах феронон хөргүүлтэй зоорьтой, 900 тн хиаман бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх цехтэй.

Нүүрсний ил уурхай нь жилдээ 100.0 мянган тн хүрэн нүүрс олборлох хүчин чадалтай. Тус дүүрэг нь 14.0 мянган км2 нутагтай, 3600-гаад мянган хүн амтай, 6000-аад толгой малтай.

Дүүрэгт 12 төсөвт байгууллага, 3 улсынүйлдвэрийн газар, 16 компани, 2 хоршоо, 2 нөхөрлөл, нийтдээ 35 аж ахуйн нэгж

үйл ажиллагаа явуулж байна.

Дэд бүтэц

Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Аймаг, хотын нэр Эрчим хүч, дулаан

хангамж Зам тээвэр Харилцаа холбоо

“Багахангай” АҮП-ийн

хамрах хүрээ

Улаанбаатар хот,

Багахангай дүүрэг

Төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон. 35.0 квт-ын 200.0 км урт цахилгаан дамжуулах шугамтай, 2300 квт-ын хүчин чадалтай 4 дэд станцтай. Дулаан хангамжийг 4.2 Гкал/цагийн хүчин чадалтай 4 халаалтын зуухаар хангадаг.

Улаанбаатар хоттой 100 км шороон замаар холбогдсон, Багахангай төмөр замын өртөө нь Улаанбаатар-Замын-Үүд, Улаанбаатар –Багануур чиглэлийн төмөр зам дээр оршдог. ЗХУ-ын /хуучин нэрээр/ цэргийн ангийн ашиглаж байсан 2.8 км хос нислэгийн зурвас бүхий талбайтай.

Улаанбаатар хоттой шилэн кабелийн шугамаар холбогдсон, 400 номер бүхий багтаамжтай АТС-тай, GSM системийн үүрэн телефоны Мобиком станц ашиглагдаж байна.

48


Албан ёсоор бүртгүүлсэн

ажилгүйчүүдийн тоо Д/д

Аймаг, хотын нэр

Нийт хүн

ам

Эдийн засгийн идэвхтэй хүн

ам, хүн

Ажиллагчдын тоо, хүн

Нийт дүн

Эдийн засгийн идэвхтэй хүн амд эзлэх

хувь,% 1 “Багахангай”

АҮП-ийн хамрах хүрээ

Улаанбаатар хот,

Багахангай дүүрэг

3600 2138 1130 1008 47,1

Усны нөөц Дүүргийн ус суваг ашиглалтын товчоо нь гүний 5 худаг, цэвэр усны 3 насос бүхий 2 дугаар өргөтгөлийн станц, 375 м3

багтаамжтай усан сан, цэвэр усыг татан авах, бохир усыг татан зайлуулах шугамын хоолой цэвэрлэх байгууламжтай. Одоогийн байдлаар гүний 3 худаг ашиглан хоногт 1344 м3 ус шахаж бохир усны насос хоногт 920 м3 бохир ус цэвэршүүлж байна. Багахангай ”Эйрсервис интернейшнл” үйлчилгээний худалдааны экспортын парк

Нисэх онгоцны зурвасыг ашиглан олон улсын нисэх онгоцны буудал, агаарын хөлөгт үйлчилгээ хийх, нислэгийн удирдах цогцолборыг байгуулах

Агаарын хөлгийн зорчигчдод зориулсан хүнсний үйлдвэрийг хөгжүүлэх Зорчигчид болон жуулчдад зориулсан зочид буудал, жуулчлалын цогцолборыг байгуулах Ашиглагдаагүй байгаа орон сууцны барилгууд болон бусад объектуудыг сэргээн ашиглах

49

“СЭЛЭНГЭ” МОД БОЛОВСРУУЛАХ, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН МАШИН МЕХАНИЗМ УГСРАХ, МАХ, МАХАН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БОЛОВСРУУЛАХ АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ПАРК (АҮП)

Энэхүү үйлдвэрийн паркийн үйл ажиллагаа нь Сэлэнгэ аймгийн нутгийг хамруулан тэдгээрийн мод боловсруулах, мах, махан бүтээгдэхүүн боловсруулж экспортод гаргахад чиглэгдэнэ.

