SEMINARIUM 4

SEMINARIUM 4

Współczesne laboratoria:• automatyzacja laboratorium• systemy otwarte i zamknięte• „mokra” i „sucha” chemia• komputeryzacja laboratoriów

Martyna Średniawa Gr. A2

AUTOMATYZACJA LABORATORIUM

Cele automatyzacjiOBNIŻENIE KOSZTÓW Wzrost skuteczności i oszczędność pieniędzy Wyeliminowanie niepotrzebnych etapów Uproszczenie kluczowych etapów Obniżenie stratPODNIESIENIE JAKOŚCI Udoskonalenie technik i narzędzi kontroli jakości Wprowadzenie wskaźników w celu ograniczenia błędówWZROST WYDAJNOŚCI PRACY Optymalizacja wykorzystania aparatury i personelu Usprawnienie wszystkich etapówZMNIEJSZENIE NAKŁADÓW PRACY Wyeliminowanie niepotrzebnych ruchów pomiędzy stanowiskami Ograniczenie przenoszenia oraz ułatwienie monitorowania i identyfikacji

próbki na każdym etapie Posiadanie czystego i uporządkowanego laboratorium Analiza przepisów bezpieczeństwa

Etykiety z kodami kreskowymi Obecnie najbardziej powszechną i dostępną

metodą rejestracji i identyfikacji próbek są etykiety z kodem kreskowym.

Przechowywanie próbek w niskich temperaturach wymaga stosowania specjalnych etykiet. Oznaczenia muszą być tak dobrane, by zachowały swoją elastyczność i przylepność podczas procesu zamrażania.

Cechy etykiet: spełniają wymagania stawiane przy procesie

zamrażania kriogenicznego (ciekły azot, suchy lód)

zapewniają wytrzymałość na zakres temperatur od -196°C do +90°C

są odporne na warunki przechowywania i formy sterylizacji laboratoryjnej, takie jak autoklaw, promieniowanie gamma, promieniowanie UV

nie są podatne na działanie chemikaliów takich jak: Xylenol, Izopropyl, DMSO oraz 10% HCl.

Czytniki kodów kreskowych

Czytniki ręczne bezprzewodowe Czytniki stacjonarne

Sorter probówek

Wydajność sortowania wynosi 1200 probówek na godzinę, około 4 tys. probówek na dobę

archiwizowanie materiału w ponumerowanych statywach pozwala na natychmiastowe zlokalizowanie żądanej próbki

Szybkie automatyczne przenoszenie probówek między różnymi statywami z 96 probówkami. Sortuje 900 probówek w ciągu godziny.

Dostępne modele z wbudowanym czytnikiem do skanowania kodów 2D oraz z wagą analityczną do ważenia probówek.

Olympus Laboratory Automat Sorter probówek XL9

Automatyzacja testów immunofluorescencji Automatyczne tworzenie protokołu

inkubacji do dokumentacji Identyfikacja kodów kreskowych Rozcieńczenie próbek Pipetowanie próbek i odczynników Inkubacja oraz płukanie płytek

testowych Inkubacja jednocześnie do 16 płytek

testowych, 150 próbek, 216 rozcieńczeń

Możliwość równoległego badania do 8 różnych parametrów

Możliwość zaprogramowania do 12 dowolnych szeregów rozcieńczeń

Automatyzacja testów ELISA

Ponad 900 parametrów z walidacją Dostępny analizator 7 lub 3

płytkowy Krótki czas załadowania surowic i

odczynników Identyfikacja kodów kreskowych W pełni zautomatyzowany przebieg

inkubacji od wprowadzenia surowic do odczytu

Eliminacja błędów: dwukierunkowe połączenie z laboratoryjnym systemem informatycznym: import zleceń i eksport wyników

Automatyzacja laboratorium mikrobiologicznego – Eddy Jet Urządzenie do wykonywania

posiewów spiralnych Wyposażone w jednorazowe

strzykawki i zlewki Wszystkie posiewy spiralne

mogą być sprawdzone przy pomocy wagi laboratoryjnej

Automatyzacja laboratorium mikrobiologicznego - Bio Dilutor służy do przeprowadzania

rozcieńczeń objętościowych w zakresie od 1 do 10 ml dla próbek mikrobiologicznych

przeprowadza rozcieńczenia bez zanieczyszczeń krzyżowych, próbki są utrzymywane w końcówce lub rurce i całkowicie wypłukiwane przy pomocy rozpuszczalnika

potrafi przeprowadzić również rozcieńczania grawimetryczne przy użyciu zewnętrznej wagi

