Set Uputa Dopunjeno

SET UPUTA ZA PROJEKTOVANJE, NABAVKU, UGRADNJU I ODRAVANJE ELEMENATA, OBJEKATA ILI DIJELOVA OBJEKATA

NA AUTOCESTI

2

SADRAJ Uvod ......................................................................................................................................6 1. UPUTA ZA IZRADU HORIZONTALNE SAOBRAAJNE (PROMETNE) SIGNALIZACIJE ....................................................................................................................8 Uvod ......................................................................................................................................9 Vrste, oblik, mjere i primjena oznaka na kolovozu.............................................................9

Uzdune oznake na kolovozu ...........................................................................................10 Poprene oznake na kolovozu ..........................................................................................11 Ostale oznake na kolovozu i predmetima uz ivicu kolovoza ..............................................12

Boje dozvoljene za koritenje ............................................................................................15 Minimalni zahtjevi .............................................................................................................15

Obrazloenje Sistema oznaka ...........................................................................................16 Osobine nune za korisnike ceste - EN1436:2007+A1:2008 .............................................16 Simulatori istroenosti - EN 13197:2001 ...........................................................................18 Fizika svojstva - EN 1871:200 .........................................................................................18

Kontrola prometa tokom izvoenja radova na kolovozu .................................................18 Uslovi za izvoenje oznaka na kolovozu .........................................................................19

Vremenski uslovi ...............................................................................................................19 Priprema povrine kolovoza ..............................................................................................19 Strojevi i oprema za izvoenje oznaka na kolovozu ..........................................................19

Ocjenjivanje kvalitete oznaka na kolovozu .......................................................................19 Kontrola kvalitete izvoenja radova na obiljeavanju kolovoza..........................................19 Osiguranje kvalitete izvedenih radova koje provodi naruilac ............................................20

Obraun rada ......................................................................................................................21 2. UPUTA ZA POSTAVLJANJE VERTIKALNE SAOBRAAJNE (PROMETNE) SIGNALIZACIJE ..................................................................................................................22 Opis rada .............................................................................................................................23 Izrada ...................................................................................................................................23

Boja - uslovi ......................................................................................................................23 Dimenzioni zahtjevi ...........................................................................................................23 Ugradnja i postavljanje ......................................................................................................23

Kontrola kvaliteta ...............................................................................................................24 Obraun rada ......................................................................................................................24 3. UPUTE ZA NABAVKU I UGRADNJU GRARANIH VRATA NA OBJEKTIMA COKP-a 25 Uvod ....................................................................................................................................26 Minimalni tehniki zahtjevi ................................................................................................27 4. UPUTA ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU KONSTRUKCIJE NADSTRENICA NA OBJEKTIMA CP-u ...............................................................................................................28 Uvod ....................................................................................................................................29 Zakljuak .............................................................................................................................31

3

5. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ELASTINO ODBOJNE OGRADE NA AUTOCESTI ........................................................................................................................32 Uvod ....................................................................................................................................33 Odjeljak H . Zatitna odbojna ograda;...............................................................................33

lan 86.(Zatitna ograda) .................................................................................................33 lan 87.(Izgled zatitne ograde) .......................................................................................33 Definicija odbojnika ...........................................................................................................34

Zakljuak: ............................................................................................................................35 6. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ZATITNIH ZIDOVA PROTIV BUKE (BUKOBRANI) .....................................................................................................................37 Uvod: ...................................................................................................................................38 Minimalni tehniki zahtjevi ................................................................................................40 7. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ZATITNE IANE OGRADE ............41 Uvod ....................................................................................................................................42 Minimalni tehniki zahtjevi ................................................................................................43 8. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU SEPARATORA LAKIH TENOSTI ....44 Uvod ....................................................................................................................................45 Minimalni tehniki zahtjevi ................................................................................................45 9. UPUTA ZA IZGRADNJU BETONSKOG KOLOVOZA NA CP-u...................................49 Uvod ....................................................................................................................................50 Minimalni tehniki zahtjevi ................................................................................................50

Geometrija ........................................................................................................................50 Kvalitet betonskog kolovoza ..............................................................................................50 Posebni zahtjevi ................................................................................................................50

10. UPUTE ZA ENERGETSKO CERTIFICIRANJE OBJEKATA JP AUTOCESTA FBIH...51 Uvod ....................................................................................................................................52 Uputa ...................................................................................................................................52 11. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I UGRADNJU LED RASVJETE .................................54 Uvod ....................................................................................................................................55 Uputa ...................................................................................................................................55

Osnove za izradu projekta ................................................................................................55 Svjetlotehniki parametri: ..................................................................................................56

Tehniki uvjeti ....................................................................................................................56 Tehniko rijeenje .............................................................................................................56 Napajanje cestovne rasvjete .............................................................................................56 Nadzor i upravljanje ..........................................................................................................56 Mjerenje ............................................................................................................................57

Dijelovi instalacija cestovne rasvjete ................................................................................57 Stubovi..............................................................................................................................57 Svjetiljke ...........................................................................................................................57 Kablovi ..............................................................................................................................57 Razdjelnici ........................................................................................................................58

4

Vizualno voenje ................................................................................................................58 Utjecaj na okoli .................................................................................................................58 Projektna dokumentacija ...................................................................................................58 Odstupanje od projektnog zadatka ...................................................................................58 12. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZVOENJE SISTEMA SLABE STRUJE .................59 Upute za projektovanje sistema slabe struje....................................................................60

Smjernice za projektovanje sistema slabe struje ...............................................................60 Strukturno kabliranje .........................................................................................................60 Mrena infrastruktura ........................................................................................................61 Telefonija ..........................................................................................................................61 Videonadzor......................................................................................................................61 Serveri i serverska platforma ............................................................................................61 Ostala komunikaciona i senzorska oprema .......................................................................61

13. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZVOENJE KOLOVOZNIH KONSTRUKCIJA U TUNELIMA ...........................................................................................................................62 Uvod ....................................................................................................................................63 Otpornost na klizanje kolnike konstrukcije ....................................................................63 Vizuelnost, boja i kontrast .................................................................................................63 Poduna i poprena ravnost kolovozne konstrukcije ......................................................63 Uticaj umanjenjenja buke...................................................................................................64 Otpornost na poar i posjedice po konstrukciju ..............................................................65 Odravanje kolovozne konstrukcije i cijena izgradnje ....................................................66 Ocjena uporednih kriterija .................................................................................................67 Zakljuak .............................................................................................................................67 14. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZVOENJE KOLOVOZNIH KONSTRUKCIJA NA TRASI AC ............................................................................................................................72 Uvod ....................................................................................................................................73 Okvir unificirane kolovozne konstrukcije glavne trase autoceste ..................................73

Sastav i vrste slojeva na glavnoj trasi (vozna i preticajna traka) autoceste ........................73 Sastav i vrste slojeva na glavnoj trasi autoceste zaustavna traka ..................................75

15. UPUTA ZA ODOBRAVANJE MATERIJALA FRAKCIONISANI AGREGAT .............76 Uvod ....................................................................................................................................77 Minimalni zahtjevi za proizvoae frakcionisanih agregata ............................................77 Zakljuak i Instrukcija ........................................................................................................79 16. UPUTA ZA PLANIRANJE I IZVOENJE ASFALTERSKIH RADOVA .........................81 Uvod ....................................................................................................................................82 Kalendarski okvir za planiranje i izvoenje asfalterskih radova na autocestama .........82 17. UPUTA ZA OCJENU PRIHVATLJIVOSTI FRAKCIONISANOG AGREGATA ZA HABAJUI SLOJ AUTOCESTE ..........................................................................................84 1. UVOD ...............................................................................................................................85 2. PREGLED KRITERIJA PROPISANE GRANICE PRIHVATLJIVOSTI GUBITKA MASE U POSTUPKU ISPITIVANJA NATRIJEVIM SULFATOM ........................................................86

5

3. POSEBNI ZAHTJEVI ZA OCJENU PODOBNOSTI STIJENE I FRAKCIONISANOG AGREGATA ZA HABAJUI SLOJ NA GRADILITIMA AUTOCESTE ..............................87 4. SMJERNICE ZA ODOBRAVANJE MATERIJALA I ASFALTERSKIH RADOVA NA IZRADI HABAJUEG SLOJA .............................................................................................88 18. UPUTA ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU SISTEMA ODVODNJE I PROTIVPOARNE ZATITE U TUNELIMA ........................................................................89 1. Uvod ..............................................................................................................................90 2. Sistem odvodnje u tunelima ............................................................................................91 3. Minimalni tehniki zahtjevi ............................................................................................97 4. Protivpoarni sistem (hidrantska mrea) ....................................................................... 104 19. UPUTA ZA PRIMJENU MIKRO ARMIRANOG MLAZNOG BETONA ..................... 107 20. UPUTA ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU AHTOVA (REVIZIONA OKNA) KANALIZACIONE MREE ................................................................................................ 113 Uvod .................................................................................................................................. 114 Minimalni tehniki zahtjevi .............................................................................................. 115 21. UPUTA O OPTIKIM MJERENJIMA KONVERGENCIJE U TUNELIMA ................... 119 22. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I UGRADNJU LED RASVJETE U TUNELIMA ......... 125 Uvod i podruje primjene................................................................................................. 126

Osnove za izradu projekta ............................................................................................ 127 Osvjetljenje prema duini tunela ................................................................................. 127 Osvjetljenje tunela prema doputenoj brzini vozila ................................................... 127 Podjela tunela na zone prema stepenu osvjetljenja ................................................... 127

Tehniki uvjeti .................................................................................................................. 129 Tehniko rijeenje......................................................................................................... 129 Napajanje tunelske rasvjete ......................................................................................... 129 Nadzor i upravljanje ...................................................................................................... 130 Mjerenje ......................................................................................................................... 130

Dijelovi instalacija tunelske rasvjete ............................................................................... 130 Svjetiljke ........................................................................................................................ 130 Svjetlosni fluks dioda ................................................................................................... 131 Kablovi........................................................................................................................... 131 Razvodni ormari ............................................................................................................ 131

Vizualno voenje .............................................................................................................. 131 Uticaj na okoli ................................................................................................................. 131

6

Na osnovu lana 27. Statuta JP Autoceste FBiH d.o.o. Mostar br. 1.1-2866-1/12 od 29.06.2012. godine i lana 10. taka 3, lana 11. Poslovnika o radu Uprave br. 01-2946/11 od 06.10.2011. godine, Uprava na sjednici odranoj 10.10.2013. godine donosi:

