Sendika yeri Temsilcisinin - Eğitim Bir Sen · dönem ve mensup olduğumuz çalışma kolunda yeni bir temsil biçimi geli ştirdik ve müessesele ştik. Örgütlü birey olarak

Sendika İşyeri Temsilcisinin

El Kitabı

Eğitim-Bir-Sen

Eğitim-Bir-Sen Yayınları: 25

Yayın Sahibi:Eğitim-Bir-Sen Yayınları Adına

Ahmet GÜNDOĞDUGenel Başkan

Yayın Editörü:Şaban ABAK

Genel Basın Yayın Sekreteri

Baskı: Başak Matbaacılık

Baskı Tarihi: 9 Ocak 2008, Ankara

ISBN: 978-975-6153-17-8

Eğitim-Bir-Sen Genel MerkeziŞ. Daniş Tunalıgil Sk. 3/13

Maltepe/ANKARA0312 231 23 06

www.egitimbirsen.org.tr

SENDİKA İŞYERİ TEMSİLCİSİNİN

EL KİTABI

Hazırlayan:Erol BATTAL

Genel Teşkilatlanma Sekreteri

Eğitim-Bir-Sen Yayınları

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜMSendika Kavramı .................................................... 71. Sendika .............................................................. 7

2. BÖLÜMSendikal Kavramlar .............................................. 101. 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları

Kanununda Sendikal Kavramlar ....................... 10

3. BÖLÜM Konfederasyonumuz Memur-Sen ......................... 121. Vizyonu ............................................................ 122. Misyonu ............................................................ 123. Amacı ............................................................... 144. Faaliyet Alanı ................................................... 165. Memur-Sen’e bağlı Sendikalar ......................... 16

4.BÖLÜM Eğitimciler Birliği Sendikası ................................ 171. Eğitim Bir Sen’in Tarihsel Arka planı .............. 172. Niçin sendika? .................................................. 193. Eğitim-Bir-Sen’in Kuruluşu ............................ 204. Eğitim-Bir-Sen’in Kurulma Amacı .................. 215. Temel ilkelerimiz .............................................. 24

6. Hedefl erimiz ..................................................... 267. Sendikanın ajanda bilgileri ............................... 288. Diğer eğitim sendikaları ve konfederasyonlar.. 299. Sendika yönetim kademeleri ............................ 29 A. Genel Merkez Yönetim Kurulu ................ 30 B. Şube .......................................................... 30 C. İl, ilçe temsilciliği ve il yönetim

kurulu üyeliği............................................. 33 D. İş yeri Temsilciliği .................................... 36 a) İş yeri temsilcilerinin yasal güvenceleri . 37 b) İş yeri temsilcilerinin belirlenmesi,

görev ve yetkileri .................................... 40

5. BÖLÜMİş Yeri Temsilcilerinin Bilmesi Gereken

Sendikal Konular .................................................. 44Sendika üyeliğinin kazanılması ............................ 44Sendika üyesi olamayacaklar ............................... 47Hizmet Kolu ......................................................... 49Üyelikten çekilme ................................................ 51Sendika üyeliğinin askıya alınması ...................... 52Üyeliğin sona ermesi ............................................ 53Üyelikten çıkarılma .............................................. 56

6. BÖLÜM EKLER ................................................................. 581. İLO Sözleşmeleri ............................................ 58

a) 87 No’lu Sözleşme ........................................... 58b) 151 No’lu Sözleşme ......................................... 672. 4688 sayılı Kanun kapsamındaki

Yönetmelikler ................................................. 75a) Kamu Görevlileri Sendikaları ve Konfederas-

yonlarınca Düzenlenecek Üyeliğe Başvuru Belgesi, Çekilme Bildirimlerinin Şekli, İçeriği, Tutulacak Defterlerin Şekli, İhtiva EdeceğiBilgiler ile Kayıtların Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ......... 75

b) Sendika Üye Sayıları Ve Her Hizmet Kolunda Yetkili Kamu Görevlileri Sendikaları Ve Bunların Bağlı Bulundukları Konfederasyonla-rın Belirlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik .................................... 80

c) Kurum İdari Kurulları, Yüksek İdari Kurul,Kamu İşveren Kurulu Ve Uzlaştırma KurulununTeşkili İle Çalışma Usul Ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik .................................................... 86

3. Başbakanlık Genelgeleri ................................ 95a) 1997/70 No’lu Genelge .................................... 95b) 1999/44 No’lu Genelge .................................... 99c) 2002/17 No’lu Genelge .................................. 102d) 2003/37 No’lu Genelge .................................. 104e) 2005/14 No’lu Genelge .................................. 1074. 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları

Kanununa Göre İşyeri Sendika Temsilcilerinin Seçilmelerine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Çalışma Bakanlığı) .........111

5. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 17/09/2004 tarih ve “Sendikal Faaliyetler” konulu 2004/ 73 No’lu Genelgesi ..................................................... 114

6. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 26/04/2007 tarih ve 24459 sayılı yazısı. (Sözleşmeli personelin sendika üyeliği konulu).............................. 121

7. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 04/10/2007 tarih ve 19418 sayılı yazısı. (Sözleşmeli personelin sendika üye aidat kesintileri ve sendika ödeneğinden yararlandırılması konulu) .. 123

8. Kurum Unvanları ve Unvan Kodları Çizelgesi ...................................................... 124

9. Mevcut Eğitim Sendikaları Adresleri Ve Dosya Numaraları ........................................ 126

1

Sendika İşyeri Temsilcisinin El Kitabı

ÖNSÖZ

Katılımcı demokrasi, katılımcı vatandaş ve demokra-tikleşme sürecine geçişin ancak sivil toplum örgütleriyle sağlanabileceğine ilişkin ortak kabulün ortaya çıktığı bir dönemdeyiz. Bu örgütler; aynı zamanda demokrasiyi si-vil toplum bağlamında totaliter girişimlere karşı korumak için toplumsal bir mücadele şekli, imkanı ve eylem alanı kabul ederler. Ve bağımsız toplumun ancak sivil toplum örgütleriyle toplumsal bir aktör olarak yer alabileceğine inanırlar.

Biz, Eğitim- Bir-Sen olarak kendi medeniyetimizin değerleri ışığında yeniyi ve eskimeyen yeniyi mecz ede-rek, yeniden üreterek sorumlu bir sendikacılık yapmak üzere yola çıktık. İnanmış insanlar olarak, sivil toplum örgütlerini, aramızdaki bağın tarihsel tecrübelerin tercih ettiği” birebir”le kurulan bağların alternatifi olarak gör-müyoruz. Diğer yandan sivil toplum örgütlerini tüketim kültürünün bir parçası, hayatı estetize etmenin bir aracı olarak görenlerden de elbette farklı düşünüyoruz. Biz ör-gütlü mücadeleyi, ekonomik, sosyal, ve siyasal çıkarları-mızı korumanın bir aracı olarak görüyoruz. Çünkü:

Kendi insanına ve hayatın gerçeklerine yabancılaşan egemen güçler, uzun bir süre demokratik yöntemlerle se-çilen iktidarları doğrudan ya da dolaylı yoldan işlevsiz hale getirerek ideolojik, politik ve ırkçı saplantılarıyla, zaman ve zemine göre fanatik gündemler oluşturmaktan hiçbir zaman kaçınmadılar. Her durumda ve ne pahasına olursa olsun, hükümranlıklarını sürdürebilmek için, ha-yali düşmanlar ve tehditler, öncelikler icat etmeyi strate-jik bir tutum olarak benimsediler.

Bir bakıyorsunuz insani ihtiyaçlar hiyerarşisinin yeri-ni rejimin ihtiyaçları sıralaması alıyor: Rejimin yaşamsal gereksinimleri, rejimin güvenlik gereksinimi, rejime ait olma (bağlılık) gereksinimi, rejimin sevgi, sevecenlik ge-

2

Eğitim-Bir-Sen

reksinimi, rejimin saygınlık gereksinimi, rejimin kendini gerçekleştirme gereksinimi… Dolayısıyla kendilerini ül-kelerinin ve dünyanın sahibi, doğruların tek belirleyicisi olarak gören zihniyetlerin ve temsil ettikleri çıkar grup-larının gereksinimlerine göre öncelikler ve buna bağlı olarak da gündem belirlemektedirler. Işığını gerçek bir dünya vizyonundan almayan, toplumun tüm kesimlerini harekete geçirmekten uzak, ona tutumlar dikte eden, ter-cihleri yönlendiren, ön yargıları besleyen, bir toplumun hareketlerini eğip büken zihniyetlerin eylemlerinin so-nuçlarını yaşamak zorunda bırakıldığımızın farkındayız.

Diğer yandan uluslar ötesi siyasetin ve bunların ak-törlerinin öteden beri yürüttükleri ancak 11 Eylül sonrası açıklık ve hız kazanan uluslar ötesi faaliyetlerin kurbanla-rına dönüştürülmek isteniyoruz. Dünya terör ve güvenlik kavramlarının içinde kasılıp kalmaya , aklın ve devletin kurumları önceliklerini buna göre ayarlamaya zorlanıyor. Bizden her türden gücü kendilerine teslim etmemizi ve zorunlu olarak her türden hakkımızı da onlara emanet et-memizi, ehveni şer’in zorunlu buyruklarına teslim olma-mızı istiyorlar.

Bu arada “kamuoyu” olarak adlandırılan ve bizzat demokrasinin özü dediğimiz toplumsal talepler de bu süreçlerden korunabilmiş değildir. Dolaşıma sokulan bir iddia, bir resim, bir haber kamuoyunu alt üst etmeye ye-tebilmektedir. Kamuoyu kendisine ulaşan bölük pörçük söz parçalarıyla derinleşme fırsatı bulamadan karar ver-meye zorlanıyor. Kamuoyu yoklamalarında ortaya çıkan talepler kendi gerçeğinin çok uzağında yorumlanarak işe yaramaz sonuçlara dönüştürülebilmektedir.

Zaman zaman insana, siyasete, ekonomiye, uluslar arası ilişkilere; dün ve bugün yaşadığımız acılara dair söylediklerimizin toplum tarafından bilinenleri onlara yeniden söylemekle aynı anlama geldiğini fark ediyoruz. Belki de hiç kimsenin karşı çıkamayacağı, dünyanın baş-ka yerlerinde de aynı şekilde yaşanan şeyleri söylüyo-

3


ruz. Ancak biz başka şeyler de söylüyoruz, söylemek ve yapmak zorunda olduğumuzu biliyoruz: “Kendimiz ve diğer insanlar için daha iyi bir dünya, daha iyi bir gele-cek mümkündür.” Yaşadıklarımızın sorumlularına karşı kendimizde ve toplumumuzda bilinçli öfkeler uyandır-maktan elbette vazgeçmeyeceğiz.”

Ancak dünyanın pek çok yerinde okumuş eğitimli in-sanlar da dahil toplumları kötürüm eden bir düşünme bi-çiminin sonucu olarak, pek çok şeyin nasıl kötü yönetil-diğini bilmelerine rağmen bunu değiştirmenin mümkün olamayacağına inanmalarıdır. Biz ise bu anlayışın tam aksine, insanımızın ve insanlığın sorularına ve sorunla-rına bize özgü cevaplar üretmek, zorba sistemlerin, kötü yönetimlerin sonunu getirmek inancıyla yola çıktık. Tari-hin derinliklerinden gelen bir bakış açısıyla, yaşadığımız dönem ve mensup olduğumuz çalışma kolunda yeni bir temsil biçimi geliştirdik ve müesseseleştik. Örgütlü birey olarak kendimizi ve mücadele alanımızı tanımladığımız sendikamız, bizim için özerk başlangıç alanı oldu. Dev bir kök, görkemli bir ağaç olmak için uygun boşluğu ken-dimiz açtık, güzergahımızı kendimiz belirledik.

Ancak hayat dinamik bir süreçtir. Kendini yenile-yemeyen kurum ve kişilere yaşama hakkı tanımaz. Baş-langıçta temel hak ve özgürlüklerin genişletilmesi ve de-rinleştirilmesi mücadelesinde canları pahasına mücadele ederek bunların yasalar ve toplum nezdinde kabul gör-mesini sağlayanlar zaman içinde mücadelenin gücü ve kararlılığını yitirerek statülerini korumak adına o hak ve özgürlük için mücadele edenler karşısında yer alanların durumuna düşmemek için sürekli kendimizi yenilemek ve eylem içinde olmak zorundayız.

Dikkat etmemiz gereken başka bir gerçek: Birçok otorite biçimi- ulusal ve ulus ötesi- hegomanyalarını teh-dit etmediği sürece bir çok itaatsizlik biçimini ve düze-yini hoş görebiliyor. Örgütler de kendilerini eylem içinde gördükleri için yapay bir doygunluk yaşabiliyorlar. Ya da

4

Eğitim-Bir-Sen

mevzi kaybeden otoriter güçler kendilerini ve tahakküm-lerini yeniden üretebilirler. Her meşru eylemi olumsuz bir etiketle anlamından saptırabilirler. Son dönem Çek tarihinin en önemli entelektüelleri arasında bulunan ka-dife devrimin öncülerinden Vaclav Havel’in dediği gibi: Resmi yorum sonuç olarak gerçekle birleşir. Genel ve her şeyi kapsayan bir yalan hakim olmaya başlar; insanlar ona adapta olmaya başlarlar ve her kes yaşamının bazı kısımlarında yalanla uzlaşır ya da onunla birlikte yaşar. Bu koşullar altında, insanın bütün dünyayı karşısında bulması riski de dahil olmak üzere her şeye rağmen, her şeyi saran yalanlara ağını parçalayarak doğruyu öne sür-mek, içten bir şekilde davranmak olağanüstü politik öne-me sahip bir edimdir.”

Bütün örgütlü mücadelelerde olduğu gibi Sendika-lar da onu var eden, ona hayat veren insanların bilinci-ne, onların dünya vizyonuna bağımlıdır. Eğitim- Bir- Sen bizzat hepimizin taşıdığı ahlaki ve entelektüel değerleri, ülküleri, adanmışlığı taşır. Bizim kıpırdamamız ve dönüş-memiz halinde sendikamız da dönüşür. Sendikamızın her kademesinde yer alan insanımızın eylemleri olmaksızın sendika olmaz.

Hepinizin çok iyi bildiği gibi strateji taktiklerin biri-kimidir. Taktikleri ulusal ya da yerel düzeyde kampanya-lar, etkinlikler dediğimiz şeyler halinde bir araya getiri-riz. Bunların da bir araya gelmesiyle değişim senaryosu dediğimiz şey ortaya çıkar. Peşinden koştuğumuz kaza-nımları vermekten başka çareleri, kalmayıncaya kadar, bunun maliyetini her defasında artıracak yollar bulmak, taktikler geliştirmek bizim görevimizdir. Bugüne kadar aldığımız yol, özgürlülük, demokrasi ve insan hakları konusundaki duruşumuzla gerçek bir “değişim ekibi” olduğumuzu hep birlikte gösterdik. Bundan dolayıdır ki bir çekim merkezi olmayı başardık. Aramıza yeni katılan her üyemiz değişim idealine inanır ve bu ekip içinde üye olmaktan öte yerini aldıkça Eğitim- Bir- Sen herkes için

5


tek seçenek olma hedefi ne daha çok yaklaşacaktır. An-cak etrafl arındaki onca olumsuz şey karşısında kararsız davranan insanlar ve kurumlar farkında olmadan yıkıcı süreçlerin bir parçası olmaktan kurtulamazlar.

Kendimizi amaç ve değerlerimizin hakkını vermek için dönüştürmek, sınırlarımızı zorlamak, bedelini öde-meye hazır ve istekli olmak zorundayız. Daha iyisini ya-pamamanın alternatifi : Kaybedilmiş yeni bir dönem olmaktan başka bir şey değildir. Eğitim Bir Sen’de temsil edilmiş değer ve ideallerin savunucusu olarak, her türden yeni olgu ve gelişmeler karşısında mücadelemizi sürdürmemiz bizim bu adanmışlığımızı ve farkındalığı-mızı çoğaltmaya bağlıdır.

Bu bağlamda genel olarak sendikaların işyeri temsil-ciliğine özelde Eğitim- Bir- Sen’in iş yeri temsilcileriyle ilgili olarak bir bölüm açmak istiyorum. Onlar, demok-ratik sendikacılığın gelişmesinde hayati derecede önemli yöneticilerdir. Dolayısıyla sendikanın o işyerindeki gü-cünü ya da zayıfl ığını belirleyen kişilerdir. Bir anlamda sendikanın en ön cephedeki neferleridirler. Yalnız il ya da ilçedeki örgütünü değil, bağlı bulundukları sendikayı bü-tünüyle temsil ederler. Bunun için sendikalarını tanıma-ları üyelerle sendikaları arasında köprü görevi yapmaları gerekir.

İşyeri temsilcilerinin bunların yanında bunlara eş de-ğer görev ve misyonları bulunmaktadır. Kayıtlı üyeyi ör-gütlü üye haline getirme ve onları eyleme hazırlama; seç-me, seçilme, temsil, sorun çözmede diyalog gibi yöntem-leri işyerine taşıyarak çalışma ilişkilerine ve demokrasi kültürüne katkıda bulunma, kamu işverenlerinin yönetim haklarını, çalışanlarla paylaşarak, işyerinde katılımcı-lığı ve sonuçta verimliliği artırabilecek gelişmelere yol açma; İşyerindeki sorunların tespitine ve çözümüne katkı verme; sendikanın üst organlarında üretilen politikaların, alınan eylem kararlarının işyerlerine(üyelere) taşınması; üyelerin öneri, eleştiri ve taleplerinin sendikanın üst or-

6

Eğitim-Bir-Sen

ganlarına iletilmesi ve üyelerin işyeri ile ilgili sorunları-nın çözümü, taleplerinin karşılanması için(sendika tüzel kişiliğini temsilen) işveren temsilcisi ile muhatap olmayı burada zikredebiliriz.

Bu boyutuyla işyerlerinin sendikaya taze kan üreten sendika üst organlarında alınan kararları pratiğe taşıyan birimler olduğundan hareketle işyeri temsilcilerini üre-tilen kanın sendika üst organlarına, alınan kararların da işyerlerine taşınmasında görev yapan hayati bir kanal /damar olduğunu söyleyebiliriz. Sendikal sorunlara ve eylem kararlarının hayata geçirilmesine ilişkin yapılan toplantılar ve tartışmalarda “yüzümüzü işyerlerine döne-lim” ifadesinin anlamının bu işlevlerinde saklı olduğunu unutmamalıyız. Dolayısıyla “işyerlerine yüzünü değil sırtını dönen sendikal anlayış kaybetmeye mahkumdur.” Yargısı tartışmasız doğrudur. Bu misyonları itibariyle, iş-yeri temsilcileri sendikaların, “ İsimsiz kahramanlarıdır.” diyebiliriz.

Sonuç olarak, bugüne kadar olduğu gibi icazetçi ve bürokratik sendikacılığın tuzaklarına düşmeden, emeğin, özgürlüğün, hakkın ve toplumsal dönüşümün mücade-lesini vermeye devam edeceğiz. Eğitim Bir Sen olarak amaçlarımızı gerçekleştirecek potansiyele, güce ve inan-ca sahibiz. Elinizde tuttuğunuz bu çalışmanın da müca-delemize umut ettiğimiz katkıyı yapması dileğiyle.

Ahmet GÜNDOĞDUGenel Başkan

7


I.BÖLÜM SENDİKA KAVRAMI

SENDİKAÇalışanların ve işverenlerin çalışma ilişkilerinde or-

tak ekonomik, sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip kuruluşlara sendika denir.

Sendika kavramı, Batıda sadece çalışanların oluş-turdukları kuruluşlar için kullanılır, işverenlerin aynı amaçla kurdukları örgütlere “işverenler birliği” denir. Türkiye’de her ikisi de sendika olarak isimlendirilir.

Hak arama mücadelelerinin tarihi hem Batı’da hem de Doğu’da çok eski olmasına rağmen kavram olarak sendika, kapitalizmin gelişme süreci içinde 19.yy başla-rında ortaya çıkmıştır.

18.yy sonlarında ilerleyen tekniğe bağlı olarak kapi-talizmin gelişmesi, başta İngiltere olmak üzere, Batı Av-rupa ülkelerinde sanayi devrimini ortaya çıkarmış, o za-mana kadar bağımsız çalışan esnaf ve sanatkârların çoğu başka bir kimsenin hizmetinde işçi olarak çalışmaya baş-lamışlardır. Ancak iktisadî liberalizmin ortaya koyduğu “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” anlayışı içinde devletin çalışanları koruyucu bir rol üstlenmemesi karşı-sında işçi sınıfının sömürülmesi gerçeği ortaya çıkmıştır. Böyle bir ortamda işçiler kendi kendilerine yardım an-layışı içerisinde bir araya gelme ve ortak menfaatlerini koruma yolunda birleşmeye başlamışlar ve bu birlikler “sendika” olarak anılmıştır.

Zamanla bu birliktelikler özellikle işveren kesimle-rince sakıncalı bulunmuş, devlet etkilenmiş ve yasak-lamalar, zorlamalar ortaya çıkmıştır. Ancak özellikle demokratik ülkeler bu taleplere karşı fazlaca kayıtsız

8

Eğitim-Bir-Sen

kalamamış ve sendikacılığın kıstasları, yetkileri, sorum-lulukları, örgütlenme biçimleri yasalarla düzenlenmeye başlanmıştır.

Bizde kavram olarak sendika, geç kullanılmasına rağmen; dünyada ilk toplu iş sözleşmesi, 1776 yılında Kütahya’da fi ncancı esnafıyla imzalanmıştır.

Sendika kavramı ise ilk defa Prens Sabahattin’in kurduğu “Teşebbüs-ü Şahsı ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti”nin metinlerinde telaffuz edilir.

Daha sonra 1871’de kurulan “Amele Perver Cemi-yeti” bir çeşit yardım derneğidir. Ancak 1895’te kurulan “Osmanlı Amele Cemiyeti” bugünkü manada ilk sendi-kal örgütlenmedir. Amele Perver Cemiyeti’ni ise araştır-macılar ilk sarı sendika olarak tanımlarlar.

Sendikacılığın başlangıçta işçiler arasında soğuk karşılanmasının önemli sebeplerinden biri Selanik’te Ya-hudiler tarafından 1908 ‘de kurulan Sosyalist Kulübün, işçileri Sosyalist Partiye katılmaya davet eden bildiriler dağıtması, işçilerin tepkisini doğurmuş, bununla bera-ber ilk yıllarda sendikal faaliyetlere Osmanlı’da Rum, Ermeni ve Bulgarların öncülük etmesi de sendikacılığın sahiplenilmesini engellemiştir.

Ayrıca birbirini izleyen grevler nedeniyle 1909 yılında çıkarılan Tatil-i Eşkâl Kanunu sendikacılığın Türkiye’de önünü tıkayan etkenlerdendir. Çünkü yasa sendika kurmayı yasaklayan ve cezalandıran hükümler içeriyordu.

Türkiye’de sendika hakkı ilk olarak 1947’de 5018 sayılı sendikalar kanunuyla tanınmıştır.1947’de çıkan ve grev hakkını tanımayan kanunla 1952’de Türk-İş, 1967’de DİSK, 1970’de MİSK, 1976’da da Hak-İş ku-rulmuştur. İşverenler ise 1962’de TİSK adıyla örgüt-lenmişlerdir. Memurlara sendika kurma hakkı ise 1961 Anayasası ile verilmiş, 12 Mart 1971 Muhtırasıyla ya-

9


saklanmıştır. Bu dönemde “sarı sendikalar” da oluşmaya başla-

mıştır. Sendikal hayatın en zor olanı ise sarı sendikalarla

mücadeledir.Bu sendikalar, işveren kesiminin çalışanların kur-

dukları sendikaları denetimleri altına almak için kendi kontrollerinde oluşturdukları ve çalışanların haklarının gaspında kullandıkları birer araçtır.

Sendikaların yanı sıra benzer amaçlarla kurulmuş farklı örgütlenmeler de vardır. Bu örgütlenmelerle (der-nek, vakıf gibi) sendikalar, temel amaç ve araçlarda bir-birlerinden ayrılmaktadırlar.

Dernek ve vakıfl ar sosyal ve kültürel alanda belli bir amaca hizmet eden kuruluşlardır. Üyelerinin, men-suplarının bu yöndeki isteklerini karşılamaya çalışırlar. Doğrudan doğruya hak aramayı, elde edilen bir menfaati korumayı amaç edinen kuruluşlar değildirler.

Sendikalar ise toplumun büyük bir kitlesinin kol-lektif ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak, kalkınmalarını sağlamak, çalışanların ezilmesini veya işverenle arala-rında çıkacak anlaşmazlıklar yüzünden toplum düzeninin bozulmasını önleyerek bir denge kurmak suretiyle kamu düzenine ve menfaatine çalışan bir kuruluş olması nede-niyle dernek ve vakıfl ardan ayrıdır. Sendikaların bu kuru-luşlardan asıl farkı siyasal görüşü, dinî, mezhebi, bölgesi, etnik kökeni, anadili ve mesleği ne olursa olsun tüm çalı-şanları bünyesinde bir araya getirme çabasıdır.