АҮП байгуулах саналыг боловсруулахдаа дэд бүтцийн хөгжил, түүхий эдийн нөөц, ажиллах хүчний болон усны нөөцийн судалгаан дээр тулгуурласан болно. Үүнд:

Дэд бүтэц

50



бүртгүүлсэн ажилгүйчүүдийн тоо,мян.хүн


Д/д


Нийт хүн ам, мян.хүн

Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам, мян.хүн Нийт


Нийт дүн


1 Сүхбаатар АҮП-ийн хамрах хүрээ

Сэлэнгэ 100.9 32.2 30.7 0.7 2.3 1.1 3.4

Дэд бүтцийн хөгжлийн өнөөгийн байдал Д/д

Аймгийн нэр Эрчим хүч, дулаан

хангамж Зам тээвэр Холбоо


Сэлэнгэ Аймгийн төв болон бүх сумд төвийн эрчим хүчний нэгдсэн системд холбогдсон.

Хатуу хучилттай автозамтай. Сүхбаатар-Замын-Үүдийг холбосон олон улсын төмөр замтай. Агаарын тээвэр үйлчилдэггүй.

Тоон системийн автомат телефон станцтай. Радио релейн шугамтай. Үүрэн телефон станцтай. Интернетийн сүлжээ аймгийн холбооны төв дээр байрладаг.

51





Сэлэнгэ 50 - 2 2 13 67





нөөц Хүн ам Үйлдвэрлэл

Д/д


Нийт

Ашиглаж болох

Нийт Ашиглаж болох

Ашиг лах

боломжтой нийт нөөц

нийт

Эргэлт гүй

Нийт

Эргэлт гүй

Газар тариа лан,

бэлчээр

усжуу лалт

Ашиг лаж буй нийт нөөц

Ор дын тоо

Ашиглал-тын

нөөцийн нийлбэр дүн,

м3/хоног


Сэлэнгэ

3.20 1.77 0.97 0.39 2160

8 51642.5



Д Аймгий

н нэр Ноос, ноолууран түүхий эд, тонн Арьс, ширэн түүхий эд, мян шир

52

/д Ноолуур

Хонины

ноос

Тэмээний

ноос

Хялгас,

хөөвөр

Бусад,

ДҮН Хонины

арьс

Ямааны

арьс

Үхрийн

шир

Адууны шир


ДҮН


Сэлэнгэ

27.7 753.7 2.6 58.1 12.8 854.9 57.0 16.2 16.2 5.0 - 94.4

Аймгийн газар тариалангийн талбайн нөөц, ашиглалт

Тариалалт ,га Д/д Аймгийн нэр 1992-

1996 оны

дундаж, га

Үр тариа


Ногоо

Бусад ДҮН

Ашиг-лалт,%

Үр тариа

Төмс, хүнсний ногоо


Сэлэнгэ 148167.0

98783.0

967.6 748.0 150.0 100648.6

67.9 59829.6

17123.4

Махны нөөц


үүнээс №

Аймаг Бүгд

Тэмээний Адууны Үхрийн Хонины Ямааны

53


Сэлэнгэ 5.68 - 0.43 2.72 1.92 0.61

а. Мах, махан бүтээгдэхүүн боловсруулах аж үйлдвэрийн цогцолбор

Сэлэнгэ аймагт жилд бэлтгэх бололцоотой 9.41 мянган тн хонины мах, 2.69 мянган тн ямааны мах, 8.36 мянган тн үхрийн мах, 2.83 мянган тн адууны мах, 0.05 мянган тн тэмээний махыг үйлдвэрийн аргаар боловсруулан экспортод гаргаж болох юм.

б. Хөдөө аж ахуйн машин, механизм угсрах үйлдвэр

Тус паркт буй авто засварын зориулалттай материаллаг баазыг түшиглүүлэн хөдөө аж ахуйн машин, механизм угсрах үйлдвэр байгуулах боломжтой юм. в. Мод боловсруулах үйлдвэр Хуучнаар мод боловсруулах үйлдвэрийн барилга, одоогоор зүсмэлийн үйлдвэр, фанерийн үйлдвэр, мод боловсруулах, мебелийн үйлдвэрүүдийн бололцоонд түшиглүүлэн импортын модон түүхий эдийг ашиглан мод боловсруулах /бэлдэц/ үйлдвэр байгуулах боломжтой юм.

АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ПАРК БАЙГУУЛЖ, ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛД

ЯАМДЫН ӨГСӨН САНАЛЫГ ТУСГАСАН БАЙДАЛ

Яамдын өгсөн санал Саналыг тусгасан байдал

БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ ЯАМ “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төсөлтэй танилцаж дараахь саналтай байна. 1. Засгийн газрын тогтоолын төсөлд аж үйлдвэрийн паркийг байгуулахдаа Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ хийлгэх

Үйлдвэр байгуулахад байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ хийлгэдэг тогтсон журамтай тул тусгах шаардлагагүй гэж үзэв.

2. Төсөлд цэвэр үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх талаар тусгах

Биотехнологийн цэвэр үйлдвэрийг байгуулахаар тусгасан.

НИЙГМИЙН ХАМГААЛАЛ, ХӨДӨЛМӨРИЙН ЯАМ 1. Төслийг зарчмын хувьд дэмжиж байна.

БАТЛАН ХАМГААЛАХ ЯАМ “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төслүүдийг дэмжих саналтай байна. 1. “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх концепци” гэснийг “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх үзэл баримтлал” гэх.

Чиглэл гэж өөрчлөв.

2. Аж үйлдвэрийн парк байгуулах үндсэн зорилго, Аж үйлдвэрийн паркийн тодорхойлолтыг өгүүлбэр зүйн хувьд засах.

Саналыг хүлээн авлаа.

3. Засгийн газрын тогтоол, үзэл баримтлалын төсөлд байгаа үг үсгийн алдааг сайтар нягтлан үзэж засах.

Засварлав.

ХУУЛЬ ЗҮЙ, ДОТООД ХЭРГИЙН ЯАМ

“Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төсөл болон “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх концепц”-ийн төслийг зарчмын хувьд дэмжиж байна. 1. Аж үйлдвэрийн парк бий болгож, хөгжүүлэхийн тулд эхлээд эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх шаардлагатай.

Саналыг хүлээн авч зохих өөрчлөлт оруулав.

55

Иймд холбогдох хууль тогтоомжид оруулах өөрчлөлтийн талаар төсөлд нэмж тусгах Төслийн 8.4-т аж үйлдвэрийн паркт үйл ажиллагаа явуулах аж ахуйн нэгжийг тодорхой хугацаагаар үл хөдлөх эд хөрөнгийн, нэмэгдсэн өртгийн, импортын гаалийн болон орлогын албан татвар, газрын төлбөрөөс чөлөөлж, хөнгөлөлт үзүүлэхээр заажээ. Бодлогын баримт бичигт аж ахуйн нэгжүүдийг татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөлт үзүүлэх хугацаа, хувь хэмжээг шууд зааж өгч байгаа нь Татварын ерөнхий хуулийн 2 дугаар зүйлийн 3-т “Татвар бий болгох, ногдуулах, өөрчлөх, хөнгөлөх, чөлөөлөх, төлүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зөвхөн татварын хуулиар зохицуулна” гэж заасантай нийцэхгүй байгаа тул төслийн 8.4-ийг дор дурдсанаар өөрчлөн найруулах

2. 8.4. Аж үйлдвэрийн паркт үйл ажиллагаа явуулах аж ахуйн нэгжид татварын дор дурьдсан хөнгөлөлт үзүүлэх асуудлыг зохих журмын дагуу шийдвэрлэнэ:

Саналыг тусгав.

3. 8.4.1 Үйлдвэр барьж байгуулах болон технологийн шинэчлэлт хийх хугацаанд аж ахуйн нэгжийг газрын төлбөрөөс чөлөөлөх, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж эхэлснээс хойш тодорхой хугацаанд газрын төлбөрийн зохих хэсгээс хөнгөлөх:


4. 8.4.2 Экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа аж ахуйн нэгжийг тодорхой хугацаанд үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвараас чөлөөлөх:


5. 8.4.3 Экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд зориулан импортлож буй түүхий эд, материал сэлбэг, тоног төхөөрөмжийг импортын гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх:


6. 8.4.4 Оюуны багтаамж ихтэй шинэ технологийг нэвтрүүлэх үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа аж ахуйн нэгжийг үл хөдлөх хөрөнгийн болон орлогын албан татвараас чөлөөлөх:


7. төслийн нэрийг “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх үндсэн чиглэл” гэж өөрчлөх, төслийн ихэнхи заалтын найруулгыг засварлах, гадаад үг/метрополитан/-ийг хэрэглэхгүй байх зэргээр төслийн хэллэг, найруулга, үг үсгийн алдааг бүхэлд нь эргэн нягталж цэгцлэх:


ДЭД БҮТЦИЙН ЯАМ “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга Улиастай хотыг оруулсан.