SYSTEMY OTWARTE I ZAMKNIĘTE

Otwarty system pobierania krwiTradycyjna metoda pobierania krwi

żylnej Pobieranie krwi polega na

pociągnięciu tłoka strzykawki do momentu napełnienia krwi do żądanej objętości

Pobraną krew przelewa się ze strzykawki do probówki

Otwarty system pobierania krwi

Pobieranie krwi włośniczkowej Gazometria Glukoza Morfologia i elektrolity u niemowląt

Krew włośniczkowa pobierana jest z płatka ucha, opuszka palca lub pięty

Do nakłucia skóry używa się nakłuwaczy (różne rodzaje w zależności od żądanej objętości próbki, grubości skóry, rodzaju badania)

Pobraną krew umieszcza się bezpośrednio na pasku testowym (w postaci kropli) lub w probówkach przeznaczonych do konkretnych badań

Otwarty system pobierania krwi

Wady otwartego systemu pobierania krwi: Ryzyko kontaktu pobierającego i pacjenta z krwią Konieczność ponownego wkłucia w przypadku pobierania

kilku próbek Dłuższy czas zabiegu (przelewanie, zakręcanie korka) Mniejsza precyzja związana z błędami w pobraniu

konkretnej objętości

Zamknięty system pobierania krwiSkłada się z trzech elementów: dwustronnej igły z zaworkiem lub igły motylkowej standardowego centrycznego uchwytu sterylnej probówki z próżnią o kalibrowanej objętości,

zamkniętej bezpiecznym korkiem

Zamknięty system pobierania krwi

W celu łatwiejszego doboru odpowiedniej probówki do badania wprowadzono kolorowe korki

Kolor czerwony : materiał biologiczny: surowica rodzaj badań: biochemiczne czynnik zawarty w probówce: czynnik wykrzepiający

Kolor szary : materiał biologiczny: osocze lub krew pełna

z inhibitorem glikozy rodzaj badań: glukoza czynnik zawarty w probówce: szczawian (Na lub K)

fluorek (Na), jodooctan (Na)

Zamknięty system pobierania krwi

Kolor fioletowy: materiał biologiczny: osocze lub krew pełna rodzaj badań: morfologia czynnik zawarty w probówce: EDTA (Na2, K2, K3)

Kolor niebieski: materiał biologiczny: osocze lub krew pełna rodzaj badań: koagulologia czynnik zawarty w probówce: cytrynian (Na) roztwór 3,2% lub

3,8%

Kolor zielony: materiał biologiczny: osocze lub krew pełna rodzaj badań: biochemiczne, hormony, markery nowotworowe czynnik zawarty w probówce: heparyna (Na, Li)

Zamknięty system pobierania krwiKorzyści wynikające ze stosowania zamkniętego systemu

pobieraniakrwi:Nowoczesny wizerunek placówki Stosowanie systemu zamkniętego świadczy o nowoczesności placówki i

przestrzeganiu najwyższych standardów jakości i bezpieczeństwa Pacjenci doceniają również zminimalizowane ryzyko powtórnego

pobrania Najwyższa jakość badań Natychmiastowe mieszanie krwi z antykoagulantem zapobiega

powstawaniu mikroskrzepów Większa precyzja pobrania – zachowanie prawidłowych stosunków

stechiometrycznych między antykoagulantem a krwią Zminimalizowane ryzyko hemolizy poprzez optymalną konstrukcję igieł

oraz probówek

Zamknięty system pobierania krwiUsprawnienie pracy Próżnia w probówkach zapewnia pobranie dokładnie

wymaganej ilości krwi bez konieczności wypełniania do odpowiedniego poziomu

Po pobraniu materiał jest gotowy do transportu lub wykonania oznaczenia – nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych czynności (przelewanie, zamykanie probówek korkami itp.)

Większe bezpieczeństwo pacjenta i personelu Brak kontaktu z krwią pacjenta podczas pobierania Probówki są napełniane krwią bezpośrednio w trakcie

pobierania – nie ma potrzeby jej przelewania

Sucha i mokra chemia

Sucha chemia

Budowa testów: Najprostsze mają postać paseczka lub krążka z materiału

wsiąkliwego (np. bibuła) nasączonego odczynnikami Bardziej skomplikowane testy mają budowę

wielowarstwową i/lub wielosektorową, a czasami są dodatkowo obudowane osłonami pomocniczymi

Sucha chemiaOgólne zasady działania suchych testów: Zmiana zabarwienia wskaźnika pH pod wpływem zmiany

odczynu środowiska (wskaźniki pH, oznaczanie mocznika) Utlenianie chromogenu powodujące zmianę jego zabarwienia

(oznaczanie glukozy, cholesterolu) Redukcja chromogenu powodująca zmianę jego zabarwienia

