SEKTÖRÜN ÜNİVERSİTELERDEN BEKLENTİSİ YÜKSEK · 30 ÜYE HABERLERİ TÜRKTED ÜYESİ ... Tel (0 216) 444 44 03 Yayın Türü Yerel Süreli Yayın Tohum dergisi Türkiye Tohumculuk

Sayı 12 | Kasım 2014

Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneğ[email protected] | www.turkted.org.tr

TÜRKTED

A H D E V E F AH A B E R R Ö P O R T A J

AMACIMIZ YENİ PROJE OLUŞUMLARINA KATKI SAĞLAMAK

ETKİ ANALİZİ İLE SEKTÖR YENİ UFUKLARA

DR. POLAT ŞÖLEN:“10 YIL ÖNCESİNE GÖRE ÇOK İLERDEYİZ”

SEKTÖRÜN ÜNİVERSİTELERDEN BEKLENTİSİ YÜKSEK

Tohum Kasım 2014 3

Tohumculuk sektörü geçtiğimiz yıllarda oldukça hızlı büyüme göstermiştir. Sektör olarak baktığımızda bu gelişme birçok grubun bir araya gelmesi ve zamanında doğru kararları alması ile olmuştur. Tarlada üretimi yapan üreticiler, tohumun yetiştirilmesini ve işlenmesini sağlayan tohum firmaları, tohumların son tüketiciye ulaşmasını sağlayan bayi, distribütör ve resmi kurumlar; kısacası hepimizin bu gelişime önemli katkıları olmuştur. Tohumluk ile ilgili tüm süreçlerin yasal zeminde, kuralların konulmasından bu tohumların kullanımının desteklenmesine ve ürün kalite kontrollerinin yapılmasına kadar katkısı olan tüm kurum ve kuruluşlar başarıların gerçek mimarlarıdır. Sertifikalı tohumluk kullanımının artması aynı zamanda verim, kalite ve çeşitlerin artışı ile birlikte rekabetçi olan dünya pazarlarında üreticimizin daha rekabetçi olmasını da sağlamıştır. Ve bugünlerde dünyanın yedinci büyük tarım ekonomisi olmaktan da daha iddialı hedefler koyabiliyor isek burada tohumculuk sektörünün rolünü küçümseyemeyiz.Ancak tüm bu güzel gelişmelerle birlikte tohumculuk sektörümüz öngörülemeyen bir büyüme trendi içine girmiş ve kabına sığmamaya başlamıştır. Durmanın düşmek olduğu dünya rekabet ortamında ivmemizi düşürmeden büyümeye devam etme zorunluluğumuz vardır.Burada, tohumculuk sektörünü sınırlayan faktör olarak karşımıza 3 ana başlık altında toplanabilecek konular çıkmaktadır;1. Mevcut yasal düzenlemeler ve bunların pazar gerçeklerine ve ihtiyaçlarına uydurulması ki bu konuda öncelikli olan 5553 Sayılı Tohumculuk Kanununda yapılması zorunlu hale gelen düzenlemeler ve mevcut yönetmeliklerin günün

koşullarına adapte edilebilmesidir. Bakanlığımızın bu bağlamda çok yoğun bir çalışma içinde olduğunu Sayın Müsteşarımızdan ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanımızdan büyük memnuniyetle öğrendik! Ancak bu çalışmalar sırasında sektör paydaşlarının görüşlerinin de olabildiğince geniş katılımcı bir yaklaşımla, açıklıkla ve şeffaflıkla alınıp değerlendirileceğine ilişkin şüphemiz bulunmamaktadır.2. Diğer önemli bir konu da tohum firmalarının yeni çeşitler geliştirilmesinin ve Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesidir. Ancak bu yolla firmalarımızı rekabetçi koşullara uygun hale getirebiliriz. Bunun dışında tohum firmalarımızın çok sayıda oluşu ve büyüklükleri de sınırlayıcı bir faktör olarak göze çarpmaktadır. Bu amaçla yapılabilecek çalışmalarda güçlerin birleşmesini sağlayabilmek hayati önem taşımaktadır. 3. Son olarak, ama belki de en önemlisi, beklenen büyümenin en iyi koşullarda gerçekleşebilmesi ancak işgücünün doğru beceri, bilgi ve yeteneklere sahip olmasını sağlamakla mümkün olabilecektir.Bu amaçla bu ayki dergimizin temasını da oluşturan eğitim konusunu ön plana çıkartmaya çalıştık. Ayrıca, önemli bir gündem maddesi olarak Kasım 2014’ün ilk haftasında TÜRKTED Yönetimi olarak planladığımız Çekirdek Kadro Çalışma Grubu ile Ankara’da bir toplantı gerçekleştirdik. Bu toplantıda ele aldığımız, çözüm bekleyen konuların sektör faaliyetleri üzerindeki etkilerini analiz etmeyi amaçlayan girişimimizi de ilgiyle takip edeceğinizi ümit ediyorum. Herkese iyi okumalar dilerim.

Saygılarımla.

Değerli Tohum okurları;

Durmanın düşmek olduğu dünya rekabet ortamında, ivmemizi düşürmeden büyümeye devam etme zorunluluğumuz vardır.

Ayhan KULLEPTÜRKTED Yönetim Kurulu Sayman Üyesi

S u n u ş

4 Kasım 2014 Tohum

İ ç İ n d e k İ l e r

6

10

2622

6 G Ü N D E MSEKTÖRÜN ÜNİVERSİTELERDEN BEKLENTİSİ YÜKSEKZiraat mühendisliği tohumculuk sektörünün yaptığı yeni atılımlar ile yeniden ilgileri üzerine çekiyor. Sektör, farklı durumlara karşın çözümler üretebilen ve İngilizceye hâkim çalışanlara ihtiyaç duyuyor.

10 H A B E RTÜRKTED ÇEKİRDEK KADROSU TOPLANDITÜRKTED Yönetim Kurulu tarafından yapılan toplantıda tohumculuk sektörünün gündem maddeleri ele alındı. Yönetim Kurulu tarafından oluşturulan ve sektördeki sorunlara çözüm önerileri getirmesi amaçlanan Çekirdek Kadro toplantısıyla da gelecek planları belirlendi.

M A K A L E14MEVZUAT DİLİHukukta kullanılan dilin açık ve anlaşılır olması gerekir. Mevzuatlar hukuk diline hakim kişiler tarafından yazılmalı, ardından mevzuatı yayınlayan ve yürürlüğe koyan kamu kurumu tarafından resmi tercümesi yapılmalıdır.

V İ Z YO N E R BA K I Ş28FAO TÜRKİYE: KURAKLIK VE ÇÖLLEŞMENİN ÇARESİ TOHUMCULUK Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye’deki tohum sanayisi ile bölgedeki ticaret ve kalkınmayı teşvik ederek, ulusal tohum dernekleri ve tohum şirketleri arasında işbirliğini sağlamayı amaçlıyor. FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Akın, tohumculuğu küresel boyutta gıda güvenliğini tehlikeye sokan çölleşme ve tarım arazilerinin giderek azalması gibi zorlukların önlenmesine yönelik en büyük çare olarak gördüklerini belirtiyor.

20 M A K A L EGENETİK ŞİFREYE DOĞRUBugün hayatımızı kolaylaştıran tüm teknolojiler gibi modern biyoteknoloji de tarımsal üretimde ve insan sağlığında büyük faydalar sağlıyor. Bugünlere ise binlerce bilim insanının onlarca yıl süren sabırlı ve fedakâr çalışmaları sonucu geldi.

22 R Ö P O RTA JAMACIMIZ YENİ PROJE OLUŞUMLARINA KATKI SAĞLAMAKSon dönemde Türkiye tohumculuk sektörünün Ar-Ge destekli projeler yürütmesinde TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı’nın (TEYDEB) katkıları önem bir yer tutuyor. Tohumculuk sektörüne sağlanan destekler ve geliştirilen vizyonda TEYDEB’in üstlendiği görevleri ve hedeflerini TÜBİTAK TEYDEB Biyoteknoloji, Tarım, Çevre Ve Gıda Teknolojileri Grubu Yürütme Komitesi Sekreteri Vekili Dr. Naci Sağlam ile konuştuk.

26 A H D E V E FA DR. POLAT ŞÖLEN:“10 YIL ÖNCESİNE GÖRE ÇOK İLERDEYİZ”Türkiye tohumculuk sektörünün bugün geldiği konumu değerlendiren Poltar Tarım’ın kurucusu ve TÜRKTED eski Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Polat Şölen, sektörün geçmişten günümüze zor koşullar altında kat ettiği mesafeyi ve tohumculuk sektörünün gelişimi adına yapılması gerekenleri değerlendirdi.

30 Ü Y E H A B E R L E R İTÜRKTED ÜYESİ FİRMALARINGÜNCEL HABERLERİ

İmtiyaz Sahibi Türkiye Tohumculuk Endüstrisi DerneğiSahibi Dr. Mete Kömeağaç / TÜRKTED Yönetim Kurulu Başkanı Yazı İşleri Müdürü Dr. A. Müfit Engiz / TÜRKTED Genel SekreteriEditör İpek Neşe Arslan Yayına Hazırlayan Tematik Medya Yayıncılık ve Ajans Hz.Ltd.Şti. [email protected] - www.tematik.com.tr

Baskı Tarihi Kasım 2014

İletişimGüvenlik Cad. Güvenlik Apt. No:7/1 06540 Aşağı Ayrancı / [email protected] Tel (0 312) 419 00 32 Fax (0 312) 419 00 32

Baskı Biltur Basım Yayın ve Hizmet A.Ş. Adres Dudullu Org. San. Bölg. Birinci Cad. No:16 Ümraniye / İSTANBUL Tel (0 216) 444 44 03 Yayın Türü Yerel Süreli Yayın

Tohum dergisi Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği tarafındanT.C. yasalarına uygun olarak 3 ayda bir yayınlanmaktadır. Dergide yer alan yazı, fotoğraf, illüstrasyon ve konuların her hakkı saklıdır. İzin almaksızın, kaynak göstererek dahi yayınlanamaz, basılamaz, çoğaltılamaz.

Tohum Kasım 2014 5

Ü Y e H A B e r l e r İ

Bayer’in Türkiye’deki faaliyet-lerinin 60. kuruluş yıldönümü etkinlikleri kapsamında An-kara’da 03 Haziran’da Cer Modern’de “İnovasyon ve İş

Dünyası-Hükümet Etkileşimi ile Rekabetçilik” konulu bir konferans düzenlendi. Konferans-ta konuşan Bayer Türk’ün CEO’su Dr. Axel Hamann, Bayer’in 60 yıldır Türkiye’ye katkı sağladığını ifade ederek, “İstanbul’da üretime başladığımız 1954’ten bugüne Türkiye’de yap-tığımız yatırımların toplam değeri 300 milyon lirayı buluyor. Ülkede ekonomik darboğazın ol-duğu 2002’de biz, yeni genel merkez binamızı inşa ettik ve taşındık. Marmara bölgesinde iki modern üretim tesisimiz bulunuyor. Bugün bin 300’den fazla çalışanımızla Türkiye’nin en bü-yük 150 şirketinden biriyiz. Yıllık ciromuz 1,23 milyar lira ve Türkiye sağlık sektöründeki en büyük beşinci şirketiz” dedi.

Bayer Türk’ün 60. Kuruluş Yıldönümü Kutlandı

ATA Tohumculuk A.Ş. Kanadalı Pre-mier Tech Chronos ile tam otomatik paketleme, paletleme ve streçle-me makinesi ihalesinde anlaştı. Firmadan yapılan açıklamada, bu yeni makine ile tohum hazırlama tesislerinin müşterilerine daha hızlı ve kaliteli hizmet sunma imkânını yakaladığı belirtildi

Ata Tohumculuk A.Ş. Premier Tech Chronos İle Anlaştı

2014/15 Kam-panya döneminde ilk avansı pancar

tohumu tarlaya düşmeden Mayıs ayında dağıtan Beta Ziraat ve Ticaret A.Ş.’nin en büyük ortağı olan Konya Şeker, geçen bu kısa sürede ekim avansıyla birlikte 4 kez ayni ve nakdi avans dağıtımı gerçekleştirdi. Ramazan ayı öncesi bugün dağıtımını gerçekleştirdiği 29,2 Milyon Liralık nakdi avans ile birlikte üreticisine toplamda 145 Milyon Liralık avans verdi. Bu avansla birlikte Konya Şeker 2014/15 Kampanya döneminde üreticiye 58.8 milyon lira ayni, 86.1 milyon lira nakdi avans dağı-tımı gerçekleştirmiş oldu.

Konya Şeker’den Üreticiye 29,2 Milyon Liralık Nakit Avans

6 Kasım 2014 Tohum

G Ü n d e M

Tohumculuk sektöründe Türkiye’de son derece başarılı işler yürütülüyor. 107 bin çeşit tohum barındıran dünyanın en bü-yük 3. tohum gen fabrikasının Ankara’da kurulması, 20-30 sene önce kullanımı yüzde 3 olan hibrit tohumlukların şu an neredeyse tüm tarımsal üretim süreçle-rinde kullanılması, özel şirketlerin tarım sektöründe giderek güç kazanması ve

özellikle ıslah alanında cesaretli yatı-rımlar yapılması sektörün geleceğine inanıldığının bir göstergesi. Ancak tarım sektöründeki bu teknolojik devrimin nite-likli işgücü ile desteklenmesi gerekliliği önemini koruyor.

