EVROPSKI UNIVERZITET BRKO TEHNIKI FAKULTET

ODSJEK: INENJERSKA INFORMATIKA

SEMINARSKI RAD Iz predmeta Operativni sistemi

TEMA: QNX Neutrino OS

Student: Hasanovi Fuad, index br. 109/IN-13

Brko, decembar 2014.godine

SADRAJ 1. OPERATIVNI SISTEM ........................................................................................................................ 1

1.1 ZADATAK OPERATIVNOG SISTEMA ................................................................................................... 1

1.2 STRUKTURA OPERATIVNOG SISTEMA ............................................................................................... 1

1.3 TIPOVI OPERATIVNIH SISTEMA.......................................................................................................... 2

2. UVOD U EMBEDDED SISTEME I REAL-TIME OPERATIVNE SISTEME (RTOS) .................................... 3

2.1 OSOBINE RTOS SISTEMA ................................................................................................................... 3

2.2 PODJELA RTOS SISTEMA .................................................................................................................... 3

3. QNX .................................................................................................................................................. 4

3.1 EVOLUCIJA ......................................................................................................................................... 4

4. QNS NEUTRINO OPERATIVNI SISTEM .............................................................................................. 5

3.1. OSOBINE QNX NEUTRINO OS ........................................................................................................... 6

3.2 PRIMJENA QNQ NEUTRINO OS-A ...................................................................................................... 7

3.3. AUTOMOBILSKA INDUSTRIJA ........................................................................................................... 7

3.4. MEDICINSKI UREAJI ........................................................................................................................ 8

3.5. Gadeti (mobilni ureaji, tableti,navigacije) .................................................................................... 8

4. INSTALACIJA QNX NEUTRINO OS-A ................................................................................................. 9

4.1. ZAHTJEVI .......................................................................................................................................... 9

4.2. INSTALIRANJE QNX SOFTWARE DEVELOPMENT PLATFORMA NA DEVELOPMENT HOSTU ........... 10

4.3. INSTALIRANJE QNX NEUTRINO RTOS NA CILJNI SISTEM ................................................................ 11

4.4. UMREAVANJE SA QNX NEUTRINO ................................................................................................ 13

4.5 KREIRANJE PROJEKATA .................................................................................................................... 14

4.6. KOMUNICIRANJE SA QNX NEUTRINO ............................................................................................. 16

4.7. IZRADA I POVEZIVANJE ................................................................................................................... 18

4.8. PRIPREMA ZA POKRETANJE PROGRAMA ....................................................................................... 19

4.9. POKRETANJE I ISPRAVLJANJE POGREAKA ..................................................................................... 21

4.10. IZRADA VLASTITIH PROGRAMA .................................................................................................... 23

5. ZAKLJUAK ..................................................................................................................................... 25

6. LITERATURA ................................................................................................................................... 26

1

1. OPERATIVNI SISTEM

Operativni sistem (sistemski softver) je skup programa koji upravljaju

hardverom,

podacima i izvravaju naredbe korisnika. Funkcije operativnog sistema su: - upravljanje procesorom (CPU),

- upravljanje memorijom (RAM),

- upravljanje I/O ureajima, - upravljanje podacima i

- upravljanje aplikacijama

1.1 ZADATAK OPERATIVNOG SISTEMA

Operativni sistem je program koji objedinjuje u skladnu celinu raznorodne

djelove raunara i sakriva od korisnika one detalje funkcionisanja ovih dijelova koji nisu bitni za korienje raunara. Znai, operativni sistem ima dvostruku ulogu. S jedne strane, on upravlja dijelovima od kojih se sastoji raunar (procesor, I/O kontroleri, radna memorija), sa ciljem da oni budu to cjelishodnije upotrebljeni. S druge strane, operativni sistem stvara za krajnjeg korisnika

raunara pristupano radno okruenje, tako to pretvara raunar od maine koja rukuje bitima, bajtima i blokovima u mainu koja rukuje datotekama i procesima

1.2 STRUKTURA OPERATIVNOG SISTEMA

Unutranji izgled ili struktura operativnog sistema se moe lake sagledati ako se zauzme stanovite da je zadatak operativnog sistema da upravlja fizikim i logikim dijelovima raunara.