(oznaczanie LDH) Sprzęganie powodujące powstanie związku barwnego

(oznaczanie bilirubiny, azotynów) Hydroliza z wydzieleniem produktu barwnego (oznaczanie

teofiliny) Tworzenie się barwnych kompleksów lub osadów (oznaczanie

metali, oznaczenia immunologiczne) Zmiana siły elektromotorycznej ogniwa jonoselektywnego w

polu testowym (oznaczanie jonów sodu w surowicy) Zmiana przewodności pola testowego (amperometryczne

oznaczanie glukozy w pełnej krwi)

Sucha chemia

Testy do oznaczeń w moczu: Wskaźniki pH

w postaci paska, rolki lub książeczki pasek składa się z nośnika (z tworzywa

sztucznego) i przyklejonego do niego pola testowego

mogą być jedno- lub wielopolowe pola na paskach wielopolowych pokryte są

siateczką nylonową pozwalającą na nasączenie pól różnymi odczynnikami

Sucha chemia Testy do oznaczania narkotyków

paskowe – testy immunochromatograficzne płytkowe – testy immunochemiczne; pole testowe

działające na zasadzie zbliżonej do chromatografii cienkowarstwowej obudowane w osłonę z tworzywa sztucznego z okienkami do nanoszenia materiału i odczytu wyniku

Sucha chemia Testy paskowe

Wielopolowe Oznaczanie właściwości moczu (ciężar właściwy, pH),

zawartości substancji (glukoza, białko, ciała ketonowe, bilirubina, urobilinogen, azotyny) i komórek (erytrocyty, leukocyty)

Sucha chemia

AlAT AspAT Bilirubina Cholesterol Fosfataza

alkaliczna Glukoza Hemoglobina

Kinaza kreatynowa

Kreatynina Kwas moczowy Mocznik Potas Triglicerydy Troponina T

Testy do oznaczeń w pełnej krwi:

Wszystkie suche testy do oznaczania w pełnej krwi (oprócz oznaczania hemoglobiny) wymagają oddzielenia erytrocytów od pola testowego przy pomocy błony półprzepuszczalnej.

Sucha chemia

Metody odczytu wyniku suchych testów: Odczyt przez porównanie ze wzorcem (subiektywny,

zależny od oświetlenia, wad wzroku, wprawy w odczytywaniu)

Odczyt reflektometryczny (pomiar światła odbitego od powierzchni pola testowego)

Odczyt fluorymetryczny (wykorzystuje specyficzne właściwości niektórych związków po ich wystawieniu na działanie światła)

Odczyt potencjometryczny (pomiar SEM pomiędzy dwiema elektrodami zanurzonymi w badanym roztworze)

Odczyt amperometryczny (zmiana przewodności w polu testowym)

Sucha chemia

Clinitek Uryxxon 300

Sucha chemia

Ektachem-Kodak Accutrend GCT

Mokra chemia Jest to metoda badania próbek stałych po przeprowadzeniu

ich do roztworu. Jest to metoda badania próbek z wykorzystaniem

odczynników w formie cieczy. Stosuje się wzorce przygotowane przez producenta, w

formie indywidualnej lub w formie mieszanin.

KOMPUTERYZACJA LABORATORIUM

Laboratoryjne systemy informatyczne (LSI)

Laboratorium powinno posiadać różnorodne oprogramowanie informatyczne, począwszy od niezbędnego do funkcjonowania (takiego jak oprogramowanie wewnętrznych programów analizatorów laboratoryjnych), przez programy sterowania pomiarami i urządzeniami, systemy kontroli i sterowania jakością, aż po kompleksowe systemy zarządzania laboratorium.

Najlepsze LSI obejmują monitorowanie wszystkichetapów pracy laboratorium : rejestrację kontrolę jakości autoryzację statystykę archiwizację księgowość kontrolę magazynu




Przykładowe LSI: Laboratoryjny system informatyczny firmy MARCEL

Laboratoryjny system informatyczny FILAB 2.0

Laboratoryjny system informatyczny e-LAB


Korzyści wynikające z wdrożenia LSI: przyspieszenie otrzymania wyników badań zmniejszenie liczby błędów medycznych oraz

zminimalizowanie ryzyka utraty danych poprzez zmniejszenie wpływu czynnika ludzkiego

zapewnienie zgodności z normami europejskimi diagnostyki laboratoryjnej

zmniejszenie liczby rutynowych czynności niezbędnych do przyjmowania i przechowywania danych laboratorium

świadczenie niestandardowych ustawień parametrów dla każdej instytucji lub indywidualne

stworzenie komfortowych warunków pracy dla personelu lepsza obsługa klientów

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!

Documents

SEMINARIUM 4