Set uputa za projektovanje, nabavku, ugradnju i odravanje

elemenata, objekata ili dijelova objekata na autocesti

Uvod Prilikom pripreme projekata za izgradnju, same izgradnje i kasnijeg odravanja, utvreno je da su pojedini objekti, dijelovi objekata i neki elementi (signalizacija, zatitne ograde, odbojne ograde, separatoti, prelazne naprave na objektima, itd.), na razliitim dionicama (poddionicama) razliito projektovani. Ta injenica najvie je vidljiva kod kasnijeg odravanja, gdje se Sektor upravljanja i odravanja suoava sa problemima odravanja puno razliitih sistema sa istom funkcijom. Zbog svega gore navedenog, napravljen je tim strunjaka iz Sektora projektovanja i graenje i Sektora upravljanja i odravanja, kako bi rijeio navedeni problem, tj. to je vie mogue unificirao sisteme iste funkcije na svim dionicama autoceste, te sainio ove upute za projektante, nadzorne timove i izvoae. Kod analize navednog problema, struni tim je vodio rauna da se primjenjuju najnoviji i u svijetu prihvaeni standardi koji reguliu predmetne oblasti. Takoer su koritena iskustva sa dosadanjih projekata, pozitivna ininjerska praksa, kao i projektna rjeenja na svim izgraenim i projektima koji su u izgradnji. Temeljem svega navedenog, sainjen je set uputa koji se sastoji od sljedeeg:

1. Upute za izradu horizontalne saobraajne (prometne) signalizacije 2. Upute za izradu vertikalne saobraajne (prometne) signalizacije 3. Upute za nabavku, ugradnju i odravanje garanih vrata na objektima COKP-a 4. Upute za projektovanje i izgradnju konstrukcije nadstrenica na objektima CP-a 5. Upute za projektovanje i izgradnju elastino odbojne ograde na autocesti 6. Upute za projektovanje i izgradnju zatitnih zidova protiv buke (bukobrani) 7. Upute za projektovanje i izgradnju zatitne iane ograde 8. Upute za projektovanje i izgradnju separatora lakih tenosti 9. Upute za izgradnju betonskog kolovoza na CP-u 10. Upute za energetsko certificiranje objekata JP Autocesta FbiH 11. Upute za projektovanje i ugradnju LED rasvjete 12. Upute za projektovanje i izvoenje sistema slabe struje 13. Upute za projektovanje i izvoenje kolvoznih konstrukcija u tunelima 14. Upute za projektovanje i izvoenje kolovoznih konstrukcija na trasi AC 15. Uputa za odobravanje materijala frakcionisani agregat 16. Uputa za planiranje i izvoenje asfalterskih radova 17. Uputa za ocjenu prihvatljivosti frakcionisanog agregata za habajui sloj autoceste 18. Uputa za projektovanje i izgradnju sistema odvodnje i protivpoarne zatite u

tunelima

7

19. Uputa za primjenu mikto armiranog mlaznog betona 20. Uputa za projektovanje i izgradnju ahtova (reviziona okna) kanalizacione mree 21. Uputa o optikim mjerenjima konvergencije u tunelima 22. Uputa za projektovanje i ugradnju Led rasvjete u tunelima

U daljem tekstu opisane su upute.

UPUTA ZA IZRADU HORIZONTALNE SAOBRAAJNE (PROMETNE) SIGNALIZACIJE

8

1. UPUTA ZA IZRADU HORIZONTALNE SAOBRAAJNE (PROMETNE) SIGNALIZACIJE


9

Uvod Upute za izradu horizontalne saobraajne signalizacije obuhvataju postavljanje oznaka za regulisanje saobraaja na kolovozu prema projektima saobraajno tehnike opreme ceste, Pravilniku o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlatena osoba ("Slubeni glasnik BiH", br. 16/07) i ostaloj zakonskoj regulativi koja regulie ovu oblast. U ovim uputama je opisano sljedee: - Vrste , oblik, mjere i primjena horizontalne signalizacije na kolovozu; - Kvalitet oznaka na kolovozu; - Kontrola prometa tokom izvoenja radova na kolovozu; - Uslovi za izvoenje oznaka na kolovozu; - Ocjenjivanje kvaliteta oznaka na kolovozu i - Obraun rada.

Vrste, oblik, mjere i primjena oznaka na kolovozu Oznake na kolovozu su: 1) uzdune oznake, 2) poprene oznake i 3) ostale oznake na kolovozu i predmetima uz ivicu kolovoza. Oznake na kolovozu ucrtavaju se, lijepe, ugrauju ili utiskuju u kolovozni zastor i ne smiju smanjivati koeficijent trenja povrine kolovoza. Oznake na kolovozu ne smiju biti vie od 0.6 cm iznad nivoa kolovoza. Izuzetno, oznake na kolovozu (delineatori) kojima se oznaavaju sredinje ili ivine linije na objektima ili devijacijama mogu biti vii od 0,6 cm iznad nivoa kolovoza. Njihova visina ne smije biti via od 2,0 cm iznad nivoa kolovoza. Tehnologija radova na izvoenju radova obnove ili izrade novih oznaka horizontalne signalizacije moe biti bojom, hladnom plastikom ili hladnom plastikom u tehnologiji vibro trake. Oznake na kolovozu su bijele boje. Izuzetno, utom bojom obiljeavaju se: - oznake mjesta na kolovozu i trotoaru na kojima je zabranjeno parkiranje, - oznake parkiralinog mjesta za osobe sa invaliditetom, - ureaji za smirivanje saobraaja (umjetne izboine i uzdignute povrine) i - oznake kojima se privremeno preusmjerava saobraaj (privremeno reguliranje saobraaja) i obiljeavaju privremene opasnosti na kolovozu proistekle prilikom izvoenja radova na cesti.


10

Uzdune oznake na kolovozu

Uzdune oznake na kolovozu mogu biti razdjelne linije, ivine linije i linije upozorenja. Razdjelna linija slui za razdvajanje dvosmjernih saobraajnih povrina prema smjerovima kretanja ili za razdvajanje saobraajnih traka u istom smjeru kretanja. Ivina linija obiljeava ivicu vozne povrine kolovoza i izdvaja kolovozne povrine sa posebnom namjenom trake za kretanje vozila javnog prijevoza putnika. Razdjelna i ivina linija mogu se izvesti i kao zvuna ili vibraciona traka. Oblik i mjere uzdunih oznaka na kolovozu trebaju odgovarati zahtjevima iz BAS U.S4.221, BAS U.S4.222, BAS U.S4.223, BAS U.S4.224; irina sredinje razdjelne linije prema irini saobraajne trake: 1) preko 3,50 m 20 cm; 2) 3 3,50 m 15 cm; 3) 2,75 3,00 m 12 cm, 4) 2,5 2,75 m 10 cm. irina ivine i razdjelne linije je identina. Za standarde autoceste ona iznosi 20 cm. Uzdune linije na kolovozu izvode se kao pune, isprekidane i dvostruke linije i ivina linija. Puna uzduna linija (razdjelna i ivina) obiljeava zabranu prelaska vozila preko te linije ili zabranu kretanja vozila po toj liniji (slika 1.)

slika 1.

Isprekidana uzduna linija moe biti isprekidana razdjelna linija, kratka isprekidana linija, iroka isprekidana linija i linija upozorenja. Isprekidana razdjelna linija dijeli kolovoz na saobraajne trake (slika 2.). Duina praznog polja isprekidane razdjelne linije jednaka je dvostrukoj duini punog polja na otvorenoj cesti i dozvoljenim brzinama > 60 km/h.

slika 2.

iroka isprekidana linija slui kao ivina linija za razdvajanje tokova u raskrsnici na cestama izvan naselja i kao ivina linija za izdvajanje nia za skretanje i izlivanje, odnosno ulivanje na autocestama i cestama rezerviranim za saobraaj motornih vozila, odnosno brzim cestama i


11

najmanje je irine 30 cm (Slika 3.). Za standarde autoceste ona iznosi 50 cm. Duina praznog polja iroke isprekidane linije jednaka je duini punog polja. Duina iznosi 3.0 m.

Slika 3.

Linija upozorenja slui za najavljivanje blizine pune razdjelne linije (slika 4.).

Slika 4.

Udvojena razdjelna linija moe biti udvojena puna, udvojena isprekidana i udvojena kombinirana. Oznaavanje linije upozorenja moe biti dopunjeno jednom ili vie strelica, koje vozaima pokazuju koju saobraajnu traku moraju koristiti.

Poprene oznake na kolovozu

Poprene su oznake: 1) linija zaustavljanja, 2) kosnici, 3) graninici, 4) pjeaki prelazi i 5) prelazi biciklistikih staza preko kolovoza. Poprene oznake na kolovozu obiljeavaju se punim ili isprekidanim linijama i mogu biti povuene na kolovozu tako da zahvataju jednu ili vie saobraajnih traka. Poprene su oznake, s obzirom na ugao pod kojima ih voza vidi, ire od uzdunih oznaka. Oblik i mjere poprenih oznaka na kolovozu trebaju odgovarati zahtjevima iz BAS U.S4.225, BAS U.S4.226,BAS U.S4.227,BAS U.S4.228; Linija zaustavljanja moe biti puna ili isprekidana. Puna linija zaustavljanja obiljeava mjesto na kojem voza mora zaustaviti vozilo. Ispred linije zaustavljanja moe se na kolovozu ispisati rije STOP (slika 5.). Za irinu saobraajne trake od 3,00-3,50 m irina oznake iznosi 0,50 m;


12

Slika 5.

Kosnici oznaavaju mjesto otvaranja izlivne trake (slika 6.) i zatvaranja ulivne trake (slika 7.) na autocesti, brzoj cesti, i cesti rezerviranoj za saobraaj motornih vozila:

Slika 6.

Slika 7.

Ostale oznake na kolovozu i predmetima uz ivicu kolovoza

Ostale oznake na kolovozu i predmeti uz ivice kolovoza su strelice, polja za usmjeravanje saobraaja, linije usmjeravanja, natpisi, oznake za oznaavanje saobraajnih povrina za posebne namjene, oznake za obiljeavanje mjesta za parkiranje i uzdune oznake (oznake na predmetima uz ivicu kolovoza). Za ostale oznake na kolovozu mora biti upotrijebljen materijal ili boja koji ne poveavaju klizavost kolovoza. Ove oznake ne smiju biti vie od 0.6cm iznad razine kolovoza. Oblik i mjere ostalih oznaka na kolovozu trebaju odgovarati zahtjevima iz BAS U.S4.229, BAS U.S4.230, BAS U.S4.231, BAS U.S4.232, BAS U.S4.233, BAS U.S4.234; Strelicama na kolovozu se obiljeava obavezan smjer kretanja vozila ukoliko su ucrtani u saobraajnoj traci koja je oiviena punom razdjelnom linijom. Takoer, njima se obavjetavaju vozai o namjeni saobraajnih traka ukoliko su ucrtane u traci koja je oiviena isprekidanom razdjelnom linijom. Strelicama se moe oznaiti: jedan smjer (slika 8.); dva smjera (kombinirana) (slika 9. i slika 10.); tri smjera (kombinirana); prestrojavanje na dva blia ukrtanja, odnosno spajanja gdje se prestrojavanje mora obaviti prije prvoga ukrtanja, odnosno spajanja na kome je zabranjeno skretati u oznaenim smjerovima; smjer kretanja u garaama; skretanje saobraaja;


13

najava zavretka pretjecanja.

Slika 8. Slika 9. Slika 10.