Poto fiziki dijelovi raunara obuhvataju procesor, kontrolere i radnu memoriju, a logiki dijelovi raunara obuhvataju fajlove i procese, slijedi da se operativni sistem moe ralaniti na module namijenjene upravljanju: procesorom, kontrolerima I/O, radnom memorijom, fajlovima i procesima.

2

1.3 TIPOVI OPERATIVNIH SISTEMA

U zavisnosti od vrsteprimjene, postoje razliiti tipovi operativnih sistema :

a) Distribuirani sistemi (distributed OS): skup fiziki razdvojenih, umreenih raunarskih sistema koji omoguuju pristup razliitim resursima koje sistem odrava.

b) Mreni operativni sistemi (network OS): obezbjeuju okruenja u kojima korisnici sa svojih lokalnih maina mogu pristupati resursima udaljenih sistema

c) Sistemi za rad u realnom vremenu (real-time embedded OS)

d) Multimedijski sistemi (multimedia OS)

e) Operativni sistemi za depne ureaje (handheld systems)

f) Cloud operativni sistemi (sistemi u oblaku)

3

2. UVOD U EMBEDDED SISTEME I REAL-TIME OPERATIVNE

SISTEME (RTOS)

Embedded (ugraeni) sistemi imaju danas iroku primenu: od mobilnih telefona, digitalnih fotoaparata, fiskalnih registar-kasa, raunarske opreme, medicinskih ureaja pa sve do upravljakih sistema u automobilima, avionima i satelitima. Ovi sistemi su u protekle tri decenije, od jednostavnih kontrolera sa specifinim softverom za odreen upravljaki zadatak prerasli u sloene sisteme na kojima se izvrava mnotvo aplikacija od kritinih upravljakih aplikacija do grafikog korisnikog interfejsa.

Sistemi za rad u realnom vremenu (Real Time System, RTS) predstavljaju mikroraunarski sistem koji upravlja i nadgleda fizike procese. Kljuni deo specifikacije RTS se odnosi na vreme odziva, koje je odreeno prirodom fizikog procesa. Korektnost rada RTS zavisi ne samo od logike ispravnosti rezultata izraunavanja, ve i od vremena za koje se ti rezultati generiu.

2.1 OSOBINE RTOS SISTEMA - Predvidljivost (predictability)

- Pouzdanost

- Performanse

- Hardverska nezavisnost

- Skalabilnost

- Kompaktnost

- Konkurentnost

2.2 PODJELA RTOS SISTEMA Prva podjela RTOS je prema strategiji po kojoj su dizajnirani:

- sistemi voeni dogaajima (event-driven), gde se prelazak izmeu zadatak vri samo

kada je zadatak vieg prioriteta prekida proces nieg prioriteta, i - sistemi s raspodjelom vremena (time-driven), gde se svaki zadatak izvrava neko vrijeme pre nego to se procesor prepusti drugom zadatak.

Operativni sistemi za rad u realnom vremenu (RTOS) se prema vremenu odziva

dele na:

- hard RTOS kod kojih se zadaci moraju da budu izvreni u unapred definisanom vremenu, tj. postoji fiksni krajnji rok (hard deadline)

- soft RTOS, kod kojih sistem u veini sluajeva odgovara u odreenim vremenskim okvirima, ali se kanjenja mogu tolerisati; zadacima u soft RTS, pridruen su meki" krajnji rokovi (soft deadline).

U tradicionalne real-time operativne sisteme (RTOS) za embedded sisteme spadaju: VxWorks, WinCE, PalmOS i QNX.

4

3. QNX

QNX je kanadska firma osnovana poetkom 80-tih godina, kada su njeni osnivai

Gordon Bel i Den Dod primijenili steeno znanje sa fakulteta o RTOS i napravili

komercijalan proizvod. Sa vremenom je kompanija rasla i u periodu od oko 27

godina od firme sa dva zaposlena prerasla u kompaniju od nekih 300 zaposlenih i

mreom kancelarija za podrku i prodaju na vie kontinenata.

