Seminarium szkoleniowo-dyskusyjne „Krajowe Ramy ... · „Krajowe Ramy Kwalifikacji. Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia” 09.12.2010 r. Zachodniopomorski

Seminarium szkoleniowo-dyskusyjne„Krajowe Ramy Kwalifikacji.

Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia”09.12.2010 r.

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologicznyw Szczecinie

Prof. dr hab. Jerzy BolałekCzłonek zespołu przy MNiSzW ds. opracowania opisu efektów

kształcenia dla obszaru studiów przyrodniczych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Podział uczestników obszaru studiów przyrodniczych na małe grupy (3-6 osób)

1. Wprowadzenie – prezentacja multimedialna – przewidywany czas ok. 15 minut.2. Każda mała grupa definiuje kierunek/specjalność studiów I lub II stopnia w ramach danego

obszaru, którego program chce tworzyć/opisać językiem efektów uczenia się i zgodnie z zasadami Ram Kwalifikacji. Po określeniu nazwy kierunku/specjalności definiuje cel studiów -przewidywany czas ok. 10 min.

3. Sporządzenie szczegółowych opisów efektów uczenia się dla całego programu kształcenia (w kategoriach wiedzy, umiejętności i innych kompetencji) bazując na załączonych opisach Europejskich Ram Kwalifikacji i efektów uczenia się dla danego obszaru – pracują wszyscy razem w małych grupach - przewidywany czas ok. 15 min.

4. Liderzy grup prezentują sporządzone opisy, a prowadzący warsztaty je komentuje -przewidywany czas ok. 15 min.

5. Grupa definiuje zestaw przedmiotów, które będą tworzyły program i następnie każdy z uczestników opisuje efekty uczenia się dla jednego wybranego przedmiotu oraz metody prowadzenia zajęć i ewentualnie (jeśli czas pozwoli) oceny osiągnięcia efektów uczenia się -przewidywany czas ok. 25 min.

6. Najprawdopodobniej nie będą opisane wszystkie zaplanowane przedmioty, tylko taka ich liczba jak liczebna będzie grupa. Najprawdopodobniej w przeznaczonym czasie jeden uczestnik opisze tylko jeden przedmiot.

7. Cała grupa sporządza tabele – macierze efektów uczenia się i sprawdza czy opisane efekty kształcenia założone dla całego programu są możliwe do zrealizowania na wybranych i opisanych przedmiotach - przewidywany czas ok. 25min. Analiza nie będzie pełna ponieważnie wszystkie przedmioty zostaną opisane. Chodzi o wskazanie sposobu i „trenowanie”tworzenia programów studiów.

8. Prezentacja rezultatów/uwagi uczestników i komentarz prowadzącego warsztaty -przewidywany czas ok. 15 min

PLAN WARSZTATÓW - UMK 16.11.2010

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

1. TABELA: Deskryptory poziomów Europejskich Ram Kwalifikacjidla uczenia się przez całe życie


2. Zestaw efektów uczenia się dla obszaru kształcenia w zakresie nauk przyrodniczych został przygotowany przez zespół powołany przez Ministerstwo Nauki i

Szkolnictwa Wyższego w ramach POKL 4.1.3 pod przewodnictwem prof. dr hab. Andrzeja Górniaka


11

Efekty uczenia sięEfekty uczenia się

W kategoriach

WIEDZY UMIEJĘTNOŚCIPostawypersonalne O społeczne

1. Wiedza

3. Zastosowanie

2. Zrozumienie

4. Analiza

5. Synteza

6. Ocena

Piramida w taksonomii

Blooma

D. Kennedy, Designing Curricula based on

Learning Outcomes, 2009


1212

Efektyuczenia się

WIEDZA − efekt przyswajania informacji poprzez uczenie się. Wiedza jest zbiorem faktów, zasad, teorii i praktyk powiązanych z dziedziną pracy lub nauki. W kontekście europejskich ram kwalifikacji wiedzę opisuje sięjako teoretyczną lub faktograficzną

UMIEJĘTNOŚCI − zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z know-how w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. W kontekście europejskich ram kwalifikacji umiejętności określa sięjako kognitywne (obejmujące myślenie logiczne, intuicyjne i kreatywne) oraz praktyczne (obejmujące sprawnośći korzystanie z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów)

