Embed Size (px)
Citation preview
Serious Gaming
Tool van de toekomst!
“Over tien jaar is serious gaming ongetwijfeld net zo
gewoon als e-mail nu.”
Daar zijn de tachtig deelnemers aan de
werkconferentie het hartgrondig over eens.
Gamebouwers en potentiële gebruikers komen op
11 februari 2010 in het LEF future center bijeen om
serieus werk te maken van gaming. Volgens
initiatiefnemers Roel Doef en Yuen-Yen Tsai is
gaming dé tool van de toekomst. Maar ze ervaren
wel een generatiekloof in de communicatie over
gaming. Een kloof tussen jij en u, tussen
wandelgangen en digital highway, tussen face-to-
face en facebook. Daarom roepen ze op tot het
bouwen van bruggen. Zodat oud en jong,
Rijkswaterstaat en Verkeer en Waterstaat,
gebruikers en ontwikkelaars samen verder kunnen
bouwen aan nuttige spelen. Onder het motto:
“Let’s take it to the next level!”
Aanleiding
Op initiatief van WINN, Waterinnovatie
Rijkswaterstaat, is de serious game De waterverdeler
ontwikkeld. Zo zijn intensieve contacten ontstaan
met aanbieders en ontwikkelaars in de serious
gaming wereld. Tijdens een bijeenkomst aan de TU
Delft in het najaar van 2009 hebben WINN en
Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) de handen
ineen geslagen en is het idee geboren om de
werkconferentie over serious gaming te organiseren.
2
Spelen mag, maar dan wel serieus!
Deelnemers gaan op zoek naar een antwoord op hun
persoonlijke gaming-vraag: voor welke uitdaging in
jouw vakgebied kan serious gaming een oplossing
bieden? Een zoektocht in spelvorm, waarbij het bord
is verdeeld in drie grote vlakken: Play, Reality en
Meaning. Al doende leren, dat typeert serious
gaming. Daarom is er veel ruimte om in eigen tempo
kennis en contacten te vergaren in die drie sferen.
Spelregels zijn er niet. Wie aan het eind van de dag
een antwoord op zijn gaming-vraag heeft, en liefst al
afspraken heeft gemaakt om in zijn vakgebied door
te gaan met serious gaming, mag zichzelf tot
winnaar kronen.
Gaming-vragen
Ronald Roosjen, Deltares, houdt zich bezig met
waterinnovaties. “Je bedenkt de grootste concepten.
Je wilt heel Nederland anders inrichten, maar loopt
aan tegen de realiteit van planvormingsprocessen.
Projecten als het IJsselmeer, de Maaswerken... het
gaat zo verschrikkelijk moeizaam, kennis strookt
niet, en partijen werken langs elkaar heen. Mijn
vraag is: Hoe kunnen we tools ontwikkelen om dat
soort ingewikkelde processen een stuk soepeler te
laten verlopen?”
Thorsten Holtmuller vertelt dat T-Xchange games
bouwt om complexe ruimtelijke vraagstukken en
mobiliteitsvraagstukken naar een oplossing te
brengen. Hij wil weten hoe die games het beste
inzetbaar zijn in de praktijk van de professionals die
zich met dit soort processen bezighouden. Joke
Witteveen, Xmediaworks, die ontwikkelprocessen
begeleidt, denkt dat die alleen slagen in
samenwerkingsmodellen. “Bent u bereid om samen
te ontwikkelen?”, vraagt ze aan de groep. “Want het
over de muur gooien van een vraag is zó 2009.”
Ronald in ’t Veld, Shell: “Het geloof is er. Maar
mensen zijn nog zoekende. Ik voel vandaag een
hoop energie om dingen samen te doen.”
Let the games begin!
Ervaren, ervaren, ervaren, dat is het advies van LEF-
facilitatoren Joris Escher en Larissa Verbeek. “Met je
hoofd, met je hart... zet al je zintuigen open.
Onderdompeling, daar gaat het om bij gaming, zodat
je leert met je hele zijn. En vergeet niet te eten”,
sporen ze verder aan. Want gaming is topsport.
Elke negentig minuten een licht hapje moet ervoor
zorgen dat iedereen de hele dag fris blijft, zonder
after-lunch dip. “De kern van gaming is fun. Neem
jezelf niet te serieus en vergeet vooral niet plezier te
hebben.”