3.1 EVOLUCIJA

QNX-ov prvi ozbiljan komercijalan uspjeh je bio napravljen operativnim

sistemom koji se zvao QNX4. Ve sa QNX4 QNX je nudio dobru podrku za

razliite vrste perifernih ureaja, ali jo uvijek bio ogranien na Intelove 32-bitne

x86 procesore i platforme bazirane na njima. Podrka multiprocesorskim

sistemima nije postojala, a programski interfejs je bio specifian za QNX4. Ipak,

veliki uspjeh ovog operativnog sistema je obezbijedio vano mjesto QNX

kompanije u svijetu ugraenih raunarskih sistema i utabao put za slijedei

veoma uspjean operativni sistem za rad u realnom vremenu nazvan Neutrino.

Neutrino operativni sistem je bio prirodna evolucija QNX4 operativnog sistema.

Stratezi QNX kompanije su pravilno procijenili da su osnovni sputavajui faktori

za dalji rast bili ograniena podrka savremenih procesora i nestandardni

programski interfejs. Tako je odlueno da osnovne novine u Neutrino

operativnom sistemu budu podrka za jo etiri procesorske familije:

SuperHitachi (SH4), Mips32, PowerPC i Arm, kao i standardizacija programskog

interfejsa na osnovu POSIKS3 standarda.

5

4. QNS NEUTRINO OPERATIVNI SISTEM

Kao Linux ili OS X, QNX se koristi tamo gdje postoji potreba za visokom

pouzdanou i sigurnosti (klasteri, mrea, vojna, medicinska, automobilska industrija Porsche, BMW), a RIM ga sada stavlja u svoje tablete . Ovo rjeenje, na svoj nain koristi i Cisco. QNX Neutrino operativni sistem je pun superlativa. Obavlja multi-tasking, upravlja multi-core procesorima,

ima mogunostviestrukog korisnikog prijavljivanja, pouzdan je, prilagodljiv i izgraena na standardnim API-ima. QNX je POSIX certificiran, FDA, OpenGL, ISO9001, EAL4 + i SIL3 i sugerie da bi treba biti dobro zatien operativni sistem.

QNX je operativni sistem koji alje poruke koje ine komunikaciju izmeu operacijskog sistema i aplikacija, i omoguava nesinkronu komunikaciju apstraktnih objekata, kao to su audio, telefon, GPS mree.

Aplikacijska platforma dio je za koji su najvie zainteresirani programeri. Oni se

mogu koristiti Adobe Air/Adobe Mobile, Flash, Java, OpenGL, POSIX, WebKit i

drugim programskim jezicima za izradu aplikacija. Za QNX programski jezici su

svi jednaki. Sav softver radi na VMware i omoguuje rad u bilo kojem okruenju.

Od alata za razvoj aplikacija mogu se koristiti standardni proizvodi, kao to su

Adobe Flash Builder za razvoj aplikacija i debug direktno na BlackBerry

playbooku. Za aplikacije koje zahtijevaju pristup native OS okruenju,

programeri mogu razviti C / C + + aplikacije i iskoristite QNX Momentics Tool

Suite, koji se temelji na Eclipse standardu.

6

NX je prvenstveno adaptivni. Jezgra je osmiljena kako bi bila mala i vrlo

pouzdana. Tradicionalni operativni sistemi su monolitni, a sadre veliku koliinu

koda koja moe uspjeti. Komercijalni softver obino sadri 5 30 bugova na

svakih hiljadu linija koda. Na primjer, Windows CE ima 3,9 miliona linija koda.

QNX ima 100.000 linija visoko optimiziranog koda. Vrlo korisno je takoer

napredno upravljanje memorijom jer kod veine operativnih sistema, ovaj proces

koristi 20 do 30% performansa, osobito kod ARM procesora. S mikro jezgrom

QNX Neutrino arhitekture, svaka aplikacija, upravljaki program ureaja,

virtualni stroj rade u memorijski zatienom korisnikom prostoru.

3.1. OSOBINE QNX NEUTRINO OS

QNX Neutrino RTOS predtavlja primjer je potpuno opremljenog i robustnog OS

koji ispunjava zahtjeve ogranienih resursa u realnom vremenu (embedded sistem). Njegov dizajn mikrokernela i njegova modularna arhitektura omoguava korisnicima da stvore visoko optimiziran i pouzdane sistem sa niskim ukupnim

trokovima. Ovaj OS nudi mnotvo opcija za migraciju iz single-core i multi-core obradu.