Ayrıca, Sendikalara, amaçlarına ulaşabilmeleri için grev ve toplu sözleşme gibi haklar tanınmasına karşın bugün itibariyle, yürürlükte bulunan Anayasa’da ve 4688 sayılı Kanunda –sendika ve sendikacılık anlayışıyla ör-tüşmeyecek bir şekilde- Kamu Görevlileri Sendikalarına bu haklar tanınmamıştır.

10

Eğitim-Bir-Sen

II. BÖLÜM SENDİKAL KAVRAMLAR

4688 SAYILI KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI KANUNUNDA SENDİKAL

KAVRAMLARKAMU GÖREVLİSİ : Kamu kurum ve kuruluşlarının işçi statüsü dışındaki bir kadro veya sözleşmeli personel pozisyonunda çalışan, adaylık veya deneme süresini tamamlamış kamu görevlileri. (Sözleşmeli pozisyonda çalışan öğretmenler adaylık ve deneme süresi olmaksızın üye olabilirler)

KAMU İŞVERENİ : Kamu görevlilerinin çalıştığı tüzel kişiliği olan ya da olmayan kamu kurum ve kuruluşları.

KAMU İŞVEREN VEKİLİ : Kamu kurum ve kuruluşlarını temsile ve bütününü sevk ve idareye yetkili olanlar ile bunların yardımcıları.

İŞYERİ : Kamu hizmetinin yürütüldüğü yerler.

KURUM : Kuruluş kanunları veya kuruluşlarına ilişkin mevzuatlarında görev, yetki ve sorumlulukları belirlenen, hizmetin niteliği ve yürütülmesi bakımından idarî bir bütünlüğe sahip işyerlerinden oluşan kuruluşlar.

SENDİKA : Kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve meslekî hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar.

11


KONFEDERASYON : Değişik hizmet kollarında bu Kanuna tabi olarak kurulmuş en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliği olan üst kuruluşlar.

TOPLU GÖRÜŞME : Kamu görevlileri için uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, fazla çalışma ücretleri, harcırah, ikramiye, lojman tazminatı, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, tedavi yardımı ve cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ile bu mahiyette etkinlik artırıcı diğer yardımlara ilişkin olarak yetkili kamu görevlileri sendikaları ve üst kuruluşları ile Kamu İşveren Kurulu arasında yapılan görüşme.

UZLAŞTIRMA KURULU : Toplu görüşmeler sırasında çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümü için oluşturulan kurulu.

MUTABAKAT METNİ : Toplu görüşme sonucunda varılan anlaşmayı gösteren belge.

YÜKSEK HAKEM KURULU BAŞKANI: 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununun 53 üncü maddesine göre teşekkül etmiş bulunan Kurulun Başkanı.

12

Eğitim-Bir-Sen

III. BÖLÜM

KONFEDERASYONUMUZ MEMUR-SEN

1. VİZYONUMemur Sen özelde; üyelerinin ortak ekonomik, sos-

yal, kültürel, özlük, mesleki, hak ve menfaatlerini koru-mayı ve geliştirmeyi genelde ise; ülkemizde cereyan eden her türlü haksızlık ve hukuksuzluğa karşı çıkmayı temel amaç sayar. Bu amaçların gerçekleştirilmesinde evrensel insan haklarına ve Anayasaya dayanan demokratik, laik, sosyal adalet ve hukuk devleti anlayışı içinde çalışır.

2. MİSYONUMemur Sen, Anayasa, yasalar ve Türkiye

Cumhuriyeti’nin taraf ve üye devlet olarak bağlı olduğu uluslararası sözleşme ve şartlardan doğan hak ve yetkilerine dayanarak üyelerinin ortak ekonomik, sosyal, kültürel ve demokratik hak ve menfaatlerini adalet ve eşitlik ilkelerine göre korumak ve geliştirmek için gerekli çalışmayı yapar. Bu amaçla, tüzel kişi olarak genel hükümlere sahip olduğu yetkilerden başka;

a- Yasal yetkiler çerçevesinde toplu görüşmeye esas teklifl er hazırlar ve toplu görüşme çalışmalarına katılır, temsilci gönderir.

b- Toplu görüşme sonucunda anlaşmaya varılan mutabakat metinlerinin uygulanmasını izlemek üzere idari kurumlara üyelerin arasından temsilciler gönderir. c- Yetki ve toplu görüşme uyuşmazlıklarında ilgili makamlara ve yargı organlarına başvurur, görüş ve öne-rilerini sunar, taleplerde bulunur.

d- Devlet Personel Mevzuatında kamu görevlilerinin

13


temsilini öngören çeşitli kurumlara temsilci gönderir.e- Çalışma hayatından, mevzuattan, toplu görüşme-

den, örf ve adetten doğan hususlarda üyelerinin ve miras-çılarının davalarını takip eder, üyelerine ve mirasçılarına adli yardımda bulunur.

f- Mevzuat ve uluslararası antlaşma, sözleşme hü-kümlerine göre toplanan kurullara gerektiğinde temsilci gönderir.

g- Verimlilik araştırmaları yapar, sonuçlarla ilgili raporlar düzenler, önerilerde bulunur ve işverenlerle bu konularla ortak çalışmalar yapar.

h- Konfederasyon ’un kurulu bulunduğu hizmet ko-luna giren işyerlerinde çalışan memur ve kamu görev-lilerini çatısı altında bulunan sendikalarda örgütlemeye çalışır.

i- Amaçlarına ulaşabilmek için, seminer, konferans, panel, açık oturum, kurultay ve kurs gibi eğitim ve kültü-rel faaliyetlerde bulunur.

j- Üyesi olan sendika mensuplarına ve topluma hiz-met için, sağlık, tatil, dinlenme, lokal, misafi rhane, kreş, yurt, spor ve benzeri ekonomik ve sosyal tesisler kurar, kurulmasına yardımcı olur, işletir.

k- Üyesi olan sendika mensuplarının ve toplumun kültürel gelişmesine katkıda bulunabilmek için kütüp-hane, kitapevi ve basımevi kurar ve işletir. Kitap yayını, süreli ve süresiz yayınlar yapar.

l- Herhangi bir bağışta bulunmamak kaydıyla evlen-me, doğum, hastalık, ihtiyarlık, ölüm, açığa alınma, iş-sizlik gibi hallerde yardım ve eğitim amacıyla sandıklar kurulmasına yardımcı olur ve nakit mevcudunun % 10’ undan fazla olmamak kaydıyla bu sandıklara kredi verir.

m- Yangın, su baskını, deprem gibi tabii afetlerin vukuunda, gerektiğinde üyelik şartı aranmaksızın nakit

14

Eğitim-Bir-Sen

mevcudunun %10’nu aşmamak kaydı ile afete uğrayan bölgelerde konut, sağlık ve eğitim tesisleri yapar ve bu amaçla kamu kurum ve kuruluşlarına ayni ve nakdi yar-dımda bulunur.

n- Herhangi bir bağışta bulunmamak kaydıyla koo-peratifl er kurulmasına yardımcı olur ve nakit mevcudu-nun % 10’dan fazla olmamak kaydıyla bu kooperatifl ere kredi verir.

o- Üye sendikaların hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek amacıyla uluslararası sendikalara üye olabi-lir, Genel Kurul toplantılarına katılabilir.

p- Nakit mevcudunun % 10’undan fazla olmamak kaydıyla sınai ve ekonomik teşebbüslere yatırım yapar.

r- Amaç ve görevlerinin gerektirdiği taşınır ve taşın-maz mülk edinir.

s- Anayasa, mevzuat ve uluslararası onaylanmış söz-leşmelerden doğan diğer görev ve yetkilerini yerine ge-tirir.

3. AMACIa- Memur Sen özelde; üyelerinin ortak ekonomik,

sosyal, kültürel, özlük, mesleki, hak ve menfaatlerini ko-rumayı ve geliştirmeyi genelde ise; ülkemizde cereyan eden her türlü haksızlık ve hukuksuzluğa karşı çıkmayı temel amaç sayar. Bu amaçların gerçekleştirilmesinde evrensel insan haklarına ve Anayasaya dayanan demok-ratik, laik, sosyal adalet ve hukuk devleti anlayışı içinde çalışır.

Konfederasyonun amaçlarına ulaşabilmesi için; Sendika mensuplarına insan onuruna yaraşır bir ha-

yat düzeyi sağlamak için elverişli ücret ve sosyal yar-dımlar ile daha iyi çalışma şartları ve mesleki saygınlık kazandırmayı,

15


b- Sendika Üyelerine tayin ve nakillerinde adaletli ve hukuka uygun davranılmasını,

c- Üye sendika mensuplarının en iyi biçimde bilgi-lendirilmelerini mesleklerinde ilerlemelerini sağlamayı ve aile fertlerinin, eğitim, sağlık, sosyal ve hayat şartları-nın iyileştirilmesini ve geliştirilmesini, emeklilik, malul-lük, dul ve yetim kalma durumlarında gerekli koruma ve bakım tedbirlerinden faydalanabilmelerini,

d- İşverence mağdur edilmeleri halinde üye sendika mensuplarına maddi, hukuki ve sosyal yardımlar yapma-yı,

e- Tüm sendika üyeleri arasında dayanışma, birlik ve beraberliği sağlamayı,

f- Üye sendikalar, kadın üye mensuplarının mesle-ki faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına, temel insan hak ve hürriyetlerinden yararlanmalarına yardımcı olmayı,

g- Herkesin fırsat eşitliği içinde parasız eğitim ve öğ-retim hakkından faydalanmasını,

h- Dil, din, ırk, mezhep ve siyasi düşünce farkı gö-zetmeksizin sorumluluklarını bilen insanlar olarak yetiş-mesini toplumun adalet ve barış içinde yaşamasını, bu hususlarda yapılacak her türlü gayret ve çalışmalara des-tek vermeyi,

i- Doğal hukuktan hareketle her türlü oligarşiye karşı çıkarak, katılımcı demokrasiye ulaşmayı,

j- Toplumsal meseleler karşısında sorumluluk bilinci ile düşüncelerini ortaya koymayı ve bunların mücadele-sini yapmayı,

k- Grevli ve toplu sözleşmeli sendika hakkını elde etmeyi görev bilir.

16

Eğitim-Bir-Sen

4. FAALİYET ALANIDevletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin yürütmekle

görevli oldukları kamu hizmetlerinin görüldüğü genel, katma ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve beledi-yeler ile bunlara bağlı kuruluşlarda kamu iktisadi teşeb-büslerinde, özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan banka ve teşekküller ile bun-lara bağlı kuruluşlarda ve diğer kamu kurum ve kuruluş-larında işçi statüsü dışında çalışan kamu görevlilerinin yurt içi ve yurt dışı tüm birimlerinde faaliyet gösterir.

5. MEMUR-SEN’E BAĞLI SENDİKALAR 1. Eğitim-Bir-Sen 2. Bem-Bir-Sen 3. Sağlık-Sen 4. Birlik-Haber-Sen 5. Enerji-Bir-Sen 6. Büro-Memur-Sen 7. Toç-Bir-Sen 8. Bayındır-Memur-Sen 9. Ulaştırma-Memur-Sen 10. Diyanet-Sen 11. Kültür-Memur-Sen 12. Emekli-Bir-Sen

17


IV.BÖLÜM

EĞİTİMCİLER BİRLİĞİ SENDİKASI(EĞİTİM-BİR-SEN)

EĞİTİM BİR SEN’İN TARİHSEL ARKAPLANI

Sözlükte; gençlik, yiğitlik, mertlik anlamı taşıyan Fütüvvet kavramı çerçevesinde kurulan esnaf örgütleri bu mücadele biçiminin ilk örnekleridir.

Fütüvvet; kardeşlerine iyi davranmak ve onların yar-dımına koşmak kulluk edeplerini koruyarak halkın ihti-yaçlarını karşılamaktır.

Bu anlayışın iki önemli özelliği vardır.Kişinin kendisiyle barışık olmasını sağlamakKişinin yaşadığı çevreyle sağlıklı ilişkiler kurmasını

sağlamakKişinin hayatını düzenleyen bu anlayış zaman içeri-

sinde çeşitli örgütlenmelerin temelini oluşturmuştur. Bu anlayışla iktisadî hayat arasındaki ilişkiler giderek

artmış ve bu esaslar esnafın prensipleri haline gelmeye başlamıştır. Zamanla bu prensipler bütün İslâm dünyası-na yayılmış Anadolu’da da Ahilik teşkilâtının doğmasını sağlamıştır.

Ahi EVRAN (öl. 1262) tarafından kurulan Ahilik çeşitli esnaf ve sanatkâr guruplarının değişik nedenlerle ekonomik sıkıntıya maruz kalmadan varlıklarını sürdüre-bilmeleri, gelişmeleri, sosyal, iktisadî ve ahlâkî yapıla-rını koruyabilmelerini hedefl emiştir.

Çeşitli otorite boşluğu olan kriz dönemlerinde Ahi-

18

Eğitim-Bir-Sen

liğin değişik meslek guruplarına sahip kişileri bünyesine alacak şekilde organize olması Anadolu’nun çeşitli kasa-ba ve köylerinde gerek siyasî, iktisadî gerekse dinî, as-keri problemleri çözmek teşkilâta mensup olsun olmasın bütün halkın huzur ve refahını sağlamak çapulculuğu ön-lemek, mal güvenliğini sağlamak, kaliteli ve ucuz mal teminini garanti etmek gibi bir misyon üstlenmiştir.

Hatta Moğol istilasına karşı Selçukluların yanında mücadeleye girmişlerdir.

Teşkilâtın her yerde ocakları vardı ve ocak başkanına Ahi Baba denirdi. Ahi Babalar seçimle iş başına getiri-lirdi.

Ahi Babalar şehir ve köyleri gezer fi yat ve kalite kontrolü yapar, çıraklık ve kalfalık imtihanlarını yapar-lardı.

Ahiliğin batıdaki karşılığı ise loncalardı. Osmanlıda bu kavramlar “Gedik” ve “Oda” kelimeleriyle karşılanır-dı.

Bu teşkilâtların en belirgin özellikleri çalışanların menfaatlerini koruduğu gibi onların iş ahlâkını da dü-zenliyordu. Bu nedenle de meslek ahlâkı kontrol altında tutuluyordu.

Bizim sendikal anlayışımıza etki eden boyutu bu yö-nüydü.

Osmanlıdaki bu dernekler tamamen sivildiler hiçbir şekilde devlet politikalarının değişmesi bu yapının işleyi-şini etkilemiyordu.

Bu birlikler işsizliğe ve fazla üretimden doğan buna-lımlara neden olmamak için çeşitli önlemler alıyorlardı ve birçok iktisadî bunalımın ortaya çıkmasına engel olu-yorlardı.

Ve bütün bu çalışmalarını hem mensuplarını koruya-rak hem de vatandaşı mağdur etmeden devletle çatışma

19


ortamları yaratmadan sürdürüp, sorunların çözümünü sağlıyordu.

M. Akif İNAN tarafından açıklanan kuruluş bildiri-sinde dile getirmiş olduğu Eğitim Bir Sen’in amaçlarının yukarıda izah edilen anlayış biçimiyle birebir örtüştüğü görülmektedir.

NİÇİN SENDİKA?Sanayi devrimiyle ortaya çıkan modern toplum tek

başına bireyi bir hiç saymakta ve bir güç olarak görme-mektedir. Demokratik idealleri olan insan mutlaka bir güç olmak, yönetilenden öte yönlendiren bir yapılanma-nın içerisinde bulunmak istemektedir.

Bu yapılanmalar en ideal şekilde sivil toplum örgüt-leri olarak karşımıza çıkmaktadır. Sivil toplum örgütleri-nin en kuşatıcı olanı ise sendikalardır.

Demokratik toplumlarda sendikalar, devlet otorite-sinin oto kontrol mekanizmasıdır. Demokrasi kültürünü sindirmiş toplumlarda sendikalar bir zaruret olarak ortaya çıkmaktadır. Devlet sendikanın karşısında olmak yerine, onun daha güçlü olabilmesi için çaba sarf etmektedir.

İsveç Başbakanı “Çocuklarımızı okula yeni bilgiler alsınlar diye değil, bir sivil toplum örgütüne nasıl ka-tılabilirim ve bu sivil toplum örgütü için ne yapabilirim bilincini geliştirsinler diye göndeririz.” diyor.

Bu anlayış, toplumun yolsuzluklardan, kayırmacı-lıklardan, kirlenmişliklerden, yoksulluklardan kurtul-masını sağlayan anlayıştır.

Demokrasi ile “ben devletim” anlayışı bağdaşmaz. Hukuk devleti ilkeleri olmaksızın demokrasi tam işler-liğe kavuşamaz. Kişi hak ve özgürlükleri hukuk devle-tinin özüdür. Fertler hak ve özgürlüklerini korkusuzca, güvenlik içerisinde kullanamıyorlarsa, hukuk devleti

20

Eğitim-Bir-Sen

dolayısıyla demokrasi eksik olacaktır. Sivil toplum ör-gütleri bütün bunların ölçüsüdür. Sivil toplum örgütleri içerisinde sendikalar en ön sıradadır. Kişi hak ve özgür-lüklerinin, çalışanların emeklerinin, karşılığını almala-rının, üretimin verimli, rasyonel olmasının gereği de bu-dur. “Ben haklıyım hakkımı versinler” beklentisi yerine, ”Hak verilmez alınır” bilinciyle hareket etmek gerekir. Bu bilincin yaşama alanı ise sendikalardır. Demokrasi-lerde bireylerin yönetime ortak olması, sadece seçim dö-nemlerinde mümkün değildir. Bu yönetime baskı uygula-masının sürekliliği ancak sivil toplum örgütlerinin güçlü olmasıyla mümkündür. Bilinçli vatandaş olmanın gereği örgütlenmektir. Kişiler ekonomik, sosyal, kültürel, öz-lük ve meslekî hak ve menfaatlerini ancak bu tür sivil örgütlenmelerle koruyup geliştirebilir.

Organize olmuş güçlü devlet mekanizması karşısında zayıf bireyin haklarının korunması ancak örgütlenmekle mümkündür. Sivil toplum örgütleri devlet faaliyetlerini yönlendiren kuruluşlardır. Bu hedef doğrultusunda çalış-malarını yürütürler. Devletler muhatap olarak karşılarına ancak örgütleri alırlar. Sivil örgütler yasal sınırları zor-lamak hatta yasal sınırlar insanların insanca yaşamasına engel oluyorsa bunu şiddete başvurmadan aşmak zorun-dadırlar.

Eğitim-Bir-Sen ve Memur-Sen bu anlayış doğrultu-sunda örgütlendi. Çalışanların ekonomik ve sosyal hakla-rının korunması, geliştirilmesi için örgütlenmek gerekti-ğine inanan insanların öncü çabaları temelini yukarıdaki gerekçelere dayandırır.

EĞİTİM-BİR-SEN’İN KURULUŞUKısa adı “Eğitim-Bir-Sen” olan Eğitimciler Birli-

ği Sendikası 14 şubat 1992 de Ankara’da Mehmet Akif İnan, Yusuf Beyazıt, Metin Selçuk, Nurettin Sezen, Ali Parıldar, Yunus Solmaz, Ahmet Temizkök, Necdet Pak-

21


dil, Nazire Keten, Zeki Efi l, Raşit Yazan, Şükrü Gökde-mir, Yurdagül Aydoğan, Gülderen Kuyucu, Burhan Uz-gur isimli 15 eğitimci tarafından kuruldu.

EĞİTİM-BİR-SEN’İN KURULMA AMACI

“Sendikamız, Türkiye çapında öğretmen, öğretim elemanı, genel idare hizmetleri çalışanları olmak üzere kamu görevlilerinin çalıştığı eğitim, öğretim ve bilim hiz-metleri kolunda faaliyet göstermek üzere kurulmuştur. Sendikamızın iki temel amacı var:

Eğitim düzenimizin iyileştirilmesi için, 1- sorunlarının özgür bir ortamda tartışılarak bilimsel bir gerçeklik içinde çözüm yollarının bulunması ve uygulama alanına konulması.Üyelerinin ortak ekonomik, sosyal, kültürel, 2- meslekî hak ve yararlarının geliştirilmesi ve korunması.

Sendikamız bu amaçlar doğrultusunda düşünceler ve pratikler üretmek için yoğun bir çaba içerisindedir. Bu konular çerçevesinde yapmış olduğumuz çalışmaları öncelikle meslektaşlarımızın özgür katılımıyla geliştire-ceğimiz daha geniş platformlarda tartışmalara açacağız. Kesin sonuç kazanan önerilerimiz ise, çeşitli araçlarla ilgili çevrelere ulaştırılacaktır. Bu çalışmalar yapılırken her türlü düşünce ve önerilere açık olacağız.

Sendikamız, eğitimcilerimizin istismar edilmediğin-den emin olacağı; çekinmeden, kaygı duymadan, gönül rahatlığı içinde katılacakları bir kuruluştur.

Bütün meslektaşlarımızın saygıyla karşılanıp kabul edileceği bir meslek kuruluşuyuz.”

22

Eğitim-Bir-Sen

Sendika, demokratik, lâik, sosyal hukuk devleti an-layışıyla yönetilen bir Türkiye’de daha katılımcı bir demokrasinin yerleştiği, daha özgür kişi ve sivil top-lum örgütlerinin gerçek anlamda var olabildiği, düşün-ce üretip teklifl er sunabildiği veya bunu sivil ve kamu-sal alanda yaşama geçirebildiği;gelir dağılımının adilce paylaştırıldığı;sosyal devlet olmanın gereği her vatan-daşın devlet imkânlarından eşit olarak faydalanabildiği; daha özgür, daha zengin, daha mutlu insanların yaşadığı bir Türkiye’ye ulaşabilmeyi amaçlar.

Sendika bu amaçlarına ulaşabilmek için;a) 4688 sayılı yasanın Toplu Sözleşmeli ve Grevli

Kamu Çalışanları Sendika Yasasına dönüştürülmesini, b) Öncelikli olarak üyelerinin özlük haklarını koru-

mayı, tüm resmi iş ve işlemlerde üyelerine yasa ve yö-netmeliklere uygun davranılmasını sağlamayı, haksızlık yapılmasını engellemeyi,

c) Başta kendi üyelerinin, sonra bütün eğitim çalı-şanları ile tüm kamu çalışanlarının çağdaş yaşam stan-dartlarına yakışır bir ücret alabilmelerini sağlamak için her türlü anayasal ve yasal mücadeleyi yapmayı,

d) Yapılacak sendikal mücadele ile üyelerinin, diğer eğitim çalışanlarının ve tüm kamu çalışanlarının onurlu, huzurlu ve mutlu olarak çalışabileceği; özgür, adil, katı-lımcı, planlı, kaliteli bir çalışma ortamı hazırlayabilmek için ihtiyaca göre yasal düzenlemelerin yapılmasını, ge-rekli yönetmelik değişikliklerinin gerçekleştirilmesini sağlamayı,

e) Üyelerinin ve tüm eğitim çalışanlarının emeklilik, malullük, durumunda; eş ve çocuklarının dul ve yetim kalmaları halinde onurlu bir yaşam için yüksek bir taz-minat alabilmelerini ve yine kendilerine yeterli bir aylık bağlanmasını sağlamayı; ayrıca kaliteli eğitim, kültür, sağlık ve sosyal yaşam imkânlarından ücretsiz olarak

23


faydalanabilmelerini sağlamayı, f) Özürlü üyelerinin ve diğer özürlü eğitim çalışan-

larının çalışma ortamlarının ve yaşam standartlarının iyi-leştirilmesi için özel yasal düzenlemelerin yapılmasını, gerekli yönetmeliklerin çıkartılmasını sağlamayı,

g) Eğitimin her aşamasında (okul öncesi eğitim, il-köğretim, orta öğretim, ve yüksek öğretim) çağdaş norm-lara uygun eğitim ve öğretim yapılabilmesi için mevcut yasa, yönetmelik ve müfredat programlarının güncelleş-tirilerek geliştirilmesini,

h) Çağdaş ve modern bir eğitim-öğretim sistemine ulaşabilmek için başta öğretmen, öğrenci, aile, uzman ve bürokratların karar sürecine uygulanabilir anlamda etki-sinin olacağı;katılımcı, demokratik, şeffaf ve hukukî bir yapılanmanın taşradan merkeze hızlı ve eksiksiz ulaşan kurumsallaşmış bir eğitim-öğretim örgütlenmesini sağla-mayı,

i) Üyelerinin mesleklerinde başarılı ve verimli ola-bilmelerini sağlamak için hizmet içi eğitim kursları aça-rak; seminer, panel, sempozyum, konferans vb. düzenle-yerek, kitap, gazete, dergi, bülten, broşür yayınlayarak; örgütlenmiş rehberlik ve danışma birimleri oluşturarak bilgi, birikim, bakış, yetenek ve bilinç düzeylerini geliş-tirmeyi,

j) Tiyatro gösterileri, şiir dinletileri, ödüllü yarışma-lar, konserler, bilgi yarışmaları; panel, sempozyum, fo-rum, açıkoturum ve konferans gibi etkinliklerle üyeleri-nin ve diğer eğitim çalışanlarının, öğrencilerin ve halkın sosyal ve kültürel yaşamlarına bir çeşitlilik, zenginlik kazandırmayı,

k) Kamu çalışanlarının, eğitim çalışanlarının, öğren-cilerin ve halkın önceliklerini, bakış açılarını, sorunlarını zamanında ve doğru olarak belirlemek ve doğru, tutarlı pratikler gerçekleştirebilmek için sistemli, planlı bir araş-

24

Eğitim-Bir-Sen

tırma ve anket birimi oluşturarak hemen her soruna çö-züm üretebilmeyi,

l) Aile kurumunu korumak, ruh ve bedence sağlıklı nesillerin yetişmesini sağlamak için çocuklu bayan eği-tim çalışanlarının çalışma şartlarını daha elverişli duru-ma getirmek için yasal düzenlemelerin yapılmasını,

m) Meslekî ve teknik eğitimin yaygın hale getirilme-sini,

n) Zorunlu eğitimin tamamında ders kitabı, kaynak kitap ve her türlü eğitim-öğretim araç ve gereçlerinin ve masrafl arın devlet tarafından karşılandığı bir parasız eği-timi sağlamayı, eğitim alanında özel girişimlerin teşvik edilerek rekabet ortamının sağlanmasını,

o) Anayasadaki eşitlik ilkesinin ruhuna uygun ola-rak her öğrencinin eşit imkân ve fırsatlarla eğitildiği ve zorunlu eğitimden sonra yine her öğrencinin yetenek, bilgi ve birikiminin objektif kriterlerle ölçülebildiği seç-me sınavlarıyla istediği, hak ettiği yüksek öğrenim ve iş imkânına kavuştuğu bir eğitim sistemine ulaşmayı,

p) Yüksek Öğretim Kurumlarının, akademik özgür-lüğe sahip, evrensel normlara uygun, özgür, bilim ve ih-tisas kurumları olmasını sağlamayı,

r) Laiklik ilkesinin, gereği olarak yurttaşlarımızın dinlerini öğrenmeleri için her türlü kolaylığı sağlamayı amaçlamaktadır.