Ar-Ge çalışmaları hız kazandı 2013 yılı için toplam sertifikalı tohum

üretimi 742 bin tona ulaşan Türkiye, 2012 yılına göre yüzde 15’lik bir artış elde etti. Son 12 yılda ülkedeki tohum-luk üretimi yüzde 411 artış gösterdi. Tohumculuk alanında dünyada ilk 10 ülke arasında yer alan Türkiye’nin hedefi ise ilk üçe girmek. Öyle ki 2014 yılı başı itibariyle 497’ye ulaşan tohumculuk kuruluşu sayısı Mayıs ayında 600’ü aştı.

Ziraat mühendisliği tohumculuk sektörünün yaptığı yeni atılımlar ile yeniden ilgileri üzerine çekiyor. Sektör, farklı durumlara karşın çözümler üretebilen ve İngilizceye hâkim çalışanlara ihtiyaç duyuyor.


Tohum Kasım 2014 7

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın sunduğu teşvikler ile birlikte önümüzdeki 10-15 yılda tohumculuk sektörünün Ar- Ge çalışmaları daha da hız kazanacağa benziyor. Yürütülen çalışmalar sektörün ihracat pazarında yerini daha da sağlam-laştırarak, gelişim ivmesini sürdüreceği sinyalini veriyor. Ancak sektördeki ilerle-menin devamlılığı için nitelikli işgücüne ihtiyaç var. Bu konuda en büyük görev ise ziraat fakültelerine sahip üniversite-lere düşüyor.

İnternet siteleri işçi ve işvereni buluşturuyorTürkiye’nin tarımda inovasyondan maksi-mum düzeyde yararlanması ve gelişmiş bir tarım ülkesi konumuna ulaşabilmesi için nitelikli işgücüne sahip olması şart. Türkiye’deki 27 ziraat fakültesinden yıl-da yaklaşık 4 bin genç ziraat mühendisi mezun oluyor. Bu yönüyle tohumculuk sektörü, ziraat fakültesi mezunu genç-lerin iş hayatlarına adım atabilecekleri önemli bir potansiyel içeriyor. Gençler de dahil olmak üzere iş arayan herkesi farklı alanlardaki firmalarla bu-luşturan, eleman arayan kurumları da çeşitli meslek gruplarından insanlarla bir araya getiren internet siteleri, son yıllar-da popülerliği ve işlevi giderek artan bir grafiğe sahip. Adeta Türkiye’nin işveren ve iş arayan kitlesinin istatistiğini ortaya


Özbuğday, iyi eğitim almış ve donanımlı iş gücüne oldukça yoğun bir ihtiyaç olduğunun, iş ilanlarında net olarak gözlendiğini ifade ediyor.

ların sayısının her yıl yüzde 300’lere varan artışlar sergilediğini belirtiyor. Her yıl en fazla talep edilen pozisyonların içinde mühendislik dallarının yer aldığına değinen Azoz: “En çok iş ilanı verilen mü-hendislik dalları sıralamasında elektrik-elektronik, gıda, tekstil, endüstri, ziraat, kimya ve harita mühendisliği geliyor. Ziraat mühendisi pozisyonu, ilk 10 içinde 8. sırada yer alıyor.” diyor.İşverenlerin ziraat mühendislerinde aradığı kriterler de Kariyet.net’te açıkça gözler önüne seriliyor. Azoz bu kriterler hakkında şu bilgileri paylaşıyor: “Ziraat mühendisleri için verilen ilanlarda; İngi-lizce bilmek, erkek adaylar için askerliği-ni yapmış olmak, deneyimli olmak ve MS Office bilgisine hakim olmak gibi genel kriterler öne çıkıyor. Ayrıca yaşanılan şe-

Ali ÖzbuğdayProgen Tohum Yönetim Kurulu Başkanı

743.000

647.000

637.000

498.000

2013

2012

2011

2010

TÜRKİYE’NİN TOHUMLUK ÜRETİMİ (ton)

koyabilecek düzeyde bir veri tabanına sahip olan bu sitelerden bir tanesi de Kariyer.net. Sitenin veri tabanında 20 milyonu aşkın özgeçmiş bulunurken, iş ilanı sayısı 53 binlerde kalıyor. Bu da yalnızca 45 bin kişi için yeni iş fırsatı demek.

Ziraat mühendisliği 8. sırada2014 yılı Ekim ayında Kariyer.net’te en çok istihdam sağlayan sektörler tekstil, yapı ve üretim sektörleri. Ziraat mühen-dislerini konu alan sektörlerse henüz ilk 3’e girebilmiş değil. Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz, ziraat mühendisi istihdam etmek üzere yayınlanan ilan-

8 Kasım 2014 Tohum

G Ü n d e M

hir yani ikamet de işverenlerin önem ver-dikleri bir konu.” Ziraat mühendisliğinde cinsiyet de işe alınma kriterleri arasında yer alıyor. Azoz tarım sektöründe erkek adayların daha fazla tercih edildiğini söylerken, “Her iş ilanında cinsiyet belir-tilmiyor ancak belirtilenler içinde erkek personel arayanların sayısı daha yüksek“ diyor.

Nitelikli işgücü gerek Sektörde her geçen yıl ziraat mühendisi talebi artıyor. Ancak bu artışla orantılı şekilde üniversitelerin ziraat fakültele-rinden mezun olan gençlerin sayısı da yükseliyor. Ziraat fakültelerinde son dö-nemde fakülteler kapasite artırımlarına giderken, eğitim kalitesinin de buna pa-ralel olarak muhafaza edilmesi gerekliliği gündeme geldi. Geçmişte tıp fakülteleri ile eşdeğer puanlarla öğrenci kabul edi-len ziraat fakülteleri şu anda en düşük puanlı mühendislik bölümleri arasında yer alıyor. Buna rağmen ziraat fakültele-rinde kapasite artırımlarının yapılması-nın, eğitimin kalitesini düşürdüğü iddia ediliyor. Ziraat fakültelerinde ilk 2 yılın ardından branşlaşma yoluna gidilirken, bu uygulama öğrencilerin temel ziraat bilgisini tam olarak edinmeden branş-laşmaya yönlendirildiği eleştirisini ortaya çıkarıyor. Ziraat mühendisliği eğitiminde kullanılan ders kitapları, kaynaklar ve müfredatın da yeterince güncel olmama-sı ve günümüz koşullarından uzak olması eleştirilen başlıca konulardan.

Donanımlı gençlere ihtiyaç var Hızla büyüyen tohumculuk sektörünün yeni bitki ıslahçılarına ihtiyaç duyduğu çok açık. Progen Tohum Yönetim Kurulu Başkanı Ali Özbuğday, ziraat ve tohum-culuk sektöründe iş bulma konusunda yaşanan sıkıntıların diğer mesleklerde olduğundan fazla olmadığını söylüyor. İyi eğitim almış ve donanımlı iş gücüne oldukça yoğun bir ihtiyaç olduğunun, iş ilanlarında net olarak gözlendiğini ifade ediyor. Özbuğday’a göre, tüm iyileştir-melere rağmen sektörün daha nitelikli

eleman yetiştirmesine yönelik yapılması gereken çalışmalar var. Ziraat mühendis-liği eğitiminde kullanılan ders kitapları, kaynaklar ve müfredatı yeterince güncel olmadığı için eleştiren Özbuğday, “Ders-lerde kullanılan materyaller günümüz koşullarından oldukça uzak. Bazı fakül-telerde teknolojiden bağımsız yetiştirilen öğrencilerin günümüz tarım teknolojile-rinden yeterince haberdar olmamaları, mesleki gelişimlerini baltalıyor” diyor.

Üniversiteler sektörün gerisindeÖzbuğday, alınan eğitim kalitesi konu-sunda üniversitelerin günümüz sektör ve iş hayatının ihtiyaçlarına yönelik dü-zenlemelerde geri kaldığını ifade ediyor ve ekliyor: “Eğitim sistemleri, sektörün uluslararası rekabete dayalı çalışmala-rına kaynak yaratacak, kaliteli ve pratik bilgilerle donanımlı insan kaynakları oluşturmada yetersiz. Sektör, artık klişe ve ezbere dayalı, geçerliliğini uzun süre öncesinde yitirmiş bilgilerle doldurulan yeni mezunları, kendi ihtiyaçları doğrultu-sunda yeniden eğitmek zorunda kalıyor.” Ezberci değil yorumlayıcı eğitim Ezberlediği şekilde sorunlara çözüm arayan değil, farklı ve yeni durumlarla karşılaştığında çözüm üretebilecek kabi-liyette insan kaynakları yetiştirmeyi esas alan bir vizyona sahip olduğunu belirten Özbuğday, günümüz iş dünyasının hızla yenilikler ve farklı sorunlar ürettiğini belirtiyor: “Klasik ezbere dayalı eğitimle

Yusuf AzozKariyer.net Genel Müdürü

Tohum Kasım 2014 9

Türkiye’de 27 adet

ziraat fakültesi

bulunuyor.27

4bin

Türkiye’de yetkilendirilmiş

506 adet tohumculuk

kuruluşu var.506126bin ton

Türkiye tohumluk

üretimi son 12 yılda

yüzde 411 arttı.

Türkiye tohumculuk

sektörü ürünlerinde özel sektör

payı yüzde 90.

%411

%90

sorunlara çözüm üreten bir neslin artık iş hayatımızda yerini bulması mümkün değil. Açık fikirli ve yeni şartlara karşı yorum yapma kabiliyeti gelişmiş bir nesil ancak bizleri geleceğe taşıyabilir. Maa-lesef İngilizce diline hâkim olmayan ve böylece dünyayı geniş perspektiften in-celeyip yorumlayamayan iş gücünü artık kalifiye olarak değerlendirmek mümkün olamaz. Tüm ziraat fakültelerinin mut-laka İngilizce hazırlık sınıflarını eğitim programlarına dahil etmeleri ve mezun ettikleri her gencin İngilizceye mükem-mel hakimiyetlerinin olması elzemdir.”

Sahada pratik eğitim yapılmalı Özbuğday’a göre, öğrencilerin pratik bil-gilerinin gelişimini sağlamak üzere en az iki staj dönemlerini özel şirketlerde yap-maları, hem iş bulmalarını hem de kari-yer basamaklarını daha hızlı çıkmalarını sağlayacak unsurların başında. Erasmus gibi öğrenci değişim programları ile yurt dışı staj ve eğitim imkânlarının artırılma-sı gerekliliğinden bahseden Özbuğday, bunun hem kişisel yaşamlarında ihtiyaç duyacakları dünya görüşlerinin gelişmesi hem de sektörün daha donanımlı insan kaynaklarının karşılanması anlamında

son derece önemli olduğunu belirtiyor. Ziraat mühendisliği eğitiminin hakkıyla verilebilmesi bazı akademik revizyonların da yapılmasını gerektiriyor. Özbuğday’a göre bu revizyonları yapmak için önce-likli olarak Türkiye’deki akademisyenler sahadaki üreticilerin sorunlarına daha çok eğilmeli. Bunun devamı olarak da fakültelerin öğrencilere zirai eğitimin daha büyük bir kısmını sahada vermesi, öğrencilerin iş sahalarına alışması için önem arz eden durumlardan biri. Öz-buğday, öğrenim sürecinde sahaya uzak kalan öğrencilerin önemli bir çoğunluğu-nun, mezun olduktan sonra sıfırdan saha deneyimi edinmek için çabaladığını ifade ediyor.

Sektördeki ilerleme gençlerle sağlanacak Türkiye tohumculuk sektörü açısından dünyanın önde gelen ülkelerinden biri. Sektör, sürekli artış gösteren bir grafiğe sahip. Bu artışın sürdürülebilir olması için gereken nitelikli işgücü, akademik anlamdaki eğitimin iyileştirilmesinden geçiyor. Üniversitelerin kendilerine gelen eleştirileri dikkate alarak eğitim süreç-lerinde inovasyona gitmesi, kalitenin artmasını da beraberinde getirecek. Bu-nunla birlikte, gençlerin de kişisel olarak çaba göstermeleri ve kendi gelişimleri için staj ve yurt dışı imkanlarını değer-lendirmeleri gerekiyor. Yeni mezun ziraat mühendislerinin vizyonlarının genişleme-si, tohumculuk sektöründeki ilerlemeyi de beraberinde getirecek.

Türkiye 2013 yılında

126 bin ton tohumluk ihraç

etti.

Her sene ziraat fakültelerinden

4 bin ziraat mühendisi

mezun oluyor.

10 Kasım 2014 Tohum

Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği (TÜRKTED) Yönetim Kurulu (YK) toplantısı 3 Kasım tarihinde Ankara’da gerçekleşti. Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mete Kömeağaç başkanlığında yapılan toplantıya, başkan yardımcıları Burak Gönen, İ. Hamit Esin ile üyeler Ayhan Kullep, Dr. Ahmet Engin, Ersin Arısoy ve Mete Murat Şölen katıldı. Toplan-tıda, 4 Kasım’da gerçekleştirilecek olan Çekirdek Kadro toplantısının son hazırlıkları birinci gündem maddesiydi. Bunun yanı sıra, geçtiğimiz Ekim ayında gerçekleştirilen ve Kömeağaç ile TÜRKTED Genel Sekreteri Dr. Müfit Engiz’in katıldığı Avrupa Tohumculuk Derneği (ESA) 2014 yılı toplantısı ve Ulusla-rarası Tohumculuk Federasyonu (ISF) güz dönemi toplantılarında ortaya konan konular diğer gündem maddesi olarak ele alındı.

Toplantıda, 2015 yılının ilk aylarında toplana-cak olan TÜRKTED 21. Olağan Genel Kurulu ile ilgili yapılması gereken hazırlıklar gözden geçirildi. 19-23 Ekim tarihlerinde Diyarba-kır’da düzenlenen ve dernek temsilcilerinin de katıldığı Türkiye 5. Tohumculuk Kongresi ve 10 Eylül’de Edirne’de yapılan Balkan Tohum Çalıştayı da Yönetim Kurulu günde-minde yer aldı.