QNX Neutrino RTOS arhitektura

Mikrokernel OS

QNX Neutrino RTOS (u realnom vremenu operativni sistem) je pouzdan, jer je to

pravi mikrokernel operativni sistem.

Pod QNX Neutrinom drajver, protokol stack, datoteni sistem i aplikacija radi u sigurnosti memorije-zatiene korisnikim prostorom, izvan kernela. Skoro svaka komponenta moe uspjeti se ponovo pokrenuti - bez utjecaja na druge komponente ili kernel.

7

Napredak u sigurnosti

U QNX Neutrino RTOS postoji mnogo ima inovativnih sigurnosnih mehanizama

dizajniran da vam pomogne da lako izgradite neprobojni ureaj. ifrovani datotenih sistema, uvar stranice memorije, i ogranieni root dozvole su osnovne karakteristike operativnog sistema koji se moe koristiti za stvaranje sigurnog i pouzdanog ureaja.

Grafika i HMI tehnologije

QNX OS grafiku tehnologiju koristi hardver slojeva (layers) za kombiniranje viestrukih izvora sadraja zajedno u jednu sliku. Prikaz slike iz video, OpenGL ES, HTML5, i Qt 5 na jednom ekranu. Dodaci za grafike tehnologije uz podrku Neutrino za multi-touch UI i video snimanje, to omoguava izgradnju embedded ureaja koji ispunjavaju suelje kavo oekuje korisnik koji su postavili putem mobilnog ureaja, kao to su pametni telefoni i automobilske infotainment sistema.

Multicore migracije

QNX Neutrino RTOS ima strategiju dokazanu za migraciju iz single-procesor u

multi-procesor ugraena okruenja. Njegova jedinstvena bound multi-obrada (BMP) tehnologiju preuzima rizik od migracija omoguujui programerima da odlue upravo gdje je svaki proces i nit e se izvoditi.

3.2 PRIMJENA QNQ NEUTRINO OS-A

- Auto industrija

- Medicinske svrhe

- Gedeti ( tableti, navigacijski ureaji)

3.3. AUTOMOBILSKA INDUSTRIJA

Dizajniran da zadovolji rastue potrebe za funkcionalnu sigurnost u

automobilskoj tritu, QNX OS za Automotive Sigurnost je certifikatom ISO

26262 Automotive Safety Integrity Level D (ASIL D) i IEC 61508 SIL3, podrava

Advanced Driver Assistance Systems (ADAS) automatske ureaje koji imaju

presudan uticaj na odluke vozaa u toku vonje.

8

3.4. MEDICINSKI UREAJI

QNX Software Systems se praktino nezaobilazna rjeenja za proizvoae medicinskih ureaja. Osmiljen je kako bi pomogao klijentima koji zadovoljavaju stroge medicinske regulatorne zahtjeve, jer uz z sve veu sloenost dananjih medicinskih ureaja, regulatorni nadzor postaje stroiji.

Izbor predkvalifikovanim komponenta s poznatim pedigreom moe znaajno pomoi u procesu kvalifikacije. U QNX OS ugraen u medicinske ureaje mora biti u skladu sa IEC 62304, standard za Medicinski softvera ureaja - procesi ivotnog ciklusa softvera". Proizvod je podran na ARM i x86 procesora.

3.5. Gadeti (mobilni ureaji, tableti,navigacije)

RIM je prije nekog vremena postao vlasnik firme QNX. Meutim, ispostavilo se,

RIM nema namjeru ograniiti upotrebu QNX Neutrino samo na tablet ureaje.

Tokom BlackBerry Developer konferenciji potpredsjednik izjavljuje da nova

platforma postupno zamjenjuje BlackBerry OS, a koristit e se i

za pametne telefone. Prednost mu je stabilnost , niska potronja energije i dobre

multimedijske mogunosti.

