સદા ાણણા॥પ2:028011ઇાણ

ક શ્રાવકના ક

હ પાક્ષિકાદિ અતિચાર ડ્‌ ટ અર્થ સહિત દ

ઘણા ગ્ેયાસપૂર્કક અતુભનીઓને પૂધીતે સૈષાર કન્નાવ

શા કુવરજી આણુદજી

---ન્્્વ્ક્---

ભાવસાર આણ દજી ભાણુજીના ટ્રસ્‍્ટમાથી આપેલી ન્કમમાથી

જીપાવી પ્રમિદ્ધ કરતાર

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રમારક સભા

ઊ11801031111015811

દડ 0010010 થ 23031101111

શાવનગ*

કયુ વાર્‌ સવત ૨૪૬3૧] [વિકમ સવત ૧૫૫૧

ક કિંમત કે/ આના દ

ક મુત્મ-્થાહ મુવાયચટ લ ગલા ક્ો મહે! ય મિન્ટીમ પ્રેમ દાણાપીદ-ભા4નત્રમ

॥110101£3.%441001011111111ઈ. £8. 10101118 £18101111 ક

જ

૧૩ નીઃ1 શ્ાતતના અતિયા? ગથ ચા ગ્ર ના અન્ય ગતી સમજણ આતપ્યાન તે ચેકષ્યાનના ૪-૪ પ્ર 1? અર્ષ ડ તે અનર્યદ તી મમણુ સાતખ-આધ્મા વતનતે નંષ્ઞતત ક્હેનાનુ શષ

૧૪ રહેના સિભત્રતના (નવમા ત્રતના ) અતિચાર માર્ય હ માધી ૧૨ મા સુધી થાર ચિક્ષાત્રત કહેરાત પરષ

૧૫ બી#1 રિક્ષાનતના (૧૦ મા વતના ) અતિચાર સાર્થ

૧૬ ઊજા શિક્ષાનતના ( ૧૧ મા દતના ) અતિચાઃ ઝાર્ય મા? ગ્રફામ્ના પોષષતી સમજખુ

૧૭ ચયા શિક્ષાક્તના ( ૧૨ મા દત્રતના 3 અતિચાર માર્થ

૧૮ ગલેખષ્તુ ત્રબ્ધી અતિચાર સાર્ય ર્ત્રનેખણાની મમન્તૂની

૧૯ તપાચા? પછી ખાવ તપાચારના ૭ શેરના અતિયાર સાર્થ ૪ ગ્રકારના બાલ તપતી મમજષુ

૨૦ ૪ પ્રશા?તા અભ્યત્‌? તપના આતિથા2 માર્થ ૭ પ્રમાગ્ના અભ્યત્‌ર તપતી મમજણ

પૂર્ષપ્યાનના ૨૬3 પ્રક્મ ૬ પાપ )

૨૧ વીર્યાચાર મંગધી ત્રણ અતિચ ૨ સાર્થ કુવ ૧૨૪ અતિચાર ્મગધી પ્રથા ને બર્છે

૨ર સર્વ સમાવેશ રૂપ ચાર્‌ પ્રક ભના અતિયા? સાર્ષ પ્રાતે કરેલ ઉપર્મ&[? ( એકદર મિચ્છાદુક્ડ )

દર

ય્‌ કૃ દ્ર્પ દપ

દદ દહ

દૃ

૭

છ્3

૫૪

ષ્ટ

છ્ફ ૮૦

દરે ૮*

હટ

૮૫

નો.

ટ્ટ

લ્ય

(૨)

શ્રતોના અતિચ્રાગ પછી થ્રાવઝાએ, તેમજ સાધુએ અત સમયે કરતાની આવશ્યપ્તાવાગી મલેખણાના પાચ અતિચાર કહીને ત્યાશ્પટી ખાકી રહેવા તપાથારના તથા વીર્યાચારના અતિચાર કહ્યા છે તપાચારના બાહ્ય અને અણ્યતર એવા બે ભેદ હોનાથી તેના બે અતિચાગ જ્જુદા જુદા કહ્યા છે છેવટે સર્જ અતિશ્ારોનો તગ્વાળા કરના રૂપ એક ગાથા ટહીને

વછિતતરતન પરને એ શ્રાવક ગ્રતિકમણુ સૂત (વદ્ત્તિ) મા કડવી ૮૮મી ગાયાના ત્રયમ પદવડે દ્રાવકના દ્રન ન ગ્રહણુ કર્યા રય તેને માટે પણુ પ્રતિકમણની તેમજ અતિચાર આવેનવાની જ૩ર૨ છે એમ સૂચવતા સતા યાર પ્રકારની આવેાચના કહી છે