Leren in drie sferen: plattegrond van het spelbord
Yihaa!!!Let the games begin!
3
Dat lukt al door af en toe te kijken naar Joris en
Larissa met hun roze cowboyhoeden. Met een
oorverdovende stilte uit hun analoge
klapperpistooltjes verklaren zij de spelen voor
geopend. Yihaa!!
INDELING GAMINGZONE
Playzone: zelf aan de knoppen.
Niet aan de kant staan, maar meedoen: demo’s
bekijken en games spelen van dertien verschillende
gameproducenten en –ontwikkelaars.
Meaningzone: verdieping.
Tijd voor discussie in verdiepingsworkshops.
Gelegenheid tot open en kritische gesprekken en de
beantwoording van vragen. Is serious gaming
entertainment of juist educatief? Wat is de relatie
tussen wetenschap en praktijk? Gaat het om nut of
noodzaak?
Realityzone: ontmoetingsplaats van vraag en
aanbod.
Zaken doen en plannen smeden. Contacten leggen.
Aanbieders en ervaringsdeskundigen stellen zich op
als businesscoaches en geven praktische informatie.
Wat komt er allemaal kijken bij de ontwikkeling van
een serious game? Wie zijn mogelijke partners
binnen en buiten VenW? Hoe kunnen we kennis en
ervaring met elkaar delen?
Hildemarij Mesker, VenW/SKI: “Ik kwam om serious
games te ‘halen’ voor mijn organisatie, maar zie nu
dat wij ook informatie moeten ‘brengen’ naar de
ontwikkelaars. Een kwestie van wisselwerking.”
IN DE REALITYZONE
Gaming op stand
Virtual reality software voor droog en nat
Bij de XVR-stand legt Ferry Pak van E-semble uit wat
er zoal kan met de virtual reality software die bij
brandweer, politie en Rijkswaterstaat wordt gebruikt
om incidentbestrijders te trainen en te examineren.
Op het beeldscherm is een stuk snelweg te zien waar
net een ongeluk is gebeurd. Met een joystick kan de
cursist in de virtuele wereld rondlopen, rijden of
vliegen. De situatie beoordelen, communiceren met
andere cursisten en beslissingen nemen. Rijbanen
afkruisen, bijvoorbeeld, of meldingen plaatsen op de
dynamische routeinformatiepanelen boven de weg.
Als het gaat om teamtraining heeft elke deelnemer
zijn eigen rol en is zichtbaar wat de anderen doen.
Een technisch instructeur kan met iedereen
meekijken, objecten bijplaatsen en op cruciale
momenten het scherm bevriezen. Om feedback te
geven en alternatieve oplossingen te bespreken. De
communicatie loopt buiten het spel om: een-op-een
of via walkietalkies.
4
“Het opbouwen van een casus gebeurt in de
organisatie zelf. Het is een combinatie van ons
product en kennis die in de organisatie aanwezig is.
De instructeur vult de virtuele omgeving met
objecten uit de bibliotheek: een stuk weg,
bijvoorbeeld, met vangrail, auto’s, hulpdiensten.
Kiest voor rollen. Zet acties uit. Rijkswaterstaat
gebruikt XVR voor trainingen en examens.
Teamtrainingen bijvoorbeeld, waarbij mensen samen
een incident moeten oplossen. Stel dat er recent een
fout is gemaakt op de weg dan kan die specifieke
situatie worden ingevoerd en nagespeeld. Eerst
virtueel en dan pas live oefenen is veiliger en
goedkoper.”
Peter Kemper, Shell over serious gaming als
instrument voor kennisborging:
“In een van onze plants worden drillers opgeleid,
maar sommige dingen gebeuren daar misschien
maar één keer per jaar. Zoals een seal die gaat
lekken en vervangen moet worden. Dat dient zich
aan met een heel hoog piepgeluid. Als je er toevallig
op die dag bent, dan leer je dat. Breng je dat onder
in een game, en je hebt die kennis geborgd.”