TEMEL İLKELERİMİZ1- Güçlüyü haklı değil, haklıyı güçlü kılmak.2- Dürüstlüğün en büyük erdem olduğunu bilmek ve

kabul etmek.3- Birey hakkının en temel insan hakkı olduğunu bil-

mek ve kabul etmek.

25


4- Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğü-nü savunmak ve korumak.

5- İnsan haklarına yönelik her türlü şiddet, baskı, zulüm ve haksızlığa karşı çıkmak.

6- Hür düşünceyi, özgür iradeyi, fi kir ve inanç öz-gürlüğünü en temel insan hakkı bilmek.

7- Fikir hürriyeti ve özgürlüğünü temel insan hakkı bilmek ve savunmak.

8- Antidemokratik, çağdışı oluşum ve yapılanmalara karşı çıkarak demokratik hukuk devletinin kurulması ve korunması için mücadele etmek.

9- Toplumun kültürel altyapısını oluşturan milli ve manevî değerlerimize sahip çıkmak, insanımızın değer yargılarına saygılı olmak.

10- Tarihî ve kültürel mirasımıza sahip çıkmak ve korumak.

11- İdeolojik ve siyasî yapılanmalardan her zaman ve zeminde uzak kalmak.

12- Siyasî partilerimizin tümüne aynı uzaklıkta ve aynı yakınlıkta olmak.

13- Sendikal mücadelede her zaman sorumluluk bi-linci içinde, yapıcı, uzlaşmacı ve ilkeli olmak.

14- Sendikacılığın bir kitle hareketi olduğu bilincini hakim kılmak

15- Sendikacılığın tüm aşamalarında sendikal de-mokrasiyi egemen kılmak…Çoğulculuk, aktif katılım ve açıklık kavramlarını hakîm kılmak.

16- Sınıf, zümre, dil, din, ırk ve mezhep ayrımcılığı yapmamak.

17- Özgür iradeye dayalı hür ve ilkeli sendikacılık prensiplerini benimsemek ve savunmak.

26

Eğitim-Bir-Sen

18- Eğitimde fırsat eşitliğini olmazsa olmaz kural bilmek ve sistemimize hakîm kalmaya çalışmak.

19- Ülke kalkınmasının ancak eğitimle olabileceğini yılmadan, usanmadan insanımıza anlatmak, duymak ve görmek istemeyen yetkililere duyuruncaya kadar müca-dele etmek.

20- Kavga, çatışma, şiddet değil uzlaşma, hoşgörü, kardeşlik içinde sevgiye ve ülkeye sevdalı olmak.

21- Devletin Anayasamızda ifadesini bulan tüm ilke-lerine bağlı kalmak ve korumak.

22- Devletin “SOSYAL DEVLET” ilkesinin mutlak ve kamil anlamda hayata geçirilmesi için yasal ve hukuk zemininde her türlü mücadeleyi vermek.

23- Hukuk devletinin, hukukun üstünlüğüne ve ulus-lararası hukuk normlarına bağlı kalınarak korunacağına inanmak.

HEDEFLERİMİZ1- Bugünü kurtarmak yerine geleceği inşa etmek dü-

şüncesiyle, sorunları tartışmak ve bu sorunları kamuoyu önüne getirmek, yönetime katılmak, ayrılığını ve varlığı-nı hissettirmek, yönetimi etkilemek ve denetlemek,

2- Popülist söylemlerin kısa vadeli rantlarına itibar etmeden geleceğin özgür, bilimsel toplumunu kurmak,

3- Sivil toplum örgütü olmanın doğasına uygun olarak ideolojik saplantılardan uzak, kimsenin yandaşı olmadan siyasal yargılamalardan bağımsız;din, dil, ırk ayrımları-nın ötesine ulaşmış ülkede yaşayan her insanın hakkına saygılı , barış içinde bir işyeri ortamını tesis etmek,

4- Üyemiz olsun olmasın bütün mağduriyetlerin ya-nında her türlü hukuksuzluğun karşısında olmak,

5- Demokrasinin, insan haklarına saygının, emeğin

27


karşılığının tam olarak alınmasının gökten zembille in-meyeceğini bilen, bunların gerçekleşmesi için “yaşasın” ve “kahrolsun” kolaycılığının ötesinde önerileri olan bir yapılanmayı oluşturmak,

6- Milli Eğitim’in verimli hale getirilmesi, hizmetin niteliğinin artırılmasını sağlamak

7- Üyelerimizin ortak ekonomik, sosyal, kültürel, özlük, meslekî hak ve menfaatlerini geliştirmek ve ko-rumak,

8- Eğitim düzeninin iyileştirilmesi için sorunların öz-gür bir ortamda tartışılarak bilimsel temelde çözüm yol-ları bulmak ve uygulamaya konulmasını temin etmek,

9- Meslektaşlarımızın birlik, beraberliklerini sağla-yarak; oluşturulacak gücü, eğitimin nitelikli olması için değerlendirmek,

10- Hiçbir tabuya bağlı kalmadan eğitimin sorunları-nın tartışılabileceği özgür ortamları oluşturmak,

11- Eğitimcinin saygınlığını korumak ve geliştir-mek.

12- Bölgeler arası fırsat eşitliğini sağlamak.13- İnsan haklarına saygılı, özgür, demokrat, barışse-

ver nesiller yetiştirmek.14- Grevli, toplu sözleşmeli sendika yasasının çık-

masını sağlamak15- Hiç kimsenin inançlarından, düşüncelerinden,

ırkından, dolayı eğitim haklarından mahrum bırakılma-masını sağlamak,

16- Üyemiz olsun veya olmasın haksızlığa uğramış, mağdur edilmiş çalışanların yanında olmak.

17- Milli Eğitim Politikası hiçbir ideolojiyi temel almamalı sadece bilimselliği temel almalıdır.Toplumun ihtiyaçlarına cevap verir, toplumla çatışmayan bir eğitim

28

Eğitim-Bir-Sen

politikasının oluşturulması için çalışmak,18- Çıkar çatışması değil menfaat birliğini sağla-

mak.19- İnsanların özgün, güçlü, kimsenin hiçbir ad al-

tında baskı görmediği, adaletli paylaşım;Eğitim, sağlık, sosyal güvenlik ve tüm temel insan haklarından eşitçe faydalandığı, ortak çıkarların kişisel çıkarlarla çelişme-diği bir dünya oluşturmak.

20- Sadece ücret sendikacılığı değil, çözümsüzlükle özdeşleşen eğitim sistemimizi iyileştirmek ve alternatif çözümler üretmektir.

SENDİKANIN AJANDA BİLGİLERİ

Adres: G:M:K Bulvarı şehit Daniş Tunalıgil 1. Sokak No:3/13 Maltepe AnkaraTelefon numaraları: 0312. 2312306 (pbx) 2. Bürocell:0533.7414026 / 0505 6408233 Fax: 0312.2306528İnternet: egitimbirsen.org.tr3. e-mail: 4. [email protected] numarası: 3260129393 Maltepe Vergi 5. Dairesi AnkaraHesap numaraları: İş Bankası Necatibey Şubesi 6. Şube kod: 4222 Hesap no.: 478663 Ziraat Bankası Beşevler Şubesi Şube kod:5001 Hesap no.: 5495279-Maliye Bakanlığı Hesap Kodu:337. Sendika kodu: 31008. Ayrıntı Kodu:110303.019. Çalışma Bakanlığı Dosya: 2810. Hizmet Kolu: 0211.

29


EĞİTİM ÖĞRETİM VE BİLİM HİZMETLERİ KOLUNDA KURULU DİĞER SENDİKALAREğitim, öğretim ve bilim hizmetleri kolunda resmi

olarak kurulmuş bulunan 15 sendika bulunmaktadır. Bu sendikalardan, bizimle birlikte üçü dışındakilerin yaygın bir örgütlenmesi ve fazla sayıda üyesi bulunmadığı için isimlerini anmamız gerekmemektedir.Bizim dışımızda örgütlenmesi yaygın ve üye sayısı fazla olan diğer iki sendika ise;

a- KESK’e bağlı Eğitim-Senb- Türkiye Kamu-Sen’e bağlı Türk-Eğitim-Sen’dir.

SENDİKAMIZIN YÖNETİM KADEMELERİSendikanın yönetim kademeleri Genel Merkez’den

tabana doğru aşağıdaki şekilde olup her birim için yöne-ticiler 3 yılda bir seçimle işbaşına getirilir.

a- Genel Yönetim Kurulu b- Şubeler c- İl ve İlçe Temsilciliklerid- İş Yeri Temsilcilikleri

30

Eğitim-Bir-Sen

A- GENEL YÖNETİM KURULU(Eğitim-Bir-Ser Tüzüğü m.18-26)

Sendika Genel Yönetim Kurulu’nun teşekkülü, genel yönetim kurulu üyeliğine seçilmek için aranacak şartlar, genel yönetim kurulu üyelerinin hak ve sorumlulukları Tüzüğün 18 inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu kap-samda, Sendika Genel Yönetim Kurulu; Genel Başkan, Genel Sekreter, Genel Mali Sekreter, Genel Teşkilat-lanma Sekreteri, Genel Eğitim ve Sosyal İşler Sekreteri ve Genel Basın Yayın Sekreteri olmak üzere 6 üyeden oluşmaktadır. Genel Yönetim Kurulu, sendikanın en üst organı olan Sendika Genel Kurulunda gerçekleştirilen seçimlerle belirlenir. Genel Yönetim Kurulu üyeliklerine yapılan seçimler şube yönetim kurulu üyeliğinden farklı olarak unvanlı olarak gerçekleştirilir. Diğer bir ifadeyle, aday olmak isteyen üyeler hangi görev için aday oldukla-rını belirtmek suretiyle aday olabilirler.

Genel Yönetim Kurulu’nun toplanma zamanı ile top-lantı ve karar yeter sayısı 19 uncu maddede düzenlen-miştir. Bu çerçevede, yarıdan bir fazla üyenin katılımıyla olmak üzere ayda bir defa olağan Genel Başkanın talebi üzerine ise olağanüstü toplanır. Toplantı yeter sayısı 4 karar yeter sayısı ise toplantıya katılan üyelerin salt ço-ğunluğudur.

Genel Yönetim Kurulu’nun görev ve yetkileri Tüzü-ğün 20 inci maddesinde, Genel Başkan ve Sekreterlik-lerin görevleri ise 21 ila 26 ıncı maddelerde düzenlen-miştir.

B- ŞUBE(Eğitim-Bir-Sen Tüzüğü m.32-40)

Sendikamız Tüzüğünde, şubelerin kurulması, şube genel kurulları, şube zorunlu organlarının oluşumu ve zorunlu organların ve üyelerinin görevleri 32 ila 40 ıncı

31


maddeler arasında düzenlenmiştir. Tüzüğün; 32 inci maddesinde 4688 sayılı Kanuna uygun ola-

rak 400 ve üzerinde üyesi olan il ve ilçelerde Genel Kurul kararıyla veya yetki verilmiş olması halinde Genel Yö-netim Kurulu kararı ile şube kurulabileceği hüküm altına alınmıştır. Bir ilde birden fazla şube oluşturulabileceği, İl, ilçe ve belde temsilcilikleri birleştirilmek suretiyle de şube kurulabileceği, yeni kurulan şubenin veya müstafi durumdaki şubenin yönetim kurulunun Genel Yönetim kurulu tarafından belirleneceği ve bu şekilde atanan şube yönetim kurulunun atandığı tarihten itibaren en geç 6 ay içerisinde şube genel kurulunu gerçekleştireceği de aynı madde kapsamında hüküm altına alınmıştır.

33 üncü maddede ise Sendika şubesinin organları-nın;

a. Şube Genel Kurulu b. Şube Yönetim Kurulu c. Şube Denetleme Kurulu d. Şube Disiplin Kurulu olduğu belirlenmiştir. 34 üncü maddede ise, Şube genel kurulunun şubenin

en yüksek organı olduğu ve şubenin üyeleri arasından se-çilen 150 delegeden oluştuğu, Şube yönetim ve denetle-me kurulu üyelerinin bu sıfatlarıyla şube genel kuruluna delege olarak katılacakları, Şube Genel Kurulunun diğer delegelerinin seçiminin serbest, eşit, gizli oy, açık tasnif esasına dayalı tek dereceli olarak şube genel kurulundan bir ay önce gerçekleştirileceği ve delege seçimine ilişkin usul ve esasların Genel Yönetim Kurulu tarafından hazır-lanacak bir yönetmelikle belirleneceği ifade edilmiştir.

35 inci maddesinde, Şube Genel Kurulunun, Sen-dika Genel Kurulu’nun toplantı tarihinden en az bir ay önce tamamlanmak kaydıyla ve genel yönetim kurulu

32

Eğitim-Bir-Sen

tarafından hazırlanan şube genel kurulları toplantı takvi-minde belirtilen tarihte olmak üzere üç yılda bir olağan olarak toplanacağı, ayrıca oy çokluğuyla karar verilmiş olmak kaydıyla Şube yönetim kurulu’nun, şube denet-leme kurulu’nun kararıyla, üyelerin veya delegelerin 1/5’inin talebi üzerine veya Genel Yönetim Kurulu’nun kararı üzerine en geç 60 gün içinde olağanüstü toplanabi-leceği kayıt altına alınmıştır.

36 ıncı maddesinde şube genel kurulun görev ve yetkileri, 37 inci maddesinde şube yönetim kurulunun oluşumu, toplantı zamanı ve toplantı ve karar yeter sa-yıları, 38 inci maddesinde şube yönetim kurulunun görev ve yetkileri, 39 uncu maddesinde unvanlar itiba-riyle şube yönetim kurulu üyelerinin görev ve yetkileri, 40 ıncı maddesinde şube denetleme kurulunun 41 inci maddesinde ise şube disiplin kurulunun görev ve yetki-leri düzenlenmiştir.

Şube organlarına seçilme şartları ve seçilenlerin gü-vencelerinin düzenlendiği 42 inci maddede; “Şube or-ganlarına seçileceklerin sendika üyesi olması ve şubenin coğrafi alanında bulunan işyerlerinde görev yapması şarttır.

Çekilme, göreve son verilmesi veya sair nedenlerle kamu görevinden ayrılanlar ile farklı bir hizmet koluna giren kuruma atananlardan sendika üyesi olanların üye-likleri, varsa sendika şubesindeki görevleri sona erer.

Emekliye ayrılanların sendika şube organlarında-ki görevleri, seçildikleri dönemin sonuna kadar devam eder.” hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm gereğince, şube organlarında görev yapabilmenin ön koşulu şubenin kurulu bulunduğu ve kapsadığı coğrafi alan içerisindeki işyerlerinde görev yapmaktır. Bu niteliği kaybedenler ile çekilme, göreve son verilmesi ve sair nedenlerle, farklı bir hizmet koluna giren kuruma atananların da üyelikleri ve yöneticilikleri sona erecektir.

33


C-İL VE İLÇE TEMSİLCİLİĞİ VE İLÇE YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ

TEMSİLCİLİKLERİN OLUŞTURULMASISendikamız Tüzüğünün 43 üncü maddesinde;

“Şube açılmasına kanuni açıdan imkan bulunmayan ya da şube kuruluşunun ekonomik olmadığına karar verilen il, ilçe ve beldelerde Genel Yönetim Kurulu kararıyla temsilcilik kurulabilir. Bir mahalde temsilcilik kurulabil-mesi için o yerde şube kuruluşunun ekonomik olmaması veya şubenin bulunmaması gerekir. Temsilcilikler çalış-malarını şubelere bağlı olarak yürütürler. Genel yönetim kurulu, göreceği lüzum üzerine sendikal açıdan verimli olmayan temsilcilikleri kapatabilir ya da verimliliklerini arttırmak amacıyla temsilciliklerin birleştirilmesine ka-rar verebilir.

Temsilcilikler, en az üç , en çok yedi kişiden oluşur. Başkan, sekreter, mali sekreter ve üyeler şeklinde görev dağılımı yapılır.

TEMSİLCİLİKLERİN SEÇİMİTemsilcilikler kuruldukları coğrafi alanda görev ya-

pan üyelerin salt çoğunluğu ile seçilir. İlk seçimde salt çoğunluk sağlanamazsa gerçekleştirilecek ikinci seçim-de en çok oyu alanlar temsilci olarak seçilir. Ancak bu toplantıda üye sayısı mevcut üyelerin ¼ ünden az ola-maz. Temsilcilikler bir genel kurul dönemi için seçilirler. Kongre yapmazlar. Görevden alınmaları Şube Yönetim Kurulunun veya mahallindeki üyelerin 1/5 inin teklifi üzerine Genel Yönetim Kurulunca kararlaştırılır.

Temsilcilikler de Şube Yönetim Kurulu görev ve yetki esaslarına göre faaliyetlerini yürütür.” hükmüne yer verilmiştir. Bu çerçevede, şube kurulmasına imkan bulunmayacak sayıda üyenin görev yaptığı il, ilçe ve bel-delerde temsilcilik açılması ve temsilciliklerin şubelere

34

Eğitim-Bir-Sen

bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmesi esası benimsenmiş-tir.

Temsilcilik yönetim kurulları, temsilciliğin kurulu bulunduğu coğrafi alanda görev yapan üyelerin katılı-mıyla gerçekleştirilen seçimle belirlenir. Temsilciliklerde tıpkı iş yeri sendika temsilciliğinde olduğu gibi bir genel kurul dönemi için seçilirler. Temsilcilikler, Şube Yönetim Kurulu’nun görev ve yetki esaslarına göre faaliyetlerini yürütürler.

İL TEMSİLCİLİĞİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI

1. Kurulu bulunduğu ilde sendikanın amaç ve ilke-leri doğrultusunda özel ve resmi kuruluşlara karşı sendikayı temsil etmek,

2. Kurulu bulunduğu ilde sendikanın amaç ve ilkele-ri doğrultusunda sendikal faaliyette bulunmak,

3. İle bağlı ilçe ve üniversite temsilcilikleri arasında koordinasyonu sağlamak,

4. Üyelerden ve temsilciliklerden gelen şikayet ve önerileri dinlemek, sorunları çözmek, çözemediği sorunları ve değerlendirilmesi gereken önerileri Genel Merkez’e iletmek,

5. Üyelerimizle ilgili ve üyelerimiz arasında yaşanan sıkıntılara müdahil olmak,

6. İl sınırları içerisinde üye çalışmaları yapmak,7. Üye çalışmasına yönelik toplantılar tertip etmek,8. Üyelerden, işyeri ve ilçe ve üniversite temsilcile-

rimizden gelen bilgilerin gerekli olanlarını Genel Merkez’e iletmek,

9. Sendikanın yayın ve faaliyetlerini işyeri ve tem-silciliklere ulaştırmak, dağılımını sağlamak,

35


10. Sendikal faaliyetlerin duyurulmasında yerel basın yayın organlarından yararlanmak,

11. Temsilcilik binasının bütün yönleriyle yönetmek,12. Üyelerle ilgili düğün, cenaze, kutlama, ziyaret

gibi sosyal faaliyetler içerisinde olmak,13. İldeki konfederasyonumuza bağlı diğer sendika-

larla ve ilke ve prensiplerimize uyan çalışmalarda diğer sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yap-mak,

14. Sendikanın eylem ve etkinliklerine katılım sağla-mak,

ŞUBE VE İL TEMSİLCİLİĞİNE BAĞLI TEMSİLCİLİKLERİN GÖREV VE

SORUMLULUKLARISorumluluk alanında sendikanın amaç ve ilkeleri 1. doğrultusunda özel ve resmi kuruluşlara karşı sendikayı temsil etmek,İşyeri temsilcileri arasında koordinasyonu 2. sağlamak,İşyeri temsilcileri ve üyelerin şikayet ve 3. sorunlarını çözmek, çözemediği sorunlarla ilgili olarak bağlı bulunduğu şube veya il temsilciliğini bilgilendirmek,Sendikanın görüş ve faaliyetlerini duyurmak 4. amacıyla çıkardığı yayın ve duyuruları işyeri temsilcileri aracılığıyla dağıtımını sağlamak,temsilcilik sınırları içerisinde üyelerin sosyal 5. faaliyetlerine katılmak,Temsilcilik binası bulunan yerlerde binanın 6. yönetimini sağlamak,Sendikanın eylem ve etkinliklerine katılım 7. sağlamak,

36

Eğitim-Bir-Sen

D- İŞYERİ TEMSİLCİLİĞİSendikal örgütlenmenin temelini işyeri temsilciliği

oluşturur. Bu nedenle üyeyle, çalışanla ilk karşılaşan, yüzyüze gelen işyeri temsilcisidir. Bu durum, işyeri tem-silciliğinin, sorumluluğunu ve önemini artırmaktadır. Sendikanın vitrini konumunda olan işyeri temsilcileri, sendikasını iyi temsil etmek zorundadır. Bu sebeple, iş-yeri temsilcilerinin, çalışanlar ve sendikayla ilgili bütün gelişmeleri yakından takip etmesi, yöneltilen soru ve kar-şılaşılan sorunlara doyurucu karşılıklar vermesi gerekir.

İşyeri temsilcilerinin, Sendikanın faaliyet ve görüşle-ri yanında hizmet kolundaki kamu kurum ve kuruluşlara ilişkin mevzuat ile sendikal mevzuat hakkında da bilgi sahibi olmaları gerekir. Bu amaçla, gerek Sendikanın fa-aliyetleri ile uygulama ve düzenlemeler hakkında görüş ve değerlendirmelerini gerekse hizmet kolunda yer alan kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevzuat düzenleme ve değişikliklerini yakından takip etmek yerinde olacaktır.

İşyeri temsilcilerinin görev ve sorumluklarını dü-zenleyen 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’nun 23 üncü maddesinde; “Sendika işyeri temsilcileri, işyerlerinde, üyelerinin işveren veya işyeri ile ilgili sorunlarını dinlemek, ilgili yerlere iletmek ve sendika ile işveren arasında iletişim sağlamak amacıyla, sendikaların tüzüklerinde belirtilen yetkili kurullar tara-fından bir genel kurul dönemi (üç yıl) için işyerinden se-çilirler.

İşyerinde kamu görevlileri arasında en çok üye kay-detmiş sendikanın bulundurabileceği temsilci sayısı, iş-yerindeki kamu görevlisi sayısı 20-100 arasında ise en çok bir, 101-500 arasında ise en çok iki, 501-1000 ara-sında ise en çok üç, 1001-2000 arasında ise en çok beş, 2000’den fazla ise en çok yedidir. Bu temsilcilerden biri sendika tarafından baş temsilci olarak görevlendirilebi-lir.

37


İşyeri sendika temsilcileri bu görevlerini işyerinde, haftada iki saat olmak üzere yerine getirirler. Temsilci-ler bu sürede izinli sayılırlar.

Kamu işvereni, yönetim ve hizmetin işleyişini en-gellemeyecek biçimde sendika temsilcilerine çalışma saatleri içinde ve dışında görevlerini yapabilmeleri için imkânlar ölçüsünde kolaylıklar sağlar.” hükmüne yer verilmek suretiyle, iş yeri temsilcilerinin yetki, görev ve sorumlulukları, seçilme şekilleri, iş yeri temsilcisi görev-lendirilebilmesi için gerekli personel sayısı ve personel sayısı itibariyle iş yeri temsilcilerinin sayısı, iş yeri tem-silcilerinin bu sıfatlarıyla izinli sayılacağı süreler, kamu işvereninin iş yeri temsilcilerine sağlaması gereken im-kanlar ayrıntılı bir şekilde ifade edilmiştir.