Polja za usmjeravanje saobraaja oznaavaju povrinu na kojoj je zabranjen saobraaj i na kojoj nije doputeno zaustavljanje i parkiranje vozila: izmeu dvije trake sa suprotnim smjerovima (slika 11.); izmeu dvije trake sa istim smjerovima (slika 12.); na mjestu otvaranja posebne trake za skretanje; ispred ostrva za razdvajanje saobraajnih tokova; na ulaznom kraku na autocestu (slika 13.); na izlaznom kraku sa autoceste (slika 14.).

Slika 11. Slika 12.

Slika 13. Slika 14.

Linija usmjeravanja oznaava mjesto promjene slobodne povrine kolovoza ispred vrstih prepreka koje se nalaze na cesti ili na ivicama ceste. Linije usmjeravanja mogu biti ispred ostrva za prestrojavanje vozila javnog prijevoza putnika, za oblikovanje prepreke na ivici ceste,te za oznaavanje promjene korisne povrine kolovoza (slika 14.).

Slika 14.


14

Natpisi na kolovozu daju uesnicima u saobraaju potrebne obavijesti, kao to su, na primjer rijei STOP, ali i nazivi mjesta SARAJEVO , ENC , ogranienja brzine itd,. Nazivi mjesta se ispisuju na latininom pismu u Federaciji Bosne i Hercegovine a na irilinom pismu u Republici Srpskoj. Meunarodne oznake se ispisuju samo na latininom pismu. Natpisi na kolovozu mogu biti izvedeni i kao umetnuti saobraajni znakovi. Obiljeavanje mjesta za parkiranje vozila slui za oznaavanje prostora za parkiranje. Parkiranje u odnosu na ivicu kolovoza moe biti uzduno (slika 15.), pod uglom (slika 16.) i normalno (slika 17.).

Slika 15.

Slika 16.

Slika 17.

Elementi konstrukcije i opreme javnih cesta i drugih predmeta koji oznaavaju stalne prepreke unutar mjera saobraajnog profila obiljeavaju se crveno bijelom, a slobodnog profila crno bijelom oznakom (slika 18.).

Slika 18.

Evakuaciona linija na oblozi tunela obiljeava se cijelom duinom tunela sa strane na kojoj se nalaze ulazi u pjeake prolaze i prolaze za vozila, linijom irine 50 cm u crvenoj boji (RAL 2002) (slika 19). Evakuaciona linija na oblozi tunela izvodi se tako da je donja ivica linije na visini od 90 cm od nivoa pjeakog hodnika.


15

Slika 19.

Boje dozvoljene za koritenje Materijali za izvoenje radova na izradi horizontalne saobraajne signalizacije na javnim cestama potrebno je da zadovoljavaju sljedee norme:

- EN 1436:2007+A1:2008 Osobine nune za korisnike ceste - EN 13197:2001 Simulator istroenosti - EN 1871:2000 Fizika svojstva

Prema navedenim normama definisana su dva sistema (tipa) oznaka na kolovozu i to: Tip I za dionice juno od vorita Mostar Sjever sa sljedeim karakteristkama:

o Boja u debljini filma od 400 mic o Reflektirajue perle 100 do 850 mic o Dobra dnevna vidljivost o Dobra nona vidljivost u suhom o Slabija nona vidljivost u vlazi i na kii

Tip II za dionice sjeverno od vorita Mostar Sjever sa sljedeim karakteristikama: o Boja u debljini filma od 600 mic o Reflektirajue perle 200 do 1400 mic o Dobra dnevna vidljivost o Dobra nona vidljivost u suhom o Dobra nona vidljivost u vlazi i na kii

Minimalni zahtjevi

Minimalni zahtjevi za bijelu boju koja se koristi za hizontalnu signalizaciju su prikazani u tabeli kako slijedi:

Tip I, Tip II

Q2

B2

R2

RW 1

RR 1

S1


16

Obrazloenje Sistema oznaka Osobine nune za korisnike ceste - EN1436:2007+A1:2008

Osobine nune za korisnike ceste su: - Dnevna vidljivost

Referentni parametri (klase) za dnevnu vidljivost za suhe uslove su dati u sljedeoj tabeli

Boja cestovne oznake Tip povrine ceste Klasa

Minimalni koeficijent luminacije pod difuznom luminacijom Qd u mcd/m2 lx

Bijela

Asfaltni kolovoz

Q0 - Q2 Qd100 Q3 Qd130 Q4 Qd160

Cement betonski kolovoz

Q0 - Q3 Qd130 Q4 Qd160 Q5 Qd200

uta

Q0 - Q1 Qd80 Q2 Qd100 Q3 Qd130

Tabela 1. Referentni parametri (klase) dnevne vidljivosti za suhe uslove

- Nona vidljivost

Referentni parametri (klase) za nonu vidljivost za suhe uslove su dati u sljedeoj tabeli

Tip cestovne oznake

Boja cestovne oznake Klasa

Minimalni koeficijent retroreflektirane luminacije RL u mcd/m2 lx

Stalna

Bijela

R0 - R2 RL 100 R3 RL 150 R4 RL 200 R5 RL 300

uta

R0 - R1 RL 80 R3 RL 150 R4 RL 200

Privremena R0 - R3 RL 150 R5 RL 300

Tabela 2. Referentni parametri (klase) none vidljivosti za suhe uslove

- Vidljivost u vlanim uslovima


17

Referentni parametri (klase) vidljivosti za vlane uslove su dati u sljedeoj tabeli

Uslovi vlanosti Klasa Minimalni koeficijent

retroreflektirane luminacije RL u mcd/m2lx

Vrijednosti dobivene 1 minutu nakon plavljenja povrine

RW0 - RW1 RL 25 RW2 RL 35 RW3 RL 50 RW4 RL 75 RW5 RL 100 RW6 RL 150

Tabela 3. Referentni parametri (klase) vidljivosti za vlane uslove

- Vidljivost u uslovima kie

Referentni parametri (klase) vidljivosti u uslovima kie su dati u sljedeoj tabeli

Uslovi kie Klasa Minimalni koeficijent

retroreflektirane luminacije RL u mcd/m2lx

Vrijednosti dobivene nakon najmanje 5 minuta izlaganja u skladu sa B.7 za vrijeme konstantne kie u koliini padanja od 20 mm/hh

RR0 - RR1 RL 25 RR2 RL 35 RR3 RL 50 RR4 RL 75 RR5 RL 100 RR6 RL 150

Tabela 4. Referentni parametri (klase) vidljivosti u uslovima kie

- Otpornost na klizanje

Referentni parametri (klase) otpornosti na klizanje su dati u sljedeoj tabeli

Klasa Minimalna vrijednost otpornosti na klizanje

S0 - S1 SRT 45 S2 SRT 50 S3 SRT 55 S4 SRT 60 S5 SRT 65

Tabela 5. Referentni parametri (klase) otpornosti na klizanje


18

Simulatori istroenosti - EN 13197:2001

Simulatori istroenosti predstavljaju vrijednost (koliinu) broja prelaza (P) za vrijednosti: Q, B, R, RW, RR, SRT. Broj prelaza za pojedine klase sobraaja je dat u sljedeoj tabeli.

Klasa saobraaja Broj prelaza

P0 - P1 0,5 x 105 P2 1,0 x 105 P3 2,0 x 105 P4 5,0 x 105 P5 1,0 x 106 P6 2,0 x 106 P7 > 2,0 x 106

Tabela 6. Klase saobraaja

Fizika svojstva - EN 1871:200

Od fizikih svojstava materijala ispituju se sljedee vrijednosti: - Dnevna vidljivost faktor luminencije; - x,y kromatske koordinate - Pokrivnost (u skladu s ISO 2814)- min 95% za bijelu boju - UV starenje - Otpornost na proputanje - Alkalna otpornost - Stabilnost pri skladitenju- min 4

Pored navedenih osobina, laboratorijskim testovima je potrebno analizirati i sljedee: - Gustoa (prema EN 12802) - Viskoznost ili konzistencija (prema EN 12802) - Vrijeme suenja (prema EN 13197) - Trajnost (prema EN 13197)

Kontrola prometa tokom izvoenja radova na kolovozu Prije poetka radova na oznaavanju kolovoza izvoa treba izraditi projekat regulacije saobraaja tokom izvoenja oznaka na kolovozu i za taj projekat dobiti saglasnost od naruitelja radova. Postupak postavljanja oznaka mora biti takav da se moe izvoditi pod saobraajem, bez naruavanja bezbjednosti za sudionike u saobraaju i za ekipu koja radi na izradi oznaka na kolovozu. U tu svrhu se ne smije libiti od angaovanja saobraajne patrole policije te se ne smije tedjeti na unjevima koji se uklanjaju tek kada je boja potpuno suha. Izvoa je odgovoran za ispunjavanje svih gore navedenih uslova, kao i za sve tetne posljedice koje su rezultat izvoenja predmetnih radova. Izvoa radova je odgovoran i za


19

sve eventualne tete nastale pricanjem boje za oznake po vozilima u saobraaju kao rezultat izvoenja predmetnih radova. Naruitelj radova se nee ni u kojem sluaju smatrati odgovornim za takve tete.

Uslovi za izvoenje oznaka na kolovozu

Vremenski uslovi

Radovi na oznaavanju kolovoza izvode se pri tempraturi zraka od najmanje +10 stepeni C i najvie +30 C, te pri relativnoj vlanosti zraka do najvie 85%. Optimalna vrijednost temprature zraka/vazduha je 20-25 stepeni C, a relativna vlanost zraka manja od 75%. Podloga mora biti potpuno suha. Tempratura podloge se kree od 5-45 stepeni C (BAS Z.S2.240).

Priprema povrine kolovoza

Prije nanoenja boje povrina kolovoza mora biti potpuno suha, ista, bez praine i ostataka soli. Uljne i druge masne mrlje moraju se ukloniti. Izvoa radova izvrit e generalno ienje kolovoza na javnim cestama nakon zavretka zimske slube, to se u pravilu obavlja u prvoj polovini mjeseca aprila (za dolinske trase), odnosno u drugoj polovini mjeseca aprila (za brdsko planinska podruja), i to nije ukljueno u jedininu cijenu izrade oznaka na kolovozu . U jedininu cijenu izrade oznaka na kolovozu ukljueno je uklanjanje svih oneienja kolovoza neposredno prije izrade oznaka.

Strojevi i oprema za izvoenje oznaka na kolovozu

Strojevi za izvoenje uzdunih oznaka na kolovozu moraju biti automatizovani. Potrebna koliina boje i staklenih kuglica (perle) regulira se automatskom opremom. Strojevi moraju biti tako podeeni da osiguravaju propisanu geometriju oznaka te jednolino nanoenje boje odnosno reflektirajuih staklenih kuglica. Ako se tokom rada uoe problemi u kvaliteti oznaka, nadzorni ininjer moe zahtjevati od izvoaa radova da osigura detaljne proizvoake upute za rad sa opremom. Od izvoaa radova e tada biti zahtjevano da koristi opremu prema navedenim uputama proizvoaa opreme, s naglaskom na radnu brzinu opreme tokom izvoenja oznaka, ili izvede druga podeavanja sve dok se ne postigne po miljenju nadzornog ininjera zadovoljavajua kvaliteta izrade oznaka (miljenje nadzornog organa mora biti potkrijepljeno mjerenjima i ispitivanjem shodno standardu Kvalitete).