આ રીતે એકદર પચાચારસૂગક ૧, જ્તાતાચાર, દ્શષતા ચાર ને ચાસ્ત્રાચાશ્ના ૨, સમક્તિ મળ ધી ૧, ખાચ્ત્રત ગબધી ૧૨, મલેખણા અબધી ૧, તપાચારના ર, વીર્યાચારતા ૧ અને શ્રત વિનાના શ્રાવકો માટે ૧ ડુત ?૨ અતિચાર જુદા જુદા વિભાગે કહ્યા છે તેમા ભાષા જુની શુજરાતી વાપરેવી હોવાથી તેમજ અચુક રેરામા જ પ્રચલિત એવા કૅટલાક ગખ્દા ને વાકયો વાપચલા હોવાથી તેના અચ પ્રચલિત ગુજરાવી ભાષામા સમ ત4વાની જરૂર નાભીને માગ જેવા મ દમતિને માહે અથો અર્થ લખવાને આ મામાન્ય પ્રયત્ન કર્યો છે; કારણ કે અતિચાર શુજરાતી ભાયામા ફેવાથી તે ખરી રીતે અર્થસ્વરપ જ છે

ગ્રથમના પાચ આચાર ગખધી આચારના નતિંચારમા અને ત્યાચ્પછો કહેના ફ આચાગ્ના અતિયચાગ્મા તે 1બધો થાખી આખી ગાથા કહી ઠે ભને પછી તપાચારના એ અને વીર્યાચારતા ૧ અતિંચાન્મા તેની ગાથાએનુ એકેક પદ જ વહુ છે આ ગાયાઓમા તે તે આચારના ૮-૮-૮-૧ર ( ₹- ) અને ૩ બેદ છે તે નાસ માધે મતા યા છે ભષુનારાએઃ આ

(૨)

ગાથાએતે અતિચારની અડ; ગાયા, કહે કે પણુ તે ગાથાઓ અતિચા-ની નહી ધણ ઔઆર્ચારની છે “આચારથી વિરૂદ્ધ મવૃત્તિ તશવી તે અતિંચાર છે, એમ ઉપર્થ્રી સમજવાતુ છે

દર્શ્નાચાર તૈ સમકિત એ બતે તાત્ત્કિ રીતે એક જ છે, પગ્તુ દશ્સતાચાગ્ના અતિચારમાં સમક્તિને અગે સમકિતીએ શચ્વી સ્‍ેઈતી પ્રવૃત્તિથી વિર્દ્ધે પ્રવૃત્તિઓ અતિથાર રૂપે અતાવેલી છે અને સમકિતતા અતિચા «મા તે! ખાસ સમઝ્તિસા જ લાગે એવા પાચ #પણે! અતા યા કે આ કાશણુથી તે બે અતિચાર જુઢા કહ્ય »ે

પાચે આચારના અતિગાર તો શ્રાવક ને સાધુએ। માટે સરખા જ હોય છે, પરતુ તેમાથી ૩ શ્રાચાન્તે લગતા અનિચાર સાધુ અતિથારમા પણુ શ્રાવક પ્રમાણે જ આપેલા છે પાઠલા ખે આચાગ્ના અતિચાર શ્રાવકના ભતિચાગ્મા % આપેલા છે પરતુ તે અતિચારા સાધુએ પણુ સમજીને આલે!વવા થેણ્ય છે ( આનેવે છે. )

નાતે ઉષય હારમાં સાધુ હોય તો ગાછુ, સાધુ-શ્ાવક અ'નેને મે કહે ઠે અને માત્ર શ્રાવક જ પ્રતિકમણુ રતા હોય તે શ્ર(વ કતા અગતુ વાકય શ્રાવ* જ હ્હૅ છે ( એગકાર૦ ઇર્ત્યાદે )

આ અતિશાર પાક્ષિક, -માથિક ને સાવત્મરિક ત્રણે પ્રકા રના પ્રતિકમણુમા કહેવાય કે પરતુ તેમા છેતો શખ્દ બદલ- વામા આવે ઝે પાક્ષિડ્ન અટલે “ોમાગિક અથના સાવત્સરિક શળ્ટ ભાવે છે અતે તેટવા કાળને લગતા અતિચાર. લાગ્યા રાય તે આલેવીને સિચ્ઠા ડુષ્ફડ આપે છે

આટલી ગન્તાવના કરીને હવે અતિચાગ્ની શરૂઆત કર- શ્રામા અપે છે

-----૦૪------

(૪))