Flood Control 2015
Samen met HKV, TNO en Deltares, maakt IBM deelt
uit van het serious gamingproject in het programma
Flood Control 2015. Roeland Nagel vertelt: “Het
programma gaat nu zijn derde jaar in. In het eerste
jaar hebben we een gezamenlijke visie en ambitie
ontwikkeld. Vorig jaar hebben we een proof of
concept gedaan, waarmee we hebben aangetoond
dat een game leervermogen heeft en dat de
technologie geen beperkingen oplevert. Wat we hier
laten zien, is de technische demo. Daarin combineren
we verschillende technieken.
Momenteel bereiden we een oefening voor die eind
van het jaar gehouden kan worden met partijen uit
de water- en uit de algemene kolom. Bedrijven als
Deltares en HKV ontwikkelen een scenario, IBM en
TNO zetten alles softwarematig in elkaar.
“Waterproef”, een grote landelijke oefening, had een
voorbereidingstijd van twee jaar. Met serious gaming
is minder voorbereidingstijd nodig, dus kan er vaker
geoefend worden. Op het Flood Control 2015
Symposium van januari 2010 lieten we zien wat we
van plan zijn. De reacties waren positief.”
John van Rutten, Rijkswaterstaat: “Hoe kom je tot
een game en wat is daarvoor nodig? Daarover
hebben we vooral gediscussieerd. Ideeën uitwisselen
en kruisbestuiving. Onze belangrijkste conclusie:
Maak een overzicht van serious games en game-
initiatieven binnen VenW en Rijkswaterstaat, zodat
we weten bij welke buren we kunnen gluren.”
5
IN DE MEANINGZONE
Een greep uit de verdiepingsworkshops
Joke Witteveen, Xmediaworks. Van vraag naar
aanpak, van aanpak naar realisatie.
Het is belangrijk dat er goede voorbeelden van
businesscases zijn, stelt Joke Witteveen.
‘Sharkworld’, een traningsgame voor
projectmanagers, is zo’n voorbeeld. Het is ontwikkeld
in samenwerking met de brancheorganisaties in de
installatiewereld en wordt nu kosteloos beschikbaar
gesteld aan alle ROC’s. Daarnaast mag het in de hele
Benelux worden verkocht buiten de onderwijswereld.
Joke kan het belang van samenwerken niet genoeg
benadrukken. Ook in onderwijstrajecten. Want hoe
de manager wil managen, de docent wil doceren, en
de student wil studeren, sluit meestal niet op elkaar
aan. Dat wordt duidelijk in ICT-trajecten, waarin alle
partijen samenkomen. Daarom heeft Xmediaworks
een speciale tool ontwikkeld om te kijken hoe al die
partijen beter kunnen samenwerken.
Een deelnemer van Hogeschool INHolland is juist op
zoek naar samenwerkingsverbanden. Hij wil gaming
standaard in het curriculum aanbieden. Niet omdat
het hot is, maar omdat het als instrument gebruikt
wordt in watermanagement en gebiedsontwikkeling,
de sectoren waar zijn studenten straks in terecht
komen. Organisaties als Rijkswaterstaat en de
waterschappen hebben er ook belang bij dat zijn
studenten er mee overweg kunnen. Studenten
zouden eigenlijk een doelgroep moeten zijn bij de
ontwikkeling van games. Of misschien kunnen zijn –
supergemotiveerde – studenten worden ingezet in de
testfase van games.
Jacco van Uden, Stichting Toekomstbeeld der
Techniek. Acceptatie en effectiviteit van serious
games.
Wie is mijn gebruiker, wat is zijn probleem, en hoe
maak ik duidelijk dat gaming daar een oplossing voor
kan bieden? Dat zijn de vragen die een
gameontwikkelaar moet beantwoorden. Denk aan
Defensie. Daar is training belangrijk, maar heel duur
en potentieel gevaarlijk. Simulaties zijn veilig, en
kostenbesparend. Ook in de zorg wordt al veel met
games gedaan. Waarom juist daar? In beide sectoren
gaat veel geld om; er is behoefte aan innovatie én
aan besparingen.
De overheid kan een belangrijke rol spelen als
voortrekker. Door te zeggen: “dit vind ik
veelbelovend” en er in te investeren. Daar is
behoefte aan, want er moeten wel games zijn,
anders heb je niets om te laten zien.