Ocjenjivanje kvalitete oznaka na kolovozu

Kontrola kvalitete izvoenja radova na obiljeavanju kolovoza

Radi utvrivanja kvaliteta izvedenih oznaka, moraju se evidentirati sljedei podaci o izvoenju radova na obiljeavanju kolovoza: -kategorija i dionica ceste, -datum i vrijeme izvoenja radova, -vrsta opreme, -vrsta upotrijebljene boje i drugih materijala,


20

-debljina suhog i mokrog sloja oznake, -potronja materijala po jedinici oznake, -proraun debljine suhog sloja oznake/specifikacije proizvoaa boje, -vremenski uslovi u vrijeme izvoenja radova; Kontrola debljine suhog i mokrog sloja (bez staklenih kuglica) oznake vri se kontrolnim ploicama najmanje na svakih 2000-5000 m obiljeenog kolovoza, odnosno najvie 4 uzorka na dan, posebno za sredinje, rubne i druge vrste oznaka. Izvoa radova odgovoran je za kontrolu kvalitete, te e sainiti i provoditi efikasan plan kontrole kvalitete. U sklopu kontrole kvalitete izvoa radova e mjeriti dnevnu i nonu vidljivost portabl ureajem u periodu ne prije 30 dana i ne kasnije od 60 dana od datuma izvoenja oznaka. Mjerenja se obavljaju na jednoj zoni duine 500 m, na svakoj sekciji, pri emu je sekcija dio oznake izveden s jednom ekipom tokom jednog dana. Poetak zone za mjerenje je u prvoj treini duine sekcije. U svakoj zoni treba izvriti 10 mjerenja dnevne i none vidljivosti na meusobnom rastojanju od 50 m. Poetak i kraj zone treba oznaiti bojom u spreju na rubu kolovoza. Ako je debljina suhog filma boje izvedene oznake jednaka ili vea od minimalno zahtijevane na tri od etiri uzorka koji se odnose na dnevnu izvedbu oznake, oznaka na toj sekciji e se prihvatiti. Ako vie od jednog uzorka koji se odnosi na dnevnu izvedbu oznake nema minimalno zahtijevanu debljinu suhog filma boje, oznaka na toj sekciji se nee prihvatiti, a izvoa je mora obnoviti o svom troku. U sluaju da je dnevni uzorak iz bilo kojih razloga takav da iziskuje ispitivanje na manje od etiri uzorka, svi uzorci moraju zadovoljiti propisanu minimalnu debljinu suhog filma. Ako 80% (8 ili vie) oitanja vidljivosti u jednoj zoni zadovoljava ili premauje zahtijevanu minimalnu dnevnu i nonu vidljivost, oznaka na toj sekciji e se prihvatiti. A ako manje od 80% (manje od 8) oitanja vidljivosti u jednoj zoni zadovoljava zahtijevanu minimalnu dnevnu i nonu vidljivost, oznaka na toj sekciji se nee prihvatiti, a izvoa je mora obnoviti o svom troku.

Osiguranje kvalitete izvedenih radova koje provodi naruilac

U sklopu osiguranja kvalitete naruilac e provoditi mjerenja na dijelu izvedenih radova, svrha kojih je verifikacija i provjera podataka koje je dostavio izvoa radova u sklopu kontrole kvalitete. Ta mjerenja e se izvoditi tamo gdje izgled oznaka ukazuje na mogue greke u rezultatima mjerenja koje je proveo izvoa, te vizuelna zapaanja na mogue greke od strane naruioca. Rezultati mjerenja koje je dostavio izvoa radova e se prihvatiti ako se odgovarajue prosjene vrijednosti u sklopu kontrolnih ispitivanja koje je proveo izvoa ne razlikuju za vie od 10% od prosjenih rezultata mjerenja koje je proveo naruilac za predmetnu sekciju. Ukoliko se prosjeni rezultati oba mjerenja na nekim sekcijama razlikuju za vie od 10%, izvoa radova duan je ponoviti mjerenja u prisustvu naruioca, i ti rezultati e se prihvatiti kao tani. Za vrijeme trajanja garantnog roka od 6 mjeseci, naruilac e vizuelno kontrolisati stanje oznaka u pogledu njihove oteenosti (pukotine, teenje materija,ljutenje, gubitak boje i sl). Ukoliko navedena oteenja zahvate vie od 90% povrine pojedine izvedene oznake,


21

izvoa e u sluaju da to vremenske prilike omoguavaju obnoviti istu na tom dijelu o svom troku, a s obnovom zapoeti najkasnije u roku od 7 dana nakon pismene obavijesti od strane naruioca. Ako se takav nedostatak pojavi tokom garantnog roka, a nakon 15.10. tekue godine, izvoa nee bez posebnog odobrenja od strane naruioca obnavljati oteeni dio oznake ve e se taj nedostatak naplatiti sa iznosa garancije za garantni rok u iznosu 30% ugovorene vrijednosti oznake na tom oteenom dijelu. Oteenje oznake koje je posljedica oteenja kolovoza nee se uzimati u obzir prilikom utvrivanja oteenja oznaka.

Obraun rada Rad se mjeri dunim metrom neto izvedenih uzdunih i poprenih oznaka i kvadratnim metrom ostalih oznaka na kolovozu. Naplauje se ugovorenom jedininom cijenom u kojoj je sadran sav pisani rad, materijal, transport, obiljeavanje, markiranje, opisana kontrola kvaliteta, kao i sve ostalo potrebno za izvedbu ovog rada.

UPUTA ZA POSTAVLJANJE VERTIKALNE SAOBRAAJNE (PROMETNE) SIGNALIZACIJE

22

2. UPUTA ZA POSTAVLJANJE VERTIKALNE SAOBRAAJNE (PROMETNE) SIGNALIZACIJE


23

Opis rada Ovaj rad obuhvaa izradu, nabavku i postavljanje svih vrsta saobraajnih znakova prema projektu saobraajne opreme ceste. Rad mora biti obavljen u skladu s projektom, Pravilnikom o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlaena osoba (Slubeni glasnik BiH broj 16/07), vaeim normama i zahtjevima nadzornog ininjera.

Izrada Saobraajni znakovi svojom vrstom, znaenjem, oblikom, bojom, veliinom i nainom postavljanja trebaju biti u skladu s "Pravilnikom o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlaena osoba", te vaeim normama u Bosni i Hercegovini.

Boja - uslovi

Boja poleine podloge znaka mora biti sive boje i bez sjaja, kako bi se sprijeilo odvraanje panje vozaima. Povrina saobraajnih znakova izrauje se od materijala retroreflektirajuih svojstava za autoceste i ceste namijenjene iskljuivo prometu motornih vozila - brze ceste, najmanje klase II.

Dimenzioni zahtjevi

Dimenzije znakova odreene su " Pravilnikom o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlaena osoba " i vaeim normama. Pri izradi vertikalne saobraajne signalizacije treba primijeniti retroreflektivnu foliju minimalno klase retrorefleksije 2 - High Intensity Grade, stabilnu na ultraljubiasto zraenje i koja je aplikacijom naneena na aluminijskom limu debljine od 2 do 3 mm, sa pojaanim okvirom i vodoravnim ojaanjima, to garantuje kvalitetu i trajnost saobraajnih znakova. Saobraajni znakovi veih dimenzija, ija povrina iznosi vie od 2 m2, izrauju se od profiliranih segmenata visine 20 cm s utorima za privrenje i spajaju se na mjestu postavljanja u jednu cjelinu.

Ugradnja i postavljanje

Privrivanje saobraajnih znakova mora biti izvedeno na nain da s prednje strane znaka nema vidljivog mjesta privrivanja. Pri tome treba obratiti posebnu panju da se ne primjenjuju vijci i ploice od drugih tipova materijala (eljezo i sl.) radi pojave elektrolize. Elementi za privrenje moraju biti izvedeni tako da se onemogui okretanje saobraajnog znaka oko osi stuba. Saobraajni znakovi privruju se na stubove nosae promjera 63,5 mm, koji su izraeni od Al ili Fe elinih avnih cijevi i zatieni protiv korozije postupkom vrueg cinanja. Na trasi autoceste saobraajni znakovi (ploe) koji imaju velike povrine iz razloga statike stabilnosti montiraju se sa desne strane kolnika na I profile ili konzolne stubove - nosae, ukoliko se ploe montiraju iznad kolnika na portale potrebno je dodatno osiguranje (sajle).


24

Veliki znakovi pravougaonoga oblika postavljaju se na dva ili vie stubova, a iznimno veliki na nosivu konstrukciju za koju je potreban posebni statiki proraun. Proraun treba uzeti u obzir lokalne meteoroloke uvjete (uestalost, jaina i smjer vjetrova, snijeg) i teinu i povrinu prometnog znaka. Pri postavljanju saobraajni znak treba zakrenuti za 3 u odnosu na os saobraajnice da se izbjegne intenzivna refleksija i smanji kontrast oznaka, znaka i pozadine koja je osvijetljena. Na isti se stub ne smije postaviti vie od dva saobraajna znaka. Saobraajni znak postavlja se na visini od 1,20 do 1,40 m od povrine kolnika do donjeg ruba znaka ili dopunske ploe postavljene ispod znaka, s desne strane kolnika. Izuzetak su saobraajni znakovi za obavezno obilaenje i kruni tok saobraaja, znakovi za cestovne objekte (tunel, vijadukt i sl.), te znakovi broja autoceste, brze ceste, magistralne ceste, kilometarske oznake autoceste ili brze ceste i oznake dionica magistralne ceste, koji se postavljaju na visini od 80 do 120 cm. Saobraajni znakovi koji su smjeteni iznad kolnika postavljaju se na visini od min 4,8 m od donjeg ruba znaka do razine kolnika, u pravilu se prometni znakovi postavljaju na visini od 5,0 m iznad kolnika. Najmanji vodoravni razmak saobraajnog znaka od desnog ruba kolnika mora biti 0,5 m (za standardne dimenzije), a znak veih dimenzija min. 1,5 m (1,0 m). U sredinjem pojasu vodoravni razmak saobraajnog znaka od lijevog ruba kolnika mora biti min 0,75 m. Stub saobraajnog znaka postavlja se u pravilu najvie 2,0 m od ruba kolnika. Temelji stubova - nosaa saobraajnih znakova se rade na osnovu smjernica i standarda koji vrijede u Bosni i Hercegovini.

Kontrola kvaliteta Materijali od kojih se izrauju znakovi i stubovi odreeni su normama, a za sve materijale izvoa mora na svoj troak prije ugradnje osigurati dokaze da imaju potrebni kvalitet. Originale dokaza treba predati nadzornom inenjeru.