Bunun dışında, sendikalar yetkili olmadıkları ya da çalışan sayısı 20’yi bulmayan işyerlerinde yukarıda yer verilen hükümden bağımsız olarak kendilerini temsil edecek işyeri temsilcileri görevlendirebilirler. Bu şekil-de sendika tarafından görevlendirilen iş yeri temsilcileri, Kanunun yukarıda yer verilen 23 üncü maddesinde yer verilen imkan ve haklardan yararlanma hakkına sahip de-ğildir. Daha açık bir ifadeyle, 4688 sayılı Kanun kapsa-mında iş yeri temsilcisi sıfatına sahip olmayıp Sendikanın kendi iç işleyiş ve uygulamaları kapsamında Sendikanın o işyerindeki temsilcisi konumundadırlar.

a- İŞYERİ TEMSİLCİLERİNİN YASAL

GÜVENCELERİ (4688 sayılı Kanun m.18)İşyeri temsilcilerinin yasal güvencelerine 4688 Ka-

nunun 18 inci maddesinde yer verilmiştir. Kanunun (06/07/2004-5198 Kanunun 3 üncü maddesiyle değişik) 18 inci maddesinde; “Kamu görevlileri, iş saatleri dışın-da veya işverenin izni ile iş saatleri içinde sendika veya konfederasyonların bu Kanunda belirtilen faaliyetlerine katılmalarından dolayı farklı bir işleme tâbi tutulamaz ve

38

Eğitim-Bir-Sen

görevlerine son verilemez.Kamu işvereni, işyeri sendika temsilcisi ile sendika

ve sendika şube yöneticilerinin işyerini haklı bir sebep olmadıkça ve sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedik-çe değiştiremez.” hükmüne yer verilmek suretiyle kamu görevlilerinin, iş saatleri dışında ve izne bağlı olarak iş saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılabileceklerini ve bu faaliyetlere katılmaktan dolayı görevlerine son verile-meyeceği kayıt altına alınmıştır. Ayrıca, işyeri temsilcile-rinin, haklı bir sebep olmaksızın ve sebep açık ve kesin olarak ortaya konmaksızın görev yerlerinin değiştirile-meyeceği yönünde amir bir hükme yer verilmek suretiyle de iş yeri temsilcilerinin keyfi yer değiştirme uygulama-larının öznesi konumuna getirilmelerini de engellemiş-tir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ya-yımlanan “işyeri sendika temsilcilerinin faaliyetleri ile ça-lışmaya devam eden sendika yöneticilerine verilecek haf-tada bir gün iznin kullandırılmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında tebliğ” ile işyeri temsilcilerinin yaşamış olduğu sorunların giderilmesine yönelik tedbirler alınmıştır. Söz konusu tebliğde; “İşyeri sendika temsilcileri, kamu ku-rum ve kuruluşlarındaki sendikal faaliyetin çekirdeğini oluştururlar. Bu görevin yerine getirilmesi, temsilciler yanında, kamu işvereni, kamu görevlileri ve sendikalar açısından da büyük önem taşımaktadır.

Sendika temsilcileri, işyerine ilişkin olmak kaydıyla; sendikalara üye olma hakkına sahip veya sendika üyesi olan kamu görevlilerinin dileklerini dinlemek, şikayetle-rini çözümlemek, aralarındaki işbirliği ve çalışma ahengi ile çalışma barışını devam ettirmek, kamu görevlilerinin hak ve menfaatlerini gözetmek, çalışma şartlarının uy-gulanmasına yardımcı olmak üzere en çok üyeye sahip sendikaca atanan görevlilerdir.

Temsilciler, bu görevlerini yerine getirirken, işyerle-

39


rindeki işlerini aksatmamak ve iş disiplinine aykırı olma-mak koşuluyla hareket etmek zorundadırlar.

4688 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde, işyerle-rinde kamu görevlilerinden en çok üye kaydetmiş sendi-kanın işyeri temsilcisi seçmeye yetkili olduğu, sendika temsilcilerinin, işyerlerinde üyelerinin işveren veya işye-ri ile ilgili sorunlarını dinlemek, ilgili yerlere iletmek ve sendika ile işveren arasında iletişim sağlamak amacıyla, bu görevlerini işyerinde, haftada iki saat olmak üzere ye-rine getireceği, temsilcilerin bu sürede izinli sayılacağı, kamu işvereninin, yönetim ve hizmetin işleyişini engelle-meyecek biçimde sendika temsilcilerine çalışma saatleri içinde ve dışında görevlerini yapabilmeleri için imkânlar ölçüsünde kolaylıklar sağlayacağı öngörülmüştür.

Bu bakımdan;Kamu işverenleri, sendikal faaliyetler itibariyle

önemli görevler üstlenmiş bulunan işyeri sendika temsil-cilerinin muvafakatları dışında görev yerlerinin değişti-rilmemesi konusunda gerekli hassasiyeti göstermelidir-ler.

İşyeri sendika temsilcilerine kurumlarınca pano ve yer tahsis edileceği konusunda Kanunda herhangi bir hükme yer verilmemiş olması, bunların temsilcilere sağ-lanmayacağı anlamında değerlendirilmemelidir.” ifade-lerine yer verilerek, işyeri sendika temsilcilerinin bu sı-fatlarıyla yürütecekleri faaliyet ve çalışmalar için gerekli kolaylıkların sağlanması ve görev yerlerinin keyfi şekilde değiştirilmemesi yönündeki üst hukuk normlarına uygun nitelikte uygulamaların hayata geçirilmesi istenmiştir. Diğer taraftan, tebliğde de açık olarak belirtildiği gibi sendika iş yeri temcilerinin kullanımına mahsus olmak üzere iş yerlerinde ayrı bir yer tahsis edilmesi gerekliliği de ortaya konmak suretiyle iş yeri temsilcilerine mahsus bir oda ayrılması da bir anlamda zorunluluk haline geti-rilmiştir.

40

Eğitim-Bir-Sen

Diğer taraftan, Anayasamızın 90. maddesinde yer alan; “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası anlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Ana-yasaya aykırılık iddiasında bulunulamaz ve Anayasa Mahkemesine başvurulmaz. Usulüne göre yürürlüğe ko-nulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletler arası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda millet-lerarası andlaşma hükümleri esas alınır.” hükmüne bağlı olarak sendikal örgütlenme ve haklar konusundaki ulus-lar arası anlaşmalarda iç hukuk normu hükmünde olup bu anlaşmalarda yer alan hükümlerinde uygulamada dik-kate alınması Anayasal bir zorunluluktur. Bu çerçevede İLO (Uluslararası Çalışma Örgütü) sözleşmelerinde 87 ve 151 sayılı sözleşmelerde yer verilen hükümlerde iş-yeri sendika temsilcilerine yönelik güvenceler içermek-tedir. 87 No’lu Sendika Özgürlüğüne Ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına İlişkin Sözleşme ile 151 No’lu Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunması Ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin Sözleşme içeriğinde yer verilen hükümlerde gerek sen-dikal örgütlenme ve haklara ilişkin gerekse sendika tem-silcilerine ilişkin önemli hükümlere yer verilmiştir. (Söz konusu Sözleşmelere Kitapçığın Ekler bölümünde yer verilmiştir.

b- İŞYERİ TEMSİLCİLERİNİN BELİRLENMESİ,GÖREV VE YETKİLERİ

(Eğitim-Bir-Sen Tüzüğü m.44-45)

Yukarıda 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda iş yeri sendika temsilciliğine ilişkin hüküm-lere yer verilmişti. Kanunda yer verilen hükümler dışında Sendikamız Tüzüğünde de iş yeri sendika temsilcilerinin belirlenmesine, görev sürelerine, görev ve yetkilerine yönelik düzenlemeler içeren hükümlere yer verilmiştir.

41


Tüzüğün 44 üncü maddesinde; İş yeri sendika temsil-cileri:

a. İşyeri sendika temsilcileri, işyerindeki üyeler tarafından seçimle belirlenir. İşyerindeki kamu gö-revlisi sayısı

20-100 ise en çok bir101- 500 ise en çok iki501-1000 ise en çok üç1001-2000 ise en çok beş 2000 den fazla ise en çok yedi kişiden oluşur.Bu temsilcilerden biri Şube Yönetim Kurulu tara-

fından baş temsilci olarak görevlendirilir. b. Şube Yönetim Kurulu veya görev mahallindeki

üyelerin 1/5’ inin teklifi ve Genel Yönetim Kurulu ka-rarı ile işyeri temsilcileri görevden alınabilir.

c.İşyeri temsilcileri bir Genel Kurul dönemi için seçilir.” hükmüne yer verilerek iş yeri sendika temsilci-lerinin işyerindeki üyelerin katılımıyla gerçekleştirilecek seçimle ve bir genel kurul dönemi için belirleneceği kayıt altına alınmıştır.

Tüzüğün 45 inci maddesinde ise: “İşyeri sendika temsilcilerinin görev ve yetkileri;

a. Sendika ile üyeleri arasındaki ilişkiyi koordine etmek ve bunların düzenli yürütülmesini sağlamak.

b. En az ayda bir, kendi aralarında toplanarak iş yerlerinin problemlerini görüşmek, bu konuda yetkili organlara teklifl erde bulunmak,

c. Üyelerden gelen şikayet ve önerileri çözmeye çalışmak, çözemediklerini ilgili organlara bildirmek.

d. Yasalar, yönetmelik ve tüzükle kendilerine veri-len görevleri yerine getirmek.” hükmüne yer verilerek

42

Eğitim-Bir-Sen

iş yeri sendika temsilcilerinin bu sıfatlarıyla işyerinde yü-rütecekleri görev ve faaliyetler sıralanmıştır.Ayrıca, 4688 Kanun ve Sendikamız tüzüğünde yer verilen hükümlerle çizilen bu çerçevenin yanı sıra iş yeri sendika temsilcile-ri fi ilen aşağıdaki görev ve yetkileri de yerine getirirler.

a- Sendika ile üyeler arasında iletişim sağlamak.b- Sendikanın üyelerine ulaştırılmasını istediği yazılı

ve sözlü bilgileri belgelerle beraber diğer sendikal mater-yali iş yerine ulaştırmak.

c- Çalışanlarla işyeri yönetimi arasında iletişim kur-mak meydana gelen sorunları öncelikle işyerinde çöz-mek. Üyelerin işyerinde çözülemeyen sorunlarını sendi-kanın ilgili mercilerine iletmek.

d- Üyelerin eleştiri, istek ve önerilerini sendikaya iletmek.

e- Üyelerin özlük hakları, tayin ve terfi leriyle ilgili gelişmelerden üyeleri haberdar etmek.

f- Sendikanın işyerinde güçlenmesini ve üye sayısı-nın artırılmasını sağlamak.

g- Üyelerin nakil, istifa, emeklilik gibi durumlarını sendikaya bildirmek

h- İşyerinde yaşanan istifaların nedenlerini sendikay-la paylaşmak.

i- Üye aidatlarının sağlıklı olarak kesilip kesilmedi-ğinin ve tevkifat listelerinin işyeri panosuna asılıp asıl-madığını kontrol etmek, aidatların yanlış hesaplara yatıl-ma durumlarında müdahil olup yanlışı düzeltmek.

j- Sendikayla ilgili olumlu, olumsuz gelişmeler ha-linde konuya müdahil olmak, sebep ve sonuçlarıyla ilgili sendikayı bilgilendirmek.

k- Sendikanın işyeri temsilcileri toplantılarına katıl-mak.

43


l- Sendikanın düzenlemiş olduğu eylem ve etkinlik-lere katılmak ve işyerinden katılım sağlamak.

m- Üyelerin nişan, düğün, ölüm, hastalık, doğum gibi sosyal yaşamlarıyla ilgili durumlarından sendikayı bilgilendirerek ilgi gösterilmesini sağlamak.

44

Eğitim-Bir-Sen

V. BÖLÜM

İŞYERİ TEMSİLCİLERİNİN BİLMESİ GEREKEN SENDİKAL

KONULAR

1- SENDİKA ÜYELİĞİNİN KAZANILMASI

(4688 Sayılı Kanun m.14/Eğitim-Bir-Sen Tüzüğü m.6-7)

Kamu görevlileri sendikalarına üye olmaya ilişkin usul ve esaslar 4688 sayılı Kanunun (06/07/2004-5198/1.md. değişik) 14 üncü maddesinde belirlenmiştir. Söz ko-nusu maddede; “Sendikalara üye olmak serbesttir.Kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilirler. Sendi-kaya üyelik, kamu görevlisinin üç nüsha olarak dol-durup imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurma-sı ve başvurunun sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır.

Üyelik başvurusu, sendika tarafından en çok otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik istemi ka-bul edilmiş sayılır. Haklı bir sebep gösterilmeden üye-liği kabul edilmeyen kamu görevlisinin, bu kararın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş da-valarına bakmakla görevli mahallî mahkemede dava açma hakkı vardır.

Sendika, üyeliği kesinleşen kamu görevlisi-nin başvuru belgesinin bir örneğini üyenin kendi-sine verir, bir örneği sendikada kalır, bir örneğini üyelik ödentisine esas olmak ve dosyasında sak-

45


lanmak üzere onbeş gün içinde işverene gönderir.Birden çok sendikaya üye olunamaz.

Birden çok sendikaya üyelik halinde sonraki üye-likler geçersizdir. Aynı tarihli birden fazla üyeliğe iliş-kin bildirimler dikkate alınmaz ve bu husus kamu iş-vereni tarafından ilgiliye ve sendikalara yazılı olarak bildirilir.” hükmüne yer verilmiştir. Hüküm içeriğinde sendika üyesi olmak için yapılması gereken şekli işlem-ler, üyeliğe kabul şekli, üyelik başvurusuna ilişkin olarak kamu işvereni ve sendika tarafından yapılacak işlemler ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Sendika üyeliğinin Anaya-sal bir hak olması nedeniyle, üyelik işlemleri sıkı şekil şartlarına bağlanmış ve üye olmak istediği sendika tara-fından üyeliğe kabul edilmeyen kamu görevlilerine Sen-dikaların bu yöndeki kararlarına karşı dava açma hakkı tanınmıştır. Üyelik, başvuruda bulunulan sendikanın yet-kili organınca üyelik başvurusunun kabul edilmesiyle ka-zanılır ve sonuçlarını doğurmaya başlar. Ancak, sendika üye sayılarının tespitine ilişkin süreçte kamu görevlisinin sendika üyesi olup olmadığına ilişkin belirleme, üyelik formları aracılığıyla değil maaşından sendika üyelik ai-datı kesintisi yapılıp yapılmadığına göre belirlenmekte olup bu nedenle sendika üyesinin maaşından aidat kesin-tisi yapılıp yapılmadığının mutlak surette kontrol edilme-si ve kesinti yapılmaması halinde ise üye aidatı kesintisi-nin yapılmasının sağlanması gerekmektedir.

Sendikamıza üye olabilecekler ve Sendikamız üye-liğinin kazanılmasına ilişkin usul ve esaslar ise Tüzüğü-müzün 6 ncı ve 7 nci maddelerinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda sendikamıza üye olabilecekler Tüzüğümüzün 6 ncı maddesinde; “Sendikaya, adaylık devresini ta-mamlamış olmaları kaydıyla, bu tüzüğün 2. madde-sinde belirlenen kurum ve kuruluşlarda çalışan kamu görevlileri ile daha sonra sendikanın faaliyet alanına dahil edilecek kurum ve kuruluşlarda çalışan kamu görevlileri üye olabilirler.” hükmüne yer verilmek su-

46

Eğitim-Bir-Sen

retiyle Tüzüğün 2 inci maddesinde belirtilen (daha açık bir ifadeyle eğitim-öğretim ve bilim hizmetleri kolunda bulunan) kurum ve kuruluşlarda çalışan ve sendika üye-si olabilecek olan kamu görevlilerinin sendikamıza üye olabilecekleri hüküm altına alınmıştır. Madde içerisinde adaylık devresini tamamlamış olmaları kaydıyla ifadesi-ne yer verilmekle birlikte 4688 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendi kapsamında tam zamanlı sözleşmeli personel po-zisyonunda görev yapan kamu görevlilerinin de sendika-lara üye olmasına imkan sağlanması ve bu statüde görev yapan kamu görevlileri için adaylık devresi öngörülme-miş olması nedeniyle hizmet kolunda bulunan kamu ku-rum ve kuruluşlarında 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi kapsamında görev yapan kamu görevlileri de sendikamız üyesi olma hakkına sahiptir.

Tüzüğümüzün 7 inci maddesinde 4688 sayılı Kanu-nun 14 üncü maddesine paralel bir düzenlemeye yer ve-rilmek suretiyle; “Üyelik başvurusu, üye kayıt formu-nun sendika merkezine, şubesine veya temsilciliğine verilmesi suretiyle yapılır.

Üyelik, başvurunun sendika yetkili organınca ka-bulü ile kazanılır. Üyelik başvurusu, sendika tarafın-dan en geç otuz gün içinde reddedilmediği takdirde kabul edilmiş sayılır. Haklı bir sebep gösterilmeden üyeliği kabul edilmeyen kamu görevlisinin bu kararın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş da-valarına bakmakla görevli mahalli mahkemede dava açma hakkı vardır.

Sendika, üyeliği kesinleşen kamu görevlisinin baş-vuru belgesinin bir örneğini üyenin kendisine verir, bir örneği sendikada kalır, bir örneğini üyelik öden-tisine esas olmak ve dosyasında saklanmak üzere iş-verene gönderir.” ifadesine yer verilmiştir. Bu kapsam-da, sendikamıza üye olmak isteyen kamu görevlilerince üyelik başvurusunun, ilişkin Ek-1 Kamu Sendikalarına

47


Üyelik Formu’nun üç nüsha olarak doldurulup sendika-nın ilgili birimine teslim edilmesi suretiyle gerçekleşti-rilmesi gerekmektedir. Üyelik başvuru süreci aşağıdaki şekilde gerçekleştirilecektir.

ÜYE KAYDINA YÖNELİK YAPILMASI GEREKENLER

EK-1 Kamu Sendikalarına Üyelik Formu 3 nüsha a. olarak doldurulurDoldurulan bu formlar temsilcilik veya şubemize b. ulaştırılarak üyeliğe kabul edilip form üzerine kabul tarih ve numarası yazılır. Formun bir nüshası Genel Merkez’de kalır. Bir nüshası fotokopiyle çoğaltılarak şubede kalır. Bir nüshası üyede kalır. Üyeliğe kabul edilen üyenin formunun bir c. nüshası, işyerine alındı belgesi alınarak teslim edilir.Üyelik formu işyerine teslim edildikten sonra d. işyeri yöneticileri formun aslını üyenin dosyasına yerleştirir. Fotokopiyle çoğalttıkları bir nüshayı da üyelik kesintisine esas olması için mutemete teslim edilir.

2. SENDİKA ÜYESİ OLAMAYACAKLAR(4688 sayılı Kanun m.15)

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’nun 15 inci maddesinde sendika üyesi olamayacak kamu gö-revlileri belirlenmiştir. Söz konusu hükümde, sendika üyesi olması ve sendika kurmaları yasaklanan kamu gö-revlileri unvan ve görevler veya görev yapılan kurumlar itibariyle belirlenmiştir. Bu çerçevede,

48

Eğitim-Bir-Sen

a- Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri,

b- Yüksek yargı organlarının başkan ve üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar,

c- Bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuru-luşların müsteşarları, başkanları, genel müdürleri, daire başkanları ve bunların yardımcıları, yönetim kurulu üye-leri, merkez teşkilâtlarının denetim birimleri yöneticileri ve kurul başkanları, hukuk müşavirleri, bölge, il ve ilçe teşkilâtlarının en üst amirleri ile bunlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlileri, 100 ve daha fazla kamu görevlisinin çalıştığı işyerlerinin en üst amirleri ile yardımcıları, belediye başkanları ve yardımcıları,

d- Yükseköğretim Kurulu Başkan ve üyeleri ile Yük-seköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri, üni-versite ve yüksek teknoloji enstitüsü rektörleri, fakülte dekanları, enstitü ve yüksek okulların müdürleri ile bun-ların yardımcıları,

e- Mülkî idare amirleri, f- Silahlı Kuvvetler mensupları, g- Millî Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvet-

leri kadrolarında (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) çalışan sivil memurlar ve kamu görevlileri,

h- Millî İstihbarat Teşkilâtı mensupları, i- Bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluş-

ların merkezi denetim elemanları, j- Emniyet hizmetleri sınıfı ve emniyet teşkilâtında

çalışan diğer hizmet sınıfl arına dahil personel ile kamu kurum ve kuruluşlarının özel güvenlik personeli,

k- Ceza infaz kurumlarında çalışan kamu görevlileri, sendikalara üye olamazlar ve sendika kuramazlar.

49


3. HİZMET KOLU(4688 Sayılı Kanun m.4-5)

4688 Sayılı Kanunda sendikaların hizmet kolu esasına göre kurulacağı ve sendikaların kurulabileceği hizmet kolları hüküm altına alınmıştır. Kanunun 4 üncü maddesinde; “Sendikalar hizmet kolu esasına göre, Türkiye çapında faaliyette bulunmak amacıyla bir hizmet kolundaki kamu işyerlerinde çalışan kamu görevlileri tarafından kurulur.

Bir hizmet kolunda birden fazla sendika kurula-bilir. Meslek veya işyeri esasına göre sendika kurula-maz.” ifadesine yer verilirken, sendikaların kurulabile-cekleri hizmet kolları belirlendiği 5 inci maddesinde ise; “Sendikaların kurulabilecekleri hizmet kolları aşağı-da belirtilmiştir :

1-Büro, bankacılık ve sigortacılık hizmetleri. 2- Eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri. 3- Sağlık ve sosyal hizmetler. 4- Yerel yönetim hizmetleri. 5- Basın, yayın ve iletişim hizmetleri. 6- Kültür ve sanat hizmetleri. 7- Bayındırlık, inşaat ve köy hizmetleri. 8- Ulaştırma hizmetleri. 9- Tarım ve ormancılık hizmetleri. 10- Enerji, sanayi ve madencilik hizmetleri. 11- Diyanet ve vakıf hizmetleri. Kurumların girdikleri hizmet kolları Maliye Ba-

kanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Dev-let Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir. Sendikamızın da dahil olduğu Eğitim, öğretim ve bilim

50

Eğitim-Bir-Sen

hizmetleri koluna dahil olan kamu kurum ve kuruluşları ve bu kuruluşların kurum aşağıdaki çizelgelerde belirtil-miştir.

EĞİTİM ÖĞRETİM VE BİLİM HİZMETLERİ KOLUNDA YER ALAN KAMU KURUM VE

KURULUŞLARI VE KURUM KODLARI

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 01

TÜRKİYE ORTA DOĞU AMME İDARESİ ESTİTÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 02

TÜKRİYE BİLİMLER AKADEMİSİ BAŞKANLIĞI 03

YÜKSEK ÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞI 04

ÜNİVERSİTELER ARASI KURUL BAŞKANLIĞI 05

ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİ BAŞKANLIĞI 06

ÜNİVERSİTELER 07

YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜLERİ 08

YÜKSEK ÖĞRENİM KREDİ VE YURTLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 09

51


4. ÜYELİKTEN ÇEKİLME(4688 Sayılı Kanun m.16/Eğitim-Bir-Sen Tüzüğü m.8)

Kamu görevlilerinin üyesi oldukları sendikalar-dan çekilmeleri (üyelikten istifa etmeleri) 4688 sa-yılı Kanunun (06/07/2004-5198/2. md. değişik) 16 ıncı maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu mad-dede; “Her üye üyelikten serbestçe çekilebilir.Üyelikten çekilme, çekilmek isteyen kamu görevlisi tarafından, üç nüsha olarak doldurulup imzalanan üyelikten çekilme bildiriminin kurumuna verilmesi ile gerçekleşir. Kurum görevlisi, kayıt numarası ile tarih verilen çekilme bildiriminin bir suretini derhal üyeye vermek zorundadır. Kamu işvereni, bildirimin bir ör-neğini onbeş gün içinde sendikaya gönderir. Çekilme, kamu işverenine başvurma tarihinden başlayarak otuz gün sonra geçerli olur. Çekilenin bu süre içinde başka bir sendikaya üye olması halinde yeni sendika-ya üyeliği, bu sürenin bitim tarihinde kazanılır.” hük-müne yer verilmiştir Bu kapsamda, üyelikten çekilmek isteyen kamu görevlisi, üç nüsha olarak doldurup imza-ladığı EK-3 Kamu Görevlileri Sendikaları Kamu Görev-lisinin Üyelikten Çekilme Bildirimi Formu’nu kurumu-na vermesi gerekmektedir. Formu alan kurum görevlisi kayıt numarası ve tarih verilen çekilme bildiriminin bir suretini üyelikten çekilmek isteyen kamu görevlisine, bir örneğini 15 gün içinde olmak üzere ilgili sendikaya gön-derir. Çekilme, kamu işverenine başvurulduğu tarihi ta-kip eden 30 uncu günün sonunda geçerli olur ve sonuçla-rını doğurur. Söz konusu 30 günlük süre içerisinde ilgili kamu görevlisine ödenen maaştan çekilme bildiriminde bulunduğu sendika adına sendika üyelik aidat kesintisi yapılır. Otuz günlük süre içerisinde bir başka sendika üye olabilmek amaçlı başvuru yapılması mümkün olmakla birlikte söz konusu üyeliğin kazanılması otuz günlük sü-renin sonunda gerçekleşir.