૧ પ્રથમ અચિતાર

નાણુસ દંસણા।સિ અ,

ચરણુંમિ તર્વામ તહ ય વીરિય'સિ; આયરણુ આયારો,

ઈય એસા પચહા ભણિઓ જ

જ્ઞાનાચાચ, દર્શનાચાર, ચાગ્ત્રિચાર, તપાચાર, વીર્યાચાર એ પચવિધ આચાનમાહિ અનેરો જે કોઇ અતિચાઃ પક્ષ દિવસમાહિ સૂક્મ ખાદ* ન્તણુતા અન્ત- ણુતા હુએ હોય તે સવિહ્ઠુ મને, વચને, કાયાએ ડરી તસ્સ મિચ્છામિ ડુક્કડ

-્ઉછછન--

મથમ અતિચારના અર્થ ગાથાથ --“ જ્ઞાનને વિષે, દર્શન ( મમકિત ) ને વિષે,

ચાસ્ત્રિને વિષે, તપને વિષે અને વીર્યને વિષે જે આચરણા કરવી-પ્રવૃત્તિ કરવી તે આચાર કહીએ તે યયોધ્ત રીતે પાચ ગ્રકારે કહેલ છે '

૧ સાન સબધી આચનણ એટવે જ્ઞાનપ્રાપ્તિ થાય, તેમા

૫ ૫૫)

તિધ્ત ન આવે, વિરૂદ્ધ પ્રવૃત્તિ ન થાય તેમ વર્તવુ તે ૨. દરન એન્લે સમક્તિ તે સખધી આચગ્લુ એટલે સમફિતમાં ડ્રષણુ ન લાગે, તેની પુદિ થાય, સમક્તિ ઉજવળ થાય તેવી ગ્રવૃત્તિ ફરવી તે ૩ ચારિત્ર બે પ્રકારૅ--રૃશવિરતિ ને સર્વ વિરતિ તે ખને પ્રકારના ચારિત્રમાં પણુ ન લાગે, તૈની સુછિ થાય, તેતુ રક્ષણુ થાય એવી આચરણા કરવી તે ૪ તપાચા ર્તા ખે લેદ-બાલ્ય ને અભ્યતર એ ખત્તેના છ છ ભેદ છે તદૂપ આચારમા જે ગ્રનૃત્તિ કગ્વી, તેને આચગ્વા, વર્તતા મૂક્વા, ત્યાગભાવમા-સમભાવમા વૃદ્ધિ કરવી, યાવતૂ શુભ

ધ્યાન ધ્યાવુ વિગેરે આચરણા તે પ વીર્યાચારતા સુખ્ય ત્રણુ પ્રકાર છે મન સબધી, વચન સબધી અને કાયા સખધી-એ ત્રણે પ્રગારના વીર્યમાથી જે જે પ્રકાગ્નુ વીર્ય (વીર્યાતરાયના ક્ષયોપરમવડે) પ્રાપ્ત થયેલ હોય તેને આત્મ હિતકાગક શુભ કરણીમાં ફેરવલુ-ગોપવવુ નર્હી તેમ અફશ કરણીમા-પાપને બધ કરાવનારી ઢરપ્રીમાં ન કફેરવવુ તે

આ પ્રમાણેના પાચે આચારમા (ઓધે) તે તે પ્રમાલુ મવૃત્તિ ન કરવાથી અષવા વિપ#ીત ગપ્રશૃત્તિ કગ્વાથી જે કાઇ

“અતિચાર સૂક્મ એટલે નાનો અને બાદર એટલે મોટો જાણુતા અથવા અન્ણુતા લાગ્યો હોય તે સવેને માટે મન, વચન, કાયાએ કરીને મતે લાગેડ દુકડ ( દુષ્હૃત્ય-પાષ ) મિથ્યા -ાએ-કફળા આપનાર ત થાએ નાશ પામી જાએ

અડો અતિચાએ$ શુ ? તે સમજવા માટે અતિકમ, વ્યત્તિ કમ, ભતિચાઃ ને અનાવવાર એ ચાર પ્રકારે મમજવાની જરૂર કે, તે ચા પ્રમાણુ'“-- રી

(૨2)

૧ અતિગ્ટેસ -કોઇપણુ શ્રહણુ કરેલા ત્રત-નિયમમાં કૈ પચ્ચખ્ખાણુમા તેનો શગ કરવાની-દોષ લગાડવાની ઇચ્છા થવી તે અતિંકમ

૨ વ્યત્તિક્મ --થયેલી ઇચ્દાતુસાર પ્રકૃત્તિ કરવાની ક્ષરૂભાત કરવી તે વ્યતિકમ.