Üyeler akşam yemeğinde buluştuTÜRKTED Yönetim Kurulu’nun 3 Kasım’daki toplantısının ardından, Göksu Lokantası Nene Hatun şubesinde, Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri ile TÜRKTED Çekirdek Kadro Çalışma Grubu üyelerinin de katıldığı bir akşam yemeği düzenlendi. Kömeağaç’ın daveti üzerine TBMM Tarım, Orman ve

Köyişleri Komisyonu Başkanı İbrahim Yiğit, Bitkisel Üretim Genel Müdür Yardımcısı Ümit B. Kutlu ile Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürü Mehmet Şahin’in de katıldı-ğı yemek oldukça samimi bir havada gerçek-leşti. Agromar Genel Müdürü Dr. Sabahattin Bodur, Genta Ar-Ge Müdür Yardımcısı Altay Batur, May Tohum Yönetim Kurulu Yardım-cısı Hamdi Çiftçiler ve Yüksel Tohum’dan ziraat mühendisi Ziya Yıldız’ın da katıldığı yemekte, davetliler tohum sektörünü yakın-dan ilgilendiren pek çok konuda görüşlerini Tarım Komisyonu Başkanı Yiğit ve Bakanlık Bürokratları ile paylaştı. Yaklaşık dört saat süren yemek boyunca, tohumculukla ilgili muhtelif mevzuatın yanı sıra, uygulamalarda karşılaşılan sorunlar kapsamlı bir şekilde konuşuldu. Tüm katı-

TÜRKTED Yönetim Kurulu tarafından yapılan toplantıda tohumculuk sektörünün gündem maddeleri ele alındı. Yönetim Kurulu tarafından oluşturulan ve sektördeki sorunlara çözüm önerileri getirmesi amaçlanan Çekirdek Kadro toplantısıyla da gelecek planları belirlendi.

H A B e r

TÜRKTED ÇEKİRDEK KADROSU TOPLANDI

Tohum Kasım 2014 11

Çekirdek Kadro adı altında oluşturulan yapı, ‘Hububat ve Baklagiller’, ‘Endüstri Bitkileri’, ‘Yem Bitkileri ve Çim’ ile ‘Sebze’ türleri bazında tohumculuk ile ilgili sorunlara yönelik dört ayrı çalışma grubu ile, tohum sanayicilerini ilgilendiren mevzuatın tüm başlıklarına odaklanacak ‘Mevzuat Çalışma Grubu’ olmak üzere 5 ayrı gruptan oluşacak.

lımcıların en önemli temennisi ise, bu tarz görüşmelere devam edilmesi oldu. Ancak sorunları sadece tartışarak değil, onlara somut çözümler üreterek sonuca ulaşılması da diğer bir temenni olarak belirtildi.

Çekirdek Kadro Ankara’da toplandıÖnümüzdeki dönemde tohum sektörünü ya-kından ilgilendiren muhtelif konularda daha etkin ve sürdürülebilir çalışmalar yapmak amacıyla bir “Çekirdek Kadro” kurulması, neredeyse son bir yıldan beri TÜRKTED Yö-netimi tarafından adeta bir zorunluluk olarak görülüyordu. Yönetim Kurulu’nun geçtiğimiz aylarda planladığı üzere, “Çekirdek Kadro Çalışma Grubu”, 4 Kasım tarihinde Kömea-ğaç başkanlığında Ankara’da gerçekleştirdiği ilk toplantısı ile çalışmalarına başladı.Söz konusu grubun en önemli hedeflerinin başında ülkemiz tohumculuk sanayisini ya-kından ilgilendiren konularda sonuç almaya yönelik süreçleri hızlandırabilmek ve bu


H A B e r

bağlamda sektörün performansına katkıda bulunmak geliyor. Gerek üyeler arasında ve gerekse sektör paydaşları ile arzu edilen sinerjiyi oluşturmak, uzunca bir süreden beri bir türlü çözüme kavuşturulamayan sorun-ların sektördeki firmaların icra ettiği iş ve işlemler üzerindeki olumsuz etkilerini ve yine bu sorunların birbirleriyle etkileşimlerini ana-liz etmek gibi bir takım işler de bu kadronun görevleri arasında olacak.Kömeağaç’ın sektördeki gelişmeleri ele al-dığı açılış konuşması ile başlayan toplantıya TÜRKTED Yönetim Kurulu üyelerinin yanı sıra, Agromar Marmara Tarım Ürünleri Sana-yi ve Ticaret A.Ş., Genta Genel Tarım Ürünleri Pazarlama A.Ş., May Agro Tohumculuk Sana-yi ve Ticaret A.Ş., Progen Tohum A.Ş., Tareks Tarım Ürünleri Araç Gereç İth. İhr. ve Tic. A.Ş. ve Yüksel Tohumculuk Tarım Sanayi ve Tica-ret Ltd. Şti.’den temsilciler katıldı.

Çekirdek Kadro 5 gruptan oluşacakKömeağaç konuşmasının başında, geçtiği-miz yıllarda TÜRKTED öncülüğünde kurulan ve daha sonraları Tohum Sanayicileri ve

Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) ile de ortaklaşa yürütülen çalışma gruplarının önemine de-ğindi. Bu çalışma sisteminin sektörümüze önemli katkılar yaptığını hatırlatarak, “Belli bir disiplin içerisinde, günümüzde de sektö-rün ihtiyaçlarını ve sıkıntılarını rasyonel bir biçimde masaya yatırmak ve kalıcı çözümler üretmek en önde gelen görevlerimizden biri olmalıdır” dedi. Bu nedenle, çalışma gruplarının sürdürülebilirlik ilkesinden ödün vermeden istikrarlı bir şekilde çalışmalarına devam etmesi gerektiğinin altını çizdi. Kö-meağaç, ‘Çekirdek Kadro’ adı altında oluş-turulan bu yapının, ‘Hububat ve Baklagiller’, ‘Endüstri Bitkileri’, ‘Yem Bitkileri ve Çim’ ile ‘Sebze’ türleri bazında tohumculuk ile ilgili sorunlara yönelik dört ayrı çalışma grubu ile tohum sanayicilerini ilgilendiren mevzuatın tüm başlıklarına odaklanacak ‘Mevzuat Çalışma Grubu’ olmak üzere 5 ayrı gruptan oluşacağını belirtti. Çalışmalarına hemen başlayacağını ifade ettiği bu grupların ko-ordinasyonunun ise her bir grup içerisinde görev alan TÜRKTED Yönetim Kurulu üyesi veya grubun kendi belirleyeceği bir temsilci

TÜRKTED Çekirdek Kadro Çalışma Grubu tarafından gerçekleştirilmesi planlanan çalışma Türkiye tohumculuk sektöründeki sorunlar, darboğazlar ve kısıtların iş ve işlemler üzerindeki olumsuz etkilerini analiz etmeyi amaçlıyor.

tarafından yapılacağını söyleyen Kömeağaç, Çekirdek Kadro’nun sekretaryasının da Der-nek sekretaryası tarafından gerçekleştirile-ceğini belirtti. Çekirdek Kadro çalışmalarının her safhasında tecrübelerinden yararlanmak üzere sadece TÜRKTED üyelerinin değil, sek-tördeki diğer paydaşların da grup çalışması-na davet edileceğini vurgulayan Kömeağaç, bu kadrodan beklentilerinin oldukça yüksek olduğunu belirterek grup üyelerine teşekkür etti ve başarılar diledi.

Ele alınacak konular belirlendiDaha sonra sırayla söz alan Yönetim Kurulu üyeleri ve sektör temsilcileri, gerek mensubu oldukları firma, gerekse sektörün geneli hakkında güncel bir değerlendirme yaptı. Ardından öngörülen çalışma gruplarına iliş-kin yorum ve önerilerini paylaştılar. Oldukça önemli tespit ve değerlendirmelerin yapıldığı bu konuşma turu boyunca ortaya konan görüşler, aynı zamanda Çekirdek Kadro’nun ivedilikle ele alacağı konuların belirlenmesi-ne de yardımcı oldu.Çekirdek Kadro toplantısının ilerleyen bölü-münde, sektörel önceliklerin tespiti amacıyla TÜRKTED sekretaryası tarafından hazırlanan küçük bir anket çalışmasına katılmaları istendi. Çalışma grubu üyelerine Türkiye to-humculuk endüstrisinin bir anlamda öncelik-lerini tespit edebilmek amacıyla, yetkili otori-te olan bir kuruluşta ‘karar verici’ düzeyde bir yönetici olmaları halinde, 17 başlık altında toplanan sektör faaliyetlerini oluşturan iş ve işlemlerin(1) her biri için ivedilikle ele alacak-ları üç konu başlığı soruldu. Firma bazlı ol-maktan ziyade sektörün genelini ilgilendiren bir anlayışla yapılması istenen ve önümüz-deki günlerde tamamlanacağı öngörülen bu çalışmanın sonuçlarının, çekirdek kadronun gündemine alacağı başlıkların belirlenmesi-ne yardımcı olacağı tahmin ediliyor.

TÜRKTED bir ilke imza atacakÇekirdek Kadro toplantısında yapılan konuş-maların ardından, Dernek Sekretaryasınca ön hazırlıkları yapılan ve çalışma gruplarının gündemine alması öngörülen bir tür ‘etki analizi’ çalışması Çekirdek Kadro üyeleri-ne sunuldu. Ancak, yapılması planlanan bu çalışmanın, ‘düzenleyici etki analizi’ ile karıştırılmaması gerektiği vurgulandı. Zira


ülkemizin gündemine 2004 yılında giren ‘düzenleyici etki analizi’ kavramı, yürürlüğe konması planlanan herhangi bir yasal mev-zuat (özellikle kanun, KHK vb.) taslağının bütçeye, mevzuata, sosyal, ekonomik ve tica-ri hayata, çevreye ve ilgili kesimlere etkileri-nin ne olacağını göstermek üzere ilgili kamu kuruluşunca hazırlanan ön değerlendirmeyi tanımlıyor(2). Ancak, tohumculuğu ilgilendiren mevzuatla ilgili olarak şimdiye kadar yapıl-mış ve TÜRKTED’e ulaşan bir ‘düzenleyici etki analizi’ çalışması bulunmuyor.Öte yandan, TÜRKTED Çekirdek Kadro Çalış-ma Grubu tarafından gerçekleştirilmesi plan-lanan çalışma ise Türkiye tohumculuk sek-töründeki sorunlar, darboğazlar ve kısıtların sektörün ana bileşeni konumunda olan fir-malarca icra edilen faaliyetlere ilişkin olarak dipnotta belirtilen 17 başlık altında toplanan iş ve işlemler üzerindeki olumsuz etkilerini ve etkileşimlerini analiz etmeyi amaçlıyor. Bu bağlamda, TÜRKTED tarafından sunulması planlanan çalışmanın ‘düzenleyici etki anali-zi’ olarak değerlendirilmemesi gerekiyor.

Etki Analizi ile sektör yeni ufuklaraBu çalışma vasıtasıyla olumsuz etkileri ve etkileşimleri analiz edilecek olan sorunlar ve darboğazlar, başta TÜRKTED olmak üzere sektörün diğer paydaşlarınca son beş yıldır gerçekleştirilen çalıştaylar ve diğer muhtelif toplantılarda ortaya konan konulardan olu-şuyor. Özellikle, TÜRKTED ve TSÜAB’ın Ocak 2010’da ortaklaşa düzenlediği Çalıştay’ın Çalışma Grubu Raporu ile TSÜAB’ın Aralık 2012’de gerçekleştirdiği Çalıştay’ın Çalışma Grubu Raporu’nun ilgili bölümleri sorunların derlendiği en önemli kaynağı oluşturuyor. Öte yandan TÜRKTED’in Ekim 2013’de düzenlediği Genişletilmiş Yönetim Kurulu Toplantısı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakan-lığı ve TSÜAB’ın Kasım 2013’de düzenlediği Ortak İstişare Toplantısı sonuçları ile sektör mensuplarının katılımıyla gerçekleştirilen daha küçük ölçekli toplantılarda ortaya konan ve ivedi çözüm bekleyen sorunlar da

etki analizi çalışmasına esas teşkil edecek ‘sorun havuzunu’ oluşturacak.Sektör paydaşları tarafından bugüne kadar yapılan birçok çalışmanın sonuç raporunda sadece sorunlar sıralanmış ve bunların bazı-larına ilişkin çözüm önerileri de ilave edilerek çalışmalar sonlandırılmıştı. TÜRKTED bu nok-tadan hareketle, çözüm bekleyen sorunlara çözüm üretilemeyişinin sektördeki etkilerinin ortaya konmasının amaçlandığı bir tür etki analizi çalışması için yola çıkıyor. Yukarıda değinilen muhtelif etkinliklerde yıllardır tar-tışılan sorunların derinlemesine ve analitik bir yaklaşımla çözümüne yardımcı olmayı

(1) Sektörün faaliyetlerini oluşturan iş ve işlemler: 1- Ar-Ge (ıslah ve çeşit geliştirme); 2-Tescil; 3- Sertifikasyon; 4- Çeşit koruma, ıslahçı hakları ve fikri-sınai mülkiyet hakları; 5- Üretim-tedarik ve sözleşmeli üretim; 6- Tohum işleme ve ilaçlama; 7- Bitki sağlığı ve zirai karantina; 8- İthalat; 9- İhracat; 10- Paketleme-etiketleme; 11- Dağıtım ve pazarlama; 12- Piyasa denetimi; 13- Firma ölçeğinde insan kaynakları, kapasite ve yatırımın geliştirilmesi; 14- Mesleki örgütlenme ve yönetişim (kamu+özel sektör+STK işbirliği); 15- Destekleme politikaları; 16- Uluslararası tohumculuk kuruluşlarıyla ilişkiler; 17- Veri tabanı ve istatistik oluşturulması(2) Daha fazla bilgi için bkz. “Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (2005/9986)”, Resmi Gazete 17 Şubat 2006, No: 26083.

planlıyor. Kısaca TÜRKTED, tohumculuk sektörü için acilen çözüme kavuşturulma-sı gereken konuların, çözümlenmemesi halinde sürmekte olan olumsuz etkileri ve etkileşimleri derecelendirmeye tabi tutarak, ortaya koymayı amaçlıyor. Bu analiz çalış-ması sonunda oluşturulacak olan “Çözüm Bekleyen Sorunların Tohumculuk Sektörü Faaliyetleri Üzerindeki Olum-suz Etkilerinin Analizi” başlıklı raporun ise, hem yetkili otoriteye hem de sektörün diğer paydaşlarına karar verme ve uygulama süreçlerinin hızlandırılmasında yardımcı ol-ması öngörülüyor.