52

Eğitim-Bir-Sen

Sendikamız Tüzüğünün 8 inci maddesinde de; “Her üye üyelikten serbestçe çekilebilir. Üyelikten çekilme, üç nüsha olarak doldurulup imzalanan üyelikten çe-kilme bildiriminin kurumuna verilmesi ile gerçekleşir. Çekilme, kamu işverenine başvurma tarihinden baş-layarak otuz gün sonra geçerli olur. Bu süre içerisin-de çekilme iradesinde bulunan üyeden üyelik kesintisi yapılmasına devam edilir. Kamu işvereni tarafından sendikaya gönderilen çekilme bildirimini alan sendi-ka görevlisi, çekilme bildirimini kayıt defterine işler.” hükmüne yer verilerek üyelikten çekilme işlemine ilişkin usul ve sendika görevlisi tarafından yapılması gereken-ler belirlenmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, üyelikten çekilen kamu görevlisinin üyeliğinin çekilme bildiriminde bulunduğu tarihten itibaren 30 gün daha de-vam ettiği ve bu süre içerisinde ödenen maaşından Sen-dikamız adına üye aidatı kesintisi yapılması gerektiğidir. Özellikle, yetkili sendikanın belirlenmesinde esas alınan 15 Mayıs tarihi itibariyle bu duruma dikkat edilmesi ve bu tarihe 30 günden daha az kala üyelikten çekilenlerin maaşlarından sendikamız adına üye aidatı kesinti yapıl-masının ilgili birimler nezrinde takip edilmesi gerekmek-tedir.

5- SENDİKA ÜYELİĞİNİN ASKIYA ALINMASI

(4668 Sayılı Kanun m.18/Eğitim-Bir-Sen Tüzüğü m.9)

Sendika üyeliğinin askıya alınması 4688 sayılı Ka-

nun kapsamında münhasır bir madde olarak düzenlen-memiş olup bu konu sendika üye ve yöneticilerinin gü-vencelerinin düzenlendiği 18 inci maddede hüküm altı-na alınmıştır. Söz konusu maddenin 4 üncü fıkrasında; “Mahalli ve genel seçimlerde aday olanların, sendika

53


ve konfederasyonun organlarındaki görevleri adaylık süresince askıda kalır. Seçilmeleri halinde görevleri son bulur.” ifadesine yer verilerek mahalli ve genel se-çimlerde aday olanların sendika ve konfederasyon organ-larındaki görevlerinin askıda kalacağı belirtilmiştir. Di-ğer bir ifadeyle, sendika ve konfederasyon organlarında görevi bulunmayan üyelerin durumuyla ilgili münhasır bir saptama yapılmamıştır.

Bu konuya ilişkin ayrıntılı düzenlemeye Sendika-mız Tüzüğünün 9 uncu maddesinde yer verilmiş olup; “Sendika ve şube yönetim kurullarına seçilmesine bağlı olarak aylıksız izinli sayılanlar hariç olmak üze-re aylıksız izne ayrılan üyelerin üyeliği aylıksız izin süresince, genel veya mahalli seçimlerde aday olma-sına bağlı olarak kamu görevinden ayrılan üyelerin üyeliği ve sendika organlarındaki görevleri seçimi kaybetmesine bağlı olarak tekrar göreve dönmesine kadar askıya alınır.” ifadesiyle sendika ve şube yönetim kurulu üyeliğine dayalı aylıksız izne ayrılma hali hariç olmak üzere çeşitli nedenlerle aylıksız izne ayrılanların aylıksız izin süresince, genel veya mahalli seçimlerde aday olan üyelerin ise seçimi kaybetmesine bağlı olarak tekrar göreve dönmesine kadar askıya alınacağı hüküm altına alınmıştır.

6. ÜYELİĞİN SONA ERMESİ(4688 Sayılı Kanun m16- Eğitim-Bir-Sen Tüzüğü

m.10) 4688 sayılı Kanunda sendika üyeliğinin sona ermesi

Kanunun 16 ncı maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddede; Her üye üyelikten serbestçe çekilebilir.

Üyelikten çekilme, çekilme isteğinin sendikaya bil-dirilmesi ile gerçekleşir. Çekilme bildirimini alan sendi-ka görevlisi, kayıt defterine işlemek ve alındığına ilişkin

54

Eğitim-Bir-Sen

bir belgeyi derhal üyeye vermek zorundadır. Sendika, çekilme bildirimlerinin birer örneklerini her yılın şubat, mayıs, ağustos ve kasım aylarında bir liste ekinde Çalış-ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına göndermek zorunda-dır. Üyelikten çekilen, bildirimin bir örneğini dosyasında saklanması için işverene gönderir.

Çekilme, sendikaya başvurma tarihinden başlayarak bir ay sonra geçerli olur. Çekilenin bu süre içinde başka bir sendikaya üye olması halinde yeni sendikaya üyeliği, bu sürenin bitim tarihinde kazanılır.

Üyenin, sendikadan çıkarılma kararı genel kurulca alınır. Çıkarma kararı, çıkarılan üyeye ve işverene yazı ile bildirilir. Çıkarma kararına karşı üye, bildirim tarihin-den itibaren onbeş gün içinde görevli mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde kesin karar verir. Üyelik, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar sürer.

Çekilme, göreve son verilmesi veya sair nedenlerle kamu görevinden ayrılanlar ile farklı bir hizmet koluna giren kuruma atananlardan sendika üyesi olanların üye-likleri, varsa sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri sona erer. Emekliye ayrılanların sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organların-daki görevleri seçildikleri dönemin sonuna kadar devam eder. …” hükmüne yer verilmek suretiyle sendika üyeli-ğinin sona ermesini gerektiren durumlar sıralanmıştır.Bu kapsamda, sendika üyeliğini sona erdiren nedenler;

a- Çekilme,b- Üyelikten çıkarılma,c- Kamu görevinden ayrılma, (emeklilik, istifa, me-

murluktan çıkarılma vb. nedenlerle) d- Farklı bir hizmet koluna giren kurumlara atanma, şeklinde belirlenmiş olup, emekliye ayrılanların sen-

dika şubesi, sendika ve konfederasyon organlarındaki

55


görevlerinin seçildikleri dönemin sonuna kadar devam edeceği, haklarında sendika genel kurulu tarafından üye-likten çıkarılma kararı verilenlerin üyeliği ise bu karara karşı dava açmaları halinde çıkarılma kararının kesinleş-mesine kadar süreceği kayıt altına alınmıştır.

Üyeliğin sona ermesini gerektiren nedenler Sendika-mız Tüzüğünün 10 uncu maddesinde de ayrıntılı olarak belirlenmiş olup bu kapsamda; “Sendika üyeliği,

a. Sendikanın faaliyet alanı olan hizmet kolundan bir başka hizmet koluna geçme,

b. Üyelikten çekilme,c. Kamu görevinden –emeklilik, istifa vb. nedenler-

le- ayrılma,d. Üyelikten çıkarılma,e. Ölüm, hallerinde sona erer.Üyenin geçici olarak işsiz kalması, açığa alınması

veya sendikanın faaliyet alanı içinde kalmak şartıyla başka bir kurum ya da kuruluşa nakli sendika üyeli-ğini etkilemez. Üyeliği sona erenler, sendika tarafın-dan beş gün içerisinde işverene bildirilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Gerek 4688 sayılı Kanunda gerekse Sendikamız tü-züğünde açık olarak ifade edilmemekle birlikte, sendi-kalara üye olmayı mümkün kılan görev ve unvanlarda görev yapmakta iken 4688 sayılı Kanunun sendika üyesi olamayacaklara ilişkin 15 inci maddesinde yer alan un-vanlara atananların üyeliği de başkaca bir işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden sona erer. (Örneğin, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak görev yapmakta olan bir üyenin Bakanlık müfettişliğine atanması)

56

Eğitim-Bir-Sen

7. ÜYELİKTEN ÇIKARILMA(4688 Sayılı Kanun m.16/Eğitim-Bir-Sen Tüzüğü

m.11-12)

Sendika üyeliğinin sona ermesini gerektiren neden-lerden biri olan sendika üyeliğinden çıkarılma işlemi, ge-rek 4688 sayılı Kanunda gerekse Sendikamız Tüzüğünde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. 4688 sayılı Kanunun 16 ıncı maddesinde; “Üyenin, sendikadan çıkarılma ka-rarı genel kurulca alınır. Çıkarma kararı, çıkarılana ve işverene yazı ile bildirilir. Çıkarma kararına karşı üye, bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde gö-revli mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme iki ay için-de kesin karar verir. Üyelik, çıkarılma kararı kesin-leşinceye kadar sürer.” Hükmüne yer verilerek sendika üyeliğinden çıkarılma kararının Sendika Genel Kurulu tarafından alınabileceği ve çıkarılmasına karar verilen üyenin bu karara karşı yargı yoluna başvurabileceği dü-zenlenmiştir. Üyelikten çıkarılma kararının Sendika Ge-nel Kurulu dışındaki bir organ tarafından alınması müm-kün olmayıp Genel Kurul’un bu yetkiyi devretmesi de mümkün değildir. Çıkarılma kararına karşı dava açılması halinde hakkında çıkarılma kararı verilen üyenin üyeliği, söz konusu davada çıkarılma kararının hukuka uygun bu-lunması ve kararın kesinleşmesine kadar sürer.

Sendikamız Tüzüğünün 11 inci maddesinde de; “Üyelikten çıkarılma; Sendika Genel Kurulunun, Genel Disiplin Kurulunun bu yöndeki teklifi nin kabul edilmesiyle olur. Çıkarılma kararı, üyeye ve işverene yazılı olarak bildirilir. Üye, çıkarılma kararına karşı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içinde görevli iş mahkemesine itiraz edebilir. Üyelik, çıkarılma ka-rarı kesinleşinceye kadar sürer.” ifadesine yer verile-rek 4688 sayılı Kanuna paralel bir düzenleme yapılmıştır. Tüzüğün 12 inci maddesinde ise üyelikten çıkarılmayı gerektiren haller düzenlenmiştir. Söz konusu maddede;

57


“Aşağıda belirtilen fi il ve durumlar, sendika üyeliğin-den çıkarılmayı gerektirir:

a) Sendikanın amaç ve prensiplerine aykırı dav-ranışlarda bulunmak,

b) Sendikanın tüzük ve yönetmelik hükümlerine ve yönetim organlarının kararlarına aykırı davranış-larda bulunmak,

c) Sendikayı şahsi menfaatleri için kullanmak, d) Sendika yönetim organlarında görev alan üye-

ler hakkında asılsız ihbar, şikayet ve bunları tahkir, tezyif edici beyanlarda bulunmak,

e) Sendika sırlarını açığa vurmak veya sendika-nın geleceğini tehlikeye düşürecek yahut gelişmesine engel olacak eylem ve çalışmalarda bulunmak.

Üyelikten çıkarılmayı gerektiren durumlar ve fi il-lerin hangi hallerde gerçekleştiği ve üyelikten çıkarıl-maya yönelik disiplin soruşturmasına ilişkin usul ve esaslar Genel Yönetim Kurulu tarafından yürürlüğe konulacak Yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer ve-rilmek suretiyle üyelikten çıkarılmayı gerektiren fi illerin neler olduğu ve bu fi illerin varlığının nasıl tespit edilece-ği belirlenmiştir.

58

Eğitim-Bir-Sen

VI. BÖLÜM

EKLEREK-1/A

87 NOLU SÖZLEŞMESENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜNE VE ÖRGÜTLENME

HAKKININ KORUNMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞME

Bu sözleşme, ILO’nun temel haklara ilişkin 8 sözleşmesinden biridir.

ILO Kabul Tarihi: 17 Haziran 1948 Kanun Tarih ve Sayısı: 25 Kasım 1992 / 3847 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 22 Aralık 1992 / 21432 mükerrer Bakanlar Kurulu Kararı Tarih ve Sayısı: 8 Ocak 1993 / 93-3967 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 25 Şubat 1993 / 21507

Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu tara-fından Sanfransisko’da toplantıya çağrılarak orada 17 Haziran 1948’de otuz birinci toplantısını yapan Ulusla-rarası Çalışma Örgütü büyük Genel Konferansı, Toplantı gündeminin yedinci maddesini oluşturan sendika özgür-lüğü ve örgütlenme hakkının korunması konusu ile ilgili çeşitli önerilerin bir sözleşme şeklinde kabulüne karar

59


verdikten sonra, Uluslararası Çalışma Örgütü Anayasanın Dibaçe kıs-

mının, çalışanların durumunun iyileştirilmesini ve barı-şın sağlanmasını mümkün kılacak yollar arasında “örgüt-lenme özgürlüğü ilkesinin” vurgulamasını da açıklamış olduğunu, Filadelfi ya beyannamesinin ifade ve dernek kurma özgürlüğünün devamlı bir ilerlemenin gerekli bir koşulu olduğunu yeniden vurgulamış ve duyurmuş bu-lunduğunu,

Uluslararası Çalışma Konferansının otuzuncu top-lantısında, Uluslararası düzenin esaslarını oluşturması gereken ilkeleri oybirliği ile kabul ettiğini,

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun, ikinci toplan-tısında, bu ilkeleri kendisine mal ettiğini ve Uluslararası Çalışma Örgütünü bir veya bir kaç Uluslararası Sözleş-menin kabulüne olanak sağlayacak şekilde çabalarını sürdürmeye davet ettiğini,

Gözönünde tutarak bin dokuz yüz kırk sekiz yılı Temmuz ayının İşbu dokuzuncu günü sendika özgürlü-ğüne ve örgütlenme hakkının korunmasına ilişkin 1948 Sözleşmesi adını taşıyacak olan aşağıdaki Sözleşmeyi kabul eder.

BÖLÜM IÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ

MADDE 1Hakkında bu Sözleşmenin yürürlükte bulunduğu

Uluslararası Çalışma Örgütünün her üyesi aşağıdaki hü-kümleri yerine getirmeyi üstlenir.

MADDE 2Çalışanlar ve işverenler herhangi bir ayırım yapıl-

maksızın önceden izin almadan istedikleri kuruluşları

60

Eğitim-Bir-Sen

kurmak ve yalnız bu kuruluşların tüzüklerine uymak ko-şulu ile bunlara üye olmak hakkına sahiptirler.

MADDE 31. Çalışanların ve işverenlerin örgütleri tüzük ve iç

yönetmeliklerini düzenlemek, temsilcilerini serbestçe seçmek, yönetim ve etkinliklerini düzenlemek ve iş prog-ramlarını belirlemek hakkına sahiptirler.

2. Kamu makamları bu hakkı sınırlayacak veya bu hakkın yasaya uygun şekilde kullanılmasına engel olacak nitelikte her türlü müdahaleden sakınmalıdırlar.

MADDE 4Çalışanların ve işverenlerin örgütleri yönetsel yoldan

feshedilme veya faaliyetten menedilmeye tabi tutulamaz-lar.

MADDE 5Çalışanların ve işverenlerin örgütler, federasyon ve

konfederasyon kurma ve bunlara üye olma ve her örgüt, federasyon veya konfederasyon, uluslararası çalışanlar ve işverenler örgütlerine katılma haklarına sahiptirler.

MADDE 6Yukarıda yazılı 2,3 ve 4’üncü maddeler hükümleri

çalışanların ve işverenlerin örgütlerinin federasyon ve konfederasyonları hakkında uygulanır.

MADDE 7Çalışanların ve İşverenlerin örgütleriyle bunların

federasyon ve konfederasyonlarının tüzel kişilik kazan-maları yukarıda yazılı 2,3, ve 4’üncü maddeler hüküm-lerinin uygulanmasını sınırlayacak nitelikte koşullara bağlanamaz.

MADDE 81. Çalışanlar ve işverenlerle bunlara ait örgütler bu

61


sözleşme ile kendilerine tanınmış olan hakları kullanma-da, diğer kişiler veya örgütlenmiş topluluklar gibi, yasa-lara uymak zorundadırlar.

2. Yasalar, bu sözleşme ile öngörülen güvencelere zarar verecek şekilde uygulanamaz.

MADDE 91. Bu sözleşmede öngörülün güvencelerin silahlı

kuvvetlere ve polis mensuplarına ne ölçüde uygulanacağı ulusal mevzuatla belirlenir.

2. Uluslararası Çalışma Örgütü Anayasasının 19 uncu maddesinin 8 inci paragrafı ile konulan ilkelere uy-gun olarak; bu Sözleşmenin bir üye tarafından onanma-sı durumuna silahlı kuvvetler ve polis mensuplarına bu Sözleşmede öngörülen güvenceleri sağlayan yürürlükte-ki herhangi bir yasa, karar, adet veya antlaşmayı etkile-meyecektir.

MADDE 10Bu sözleşmede “örgüt” terimi, çalışanların veya iş-

verenlerin çıkarlarına hizmet ve bu çıkarları savunma amacını güden çalışanların ve işverenlerin her türlü ku-ruluşunu ifade eder.

BÖLÜM IIÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASI

MADDE 11Hakkında bu sözleşmenin yürürlükte bulunduğu

Uluslararası Çalışma Örgütünün her üyesi, çalışanların ve işverenlerin örgütleme hakkını serbestçe kullanmala-rını sağlamak amacıyla gerekli ve uygun bütün önlemleri almakla yükümlüdür.

62

Eğitim-Bir-Sen

BÖLÜM IIIÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

MADDE 121. Uluslararası Çalışma Örgütü Anayasası 1946 de-

ğişiklik belgesi ile değiştirilmiş bulunan Uluslararası Çalışma Örgütü Anayasasının 35 inci maddesinde sözü edilen fakat bu suretle değiştirilmiş adı geçen maddenin 4 üncü ve 5 inci fıkralarında yazılı ülkeler dışında kalan ülkelerle ilgili olarak, bu Sözleşmeyi onayan örgütün her üyesi, aşağıdaki hususları bildiren bir açıklamayı onama belgesi ile birlikte veya onanmasından sonra mümkün olan en kısa bir süre içinde Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne gönderecektir:

a) Hakkında Sözleşme hükümlerinin hiç bir değişik-lik yapılmadan uygulanacağını taahhüt ettiği ülkeler

b) Sözleşme hükümlerinin değişikliklerle uygulana-cağını taahhüt ettiği ülkeler ve bu değişikliklerin neler-den ibaret olduğu;

c) Sözleşmenin uygulanamayacağı ülkeler ve bu gibi hallerde sözleşmenin uygulanamamasının nedenleri;

d) Haklarındaki kararını saklı tuttuğu ülkeler. 2. Bu maddenin birinci paragrafının (a) ve (b) bentle-

rinde sözü edilen taahhütler, onamanın ayrılmaz kısımla-rı sayılacak ve onama kuvvetine sahip olacaktır.

3. Her üye bu maddenin 1 inci paragrafının (b),(c) ve (d) bentleri gereğince daha önce yapmış olduğu açıkla-mada mevcut çekincelerin hepsinden veya bir kısmından, yeni bir açıklama ile vazgeçebilecektir.

4. Her üye 16 ıncı madde hükümlerine uygun olarak bu Sözleşmenin feshedilebileceği süreler zarfında Genel Müdüre, daha önceki herhangi bir açıklamanın hüküm-lerini başka herhangi bir bakımdan değiştiren ve belirli

63


ülkelerdeki mevcut durumu bildiren yeni bir açıklama gönderebilecektir.

MADDE 131. Bu Sözleşmede ele alınan konular anavatan dışı

bir ülkenin makamlarının bizzat kendi yetkisi çerçevesi içine girdiği zaman o ülkenin uluslararası ilişkilerinden sorumlu olan üye, adı geçen ülkenin hükümetiyle uyuşa-rak Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdüre, o ülke adına bu Sözleşmedeki yükümlülükleri kabul ettiğine ilişkin bir açıklama gönderebilecektir.

2. Bu sözleşmedeki yükümlülüklerin kabulünü bil-diren bir açıklama Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne:

a) ortak otoriteleri altında bulunan bir ülke için Örgü-tün iki veya daha fazla üyesi;

b) Birleşmiş Milletler antlaşması hükümleri yahut 0 ülke hakkında yürürlükte olan herhangi bir diğer hüküm gereğince o ülkenin yönetiminden sorumlu bulunan ulus-lararası bir makam tarafından gönderilebilir.

3. Bu maddenin yukarıdaki paragrafl arındaki hüküm-ler uyarınca Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü-ne gönderilen açıklamalar Sözleşme hükümlerinin ilgili ülkede değişiklik yapılmadan mı yoksa değişiklerlemi uygulanacağını bildirecektir; açıklama Sözleşme hüküm-lerinin değişiklikler kaydıyla uygulanacağını bildirdiği zaman, bu değişikliklerin nelerden ibaret olduğunu açık olarak gösterecektir.

4. ilgili üye, üyeler veya uluslararası makam, daha önceki bir açıklamayla bildirilen değişikliğe baş vurma hakkından daha sonraki bir açıklamayla tamamen veya kısmen yaz geçebilecektir.

5. ilgili üye, üyeler ve ya uluslararası makam, 16 ncı madde hükümlerine uygun olarak bu Sözleşmenin feshe-

64

Eğitim-Bir-Sen

dilebileceği devreler süresince Uluslararası Çalışma Bü-rosu Genel Müdürüne daha önceki herhangi bir açıkla-manın hükümlerinin başka herhangi bir bakımdan değiş-tiren ve Sözleşmenin uygulanması bakımından mevcut durumu belirten yeni bir açıklama gönderebilecektir.

BÖLÜM IVSON HÜKÜMLER

MADDE 14Bu Sözleşmenin kesin onama belgeleri Uluslararası

Çalışma Bürosu Genel Müdürüne gönderilir ve onun ta-rafından kaydedilir.

MADDE 151. Bu Sözleşme ancak onama belgeleri Genel Müdür

tarafından kaydedilmiş olan Uluslararası Çalışma Örgütü üyelerini bağlar.

2. Bu Sözleşme, iki üyenin onama belgesi Genel Mü-dür tarafından kaydedildiği tarihten on ikiay sonra yürür-lüğe girer.

3. Daha sonra bu Sözleşme, onu onayan her üye için, onama belgesi kaydedildiği tarihten on ikiay sonra yü-rürlüğe girer.

MADDE 161. Bu sözleşmeyi onayan her üye ilk yürürlüğe girdi-

ği tarihten itibaren on yıllık bir süre sonunda Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürüne göndereceği bu müdü-rün kaydedeceği bir belge ile feshedebilir. Fesih, kayıt tarihinden ancak bir yıl sonra geçerli olur.

2. Bu sözleşmeyi onamış olup da onu bundan önceki fıkrada sözü edilen on yıllık sürenin bitiminden itibaren bir yıllık süre içinde bu madde gereğince feshetmek se-

65


çeneğini kullanmayan her üye yeniden on yıllık bir süre için bağlanmış olur ve bundan sonra bu sözleşmeyi, her on yıllık süre bitince, bu maddenin içerdiği koşullar için-de feshedebilir.

MADDE 171. Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü, Ör-

güt üyeleri tarafından kendisine bildirilen, bütün onama ve fesihlerin kaydedildiğini Uluslararası Çalışma Örgü-tünün bütün üyelerine duyurur.

2. Genel Müdür kendisine gönderilen Sözleşmenin İkinci onama belgesinin kaydedildiğini örgüt üyelerine duyururken bu sözleşmenin yürürlüğe gireceği tarih hak-kında örgüt üyelerinin dikkatini çeker.

MADDE 18Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü, yukarı-

daki maddeler gereğince kaydetmiş olduğu bütün onama ve fesihlere ilişkin tam bilgileri, Birleşmiş Milletler Ant-laşmasının 102 nci maddesi uyarınca kaydedilmek üzere Birleşmiş Milletler Genel sekreterine ulaştırır.

MADDE 19Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu, ge-

rekli gördüğü zaman bu sözleşmenin uygulanması hak-kındaki bir raporu Genel Konferansa sunar ve onun ta-mamen veya kısmen değiştirilmesi konusunun Konferans gündemine alınması gereği hakkında karar verir.

MADDE 201. Konferansın bu Sözleşmeyi tamamen veya kısmen

değiştiren yeni bir Sözleşme kabul etmesi halinde ve yeni sözleşme aksini öngörmediği takdirde:

a) Değiştirici yeni sözleşmenin bir üye tarafından onanması durumu yukarıdaki 16 ncı madde dikkate alın-maksızın ve değiştirici yeni Sözleşme yürürlüğe girmiş olmak kayıt ve şartı ile, bu Sözleşmenin derhal ve kendi-

66

Eğitim-Bir-Sen

liğinden feshini gerektirir. b) Değiştirici yeni Sözleşmenin yürürlüğe girmesi

tarihinden itibaren bu Sözleşme üyelerin onamasına artık açık bulundurulamaz.

2. Bu sözleşme, onu onayıp da Değiştirici Sözleşme-yi onamamış bulunan üyeler için, herhalde şimdiki şekli ve içeriği olmakta devam eder.

MADDE 21Bu Sözleşmenin Fransızca ve İngilizce metinleri aynı

şekilde geçerlidir.