Obraun rada Rad obuhvaa izradu i isporuku saobraajne signalizacije, nabavku, prijevoz i postavljanje saobraajnog znaka sa stubom i temeljem. Obraunava se prema broju postavljenih znakova odreenih dimenzija, ukljuujui stubove i temelje, pri emu se razlikuju lokacije prema broju znakova na jednom stubu (stub s jednim znakom - stub s dva znaka), te lokacije s nosivom konstrukcijom (portal ili konzolni stub).

UPUTA ZA NABAVKU I UGRADNJU GARANIH VRATA NA OBJEKTIMA COKP-a

25

3. UPUTE ZA NABAVKU I UGRADNJU GRARANIH VRATA NA OBJEKTIMA COKP-a


26

Uvod Obzirom da se javila potreba za nabavkom garanih vrata na COPK-u, a da ista nisu obraena domaim standardima, kao i injenica da na tritu postoji velika varijacija u kvalitetu cijeni i zahtijevima koja vrata trebaju da ispunjavaju, radi potrebe unificiranja zahtijeva koje vrata moraju ispunjavati, izvrili smo tehniku analizu, te definisali minimale potrebe zahtjeve koja vrata trebaju ispunjavati. U analizi, koriteni su dostupni standardi, odnosno evropske norme, kojima su regulisane pojedine oblasti u smislu tehnikih zahtijeva garanih vrata, istraivanje lokalnog trita kako bi se izvrila procjena dostupnosti zahtijevanih artikala, kao i procjena stvarnih uslova funkcionisanja vrata i arhitektonsko graevinskih zahtijeva samog objekta u koji se ugrauju. Prilikom definisanja minimalnih uslova, napravili smo regionalnu podjelu, prema geografskoj lokaciji mjesta ugradnje vrata i specifinim klimatsko temperaturnim uslovima na koje garana vrata moraju odgovoriti. Takoe su sagledani mogui arhitektonsko-graevinski uslovi pojedinog projekta, gdje je ustanovljeno da moe postojati varijacija u minimalnim zahtjevima, u smislu ispunjavanja predviene funkcije, kako bi vrata u to boljoj mjeri odgovorila zahtijevima projekta. Nakon sagledavanja realnih uslova funkcionisanja garanih vrata, konsutovali smo evropske norme kako bi tano definisali potrebne klase pojedinih zahtijeva. Prilikom analize koriteni su sljedee norme:

1. EN 12424 Otpor na optereenje vjetrom. 2. EN 12425 Otpornost na upijanje vode. 3. EN 12426 Propusnost na zrak. 4. EN 13241 prilog B EN 12428 Toplinska izolacija.

Na osnovu sagledavanja svi injenica i gore navedenih dokumenata, dajemo prijedlog minimalnih tehnikih uslova koje je potrebno da zadovolje garana vrata na objektima COPK-a.


27

Minimalni tehniki zahtjevi Tabela 1. - Minimalni tehniki zahtijevi

Praonica Garaa za teretna vozila

Auto mehaniarska

radnja Regija 1 Regija 2 Regija 1 Regija 2 Regija 1 Regija 2

Dimenzije - Visina do 7,0 metara do 7,0 metara do 7,0 metara - irina Prema pojektu Prema pojektu Prema pojektu Otpor na optereenje vjetrom EN 12424

Klasa 2 Klasa 3 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 2 Klasa 3

Nepropustnost za vodu EN 12425 Klasa 3 Klasa 3 Klasa 3 Klasa 3 Klasa 3 Klasa 3 Propustnost na zrak EN 12426 Klasa 2 Klasa 2 Klasa 2 Zvuna izolacija Bez zahtijeva Bez zahtijeva Bez zahtijeva

Toplinska izolacija (prilog B EN 12428) (U=W/m2K)

od 1,5 do 4,3 od 1,5 do 4,3 od 1,5 do 4,3

Nain otvaranja - Elektrino podizanje vrata sa mogunosti manuelnog otvarajna.

Da Da Da

Mogunost prirodnog osvjetljenja Bez mogunosti Bez mogunosti/ Nije neophodno Bez mogunosti/ Nije neophodno

Zatita od korozije Da Da Da Otpornost na agresivnu sredinu A) otpornost na soli Da Ne Da Ne Da Ne B) otpornost na ulja Da Da Da

Sigurnosna zatita - Osiguranje protiv propadanja

Da Da Da

Broj ciklusa otvaranje zatvaraje min 25.000 puta min 25.000 puta min 25.000 puta Garancija na 5 godina Da Da Da

Regija 1 Podruje Bosne, karakteristino uestalo pojavljivanje snijega, niske

temperature u zimskom periodu, karakteistini zimski uslovi odravanja ceste. Regija 2 Podruje Hercegovine, karakteristina pojava jakog vjetra, rijetka pojava

zimskih uslova odravanja ceste. Kvalitet toplinske izolacije se bira na osnovu specifinih potreba projektnog rjeenja.

UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU KONSTRUKCIJE NADSTRENICA NA OBJEKTIMA CP-U

28

4. UPUTA ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU KONSTRUKCIJE NADSTRENICA NA OBJEKTIMA CP-u


29

Uvod Sa ciljem unificiranja rjeenja konstrukcije nadstrenice na objektima CP-a, sainjena je ova uputa za sve projektante, nadzorne timove i izvoae, tj za sve projekte koju su u fazi projektovanja, pripreme za graenje i onih koji su u izgradnji. Na naplatnim mjestima autoceste A1, zastupljene su dvije varijante nadstrenice, i to:

- Nadstrenica od prostorne reetke izgraene od elinih cijevi (varijanta A) - Nadstrenica od valjanih elinih profila (varijanta B)

Navedeni tipovi nadstrenica zastupljenih na naplatnim mjestima autoceste A1 predoeni su na slikama u nastavku.

Slika 1. Nadstrenica od prostorne reetke izgraene od elinih cijevi (varijanta A) pogled odozdo


30

Slika 2. Nadstrenica od prostorne reetke izgraene od elinih cijevi (varijanta A) popreni presjek

Slika 3. Nadstrenica od valjanih elinih profila (varijanta B) pogled odozdo


31

Slika 4. Nadstrenica od valjanih elinih profila (varijanta B) popreni presjek Moramo istai da su oba tipa sa stanovita arhitektonskog oblikovanja, kao i sa stanovita konstrukcionog oblikovanja, prihvatljiva. Parametri koji su razmatrani sa ciljem unificiranja su svedeni na ekonomsku analizu ukupne investicije. Ekonomska analiza ukupne investicije je izraena preko:

- Investicije izgradnje - Investicije odravanja

Detaljna ekonomska analiza navedenih parametara, uraena od strane strunjaka, nee biti prikazana u ovom dokumentu, ali zakljuci su sljedei:

- Ekonomskom analizom investicije izgradnje utvreno je da je konstrukcija od valjanih elinih profila (varijanta B) skuplja za oko 40% u odnosu na konstrukciju od prostorne reetke (varijanta A)

- Ekonomskom analizom investicije odravanja, gdje su obuhvaeni parametri ienja i nanoenja antikorozivne zatite i to za period od 40 godina, utvreno je da je konstrukcija od valjanih elinih profila (varijanta B) i do 5 puta jeftinija u odnosu na konstrukciju od prostorne reetke (varijanta A).

Zakljuak Iz svega gore navedenog zakljuujemo da JP Autoceste FBiH trebaju koristiti kontrukcije nadstrenica od elinih valjanih profila, jer je ukupna investicija i pored veih poetnih investicionih ulaganja, znatno jeftinija, te takvu uputu dostaviti svim projektantima, nadzornim timovima i izvoaima.

UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ELASTINO ODBOJNE OGRADE NA AUTOCESTI

32

5. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ELASTINO ODBOJNE OGRADE NA AUTOCESTI


33

Uvod Zakonska regulativa za zatitne odbojne ograde na cestama:

- Pravilnik o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlatena osoba (Slubeni glasnik BiH, broj 16/07)

- (JUS U.S4.110, 1984 ) - (EN 1317) europski standard od 1993 godine. Europska norma 1317 je

harmoniziovana 01.01.2008 sa prelaznim vremenom od 3 godine, tako da je od 01.01.2011 u zemljama EU dozvoljena samo upotreba zatitnih ograda sertificikovanim po tom standardu, tj. sa CE sertifikatom.

U pravilniku o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlaena osoba je propisano u odjeljku H, koji sljedi:

Odjeljak H . Zatitna odbojna ograda; lan 86.(Zatitna ograda)

1. Zatitna ograda je tehnika sigurnosna konstrukcija kojoj je osnovna svrha sprijeiti klizanje vozila s (planuma) ceste, odnosno zadrati vozila skrenuta s kolovoza.

2. Zatitna ograda se izrauje od elika, betona (tip New Jersey), ili kombinirana. 3. Zatita ograda mora se postaviti: - u razdjelnom pojasu, zavisno od intenziteta saobraaja - na cestovnom objektu, - kad je cesta na nasipu viem od 3.0 m - ispred opasnog mjesta (bone opasnosti), - u blizini druge saobraajne povrine (eljenike pruge, vodene povrine), izuzev

povrina namijenjenih pjeakom saobraaju. (4) Klasa zatitne ograde zavisi od kategorije ceste:

Kategorija ceste Ivica Razdjelni Objekat kolovoza pojas Autocesta

H2H1 H2 H3 H2 Brza cesta Cesta rezerviran za saobraaj motornih vozila Magistralna cesta

H1 H2 Regionalna cesta Gradske saobraajnice visokog ranga Ostale ceste N2 H1 H2

lan 87.(Izgled zatitne ograde)

Zatitna ograda mora biti opremljena retroreflektirajuim oznakama katadiopterima (VIII-3), na desnoj strani u smjeru vonje crvene boje, a s lijeve strane bijele boje. Na kolovozu sa jednosmjernim saobraajem retroreflektirajue oznake su, s obje strane, crvene boje.


34

Prema zakonskoj osnovi U BiH kako je propisano i navedeno u pravilniku o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlaena osoba zatitna ograda se ugrauje i postavlja u skadu sa EN 1317, a potujui zakonske regulative.

Definicija odbojnika

Plat je jedan od osnovnih elemenata eline zatitne ograde, izraen je od toplovaljane eline trake .0361, debljine 3 mm hladno oblikovane u profil. Na krajevima plata nalaze se otvori meusobno spajanje, vijanim spojem. Prema potrebi isporuuje se zakrivljeni, tako da se slijedi zakrivljenost puta.

Tip A

Tip B

Tip C


35

Visina sustava protiv zasljepljivanja ovisi o openitim uvjetima, kao to su relativne razine glavnih svjetala vozila i visina oiju vozaa koja dolaze iz suprotnog smjera. Prema Europskoj normi EN 12676-1, visina sustava od 1,18 m iznad povrine kolnika zatititi e vozae lakih motornih vozila od svih upadnih zraka koje mogu prouzroiti njihovo zasljepljivanje, dok sustav visine 1,67 m u potpunosti titi vozae tekih motornih vozila. Visina zatitnih odbojnih ograda u odnosu na kolovoz se razlikuje zavisno od klase ograde. Odbojne ograde klase zatite H2 (tip dvoredni) i H3 (tip troredni) zbog svoje visine mogu posluiti (posebno u naseljenim mjestima) za sprijeavanje prelaska ljudi preko autoceste.