Hukukta kullanılan dilin açık ve anlaşılır olması gerekir. Mevzuatlar hukuk diline hakim kişiler tarafından yazılmalı, ardından mevzuatı yayınlayan ve yürürlüğe koyan kamu kurumu tarafından resmi tercümesi yapılmalıdır.

Dil insanlığın belki de en önemli bu-luşudur ve iki önemli unsura dayanır. Aynı zamanda, dayandığı bu iki unsur da biraz sonra ifade edeceğimiz hali ile daima dış dünyaya yansıtır. Bu unsurlar-dan ilki; kavram (concept), ikincisi ise bu kavramın ifade ediliş şekilleri olan söz-lerdir. Bu sözler karşımıza a) kelimeler, b) terimler şeklinde çıkarlar. Bu nedenle dili, kavramların sözlere dönüşmüş hal-leri olarak tanımlamak yanlış olmaz. Bu tanım göstermektedir ki dil, çıkış noktası olan kavramların çeşitliliği/zenginliği nedeniyle hem kültürler arasındaki farklılığı ve zenginliği, hem de dayandığı kavramların ait olduğu disiplinin kendine özgü terminolojisini (terim ve kelimele-

söz metne aktarılacak, böylece metinde saklanan anlam adalet dağıtımına hizmet edecektir. Hukuk bir dil kurumudur. Gerek yasal ve gerekse idari mevzuata ancak dil vasıta-sıyla ulaşabildikleri için hukukçuların şif-resi dildir. Hukuk dile kodlanmıştır. Çünkü tüm kanunlar, tüzükler, yönetmelikler vs. dile ilişkin belgelerdir. Genelge, talimat ve yönerge gibi idari mevzuatı da dilin önemi bağlamında yasal mevzuattan ayrı tutma-mak gerekir. Toplumsal ilişkileri düzenleyen, devletin yaptırım gücü ile donatılmış kurallar bü-tünü olan hukuk, yazılı ve yazısız kurallar-dan oluşur. Bu kurallar bütününün yazılı kısmını ifade eden mevzuat ise kanun, tü-zük ve yönetmelik gibi kurallardan oluşur. Toplumsal ilişkileri düzenlemeyi amaç-layan bu kuralların iyi olması, toplumsal düzenin de iyi olması anlamına gelecektir. Ünlü filozof Aristo’nun da ifade ettiği gibi; “Kanun düzendir, iyi kanun iyi düzendir”. İyi hazırlanmamış mevzuat hem toplum hayatında düzeni sağlama amacından uzaklaşacak, hem de toplum üyelerinin hukuka olan inancını zayıflatacaktır.Bir hukuk kuralının dilinin açık olduğu ve üzerinde durulmadan hemen anlaşılabil-diği durum nadirdir. Metin açık dahi olsa, çözümü gereken olay açısından değerlen-dirilmesi zaman alacaktır. Kaldı ki mev-zuat metinlerindeki dil karmaşası normal durum olarak kabul görmektedir. Bunun nedeni, günümüze değin uzanan yanlış gelenek ve bir olayı tek bir cümle içinde açıklama gayretidir. Cümlelerde en fazla 20 kelime kullanılması tavsiye edilmesine karşın, Almancada bazıları 70 kelimeye kadar ulaşabilmektedir.

MEVZUAT DİLİ

Dr. Müfit EngizTÜRKTED Genel Sekreteri

M A k A l e

rini) yansıtır. Bu nedenledir ki tarım termi-nolojisinden, hukuk terminolojisinden vs. bahsederiz.Disiplinler açısından bu şekilde gruplan-dırılan dil aynı zamanda, konuşma dili ve yazma dili olarak da sınıflandırılabilir. Te-mel olan konuşma dilidir. İnsanlık tarihin-de yazı dili daha sonra gelişmiştir. Ancak yazı dilinin daha sonra gelişmesine karşın, malzemesi daha boldur.Dil bir anlam, düşünce, muhakeme ve -mecazi anlamda- yaratıcılık ortamıdır. Dil kültürün temel unsuru, nesiller arası köp-rüdür. İnsanı diğer varlıklardan farklılaştı-rır. Çünkü dil olmadan bilinç ve akıldan söz edilemez. Hukuk varlığını dil içinde bulur. Müphem ve kesin olmama dilin en şikâyet edilen konusudur. Kelimeler şeffaf, kristal ve değişmez içerikte değildirler. Yaşayan bir düşüncenin kabuğudurlar. Kullanıldık-ları zaman ve koşula göre renkleri değişir. Aynı kelime birçok farklı durumda kullanı-labilmektedir.Bilgileri depolayan, nakleden ve değiş tokuşa tabi tutan bir müessese olarak dil hukukun yol göstericisi, efendisidir. Çünkü dil olmasaydı bugünkü anlamda bir düzen, yani hukuk olmayacaktı. Hukukun oluşu-mu lisana bağlı olduğu gibi, devamı ve uygulaması da onunla mümkündür. Önce


KAYNAKÇA

1. Hukukta Yöntembilim (4. Baskı), Prof. Dr. Ali Nazım Sözer, 2013.2. Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları, Doğan Durna, 2009.3. Yasaların ve İdari Düzenleyici Tasarrufların Yapım Tekniği (4. Baskı), Ali Em, 2003.4. Adlî Yazı Dili, Prof. Dr. Ejder Yılmaz, Ankara Barosu Dergisi, 1991/5

Konu Türkçe açısından ele alındığında; örneğin, 657 sayılı Devlet Memurları Ka-nunu’nun bazı maddelerinde tek cümlenin yüzlerce kelimeden oluştuğu görülür. Ayrı-ca belirtmek gerekir ki, fuzuli ve çok sayı-da yan cümle içinde ana cümlenin ifadesi sona kalmakta, bu yüzden de anlamı bula-bilmek güçleşebilmektedir. Pasif cümleler aktiflere nazaran anlaşılması zor ve öznesi boşlukta kalabilen cümlelerdir. Ancak yine de hukuk metinleri içinde kullanılmak-tadırlar. Bu olumsuz durumun muhtelif örneklerine tohumculukla ilgili mevzuatta da rastlamak mümkündür.Ülkemizde, mevzuat genellikle kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili teknik birim-lerince hazırlanmaktadır. Bu çalışmalar genelde hukukçu olmayan teknik personel veya hukukçu olsa dahi mevzuat tekniğine hâkim olmayan kişiler tarafından yapıldı-ğından, hazırlanan metinler şekli ve hu-kukî yönden eksiklikler barındırabilmekte, bu durumda mevzuatın yürürlüğe girmesi süreci yavaşlatabilmektedir. Yine yürürlü-ğe giren kanun, tüzük ve yönetmeliklerde zaman zaman yazım hatalarına, gerek aynı düzenleme içerisinde gerekse farklı metinlerde mükerrer veya çelişkili hüküm-lere aynı düzeydeki düzenlemelerde farklı üslup ve şekillere rastlanabilmektedir. Bu durum yalnızca mevzuatın sıklıkla değiş-tirilmesine neden olmakla kalmamakta, aynı zamanda mevzuatı hazırlayan kamu kurum ve kuruluşlarının saygınlığını ve güvenilirliğini de zedelemektedir.Mevzuatı yazan bir “yazar” olduğuna ve belli biçime uyarak yazacağına göre, şimdi gelelim ‘nasıl yazılacağı’na:Bir formül olarak, İngilizler «A, B, C» formü-lünü, Fransızlar «3 C» formülünü genellikle benimsemektedirler. Şöyle ki;İngilizlerin «A, B, C» formülüne göre: mev-zuatta, A (accuracy), doğruluk/tamlık; B (brevity), kısalık/vecizlik; C (clarity), açık-lık/anlaşılırlık/berraklık gerekir.Fransızların «3 C» formülüne göre ise: yazılar, complet (yani, tam); clair (yani, açık/anlaşılır/berrak); concis (yani, veciz) olmalıdır.Görüldüğü gibi, her iki dilde kullanılan formül, birbirine tamamen eşittir ve para-leldir.Bu durumda, bir mevzuat metni en azın-

dan (minimum) şu ögeleri içerir biçimde kaleme alınarak düzenlenmelidir:Mevzuat metninde yazılanlar, tam olmalı, kısa/açık/doğru olmalı ve uygun bir dille/ifadeyle kaleme alınmalıdır.Mevzuatın bu ögeleri içerecek biçimde düzenlenmesi için, yazılanların şu beş aşamadan geçmesi gerektiğini vurgula-mak gerekir;

1. Yazılacak olan konunun (ilgili hü- kümlerin) tam ve doğru anlaşılma- sı;2. Konularla ilgili araştırma yapılma- sı;3. Araştırma sonucunda elde edilen bilgilerin düzenlenerek mevzuata derç edilmesi;4. Yazılanların düzeltilmesi (deyiş yerinde ise mevzuatın cilalanması)5. Mevzuat hükmü olarak yazılanla- rın doğruluğunun kontrol edilmesi (yani varsa çelişkilerin giderilmesi, diğer ilgili mevzuata tezat teşkil edip etmeyeceğinin ciddi biçimde incelenmesi, uygulamada telafisi güç zorluklar çıkartıp çıkartmaya cağının test edilmesi vb.).

Bir başka deyişle, mevzuata neler yazı-lacağına karar verilmeli, daha sonra

da olabildiğince etkin bir mevzuat hazırlanmalıdır.Öte yandan mevzuat dili denince önü-müze çıkan bir diğer önemli konu da ilgili mevzuatın ‘resmi tercümesi’ me-selesidir. Mevzuatı yayımlayıp yürürlüğe koyan kamu kurumu tarafından bu mevzuatın resmi tercümesinin (en azın-dan İngilizce olarak) mutlaka yapılması ve elektronik ortamda rahatça erişime açılması günümüz rekabet ortamında adeta bir zorunluluktur. Sonuç olarak, mevzuatın kalitesi dili-nin kalitesine bağlıdır. Mevzuattaki dil kalitesinin yüksekliği de sadece hukuk-çuların ona hâkimiyetini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda o mevzuattan yararlanan, onu uygulayan, uygulatan gerçek ve tüzel kişileri de rahatlatarak, onu yürürlüğe koyan otoriteye güven duymalarını sağlar. Mevzuat yapımı incelik ve dikkat isteyen bir husustur ve mevzuatın kalitesi ülke yönetimini derinden etkilemektedir. Bu neden-le, mevzuat hazırlama aşamasından uygulama aşamalarına kadar sürecin irdelenmesi ve görülen aksaklıkların düzeltilerek iyi ve kaliteli mevzuat üre-tilmesi sağlanmalıdır.




v e f A t

HAŞİM ÖĞÜT’ÜN ARDINDAN…

TOHUMCULUK SEKTÖRÜNE ADANMIŞ BİR ÖMÜR: DR. NECATİ ÇELİK

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın bir önceki Müsteşarı Haşim Öğüt’ün 28 Ağustos günü aramızdan ayrılışını TÜRK-TED olarak üzüntüyle karşıladık. Ziraat Mühendisi olan ve başarılı bir çalışma ha-yatı geçiren Öğüt, Gıda, Tarım ve Hayvancı-lık Bakanlığı’nın hemen her kademesinde görev yaptı. 2004 yılında başladığı Bakan-lık Müsteşarlığı görevini, sağlık problemleri nedeniyle 2006 yılında bırakan Öğüt,

daha önceki yıllarda Müsteşar Yardımcılığı ile Washington ve Roma Bakanlık Müs-teşarlığı görevinde bulundu. Türkiye’nin ABD Büyükelçiliği’nde tarım ataşesi olarak çalıştı. Aynı zamanda Dünya Gıda Örgütü (FAO) ve Dünya Bankası’na da danışman-lık yaptı. Vefatından dolayı TÜRKTED ola-rak derin üzüntü içinde olduğumuz Haşim Öğüt’e Allah’tan rahmet, ailesine ve tüm tarım camiasına baş sağlığı diliyoruz.