Sommige deelnemers spreken liever van simulatie
dan van game, omdat een game een bepaald beeld
oproept: het is voor kinderen, het is entertainment.
Het is makkelijker te verdedigen in je organisatie dat
je een ton uitgeeft om een simulatie te ontwikkelen.
Toch is de acceptatie in Nederland al vrij hoog, hoger
dan in het buitenland.
Pjotr van Schothorst, V-Step. Succes- en
faalfactoren – Toepassing van simulaties bij VenW.
Na meer dan veertig customprojecten concentreert
V-Step zich nu op een aantal producten, want dat
biedt meer ruimte voor opschaling. Producten die
nog wel aanpasbaar zijn. Een voorbeeld is de
brandweersimulatiegame, een traningsgame voor
bevelvoerders. In een rollenspel kunnen zij zich
6
oefenen in het observeren, het geven van instructies
geven en het nemen van de juiste beslissingen.
Aan zo’n game kunnen vrij eenvoudig nieuwe
omgevingen worden toegevoegd. Een instelling, een
deel van een stad, een haven. Zo’n haven kun je ook
weer helemaal inrichten. De engine die V-Step
gebruikt is dus breder inzetbaar dan voor de
brandweer alleen.
Een ander voorbeeld is de sluismeestergame. Die is
ontwikkeld om ervoor te zorgen dat er meer schepen
per uur door een sluis gaan. Trainen is een
goedkopere oplossing dan een sluis bijbouwen. De
game is verder ontwikkeld tot een trainingssimulator
voor de overschakeling van handmatige bediening
naar afstandsbediening van vier sluizen in Zeeland.
Deze worden nu vanaf een centraal punt op dertig
kilometer afstand bediend. Met behulp van de
simulatie werd de nieuwe werkwijze acceptabeler
voor de betrokkenen en kon het omschakelproces
sneller verlopen.
Peter Kemper, Shell. Public Virtual Reality. Data als
bouwsteen voor de virtuele publieke ruimte.
Het zoeken naar kansen hoeft volgens Peter Kemper
niet duur te zijn. ”Bij Shell wordt er veel geld gestopt
in het ontwikkelen van 3D-omgevingen van nieuwe
plants. Data die daar uitkomt, zou je vrijer
toegankelijk kunnen maken. De kosten zijn toch al
gemaakt. Er zullen altijd veiligheidsredenen blijven
om bepaalde stukken informatie niet vrij te geven,
maar dat hoeft geen reden te zijn om andere stukken
data niet te delen.” Er kleven wel praktische
problemen aan. Er zijn genoeg partijen die interesse
hebben in de informatie van de
nummerbordscanners, maar Rijkswaterstaat wil geen
gegevensmakelaar zijn. Dat betekent dat een andere
partij die informatie zal moeten ontsluiten. Waar
data wél beschikbaar is, is een vorm van afstemming
noodzakelijk. Als je afzonderlijke datasilo’s
samenbrengt, lijken gegevens vaak niet te kloppen.
Niet omdat ze fout zijn, maar omdat ze op de
verkeerde manier gekoppeld zijn. Kemper wil de
zaken dichter bij elkaar brengen. Met behulp van
standaardisatie, maar ook door het economische
model dat daar onder ligt. Als de inbreng de kosten
dekt, hoef je elkaar geen facturen te sturen. “
Intense gesprekken in de meaningzone.
Michelle Hounjet, Deltares: “Bij de workshop van
Judith Schueler van Next Generation Infrastructure,
heb ik geleerd dat we gaming niet moeten zien als dé
oplossing maar dat we moeten gaan voor een
kwalitatief goede game. Dat we geen dingen
ontwikkelen die na één keer de kast ingaan, want
daar krijgt serious gaming een slechte naam van. Je
moet heel goed weten wat je doel is, en hoe je iets
gaat vertalen van werkelijkheid naar simulatie.”
7
IN DE GAMINGZONE
Uitgelicht: meekijken bij casus Tiel-Oost
Acht pc’s zijn via een netwerk met elkaar verbonden,
in de ruimte waar de gebiedsontwikkelgame van
Tygron wordt gespeeld. Na een korte introductie,
gaan de deelnemers zelf aan de slag met de eerste
pilotversie van het spel: casus Tiel-Oost. Deze versie
is speciaal ontwikkeld voor de gemeente Tiel die een
gebied van twee bij drie kilometer tussen de Waal en
het Amsterdam-Rijnkanaal opnieuw wilde inrichten.