Zakljuak: Polazei od europskih normi i standarda koji se koriste u naoj zemlji, uvidom u poglavlje E glavnih projekata dionica u pripremi i izgradnji, snimanja zatitnih odbojnih ograda na izgraenoj dionici autoceste A1, dionica Kakanj Joanica, te iskustva sa aspekta odravanja, zatite i sigurnosti saobraaja na autocesti uvidjeli smo sljedee:

- Uvidom u glavne projekte izgradnje dionica (Poitelj Bijaa, Lapenica Tarin, Vlakovo Lepenica, Drivua Biljeevo) zapaeno je da su projektanti, na otvorenoj trasi, predvidjeli zatitnu odbojnu distantnu ogradu visoke klase H1 i H2 i to klasu H2 u razdjelnom pojasu, a klasu H1 ili H2 uz ivice kolovoza, to je u skladu sa europskom normom 1317 i naom zakonskom regulativom.

- Izlaskom na trasu izgraene dionice autoceste A1 Kakanj Joanica utvreno je da je na poddionici Visoko Joanica postavljena jednostrana ograda bez distancera uz ivice kolovoza, a u razdjelnom pojasu dvostrana distantna odbojna ograda. Obje navedene ograde imaju plat B. Ogradene su projektovane prije stupanja na snagu Pravilnika o saobraajnim znakovima i signalizaciji na cestama, nainu obiljeavanja radova i prepreka na cesti i znakovima koje uesnicima u saobraaju daje ovlatena osoba (Slubeni glasnik BiH, broj 16/07) tako da o njima moemo govoriti samo sa vizuelnog aspekta.

Na poddionici Kakanj Visoko je postavljena jednostrana distantna ograda kako na ivicama kolovoza tako i u razdjelnom pojasu zbog rigola koji prolazi kroz razdjelni pojas. Ograda posjeduje plat B te prema vizuelnom pregledu pripada visokoj klasi zatite. Zbog perioda izgradnje i izmjene standarda u ovoj oblasti ne moemo izgraenu dionicu smatrati referentnom za osnovu unificiranja zatitnih odbojnih ograda.

- Visina sistema protiv zasljepljivanja ovisi o openitim uvjetima, kao to su relativne razine glavnih svjetala vozila i visina oiju vozaa koja dolaze iz suprotnog smjera. Prema Europskoj normi EN 12676-1, visina sistema od 1,18 m iznad povrine kolovoza zatitit e vozae lakih motornih vozila od svih upadnih zraka koje mogu prouzroiti njihovo zasljepljivanje, dok sustav visine 1,67 m u potpunosti titi vozae tekih motornih vozila. Imajui u vidu navedeno, postavljanje odbojnih ograda klase H2 dvorednog tipa (zbog svoje visine koja iznosi cca. 1100 mm) u odnosu na ograde klasa H1 i H2 (visina cca. 750 mm) u razdjelnom pojasu, ima svoju opravdanost i sa


36

aspekta podizanja nivoa usluge autoceste, zatite od zasljepljivanja te smanjenja potrebe za dodatnom zatitom od zasljepljivanja korisnika autoceste.

- Imajui u vidu dosadanje iskustvo steeno tokom eksploatacije izgraene dionice autoceste, vrijedi razmisliti i o postavljanju odbojne ograde klase H3 (visina cca. 1650 mm) u zonama trase gdje bi se mogla predvidjeti pojava prelaenja autoceste od strane pjeaka (odmorita, naselja ili slino). Ograda bi pored poveanja sigurnosti saobraaja imala i funkciju fizike prepreke te onemoguila namjeru prelaska preko autoceste.

Dakle, iz navedenog, zakljuak bi bio sljedei:

- U razdjelnom pojasu potencirati na zatitnoj odbojnoj ogradi minimalno klase H2 po mogunosti dvorednog tipa, u posebnim uslovima i H3;

- Uz lijevu i desnu stranu autoceste imati odbojnu distantnu ogradu minimalno klase zatite H1. Prema potrebi, kada to uslovi terena zahtjevaju projektant e projektom ukljuiti i odbojne distantne ograde vee zatitne klase: H2, H3, i izuzetno H4a i H4b.

UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ZATITNIH ZIDOVA PROTIV BUKE (BUKOBRANI)

37

6. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ZATITNIH ZIDOVA PROTIV BUKE (BUKOBRANI)


38

Uvod: Svrha postavljanja zatitnih zidova od buke je ublaiti posljedice zagaenja bukom u urbanim sredinama i svoriti pozitivno okruenje za ivot ljudi. Odabir mjesta postavljanja zatitnih zidova, visinu zidova i kvalitet apsorpcije buke, pojektant bira na osnovu modela prorauna buke. Zatitni zidovi se postavljaju uglavnom u urbanim podruijima gdje nivo buke izazvan motornim saobraajem prelazi dozvoljen zakonski propisan nivo buke. Obzirom na relativno velike trokove izgradnje i odravanja zatitnih zidova od buke, radi optimizacije trokova, javlja se potreba unifikacije zatinih zidova od buke. Radi lakeg odabira odgovarajue konstrukcije, definisani su osnovni zahtijevi na koje zatitni zidovi od buke moraju odgovoriti.

Zahtjevi za zvune barijere.

Arhitektonski zahtjevi

> Vizuelno uklapanje u sredinu. > Izbjegavanje monotonog izgleda zida. > Stvaranje ekoloki prihvatljivog okruenja. > Stvaranje pozitivnog psiholokog aspekta za vozae usljed promjene ritma ponavanja istih segmenata, primjene raznolike teksture i boja, razbijenih formi i promjene visine zvunih barijera. > Postavljanje izlaza u sluaju nude.

Zahtjev funkcionalnosti > Ispunjavanje zahtijeva apsorpcije i refleksije buke na osnovu prorauna buke.

Konstruktivni zahtjevi > Priloen dokaz stabilnosti za svaki pojedini dio barijere kao i barijeru kao cjelinu. > Primjena standardizovanih materijala.

Primjena montanih sistema

> Poveanja brzina izvoenja. > Umanjenje trokova. > Unificiranje sistema montae. > Unificiranje vrsta panela. > Olakano odravanje.

Zahtjevi za materijale

> Otpornost na hranje. > Otpornost na mraz. > Otpornost na soli. > Otpornost na UV zraenje. > Dobra apsorpcija zvuka. > Propisane mehanike karakteristike materijala u konstrukciji.

Zahtjevi odravanja

> Unificiran sistem proizvodnje elemenata zvune barijere. > Unificiran sistem montae. > Umanjenje trokova proizvodnje, transporta i montae. > Olakano ienje povrina. > Olakan transport i montaa oteenih ili dotrajalih elemenata.

Zahtjevi trajnosti > Trajnost sistema je 20 godina.


39

Na osnovu iskustava susjednih zemalja i projektantske prakse u naoj dravi, ustanovljeno je da se zidovi prema rentabilnosti i visini mogu podijeliti na 3 grupe, niski, srednji i visoki.

Podjela prema visini zvunih barijera. Visina Sistem

Niske od 0,0 do 3,0 Proizvoljni: Temelj.

Tipiziran: Stub. Montani paneli.

Sredjne od 3,0 do 6,0 Proizvoljni: Temelj.

Tipiziran: Stub. Montani paneli.

Visoke > od 6,0 Proizvoljni: Kompletna konstrukcija u zavisnosti od arhitekonskog rjeenja.

Visoki zidovi su dosta kompleksne konstrukcije, esto sa zakrivljenim stijenkama, izuzetno skupe, koje se koriste u gradskim podruijima ili u blizini visokih stanbenih objekata. Radi male vjeravatnoe pojavljivanja potrebe za visokim zatitnim zidovima od buke, ovim smjernicama se oni nee razmatrati. Niski i srednje visoki zidovi su pogodni za zatitu ruralnih podruija kroz koje se koridor Vc u glavnom i prua. Radi mogunosti poveanja nivoa buke u toku eksploatacije i relativno malog dodatnog ulaganja za poveanje visine zida, optimalno rjeenje je dimenzionirati stubne ankere i temeljnu konstrukciju minimalno na visinu zida od 5,0 metara, bez obzira na stvarnu proraunsku visinu zida. Iako postoji vie vrsta stubova za zatitne zidove, procjena je da elini stubovi HEA(B) 120-280 najbolje ispunjavaju veinu postavljenih zahtijeva. Prednost ovih stubova je:

Dostupnost na tritu; Mogunost montae svih vrsta panela; Jednostavna i laka montaa; Fleksibilnost usljed promjene oteenih stubova, ili poveanja kapaciteta zatite od

buke; Mogunost reciklae stubova; Relativno jeftino odravanje;

Jedina ozbiljna zamjerka je inicijalna cijena elinih stubova koja je u odnosu na betonski 3-5 puta vea. Betonski stubovi sa druge strane imaju dosta nisku cijenu proizvodnje. Pogodni su za montau samo betonskih panela. Usljed relativno velike teine, transport i montaa su zahtijevniji. Radi monolitizacije zida nakon montae, ne posjeduje fleksibilnost pilikom poveanja visine zida, niti mogunost reciklae istih stubova. Zakljuna preporuka projektantima je da se uglavnom koriste elini stubovi, osim u sluajevima gdje je opravdana upotreba betonskih.


40

Paneli za zatitu od buke se mogu izraivati od raznih materijala, u zavisnosti od potreba okruenja u koje se montiraju. Jedan od osnovnih uslova je da zadovlje propisane uslove o apsorpciji i refleksiji buke. Druga vana stvar je standardizacija dimenzija panela i naina privavanja istih za stubove. U prilogu je data tabela minimalnih zahtijeva za sve elemente zatitnih zidova, kao i norme u kojima su definisani.

Minimalni tehniki zahtjevi

Minimalni zahtijevi prema konstruktivnom elementu. Konstruktivni element Vrsata materijala Zahtijevi Norme

Temelj Armirani beton Kvalitet materijala: C25/30 XC2 Eurocode 2

Stub

Armirani beton Kvalitet materijala: C30/37 XF2 Eurocode 2

elik Kvalitet materijala: 0361 JUS Povrinska zatita: Toplo inani 85 m

Paneli za buku

Armirani beton Kvalitet materijala: C30/37 XF2 Eurocode 2 Apsorpcija zvuka: DL > 5 dB EN 1793-1 Izolacija zvuka: DLR > 24 dB EN 1793-2

Aluminij Standard dimenzija i kvalitete.