9

4. INSTALACIJA QNX NEUTRINO OS-A

10 koraka Instalacije QNQ Neutrino OS-a: Quickstart Vodi

Ovaj vodi e vam pomoi da instalirati i konfigurirati QNX Software Development

platformu i QNX Neutrino operativni sistem:

1. Zahtjevi

2. Instaliranje QNX Software Development platforma na razvoj domaina

3. Instaliranje QNX Neutrino RTOS na meti sistem

4. Umreavanje sa QNX Neutrino RTOS

5. Kreiranje programa projekta

6. Komuniciranje sa QNX Neutrino RTOS

7. Izrada i povezivanje

8. Priprema za pokretanje programa

9. Paljenje i ispravljanje pogreaka

10. Izrada vlastitih programa

4.1. ZAHTJEVI Za pisanje programa koje se izvode pod QNX Neutrino realnom vremenu

operativni sistem (RTOS), prva stvar koju trebate je QNX Software Development

Platform (SDP). To ukljuuje QNX Momentics Tool Suite, koji sadri sve to je

potrebno da se razvije programe koji se izvode pod QNX Neutrino RTOS:

kompajler, linker, biblioteke i druge QNX Neutrino komponente,

predkompilirana za sve CPU arhitekture koje QNX Neutrino podrava.

Za Windows i Linux, alat suite ima opsean Integrated Development

Environment (IDE).

Moete instalirati QNX SDP na QNX Neutrino sistem za samostalno razvojne, ili

moete ga instalirati na Windows Vista, Windows 2000, Windows XP ili Linux i

instalirati QNX Neutrino na cilj sistem:

10

Suite QNX Momentics Tool; ciljni sistem pokree QNX Neutrino uz ostale

programske dijelove

QNX neutrino OS moe se instalirati i pokrenuti kao virtualna maina u

VMware sjednici.

4.2. INSTALIRANJE QNX SOFTWARE DEVELOPMENT PLATFORMA NA

DEVELOPMENT HOSTU

Pokrenete Windows Vista, 2000 ili XP sistem i ubacite QNX Software

Development platformi Instalacija DVD. Ako instalacija ne pone automatski, jednostavno pokrenite program qnxsdp-6.4.1- nnnnnnnnnnnn -win32.exe (gdjennnnnnnnnnnn je build broj), koji ete nai u root direktoriju DVD-a. Vi ete biti voeni kroz proces instalacije. Za vie informacija, pogledajte instalaciju vodia.

Instalacijski program e vas pitati za licence klju. Ako ste preuzeli verzija evaluacije QNX SDP iz nae web stranice, trebali ste dobili e-mail koji sadri klju. Inae, nai ete klju na kutiji koja sadri DVD i CD-a.

Nakon instalacije, nai ete ikonu za QNX Momentics IDE na Windows radnoj povrini:

11

4.3. INSTALIRANJE QNX NEUTRINO RTOS NA CILJNI SISTEM

Sada umetnite QNX Software Development Platforma Instalacija DVD-

a ili instalacije i Boot CD-a u disku vaeg druga maina i pokrenuti ga. Ako nemate ovaj disk, moete preuzeti verziju sa www.qnx.com/products/evaluation/ .

U ovom trenutku, moete odabrati da pokrenete OS izravno iz DVD-a ili CD-a (idealno za poetno ispitivanje) ili instalirati QNX Neutrino na va hard disk. Odaberite instalaciju na hard disk i pratite uputstva na ekranu. Za vie detalja, pogledajte instalaciju vodia.

Nakon ponovnog pokretanja, va hardver e automatski biti otkriven. Nakon to ste odabrali grafiki reim, moete se prijaviti kao root bez lozinke. Napomena IP adresu ureaja na desnoj strani ekrana; ete trebati kasnije

Prijavljivanje u self-domain QNX Neutrino sistema.

Sada sjede ispred prekonfigurisan, potpuno istaknute QNX Neutrino realnom

vremenu operativnog sistema, ukljuujui i QNX Photon microGUI sistem prozora.

12

Na desnoj strani ekrana, nai ete ikonu bar. Od tamo, otvoriti shell otvaranjem Utilities grupe, a zatim klikom naTerminal. Da biste vidjeli popis

procesa koji trenutno postoje u vaem sistemu, tip:

pidin | manje

Svaki proces je opcionalno, to znai da se kasnije u svoj dizajn, moete ukloniti procese spasiti resurse - ili moete dodati druge procese poveati funkcionalnost sistema. To se odnosi i za grafiku, umreavanje, ili audio;svaka QNX Neutrino komponenta je jedan proces koji moete uitati dinamiki. Tip q za izlazak iz manje naredbu.