Ziraat Yüksek Mühendisi Necati Çelik 1938 yılında Burdur’un Tefenni ilçesi Sazak köyünde doğdu.1959 yılında girdiği Ankara üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri bölümünü 1963 yılında bitiren Çelik, askerlik görevinden sonra 1965 yılı Ekim ayında Diyarbakır Zirai Araştırma Enstitüsü’nde göreve başladı. Daha sonra 1967 yılında Ankara Gölge Zirai Araştırma Enstitüsü’nde çalışma hayatına devam eden Çelik, Meksika

Buğday Projesi kapsamında ABD’ye gönderildi ve 1972-75 yılları arasında Oklahoma State Üniversitesi’nde yüksek lisans eğitimini tamamlayarak Türkiye’ye döndü. ABD’de başladığı doktora çalışmalarını yurda dönünce tamamlayan Çelik 1981 yılında Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Genel Müdür Yardımcılığı görevine getirildi. Çelik’in başarılı çalışma hayatında bir sonraki durak Adana oldu. Adana Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü’ne Müdür olarak

atanan Dr. Çelik bu görevden 1986 yılında istifa ede-rek kamudaki çalışma hayatına son verdi. Sabancı Holding’e bağlı SapekSa’da Genel Müdür olarak çalışmaya başlayan Çelik bu görevi yaş haddinden emekli olduğu 2002 yılına kadar sürdürdü. Daha sonra Antalya’ya yerleşen Ziraat Yüksek Mühendisi Necati Çelik 28 Ağustos 2014 tarihinde vefat etti.Teşekkür: Merhum Necati Bey’in yaşamıyla ilgili yukarıdaki bilgileri bize aktaran, Merhum’un kadim dostu, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü emekli müdürlerinden Ziraat Yüksek Mühendisi Sa-yın Hikmet Oruçoğlu’na çok teşekkür ederiz.

Tüm hayatını tarım sektörüne adayan Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Necati Çelik geçtiğimiz Ağustos ayında hayatını kaybetti. Tohumculuk sektörünün yakından tanıdığı Dr. Necati Çelik 1993-1995 yılları arasında Derneğimiz yönetim kurulu üyeliği de yapmış idi. Sektörümüze verdiği emekler ve yarattığı değerler ile hiç unutulmayacak.

Geçtiğimiz Ağustos ayında aramızdan ayrılan eski Tarım Bakanlığı Müsteşarı Haşim Öğüt sektöre katkıları ile hatırlanacak.



Bugün hayatımızı kolaylaştıran tüm teknolojiler gibi modern biyoteknoloji de tarımsal üretimde ve insan sağlığında büyük faydalar sağlıyor. Bugünlere ise binlerce bilim insanının onlarca yıl süren sabırlı ve fedakâr çalışmaları sonucu geldi.

Hayatımızı kolaylaştıran tüm teknolojiler gibi tarımsal üretimde ve insan sağlığında büyük faydalar sağlamakta olan modern biyoteknoloji, binlerce bilim insanının onlarca yıl süren sabırlı ve fedakar çalış-maları sonucu bugünlere geldi. “İşi gücü olmayan” bilimcilerin büyük bir sabır, disiplin ve ısrarla yürüttükleri çalışmalar olmasa bugünkü moleküler biyoloji diye bir bilim alanı da olmazdı. Canlılardaki kalıtımı kontrol eden kurallar keşiş Mendel tarafından ortaya konulduk-tan 30-40 yıl sonra tekrar keşfedildi. An-cak o zamanlar gen ve genetik deyimleri pek bilinmiyordu. 1953’te DNA‘nın ikili sarmal yapısı belirlenene kadar da bi-limciler genetik çalışmalarının önemli bir kısmını kromozom düzeyinde yürütmek zorunda kaldı. Genetik deyimi kalıtımı açıklamak için ilk kez 1906’da Bateson tarafından kullanıldı. 1953’te çift sarmallı DNA yapısı James Watson ve Francis Crick tarafından or-taya konulduğunda genetik alanındaki devrimsel buluşlardan birisi gerçekleşti. Bu buluşun öncesinde işi gücü olmayan bilimcilerin büyük bir sabır, disiplin ve ısrarla yürüttükleri çalışmalar olmazsa bugünkü moleküler biyoloji diye bir bilim alanı da olmazdı. Tabii burada fizik, kimya ve biyoloji gibi doğa olaylarını anlamamız-da çığır açan bilimcileri de unutmamamız gerek. Bu temel bilim dallarında çalı-şanların gözlemleri ve bilimsel yönteme dayalı araştırmaları daha yirminci yüzyıla girilmeden hücre yapısını, hücreyi oluştu-ran protein, karbohidrat, yağ ve nükleik asitler gibi moleküllerin yapılarını ortaya koymuştu.Örneğin, 1869’da İsviçreli doktor Fri-

edrich Miescher hasta bandajlarından topladığı cerahatleri mikroskop altında incelerken hücre çekirdeğinde yerleşik bir madde tespit edip adını “nüklein” koyuyor. Bundan on yıl kadar sonra Alb-recht Kossel bunların asidik yapısını ve 5 farklı baz yapısını ortaya koyarak “nükleik asit” ismine temel oluşturuyor. DNA’nın 5 karbonlu riboz şekeri, fosfat ve azot baz-lardan oluştuğu ve bunların fosfat grup-larının birbirlerine bağlanarak bir zincir oluşturduğu ise ancak 1919’da Phoebus Levene tarafından açıklığa kavuşturu-luyor. Henüz kalıtımın DNA tarafından kontrol edildiği bilinmiyor. Ama bir dizi meraklı kişi örneğin yaralardaki cerahatin ne olduğunu, nelerden oluştuğunu vs. çözmeye çalışıyor!Bu buluşlar devam ederken, kalıtımın proteinler tarafından yeni nesillere aktarıl-dığını öne süren bir grup bilimcinin oldu-ğunu ve bunun yaygın bir kabul görse de kanıtlanamadığını belirtelim. Bu safhada önemli buluşlardan biri de hücre çekir-değindeki kromozomları spesifik olarak boyama tekniğinin geliştirilmesi oldu. Böy-lece, farklı türlerin hücre çekirdeklerinin kırmızıya boyanarak mikroskop altında gözlemlenmesi mümkün olmuştu. Öyle ki diploid vücut hücrelerindeki çekirdeklerin haploid eşey hücrelerinin iki misli kadar boyandığı yani eşey hücrelerinin (yumurta ve sperm) vücut hücrelerinin yarısı kadar

kromozoma sahip olduğu dahi sapta-nabiliyordu. Bu bulguların devamında, zatürre hastalığına neden olan bakteriler üzerinde araştırmalar yapan İngiliz doktor Frederick Griffith, Streptococcus pneu-moniae bakterisinin pürüzlü (r) ve düzgün (s) olmak üzere iki tipinin olduğunu ve bunlardan düzgün (s) olanın zatürreye yol açtığını ve farelere injekte ettiğinde kobayları hastalandırarak öldürdüğünü gözlemliyor. Kendinden önceki işi gücü olmayan diğer bilimciler gibi o da bunun nedenini merak ediyor ve çalışmalarına şöyle devam ediyor:Önce, birinci grup farelere canlı düzgün (s) bakteri hücreleri injekte ediyor; bek-lendiği üzere fareler hastalanarak ölüyor ve farelerin kalbinden canlı bakteriler izo-le edilebiliyor. İkinci grup farelere ise canlı pürüzlü (r) bakteri hücreleri injekte ediyor; fareler ölmüyor ve kalplerinde bakteri bulunamıyor. Griffith daha sonra, düzgün (s) yani zatürreye yol açtığını bildiği bakte-ri hücrelerini ısıtarak öldürüyor ve ondan sonra bunları üçüncü grup farelere injek-te ettiğinde bu farelerin hastalanmadığını görüyor; bu farelerin kalbinde de bakteri hücreleri bulunamıyor. Yani ısıl işleme tabii tutularak öldürülmüş bakteriler has-talık yapma yeteneklerini de yitiriyorlar. Ancak, hani dedim ya adamların işi gücü yok; bu defa Griffith, ısıl işlemle öldürülüp etkisiz hale getirilmiş düzgün (s) bakte-

Bilim insanlarının büyük bir sabır, disiplin ve ısrarla yürüttükleri çalışmalar moleküler biyolojinin gelişmesini sağladı.

GENETİK ŞİFREYE DOĞRU

Prof. Dr. Selim ÇETİNERSabancı Üniversitesi

M A k A l e


rileri ile zaten hastalığa neden olmayan canlı pürüzlü (r) bakteri hücrelerini karıştır-dıktan sonra dördüncü grup farelere injek-te ettiğinde bu farelerin de hastalanarak öldüğünü ve bunların kalbinden de canlı düzgün (s) bakterilerin izole edilebildiğini buluyor (Şekil 1). Yani ısıl işlemle öldürül-müş de olsa zatürreye neden olan düzgün (s) hücrelerde bulunan bir madde, zararsız pürüzlü (r) hücreleri genetik olarak değiş-tirerek zararlı hale dönüşmesine neden oluyor. Buna o zamanlar dönüştürme un-suru diye bir isim veriliyor ama bu unsurun ne olduğu bilinemiyor.

DNA’nın işlevi tanımlanıyorŞimdi sıra bu dönüştürme unsuru üzerin-de Atlantiğin öbür kıyısında Oswald Avery ve arkadaşları tarafından yapılan çalışma-ları kısaca özetleyelim. Avery, ısıl işleme tutarak öldürdüğü düzgün (s) Streptococ-cus pneumoniae hücrelerini süzerek elde ettiği sıvıyı üç ayrı test tüpüne koyuyor ve bunların birincisinin içine proteinleri parçalayan proteaz enziminden ekliyor. İkinci tüpe DNA moleküllerini parçalayan Dnaz enziminden ve üçüncü tüpe de RNA moleküllerini parçalayan Rnaz enziminden koyuyor. Daha sonra, bu enzimleri eklediği üç ayrı tüpe de daha önce Griffith’in hasta-lığa neden olmadığını saptadığı canlı pü-rüzlü (r) bakteri hücrelerinden koyuyor. Ve bunlar arasından sadece Dnaz eklenmiş tüpteki bakterilerin dönüştürülmediği, yani proteini ya da RNA molekülleri enzimlerle parçalanmış ama DNA molekülleri bozul-mamış tüplerin zararsız bakterileri zararlı düzgün (s) hale dönüştürdüğünü saptaya-rak, dönüştürme unsurunun DNA olması gerektiğini ortaya koyuyor.İşin en ilginç tarafı bu çalışma 1944 yılın-da yayımlandığında bilim insanlarının pek ilgisini çekmedi. Zira, bilimciler DNA’nın kalıtımı kontrol edebilecek kadar komp-leks olduğunu düşünmüyorlardı. Tabii bir de bunlar ne de olsa bakteriler üzerinde yapılmış çalışmalardı ve bakterilerin yük-sek canlılar yani bitki ve hayvanlar gibi bir genetik yapıya sahip olabileceği hayal bile edilemiyordu!Yine de bakteriler ve bakterileri enfekte ederek ölümlerine neden olan bakteri virüsleri yani bakteryofajlar üzerindeki çalışmalar büyük bir titizlikle devam edi-yordu. Bu arada, fizik ve kimya araştırma-larındaki hızlı gelişmeler, artık biyolojik araştırmacıların kimyasal elementlerin farklı izotoplarını yani radioizotoplarını kullanarak bunları daha kolay izleyebilme-

bakterilerin protein ve DNA yapılarını in-celediler. Sonuçta, birinci tüpün dibinde biriken DNA radyoaktif (32P) iken, ikinci tüpün üst kısmında toplanan yani virüsü içeren sıvı radyoaktif (35S) ancak dipteki kısım radyoaktif değildi. Bu son kısım bi-raz anlaşılması zor ise de sonuçta, virüs-ten bakteriye geçen kısmın yani DNA’nın kalıtsal materyal olduğu, protein kılıfın ise bakteri dışında kaldığı ortaya konmuştu.Bu çalışma, Avery’nin çalışmasından çok daha fazla ses getirmiş, artık DNA’nın kalıtsal materyal olduğu neredeyse tam olarak kabul edilmeye başlamıştı. Ar-dından, bu genetik materyalin ökaryot hücrelere aktarılması ve bunun ne şekil-de olduğu ya da olabileceği konusunda çalışmalar başladı. Tabii burada, DNA’nın uzun ve büyük bir molekül olduğu bilindiği için bunun ne şekilde çoğaldığı ve kalıtımı nasıl yönlendirdiği sorusu hala büyük bir bilinmez olarak cevaplanmayı bekliyordu.Tekrar tekrar vurguladığım üzere, bugün hayatımızı kolaylaştıran tüm teknolojiler gibi tarımsal üretimde ve insan sağlığında büyük faydalar sağlamakta olan modern biyoteknoloji binlerce bilim insanının onlarca yıl süren sabırlı ve fedakâr çalış-maları sonucu, hem de nesiller sonunda bugünlere geldi. Umuyorum ki sizler de bu kişilerden en azından bazılarını burada anmamı sabırla okursunuz.

lerine imkan sağlamıştı. Nitekim, 1952 yılında Alfred Hershey ve Martha Chase tarafından yayımlanan bir araştırma bakteri ve bunları enfekte eden T2 virüsü ile yapılan çalışmalarda kalıtsal materyalin DNA olduğunu biraz daha pekiştiriyordu. Bir uzay gemisine ben-zeyen T2 virüsü E. coli bakterisi üzerin-de etkili olur ve onu parçalar. Özetle, protein bir kılıf ile paketlenmiş olan DN içeren virüs, önce bakteri yüzeyine bağlanarak açtığı delikten bakteri içeri-sine genetik materyali yani DNA injekte eder. Bundan sonra, virüse ait DNA ev sahibi bakterinin hücre mekanizmasını kullanarak bakteri içerisinde 200 ka-dar yeni virüs oluşmasını sağlar ve bak-teriyi patlatır; sonra her bir virüs yeni bakterilere bağlanarak yaşamlarını devam ettirir. Gerek T2 gerekse diğer virüsler yaşamlarını devam ettirebilmek için mutlaka konuk hücreye gereksinim duyarlar. Hershey ve Chase ikilisi işte virüslerin bu özelliğinden yararlanarak, önce 32P izotopu kullanılarak işaret-lenmiş DNA içeren ancak protein kılıfı doğal olan bir virüs ile enfekte ettikleri bakteri hücrelerini, bunun yanında da kılıf proteini kükürtün 35S izotopu ile işaretledikleri ama DNA’sı doğal olan virüsü oluşturdular. Ardından bu iki farklı işaret taşıyan virüs ile aşıladıkları bakterileri kültür ortamında çoğaltıp homojenize ettikten sonra santrifüj ile ayrıştırdıklarında, her iki tüpte gelişen

HİPOTEZ

YÖNTEM

SONUÇLAR

SONUÇ

Ölü bakteri hücrelerindeki madde genetik olarak canlı bakteri hücrelerine dönüşür.