૩ અતિચાઃ? --લીધેલા નિયમાદિકને અમુક અડે કરલ ભગ, ભયવા તો દ્રવ્ધથી ભગ અને ભાવથી અભગ આવી શ્મિતિ તે રઆાતચાર

જ અનાચાર --લીધેલ્ર વ્રત, નિયમ, પ્રત્તિસ્ા કે પ્રત્યા ખ્યાનથી ઉદ્મટુ વર્તન કરવુ-લીધેલ વ્રતાદિને ઈરાદાપૂર્વક ભગ કરવો તે અનાચાર

-ગ%ત્હ-

રૃ જ્ઞાનાચાર સંખધી અતિચાર

તત્ર ઝ્ઞાનાચારે આઠ અત્તિચાર -

કાલે વિણુએ ખહુમાણે, ઉવહાણે તહ અનિન્હવણે, વજણુ અથ્થ તદુભએ, અદવેહો નાણુમાયારે, ર્‌

(૭)

જ્ઞાન કાળવેળાએ ભણ્યો! ગણ્યો નદી, અકાળે ભણ્યો વિતયહીન, ખહઠુમાનહીત, યોગ-ઉપધાન- હીન ભખ્યા અનેગ કન્હે ભણી અનેગે ગુર કઘો દેવ- ગુ૩્વાદળે, પડિડ્મખે, સન્ઝાય કગ્તા ભણતા ગણૃતા કેરો અક્ષમ કાતે માત્રાએ અધિકો ઓઝો ભણયે સુત્ર કડુ કછુ, અથ કડો કથા, તદુભય કૂડા કવા ભણીને

વિમાર્યા માધુતણે ધર્મે કાજે અણુઉડર્યે, ડાડા અણુ- પદિલેવે, વમતિ અણનો'યે, અણુપવેમે, અમન્ઝાય અભોન્ઝાયમાહે થ્રી દગવૈકાલિક-ગ્થવિરાવળી પ્રમુખ સિદ્ધાત ભણ્યો ઝુખ્યા શ્રાવડતણે ધર્મે પદિકમણુા- ઉપદેગમાળા પ્રમુખ ભણ્યો ગુખ્યો. કાળવેળાએ કાજે અણુઉદ્ધયેર પઢચો. જ્ઞાનોપગગ્ણુ-પાટી, પોથી, ઠવણ્‌ી, ડવળી, નવકાન્વાળી, માપડા-સાપડી, દમ્તરી, વહી, એળિયા પ્રત્યે પગ લાગ્યો, યૃક લાગ્યુ, યૂફે કરી અક્ષગ માન્‍ય એશિસે ધર્યો, કન્હે છતા આણા- શનિહા? કીધો જ્ઞાનદવ્ય ભક્ષતા ઉપેક્ષા ઝીધી પ્રગ્ાપ- ગે વિશાર્ધો તિણુમતા ઉવેખ્યા, છતી માષ્તિએ સાર- મભાળ ન કીધી જ્ઞાનવત પ્રત્યે હેષ-મત્સ૨ ચિત-

બ્યા, અવજ્ઞા-આશાતના કીધી ડોઇ પ્રત્યે ભણુતા

ગણુતા અતગય કીધો, આપણા ન«્તણુપણાતણે। ગર્જ

(૮)

ચિતવ્યા. મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન'પ-

ચવજ્ઞાન, કેવળત્રાન એ પચનિધ જ્ઞાનતણી અસદ્દ-

ણા કીધી, અન્યથા પ્રરૃષણા કીધી કોઇ તોતડા

ખાખંડા હસ્યો, વિતકયો, જનાચાર વિષ અનેરો

જે કોઇ અતિચાર પક્ષદિવસમાહિ સુક્મ-ખાદર,

જાણુતા-અનણૂુતા હુઓ હોય તે સવિહુ મત વચન

કાયાએ કરી તસ્સ મિચ્છામિ ડુ 2 --૪88દ૯-

જ્ઞાનાથાર સબ'ધી અતિચારના અથ ગાથાથ? --સાન ચોગ્ય કાળે (સમયે? ભણુવુ ૧, વિંનય

પૂરક ભણુવુ ૨, ખહુમાનપૂર્ક ભલુવુ ૩, ઉપધાન વહીને જાણુવુ ૪, ચુરૂને એગવવા નર્હી પ, બને શુદ્ધ નજત,

અર્થ ને તડુભયપૂર્વક ભણ્વુ ૬-૭-૯૮ આ આઠ જ્તાનાચાર સખપી આચાર ( ભેદ ) છે

હુવે ઉપર જણાવેલા આચારપૂ્ક ન ભલુતદ તેથી વિરુદ્ધ વર્તન કર્યું હાય તે અતિચાર રૂડે દશોવે છે ૧ જ્ઞાન યોગ્ય કાળે ન ભણ્યો, પણુ અકાળે ભર્યો તે પ્રથમ અતિચાર ૨ ભણાવના?-મામ્તર;, પડિત, ચુરુ વિગેરે જે હે!થ તેનો વિનથ ડર્યા વિત, ચુનિ હેવ તે/ ખભાયમણીદિવિડે વદન ફર્યાં વિનતા, ગાવક હોય તો પ્રણામાદિવડે વિનય કર્યા વિતા શષચો એ બીજે અતિચાર, ર ભણાયનાર ગ્રત્યેના અહુમાન