56

хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төслийг зарчмын хувьд дэмжиж дараахи саналыг өгч байна. 1. Засгийн газрын тогтоолын төслийн 2 дугаар заалтад Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх концепцийн төслийн 10.7-д заасан Улиастай хотыг нэмж оруулах нь зүйтэй. 2. Мөн заалтын “… 2003 оны 4 дүгээр сард багтаан …” гэдгийг “2003 оны эхний хагас жилд багтаан” гэж өөрчлөх. Учир нь судалгаа хийх, техник эдийн засгийн үндэслэл гаргахад зохих хугацаа шаардагдахыг бодолцох нь зүйтэй юм.

Саналыг хүлээн авч хугацааг өөрчлөв.

3. Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх концепцийн төсөлд 5.1-ийн “бүсийн төвүүд” гэснийг Улсын Их Хурлаас баталсан “бүсийн тулгуур төв” гэсэн нэр томъёогоор тусгах.


4. Концепцийн төслийн 5.3-ын “… эрчим хүч…” гэсний өмнө “барилга” гэж нэмж оруулах.


5. Концепцийн төслийн 10.1-д “Барилгын үйлдвэрүүдийг импорт орлох, экспортын баримжаатай болгох чиглэлээр сэргээн хөгжүүлэх” гэсэн заалт нэмж оруулах саналтай байна.

Эхний ээлжинд экспортын бүтээгдэхүүний чиглэлээр аж үйлдвэрийн парк байгуулах нь зүйтэй гэж үзэв.

БОЛОВСРОЛ, СОЁЛ, ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ЯАМ “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолоор батлах саналтай байна. Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх концепцид аж үйлдвэрийн парк байгуулах байршил, үйлдвэрлэлийн чиглэлийг авч үзэхдээ манайд хүн ам дээд зэргээр төвлөрч, үйлдвэрлэл, дэд бүтэц хөгжсөн, боловсрол, шинжлэх ухаан, технологийн хамгийн их чадавхи бүхий Улаанбаатар хотод зөвхөн мэдээллийн технологийн үндэсний паркийг байхаар тусгасан нь учир дутагдалтай.

Зуунмод хотод байгуулах өндөр технологийн үйлдвэрийн паркийн үйл ажиллагааг үндсэндээ их, дээд сургууль, шинжлэх ухааны байгууллага, шинжлэх ухаан технологийн корпорациуд хийж гүйцэтгэнэ гэж үзэж байна. Их сургуулиудад технологийн инкубатор нь байрлаж, технологи нэвтрүүлэх, нутагшуулах үйл

Монгол улсад аж үйлдвэрийн паркийг хөгжүүлэх нэг гол чиглэл нь хөгжлийн стратегийн хүрээнд шинэ технологи, бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл бий болгож хөгжүүлэх, судалгаа шинжилгээ, туршилтын ажлын үр дүнг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх, арилжааны хэлбэрт оруулах, технологи дамжуулах буюу нутагшуулах үүрэг, зорилго бүхий шинжлэх ухаан, технологийн паркуудыг түлхүү байгуулах явдал гэж үзэж байна. Ийм төрлийн паркийг цаашдаа Шинжлэх ухаан, технологийн их сургууль, Хөдөө аж ахуйн их сургууль, Анагаах ухааны их сургууль зэрэг төрийн өмчийн томоохон их сургуулиудад, мөн зарим эрдэм шинжилгээний хүрээлэн болон

ажиллагаа нь “Зуунмод” аж үйлдвэрийн паркт байрших үйлдвэрүүд дээр хийгдэнэ гэж тооцсон болно

57

Шинжлэх ухаан-технологи-үйлдвэрлэлийн корпорациудыг түшиглүүлэн байгуулах боломжтой. Аж үйлдвэрийн парк байгуулахтай холбогдсон судалгаа, шинжилгээ хийх, техник, эдийн засгийн үнэлгээ боловсруулах ажлыг шаардлагатай гэж үзвэл ҮХЯам тухай бүрд нь шинжлэх ухаан, технологийн төсөл хэлбэрээр захиалан гүйцэтгүүлэх боломжтой тул Засгийн газрын тогтоолын төслийн 3 дугаар заалтыг хасах саналтай байна.