Bir hücredeki kimyasal madde genetik olarak başka bir hücreye dönüşme yetisine sahiptir.

1 Fare ölür 1 Fare ölür1 Fare sağlıklıdır 1 Fare sağlıklıdır

Canlı S hücreleri (zehirli)

Kalpte canlı S hücreleri bulunur

Kalpte canlı S hücreleri bulunur

Kalpte bakteriyel hücre bulunmaz

Kalpte bakteriyel hücre bulunmaz

Canlı R hücreleri (zehirsiz)

Enjeksiyon

ŞEKİL 1


Son yıllarda TÜBİTAK’ın Ar-Ge çalış-malarına sağladığı destekler sıkça konu oluyor. Tarım sektörü bu des-teklerden ne şekliyle faydalanabili-yor?

TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı’nın hibe ettiği finansal destekler Ar-Ge ve yenilik projeleri için veriliyor. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejileri ve Po-litikaları doğrultusunda oluşturulmuş

esaslı araştırma-teknoloji geliştir- me ve yenilikçilik faaliyetlerini desteklemek, • İşbirlikleri tasarlamak; özel sektör kuruluşlarının kendi aralarında, üniversitelerle ve araştırma kurumlarıyla ulusal/uluslararası işbirliği geliştirmesine ve teknoloji transfer mekanizmaları oluşturma- larına katkıda bulunmak,• Fikirden ürüne, üründen pazara

destek programları aracılığıyla, başta özel sektör olmak üzere, üniversiteler ve girişimcilere de sağlanıyor. TÜBİTAK TEYDEB; ülkemiz Ar-Ge ye-teneğinin, yenilikçilik kültürünün, rekabet gücünün artırılmasına ve ulu-sal yenilik-girişimcilik ekosisteminin gelişmesine ve sürdürülebilirliğine, yürüttüğü destek programları ile katkı sağılyor. Bu ana hedef doğrultusunda; • Özel sektör kuruluşlarının proje

Son dönemde Türkiye tohumculuk sektörünün Ar-Ge destekli projeler yürütmesinde TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı’nın (TEYDEB) katkıları önem bir yer tutuyor. Tohumculuk sektörüne sağlanan destekler ve geliştirilen vizyonda TEYDEB’in üstlendiği görevleri ve hedeflerini TÜBİTAK TEYDEB Biyoteknoloji, Tarım, Çevre Ve Gıda Teknolojileri Grubu Yürütme Komitesi Sekreteri Vekili Dr. Naci Sağlam ile konuştuk.

AMACIMIZ YENİ PROJE OLUŞUMLARINA KATKI SAĞLAMAK

r Ö P O r t A J


kadar olan girişimcilik süreçleriy- le girişimciye destek olurken sadece maddi olarak değil; eğitim, iş rehberliği, iş planı hazırlama desteği ve finans kaynaklarına erişim gibi maddi olmayan desteklerle de girişimcinin yanında olmak,• Başlangıç aşamasındaki teknoloji tabanlı KOBİ’lere girişim sermayesi sağlamaya yönelik fonların oluşma- sına katkı sağlamak,• Başta KOBİ’ler olmak üzere özel sektörün girişimcilik ve yenilikçilik kapasitesinin geliştirilmesine katkı sağlamakamaçları ile destek programları yürü-tülüyor. Tarım sektörünün TEYDEB desteklerin-den yararlanmak üzere sunduğu to-hum ve tohum ıslahı projelerine ilişkin, Tablo 1`de 2000 yılı başından 2013 yılı sonuna kadar sunulan birikimli verilerden de görüldüğü gibi, sektörün bu desteklerden faydanlanması henüz yeterli seviyeye erişmedi. Aynı yıllar

dü (Grafik 1). 2004 yılı ve önceki yıl-larda yılda 1 proje başvurusu olurken, sadece 2012 yılında 22 proje başvuru-su yapıldı. Benzer şekilde, yine aynı yıllarda destek kararı verilen proje sayısı da giderek artış gösterdi (Grafik 2). 2008 yılından itibaren de hibe desteğinde önemli artış yaşandı. 2007 yılında 300 bin TL hibe desteği verilirken, 2013 yılında bu destek 2.3 milyon TL’ye ulaş-tı (Grafik 3). Destek programları içinde, Ulusal Bilim Teknoloji Yenilik Stratejisi 2011-2016 (UBTYS 2011-2016) dokümanında belirlenmiş öncelikli alanlara yönelik TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Destek Programı önemli bir yer tutuyor. Bu Program kapsamında Gıda Önce-likli Alanı çerçevesinde tarımda Ar-Ge çalışmaları da destekleniyor. Çağrılı bir program olan 1511 kapsamında bugüne kadar tarıma yönelik çıkılmış çağrılar bulunuyor. Bunlar:

2012 Tarım Çağrıları: 1511-GIDA-2012-THI-01 Endüstriyel

bitkilerden buğday, mısır, pamuk ve soya çeşitlerinin ıslahı

2014 Tarım Çağrıları: 1511-GIDA-2014-TBI-01 Nişasta ve

şeker bitkileri ıslahı

arasında, tarım sektöründen 64 firma toplam 92 proje başvurusunda bulun-du ve cari fiyatlarla, firmalara toplam 12 milyon TL hibe desteği verildi. Bunun yanında proje başvurularında özellikle 2004 yılından itibaren önemli bir artış oldu ve bu artış sürekli büyü-

*cari fiyatlardır (Milyon TL).

Proje Başvuru Sayısı

Başvuran Firma Sayısı

Destek Kararı Verilen Proje Sayısı

Desteklenen Firma Sayısı

Destekleme Oranı (%)(Destek Kararı Verilen Proje Sayısı/Proje Başvuru Sayısı)

Sunulan Harcama Tutarı*

Destek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı (Gerçekleşen Ar-Ge Hacmi) *

Toplam Hibe Destek Tutarı*

Destek Oranı (%) (Hibe Destek Tutarı/Destek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı)

92

64

71

47

%77

23,6

18.99

12,08

(64

%0.5

%0.8

%0.7

%0.98

%0.38

%0.42

%0.47

Tohum ve Tohum Islahı

Toplamİçindeki Payı

(%)


1511-GIDA-2014-TBI-02 Yağ ve lif bitkileri islahı

1511-GIDA-2014-TBI-03 Yemeklik tane baklagiller islahı

1511-GIDA-2014-TBI-04 Yem bitkileri islahı

1511-GIDA-2014-TBI-05 Tahıl islahı

2012 yılındaki çağrıya gelen toplam 14 başvurunun 9’u desteklendi. 2014 yılında açılan 5 çağrıya ise toplam 11 başvuru alınmış olup, bu projelerin değerlendirmeleri devam ediyor.

TÜBİTAK, ıslah çalışmalarında özel sektörle işbirliği içerisinde. Bu ça-lışmalardan tatmin edici sonuçlar alınabiliyor mu?Öncelikle özel sektör-TÜBİTAK işbirli-ğinden ne anladığımızı açmakta yarar var. Birincisi; firmaların hibe olarak harcamalarının önemli bir kısmının TÜBİTAK tarafından destek programları yoluyla hibe şeklinde karşılanması,

r Ö P O r t A J

2000 yılı başından 2013 yılı sonuna kadar sunulan birikimli verilerden de görüldüğü gibi sektörün bu desteklerden faydanlanması henüz yeterli seviyeye erişmedi.

başarısı kesin olmayan Ar-Ge’ye kay-nak ayırmada firmaların üstlendiği riski paylaşmak anlamına geliyor. Dolayısıyla TÜBİTAK bir kamu destek fonunu yöneten bir kurum olarak, projeyi fonlarken, projenin başarıyla sonuçlanarak çıktılarının ekonomik

ve toplumsal kazanıma dönüşmesi açısından firma ile aynı amaçları pay-laşıyor. Bu amaçların gerçekleştirilme-sinde de TÜBİTAK’ın katkısı, genellikle akademisyenler arasından belirlediği izleyicileri ve projenin değerlendirilip izlendiği teknoloji grubu komitesi ile uzmanları aracılığıyla yön gösterme, ortaya çıkan problemleri aşmaya yöne-lik öneriler oluşturma şeklinde oluyor. Böylece finansal destek, bu izleme sü-reci sayesinde kılavuzluk desteğini de beraberinde getiriyor. İşbirliğinin ikinci boyutunu ise, yukarıda değinilen 1511 Programında belirlenen çağrı konuları öncesinde teknoloji yol haritaları oluş-turulurken yapılan çalıştaylara sektör-den temsilcilerin katılımının sağlan-ması oluşturuyor. Yol haritaları önemli ölçüde sektörün deneyimli yönetici ve uzmanlarının bilgi ve öngörülerine da-yalı olarak belirleniyor.Sonuç olarak, riski yüksek olan Ar-Ge projelerinin çok büyük kısmının TÜBİ-TAK TEYDEB destekleriyle başarıyla tamamlanıyor olması; daha önemlisi, ıslah alanında faaliyet gösteren firma-larımızın yurtdışı pazarlara satış yapa-bilecek düzeyde rekabetçi yetenekler kazanmaları, bu işbirliklerinin etkin olduğunun birer göstergesi olarak de-ğerlendiriliyor.

1 1 1 1 13

75

6

12

910

22

13

25

20

15

10

0

Sayı

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Tohum ve Tohum Islahı Proje Başvurusu


Tohumculuk sektörüyle ilgili TÜBİTAK tarafından öncelikli desteklenen pro-jeler neler?Birinci soruda da belirtildiği gibi, UBTYS 2011-2016’da gıda, öncelikli alan ola-rak belirlendi. Yapılan ortak çalıştaylar-da bu alan kapsamında tarla ve bahçe bitkileri ıslahı da öncelikle desteklen-mesi gereken konular arasında yer aldı. Bu başlığın alt alanlarını belirlemek için oluşturulan danışma kurulları pamuk, buğday, mısır, ayçiçeği ve soya ıslahı için çağrı açılmasına karar verdi. 2012 yılındaki buğday, mısır, pamuk ve soya çeşitlerinin ıslahı ile ilgili çağrı konula-rından 9 proje hali hazırda destekleni-yor. Bu projelerin tahmini bütçe büyük-lüğü 11 Milyon TL mertebesinde.

Desteklenecek projeleri seçerken hangi kriterlere dikkat ediyorsunuz?TEYDEB destek programlarında projeler şu üç boyuta göre değerlendiriliyor:1. Endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi, yenilikçi yönü 2. Proje planının ve kuruluş altyapısı- nın proje için uygunluğu3. Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği

1511 Programında, bu kriteler yanında “proje konusunun çağrıya uygunluğu” da ayrı bir değerlendirme boyutu olarak ilave edildi.

En çok hangi tarım ürünleri için proje başvurusu geliyor? Sizin öncelik ver-diğiniz ürünler var mı/varsa neler?En çok proje başvurusu aldığımız ta-rım ürünleri arasında domates, biber, patates, mısır, buğday, pamuk, ayçi-çeği başta olmak üzere diğer tarla ve bahçe bitkileri var. Bu ürünlere yönelik

Hibe Destek

Mily

on T

L

ıslah geliştirme çalışmaları projelerin ana konusunu oluşturuyor. Öncelik verdiğimiz ürünleri kamu-özel sektör-üniversite işbirliğinde oluşturulan çalıştaylar sonucunda belirlenerek, 1511 kapsamında çağrı yapılan ürünler oluşturuyor.

Tohumculuk firmalarına proje ve ıslah konusundaki çalışmaları için tavsiyeleriniz var mı? En çok üstünde durulması ve geliştirilmesi gereken konular hangileri?Islah çalışmalarında klasik ıslah yön-temleri yerine moleküler marker gibi biyoteknolojik yöntemleri kullanarak ıslah süresini kısaltan, kaliteyi ve verimi artıran çalışmalara yönelmek bugünün rekabetçi ortamında bir zo-runluluk haline geldi. Firmalarımız da artık bu vizyon doğrultusunda yatırım-larını yönlendirmeli. Böyle bir hedefin başarıya ulaşması için, söz konusu ileri teknolojik yöntemlerde öğrenim görmüş nitelikli personelin istihdamı ve istihdam edilen personelin lisans üstü

eğitim imkanları dahil sürekli eğitiminin sağlanması birincil önemde.İkinci olarak, bu ileri teknoloji alanla-rında üniversitelerimizde mevcut bilgi birikiminden daha çok yararlanılması-na yönelik işbirliğinin sürekli ve etkin biçimde oluşturulması, yatay teknoloji transferini sağlayarak şirketlerimizin ürün geliştirme ve üretim bilgi ve bece-risini (know-how) artıracaktır.Bunun yanı sıra, ivmeli bir gelişme için, özellikle orta ve büyük ölçekteki şirket-ler dikey teknoloji transferine de önem vermelidir. Bu alanda yetkin uluslara-rası firmalarla, varolan ileri yöntemlerin özümsenebileceği, araştırma-teknolojik geliştirme kabiliyeti kazandıracak şekil-de sürekli bir işbirliği kurulması, biyo-teknolojik ıslah uygulamaları alanında ileri ülkelerle aramızda varolan bilgi açığının kapatılmasında en uygun yön-temlerden biri.