(૯)

વિના ભષ્યો હૃદયને: પ્રેમ તે બહુમાન ફહેવાય છે એવા બહુમાન સાથે લણુવુ નેઇએ તે વિના લ્યો એ ત્રીજે અતિચાર ૪ ઝ્રુનિ માટે ચોગ વહ્યા વિનતા અને થાવક માટે ઉપધાન વહા વિના ભણ્યો ( જે જે સૂત્રોના ચોગ વહેવાનુ વધાન છે તે વહા વિના તેમજ જે જે આવશ્યકતા સૂત્રે નવકાર વિગેરેના? ઉપધાન શ્રાવકે વહેનાનુ ડહ્યુ છે તે વહ્યા વિના ભણુવુ ) તે ચોથે! અતિચાર પ જેની પાસે પાતે ભભુલ હાય તેતુ નામ ન લેતા ખીન્ત વિશેષ વિદ્દાનતુ નામ લેવુ કે જેથી પાતાતુ મહત્તત વધે તેને ચુરૂસા નિહ્નવ કર્યો. કહેવાય તેમ કરવુ તે પાચમા અતિચાર ૬-૪૭-૮ સૂત્ર, અર્થ ને તડુભય એટલે તે ખતે વાના અશુદ્ધ બોલવા તે છઠ્ઠો સાતમો ને આઠમો! અતિચાર

આ પ્રમાણું આઠ અતિચાર કહ્યા પઢી પ્રસગોપાત સાના -ચાગ્ને લગતા જ જે જે રોપે( લગાડવામાં આવ્યા હૉય તે કહે છે ભણીને વિસાર્યા એટલે ભણીને ભૂલી જવુ તે પણુ અતિ ચાર રોષ છે, તે ભહ્દોલ વસ્તુ પ્રત્યેના અનાદર સૂચવે ઝે, આદરવાની વગ્તુ ભૂલાતી નથી ત્યારપછી સાધુને ધમેડ કાજે અણુઉદ્ધચે, ડાડા અણુપડિલેહ્ો, વસતિ અણુશોધ્યે, અણુ પવેઞે, અચજ્ઝાય અશેાન્ઝાયમાં દશવેકાળિકાદિ ભણુવુ તે અતિચાર છે ચોગ વહન કરીને સૂત્રાલ્યાસ કરનારે એ બધા

પાના કર્યા પઠઠી જ સૂત્ર ભણાય છે કાજે કાઢી, વિધિપૂર્વક

૧ ઉપધાન વલ અગાઉ તૈ તે ચતર! રીખાય છે પણુ પછી જમ મતનુ આરાધન તેના ./પાનુંસાર કરવુ પડે ઝે તેમ ઉપધાન વેરીને તે સત ભણુ4!-ભણુન4વાની યે!ગ્યતા મેળવવાની ઝે

(૧૦૭

શ્રરઠેવી, ડાડાની પડિવેહણા કરી, વમ્તી આજુમાવ્યુની અસુદ ( ૧૦૦ ) સમ્તપ્રમાણુ ભૂમિ મેપ્ધી-તેમાં કાઇ અપવિત્ર વસ્તું સાહી, અમ્થિ, પચે દ્રિયનુ મૃતક વિગેરે પડેવ નથી તેને તપાસ કરીને, અશુચિ રાય તો તેનુ નિવારબુ કરીને પછી કણુવુ જોઈએ, તેમ ન કર્યું અર્થાત્‌ અસ્વાધ્યાય જેવી કે અન્યાય જેવી ન્ધિતિમાં તેને વખતે લય્યો તેથી અતિચાર લાગ્યો હોય તે

શ્રાવકને ધમે* ઉપધાન વહેતા જે જે ક્રિયા કગ્વાની હોય સૈ કર્યા વિના વાચના લેય તે! દોષ લાગે, તેમજ અમ્વાધ્યાય જુ અનધ્યાયવાળી મ્થિતિમા દવે તેવા કાળમાં ભરતી શય નહીં, દતા ભર તોપ અતિચાર લાગે કાળવેળાએ કાને લીધા પછી જ સુનિથી ભણુાય, તેમ કર્યા વિના ભખ તો અતિન્વા૨ લાગે દ્યારપછી જ્ઞાનના ઉપગરણે1 જણાવ્યા છે તે ઉપગરખેાને પગ લગાડાય નહી, પુસ્તરાદિ ઉપર થુક ઉડે તેમ બોલાય નહીં, શુકવડે અક્ષર જુસાડાય નહીં જે તેમ ક? તે રોષ લાગે પુસ્તષ્ને એશિકા નીચે મૂઠ અવવા તેની ઉપર માથુ