67


EK 1/B

151 NOLU SÖZLEŞMEKAMU HİZMETİNDE ÖRGÜTLENME

HAKKININ KORUNMASI VE İSTİHDAM KOŞULLARININ BELİRLENMESİ

YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞMEILO Kabul Tarihi: 7 Haziran 1978 Kanun Tarih ve Sayısı: 25 Kasım 1992 / 3848 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 11 Aralık 1992

/ 21432-Mükerrer Bakanlar Kurulu Kararı Tarih ve Sayısı: 8 Ocak 1993

/ 93-3967 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 25 Şubat 1993

/ 21507 Uluslararası Çalışma Örgütü Yönetim Kurulu tara-

fından Cenevre’de toplantıya çağrılan ve 7 Haziran 1978 tarihinde toplanan Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Konferansı 64’üncü oturumunda, 1948 tarihli Sendika Özgürlüğü ve Sendika Hakkının Korunması Hakkında Sözleşmenin 1949 tarihli Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkına İlişkin Sözleşme’nin ve 1971 tarihli İşçi Temsil-cileri Hakkında Tavsiyenin hükümlerini not ederek,

1949 tarihli Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkına İlişkin Sözleşme’nin bazı kamu görevlisi kategorilerini kapsamadığını ve 1971 tarihli İşçi Temsilcileri Hakkında Sözleşmenin ve Tavsiye kararının işletmedeki işçi tem-silcilerine uygulandığını gözönüne alarak,

Bir çok ülkede kamu hizmeti faaliyetlerinin kapsa-mının önemli ölçüde genişlediğini ve kamu mercileriyle kamu görevlilerinin örgütleri arasında sağlam çalışma ilişkilerinin gerekliliğini not ederek,

68

Eğitim-Bir-Sen

Üye devletlerin siyasi, sosyal ve ekonomik sistemle-rin büyük ölçüde çeşitliliğini ve uygulamadaki farklılık-ları (örneğin, merkezi ve yerel makamlarından her birinin karşılıklı görevleri, federal, eyalet ve taşra makamlarının görevleri, Devlet işletmelerinin ve özerk veya yarı özerk çeşitli tipte kamu kuruluşlarının görevleri ve çalışma iliş-kilerinin mahiyeti ile ilgili olarak) gözönünde tutarak,

Uluslararası bir belgenin uygulama alanının belirlen-mesinde ve bu belgeyle ilgili tanımların kabulünde bir çok ülkede kamu sektöründeki çalışmayla özel sektörde-ki çalışma arasında mevcut farklılıklar nedeniyle ortaya çıkan özel sorunları, 1949 tarihli Örgütlenme Hakkı ve Toplu Pazarlık Hakkına İlişkin Sözleşme’nin ilgili hü-kümlerinin kamu görevlilerine uygulanması konusunda ortaya çıkan yorum güçlüklerini ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün kontrol organlarının bazı hükümetlerin bu hükümleri kamu görevlilerinin büyük bir kısmını bu söz-leşmenin uygulama alanının dışında bırakacak biçimde uyguladıklarını bir çok defa müşahade etmiş olduklarını gözönüne alarak,

Oturum gündeminin 5 inci maddesini oluşturan “Kamu Hizmetinde Örgütlenme Özgürlüğüne ve Kamu Kesiminde İstihdam Koşullarını Belirleme Usulüne İliş-kin “çeşitli bazı önerilerin kabulüne karar verdikten son-ra,

Bu önerilerin uluslararası bir sözleşme biçimini al-masına karar vererek,

1978 tarihli “ Kamu Kesiminde Çalışma ilişkileri Sözleşmesi” adını alan aşağıdaki sözleşme’yi bugün 27 Haziran 1978 tarihinde kabul etmiştir.

BÖLÜM IUYGULAMA ALANI VE TANIMLAR

MADDE 1

69


1. Bu Sözleşme, diğer uluslararası çalışma sözleşme-lerinde bu kesime uygulanabilecek daha elverişli hüküm-ler bulunmadığı durumlarda kamu makamlarınca çalıştı-rılan herkese uygulanır.

2. Bu Sözleşmede öngörülen güvencelerin, görevleri izlenecek politikaları belirleme ve yönetim işleri kabul edilen üst düzey görevlilere veya çok gizli nitelikte gö-revler ifa edenlere hangi ölçüde uygulanacağı ulusal ya-salarla belirlenecektir.

3. Bu Sözleşme öngörülen güvencelerin silahlı kuv-vetlere ve polise ne ölçüde uygulanacağı ulusal yasalarla belirlenecektir.

MADDE 2Bu Sözleşmenin uygulanması bakımından “Kamu

Görevlisi” deyimi işbu Sözleşmenin 1 inci maddesi uya-rınca Sözleşme’nin kapsamına giren herhangi bir kimse anlamına gelir.

MADDE 3Bu Sözleşmenin uygulanması bakımından “Kamu

Görevlileri Örgütü” deyimi oluşumu ne olursa olsun amacı kamu görevlilerinin çıkarlarını savunmak ve geliş-tirmek olan herhangi bir örgüt anlamına gelir.

BÖLÜM IIÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASIMADDE 41. Kamu görevlileri, çalıştırılmaları konusunda sen-

dikalaşma özgürlüğüne halel getirecek her türlü ayrımcı-lığa karşı yeterli korumadan yararlanacaklardır.

2. Böyle bir koruma, özellikle aşağıdaki amaçlara yönelik tasarrufl ara karşı uygulanacaktır:

a) Kamu görevlilerinin çalıştırılmalarını, bir kamu

70

Eğitim-Bir-Sen

görevlileri örgütüne katılmama veya üyelikten ayrılma koşuluna bağlamak,

b) Bir kamu görevlisini, bir kamu görevlileri örgü-tüne üyeliği veya böyle bir örgütün normal faaliyetleri-ne katılması nedenleriyle işten çıkarmak veya ona zarar vermek.

MADDE 51. Kamu görevlileri örgütleri, kamu makamlarından

tamamen bağımsız olacaklardır. 2. Kamu görevlileri örgütleri kuruluş, işleyiş veya

yönetimlerinde kamu makamlarının her türlü müdahale-sine karşı yeterli korumadan yararlanacaklardır.

3. Bir kamu makamının tahakkümü altında kamu gö-revlileri örgütlerinin kuruluşunu geliştirmeye veya kamu görevlileri örgütlerini bir kamu makamının kontrolü al-tında tutmak amacıyle mali veya diğer biçimlerde destek-lemeye yönelik önlemler bu madde bakımından müdaha-leci faaliyetler olarak kabul edilecektir.

BÖLÜM IIIKAMU GÖREVLİLERİ ÖRGÜTLERİNE

SAĞLANACAK KOLAYLIKLARMADDE 61. Kamu görevlilerinin tanınan örgütlerinin temsil-

cilerine, çalışma saatleri içinde veya dışında görevlerini çabuk ve etkin bir biçimde yerine getirmelerine olanak verecek şekilde kolaylıklar sağlanacaktır.

2. Bu tür kolaylıkların sağlanması idarenin veya hiz-metin etkin işleyişini engellemeyecektir.

3. Bu kolaylıkların niteliği ve kapsamı, bu sözleş-menin 7’nci maddesinde belirtilen yöntemlere göre veya diğer uygun yöntemlerle belirlenecektir.

71


BÖLÜM IVÇALIŞMA KOŞULLARININ BELİRLENMESİ

YÖNTEMLERİMADDE 7Kamu görevlileri ve kamu makamları arasında çalış-

ma koşullarının görüşülmesine olanak veren yöntemlerin ve kamu görevlileri temsilcilerinin anılan koşulların be-lirlenmesine katılmalarını sağlayan başka her türlü yön-temin en geniş biçimde geliştirilmesi ve kullanılmasını teşvik için gerektiğinde ulusal koşullara uygun önlemler alınacaktır.

BÖLÜM VUYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ

MADDE 8Çalışma koşullarının belirlenmesiyle ilgili olarak or-

taya çıkan uyuşmazsızlıkların çözümü ulusal koşullara uygun olarak ortaya çıkan uyuşmazsızlıkların çözümü ulusal koşullara uygun olarak tarafl ar arasında görüşme yoluyla veya ilgili tarafl arın güvenini sağlayacak şekilde kurulan arabuluculuk, uzlaştırma veya tahkim gibi ba-ğımsız ve tarafsız mekanizmalardan yararlanılarak araş-tırılacaktır.

BÖLÜM VIKİŞİSEL VE SİYASİ HAKLAR

MADDE 9Kamu görevlileri, diğer çalışanlar gibi yalnızca gö-

revlerinin niteliğinden ve statülerinden kaynaklanan yü-kümlülüklerine bağlı olarak örgütlenme özgürlüğünün normal olarak uygulanması için gerekli kişisel ve siyasi haklardan yararlanacaklardır.

72

Eğitim-Bir-Sen

BÖLÜM VIISON HÜKÜMLER

MADDE 10Bu Sözleşmenin kesin onama belgeleri Uluslararası

Çalışma Bürosu Genel Müdürüne gönderilir ve onun ta-rafından kaydedilir.

MADDE 111. Bu Sözleşme, ancak onama belgeleri Genel Müdür

tarafından kaydedilmiş olan Uluslararası Çalışma Örgütü üyelerini bağlar.

2. Bu Sözleşme, iki üyenin onama belgesi Genel Mü-dür tarafından kaydedildiği tarihten 12 ay sonra yürürlü-ğe girer.

3. Daha sonra bu Sözleşme, onayan her üye için ona-ma belgesinin kaydedildiği tarihten 12 ay sonra yürürlü-ğe girer.

MADDE 121. Bu Sözleşme’yi onayan her üye, onu ilk yürürlüğe

girdiği tarihten itibaren on yıllık bir süre sonunda Ulusla-rarası Çalışma Bürosu Genel Müdürü’ne göndereceği ve Genel Müdürün kaydedeceği bir belge ile feshedebilir. Fesih, kayıt tarihinden bir yıl sonra geçerli olur.

2. Bu Sözleşme’yi onamış olup da bundan önceki fıkrada sözü edilen on yıllık sürenin bitiminden itibaren bir yıl süresince ve bu madde gereğince feshetmek se-çeneğini kullanmayan her üye yeniden on yıllık bir süre için bağlanmış olur ve bundan sonra bu Sözleşmeyi her on yıllık sürenin bitiminde bu maddenin içerdiği koşul-larla feshedebilir.

MADDE 131. Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü ör-

güt üyeleri tarafından kendisine bildirilen bütün onama

73


ve fesihlerin kaydedilmesinden Uluslararası Çalışma Örgütü’nün bütün üyelerini haberdar eder.

2. Genel Müdür kendisine gönderilen Sözleşme’nin ikinci onama belgesinin kaydedildiğini Örgüt üyelerine duyururken bu Sözleşme’nin yürürlüğe gireceği tarih hakkında Örgüt üyelerinin dikkatini çeker.

MADDE 14Uluslararası Çalışma Bürosu Genel Müdürü yuka-

rıdaki maddeler gereğince kaydetmiş olduğu bütün ona-ma ve fesihlere ilişkin tam bilgileri Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 102’inci maddesi uyarınca kaydedilmek üzere Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine ulaştırır.

MADDE 15Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu gerek-

li gördüğü zaman bu Sözleşme’nin uygulanması hakkın-da bir raporu Genel Konferansa sunar ve onun tamamen veya kısmen değiştirilmesi konusunun Konferans günde-mine alınması gereği hakkında karar verir.

MADDE 161. Konferansın bu Sözleşme’yi tamamen veya kıs-

men değiştiren yeni bir Sözleşme kabul etmesi halinde ve yeni Sözleşme aksini öngörmediği takdirde:

a) Değiştirici yeni Sözleşmenin bir üye tarafından onanması durumu, yukarıdaki 12’inci madde dikkate alınmaksızın ve değiştirici yeni sözleşme yürürlüğe gir-miş olmak kayıt ve şartı ile bu Sözleşmenin derhal ve kendiliğinden feshini gerektirir.

b) Değiştirici yeni sözleşmenin yürürlüğe girdiği ta-rihten itibaren bu Sözleşme artık üyelerin onamasına açık bulunmaz.

2. Bu Sözİeşme, onu onayıp da Değiştirici Sözleşme”yi onamamış bulunan üyeler için herhalde şimdiki şekil ve içeriği ile geçerli olmakta devam eder.

74

Eğitim-Bir-Sen

MADDE 17Bu Sözleşmenin Fransızca ve İngilizce metinleri aynı

derecede muteberdir.

75


EK-2/AKamu Görevlileri Sendikaları ve

Konfederasyonlarınca Düzenlenecek Üyeliğe Başvuru Belgesi, Çekilme Bildirimlerinin Şekli,

İçeriği, Tutulacak Defterlerin Şekli, İhtiva Edeceği Bilgiler ile Kayıtların Düzenlenmesine İlişkin Usul

ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete Yayım Tarih ve Sayısı:

07.09.2001 - 24516

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç ve KapsamMadde 1 — 25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu

Görevlileri Sendikaları Kanunu uyarınca sendika ve kon-federasyonlara üye olan veya üyelikten ayrılanlar için düzenlenecek belgeler ile tutulacak defterlerin şekli, kapsayacağı bilgiler, kayıtların düzenlenmesi ve işyeri değişikliklerindeki bildirimler bu yönetmelikte gösteril-miştir.

DayanakMadde 2 — Bu Yönetmelik 4688 sayılı Kamu Gö-

revlileri Sendikaları Kanunu’nun 41 inci maddesi ile ge-çici 5 inci maddesine göre hazırlanmıştır.

İKİNCİ BÖLÜM Sendika Bildirimleri, Kamu Görevlileri Sendikaları

ile Konfederasyonlara Üyelik Kamu Görevlileri Sendikalarına ÜyelikMadde 3 — (Değişik: R.G-11/03/2005–25752/1.md)

Kamu görevlileri sendikalarına üye olmak isteyen kamu

76

Eğitim-Bir-Sen

görevlileri örneği (EK-1) de gösterilen Kamu Görevlile-ri Sendikalarına Üyelik Formu”ndan 3 nüsha doldurup imzaladıktan sonra yetkili organın kabulü için sendikaya verir.

Sendika, üyeliği kesinleşen kamu görevlisinin baş-vuru belgesinin bir örneğini üyenin kendisine verir, bir örneği sendikada kalır, bir örneğini ise üyelik ödentisine esas olmak ve dosyasında saklanmak üzere onbeş (15) gün içinde kamu görevlisinin çalıştığı işyerine gönder-mek zorundadır. Üyelik belgesinde, kamu görevlisinin sendika üye kayıt defterindeki sıra numarasının belirtil-mesi zorunludur.

Kamu işvereni, sendikaya üye olan ve üyelik ödenti-si kesilen kamu görevlilerinin listesini her ayın son hafta-sında, işyerinde herkesin görebileceği yerde ilan eder.

Birden çok sendikaya üye olunamaz. Birden çok sen-dikaya üyelik halinde sonraki üyelikler geçersizdir.

Aynı tarihli birden fazla üyeliğe ilişkin bildirimler dikkate alınmaz ve bu husus kamu işvereni tarafından il-giliye ve sendikalara yazılı olarak bildirilir.”

Konfederasyonlara Üyelik Madde 4 — Konfederasyonlara üye olmak isteyen

kamu görevlileri sendikaları, EK2’de gösterilen üyeliğe başvuru belgesinden iki nüsha doldurup yetkililerce im-zalandıktan sonra alındı belgesi karşılığında konfederas-yona verirler. Konfederasyona üyelik başvuru belgesine, üyeliğe ilişkin genel kurul kararı ile sendika yetkililerinin imza sirkülerinin eklenmesi zorunludur.

Üyeliği kesinleşen kamu görevlileri sendikasının üyeliğe başvuru belgesinin bir nüshası 15 gün içinde kon-federasyonca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na gönderilmesi zorunludur.

77


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Üyeliğin Sona Ermesi, Üyeliğe İlişkin Değişiklikler

Üyelikten ÇekilmeMadde 5 — (Değişik: R.G-11/03/2005–25752/2.

md) Sendika üyeliğinden çekilmek isteyen kamu görev-lisi örneği (EK-3) de gösterilen “Kamu Görevlileri Sen-dikaları Kamu Görevlisinin Üyelikten Çekilme Bildirimi Formu”ndan 3 nüsha doldurup imzaladıktan sonra kuru-muna verir. Kurum görevlisi kayıt numarası ve tarih veri-len çekilme bildiriminin bir suretini derhal üyeye vermek zorundadır. Kamu işvereni, bildirimin bir örneğini onbeş (15) gün içinde sendikaya gönderir.”

Üyeliğin Çekilme Dışındaki Nedenlerle Sona Er-mesi

Madde 6 — (Değişik: R.G-11/03/2005–25752/3.md) Kamu görevlileri sendikalarınca, üyenin sendikadan çıkarılma kararı sendika merkez genel kurulunca alınır.

Çıkarma kararı onbeş (15) gün içinde çıkarılana ve işverene yazı ile bildirilir.”

Hizmet Kolu veya İşyeri Değişiklik BildirimiMadde 7 — (Değişik: R.G-11/03/2005–25752/4.

md) Sendika üyesi kamu görevlisinin, sendikanın kurulu bulunduğu hizmet kolunda kalmak şartıyla başka bir gö-reve atanması, kurum içinde nakledilmesi veya başka bir kurumdaki bir göreve atanması, farklı bir hizmet kolu-na giren kuruma atanması, emeklilik veya ölüm halinde, atamanın yapıldığı ve ayrıldığı işyerince örneği (EK-4) de gösterilen “Kamu Görevlileri Sendikaları Üyelikten Çekilme Dışındaki Diğer Nedenlerle Ayrılmalar ve İşye-ri Değişikliği Bildirim Formu” düzenlenerek, değişikliği takip eden onbeş (15) gün içinde ilgili sendikaya ve atan-dığı veya nakledildiği kuruma gönderilir.”

78

Eğitim-Bir-Sen

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Kayıt ve Defterler, Belgelerin Şekli

Kayıt ve DefterlerMadde 8 — Kamu görevlileri sendikaları ile konfe-

derasyon üye kayıt defterleri, en az üyelik başvuru bel-gesinde bulunan bilgileri aynı sıra ile kapsayacak şekilde hazırlanır ve sayfaları birbirini izleyecek şekilde numa-ralanır.

Üye kayıt defterlerinin, her olağan genel kurul veya defterlerin bitimini izleyen 15 gün içinde notere onayla-tılması zorunludur.

Sendika ve konfederasyonlar, genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu kararlarının numara ve tarih sırası ile yazılmasına mahsus karar def-terleri; gelen ve giden evrakın tarih ve numara sırasıyla kayıt edileceği gelen ve giden evrak kayıt defterleri ile zimmet defteri; gelen evrakın aslı, giden evrakın suret-lerinin saklanacağı gelen ve giden evrak dosyaları; aidat, yevmiye, envanter defterleri ile defteri kebir; gelir mak-buzları ve bunların zimmet kayıt defterleri ile gider evra-kı ve bunların saklanmasına mahsus dosyaları; tutmak ve düzenlemek zorundadır.

Şekil ve EbatMadde 9 — (Değişik: R.G-11/03/2005–25752/5.

md) Yönetmelik ekinde örnekleri gösterilen;a) EK-1 Kamu Görevlileri Sendikalarına Üyelik For-

mu,b) EK-2 Kamu Görevlileri Sendikaları Konfederas-

yona Üyelik Başvuru Belgesi Formu,c) EK-3 Kamu Görevlileri Sendikaları Kamu Görev-

lisinin Üyelikten Çekilme Bildirim Formu,d) EK-4 Kamu Görevlileri Sendikaları Üyelikten

Çekilme Dışındaki Diğer Nedenlerle Ayrılmalar ve İş-

79


yeri Değişikliği Bildirim Formu,210/297 mm. ebatında düzenlenerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Web sitesinde yayımlanır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gerekli gör-mesi halinde formları güncelleştirir.

Formların ebadı, içeriği ve bu bilgilerin sırası değiş-tirilemez. Değişik ebat ve içerikteki formlar ile eksik ve hatalı doldurulmuş formlar kabul edilmez. Konfederas-yonlar, sendikalar, kamu görevlileri ve kamu işverenleri söz konusu formları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan-lığının Web sitesinde yayımlanan formata uygun olarak çoğaltırlar.”

YürürlükMadde 10 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yü-

rürlüğe girer.YürütmeMadde 11 — Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye

Bakanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ve Devlet Personel Başkanlığının bağlı bulunduğu Devlet Bakanı müştereken yürütür.

80

Eğitim-Bir-Sen

EK-2/BSENDİKA ÜYE SAYILARI VE HER HİZMET KOLUNDA YETKİLİ KAMU GÖREVLİLERİ

SENDİKALARI VE BUNLARIN BAĞLI BULUNDUKLARI KONFEDERASYONLARIN

BELİRLENMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA

YÖNETMELİKResmi Gazete Tarih ve Sayısı : 09/11/2001 -

24578

BİRİNCİ BÖLÜMAmaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç ve KapsamMadde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, 4688 sayılı Kamu

Görevlileri Sendikaları Kanununa tabi kamu görevlileri sendikalarının üye sayıları ile her hizmet kolunda yetki-li kamu görevlileri sendikaları ve bunların bağlı bulun-dukları konfederasyonların belirlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

DayanakMadde 2- Bu Yönetmelik, 4688 sayılı Kamu Görev-

lileri Sendikaları Kanununun 41 inci maddesinin (d) ben-di hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

İKİNCİ BÖLÜMSendika Üye Sayıları, Yetki-

li Kamu Görevlileri Sendikalarının Belirlenmesi, İlanı ve İtiraz

Yetkili Sendikaların Belirlenmesi ve İlanı

81


Madde 3- (Değişik: R.G-11/03/2005–25752/1.md) Kurumlarca yapılacak tespit; Kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendi-kalardan birer temsilcisinin katılımı ile her yıl 15 Mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirle-nerek sendikalara bildirilen yerde, 4688 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca düzenlenecek toplantıda yapılır.

Yapılan toplantıda, 15 Mayıs tarihi itibarıyla bu Ka-nuna tabi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlen-dirilir.

Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarına ait değerlendirme sonucuna ilişkin ekte örneği gösterilen 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sen-dikaları Kanununun 30 uncu Maddesinin İkinci Fıkrası-nın (a) Bendi Gereğince Yapılan Toplantı Tutanağı For-mu doldurulup toplantıya katılan tarafl arca imzalanır.

İmzalı tutanağın bir sureti, kamu işvereni ve sendika-larca Mayıs ayının son işgününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.

Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafl arın katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 Mayıs tarihini takip eden iki iş günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafl arın katılımı ile tek tutanak haline getirilir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden bu Kanuna tabi olarak kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi

82

Eğitim-Bir-Sen

yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 Mayıs ta-rihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre her hizmet kolundaki yetkili kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl Temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazete’de yayımlar.”

4688 Sayılı Kanunun 30. maddesi Gereğince Ku-rumların Hazırlayacakları Toplantı Tutanağı

83


TUTANAK

4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanu-nunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 30. maddesi uyarınca yapılan toplantı sonucunda iş bu tutanak tarafımızdan hazırlanarak imza altına alın-mıştır.

Tarih (…./..../…….) Kurum Bilgileri :

Kurum Hizmet Kolu

Kurum Kodu Kurum Adı :

4688 Sayılı Kanuna Tabi Kamu Görevlisi Sayısı Erkek : Kadın : Toplam :

Kurumda Faaliyette Bulunan Sendikalara Göre Üye Sayıları :

SendikaDosya No Sendika Adı Erkek

Üye SayısıKadın

Üye SayısıToplam

Üye Sayısı

84

Eğitim-Bir-Sen

Tarafl arın İmzalarıKurumun İşveren Vekili (Kurum İşyeri Yetkilisi)(Ad, Soyad, Ünvan, İmza)

Kurum/işyeri tahakkuk memuruveya mali hizmetler birimi yetkilisi(Ad, Soyad, Ünvan, İmza)

SENDİKA TEMSİLCİSİ

Adı ve Soyadı Ünvan İmza Konfederasyon/Sendika

1

2

3

4

5

6

7

8

İtirazMadde 4- Sonuçların Resmi Gazetede yayımı tari-

hinden itibaren beş çalışma günü içinde bu tespite diğer sendikalar ve konfederasyonlarca Ankara İş Mahkemesi-ne itiraz edilebilir. Bu takdirde, itiraz dilekçesinin bir ör-neği bilgi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na

85


itiraz süresi içinde ayrıca verilir. Mahkeme itirazı on beş gün içinde karara bağlar ve tarafl ara bildirir.

YürürlükMadde 5- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlü-

ğe girer.YürütmeMadde 6- Bu Yönetmelik hükümleri Maliye Bakan-

lığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığı’nın bağlı bulunduğu Devlet Bakan-lığı tarafından müştereken yürütülür.

86

Eğitim-Bir-Sen

EK-2/C

KURUM İDARİ KURULLARI, YÜKSEK İDARİ KURUL, KAMU İŞVEREN KURULU VE

UZLAŞTIRMA KURULUNUN TEŞKİLİ İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN

YÖNETMELİK

Dayandığı Kanun Numarası ve Tarihi: 4688 - 25.6.2001Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 9 Kasım 2001 - Sayı: 24578

BİRİNCİ BÖLÜMAmaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç ve KapsamMadde 1- Bu Yönetmelik, 4688 sayılı Kamu Gö-

revlileri Sendikaları Kanununda öngörülen Kurum İdari Kurulları, Yüksek İdari Kurul, Kamu İşveren Kurulu ve Uzlaştırma Kurulunun teşkili ile çalışma usul ve esasla-rını düzenlemektir.