POSTAWY PERSONALNE I SPOŁECZNE − udowodniona zdolność stosowania wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych, społecznych lub metodologicznych okazywana w pracy lub nauce oraz w karierze zawodowej i osobistej; w europejskich ramachkwalifikacji, kompetencje określane są w kategoriach odpowiedzialności i autonomii

Efekty uczenia się - kategorieEfekty uczenia się - kategorie

Definicje wg Zaleceń Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009w sprawie ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym


Wiedza

W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie:

• definiować, dobierać, formułować, nazywać, objaśniać, odtwarzać, opisać, podsumować, rozpoznać, rozpoznawać, rozróżniać, scharakteryzować, tłumaczyć, wskazać, wybrać, wyliczać, wymieniać, wytłumaczyć, zaproponować, zdefiniować, zidentyfikować


Umiejętności

W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć:

analizować, decydować, dobierać, eksploatować, formułować, inicjować, interpretować, kalkulować, kontrolować, koordynować, korzystać, łączyć, montować, nakreślać, obliczać, obsługiwać, oceniać, opracowywać, organizować, planować, podejmować, posłużyć się, postępować, prowadzić, przeprowadzić, przeprowadzać, przygotować, rozwiązywać, rozwijać, skrytykować, sporządzać, stosować, strukturyzować, szacować, tworzyć, uporządkować, użytkować, wdrażać, weryfikować, współpracować, wykonywać, wykorzystywać, wyszukiwać, zaprezentować, zaprojektować, zastosować, zatwierdzić, zinterpretować, zorganizować,


Postawy personalne i społeczneW wyniku przeprowadzonych zajęć student nabędzie następujące postawy:

• aktywna postawa w/do..

• chętny do….

• dbałość o ..• kreatywność…

• otwartość na…

• postępowanie zgodne z …• postępowanie zgodne z zasadami etyki

• postrzeganie relacji …

• świadomość …• wrażliwość na …

• wyrażanie ocen …

• zdeterminowany • zdolność do …

• zorientowanie na ….


Postawy personalne i społeczne

UMIEJĘTNOŚCIWIEDZA

16

Efekty uczenia się – język opisuEfekty uczenia się – język opisu

definiowa ćdobiera ćformułowa ćnazywaćobja śniaćodtwarza ćopisa ćpodsumowa ćrozpozna ćrozpoznawa ćrozró żniaćscharakteryzowa ćtłumaczy ćwskazaćwybra ćwylicza ćwymienia ćwyszukiwa ćzaproponowa ćzdefiniowa ćzidentyfikowa ć

analizowa ć, post ępować, decydowa ć prowadzi ćdobiera ć przeprowadzi ćeksploatowa ć przygotowa ćformułowa ć rozwi ązywaćinicjowa ć rozwija ćinterpretowa ć, skrytykowa ćkalkulowa ć sporz ądzaćkontrolowa ć stosowa ćkoordynowa ć szacowa ćkorzysta ć tworzy ćłączyć uporz ądkowa ćmontowa ć użytkowa ćnakreślać wdra żaćoblicza ć weryfikowa ćobsługiwa ć wykonywa ćocenia ć wykorzystywa ćopracowywa ć wyszukiwa ćorganizowa ć zaprezentowa ćplanowa ć, zaprojektowa ćpodejmowa ć zastosowa ćposłu żyć się zinterpretowa ć

aktywna postawa w/do..chętny do….dbało ść o ..kreatywno ść…otwarto ść na…post ępowanie zgodne z …post ępowanie zgodne z zasadami etykipostrzeganie relacji …świadomo ść …wrażliwo ść na …Współpraca z…wyra żanie ocen …zdeterminowany zdolno ść do …zorganizowa ćzorientowanie na ….


• Najlepiej rozpoczynać opis każdego efektu uczenia się od czasownika w stronie czynnej np. analizuje, przedstawia

• Używać tylko jednego czasownika przy formułowaniu jednego efektu uczenia się

• Unikać czasowników o znaczeniu zbyt ogólnym, niejednoznacznych• Unikać zdań skomplikowanych• Formułować efekty uczenia tak, aby mogły być ocenione. Jeśli efekty

uczenia się są zdefiniowane zbyt ogólnie, niejednoznacznie, trudno będzie je skutecznie ocenić. Jeżeli zakładane efekty uczenia się zdefiniowane są zbyt szczegółowo nie będą wszystkie oceniane (ich lista może być za długa).