શખે, તેમજ ત્તાન ( પુમ્તક, ચોપડી, ધાપેલ હે લખેલ કાગળ. વિગેરે) તથા જ્ઞાનના ઉપગરણુ પાગે છતા આરાર કરે (જમે) અયવા નિહાર ( લઘુનીતિ, વડીનીતિ ) કરૈ તે1 પણુ અતિંચ।૨ લાણે જ્ઞાનના ઉપગરણેપ્મા ન સમજી શડાય તેવી કેટલીક વમ્તુઓ છે તેના અર્થ આ પ્રમાણે-પાટી-અક્ષર લખવાની જોથી-વાચવાની ચોપડી, પાના, પ્રત વિગેરે હ્વણી-સાધુ જ્યાપનાચાર્ય મૃકે છે તે કવળી-પોથી કરતી વીંટવાની વાસની સળીએ ની લુગડે મઢેનતી થાય છે તે નવકારવાળી ડ્રસિદ્ધ છે સાપડા મેઈ, સાપડી નાની દચ્તરી-કાગળાની ફાઇલ-વરી--

(૧૧)

ચાપડા સળિયા-ઉઘશાણી વિગેરેતા લાબા કાગળે લખેલા સાથ તે તેની આશાતના ન ડૅચ્વી

હુવે જ્ઞાનદ્ર્યને અગે અતિચાર કેવી ટીને લાગે તે કહે. છે-જ્ઞાનદ્રવ્ય પોતે તો ન જ ખાય પણુ કે!ઇ ખાતે! હોય- ખગાડતો હોય તેનો ઇતી શક્તિએ ઉપેક્ષા કરે તે! દોષ લાગે. ગ્રજ્ઞાપરાવ એટવે ખુસ્િનો વિપર્યીયનદ થવાથી પોતે સાતદ્રગ્યનો. વિનાશ તપો, અથવા તેવા જ કારણે અન્યની ઉપેઠ્યા કરી, દતી શક્તિએ જ્ઞાનદ્રવ્યની સભાળ ન કરી, કોઇ ત્તાનવતની અવન્તા-માશાતના-અપમાન-નિદા ડરી, તેની 0૫૨ દ્વેષ રાખ્યો, તેની અદેખાઈ (ઇર્ષા ) કરી, અસહતશીલતા દાખવી અન્ય ફાઇને ભણુવા ગણુવામા ગ્રહાય કગ્વાને બદલે ઉલ તરાય કર્ચા પાતે થાડો ઘણે અશ્યાસ કર્ચો હોય તે તે સળધી અભિમાન ક્યું પાચ જ્ઞાત મબધી શાસ્રમા જે કાઈ વણન આને ટે તે સદ્દુ નહીં, તેમા કહ્યા કરતા વિપરીત મ્રૂષણા। કરી, તે એ ર્‌ીતે કે “ શાઅમા તો આમ કહ્યુ છે પલુ મને તે ઠીક દ્વાગતુ નથી, તે આ પ્રમાણે ભેઈએ ' આ પણુ એડ જાતનો જ્ઞાનીના અનાદસ-અવિશ્વાસ છે કોઈને તોતડોા કે બોબડોા જઇને તેની હાત્રી કરી-મશ્કરી કરી, તેને માથે ખોથા ખોટા તર્કો કર્યા. ઈત્યાદિ અનેક પ્રકારે જ્તાનાચારને લત્રતા જે કોઇ દોય લગાડ્યા હોય તે સબ'ધી લાગેવ પાપ-થયેક કર્મ- અધને માટે મન વચન કાયાથી શ્રિચ્છા ડુષ્તડ આપુ છુ

ઇતિ દ્રિતીય અતિચાર

-ઝત્હ- હિ

(૧૩)

છતી શક્તિએ સારસ ભાળ ન કીધી ત્રથા અધોલી, અણ્પડ મુખકોશ પાખે દેવપૂડ્ત કીધી. બિબપ્રત્યે વાસકુપી, ધૂપધાણુ , કળશતણે। ઠળકે। લાગ્યા બિબ. હાથથકી પાડ્યુ ઉસાસનિસાસ લાગ્યો દેહરે ઉપાશ્રચે મળ-લેષ્માદિક લોલ્યુ, દેહરામાહે હાસ્ય, ખેલ, કેલિ, કુતુહળ, આણાર-નિહાર કીધા પાન સોપારી નિવેદીઆ ખાધા ઠંવણુહારી હાથથકી પાડ્યા, પડિલેહવા વિસાર્યા, જિનભુવને ચારાશી આશાતના, ગુ૩ ગુરૂણી પ્રત્યે તેત્રીશ આશાતના કીધી. ગુર વચન તહત્તિ કરી પડિવજ્યુ નહીં દર્શાતાચાર વિષઈએ અનેરો જે કોઈ અતિચાર પક્ષદિવમમાહિન બાકી પૂર્વવત્‌