Uz QNX Neutrino instalacije koji ste upravo stvorili, moete lako upoznate sa mnogim QNX sposobnosti i mogunosti. I sve to bez potrebe da se stvori i konfigurirati boot sliku sebe!

13

4.4. UMREAVANJE SA QNX NEUTRINO

Sa DHCP serverom na raspolaganju, va QNX Neutrino Ureaj e automatski dobiti IP adresu. Moete pregledati ili promijeniti koristei ifconfig naredbu, kao to je opisano u Utilities Reference.

Alternativno, moete koristiti alat za podeavanje mree koja dolazi s QNX Neutrino instalacije. Nai ete ga podConfigure stavku na ikonu bar na desnoj strani ekrana, ili u Launch izborniku:

Pod Ureaji, moete odabrati da li elite koristiti DHCP ili runo dodijeljena IP adresu. Pod Network, unesite IP adrese Gateway i DNS:

Kod Windows okruenja, otvorite cmd prozor i koristite ping ip_adresa da provjerite da li vae Windows okruenje pronalazi QNX Neutrino mrei.

14

U istom cmd prozor, koristite ipconfig odrediti IP adresu domaina. Na ciljni sistem, koristite ovu IP adresu kako bi bili sigurni da je vaa ciljna moe doi va domain:

4.5 KREIRANJE PROJEKATA

Prvi put kada pokrenete IDE, trai se da odaberete radni prostor, i folder gdje se mogu pohraniti projekti i druge datoteke. IDE zatim prikazuje svoju Dobrodoli stranicu. Kada ste spremni za poetak, kliknite na ikonu Workbench:

Kreiranje QNX C projekta: iz izbornika File, odaberite New -> QNX C project:

U dijalokom okviru, dajemo nazive svojim projektima.

15

Pobrinite se da Generiranje default datoteke se provjerava, a zatim kliknite

na Next. Sada je potrebno da izaberete CPU arhitekturu za binarne projekte. Da

biste to uinili, idite na Build Varijante tab. Za PC kao ureaj, odaberite x86.Za projekte na drugim procesorima, odabrati odgovarajui tip CPU: PPC, SH, ARM, MIPS ili. Takoer moete odabrati kompilaciju sa ili bez debug informacija.

Odabir Buld Varijante

16

Kliknite Finish. I editor je spreman za upotrebu. Strukturu projekta sa Makefile je kreirana, ukljuujudi i mali program("Dobrodoli u QNX Momentics IDE"), u kojem de se nadi u automatski generisani izvorni kod datoteke.

IDE sada prebacuje na C / C ++ okruenje, koju odlikuje navigator, editor i drugi korisni elementi , podruja na kojima se prikazuju informacije koje su relevantno za zadatak.

4.6. KOMUNICIRANJE SA QNX NEUTRINO

Va odabrani sistem mora biti u stanju odgovoriti na zahtjeve iz razvojnog okruenja. Da bi to bilo mogue, pokreniteqconn program. Na PC okruenje QNX Neutrino, moete poeti qconn iz terminal prozora:

Da biste pristupili cilj sistem iz IDE, morate kreirati cilj-tip projekta. Otvorite System Information perspektive: u meniju prozora, odaberite Otvori Perspective -

> QNX System Information. U prazan Target Navigator more, pritisnite desnu

tipku mia i odaberite New QNX Target ... iz kontekstnog izbornika:

17

Sada dajete ime za svoj ciljani projekt i unosite svoju IP adresu u odgovarajude polje:

Kliknite Zavri, a zatim odaberite svoju novu metu u Target Navigator. Sada dete vidjeti popis svih procesa u vaem QNX Neutrino sistema.

18

4.7. IZRADA I POVEZIVANJE

Da biste se vratili na C / C ++ izgled odaberite ikonu u desnoj strani alatne trake:

Prije nego to nastavite, moda elite odabrati kompilaciju sa ili bez debug informacijama. Da biste to uinili, desnom tipkom kliknite na ime projekta u C / C ++ Projekti, a zatim odaberite Properties. Kliknite na QNX C / C ++ projekta, kliknite Build Varijante, a zatim proirite stavku x86. Kliknite OK; IDE nudi za refresh projekta.