Gelecekte TÜBİTAK’ın tohum ve ıslah çalışmalarıyla ilgili farklı projeleri ve desteklemeleri olacak mı? TÜBİTAK’ın hedefi, Türkiye’nin öncelikli alanlarından biri olan tarımda ıslah ça-lışmalarıyla ilgili çok daha fazla çağrıya çıkmak ve yeni proje oluşumlarına katkı sağlamak. Tarımda ıslah alanında desteklenecek ürünlerin belirlenmesinde sadece bilim insanlarından değil, hem diğer ilgili kurumlardan hem de tohumculuk sektöründen alınan görüşlerden ya-rarlanılıyor. Bundan dolayı TÜBİTAK bu çalışmalarda tohumculuk sektöründen gelecek görüş ve tavsiyelere her zaman açık. Önemli olan sektörün bu katkıyı sağlayacak şekilde organize olup çalış-malar yapması ve Türkiye’nin tarımsal geleceğine yön verecek fikirler geliştir-mesi.

0 0,03 0,1 0,1 0,1 0,10,050,3

1,1

1,9

2,5

1,61,9

2,3

3

2

1

02000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Tohum ve Tohum Islahı Destek Kararı Verilen Proje Başvurusu

1 12 2

0 0

5 54

78 8

9

1920181614121086420

Say

ı


A H d e v e f A

Türkiye tohumculuk sektörünün bugün geldiği konumu değerlendiren Poltar Tarım’ın kurucusu ve TÜRKTED eski Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Polat Şölen, sektörün geçmişten günümüze zor koşullar altında kat ettiği mesafeyi ve tohumculuk sektörünün gelişimi adına yapılması gerekenleri değerlendirdi.

“10 YIL ÖNCESİNE GÖRE ÇOK İLERDEYİZ”

DR. POLAT ŞÖLEN

Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Eğitiminiz, aile ve iş hayatınızla ilgili kısaca bilgi verebilir misiniz?Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden 1964 yılında mezun oldum. 1967 yılında Ege Bölgesi Zirai Araştırma Enstitüsü’nde meslek hayatıma başladım. 1970 yılında

International Maize and Wheat Impreve-ment Center’da (CIMMYT) yazlık buğday ıslahıyla ilgili eğitime katıldım. Aynı yılın sonunda Oregon State Üniversitesi’nde Yüksek Lisans programına başladım. 1973 yılında programımı tamamlayıp yur-da döndüm. Son olarak 1976 yılında dok-toramı tamamladım. Evliyim ve 2 çocuk babasıyım.

Tohumculuk sektörüne nasıl giriş yaptınız? Eskiden beri aklınızda olan ve uğraştığınız bir sektör müydü?Yabancı şirketlerin yurdumuza ilgi göster-meleri sonucu 1985 yılında kurulan şirket-lerden Cargill–Pınar Tohumculuk’ta 1987 yılında Araştırma Müdürü olarak göreve başladım. 1989 yılında Ar Tarım’a ortak oldum ve araştırma faaliyetlerinden so-rumlu olarak 1997 yılına kadar görevime devam ettim. Aynı yıl Poltar Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti’yi kurdum. Hala aynı şirkette danışman olarak görev yapıyorum.

Meslek hayatınızın başından günümüze kadarki süreci düşündüğünüzde, ülkedeki tarım sektörünün dönüm noktası olarak hangi olayı işaret edersiniz?

Türk tohumculuğunun özel sektöre açıl-masıyla ülkemize gelen yabancı şirketler ve onlara katılan yerel tohumcu kuruluşlar ile tarım sektörü ivme kazandı.

Meslek hayatınıza ilk başladığınız yıllarla bugünü kıyasladığınızda, tohum/tarım sektörüyle ilgili ne gibi farklılıklar görüyorsunuz? Olumlu ve olumsuz yanlarını karşılaştırabilir misiniz?Geçmişi yüzlerce yıl öncesine dayanan yurt dışı özel sektör tohumculuğu ile he-nüz çok yeni olan ülkemizin tohumculuğu aynı kefeye kondu. Bu durum bence yan-lış. Özel sektör olarak; özellikle iyi yetişmiş personel alt yapısı olmayan, sermaye biri-kimi yetersiz fakat bir şeyler yapma hevesi ve aynı zamanda para kazanma isteği de olan ve risk alan bir grup oluştu. Bu grup, Tarım Bakanlığı’nın bütün yasaklayıcı tutu-muna rağmen ilerleme kaydetti ve üzerine düşen görevi yapmaya gayret gösterdi. Böylece Türkiye’nin geleceğe ümitle bak-masına vesile oldu.

Tohumculuk sektörünün güncel durumunu değerlendirdiğinizde; kamu politikaları, özel sektör girişimleri ve sivil toplum kuruluşlarının yaptığı

Hemen hemen hiçbir sebze türünde yerli hibridimiz yokken, bugün özel sektörde birçok firmanın tohumlukları piyasada yer alıyor.


çalışmaları yeterli buluyor musunuz? Sizce sektörün gelişimi için en acil yapılması gereken çalışmalar neler?Hâlâ ithalatı yasaklamaya dönük çalışma-ları anlamak benim için mümkün değil. Çünkü bizlerin doğrudan tüketim malı ithalatçısı değil, ebeveyn veya anaç ithal edip üretime katkı sağlayan ve aracı olan kuruluşlar olduğumuz unutulmamalı. İt-halat, talep varsa yapılır. Firmalar, 25 gr. bir paket tohum için savcılığa veriliyor ve 15.000 TL ödemek zorunda kalıyor. Şir-ketler, kapatma gibi cezalarla karşılaşıyor. Halbuki yasakçı ve cezacı olmak yerine, özel sektör ve kamu kuruluşları olarak beraberce bunları tartışmak gerek. “Ben yaptım oldu” alışkanlığından vazgeçilmeli. Bütün günahı ve sevabıyla ülkemiz tohum-culuğu elindeki olanaklar dahilinde bir ilerleme kaydetti. Daha fazlası için araştır-ma yapmak ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmek gerek. Bunun için de sermaye birikimi yeterli olmayan özel sektöre Ba-kanlık tarafından hazırlanan müşterek projelere destek olunması gerekiyor.

Sizin için tarımdan önemli konulardan biri de sebze üretimi olmalı. Sebze tohumu konusunda yapılan ıslah çalışmalarını yeterli buluyor musunuz? Yerli sebze tohumu konusunda bugün Türkiye hangi konumda yer alıyor?On yıl geriye baktığımızda, bugünü daha iyi anlarız. Hemen hemen hiçbir sebze türünde yerli hibridimiz yokken, bugün birçok özel sektör tohumlukları piyasada yer alıyor. Hatta sektör içinde milyonlarca dolar ihracat yapan firmalar bile var.

Bir dönem yönetim kurulu üyeliğinde bulunduğunuz TÜRKTED’in tohumculuk sektöründeki yerini ve yaptığı çalışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?TÜRKTED, başlangıçtan bugüne dek önemli görevler yaptı ve çok ciddi öneriler getirdi. Öneriler bizzat zorlukları yaşayan-lar tarafından dile getirildi. Tohumculukla ilgili sonradan kurulan Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) gibi ku-rumların derneğimizin etkinliğine yararı olmadı. Devlet gelirlerini toplayan Maliye

bile vergiyi sadece kazanandan ve net kazançtan alırken, bizler ciro üzerinden yüzde 0,3 kesinti ödüyoruz.

Akılda KalanlarBakanlık ceza ve şirket kapatma yönetmeliğini acilen ele almalı, TÜRKTED ile birlikte yeni yönetmelik hazırlamalı.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın tüketime dayalı ürünlere verdiği ithalat izninin, üretime dönük yapılan tohumluk ithalatı söz konusu olduğunda pek önemli olmadığı görülüyor.

TSÜAB ciro üzerinden yüzde 0,3 kesinti ödemeleriyle ilgili bölümü en kısa sürede ele almalı ve adil olan bir formülle yeniden düzenlenmeli.


FAO’nun çabalarının merkezinde; insan-ların aktif ve sağlıklı hayatlar sürebilme-leri için düzenli olarak yüksek kalitede gıdaya erişim şartlarının oluşturulması, herkes için gıda güvenliğinin sağlanması yatıyor. FAO. açlıkla mücadele etmek ve gıda güvenliğini sağlamak için;

• Bilgilerin erişilebilir kılınması ve sürdürülebilir tarıma geçişin desteklenmesi, • Siyasi iradenin güçlendirilmesi ve politikalar konusundaki uzmanlığın paylaşılması, • Küçük çiftçilerin tarımını geliştirmek için kamu–özel sektör işbirliğinin desteklenmesi,• Bilginin sahaya taşınması, • Ülkelerin riskleri önlemesi ve azaltmasına destek olması gibi faaliyetleri görevi kapsamına alıyor. FAO’nun belirlediği üç temel hedef; açlığın, gıda güvencesizliğinin ve yeter-siz beslenmenin ortadan kaldırılması, yoksulluğun sona erdirilmesi ve herkes için ekonomik ve sosyal ilerlemenin öne çıkarılması. Bu hedeflerin içinde sürdü-rülebilir yönetimle birlikte toprak, su, hava, iklim ve genetik kaynaklar da dahil olmak üzere doğal kaynakların şimdiki ve gelecek nesillerin yararına kullanılması da mevcut. 1982’de faaliyete geçen FAO Türkiye Temsilciliği kurulduğu günden beri Türkiye’nin öncelikleri ve talepleri doğrultusunda tarım ve gıda alanında çok sayıda proje yürüttü. Projeler temel olarak gıda ve tarım konularında hükü-metlere ve ilgili kurumlara politika belir-leme sürecinde yardımcı olma ve onların

kapasitelerini geliştirme üzerine kuruldu. Projelerin ana başlıkları arasında; doğal kaynakların korunması, kırsal kalkınma, tohum üretiminin geliştirilmesi, hayvan-cılığın geliştirilmesi, bitkisel üretim ve bitki sağlığı, hayvan sağlığı, balıkçılık, ormancılığın geliştirilmesi ve kurumsal yapılanmayı sayabiliriz.

Bakanlıklarla ortak çalışmalar yürütüyorFAO ve Türkiye ilişkileri söz konusu oldu-ğunda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakan-lığı (GTHB) ve Orman ve Su İşleri Bakanlı-ğı’yla (OSİB) birlikte yürüttüğümüz iki ayrı programdan söz etmek yerinde olur. Aynı derecede önemli bu iki program tarımsal faaliyetlerde teknik destek sağlamak ve Türkiye’nin ilgili konulardaki deneyimini bölge ülkeleriyle paylaşmak amacıyla

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Türkiye’deki tohum sanayisi ile bölgedeki ticaret ve kalkınmayı teşvik ederek, ulusal tohum dernekleri ve tohum şirketleri arasında işbirliğini sağlamayı amaçlıyor. FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Akın, tohumculuğu küresel boyutta gıda güvenliğini tehlikeye sokan çölleşme ve tarım arazilerinin giderek azalması gibi zorlukların önlenmesine yönelik en büyük çare olarak gördüklerini belirtiyor.

FAO TÜRKİYE:

KURAKLIK VE ÇÖLLEŞMENİN ÇARESİ TOHUMCULUK

v İ Z Y O n e r B A k I ş

FAO sektörün

gelişmesi için

önerilerde

bulunuyor ve sürece

katılan paydaşların

tümüne dair genel bir

bakış sunuyor.

Ayşegül AkınFAO Türkiye Temsilci Yardımcısı

Haziran 2014’te imzalandı. Bu anlaşma-lar aynı zamanda uluslararası işbirliği çerçevesinde iki bakanlığın kapasitelerini güçlendirmeye de hizmet edecek. Programlardan kısaca bahsetmek gere-kirse; FAO’nun Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile birlikte başarıyla yürüttüğü FAO-Türkiye Ortaklık Programı, 29 projesi ve 10 milyon dolar bütçesi ile Türkiye’nin yanında Azerbaycan, Kırgızistan, Taci-kistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ı da içine alan bir coğrafyayı kapsıyor. Haziran ayında imzalanan anlaşmanın ikinci eta-bı ise yine beş yıllık bir zamana yayılacak ve çok daha geniş bir kapsam ve bölgede projelerini yürütecek. Programın başlıca amacı; yararlanıcı ülkelerde gıda güven-cesinin sağlanması ve kırsal yoksulluğun azaltılması alanlarında aktif işbirliğine yönelik maddi, finansal ve operasyonel çerçeveyi sağlamak olarak belirlendi.FAO ve Türkiye Hükümeti ile imzalanan diğer anlaşma ise orman ve ağaçların sürdürülebilir yönetimi konularında Orman ve Su İşleri Bakanlğı ile yeni bir işbirliğine işaret ediyor. Orman yönetimi ve korunması, ormancılık politikaları ve kurumsal gelişme gibi konuları içeren an-laşma yine 10 milyon dolarlık bir bütçeyi ve beş yıllık bir zamanı kapsıyor. Bu iki ortaklık programı da hem bölge-deki hem de diğer ülkelerde gıda güven-liğini sağlama ve yetersiz beslenmeyi ortadan kaldırmayı amaçlıyor.