DayanakMadde 2- Bu Yönetmelik 4688 sayılı Kamu Görevli-

leri Sendikaları Kanununun 41 inci maddesinin (c) ve (f) bentlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

İKİNCİ BÖLÜMKurum İdari Kurulu

Kurum İdari Kurullarının GörevleriMadde 3- Kurul, kurum düzeyinde kamu görevlile-

rinin işyeri çalışma koşulları ve kanunların kamu görev-lilerine eşit uygulanması konularında görüş bildirmekle görevlidir.

87


Kurum İdari Kurullarının TeşkiliMadde 4- Kurul; en az iki veya daha fazla işveren

vekili ile kurumda en çok üyeye sahip sendikanın aynı sayıdaki temsilcilerinden oluşur.

Kamu işveren vekillerinden biri en üst amir tarafın-dan Kurul Başkanı, sendika temsilcilerinden biri ilgili sendika tarafından Kurul Başkan Vekili ve üyelerden biri de Kurulca raportör olarak görevlendirilir.

Kurula seçilecek kamu işveren vekillerinin sayısı beşi geçemez.

Kurum İdari Kurul Üyelerinin SeçimiMadde 5- Kamu işveren vekilleri kamu kurum ve

kuruluşlarının en üst amirleri tarafından; sendika temsil-cileri ise kurumdaki üyeleri arasından yetkili organların-ca belirlenir.

(Ek fıkra - R.G.: 12.5.2006 - 26166 / m.1) 4688 sa-yılı Kanunun 30 uncu maddesi uyarınca, bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, her yılın 15 Mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesin-tisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir listenin, kamu işvereni ile işyerlerinde faaliyette bulunan sendikaların temsilcileri tarafından değerlendirilerek sendikaların üye sayılarının belirlendiği tutanağa göre tespit edilen en faz-la üyeye sahip sendika, Nisan ve Ekim aylarında yapı-lacak Kurum İdari Kurulları toplantısına katılır. Kamu işvereni, Kurum İdari Kurullarına katılacak en çok üyeye sahip sendikayı hizmet kolunda faaliyet gösteren diğer sendikalara bildirir.

Sendikalar aynı sayıda yedek temsilci belirler. Asıl üyenin katılamadığı toplantılara yedek üyeler iştirak eder.

Kurum İdari Kurullarının Çalışma Usul ve Esas-ları

88

Eğitim-Bir-Sen

Madde 6- Kurul; Nisan ve Ekim aylarında olmak üzere kamu işveren vekili tarafından tespit edilecek yer, gün ve saatte yılda iki kez toplanır. Toplantı gündemi, sendika temsilcileri ile işveren vekili tarafından en geç toplantı tarihinden on beş gün önce tespit edilir. Toplantı-da bir önceki görüşme raporunda yer alan hususlar değer-lendirildikten sonra tarafl ar gündemde yer alan konuları sırasıyla görüşürler. Toplantı sonucunda ortaya çıkacak görüşler bir rapor haline getirilerek tutanağa bağlanır. Görüşme raporlarının bir örneği sendika temsilcisine, bir örneği kamu işveren vekiline verilir ve bir örneği de ku-rum ilan tahtasına asılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜMYüksek İdari Kurul

Yüksek İdari Kurulun GörevleriMadde 7- Bu Kurulun görevleri; kamu görevlilerinin

hak, ödev ve çalışma koşullarının düzenlenmesi ve ka-nunların kamu görevlilerine eşit uygulanmasına yönelik kararların alınması için yapılacak toplu görüşmelere esas olmak üzere, Kamu İşveren Kuruluna görüş bildirmek ve toplu görüşmelerde belirlenen mutabakat metinlerinin uygulanmasını izlemektir.

Yüksek İdari Kurulun TeşkiliMadde 8- Yüksek İdari Kurul, Başbakanlık Müste-

şarının başkanlığında;a) Bakanlıklar ve diğer kamu kurum veya kuruluşla-

rının Müsteşarları,b) Devlet Personel Başkanı,c) Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanı,d) İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdü-

rü,

89


e) Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü,

f) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü,

g) Bağımsız başkanlıkların başkanları,h) Kamu işveren sendikası genel başkanı,ı) Bünyesinde üye sayıları itibariyle en çok kamu

görevlisini bulunduran konfederasyonlardan ilk üçünün üyeleri oranında seçecekleri onbeş temsilciden,

oluşur. Konfederasyon Temsilcilerinin BelirlenmesiMadde 9- Kamu görevlileri sendikaları ve konfede-

rasyonların üye sayıları ve bu üyelerin sendikalara dağı-lımlarına ilişkin 4688 sayılı Kanunun 14 üncü ve diğer maddeleri uyarınca bildirilen en son veriler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Kurul toplantı tarihinden en az on beş gün önce bir rapor halinde Devlet Personel Başkanlığına gönderilir. Devlet Personel Başkanlığı en çok üyeye sahip üç konfederasyonun üye sayıları oranını dikkate alarak her bir konfederasyon için belirlediği tem-silci sayısını ilgili konfederasyonlara bildirir. Konfede-rasyonlar kendilerini temsil edecek üyelerin isim listesini Kurul toplantı tarihinden önce Devlet Personel Başkan-lığına bildirirler.

Kamu İşveren Sendikası Temsilcisinin Belirlen-mesi

Madde 10- Kurula katılacak kamu işveren sendikası genel başkanı, kamu toplu iş sözleşmelerinin koordinas-yonundan sorumlu Devlet Bakanı tarafından belirlenir.

Yüksek İdari Kurulun Çalışma Usul ve EsaslarıMadde 11- Kurul, yılda en az bir kez toplanır. Kurul

Başkanı zorunlu durumlarda Kurulu her zaman toplan-

90

Eğitim-Bir-Sen

tıya çağırabilir. Toplantının gündemi, Kurul üyelerinin talep ve önerileri dikkate alınmak suretiyle Kurul Başka-nınca tespit edilerek Devlet Personel Başkanlığına bildi-rilir. Kurulun olağan toplantıları, her yılın Haziran ayının ilk yarısı içerisinde Devlet Personel Başkanlığınca belir-lenecek yer, gün ve saatte yapılır.

Kurul gündeminde olan konulara ilişkin bilgi ve bel-geler Devlet Personel Başkanlığınca temin edilir; kamu kurum ve kuruluşları bu maksatla talep edilecek her türlü bilgi ve belgeleri verirler.

Kurul üyelerinin çoğunluğunca belirlenen görüş ile bu görüşe katılmayanların görüşleri bir tutanağa bağla-nır.

Yüksek İdari Kurulca belirlenen görüş, toplu görüş-me tarihinden en az on beş gün önce Devlet Personel Başkanlığınca konfederasyonlara gönderilir ve Kamu İş-veren Kuruluna sunulur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜMKamu İşveren Kurulu

Kamu İşveren Kurulunun GörevleriMadde 12- Kurul; kamu görevlileri için uygulana-

cak; katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, fazla çalışma ücretleri, harcırah, ik-ramiye, lojman tazminatı, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, tedavi yardımı ve cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ile bu mahiyetteki etkinlik ve ve-rimlilik artırıcı diğer yardımlar konusunda toplu görüşme yapmaya yetkili ve görevlidir.

Kamu İşveren Kurulunun TeşkiliMadde 13- Kamu İşveren Kurulu, Başbakan tarafın-

dan görevlendirilen bir Devlet Bakanının başkanlığında;a) Başbakanlık Müsteşarı,

91


b) Maliye Bakanlığı Müsteşarı,c) Hazine Müsteşarı,d) Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı,e) Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanı,f) Devlet Personel Başkanı,g) Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel

Müdürü,h) Kamu işveren sendikası genel başkanından, h)

(Değişik - R.G.: 13.8.2002 - 24845 / m.1) Kamu işveren sendikaları temsilcilerinden, oluşur.

Kamu İşveren Sendikası Temsilcisinin BelirlenmesiMadde 14- (Değişik madde ve başlığı - R.G.:

13.8.2002 - 24845 / m.2) Kurula katılacak kamu işve-ren sendikası temsilcileri, kamu toplu iş sözleşmelerinin koordinasyonundan sorumlu Devlet Bakanı tarafından belirlenir. Belirlenecek kamu işveren sendikası temsilci sayısı, Kamu İşveren Kurulu üyelerinin sayısını toplu görüşmeye katılacak yetkili kamu görevlileri sendikaları ve bunların bağlı bulundukları konfederasyonların birer temsilcisinden oluşacak sayıya eşitleyecek şekilde tespit edilir.

Sendika ve Konfederasyon Temsilcilerinin Belir-lenmesi

Madde 15- Toplu görüşmelere Kamu İşveren Kuru-lu üyeleri sayısı kadar konfederasyon ve yetkili sendika temsilcisi katılır.

(Değişik 2. fıkra - R.G.: 13.8.2002 - 24845 / m.3) Yetkili sendikalar ile bağlı bulundukları konfederasyon-ların temsilcilerine, en çok üyeye sahip konfederasyonun temsilcisi başkanlık eder.

92

Eğitim-Bir-Sen

Kamu İşveren Kurulunun Çalışma Usul ve EsaslarıMadde 16- Bu Yönetmeliğin 15 inci maddesi uya-

rınca belirlenen sendika ve konfederasyon temsilcileri ile Kurul üyeleri çağrı yapılmasına gerek kalmaksızın her yılın Ağustos ayının on beşinci gününde Başbakan tara-fından görevlendirilen Devlet Bakanının başkanlığında toplanır.

Toplantının yer ve saati Devlet Personel Başkanlığın-ca toplantı tarihinden on beş gün önce belirlenerek Kurul üyeleri ile belirlenen sendika ve konfederasyon temsilci-lerine bildirilir.

Toplu görüşme ile ilgili çalışmaların hızlandırılma-sına ve sonuçlandırılmasına yardımcı olmak üzere taraf-lar eşit sayıda yetkililerin katılımı ile ön çalışma grupları oluşturabilirler.

Kurul Başkanı, Yüksek İdari Kuruldan gelen önerile-ri de dikkate alarak gündemi tespit eder.

Toplu görüşmelerin hangi esaslar içinde yapılacağı ilk oturumda tarafl ar arasında değerlendirilerek kararlaş-tırılır.

4688 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde öngörü-len süre içinde tarafl arca belirlenen esaslar çerçevesinde yapılan görüşmeler neticesinde anlaşmaya varılması ha-linde mutabakat metni tarafl arca imzalanır. Bu takdirde mutabakat metni gereği için Kurul Başkanınca Bakanlar Kuruluna sunulur.

BEŞİNCİ BÖLÜMUzlaştırma Kurulu

Uzlaştırma Kurulunun GörevleriMadde 17- Uzlaştırma kurulu; toplu görüşmenin

4688 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde belirtilen süre-de sonuçlandırılamaması halinde, uyuşmazlık konularını

93


incelemek ve gerektiğinde toplu görüşme tarafl arını din-lemekle görevlidir.

Uzlaştırma Kurulunun TeşkiliMadde 18- Kurul, Yüksek Hakem Kurulu Başkanı-

nın başkanlığında;Üniversitelerarası Kurul tarafından, fakültelerin;(1)- Çalışma Ekonomisi,(2)- İş Hukuku,(3)- İdare Hukuku,(4)- Kamu Maliyesi,bilim dallarından seçilecek birer öğretim üyesi olmak

üzere dört üyeden oluşur.Kurul üyeleri iki yıl için seçilirler. Süresi dolan üye-

ler yeniden seçilebilirler.Ayrıca, aynı usule göre her bir bilim dalından birer

yedek üye seçilir. Mazeretli üyelerin yerine yedek üyeler katılır.

Kurul üyelerinin görev sürelerinin tamamlanmasın-dan üç ay önce Devlet Personel Başkanlığınca yeni üye-lerin seçimi Üniversitelerarası Kuruldan istenir.

Uzlaştırma Kurulunun Çalışma Usul ve EsaslarıMadde 19- Tarafl ar arasında yapılacak toplu görüş-

menin 4688 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde belirti-len süre içerisinde anlaşmayla sonuçlandırılamaması ha-linde tarafl ardan biri üç gün içinde Uzlaştırma Kurulunu toplantıya çağırabilir. Bu çağrı üzerine Kurul, anlaşmaz-lık konularını görüşmek üzere toplanır. Kurul, gerektiğin-de toplu görüşme tarafl arının temsilcilerini de dinleyerek uyuşmazlık konularını inceler ve beş gün içinde kararını verir. Kararlar salt çoğunlukla alınır.

Uzlaştırma Kurulu Kararlarının Niteliği

94

Eğitim-Bir-Sen

Madde 20- Kurul kararına tarafl arın katılması duru-munda bu karar mutabakat metni olarak Bakanlar Kuru-luna sunulur. Tarafl arın Kurul kararına katılmaması du-rumunda ise anlaşma ve anlaşmazlık konularının tümü tarafl arca imzalanan bir tutanakla Bakanlar Kuruluna sunulur.

ALTINCI BÖLÜMÇeşitli Hükümler

Raportör GörevlendirilmesiMadde 21- Yüksek İdari Kurul, Kamu İşveren Ku-

rulu ile Uzlaştırma Kurulunda yapılacak çalışmalarda sekreterya hizmetlerini yürütmek üzere Devlet Personel Başkanlığından en az (3) adet Devlet Personel Uzmanı raportör olarak görevlendirilir.

Geçici Madde 1- Yüksek İdari Kurulun bu Yönet-meliğin 11 inci maddesi uyarınca 2002 yılı için yapaca-ğı olağan toplantısı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sen-dikaları Kanununun 30 uncu maddesi gereğince Resmi Gazete’de yayımlanan veriler esas alınarak bu belirleme-yi takip eden on gün içinde yapılır.

YürürlükMadde 22- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürür-

lüğe girer. YürütmeMadde 23- Bu Yönetmelik hükümleri Maliye Baka-

nı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ile Devlet Perso-nel Başkanlığının bağlı bulunduğu Devlet Bakanı tara-fından müştereken yürütülür.

95


EK-3/A

96

Eğitim-Bir-Sen

EK-3/A

97


EK-3/A

98

Eğitim-Bir-Sen

EK-3/A

99


EK-3/B

100

Eğitim-Bir-Sen

EK-3/B

101


EK-3/B

102

Eğitim-Bir-Sen

T.C.B A Ş B A K A N L I K

Personel ve Prensipler Genel MüdürlüğüSayı : B.02.0.PPG.0.12-320-8628 06 Haziran 2002Konu :

GENELGE2002/17

Demokratik ve sosyal hukuk devleti olmanın en önemli göstergelerinden birini örgütlenme özgürlüğü oluşturmaktadır. Temel insan haklarından biri olan ör-gütlenme özgürlüğünün, ayrımsız bir biçimde tanınması çalışanlarımızın vazgeçilmez hakkıdır.

Ülkemizin de taraf olduğu İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Avrupa Sözleşmesi, Avrupa Sosyal Şartı gibi uluslararası metin-ler ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’ nun onayla-dığımız muhtelif sözleşmelerinde memurlar dahil tüm çalışanların sendikal örgütler kurmaları, bu sendikalar ile üst kuruluşlarının amaçları doğrultusunda etkinliklerde bulunabilmeleri kabul edilmiştir.

Bu çerçevede; uluslararası sözleşmelerde yer alan “Örgütlenme Özgürlüğü”nün ulusal düzeyde yasallaştı-rılarak, kamu görevlilerinin sendikal haklarını özgürce kullanabilmeleri, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, hizmet verimliliğinin artırılması, sendika içi demokrasi-nin gerçekleştirilmesi ve yönetime katılımın sağlanması amacıyla

4688 sayılı Kamu Sendikaları Kanunu 24460 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 13.08.2001 tarihinde yü-rürlüğe girmiştir.

Öte yandan, söz konusu Kanun’un uygulanmasında zaman zaman aksaklıklar olduğu, mevcut kamu görevli-leri sendikaları ile kamu yetkilileri arasında çeşitli sorun-lar yaşandığı gözlenmektedir.

103


4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’nun uygulanabilirliği, toplumsal uzlaşma ve demokrasi kül-türünün geliştirilmesi ve çalışma barışının sürekliliğinin sağlanması açısından ;

- Kamu görevlilerinin sendika ve üst kuruluş kurma, sendikalara üye olma, sendikal etkinliklerde bulunma yo-lundaki başvurularının engellenmemesi,

- Sendikaların kendilerini ve çalışmalarını tanıtıcı yayınlar yapma, toplantılar düzenleme, sosyal, kültürel ve sanatsal etkinliklerde bulunmalarının kısıtlanıp, ya-saklanmaması,

- Gerektiğinde sendika yöneticileri ile diyaloğa giri-lerek, işbirliği yapılması, görüş ve önerilerinin alınması, hususlarında her düzeydeki kamu görevlilerince gereken duyarlılık ve kolaylık gösterilecektir.

Bilgilerini ve gereğini rica ederim.

Bülent ECEVİTBaşbakanDAĞITIM :Gereği : Bilgi :Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yrd.larına Cumhurbaşkanlığı Gn.Skr.neDevlet Bakanlıklarına T.B.M.M. Genel Sekreterliğine(Bağlı ve İlgili Kuruluşlara Devlet Bakanlıklarınca)Bakanlıklara(Valiliklere ve Belediyelere İçişleri Bakanlığınca )Yükseköğretim Kurulu BaşkanlığınaMilli Güvenlik Kurulu Genel SekreterliğineBaşbakanlık Bağlı KuruluşlarınaBağımsız Kurum ve Kurul BaşkanlıklarınaBaşbakanlık Merkez Teşkilatına

104

Eğitim-Bir-Sen

EK-3/D

GenelgeBaşbakanlıktan

2003/37Kamu kurum ve kuruluşları, 4688 sayılı Kamu Gö-

revlileri Sendikaları Kanununun uygulanmasından doğan ihtilafl ı konularda, aynı Kanunun 42’nci maddesinin (b) bendi hükmü gereğince Devlet Personel Başkanlığının görüşleri çerçevesinde hareket etmek üzere, aşağıda be-lirtilen konularda gereken hassasiyeti göstereceklerdir.

1. 4688 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (e) ben-dinde tanımlanan kurumlarda; aynı Kanunun 22’nci mad-desine göre; “... eşit sayıda kamu işveren vekili ile en çok üyeye sahip sendikaca, üyeleri arasından belirlenen tem-silcilerin katıldığı kurum idari kurulları ...” oluşturulmak zorundadır. Kurum idari kurulları “Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu Kapsamına Giren Kurum ve Kuru-luşların Girdikleri Hizmet Kollarının Belirlenmesine İliş-kin Yönetmelik” eki listede yer alan tüm kamu kurum ve kuruluşlarının merkezlerinde oluşturulacak, tüm işyerle-rinin sendika üyesi kamu görevlileri kurum merkezlerine eksiksiz olarak bildirilecek, söz konusu kurullar Yönet-melikte öngörülen aylarda toplanacak ve kamu kurum ve kuruluşlarını temsile ve bütününü sevk ve idareye yetkili olanlar kamu işveren vekili olarak bu kurula katılacaktır. Kurum idari kurullarında alınan kararlar, personele du-yurularak uygulamaya geçilecektir.

2. 4688 sayılı Kanunun 23’üncü maddesinin son fık-rası hükmü gereğince, sendika işyeri temsilcilerine yer tahsisi ve ilan panosu temininin fi ziki imkanlar çerçeve-sinde; kamu kurum ve kuruluşlarının toplantı veya kon-ferans salonlarının ise uygun olması halinde işyeri sendi-kal faaliyetleri için sendikalara tahsisi konusunda gerekli kolaylıklar sağlanacaktır.

105


657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 15’inci ve 399 sayılı KHK’nin 17’nci maddesi hükümleri gereği sendika yöneticisi kamu görevlilerinin, kamu görevleri ile ilgili olmayan konularda yapacakları basın açıklama-ları ve mesai saatleri dışında sendikal faaliyetlere katılan-lar hakkında disiplin soruşturması yapılmayacaktır.

Ayrıca, sendika ve konfederasyon yöneticileri ile aylıksız izinli sayılan şube yöneticilerinin il dışına çıkış-larında izin almalarına gerek bulunmadığından bu amaçla il dışına çıkacak olan sendika ve konfederasyon yönetici-leri hakkında disiplin soruşturması yapılmayacak, aylık-sız izinli sayılmayan şube yöneticileri ve işyeri temsilci-lerinin sendikal faaliyetler amacıyla il dışına çıkışlarında ise gerekli kolaylık gösterilecektir.

3. Sendika ve konfederasyonlara, üyelik ve üyelikten çekilme formlarının temininde Çalışma ve Sosyal Güven-lik Bakanlığı, Emekli Sicil Numaraları ile T.C. Kimlik Numaralarının teminindeyse Emekli Sandığı ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlükleri tarafından gerekli kolaylık sağlanacaktır.

Ayrıca; kamu görevlileri sendikal kuruluşlarının kamu görevlilerine ilişkin yayımlanan tebliğ, yönerge ve diğer dökümanlarla ilgili taleplerinin, varsa ücreti karşı-lığında, karşılanmasına özen gösterilecektir.

4. Kamu görevlilerinin sendika üyelik formları özlük dosyalarında saklanacak, görevlinin başka bir kuruma nakli halinde sendika üyelik formu ilgili kuruma ve sen-dikaya gönderilecektir.

5. 4688 sayılı Kanunun 25’inci maddesinin birinci fıkrası ile “Kamu Görevlileri Sendikaları ve Konfede-rasyonlarınca Düzenlenecek Üyeliğe Başvuru Belgesi, Çekilme Bildirimlerinin Şekli, İçeriği, Tutulacak Defter-lerin Şekli, İhtiva Edeceği Bilgiler ile

Kayıtların Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar

106

Eğitim-Bir-Sen

Hakkında Yönetmelik”in 3’üncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre; üyelik ödentisi kesilen kamu görevlileri-nin listeleri her ayın son haftasında işyerlerinde ilan edi-lecek ve sendikalara gönderilecektir.

6. 4688 sayılı Kanunun 16’ncı maddesi ve ilgili Yö-netmelik hükümlerine göre işverenler, il ve taşra teşkilat-ları dahil olmak üzere sendikalı personeline ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen verileri, Mayıs ve Kasım ayları sonu itibarıyla izleyen ayın 10’una kadar internet sitesinde ya-yımlayacak ve bu bilgileri disket ortamında anılan Ba-kanlık ve Konfederasyonlara göndereceklerdir.

(1999/44) ve (2002/17) sayılı Genelgeler ile bu Ge-nelgede belirtilen hususlara titizlikle riayet edilecektir.

Bu Genelge yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Recep Tayyip ERDOĞANBaşbakan

107


EK-3/E

GenelgeBaşbakanlıktan:

Konu: Sendikal Gelişmeler Doğrultusunda Alınacak Önlemler.

GENELGE2005/14

Demokratik ve sosyal hukuk devleti ilkesinin en önemli gereklerinden biri örgütlenme özgürlüğünün sağ-lanmasıdır. Örgütlü toplum, demokratik toplum düzeni-ni ve katılımcı yönetimi gerçekleştirmenin vazgeçilmez şartı olarak değerlendirilmektedir. Devletimizin de taraf olarak onayladığı uluslar arası sözleşme ve belgeler ile Anayasa başta olmak üzere iç hukuk düzenlemelerimiz-de, memurlar dahil tüm çalışanların sendikal örgütler kurabilmeleri, kurulmuş bulunan sendikalara üye olabil-meleri, sendikalar ve üst kuruluşlarının amaçları doğrul-tusunda serbestçe faaliyette bulunabilmeleri örgütlenme özgürlüğü kapsamında güvence altına alınmıştır.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu-nun 2001 yılında yürürlüğe girmesinden sonra 2002 ve 2003 yıllarında Hükümeti temsilen Kamu İşveren Kurulu üyeleri ile her bir hizmet kolunda yetkili sendikalar ve bunların bağlı bulunduğu konfederasyonlar arasında top-lu görüşmeler gerçekleştirilmiştir.

Kamu İşveren Kurulu ile yetkili sendikalar ve bunla-rın bağlı bulunduğu konfederasyonlar arasında 2004 yılı Toplu Görüşmeleri, 15-30 Eylül 2004 tarihleri arasında yapılmış bulunmaktadır. Toplu Görüşme sürecinde, per-sonel mevzuatına ilişkin uygulamada karşılaşılan sorun-larla ilgili olarak konfederasyon temsilcilerince iletilen talepler hakkında konfederasyonlar ile Kamu İşveren Kurulunu temsilen eşit sayıda üyenin katılımı ile oluş-

108

Eğitim-Bir-Sen

turulan Komisyonca hazırlanan ve üzerinde mutabık ka-lınan hususlar çerçevesinde aşağıdaki konularda ka¬mu kurum ve kuruluşlarının azami dikkati göstermeleri ge-rekmektedir.

1 - Teftiş, denetim, soruşturma ve hizmet içi eğitim ile isteğe bağlı olma hali hariç, kamu görevlilerinin me-muriyet mahalli dışına yapılacak geçici görevlendirme-lerinin, bir yılda toplam 2 ayı geçmemesine özen göste-rilecektir.