Nakon operacije build, va binaries de biti prikazan u folderu Binaries. Fiziki, oni se nalazi u imenik pod CPU o (za objekt) i og (-g za opciju debug proslijeeni kompajler). IDE automatski kreirao odgovarajude Makefile s.

U QNX biblioteka libc.so, koji sadri mnoge osnovne funkcije, povezan je dinamiki na svoj binarni po defaultu.Ako elite da dodate drugim bibliotekama kasnije, to moete uiniti u okviru projekta -> Properties sekciji. Odatle, kliknite na QNX C / C ++ projekta, a zatim Linker, a zatim odaberite Extra Biblioteke na terenu Kategorija:

19

Kliknite Dodaj, i upiite ime biblioteke, bez lib prefiks ili proirenja. Na primjer, da biste dodali biblioteke matematike, libm.so, samo trebate kucati m na poziciji Ime:

Kliknite OK. Na linker de sada povezati knjinicu kada graditi projekta.

4.8. PRIPREMA ZA POKRETANJE PROGRAMA

Za pokretanje i debug novoizgraenom program na vaem ciljnom sistemu, morate kreirati konfiguraciju debugiranja. Sastoji se od razliitih postavki koje utiu kako program poinje (npr parametara komandne linije, varijable okoline). Vi unesete ove jednom, a onda moete ponovo i ponovo koristiti ovu kolekciju postavki.

Sada kreirati vlastite konfiguracije lansiranja: iz padajueg izbornika pored ikone "buba" na alatnoj traci, odaberiteDebug Konfiguracije :

Otvara se prozor, gdje moete poeti postojee konfiguracije lansiranja, promijeniti ih ili stvoriti nove. Na lijevoj strani, odaberite C / C ++ QNX QConn

(IP). Ova vrsta konfiguracije lansiranja je namijenjen zasnovano na mrei (cross)

20

razvoja sa QNX Neutrino radi na ciljni sistem, koristei qconn program. Sada kliknite na ikonu New launch configuration:

Sada ete biti predstavljen sa mnogo mogunosti konfiguracije da svi bave pokretanju izvrnog programa. Sada, samo kartici Main treba unos. Kasnije, meutim, treba uzeti Pogledajte ta drugim karticama imaju za ponuditi.

Na vrhu dijaloga, dati ime konfiguraciju. Zatim kliknite na Browse opciju pored

polje projekta, i izaberite svoj projekt. Pored polja C / C ++ aplikacija, pritisnite

tipku za Pretraivanje projekta i izabrati eljeni binarni. Ako je sastavio sa debug informacijama, ime ukljuuje sufiks _G. Ako je sastavio bez debug informacije, ime ne ukljuuje ovaj sufiks. Budui da smo eljeli zapoeti Debugger u sljedeem koraku, molimo vas da odaberete binarnog sa informacijama debug. Kliknite OK.

Pobrinite se da je va sistem naveden pod Target Opcije, a zatim kliknite Apply - konfigurisanje je sada zavreno.

21

4.9. POKRETANJE I ISPRAVLJANJE POGREAKA

Trebalo bi i dalje biti u dijalogu Debug konfigurisanja. Kada smo zavrili konfigurisaje pokreemo svoj program, a nakon toga moemo pokrenuti debugger. Da biste to uinili, kliknite Debug.

IDE sada prebacuje na perspektivu Debug i prenosi svoj program sa svog okruenja preko mree na okruenje QNX Neutrino sistema, a onda prelazi na rad pod kontrolom debugger. Vidjet ete da je debugger zaustavlja u prvoj liniji vaeg programa. U Debug pogled, vidjet ete pregled vaih procesa, ukljuujui i poziv stack. Koristei tipke u glavnom baru Debug pogled, moete kontrolisati debugger.

Debug okruenje

Nakon izvrenja je proao liniju koja poziva printf (), trebali biste vidjeti poruku "Dobro doli u QNX Momentics IDE" u prozoru konzole.

Koristei Step Over tipku, moete skoiti u sljedei red koda:

22

Tokom ispravljanje pogreaka, moete koristiti Step Into tipku da debugger ide u kod funkcije (to je, naravno, je korisna samo ako imate izvorni kod za ovu funkciju).

Da biste postavili prijelomna, postavite pokaziva mia iznad levog granice ekrana izvora, pritisnite desnu tipku mia i odaberite Toggle Breakpoint iz kontekstnog izbornika. Opcija preloma je prikazana kao mali krug, koju takoe moete postaviti ili ukloniti dok piete svoj kd.