DIN 52210 DIN 52212 Din 1725/1 ZTV-LSW 88

Apsorpcija zvuka: DL > 5 dB EN 1793-1 Izolacija zvuka: DLR > 24 dB EN 1793-2

Drvo

Vakumska impregnacija drveta DIN 68 800, T3

Zatita od gljivica i insekata DIN 68 800, T4 Apsorpcija zvuka: DL > 5 dB EN 1793-1 Izolacija zvuka: DLR > 24 dB EN 1793-2 Koienje graevinskog drveta za izradu elemenata. DIN 4074

Standard dimenzija i kvalitete.


Pleksiglas Standard dimenzija i kvalitete.


Apsorpcija zvuka: DL > 5 dB EN 1793-1 Izolacija zvuka: DLR > 24 dB EN 1793-2

UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ZATITNE IANE OGRADE

41

7. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU ZATITNE IANE OGRADE


42

Uvod Svrha postavljanja zatitnih ianih ograda na autocestama je da se povea sigurnost saobraaja na nain da se sprijei prijelaz ljudi i divljai preko autoceste kao i ilegalno ukljuivanje vozila sa okolnih puteva na samu autocestu. Zatitna iana ograda postavlja se cijelom duinom trase autoceste, izuzev na mjestima gdje ve postoje prirodne ili umjetne prepreke koje funkcionalno zamjenjuju zatitnu ianu ogradu. Obzirom da se javila potreba za unifikacijom projektantskih rjeenja zatitnih ianih ograda izvrili smo tehniku analizu te definisali potrebne zahtjeve koje projektantska rjeenja trebaju ispunjavati. Prilikom analize koriteni su sljedee norme:

1. BAS EN 10240; Unutranja i/ili vanjska povrinska zatita za eline cijevi - Specifikacija za galvanizaciju potapanjem u vruu kupku u automatskim postrojenjima (stubovi i kosnici)

2. BAS EN 10244-2; elina ica i iani proizvodi - Prevlake od neeljeznih metala na elinoj ici - Dio 2: Prevlake cinka ili legura cinka - (zatezne ice, pletivo, spajalice)

3. BAS EN 10204; Metalni proizvodi - Tipovi inspekcijskih dokumenata (paneri) 4. BAS EN 10219-1; Hladno oblikovani zavareni konstrukcioni uplji profili od

nelegiranih i finozrnatih elika - Dio 1: Tehniki uslovi isporuke 5. BAS EN 10016-1; Nelegirana elina ipka za vuenje i/ili hladno valjanje - Dio 1:

Opi zahtjevi 6. BAS EN 10016-2; Nelegirana elina ipka za vuenje i/ili hladno valjanje - Dio 2:

Specificni zahtjevi za ipku za opu upotrebu 7. ISO 1461 - elne

Ovom uputom se propisuje tip i osnovni zahtjevi za zatitne iane ograde, a svi ostali zahtjevi koji svojim obimom prelaze formu ovog dokumenta trebaju biti u skladu sa gore pomenutim normama i uredbama. Na osnovu sagledavanja svih injenica ukljuujui vaee norme, dajemo prijedlog minimalnih tehnikih uslova koje je potrebno da zadovolje zatitne iane ograde.


43

Minimalni tehniki zahtjevi Tabela 1. Minimalni tehniki zahtjevi Svi elementi ograde moraju biti toplo pocinani, a sve u skladu sa Evropskim Normama Cink od kojeg se rade prevlake prema BAS EN 10244-2 normi treba imati 99,95% istou Opis elemenata ograde

Srednji stubovi

- Srednji stubi je promjera 60,3 mm, visine 2450 mm. Od toga je 750 mm u temelju a 1700 mm vidljivo iznad tla.

- Stubi se temelji na temeljnoj stopi dubine 80cm u betonu klase vrstoe C16/20

- Razmak izmeu stubia je 350-400cm. - Debljina stjenke stubia je 2mm prema BAS EN 10219-1 - Pocinanje stubia je prema BAS EN 10240-klasa A.1,

55m

Zatezni stub i kosnik

- Zatezni stub i kosnik trebaju biti izraeni od istog materijala kao i srednji stubovi, te za njih vrijede isti uvjeti u pogledu temeljenja, pocinanja i debljine stjenke

- Razmak izmeu zateznih stubia je 25m i spajaju se meusobno pocinanim elnama koje se privruju pocinanim vijcima M8.

Pletivo

- iano pletivo je otvora oka 60x60 mm, promjera ice 2,7 mm i visine 1400 mm.

- Spajanje pletiva za zatezne ice vri se spajalicama promjera 2 mm i pocinanja u skladu EN10244-2. Spajanje se vri na 3 zatezne ice na svakih 30-50cm.

- Pletivo moe dodatno biti uvreno klinovima u tlo kako bi se ivotinjama sprijeilo provlaenje ispod ograde. Udaljenost pletiva od tla ne smije prelaziti 5cm. Klinovi su pocinani sa kukom na vrhu a dimenzije istih su 50-80 cm te se postavljaju na razmaku od 1,0 m. Uklinjavanjem ograde postie se ujedno i uzemljenje zatitne iane ograde.

- Pocinanje pletiva je prema EN 10244-2 klasa A, 245g/m2

Zatezne ice

- Za privrenje pletiva koriste se tri zatezne ice promjera 3,0 mm. Dvije ice su rasporeene na krajevima pletiva, a jedna se nalazi na sredini.

- Dodatne dvije zatezne ice se nalaze iznad pletiva, a meusobno su udaljene 150 mm

- Zatezne ice za stubove se privruju pocinanim samourezujuim vijcima sa podlokama a natezanje istih se vri pocinanim panerima

- Zatezne vrstoe ice trebaju biti u skladu sa BAS EN 10016-1 i BAS EN10016-2 to znai 350-500 N/mm2

- Pocinanje zateznih ica je prema EN 10244-2 klasa A, 245g/m2

UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU SEPARATORA LAKIH TENOSTI

44

8. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I IZGRADNJU SEPARATORA LAKIH TENOSTI


45

Uvod Obzirom da se javila potreba za unifikacijom projektantskih rjeenja separatora lakih tenosti (npr. ulje, benzin), izvrili smo tehniku analizu te definisali potrebe zahtjeve koje projektantska rjeenja trebaju ispunjavati. Prilikom analize koriteni su sljedee norme i uredbe:

1. Norma BAS EN 858-1 : 2002 Sistemi separatora za lake tenosti (npr. ulje i benzin) Dio 1: Principi projektovanja proizvoda, performanse i ispitivanje, oznaavanje i kontrola kvaliteta

2. Norma BAS EN 858-2 : 2003 Sistemi Separatora za lake tenosti (npr. ulje i benzin) Dio 2: Izbor nominalne veliine, instalacija, rad i odravanje

3. Uredba o uslovima isputanja otpadnih voda u prirodne recipijente i sisteme javne kanalizacije (Vlada FBIH)

Ovom uputom se propisuje tip i osnovni zahtjevi za separatore lakih tenosti, a svi ostali zahtjevi koji svojim obimom prelaze formu ovog dokumenta trebaju biti u skladu sa gore pomenutim normama i uredbama. Na osnovu sagledavanja svi injenica ukljuujui vaee norme, dajemo prijedlog minimalnih tehnikih uslova koje je potrebno da zadovolje separatori lakih tenosti.

Minimalni tehniki zahtjevi Tabela 1. Minimalni tehniki zahtjevi Klasa separatora I Maksimum mogueg sadraja zaostalih ulja mg/l

5.0

Tipina tehnika odvajanja Separator ulja

Preporuene nominalne veliine separatora (l/sec)

1,5; 3; 6; 10; 15; 20; 30; 40; 50; 65; 80; 100; 125; 200; 300; 400 i 500.

Preporueni materijali

Separatori trebaju biti izraeni iskljuivo od plastinih materijala koji su nabrojani kako slijedi:

a) Armirani poliester b) Polietilen c) Svi drugi plastini materijali koji se koriste u gradnji

separatora moraju zadovoljiti zahtjeve standarda i mogu trebati dodatne zahtjeve

Zaptivni materijali

Za sisteme separatora, moraju se koristiti samo elastomeri (guma) ili zaptivni materijali sa permametnim elasticitetom. Gumene zaptivke moraju odgovarati zahtjevima standarda EN 6811, tip WC i njihova vrstoa za spojeve ne smije biti manja od 40 IRHD u skladu sa ISO 48.

Otpornost na hemikalije Svi materijali na koje se upuuje u Preporueni materijali u kontaktu sa tekuinama koje se ulijevaju moraju biti otporni na mineralna ulja, goriva, (tj. dizel ulje), benzin, naftu, deterdente i


46

njihove produkte pri razlaganju ili odgovarajue zatieni.

Konstrukciona stabilnost

Sistem separatora mora biti projektovan da izdri razna optereenja kojima moe biti izloen (vlastita teina, direktna optereenja, pritisak tla, pritisak vode, uzgon vode) bez gubitaka njegove funkcije i tete po okolinu i mora biti zatien od mogueg plovljenja (noenja vodom) kada je prazan. Konstrukciona stabilnost mora da se bazira na nacionalnim standardima, preuzetim evropskim standardima, ako je mogue, ili u odsustvu ovih da se bazira na uspostavljenim nacionalnim procedurama i/ili propisima za proraun ili ispitivanje vaeim u mjestu upotrebe separatora. Pojedini odabrani tipovi separatora trebaju zadovoljiti i ostale njima propisane uvjete u pogledu doputenih deformacija, i slino.

Oprema separatora

Separator treba sadravati: a) Koalescentni filter b) Separatori su sa integriranim baypass-om u kuite ureaja

sa omjerom preiavanja najmanje 10%, a preostali dio vode ide kroz bypass u izlaznu cijev

c) Sistemi separatora moraju biti instalirani sa automatskim ureajima za zatvaranje koji osiguravaju da sakupljena tekuina ne proe na izlaz iz separatora. Ureaji za automatsko zatvaranje koji rade sa plovkom moraju biti podeeni i oznaeni za gustine od 0,85 g/cm3, 0,90 g/cm3 ili 0,95 g/cm3 u skladu sa oekivanom gustinom lake tenosti

d) Alarmni ureaj za upozorenje u sluaju potapanja plovka trebaju biti predvieni jedino u predjelu vodozahvatnih zona

e) Predinstalaciju za prikljuak seta namijenjenog za uzimanje uzoraka

f) Poklopci separatora trebaju imati mehanizme za zakljuavanje protiv neovlatenog pristupa

g) Iza separatora se ugrauje reviziono okno, za uzimanje uzoraka, minimalnog prenika 1500mm

h) Separatori trebaju biti u monolitnoj izvedbi i) Separator treba imati odvojen talonik od separatora ulja

Instalacija

Prilikom ugradnje i izbora mjesta pozicije separatora potrebno je voditi rauna o sljedeim stvarima:

a) Sistemi separatora moraju biti instalirani samo na drenanim sistemima gdje se laka tekuina treba izdvojiti iz vode i zadrati u separatoru

b) Sistemi separatora moraju biti postavljeni blizu izvora lake tenosti, u dobro ventiliranom podruju i lako pristupani za ienje i odravanje

c) Ako postoje elektrini ureaji za upozorenje na lake tenosti i drugi elektrini ureaji smjeteni u separatoru moraju biti pogodni za rad u 0 zoni rizinog podruja (vidjeti direktivu 94/9/EC)