2 - Görevinden çekilen ya da çekilmiş sayılanlar ile memnu hakların iadesi kararı alanlardan (işledikleri fi illeri suç olmaktan çıkarılanlar ile 4809 sayılı Kanun hükümleri uyarınca cezaları ertelenen ve mahkumiyeti vaki olmamış sayılanlar dahil) memuriyete dönmek iste-yenlerin talepte bulunmaları halinde, durumlarına uygun kadrolara kurumların ihtiyacı, hizmet gerekleri ve bütçe imkanları çerçevesinde ilgili mevzuatına göre atanması sağlanacaktır.

3 - Kamu görevlisi hakkında görevden uzaklaştırma tedbiri, ancak ilgili personelin yürütmekte olduğu göre-vin yürütülen soruşturmayı etkileyeceği yönünde açık ve güçlü bir ihtimal bulunması halinde uygulanacaktır.

4 - Kurum idari kurullarınca, kamu hizmetlerinin tek-nolojik imkanlardan azami ölçüde yararlanılarak verimli ve nitelikli bir şekilde yürütülmesi hedefi ne dönük olarak yapılacak araştırma ve diğer çalışmalarda kurumlarca ge-rekli kolaylık ve katkı sağlanacaktır.

5 - Sendika ve konfederasyonlarca düzenlenecek eği-tim çalışmalarında kamu kurum ve kuruluşlarının eğitim tesislerinden kamu kurumları için öngörülen tarife karşı-lığı ilgili sendika ve konfederasyonun yararlanması sağ-lanacaktır.

6 - Kamu kurum ve kuruluşlarınca düzenlenecek ge-nel eğitim programlarında sendikal haklar ve insan hak-

109


ları konularına yer verilecektir.7 - Sendika ve konfederasyon il ve ilçe temsilcileri

ile sendika şubesi, sendika ve konfederasyon yöneticile-rinin yürütmekte oldukları sendikal faaliyetler kapsamın-da, görevleri ile

ilgili olmayıp doğrudan yapacakları basın açıklama-ları hakkında disiplin soruşturması yapılmayacaktır.

8 - Sendika ve konfederasyon il ve ilçe temsilcilik-leri, sendika şubeleri ile sendika ve konfederasyonların 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu hü-kümleri çerçevesinde düzenleyecekleri toplantı ve göste-rilerde gerekli kolaylıklar sağlanacaktır.

9 - Sendikanın ve konfederasyonun merkez ve şu-belerinde yönetim, denetim, disiplin ve başkanlar kurulu toplantılarına katılacak ilgili kurul üyeleri ile genel kurul toplantılarına katılacak olan söz konusu kurul üyeleri ve delegeler, sendikanın veya konfederasyonun toplantı yer, tarih ve süresini belirten yazılı talebi üzerine kamu hiz-metlerini aksatmamak şartıyla toplantı süresince kurum-larınca idari izinli sayılacaklardır.

10 - Kadın memurlara hamileliklerinin 26 ncı hafta-sından itibaren ve doğumdan sonra 1 yıl süresince gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilmeyecektir.

11 - Kamu kurum ve kuruluşları tarafından, çalışma yaşamını ve kamu personelini ilgilendiren mevzuatın ha-zırlanmasında, Yüksek İdari Kurulda temsil edilen kon-federasyonların önerilerinin alınması hususunda gereken özen gösterilecektir.

12 - 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun ile Kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde beş veya beşten fazla kişinin görev yaptığı kapalı mekanlarda tütün ve tütün mamullerinin içilme-si yasaklanmış, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 39. maddesinde ise kamu hizmet binalarının kapalı alanların-

110

Eğitim-Bir-Sen

da tütün mamulü tüketen kişilere idari para cezası veril-mesi hükme bağlanmıştır. Mezkûr Kanun hükümlerinin uygulanmasını teminen tütün ve tütün mamullerini kul-lanan personel için ayrı yerler tahsis edilecek, buralardan sigara içilmeyen bölümlere duman gidişini engelleyecek tedbirler alınacaktır.

13 - Belediyeler, kendi birimlerinde çalışan kamu gö-revlilerinin aylıklarının zamanında ödenmesi hususunda gerekli tedbirleri alacaklardır.

Bilgilerini ve gereğini önemle rica ederim.

Recep Tayyip ERDOĞANBaşbakan

111


EK-4

TEBLİĞÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

4688 SAYILI KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI KANUNUNA GÖRE

İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİLERİNİN SEÇİLMELERİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu 25/6/2001 tarihinde kabul edilmiş ve 12/7/2001 tarihli 24460 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak, 13/8/2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Kanunun:23 üncü maddesinde, işyerlerinde kamu görevlile-

rinden en çok üye kaydetmiş sendikanın işyeri temsilcisi seçmeye yetkili olacağı, temsilci sayısının, işyerindeki kamu görevlisi sayısına göre belirleneceği öngörülmüş-tür.

İşyeri sendika temsilcilerinin seçimi konusunda; Bakanlığımızca Resmî Gazete’nin 8/8/2001 tarihli ve 24487 sayılı nüshasında yayımlanan “4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun Uygulanmasına İliş-kin Tebliğ”in 3 üncü maddesi ile, işyeri sendika temsilci-lerinin, o işyerinde en çok kamu görevlisini üye kaydet-miş sendika tarafından seçileceği, bu sendikanın kurum ve işyeri yetkili amirleri tarafından; üyelik ödenti listeleri ve kurum ve kuruluşlara yapılacak üyelik bildirimlerinin esas alınarak belirleneceği duyurulmuştur.

8/8/2001 tarihli Bakanlığımız Tebliğinde işyeri sen-dika temsilcilerinin seçiminde hangi tarih, ay ve günün dikkate alınacağı yolunda düzenlemelere yer verilme-diğinden; kamu görevlilileri sendikalarının bu yoldaki başvuruları Ocak ayının 15’indeki maaş bordrolarının ve

112

Eğitim-Bir-Sen

üyelik kesintilerinin dikkate alınması gerektiği yönünde cevaplandırılmıştır. Ancak işyeri sendika temsilcilerinin belirlenmesi işlemi gereksiz yazışmalara, farklı yorum ve uygulamalara neden olmuştur.

4688 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde, bu Kanuna tâbi olarak çalışan kamu görevlilerinin, her yılın 15 ma-yıs tarihi itibarıyla listesi ile aidat kesintisi yapılan sen-dikaların üyelerini gösterir listelerin, kamu işvereni ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikaların temsilcileri tarafından değerlendirilerek sendikaların üye sayılarının tutanağa bağlanacağı, taşra teşkilatlarının da yukarıdaki esaslara göre tarafl arın katılımı ile yapacağı toplantı neticesinde düzenlenecek tutanağı kurum mer-kezine göndereceği hükme bağlanmıştır.

Bakanlığımız, kurumlarda çalışan toplam kamu gö-revlisi sayısı ile sendikalar itibariyle üyelik kesintisi ya-pılan üye sayılarını dikkate alarak her yılın 15 mayıs ta-rihi esas alınarak hizmet kollarındaki bütün kamu görev-lilerinin sayısı ile hizmet kollarındaki sendikaların üye sayılarını tespit ederek buna göre her hizmet kolundaki yetkili kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonla-rın toplam üye sayılarını belirleyerek sonuçlarını her yıl Temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazete’de ilan et-mektedir.

Görüleceği üzere, kurumlar itibariyle çalışan kamu görevlilerinin sayısı ile yine kurumlarda aidat ödeyen sendika üyelerinin sayısal verileri her yılın 15 mayıs ta-rihi itibariyle tespit edilmekte ve bu sonuçlar üzerinde toplu görüşmelere katılacak konfederasyon ve her hizmet kolundaki en çok üyeye sahip sendikalar belirlenmekte-dir.

Açıklanan nedenlerle; İşyeri sendika temsilcilerini seçecek sendikanın be-

lirlenmesinde;

113


Kurum ve kuruma bağlı işyerlerinde, her yılın 15 mayıs tarihi itibariyle yapılan ve tutanak altına alınarak tarafl arca imzalanan resmi metinde belirtilen sendika üye sayıları esas alınacaktır.

15 mayıs tarihli tutanaktaki verilere göre en çok üyeye sahip sendika o iş yerinde işyeri sendika temsilci-si seçmeye yetkili olacak, işyeri sendika temsilci seçimi Haziran ayı içerisinde yapılacak ve görev süresi de bir sonraki seçim tarihine kadar devam edecek, bu zaman içerisinde yeni üyelik veya istifalar gerekçe gösterilerek başka bir işlem tesis edilmeyecektir. Kamu işvereni, en çok üyeye sahip sendikayı o işyerinde örgütlü diğer sen-dikalara bildirecektir.

Ancak, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle görevde bulunan sendika işyeri temsilcilerinin görev sü-resi Haziran 2006 tarihinde yapılacak seçime kadar de-vam edecektir.

Yeni sendika işyeri temsilcilerinin belirlenmesi ise yukarıdaki hükümler çerçevesinde yapılacaktır.

Tebliğ olunur.

114

Eğitim-Bir-Sen

EK-5

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Personel Genel MüdürlüğüSAYI : B.08.0.PGM.0.23.01.05.94-3231 / 71879 17/09/2004KONU: Sendikal faaliyetlerGENELGE

GENELGE2004/ 73

İLGİ : 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Ka-nunu

Kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve meslekî hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilme-si, oluşturdukları sendika ve konfederasyonların kurulu-şu, organları, yetkileri ve faaliyetleri için sendika ve kon-federasyonlarda görev alacak kamu görevlilerinin hak ve sorumluluklarını belirlemek amacına dönük 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu 12/07/2001 tarih ve 24460 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğü girmiştir. Uygulamaya ilişkin yönetmeliklerin yürürlüğe girmesiyle beraber, kamu görevlileri bakımından sendi-kal çalışmalar da yeni bir sürece girmiş bulunmaktadır.

Ancak, sendika genel merkezlerinden, öğretmenle-rimizden, yöneticilerimizden ve diğer personelimizden Bakanlığa ulaşan bilgiler doğrultusunda sendikal çalış-malarda girilen yeni süreçte zaman zaman aksaklıklar ve olumsuzluklar yaşandığı gözlemlenmiştir.

Bu nedenle;1. Yöneticiler tarafından, belirtilen kanun ve yönet-

melik hükümleri çerçevesinde olmak kaydıyla, Bakanlı-ğımız çalışanlarının üye olabilecekleri hizmet kolunda

115


kurulmuş olan sendikalar arasında herhangi bir ayrım gözetilmeksizin çalışmalarında kolaylık sağlanacaktır.

2. İlgi Kanunun üye olmaya ilişkin 14 ‘ncü maddesi hükümleri doğrultusunda, sendika

üyeliği, sendika yetkili organınca kabul edildikten sonra, kamu görevlisine ait EK-1 Formunu 15 gün için-de gelen evrak kaydına işletmek suretiyle işverene (okul/kurum müdürü veya birim amirine) teslim edecektir ve işveren (okul/kurum müdürü veya birim amiri), kendi-sine teslim edilen EK-1 Formunun;

a) Aslını 3 gün içinde “İLSİS” kayıtlarına işlenmek ve özlük dosyasına konulmak üzere ilgili birime gönde-rilmesini,

b) Birer fotokopisini imza karşılığı okul/kurum veya birim mutemedine verilmesini ve

birimde tutulan sendikalar dosyasına konulmasını sağlayacaktır.

3. İlgi Kanunun 15 ‘inci maddesinde sendika kura-mayacak ve üye olamayacaklar belirlenmiştir. Bu çerçe-vede Bakanlığımız çalışanlarından;

a) Müsteşar, kurul başkanları, genel müdürler, daire başkanları ve bunların yardımcıları,

b) Talim ve Terbiye Kurulu üyeleri, Bakanlık baş-müfettişleri, Bakanlık müfettişleri ve

müfettiş yardımcıları, hukuk müşavirleri,c) İl ve ilçe millî eğitim müdürleri,ç) Okul ve kurumlarda, İşçi statüsünde olanlar hariç

bir kadro veya pozisyonda sürekliolarak çalışan kamu görevlisi sayısı 100 ve daha

fazla olan okul ve kurumlarda görevli yönetici ve bun-ların yardımcıları,

116

Eğitim-Bir-Sen

d) Özel güvenlik personeli,sendika kuramayacak ve sendikalara üye olamaya-

caklardır.4. Sendika üyeliğinden istifa etmek isteyen kamu gö-

revlisi İlgi Kanunun 16 ‘ncı maddesi gereği Üyelikten Çekilme Bildirimi EK-3 Formundan 3 nüsha doldurup kadrosunun bulunduğu okul/kurum/birimin gelen evrak kaydına işletmek suretiyle işverene (okul/kurum müdürü veya birim amirine) teslim edecektir. İşveren kendisine teslim edilen ; EK-3 Formlarına gelen evrak’a göre tarih ve sayı yazarak;

a) Bir adedini sendikadan istifa eden kamu görevli-sine verecektir.

b) Bir adedini 15 gün içinde ilgili sendika genel mer-kezine gönderecektir.

c) Bir adedini 3 gün içinde “İLSİS” kayıtlarına iş-lenmek ve özlük dosyasına konulmak üzere ilgili birime gönderecektir.

ç) Birer fotokopisinin de imza karşılığı okul/kurum veya birim mutemedine teslim edilmesini ve birimde tu-tulan sendikalar dosyasına konulmasını sağlayacaktır.

Sendikadan istifa, kamu işverenine başvurma tari-hinden başlayarak otuz gün sonra geçerli olacağından, is-tifa edenin bu süre içinde maaş alması hâlinde maaşından sendika kesintisi yapılacaktır.

5. İlgi Kanunun 16’ncı maddesinde “...üyeliğin deva-mı ve askıya alınması hâllerinde 2821 sayılı Sendikalar Kanunun 24 ‘üncü maddesinde yer alan hükümler uygu-lanır.” ibaresi yer almaktadır. Bu hükümden hareketle;

a) Sendika veya konfederasyonların yönetim, denet-leme ve disiplin kurullarında görev almalarından dola-yı iş yerinden ayrılanların bu göreve getirildikleri anda üyesi bulundukları sendikalardaki üyelik sıfatları devam

117


edecektir.b) Askerliği meslek edinmemiş bulunan askerî şa-

hısların sendika üyelikleri silah altında bulundukları süre için askıya alınacaktır.

6. İlgi Kanunun 18 ‘inci maddesi hükümleri doğrul-tusunda ücretsiz izin almak isteyen

sendika/konfederasyon merkez yönetim kurulu ve şube yönetim kurulu üyeleri için, izin ve izin iptalleri için personelin kadrosunun bulunduğu birime göre işlem yürütülecektir. İzin alınacak personelin kadrosu Bakanlı-ğımız merkez teşkilâtında ise izin onayını Personel Genel Müdürlüğü alacaktır. İzin alınacak personelin kadrosu taşra teşkilâtında ise kadrosunun bulunduğu il valiliğin-ce (millî eğitim müdürlüğünce)verilecektir. Ayrıca izin onayı alınması ve izin onayının iptali konusunda yapılan işlemler hakkında mutlaka Personel Genel Müdürlüğüne bilgi verilecektir.

Ücretsiz izine ayrılmayan yönetim kurulu üyeleri kendilerinin veya sendikalarının yazılı talepleri hâlinde (genel merkez görevlendirme yazısı veya seçim kurulu kararı ile birlikte) , ilgilinin isteği de dikkate alınarak idarenin uygun bulacağı bir günde haftada bir gün izinli sayılacaktır. Bununla ilgili işlemlerde de ücretsiz izine ayrılmada uygulanan yöntem uygulanacaktır. Bunlara varsa izinli oldukları günde tekabül eden ek ders ücret-leri ödenmeyecektir. Eğer, haftada bir gün izinli sayılan kamu görevlisi Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfında öğretmen olarak görev yapıyor ise bu öğretmenlerin ders programlarında izinlerine uygun düzenleme yapılacaktır.(Örneğin öğretmen branş öğretmeni ise izinli olduğu gün ders verilmemesi; sınıf öğretmeni ise izinli olduğu gün ders programına müzik, resim, beden eğitimi vb. dersler konulması gibi).

Aylıksız izine ayrılan sendika yöneticilerinin izinli oldukları sürece emekli kesenekleri ve karşılıklarının,

118

Eğitim-Bir-Sen

yöneticisi oldukları sendikalar tarafından her ay Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına ödenmesini kabul etme-leri durumunda kazanılmış hak aylığı ile emeklilik hiz-metine sayılacak, kurumlarından aylıksız izinli sayılan sendika, konfederasyon ve şube yönetim kurulu üyeleri ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin sağlık giderlerinin kurumlarınca karşılanmasına devam edilecektir.

7. İlgi Kanunun 23 ‘üncü maddesi hükümleri doğrul-tusunda, iş yerlerinde kamu görevlilerinden en çok üye kaydetmiş sendika iş yeri temsilcisi seçmeye yetkilidir. Bu hüküm çerçevesinde Bakanlığımız merkez teşkilatı bir iş yeri, taşra teşkilâtındaki her okul ve kurum birer iş yeri olarak değerlendirilecek, her bir iş yerinde en çok üye kaydetmiş olan sendika tarafından işyeri temsilcisi seçilebilecektir.

İş yeri temsilcisinin görevi, iş yerinde üyelerin işve-ren veya iş yeri ile ilgili sorunlarını

dinlemek, ilgili yerlere iletmek ve sendika ile işveren arasında iletişim sağlamaktır. İş yeri sendika temsilcileri bu görevlerini iş yerlerinde, haftada iki saat olmak üzere yerine getirirler. Temsilciler bu sürede izinli sayılırlar.(İş yeri temsilcisinin branş öğretmeni olması hâlinde müm-kün ise bir gününün boşaltılması ve iki saatlik izninin o gün kullandırılması, sınıf öğretmeni olması hâlinde ise müzik, resim, beden eğitimi, iş teknik vb. derslerin oldu-ğu saatte iki saatlik izninin kullandırılması sağlanacak-tır.)

8. İlgi Kanunun 25 ‘nci maddesi hükmü kapsamın-da, kamu işvereni (okul/kurum müdürü veya birim amiri) tarafından, sendikalı kamu görevlilerinin üyelik başvuru formu ve sendika tüzüğünde belirtilen aylık ödenti tuta-rına göre ilgili kamu görevlisinin aylığından kesinti ya-pılarak;

a) Kesinti tutarları ilgili sendikanın hesabına en geç 5

119


iş günü içinde yatırılacaktır.b) Kesinti listesini (tevkifat listesi) ilgili sendikanın

ilgili şubesine (şubesi yok ise temsilciliğine, o da yok ise genel merkeze) gönderilecektir.

c)Kesinti listesinin (tevkifat listesi) bir örneği herke-sin görebileceği bir yerde ilân edilecektir.

9. Personelin il içi ve il dışı yer değiştirmelerinde “Personel Nakil Bildirimi” formatına “üye olduğu sen-dika kodu ve üye ödentisine ilişkin kesintiler” bilgi başlığı eklenerek ilgilinin sendika üyeliği varsa bu bilgi-lerin yazılması sağlanacaktır.

10. Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı ve il millî eğitim müdürlükleri tarafından her kademe ve türdeki yöneticiler için açılan kurs ve seminerlerde, 4688 sayı-lı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılmış yönetmeliklerin açıklandığı dersler kurs/seminer programına konulacaktır.

11. Kamu görevlilerinin sendika üyelik formları öz-lük dosyalarında muhafaza edilecek, sendikalı kamu gö-revlisinin başka bir kuruma nakli hâlinde sendika üyelik formu ilgili kuruma gönderilecektir.

12. Bakanlığımız görev yetki ve sorumluluk alanına giren hizmetlerin yürütülmesinde sivil toplum örgütleriy-le iki tarafl ı çalışma ilişkilerinin geliştirilip güçlendiril-mesi, hizmet üretiminde verimliliğe dönük katkılarının sağlanması, çatışma yerine demokrasi ve hukuk kuralları içinde uzlaşı kültürünün geliştirilmesi bakımından “Eği-tim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri” kolunda faaliyet gösteren sendikaların görüş ve önerilerinin alınmasına ve genelgelerle yapılan açıklamaların bu sendikalara gönde-rilmesine özen gösterilecektir.

13. İl millî eğitim müdürlükleri, sendika şubelerin-den kendilerine intikal eden her türlü

120

Eğitim-Bir-Sen

sendikal konuları en kısa zamanda çözüme kavuştu-racak, çözümlenmeyen konular ise gereği için Bakanlığı-mız Personel Genel Müdürlüğüne intikal ettirilecektir.

14. İlgi Kanunun, Bakanlığımıza yüklemiş olduğu görevleri yerine getirmek ve getirilmesini sağlamak ama-cıyla Personel Genel Müdürlüğü Mevzuat Dairesi Baş-kanlığında Sendikalar Şubesi adı altında şube müdürlüğü oluşturulmuştur. Sendikalarla ilgili her türlü bilgi alışve-rişi aşağıda adı, soyadı ve telefonu bildirilen personel ile yapılabilecektir.

15. Bu Genelge hükümlerine aykırı hareket eden yö-netici ve sorumlular hakkında disiplin işlemi uygulana-caktır.

16. Bu Genelge, Bakanlığımız kadrolarında görev yapan tüm personele imza karşılığı

duyurulacaktırBilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

Doç. Dr. Hüseyin ÇELİKMillî Eğitim Bakanı

DAĞITIM : BİLGİ :Gereği : -Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri-A- Plânı Kolunda Faaliyet Gösteren Sendikalar-B- Plânı

Sendikalar Şb Md.: Mustafa KAPTANTel : 0 312 413 15 63413 15 69

121


EK-6

122

Eğitim-Bir-Sen

EK-7

123


EK-7

124

Eğitim-Bir-Sen

EK-8

KURUM ÜNVANI ADI VE UNVAN KODLARI LİSTESİ

İLKÖĞRETİM VE ORTAÖĞRETİM KURUMLARI

UNVAN ADI UNVAN KODU

OKUL MÜDÜRÜ 4390

OKUL MÜDÜR YRD 4805

ÖĞRETMEN 5900

ŞEF 6835

MEMUR 7555

USTA ÖĞRETİCİ 6560

TEKNİSYEN 8790

MUTEMET 7775

KALORİFERCİ 9435

AMBAR MEMURU 7575

AYNİYAT MEMURU 7580

DAKTİLOGRAF 7790

ŞOFÖR 8950

HİZMETLİ 9400

KÜTÜPHANECİ 6335

AYNİYAT SAYMANI 7525

MUSTAHDEM 9377

125


MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI KADRO UNVAN KODLARI

UNVAN ADI UNVAN KODU

İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜ 3710

MİLLİ EĞİTİM MÜDÜR YRD 3815

İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜ 4970

ŞUBE MÜDÜRÜ 5050

MÜFETTİŞ 3275

MÜFETTİŞ YRD 3390

İLKÖĞRETİM MÜFETTİŞİ 3254

İLKÖĞRETİM MÜFETTİŞ YRD 3392

UZMAN 6175

UZMAN YARDIMCISI 6675

APK UZMANLARI 6200

ÜNİVERSİTELER UNVAN KODLARIUNVAN ADI UNVAN KODU

PROFESÖR 1550

DOÇENT 1555

YARDIMCI DOÇENT 1565

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ 1570

OKUTMAN 1575

ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ 1590

FAKÜLTE SEKRETERİ 5020

BÖLÜM BAŞKANI 6050

ASİSTAN 6330

126

Eğitim-Bir-Sen

EK-9

MEVCUT EĞİTİM SENDİKALARI ADRESLERİ VE DOSYA NUMARALARI

(Özellikle istifa formları doldurulurken gerekli bilgiler)SENDİKANIN İSMİ SENDİKANIN ADRESİ DOSYA

NO

EGİTİM-BİR-SEN GMK BULVARI ŞEHİT DANİŞ TUNALIGİL SOK 3/ 13 MALTEPE ANKARA 28

EĞİTİM-SEN CİNNAH CAD. WİLLY BRANT SOK. NO: 3 ÇANKAYA 14

TÜRK EĞİTİM-SEN BAYINDIR 2 SOK. NO: 46 KIZILAY 12

TEM-SEN Meşrutiyet Caddesi Hatay Sokak 5/8 Kızılay/ANKARA 43

HÜR-EĞİTİM-SEN Necatibey Cd Hanımeli Sk.No: 51/10 Sıhhiye/ANKARA 93

BES (BASK) İzmir 2 Cadde Turtes İş Hanı No:34 Kat:4 Kızılay/ANKARA 94

ÖĞRETMEN-SEN Ataç 1 sok. Sıhhiye Ankara 106

ÇES Fatih Cd.No:105-A Keçiören/ANKARA. 41

ATA EĞİTİM-SEN Halk Sokak NO:17 Kat 5 Yenişehir/ANKARA 116

TEÇ-SEN Düz Mahalle Alanarası sok. No: 4/3 ORDU 125

KUVAYI EĞİTİM-SEN

Talatpaşa Bulvarı No: 141/11 Cebeci-ANKARA 126

EĞİTİM - İŞ Ataç 1 Sokak Günal Apt. 42/5 Kızılay - ANKARA 120

ANADOLU EĞİTİM-SEN Cihan Sokak No 25/12 Sıhhiye Ankara 112

EĞİTİM-HAK –SEN

GMK BULVARI ONUR HAN İŞ HANI NO: 162 KIZILAY ANKARA

Documents

Sendika yeri Temsilcisinin - Eğitim Bir Sen · dönem ve mensup olduğumuz çalışma kolunda yeni bir temsil biçimi geli ştirdik ve müessesele ştik. Örgütlü birey olarak