Postavljanje Breakpoints.

Za prekid izvravanja programa, koristite tipka Prekini. Nakon to je program zavrio tranje, moete koristiti Remove All, Terminated, Launches .

U debugger modu zadravaju se datoteke projekta otvorenim dok se program

izvrava.

Da biste pokrenuli program kao samostalni binarni (bez debugger), otvorite padajudi izbornik pored ikonu i odaberite Run Konfiguracije:

Zatim moete koristiti konfiguraciju (opisano u prethodnom koraku) da pokrenete program. Ili stvoriti novu konfiguraciju i odaberite binarni bez debug informacija. Takoe moete koristiti System Information perspektive meta File System Navigator (Window -> Show View) runo prebacite binarni, a zatim ga pokrenite dvostrukim klikom na njega (ili desnim klikom na njega i odabirom Run).

23

4.10. IZRADA VLASTITIH PROGRAMA

Da biste ovaj Standard Program koristili u svojim QNX programima, moete izmijeniti i proiriti izvorni kod. Isprobajte neke od naih primjera programa i kopirajte ih u svoj projekt.

IDE ukljuuje brojne tutoriale koji e vam pomoi da ponete.

Odaberite Help -> Welcome iz IDE alatnoj traci, a zatim kliknite na ikonu

Tutorials:

Pomo sistem IDE-a ukljuuje QNX dokumentaciju, zajedno s podacima o Eclipse platformi. U izborniku Pomo kliknite Help Contents:

Mapa puta na QNX Software Development platforma e vam pomoi da saznate gdje pogledati u dokumentaciju za informacije koje su vam

potrebne. Preporuujemo da pretraujete Dobrodoli na razvojna platforma QNX Software , QNX Neutrino System Architecture vodi, IDE Korisniki vodi , i QNX Neutrino Programer vodi .

24

Za pregled dokumentacije o self-domain QNX Neutrino sistema, samo kliknite na tipka Pomo na ikonu bar na desnoj strani ekrana:

Izvori imaju opsene komentare za svaku funkciju koja vas zanima, te takoe moete konsultovati QNX Neutrino Library Reference .

25

5. ZAKLJUAK

Kao Linux ili OS X, QNX se koristi tamo gdje postoji potreba za visokom

pouzdanou i sigurnosti (klasteri, vojna, medicinska, automobilska industrija Porsche, BMW), a RIM ga sada stavlja u i svoje tablete . Ovo rjeenje, na svoj koristi i Cisco. QNX Neutrino operativni sistem je pun superlativa. Obavlja

multi-tasking, upravlja multi-core procesorima, ima mogunostviestrukog korisnikog prijavljivanja, pouzdan je, prilagodljiv i izgraena na standardnim API-ima. QNX je POSIX certificiran, FDA, OpenGL, ISO9001, EAL4 + i SIL3 i

sugerie da bi treba biti dobro zatien operativni sistem.

QNX je operativni sistem koji alje poruke koje ine komunikaciju izmeu operativnog sistema i aplikacija, i omoguava nesinhronu komunikaciju apstraktnih objekata, kao to su audio, telefon, GPS mree.

26

6. LITERATURA

- Leonardo Jelenkovi VIEDRETVENI UGRAENI SISTEMI ZASNOVANI NA MONITORIMA DOKTORSKA DISERTACIJA Zagreb, 2005....strane 13

- Dejan Bara, SAF 85/06 (MRT) REAL-TIME OPERATIVNI SISTEMI ZA MALE EMBEDDED SISTEMEseminarski rad -Ni juni 2010 strana 9 i 10

- http://www.qnx.com/developers/docs/6.4.1/momentics/quickstart/about.html

- http://www.racunalo.com/blackberry-i-operativni-sistem-qnx/

- OPERATIVNI SISTEMI- skriptadr, Boo Krstaji, Podgorica 2005, strana 5,6 i 78

- QNX Neutrino RTOS v.6.3 User Guide,strana 581, 582

- Operativni sistemi, Ranko Popovi, Irina Branovi, Marko arac, Univerzitet Sinigidunum, Beograd 2011, strane 19,20, 21