47

d) Sva drenaa do i od sistema separatora mora biti u skladu sa EN 752-2. Cijevi i spojevi do sistema separatora moraju biti otporni na lake tekuine

e) Prije zatrpavanja separatora potrebno je provjeriti njegovu vodonepropusnost

f) Zavisno od mjesta postavljanja separatora, nosai poklopaca moraju biti ojaani kako optereenja na njih ne bi uzrokovalo prekomjerno optereenja separatora

g) Lakim tekuinama se ne smije dozvoliti da istiu iz sistema separatora ili dodatnog ahta. Sistemi separatora moraju biti instalirani na takav nain da je nivo poklopca ahta (nivo terena) vii od nivoa vode na povrini koja se drenira

h) Kada se drenira samo otpadna voda gornja povrina najnie postavljene drenane cijevi bit e odgovarajui nivo. Kod separatora do veliine NS 6 mora biti uzeto nadvienje od 130 mm ako nije vren proraun. Kod sistema veih od NS 6 odgovarajue nadvienja mora da se prorauna za talonike mulja i separatore. Ako se ovo nadvienje ne moe obezbijediti ureaj za upozerenje na lahke tenosti (vidi 5.3) mora biti instaliran

Odravanje

Svi dijelovi koji moraju biti redovno odravani moraju biti u svakom asu dostupni. Odravanje sistema mora da vri najmanje svakih est mjeseci iskusno osoblje. Odravanje mora da se vri u skladu sa uputstvima proizvoaa, najmanje mora da ukljuuje sljedee detalje: a) talonik mulja - odreivanje zapremine mulja b) separator - mjerenje debljine lakih tekuina - provjeru rada ureaja za automatsko zatvaranje - provjeru propustljivosti ureaja za koalesciranje, da li nivoi

vode ispred i iza ureaja za koalesciranje pokazuju znaajnu razliku

- provjeru funkcije upozoravajueg ureaja c) otvor za uzorkovanje - ienje drenanog kanala U intervalima od najvie pet godina sistem separatora mora da se isprazni i podvrgne generalnoj inspekciji koja obuhvata sljedee detalje: - nepropusnost sistema - stanje konstrukcije - unutranje obloge, ako postoje


48

- stanje ugraenih dijelova - stanje elektrinih ureaja i instalacija - provjeru podeenosti ureaja za automatsko zatvaranje, npr.

plutajuih tijela

UPUTA ZA IZGRADNJU BETONSKOG KOLOVOZA NA CP-U

49

9. UPUTA ZA IZGRADNJU BETONSKOG KOLOVOZA NA CP-u

UPUTA ZA IZGRADNJU BETONSKOG KOLOVOZA NA CP-U

50

Uvod Detaljnom analizom izgraenih naplatnih mjesta na AC, i to : Joanica, Podlugovi i Visko, utvreni su odeeni nedostaci kod izgradnje betonskih kolovoza na naplatnim mjestima. Najvei evidentirani problem je bio smjetaj opreme koja slui za kontrolu i upravljanje (instalacione cijevi, induktivne petlje, itd...). Zbog svega navedeng, izvedeni betonski kolovoz na pomenutim naplatnim mjestima morao se rekonstruirati, to je uzrokovalo dodatne trokove, zastoje i guve na naplatnim mjestima. Kako bismo ubudue izbjegli pomenute probleme izradili smo ove upute za sve projektante, nadzorne timove i izvoae, odnosno za sve dionice koje su u fazi projektovanja, u fazi pripreme za izgradnju ili u fazi izgradnje.

Minimalni tehniki zahtjevi Geometrija

Ne ulazei u unificiranje arhitektonskog rjeenja, to e biti predmet neke sljedee upute ili smjernice, ovim uputama daje se minimalna udaljenost poetka betonskog kolovoza na naplatnim mjestima u odnosu na vrh ostrva. Prema tome, ukoliko je duina od vrha do vrha ostrva L=30 m, poetak betonskog ostrva se produava za 3 m u odnosu na vrh ostrva i time je bezbjeen dovoljan prostor za smjetanje opreme, kao i prostor za kvalitetan prelaz sa asfaltnog na betonski kolovoz. Uporedo sa navedenim zahtjevom potrebno je voditi rauna o dilatiranjima betonske kolovozne ploe na svakih 6m, sa izvedbom dilatacionih spojnica.

Kvalitet betonskog kolovoza

Obzirom da domaom regulativom, normama, propisima i standardima nije ureena ova oblast, ovim uputama daje se smjenica projektantima, nadzornim timovima i izvoaima da se za projektvanje i izgradnju betonskih kolnika koriste, ali ne ograniavajui se na, Opte tehnike uslove OTU iz Republike Hrvatske i to Knjiga IV, dio 7-02 Betonski kolnik, gdje je jasno opisano sljedee:

- 7-02.1.Kvalitet beton betonskog kolnika - 7-02.1.1 Sastavni materijali - 7-02.1.2 Beton - 7-02.2 Dimenzioniranje betonskog kolnika - 7-02.3 Razdjelnice - 7-02.4 Modanici i sidra - 7-02.5 Armiranje - 7-02.6 Izrada - 7-02.7 Kontrola i potvrivanje sukladnosti izvedenih radova - 7-02.8 Obraun radova.

Posebni zahtjevi

Posebni zahtjevi koji su vezani za projektvanje i izvedbu betonskih kolnika sastoje se u sljedeem: - armiranje betonskog kolnika projektovati na nain da se bavezno naznai zatitni sloj u

odnosu na gornju ivicu kolovoza u debljini od d=7 cm. - Povrinskom obradom gornje ivice kolovoza obezbijediti dovoljnu otpornost protiv

proklizavanja.

UPUTE ZA ENERGETSKO CERTIFICIRANJE OBJEKATA JP AUTOCESTA FBIH

51

10. UPUTE ZA ENERGETSKO CERTIFICIRANJE OBJEKATA JP AUTOCESTA FBIH


52

Uvod Stav JP Autoceste FBiH je da gradi energetski efikasne objekte razreda A+ ili A. Ovim uputama se daje nalog projektantima, nadzornim timovima i izvoaima da se ispune zahtjevi vaeih propisa koji se odnose na fiziku zgrade i time omogui tehniki prijem objekata, te da se izgrade objekti koji e imati energetski razred A+ ili A.

Uputa Za sve objekte koji su u fazi projektovanja neophodno je da projektanti kod projektovanja vode rauna o gore datim uslovima. Za objekte koji su u fazi pripreme izgradnje ili je izgradnja u toku, neophodno je da se putem postupka javne nabavke angauje konsultant koji e izvriti analizu objekata, te ponuditi rjeenje kako bi se ispunili gore navedeni uslovi, te da bi objekti bili izgraeni u skladu sa Pravilnika o tehnikim zahtjevima za toplotnu zatitu objekata i racionalnu upotrebu energije. Zadatak konsultanta je organizovan u etiri faze. U prvoj fazi, zadatak konsultanta je da :

- izvri analizu postojee dokumentacije objekata koji se griju na temperaturu iznad 12C,

- utvrdi eventualne nedostatke projekta u odnosu na zahtjeve iz Pravilnika o tehnikim zahtjevima za toplotnu zatitu objekata i racionalnu upotrebu energije (u daljem tekstu Pravilnik),

- izvri proraun i provjeru termikih karakteristika u skladu sa lanom 7. U sluaju da postojee rjeenje ne zadovoljava zahtjeve propisane Pravilnikom za tu vrstu objekata, konsultant e pristupiti drugoj fazi zadatka. U drugoj fazi, zadatak konsultanta je da :

- ponudi alternativno rjeenje zgrada koje ne zadovoljavaju zahtjeve u pogledu racionalne upotrebe energije. Alternativno rjeenje e se zasnivati na upotrebi materijala razliitih termikih svojstava u odnosu na postojei projekt (npr. upotreba cigle odnosno blokova umjesto betona gdje je to mogue), razliite debljine izolacionih materijala i sl.

- nakon to Investitor prihvati ponueno rjeenje, izradi odgovarajui arhitektonski projekt sa tehnikim opisom, svim potrebnim nacrtima i predmjerom radova.

U treoj fazi, zadatak konsultanta je da izradi tehniko rjeenje koje zadovoljava zahtjeve Pravilnika, a sve u skladu sa odredbama lana 49. Pravilnika :

- Tehniki opis - Proraun i provjeru termikih karakteristika u skladu sa lanom 7. - Proraun godinje toplotne energije za grijanje i hlaenje za stvarne klimatske

podatke - Program kontrole i osiguranja kvaliteta tokom graenja - Potrebne nacrte - Metodologiju monitoringa objekta tokom koritenja - Iskaznicu potrebne toplotne energije u skladu sa lanom 55. i prilogom D.


53

U etvrtoj fazi, zadatak konsultanta je da :

- izvri energetsko certificiranje zgrade u skladu s odredbama Pravilnika o energetskom certificiranju objekata

- ispuni sve druge obaveze koje proizilaze iz Pravilnika o energetskom certificiranju objekata.

Konsultant treba da posjeduje ovlatenje nedlenog organa za energetsko certificiranje objekata. Pored toga, konsultant je duan obezbijediti u svom strunom timu koji e raditi na ovom zadatku :

- najmanje jednog dipl.ing.ma. koji posjeduje ovlatenje za provoenje energetskih pregleda,

- najmanje jednog dipl.ing.arh. koji posjeduje ovlatenje za provoenje energetskih pregleda.

U sluaju da se izrauje druga faza zadatka, konsultant je duan ukljuiti podizvoaa sa ovlatenjem za izradu arhitektonskih projekata.

UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I UGRADNJU LED RASVJETE

54

11. UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I UGRADNJU LED RASVJETE

UPUTE ZA PROJEKTOVANJE I UGRADNJU LED RASVJETE

55

Uvod Generalni stav JP Autocesta FBiH je da troimo to je manje mogue energije na rasvjetu, te je stoga ova uputa sainjena za sve projektante, nadzorne timove i izvoae, tj. za sve dionice koje su u fazi projektovanja, u fazi pripreme za graenje i u fazi izgradnje.

Uputa Predmet ovih uputa je projektovanje i preprojektovanje vanjske rasvjete na naplatnim cestarinskim prolazima, kao i vanjske rasvjete petlji, odmorita i COKP-a. Novoprojektovano rijeenje rasvjetnih tijela treba biti bazirano na LED tehnologiji. Prednosti LED tehnologije su mnogobrojne, a neke osnovne su:

- smanjena potronja el.energije - velika efikasnost kromatskog spektra - dug ivotni vijek (cca 50.000 radnih sati, pri optimalnim uvjetima) - zanemariva poetna neispravnost - reducirane dimenzije svjetiljaka - visoka otpornost na mehanika oteenja i vibracije - direk

Documents

Set Uputa Dopunjeno