17

Efekty uczenia się – język opisu

Praktyczne rady

Efekty uczenia się – język opisu

Praktyczne rady


Za szeroko

• Zaznajomienie uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, technice i kulturze w zakresie umożliwiającym rozumienie najważniejszych rzeczy, zjawisk, wydarzeń i procesów oraz operatywne posługiwanie się tą wiedzą przy przekształcaniu fragmentów rzeczywistości dostosowanym do możliwości dzieci i młodzieży.

Jaki „nowy” program studiów mamy budować?(nie dotyczy zawodów regulowanych)

Tomasz Saryusz-Wolski

Program studiów

- efekty uczenia się

absolwentów

Misja uczelniPotrzeby rynku

pracy

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętowe

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętowe Dotychczasowe dobre i złe

doświadczenia

Potrzeby

społeczne ?

program studiów w „starej” rzeczywistości


Potrzeby rynku pracy

Program studiów


absolwentów

Misja uczelni

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętowe

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętowe Dotychczasowe dobre i złe

doświadczenia

Potrzeby

społeczne ?

Standardy

kształcenia

?

??

?

?

Jaki „nowy” program studiów możemy budować?( w oparciu o ramy kwalifikacji)


Program studiów


absolwentów


pracy

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętowe

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętoweRamy Kwalifikacji-deskryptory „obszarnicze”

Dotychczasowe

dobre i złe

doświadczenia

Potrzeby

społeczne ?

Standardy

„ilościowe dla

obszarów”

Jaki „nowy” program studiów mamy budować?


Program studiów


absolwentów


pracy

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętowe

Zasoby uczelni

-ludzkie

-sprzętowe

Ramy Kwalifikacji-deskryptory „obszarnicze”

Dotychczasowe

dobre i złe

doświadczenia

Zatrudnialność

przez całe życie

Zatrudnialność

przez całe życie

Potrzeby

społeczne ?

i sposoby ich ewaluacji (sprawdzenia)


25

25

25Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Częśćraportu

Nazwastandardu

Ocena spełnienia standardówwyróżniająco w pełni znacząco częściowo niedostatecznie

Cz. IIStruktura kwalifikacji

absolwenta

Cz. IIPlany studiów

i programy nauczania

Cz. IVKadra naukowo-

dydaktycznaCz. II Efekty kształceniaCz. V Badania naukowe

Cz. IIIWewnętrzny system zapewnienia jakości

Cz. VI Baza dydaktycznaCz. I, VII Sprawy studenckieCz. I, IV,

VIIIKultura prawna

uczelni i jednostki

Cz. I, II, III Kontakty z otoczeniem

Cz. II, VPoziom

umiędzynarodowienia

Uchwa ła Nr 137/2010Prezydium Pa ństwowej Komisji Akredytacyjnej

z dnia 25 lutego 2010 r.zmieniaj ąca Uchwa łę Nr 1043/2004

Prezydium Pa ństwowej Komisji Akredytacyjnejz dnia 28 pa ździernika 2004 r.

w sprawie zasad przeprowadzania wizytacji


TABELA: sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje – powiązanie efektów uczenia

się, metod uczenia i oceny – PRZYKŁAD

Efekty uczenia się

w dziedzinie:

Metody uczenia i nauczania

Metody oceny

WIEDZY

Wykazanie wiedzy,

zrozumienia,

zastosowania, analizy,

syntezy, oceny

Wykłady

Tutorial

Dyskusje

…

Egzamin końcowy

Test wielokrotnego

wyboru

Esej (raport)

…

ZACHOWANIA Praca w grupie

Seminarium

…

Praktyka kliniczna

Prezentacje

…

UMIEJĘTNOŚCI Laboratorium

…

Ocena praktycznych

umiejętności

…


3. Wzory tabel – macierzy efektów kształcenia

MACIERZ KOMPETENCJI - sprawdzenie relacji między efektami uczenia się sformułowanymi dla całego programu kształcenia i efektami uczenia się zdefiniowanymi dla jego jednostek strukturalnych

(przedmiotów/modułów) i ocena, podział programu kształcenia na jednostki o zdefiniowanych efektach

uczenia się gwarantuje osiągnięcie przez absolwentów efektów założonych dla całego programu.