ઇતિ દ-તાચારાત્તિચાર,

-૪છાલ્હ્-

દર્શાનાચારના અતિચારના અર્શ્ચ દશષનાચા* સબ ધી આડ અતિચાર છે

ગાથાર્થ --૧ જિનવચનમા નિશક રહેવુ ૨ અન્યદ જતોાની આકાક્ષા (ઇચ્છ!) રહિત થવુ ૩ ધર્મસબ'ધી ફળ સાટે નિસરહુ થવુ ૪ અન્યમતની પૂજા પ્રભાવના દેખી મૂઢ ન ખનવુ પ સાધર્મી ખધુઓની પ્રરાસા કરવી ૬ પર્મ- અધુએ1ને ધર્મમા સ્થિર કરવા, છ સાધરમીનું વાત્સત્ય કરવુ અને ૮ ધર્મની પ્રભાવના કરવી

(૧૪)

હુવે આ આડ આચારનતે અગે લાગેલા અતિચાર સમ «વે છે રેવગુરૂષર્મ સખધી સારી રીતે સમજણુ મેગવીને નિશક થવુ જેઇએ તેવા ન ચયા એકાત નિશ્ચય ન ક રો જે રૈતપ્રત સિવાય અન્ય મતે શાગીદ્રેષી દેવાદિકતે માનનારા જશાવાથી તે સ્વીકાર કરવા ચેગ્ય નથી ધમ ચબ'ધી કળ ગ્રાસ થચે જે નહીં ? તેવી ગકા કરી અથવા માધુ સાધ્વીના મળથી મલિન શર તથા વસ્ાદિ નેપ્ને મનમા ફુગચ્ઠા કરી કે ' આ માધુ ઞાધ્વોએ આવા ભલિન

જુમ્‌ રહેતા હશે $ મ્નાનાદિતડે કેમ શુદ્ધ થતા નર્હા હોય ??

પરતુ સાધુ ગાધ્વીના મલમલિન ગાતાદિક શેોભારૂપ છે, ફુગ*્છા કરવા લાયક નથી, કારણ કૅ જળમ્નાનાદિ તેમને સર્વથા વર્જ્ય છે ઝુચારિત્રીઅ દેખીને શુદ્ધ ચારિત્રી ઉપર જાવ લાવવે! જઇએ તેને બદલે મૂખતાને લીધે અભાવ આવ્યો એને! પણુ ત્રીજ અતિગચા?્માં સમાવેશ છે મિથ્યાત્વીની-તેના પર્મશુ૩ વિગેરેની પૂત્ત-પ્રભાવના-ઉતત્તિ થતી દેખી મનમા સુઝાવુ જેઈએ નહીં, કાન્લુ કે એમા કાઈ આશ્ચર્ય નથી પ્રાયે અનેક જીવા તે। શિથ્યાત્વપ્રિય જ હોય છે આમ જાણુતા છતા સુઝાણા શઘમા કોઈ રુણુવત હાય તો તેને રેખીને રાછી ચવુ જેઘએ, તેની ગ્રરાસા કરવો જેઇએ, તેનુ અડ્ડેમાન કન્લુ જોઇએ, તેમ ન કર્તા ઉલટી નિંદા કરો અન્ય પર્મબધુઓને ધર્યા સ્થિર કરવા જેઈએ, તેને અદલે ઉલ્ટા અમ્થિરૃ થાય તેમ ઢર્યું પર્મ્બ ધુઝુ વાત્સ-ય-તેમના પ્રત્યે પ્રેમ- ભાવ બતાવવાવડે તેમજ તેમને ચોર્ય સહાય આપવાનડે ન ક્યુ તેમનો સાથે નપ્રીતિ કરી, તેમનુ અગકુમાન કયુ ( હલકા પાડ્યા ), ભક્તિ કરવાને બવલે અશક્તિ કરી તેમજ સાધક

(3૧૫)

સાવે કલહ ( કવેશ ) કરી ઉલટો કર્યબધ કર્યો જૈનશ્ાસનની

ચચાશપ્તિ પ્રભાવના (ઉનતિ) ઇનવી ન્ેઈએ તે ન કરી

(આ આડમાં આચાર સખ'ી રોષતુ વાકય જુના અતિચા-મા રહી ગયેલ જણાવાથી ઉમેર્યું છે »