Аж үйлдвэрийн паркийн техник эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах цаг хугацааны хүчин зүйл шинжлэх ухаан, технологийн төсөл дэвшүүлэх, захиалах хугацааны горимоос өөр байж болох талтайг харгалзан заалтыг хэвээр үлдээв.

ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ЯАМ “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төсөлтэй танилцлаа. 1. Тогтоолын төслийн 1 дүгээр хавсралтын 8-р заалтын 8.4.2-ын “Экспортын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж буй аж ахуйн нэгжийг үл хөдлөх эд хөрөнгийн татвараас үйл ажиллагаа эхэлсэн өдрөөс 3 жилийн хугацаанд чөлөөлнө” гэсэн нь “Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тухай хууль”-ийн Албан татвараас чөлөөлөх гэсэн 7 дугаар зүйлд хамаарахгүй байна.


2. “Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хууль”-ийн 9 дүгээр зүйлийн 2.10-р заалт, “Гаалийн тарифын тухай хууль”-ийн 21 дүгээр зүйлийн 1.1-р заалтын дагуу зөвхөн гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгж татвараас чөлөөлөгдөж байгаа тул тогтоолын төслийн 8.4.3-ийн “экспортын бүтээгдэхүүн” гэсний өмнө “гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгж” гэж нэмэх.

Дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулагчид татварын ижил орчин бүрдүүлэх шаардлагыг харгалзан хэвээр үлдээв.

3. Тогтоолын төслөөр байгуулагдах Дархан, Эрдэнэт, Чойбалсан, Чойр, Улиастай зэрэг аж үйлдвэрийн паркууд нь бүгдээрээ малын гаралтай түүхий эд боловсруулах чиглэлийн үйлдвэрүүд байгаа нь “Аж ахуйн нэгжийн албан татварын тухай хууль”-ийн Албан татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөх гэсэн 7 дугаар зүйлийн 6-р заалтын “энэ зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаас бусад салбарт байгуулагдсан гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгж үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийхээ 50-иас дээш хувийг экспортолж байвал тухайн аж ахуйн нэгжийг орлогын албан татвараас эхний 3 жилийн хугацаанд чөлөөлж, дараагийн 3 жилд 50 хувиар хөнгөлнө. Энэ нь ноос, ноолуур угаах, самнах, арьс ширний анхан шатны боловсруулалт хийдэг үйлдвэрт хамаарахгүй

Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны саналын томъёоллоор тусгав.

58

гэсний дагуу орлогын албан татвараас чөлөөлөгдөхгүй болж байгаатай тогтоолын төслийн хавсралтын 8.4.5 дугаар заалт нийцэхгүй байгаа учраас дээрхи тогтоолын төсөлд нэмэлт оруулалт хийж, өөрчлөлт орох хуулийн төслийг хамтад нь боловсруулж шийдвэрлэх нь зүйтэй.

ХҮНС, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ЯАМ “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төсөл болон “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж хөгжүүлэх концепц”-ийн төсөлтэй танилцаад дараахь саналтай байна. 1. Тогтоолын төслийн 2-рт, … Дархан, Эрдэнэт, Чойр, Чойбалсан гэсний дараа Улиастай гэж нэмэх,

Улиастай орсон.

2. “Судалгаа шинжилгээ хийх, техник-эдийн засгийн үнэлгээ боловсруулах ажлын зардлыг Шинжлэх ухаан, технологийн сангаас санхүүжүүлэх” тухай заалтыг нягтлах,

Саналыг нягтлан үзэж хэвээр үлдээв.

3. Аж үйлдвэрийн парк байгуулж хөгжүүлэх концепцийн 8.4-д бичигдсэн татвар, төлбөрийн хөнгөлөлт, чөлөөлөлттэй холбогдох заалтуудын эрхзүйн орчинг сайтар бодолцох,

Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас өгсөн саналын дагуу өөрчлөв.