Szczegółowe efekty uczenia się (wiedza, umiejętności, inne kompetencje) dla całego programu kształcenia

Przedmiot 1 Przedmiot 2 …. Seminarium

dyplomowe

EU W - 1 X

EU U - 2 X

EU IK – 3

…. X X

EU – n X X X

EU W – efekty uczenia się w zakresie wiedzyEU U - efekty uczenia się w zakresie umiejętności

EU IK - efekty uczenia się w zakresie innych kompetencji


MACIERZ KOMPETENCJI - sprawdzenie, czy metody nauczania przewidziane w danym programie kształcenia /przedmiocie / module,

gwarantują uzyskanie sformułowanych efektów uczenia się

(kompetencji) - PRZYKŁAD

Rodzaj zajęć/Efekty uczenia się

W S P Ćw L ZT PD K …

Wiedza i zrozumienie

x x

Znajomość technik badań

x x x x x

Wyrażanie sądów i opinii

x x x x

Umiejętnośćpraktycznego

wykorzystania wiedzy

x x x x x x

Umiejętnośćkomunikowania się

x x

Umiejętność pracy w zespole

x x

Umiejętność pracy w środowisku międzynarodowym

…

W- wykładS- seminarium

P- projekt badawczy

Ćw – ćwiczeniaL- zajęcia laboratoryjneZT- zajęcia terenowePD – praca dyplomowa

K- konwersatoria


4. PRZYKŁAD dla obszaru nauk przyrodniczych

Kierunek studiów: Ochrona środowiska

studia I-go stopnia

Efekty uczenia się dla całego programu:

Absolwent posiada wiedzę z zakresu biologicznych, ekologicznych i chemicznych

podstaw funkcjonowania ekosystemów oraz prawodawstwa w zakresie ochrony

przyrody i środowiska. Potrafi rozpoznawać i identyfikować zagrożenia dla

prawidłowego funkcjonowania środowiska. Zna podstawowe techniki analizy i

ograniczania zanieczyszczeń środowiska. Opisuje, rozróżnia i interpretuje zjawiska

fizyczne, chemiczne, biologiczne i geologiczne zachodzące w przyrodzie. Umie

wykorzystać metody statystyczne do opisu zagrożeń środowiska. Potrafi

wykorzystać dostępne źródła informacji do analizy przyczyn i skutków zagrożenia

środowiska. Krytycznie ocenia informacje dotyczące zagrożeń środowiska

dostępne w masowych mediach. Potrafi przeprowadzić ekspertyzę zagrożenia

środowiska pod okiem opiekuna. Ma świadomość skutków presji człowieka na

ekosystem. Jest odpowiedzialny za zrównoważony rozwój, za bezpieczeństwo

pracy własnej i innych. Postępuje zgodnie z zasadami etyki.

Wykazuje znajomość języka obcego na poziomie B2.


PRZEDMIOT z katalogu przedmiotów Wydziału Biologii UAM

Przykład

Technologia oczyszczania gazówwykład + ćwiczenia laboratoryjne 15 + 30, przedmiot obowiązkowy

prowadzący:

prof. dr hab. M. Ziółek

Efekty uczenia się:

Student dokonuje krytycznej analizy przydatności danej technologii do

określonych warunków. Charakteryzuje pracę podstawowych urządzeń

stosowanych do usuwania zanieczyszczeń z gazów odlotowych. Analizuje

efektywność działania urządzeń do oczyszczania gazów w określonych

warunkach. Omawia i wyjaśnia przyczyny zagrożeń jakie niosą

zanieczyszczenia atmosfery i charakteryzuje metody zapobiegania ich

emisji. Ma świadomość skutków zanieczyszczeń atmosfery.


W prezentacji wykorzystano materiały

przygotowane przez prof. dr hab. Marię Ziółek

z UAM w Poznaniu oraz dr. Tomasza Saryusza

– Wolskiego z Politechniki Łódzkiej


Documents

Seminarium szkoleniowo-dyskusyjne „Krajowe Ramy ... · „Krajowe Ramy Kwalifikacji. Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia” 09.12.2010 r. Zachodniopomorski