Shkaqet

Ngrohja globale i referohet ndryshimeve te temperatures mesatare te siperfaqes se tokes. Matjet tregojne se temperatura globale eshte rritur me 0.78oC nga viti 1900 deri ne vitin 2005. Ngrohja globale eshte e lidhur ngushte me nje spekter te gjere ndryshimesh klimatike sic jane rritja e shpeshtesise se reshjeve intensive, zvogelimi i siperfaqes se mbuluar me bore dhe i akujve detare, shpeshtesimi dhe intensifikimi i valeve te te nxehtit, rritja e nivelit te oqeaneve dhe acidifikimi ne mase i oqeaneve. Cikli aktual i ngrohjes globale po ndryshon ritmet klimatike mbi te cilat mbeshteten te gjitha qeniet e gjalla.

Ngrohja globale eshte nje problem ne rritje.

Rritja e numrit te popullsise ne bote dhe rritja e konsumit con ne nje prodhim gjithnje e ne rritje te emetimeve te karbonit. Ju mund te keni degjuar te flitet shume per ngrohjen globale, por nese ne duam qe t’a zvogelojme ate, atehere duhet qe te zvogelojme shume sasine e karbonit qe leshojme ne atmosfere.

Shkencetaret, per dekada me rradhe, kane kryer studime per te gjetur shkaktaret e ngrohjes globale. Ata kane studiuar ciklet dhe ngjarjet natyrore te cilat ndikojne ne ndryshimet klimatike. Kombet e Bashkuara formuan nje prej grupeve me te specializuara te shkencetareve, te quajtur Paneli Nderqeveritar per Ndryshimet Klimatike, te cilet u angazhuan qe te studionin dhe te analizonin shkaqet dhe pasojat e ngrohjes globale.

1.Leshimet ne atmosfere te dioksidit te karbonit nga djegia

e karburanteve fosile me origjine bimore Varesia jone gjithnje e ne rritje nga energjia e krijuar nga djegia e qymyrit dhe e karburanteve me origjine bimore, ben qe sasia e dioksidit te karbonit te leshuar ne atmosfere te jete shume e madhe.

2.Leshimet e dioksidit te karbonit nga lendet e djegshme

qe perdoren per transport Kultura moderne e makinave dhe oreksi per te mira materiale eshte pergjegjese per 33% te sasise se dioksidit te karbonit ne ajer. Me nje popullsi e cila ka nje rritje alarmante, kerkesa per me shume makina dhe per konsumim te te mirave materiale sjell rritjen e sasise se perdorimit te lendeve djegese fosile per transport dhe prodhim industrial. Konsumi yne eshte shume here me i madh sesa menyrat dhe zgjidhjet qe ne kemi gjetur per te zbutur sadopak keto efekte.

3.Leshimet e metanit nga kafshet, bujqesia dhe shelfi i Arktikut Metani eshte nje gaz “serre” shume i fuqishem dhe renditet i dyti pas dioksidit te karbonit. Kur lenda organike shperbehet nga bakteriet, nen veprimin e oksigjenit (dekompozim anaerobik), si per shembull ne rastin e orizit te paqeruar, prodhohet metani. Procesi zhvillohet gjithashtu edhe ne zorret e kafsheve barngrenese dhe me rritjen e sasise se prodhimit te bagetive, rritet edhe niveli i metanit te leshuar ne atmosfere. Nje tjeter burim i prodhimit te metanit jane edhe masivet akullnajore te cilat mbajne te mberthyer sasi te medha metani. Meqenese akulli i Arktikut po shkrin, edhe sasia e metanit ne atmosfere rritet duke ndikuar keshtu ne ngrohjen globale.

4.Shpyllezimi, vecanerisht pyjet tropikale te cilat perdoren per dru dhe per hapjen e tokave bujqesore Perdorimi i pyjeve per lende djegese (dru dhe qymyr) eshte nje nga shkaqet e shpyllezimit por me alarmant eshte oreksi yne per dru dhe produktet e letres apo edhe per produktet si vaji i palmes, etj. Gjithe ky konsum i madh i drureve ka cuar ne nje dukuri masive te shpyllezimit ne bote. Pyjet thithin karbonin qe ndodhet ne atmosfere.

5.Rritja e perdorimit te plehrave kimike ne

kultivimin e kulturave te ndryshme bujqesore Ne gjysmen e dyte te shek. XX, perdorimi i plehrave kimike u rrit shume (ne vend te perdorimit te plehrave organike te marra nga kafshet). Sasia e larte azotit te perdorur e ka ngrohur shume token bujqesore. Rrjedhja e precipitimi i ketyre plehrave nepermjet reshjeve te shiut dhe lumenjve, krijon “zona te vdekura” ne oqeane. Gjithashtu, nivelet e larta te perqendrimit te nitrateve ne ujerat nentokesore jane nje problem shume shqetesues per jeten e njeriut.

Fund