De spelers kruipen in de huid van de vier
belangrijkste stakeholders die elk hun eigen opgaven
en belangen hebben: de gemeente, het waterschap,
projectontwikkelaars en de woningcorporatie. “Doel
is”, legt begeleider Maxim Knepflé uit, “om de
sensitiviteit voor elkaars rollen en mogelijkheden te
vergroten. Met als oogmerk: betere oplossingen
meer kans van slagen te geven.”
In het heetst van de strijd
“Bericht van de gemeente Tiel: ‘Vanaf nu heeft u de
mogelijkheid om de speciale klinker weer te plannen
in uw woonwijk’. Die had ik niet. Mijn
voortvarendheid wordt tegengewerkt door de
laksheid van de gemeente.”
“Nee, nee, nee. Je had ook eerst even aan kunnen
kloppen, voor je als een razende ging bouwen. Nu
lopen de kelders vol.”
“Sloop het asfalt even, de kelders lopen vol”.
“Er is een ruimtelijk conflict: projectontwikkelaar en
waterschap zitten elkaar in de haren. Weten jullie
dat?”
“Kunnen jullie even bij de burgemeester komen?”
Tijdens de uitleg en het spelen worden brandende
vragen op Knepflé afgevuurd.
Wat kost dit prototype voor Tiel-Oost?
“Een deel van de generieke kosten plus zo’n 40.000
tot 60.000 euro voor het op maat maken van deze
casus. We hebben gemiddeld zo’n twee tot drie
maanden voorbereidingstijd nodig. Hoeveel tijd
precies hangt onder andere af van de hoeveelheid
informatie die een opdrachtgever zelf kan leveren en
het aantal te houden interviews met stakeholders.”
Kun je het ook spelen met minder dan vier spelers?
“Technisch wel, maar dan is het minder zinvol, want
in deze mulitplayergame draait het juist om de
interactie tussen de spelers. Maatregelen die de ene
actor neemt, kunnen conflicterend zijn met wat
anderen doen en willen. Daar leren mensen van.
Onder meer om beter samen te werken.”
8
Wanneer kun je zo’n spel het beste spelen?
“Aan het begin van een proces of traject. Het is een
manier om mensen bewust te maken van de
belangen die spelen en begrip te kweken voor
elkaars standpunten.”
Heeft deze serious game geholpen het proces in
Tiel-Oost te versnellen?
“De evaluatie door de gemeente was positief. We
hadden bijvoorbeeld een inwoner in de rol van de
gemeente gezet. Die is zich al spelend bewuster
geworden van de vele belangen die een gemeente
moet wegen. De buurtvereniging is hierdoor minder
haaks ten opzichte van de gemeente komen te
staan. De casus krijgt dan ook een vervolg.”
Is dit spel breder inzetbaar?
“Zeker binnen de ruimtelijke ordening. Vier nieuwe
casussen zijn in ontwikkeling: de TU-wijk in Delft,
Rijswijk-Zuid, de Plaspoelpolder. Voor BZK werken
we aan een serious game over de gevolgen van
bevolkingskrimp.”
Actieve deelnemers en toeschouwers reageren na
afloop positief.
Sanne Westra,VenW/SKI: “Ik zie zeker
mogelijkheden binnen VenW. Deze casus geeft de
realiteit aardig weer. Je ziet dat iedereen meteen aan
de slag gaat met z’n eigen opgave in plaats van eerst
de koppen bij elkaar te steken.”
Rick Kuggeleijn, Rijkswaterstaat: “In de realiteit
zitten instanties elkaar ook in de haren, maar dan
gaat het wel wat subtieler. Ik denk dat dit heel goed
is, je kunt zo lekker ‘spuien’.”
Gaming analoog: samen een kooi bouwen
Dat serious gaming niet per se digitaal hoeft te zijn,
bewijzen de begeleiders van Twynstra Gudde.