ECOSA bölgede koordinasyonu sağılıyorFAO, tohumculuk sektörünün ön plana çıkarılmasını ve bu konuda politika geliştirilmesini, küresel boyutta gıda güvenliğini tehlikeye sokan çölleşme ve tarımsal arazilerin giderek azalması gibi baş gösteren zorlukları göz önüne alarak destekliyor. Bu alanda, tohum kalitesini korumak amacıyla FAO’nun desteği ile Orta Asya ve Kafkasya Bölgesel Tohum Derneği (ECOSA) kuruldu. 10 ülkenin kamu ve özel sektörden tohum üreticileri Orta Asya ve Kafkasya Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) şemsiyesi altında yer alıyor.Afganistan, Azerbaycan, İran İslam Cum-huriyeti, Kazakistan, Kırgızistan, Pakis-tan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan ve Özbekistan’dan oluşan ECO ülkelerinin yıllık yerli tohum pazarının en az 1 mil-yar dolar seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor. FAO bölgedeki ülkelere tohum mevzuatlarını oluşturmalarında teknik destek verirken, sektörün gelişmesi için önerilerde bulunuyor ve sürece katılan paydaşların tümüne dair genel bir bakış sunuyor. Derneğin misyonunu; hem to-hum sanayisini hem de bölgedeki ticaret ve kalkınmayı teşvik etmek ve ulusal tohum dernekleri ile tohum şirketleri arasında işbirliği ve bilgi alışverişi için bir buluşma platformu yaratmak oluşturuyor. Bunun yanında çiftçilerin agro-ekolojik koşullara uygun çeşitlere ve kaliteli to-huma erişimini kolaylaştırmak, dinamik


bir tohum ticaretini sağlamak ve gıda krizinin etkilerini hafifletmek için gıda üretimini teşvik etmeye katkıda bulun-mak da derneğin amaçları arasında. Bu kapsamda, FAO-Türkiye Ortaklık Programı çerçevesinde ECO ülkelerinde tohumcu-luk sektörünün geliştirilmesi için iki yıllık bir proje başlatıldı. Bu proje kapsamında ECO üye ülkelerinde tohumculuk ala-nında teknik kapasitenin arttırılmasının yanı sıra tohumculuk master planları da hazırlanacak.

Kamu, üniversite ve tohumculuk birlikleri ortak hareket etmeli Türkiye tohumculuk sektörü dikkat çekici bir gelişme gösterdi. Var olan tohumcu-luk mevzuatı ve uygulamalarıyla tescil ve sertifikasyon sistemleri de dahil olmak üzere bölge ülkeleriyle rekabet edebilen bir özelliğe sahip oldu. Tohumluk üretimi 2013 yılında 743 bin ton civarına ulaşır-ken, tohumluk ihracatı 33 bin tonu aştı. Tohum üretimi, tohum ihracatının önemli derecede artması ve özel tohumculuk kuruluşlarının öne çıkmasının yanında mevzuat, altyapı ve uluslararası kuruluş-larla olan işbirliği Türkiye’nin bu alandaki potansiyelini daha da güçlendiriyor. Yakalanan bu başarı grafiğinin daha da geliştirilmesi için gerek kamu gerekse özel sektördeki personel altyapısının yetiştirilmesi ve kurumların bilgiyle dona-tılmasının önemini vurgulamak gerekiyor. Bunun yanında, personel eğitiminin tam anlamıyla gerçekleşebilmesi için kamu kurumları, üniversiteler ve tohumculuk birlikleri arasındaki işbirliğinin güçlendi-rilmesi gerekiyor.

2013 yılı tohumluk

üretimi 743 bin ton

2013 yılı tohum ihracatı

33 bin ton

743bin ton

33bin ton


Ü Y e H A B e r l e r İ

Türkiye’nin patates tohumunda dışa bağımlılığını sona erdirmek amacıyla TİGEM’le ortak çalışma yürüten DOĞA Tohumculuk firma-sının Nevşehir’deki laboratuva-rında kopyalanan bir tohumdan 4 yılda sera ve tarladaki faaliyetler sonucunda 25 ton tohum elde

edildi. Doğa Tohumculuk Genel Müdürü Kamil Aşkın; “Tüpteki bir bitkiden bir nevi bitkisel kopyalama işlemi yaparak işe baş-lıyoruz. Yaptığımız yöntemle bir tüpteki patates bitkisi, dört yıl sonra bir tır patates tohumu haline geliyor” dedi.

“Bitkisel Kopyalama”yla Yerli Patates Tohumu Üretimi

Şeker pancarı tohumunda verim ve kalitesi yük-sek aynı zamanda ekim bölgesine uygun yeni çeşitlerin geliştirilmesinde klasik ıslah hedefleri gözetilerek çalışmalar yapan KWS SAAT AG Yö-netim Kurulu Başkan Yardımcısı Lars Wrede ve teknik ekip Kayseri Şeker’i ziyaret ettiler. Kayse-

ri Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akay ziyarette yaptığı konuşmada, KWS Türk’ün dünya çapında bilimsel araştırma ve geliştirme ile verimi yakaladığını, KWS Türk’ün ürettiği tohumların bölge toprakları için en uygun özel-likler ile kaliteyi taşıdığını ve birlikte çalışmaktan duydukları memnuniyeti dile getirdi.

Kayseri Şeker’e Kws Türk Tohum Firmasından Ziyaret

May Tohum İlk 500 Arasında ve En Başarılı İhracatçı Ödülünün Sahibi

MAY Tohum, 2013 yılı ihracat kayıt rakamlarına göre İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği tarafından En Başarılı İhracatçılar ödülüne layık görüldü. Öte yandan, MAY Tohum, Anadolu’nun İlk 500 şirketi arasında yer aldı. Ekonomist dergisinin Türkiye Ekonomi Bankası

işbirliği ile yürüttüğü “Anadolu’nun En Büyük İlk 500 Şirketi” arasında 5 yıl art arda yer alan ilk ve tek tohumculuk firması MAY Tohum oldu. 2013 yılı verilerine göre Anadolu Kaplanları sıralamasına bu yıl da yer alan MAY Tohum, önceki yıl sıralama-sına göre 9 basamak yükseldi.

Daha önce yürütmüş olduğu EU-ROSTARS projelerinde gösterdiği başarı nedeniyle “Başarı Hikâyesi”

olarak gösterilen Progen, Ar&Ge alanında yeni bir başarıya imza attı. Azot kullanım etkinliği yüksek, üstün kalite ve verim özelliklerine sahip kışlık ekmeklik buğday çeşitleri-ni geliştirmeyi ve genomik seleksiyon modeli oluşturmayı amaçlayan “Genomic selection for improved nitrogen use efficiency in winter wheat varieties” isimli projesi Euros-tars-2 kapsamında desteklenmeye değer bulundu. Euros-tars-2 kapsamında Türkiye’den desteklenen tek proje olan çalışma, Almanya, Fransa, Avusturya ve Romanya ile işbirliği halinde yürütülecek.

“Eurostars-2” Proje Değerlendirmesinde Progen Başarısı

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından her yıl yayınlanan “Türkiye’nin ilk 1000 İhracat-

çısı” listesine, 2013 yılında Syngenta Tarım San. ve Tic. A.Ş. de dahil oldu. Genel sıralamada 613ncü olan Syngenta, “Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri” başlıklı sektör sıralama-sında da 34 Milyon Dolarlık ihracat değeriyle 82 şirket arasında 54ncü olmayı başardı. Syngenta’nın ihracatının önemli bir bö-lümü ayçiçeği tohumluğu ihracatından oluşurken az miktarda çiçek, mısır ve sebze tohumu ihracı da söz konusu.

Syngenta Türkiye İhracatta İlk 1000 Firma Arasında

Toros Tarım SEÇ Koordinatörlüğü’nün Eylül 2014 tarihi itibariyle hayata ge-çirdiği “SEÇ Ayın Çalışanı” uygulaması, mavi yaka personelin SEÇ kurallarına uygun çalışma disiplini kazanmasını

ve bu güvenli çalışmanın sürdürülebilirliğini sağlamayı teş-vik etmeyi amaçlıyor. Sanayi kuruluşlarında iş kazalarının daha çok üretim süreçlerinde görülmesi, uygulamanın mavi yakalı çalışanlara yönelik olmasının temel sebebini oluştu-ruyor.

“SEÇ Ayın Çalışanı” Uygulaması Güvenli Üretimi Teşvik Ediyor


AGROMAR MARMARA TAR. ÜRN. SAN. VE TİC. A.Ş.

AGROVA TARIMSAL ÜRETİM VE PAZ. SANAYİ LTD. ŞTİ.

ALANYA TOHUMCULUK LTD. ŞTİ.

ALTIN TOHUMCULUK TİC. VE SAN. A.Ş.

AKDENİZ TOHUM SANAYİ TİCARET LTD. ŞTİ.

AG TOHUM SANAYİ TİCARET A.Ş.

ANADOLU EFES BİRACILIK VE MALT SAN. A.Ş.

ANADOLU ETAP TARIM VE GIDA ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş

ANADOLU TOHUM ÜRETİM VE PAZ. A.Ş.

ANKA TOHUMCULUK TAR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

AR TARIM TOHUMCULUK SAN. VE TİC. A.Ş.

ATA TOHUMCULUK İŞLET. SAN. VE TİC. A.Ş.

AYER TARIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

BAYER TÜRK KİMYA SANAYİ LTD. ŞTİ.

BETA ZİRAAT VE TİCARET A.Ş.

BİAR TOHUMCULUK BİTKİSEL ARŞ.ÜRET.VE PAZ.LTD.ŞTİ.

BİRCAN TARIM TUR.TİC.İTH.İHR VE SAN. LTD. ŞTİ

BURSA TOHUMCULUK ZİRAAT VE TİC. A.Ş.

BOLPAT BOLU PATATES SAN.VE TİC. A.Ş.

ÇAĞDAŞ TOHUMCULUK TAR.SAN VE TİC. LTD. ŞTİ.

DAKO TOHUMCULUK TİC.VE SAN. A.Ş.

DOĞA TOHUMCULUK GIDA SAN. VE TİC. A.Ş.

FİTO TOHUMCULUK TİC. LTD. ŞTİ.

FRİTOLAY GIDA SAN. VE TİC. A.Ş.

GENTA GENEL TARIM ÜRÜNLERİ PAZ. A.Ş.

GOLDEN WEST TOH. VE TİC. LTD. ŞTİ

HAZERA TOHUMCULUK VE TİCARET A.Ş.

HM CLAUSE TOHUMCULUK TARIM SAN. VE TİC. A.Ş.

www.agromar.com.tr

www.agrovatohum.com

www.alanyatohum.com

www.altintohumculuk.com.tr

www.akdeniztohum.com

www.agtohum.com

www.anadolugroup.com

www.anadoluetap.com

www.anadolutohum.com

www.ankatohumculuk.com

www.artarim.com

www.atatohum.com.tr

www.ayer.com.tr

www.bayer.com.tr

www.betaziraat.com.tr

-

www.bircantarim.com.tr

www.bursaseed.com

-

www.cagdastohum.com.tr

www.dakotohumculuk.com

www.dogaseed.com

www.fito.com.tr

www.fritolay.com.tr

www.gentatarim.com

www.goldenwest.com.tr

www.hazera.com

www.hmclause.com.tr

İLCİ İNŞAAT SANAYİİ VE TİCARET A.Ş.

İSTANBUL TARIM SAN. VE TİCARET A.Ş.

İSTANBUL TOHUM TARIM SAN VE TİC. LTD. ŞTİ.

KWS TÜRK TARIM TİCARET A.Ş.

MAY AGRO TOHUMCULUK A.Ş.

MONSANTO GIDA VE TARIM TİCARET LTD. ŞTİ.

MULTİ TARIM TİC. LTD. ŞTİ.

NUNHEMS TOHUMCULUK A.Ş.

PROGEN TOHUM A.Ş.

PIONEER TOHUMCULUK DAĞITIM VE PAZARLAMA LTD. ŞTİ.

POLEN TOHUMCULUK VE TAR. ÜRN. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

POLTAR TARIM ÜRÜNLERİ SANAYİ VE TİCARET LTD.

RIJKZWAAN TARIM TİCARET LTD. ŞTİ.

RİTO TOHUMCULUK A.Ş.

SETO SEBZE GÜBRE ÜRT. İNŞ.TUR. ve SAN. TİC. A.Ş.

S.S.TARİŞ PAMUK SATIŞ KOOP. BİRLİĞİ AR-GE

SMYRNA TOH.FİDE FİDAN ZİRAİ DAN.İT.İH.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ.

SYNGENTA TARIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

TAREKS TRM. ÜRN. ARÇ. GRÇ. İT.İ. VE TİC. A.Ş.

TARIM İŞLETMELERİ GEN. MÜD. (TİGEM)

TASACO TARIM SAN. VE TİC. A.Ş.

UNITED GENETICS TURKEY TOHUM FİDE A.Ş.

TOROS TARIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

ULUSOY TOHUMCULUK ZİR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

VERİM ZİRAAT LTD. ŞTİ.

YALTIR TARIM ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş.

YÜKSEL TOHUMCULUK TARIM SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

www.ilci.com.tr

www.istanbultarim.com.tr

www.istanbultohumculuk.com.tr

www.kwsturk.com.tr

www.may.com.tr

www.monsanto.com

www.multitarim.com.tr

www.nunhems.com

www.progenseed.com

www.pioneer.com/turkey

www.polenseed.com

www.poltar.com.tr

www.rijkzwaan.nl

www.rito.com.tr

www.seto.com.tr

www.taris.com.tr

www.smyrnatohumculuk.com

www.syngenta.com

www.tareks.com.tr

www.tigem.gov.tr

www.tasaco.com

www.unitedgenetics.com

www.toros.com.tr

www.ulusoyseed.com.tr

www.verimziraat.com

www.yaltir.com.tr

www.yukseltohum.com

FİRMA ADI FİRMA ADIWEB ADRESİ WEB ADRESİ

t Ü r k t e d Ü Y e f İ r M A l A r

Documents

SEKTÖRÜN ÜNİVERSİTELERDEN BEKLENTİSİ YÜKSEK · 30 ÜYE HABERLERİ TÜRKTED ÜYESİ ... Tel (0 216) 444 44 03 Yayın Türü Yerel Süreli Yayın Tohum dergisi Türkiye Tohumculuk