4. Аж үйлдвэрийн парк байгуулах ажлыг санхүүжүүлэх эх үүсвэрийн 9.3 дахь хэсгээс … Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк зэрэг гэсэн тодотголыг хасах,

Олон улсын байгууллага гэдэг нэрээр өөрчлөн тусгав.

5. “Зуунмод” өндөр технологийн аж үйлдвэрийн паркт “Жамц давсыг үйлдвэрлэлийн аргаар боловсруулан экспортлох үйлдвэр” хөгжүүлэх тухай заалтыг нягтлах,

Саналыг хүлээн авч, төслөөс хасав.

6. Зуунмод, Чойбалсан, Чойр, Эрдэнэтэд ноос боловсруулах үйлдвэр гэж нэмэх,

Ноосны экспортын хэмжээнд эзлэх хувь хэмжээ бага тул оруулах шаардлагагүй гэж үзэв.

7. Сүхбаатар хотыг уг концепцид тусгах саналтай байна.

Алтанбулагийн худалдааны чөлөөт бүс байгуулж, тодорхой үр дүн гарсны дараа Сүхбаатар хотод чөлөөт бүс буюу аж үйлдвэрийн парк байгуулах асуудлыг авч үзэх нь зүйтэй гэсэн саналыг Сэлэнгэ аймгийн удирдлага өгсөн. Тус аймгийн түүхий эдийн нөөцийн байдлыг харгалзан Сүхбаатар хотод аж үйлдвэрийн парк байгуулах боломжгүй гэж үзэв.

59

САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЯАМ “Аж үйлдвэрийн парк байгуулж, хөгжүүлэх арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын тогтоолын төсөлтэй танилцаад дараахь саналыг өгч байна.1. “Аж үйлдвэрийн парк гэдэгт эдийн засгийн тусгай бүс эсвэл тусгай бүсэд байгуулагдсан үйлдвэрлэлийн цогцолборын алийг ойлгох нь тодорхой биш, үзэл баримтлалд нэр томъёоны орсон байдал болон тодорхойлолт нь агуулгын хувьд зөрчилдөөнтэй байгааг анхаарах,

Аж үйлдвэрийн парк нь эдийн засгийн тусгай бүсэд буюу тусгай бүс биш нутаг дэвсгэрт байрлаж болох юм гэж ойлгож байна.

2. Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татварын бодлогоор дэмжин, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, экспортыг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ татварын ижил орчин бүрдүүлэхтэй уялдуулан татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийг багасгах чиглэл барьж байгаатай холбогдуулан концепцийн төслийн 8.4-т заасан татварын хөнгөлөлтүүдийг дэмжих боломжгүй байна. Түүнчлэн татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийн асуудал нь нэгэнт хуулиар зохицуулагддаг тул 8.1, 8.2 дахь заалтуудыг хасах,

Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны саналын томъёоллоор тусгав.

3. Үзэл баримтлалын 7.4 дахь заалтад “…төсвөөс”, 7.7 дахь заалтад “…төсвийн” гэснийг хасах,


4. Төслийн 7.5-д “…албадыг байгуулж” гэсний дараа “…аж үйлдвэрийн паркт үйл ажиллагаа эрхлэх дэг журмыг тогтоож…” гэж нэмэх,


5. Төслийн 5.2-т “Хүн амын төвлөрөл үүсгэх зарчим” гэснийг “Хүн амын төвлөрөлд тулгуурлах зарчим” гэж өөрчлөх.


6. Аж үйлдвэрийн парк байгуулах шалгуур үзүүлэлт болон баримтлах зарчмын хоорондын ялгаа тодорхой харагдахгүй байгааг нягтлах,

Саналыг нягтлан тусгав.

7. Үзэл баримтлалын Үндсэн зорилгын хэсэгт “…тодорхой нэрийн…” гэснийг хасч, “…үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх…” гэсний дараа “…гадаад худалдааг алдагдалгүй болгох, ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулах…” гэж нэмэх

Тусгав.

ГАДААД ХЭРГИЙН ЯАМ Санал өгөөгүй болно.

--------------- ооо О ооо ---------------

Documents

Science Park-2003 cyrillic