Anderhalf uur – min instructie- en evaluatietijd –
krijgen drie groepjes van zes de tijd om een houten
kooi te maken. Hoe? Met houten staven en
verbindingsblokjes die klaarliggen. Dat is niet alleen
een kwestie van goed bouwen maar ook van overleg!
“Het draait om de interactie tussen mens en mens,
het gesprek, de samenwerking”, vertelt begeleider
Maarten Robben.
Drie stappen telt de opdracht: overleggen, bouwen
en terugblikken op hoe het allemaal ging. Welke
patronen deden zich voor? Wie pakte het leiderschap
op? Werd alle aanwezige kennis benut? Waren de
doelen vooraf helder? Gingen de deelnemers flexibel
om met veranderingen? Kortom: een klus waarbij
niet alleen het resultaat telt – de kooi – maar ook de
weg er naar toe.
And the winner is: Easy Rider!
Zelf een serious game maken? Casper Harteveld en
Qiqu Zhou van de TU Delft geven een crash-course!
Twee teams krijgen twee uur de tijd om een concept
uit te werken. Met hun vlotte presentatie weet het
Easy Rider-team de overwinning in de wacht te
slepen. Hun idee: een spel om relaxed rijgedrag aan
te leren. Want voor wie ‘sportief’ hard rijdt, moeten
anderen in de remmen. Bovendien veroorzaakt hard
rijden stress. Besteed je geld aan benzine in plaats
van aan boetes en je komt het verst. In het virtuele,
en in het reële verkeer. Wees dus een Easy Rider!
9
DAGOPBRENGST
De balans wordt opgemaakt. Joris Escher vraagt
hoeveel concrete afspraken de deelnemers hebben
gemaakt. Zeven personen maakten er twee of meer,
een dertigtal in ieder geval één. Er zijn twee
groepsafspraken. Roel Doef gaat praten met een
tiental mensen over de kansen voor serious gaming
binnen het Deltaprogramma. Peter Kemper meldt
een groep die wil komen tot afspraken over een
datastandaard voor uitwisseling van gegevens.
Hugo Gordijn, VenW/KIM ging op zoek naar makers
van strategiegames en vond… Judith Schueler van
Next Generation Infrastructure en Igor Mayer van de
TU Delft. “Ik wil na deze bijeenkomst verder met hen
praten over de ontwikkeling van een serious game
rond het emissiehandelssysteem (ETS)
goederenvervoer”. Vraag is of de beoogde voordelen
misschien teniet worden gedaan door strategisch
gedrag van bepaalde spelers. Dat wil ik inzichtelijk
krijgen. De TU bekijkt of studenten met mijn vraag
aan de slag kunnen. Van Next Generation weet ik dat
zij al een strategiegame hebben ontwikkeld voor
ProRail. Ik ben hoopvol gestemd.”
Jan Petit, Dutch Aviation Group: “Ik ben bezig met
de organisatie van een serious gaming-symposium
voor piloten, luchtverkeersleiders, maintenance-
personeel en andere toepassingsgebieden.
Defensiegerelateerde games zijn er, maar ik ben op
zoek naar civielgerelateerde varianten.
Contacten met IBM, VSTEP, Tygron, E-Semble en TX-
change leiden mogelijk tot concrete resultaten. Het
voornemen is dan om volgend jaar, in een zo
mogelijk in Nederland te organiseren internationaal
congres, de resultaten voor het voetlicht te
brengen.”
De dag in bullets
Serious gaming
• is voor jij en u, voor nat en droog
• werkt alleen in een samenwerkingsmodel
• kan helpen complexe processen eenvoudiger
te maken en ze te versnellen
• is een waardevolle aanvulling op andere
communicatiemiddelen
• biedt virtueel oefenterrein en een veilige
leeromgeving
• doe je solo of in teams
• maakt abstracte zaken tastbaar voor een
breed publiek
• kan kostenbesparend zijn, ondanks hoge
ontwikkelkosten
• is over tien jaar net zo gewoon als e-mail nu
• lijkt – als het om strategiegames gaat – erg
op het politieke spel
• leent zich goed voor informatieoverdracht,
training en bewustwording
• kan ook analoog
• zou technisch wel eens harder kunnen gaan
dan sociaal-psychologisch
• is ook serious fun!
10
Een panel van vier ‘wijze heren’ mag antwoord geven
op de vraag welke kansen zij zien voor serious
gaming.
Paul Saager, VenW/SKI:
“Het onderwerp gaming moet bij de bestuurskern
onder de aandacht komen. Bestuurders zijn gewend
om beslissingen te nemen over dingen waar ze niet
heel van weten. Toch is er werk aan de winkel. Ze
moeten kunnen zien wat er gebeurt. Een lijst van
bestaande toepassingen kan daarbij helpen. Het gaat
om het demystificeren van het onderwerp.
Wat ik mis in de discussie is de koppeling met sociale
media. Dat is volgens mij de grote uitdaging en daar
ligt ook een mogelijke cultuurverandering. Ik denk
dan aan publieksparticipatie en het gebruikmaken
van de informatie die bij burgers ligt. We hebben hier
vandaag voorbeelden gezien als World of Warcraft.
De kracht van de massa als stimulator van games,
die wil ik graag onder de aandacht brengen.”
Bert Satijn, Leven met Water: “Toen ik begon met
studeren, liep ik met een doos met ponsplaatjes voor
de computer. Toen ik klaar was met studeren had ik
mijn eerste computer. Over tien jaar is serious
gaming een onmisbaar instrument in allerlei
gebiedsprocessen om te kunnen visualiseren. Ik zie
het als de digitale fotocamera van de toekomst. Nu
zitten we hier met tachtig deelnemers, over twee
jaar met zijn driehonderden en... over tien jaar
komen we hier niet meer want dan zitten we
allemaal thuis achter zo’n game. Serious gaming
gebeurt gewoon. Is er hier nog iemand die geen e-
mail gebruikt?
Er is nog een wereld te winnen. Traditionele
bestuurders staan niet te trappelen. Die zijn gewend
om plannen pas openbaar te maken, als ze er zelf
helemaal uit zijn. We moeten leren omgaan met dit
soort instrumenten, een andere manier van met
elkaar omgaan, een andere manier van informatie
met elkaar delen. Serious gaming zou zich technisch
gezien wel eens harder kunnen ontwikkelen dan
sociaal-psychologisch. Daar zouden we over kunnen
struikelen.”
Igor Mayer, TU Delft:
“We zitten in een tijdperk waarin technologie
volwassen lijkt te worden en we een hele hoop van
onze dromen kunnen realiseren. Tegelijkertijd zitten
we in een complexe bestuurlijke en politieke
omgeving. En de wereld van de politicus en de
bestuurder is toch altijd net even anders, dan de
wereld van de modelbouwer of de simulator. Wij
onderzoeken wat voor spannende interacties dat
oplevert, met de gamer aan de ene kant en de
bestuurder aan de andere kant. Wat voor informatie
we uit al die games en simulaties kunnen halen, en
wat de betekenis daarvoor is in de chaotische wereld
van het politieke bestuur.
Serious gaming is een nieuwe taal die de samenhang
tussen dingen laat zien op strategisch niveau. Een
manier om informatiemodellen met elkaar te
verbinden en te kunnen zien wat de
beleidsconsequenties zijn van bepaalde maatregelen.
Ik denk dat daar veel behoefte aan is in deze steeds
complexere samenleving. Als universiteit moeten we
veel kennis opbouwen. En mee blijven kijken over de
schouders van de ontwikkelaars van serious games
11
en partners als VenW en Rijkswaterstaat. Wat zijn de
successen? Wat kunnen we van elkaar leren?”
Lucas Janssen, Deltares:
“Onze opdracht is het in huis hebben van de beste
kennis over de fysische systemen van water en
ondergrond, maar ook er voor te zorgen dat die
kennis gebruikt wordt. Gaming is een van de kanalen
waarmee we allerlei mensen bereiken. Wij hebben
een gaming-groep die is betrokken bij onderwerpen
als flood control, droogte, ruimtelijke ordening en
dijkbewaking.
We modelleren binnen de tijd- en ruimte-as, maar
we doen ook verkennings- en scenariostudies op een
heel andere tijdsschaal. Je kunt je daarnaast nog een
andere as voorstellen, de bestuurlijke en interactie-
as. Want waar we ons eerst vooral richtten op onze
opdrachtgevers, doen we dat nu ook op de
maatschappij. We vinden dat veel mensen van onze
kennis moeten kunnen profiteren. Serious gaming is
daar een van de instrumenten voor.
We zijn ook begonnen met het gebruiken van de
sociale netwerken, zoals LinkedIn. Ik vind het wel
een interessante ontwikkeling dat nu de
marketingafdeling niet helemaal meer ‘in control’ is
over wat de medewerkers zeggen.”
Hype of rotsvast vertrouwen in een toekomst voor
serious gaming? Initiatoren Yuen-Yen Tsai en Roel
Doef laten er geen twijfel over bestaan: “Er is maar
een manier om er achter te komen: gewoon doen! “
Roel Doef, Rijkswaterstaat:
“Serious gaming is geen wondermiddel maar
misschien wel een effectief smeermiddel om
processen beter te laten lopen. Ik zie zeker
toepassingsmogelijkheden op het gebied van
informeren, trainen, visievorming en
beleidssimulaties. Voorwaarde daarbij is dat we
serious gaming selectief toepassen, daar waar het
meerwaarde heeft. Dus… meeliften met die hype,
maar wel met beide voeten in het water of op de
grond.”
Yuen-Yen Tsai, VenW/IVW:
“So… over tien jaar is mail dus ‘out’ en ‘gaming’ in.
Dan valt er nog heel wat te doen voor de gamers van
de werkconferentie. Collega’s spelen eens een keer
mee, projectdirecteuren ruimen een plek in voor
serious gaming in hun complexe
uitvoeringsprojecten, directeuren informeren elkaar
over het nut en het bereikte effect, bestuurders
tonen zich innovatief...”
“Ik zie gaming ook als een middel om onze
organisatie te veranderen. Gaming draait om
samenwerking. Dus veel meer multidisciplinair, meer
buitenwereld naar binnen, beter luisteren, verenigd
door een gemeenschappelijk doel. En dat allemaal
met een hoge fun-factor! Wat wil je nog meer?”
12
Concrete toepassingsmogelijkheden!
Vonden ‘game-zoekenden’ waar ze voor kwamen?
Een greep uit de antwoorden die deelnemers bij
uitcheck noteerden op deze vraag: Voor welke
concrete uitdagingen in uw vakgebied kan serious
gaming een uitdaging bieden?
“Voor de simulatie van water in de straat”, noteerde
Gijs van Ginneken van DHV Water. “Het kan een
middel zijn om samen met burgers oplossingen te
bedenken om schade te minimaliseren.”
Andre Schoorlemmer van Wegen naar de Toekomst,
denkt dat het inzetbaar is bij “communicatie over
‘moeilijke’ onderwerpen”. Jan Prins van Hogeschool
Zeeland ziet mogelijkheden in het onderwijs en bij
risicocommunicatie. Ellen van Mulligen van het
Deltaprogramma IJsselmeergebied spreekt van “een
reële mogelijkheid” voor dit deltaprogramma. En
daarbuiten ook. Lodewijk Abspoel, VenW/directie
Luchthavens, vindt het toepasbaar voor de
uitdagingen bij de gebiedsontwikkeling rond
Schiphol. Rike van Hattem van het KNMI ziet het als
een tool voor de simulatie van crisissituaties en
sociaal-organisatorische vraagstukken.”
De werkconferentie Serious Gaming werd mede
mogelijk gemaakt door:
Deltares www.deltares.nl
IBM www.ibm.nl
Shell www.shell.nl
TU Delft www.tudelft.nl
Xmediaworks www.xmediaworks.nl
VSTEP www.vstep.nl
Tygron www.tygron.nl
E-Semble www.e-semble.com
31Volts www.31v.nl
TXchange www.txchange.nl
Twynstra Gudde www.twynstragudde.nl
Stichting Toekomstbeeld der Techniek
www.stt.nl
Next Generation Infrastructure
www.nextgenerationinfrastruc
tures.eu
We spelen door!
Op de hoogte blijven?
Mail: [email protected] of [email protected]
Deze werkconferentie was een initiatief van WINN,
het waterinnovatieprogramma van Rijkswaterstaat in
samenwerking met kennisinstituut Deltares en LEF
future center Rijkswaterstaat.
Meer weten? www.rijkswaterstaat/winn