હવે આદ પ્રકારના આચાર અળ'ધી અતિચાર ઉપરાત બીના પણ દશ્નાચારને લગતા જે જે દોષ લાગે છે, લાગવાને સભવ છે તે સમજાવે છે

રૃવદ્રવ્ય, શુરૂદ્રવ્ય ( શુરૂની સારગ ભાળ-બષપભે1જાદિમા વાપરના લાયક દ્રવ્ય ), જ્તાનદ્રવ્ય ( જાનના પુશ્તકાદિ સાવને

ભેળવવા માટે તેમ” જ્ઞાનાભ્યાસ કગવવા માટે એકત્ર કરેલ દ્રવ્ય), સાધારણુ દ્રવ્ય (કોઈ પણુ ધર્મના કાર્ય માઢે-સાતે ક્ષેતમા તેમન જીવદયા વિગેરેમાં વાપરી શડાય તેવુ દ્રવ્ય ) આ ચારે પ્રઊાગ્ના દ્રવ્ય પોતે ખાધા, અન્ય ખાનારની ઉપેક્ષા 4રી ( તેડું નિવારણુ ન કર્યું ), ખુદ્ધિના વિકળપણાથી પોતે તેનો! વિનાશ કર્યો, ફોઇ વિનાશ ક તુ હાય તેની લ્પેક્ષા કરો ( અટકા-યેા નહોં) છતી શક્તિએ તે દ્રવ્યોની સાગ્સ ભાળ અને. યથાચેપરય ન્થય ન કર્યા

વળી ધોતીઓ વિના કે માડૅેપડા સુખઝોશ વિના જિન ળિખતી અગપૂજ કરી જિનતળિબને વાસલેષ શાખવાર્ના' ડાળલી જેવા સાધનને, ધૂપધાણાનો અથવા કળશને। ઠખદ્રો લાગ્યો એટલે તે વગ્તુ જિનબિભ માથે અથડાણી આપણે “ઉસાસ નિસાસને ફુગ ધી વાયુ બગળર સુખકોશ ખાધેલ ન હાવાથી જિનબિખને શ્પર્સ્યો જિનબિ'બ હાયમાથી પડી ગયા રૈહરા ફે ઉપાશ્રયમાં પોતાના તાકને! શ્લેષ્મ કે બીજે શરીરનો

૬૧૬)

3 છુલ્રો રેરાસરમાં કોઇની હામી-મરકરી, કોઈ જતને એલ, કીડા (રમત ) કુતુડહળ ઉપજે તેવી વાણી ફે શરીગ્ની ચણા કરી આહાર કે નિહાર (વડીનીતિ, લઘુનીતિ ) કીધે, યાન નોષારી અથવા દેરાસરમાં કોઇએ ધરેછુ નેવેર ખાધુ આ ખંધા જિનખિગ અને જિનર્ચત્યને લગતા અતિચાર રાય છે

સ્થાપનાચાર્ય આપશે રાખેલા હોય તે અયવા ચુરૂના હોય તે હાથમાંથી પડી ગયા, પોતે રાખેલા સ્થાપનાચાર્યની દરરજ પડિવેટુણુ કરવી નેઇએ તે ન કરી જિનતભુવન સખ ધી ૮૪ અને શુક્સબધી રર આશાતતાને અન્યડ વીવરોને કહેલ છે, તેમાની જાઈ પણ્‌ આશાતના કરી ઉપલક્ષણુથી દશ સટી આશાતના--

તખે3 ખાવુ, પાણી પીવુ, ભેઈઝન દરવુ, ઉપાનહ પહેરીને જવુ; શયત કરવુ, નિષ્ટુવન ( શુક્વુ ), સૈજુન નેવવુ, લઘુતીતિ, જુવડીનીતિ કરવી અને જુગટે -મવુ આ તો! જરૂર વ્જ'વી ૪ જેઇએ, છતા તેમાની કે!ઇ કોઇ આશાતના કરી. ગુરૂમહારાજનું વચન તચેતિ ( તેયજ ) એમ કહીને અગીકાર કરવુ જોઈએ, તે પ્રમાણે વર્તવુ જેઈએ, તેમ્ર ન કર્યું

આ પ્રમાણે દર્શનાચારને લગતા ઉપરોક્ત અતિચારામાંથો જે કોઇ અત્તિચાર લાગ્યા હોય તે સવેષને રાટે મિચ્છા ડ્કાડ આપુ છુ (તે અતિચારાથી લાગેલ યાપ મિથ્યા થાએ! એમ ઇચ્છુ છુ)

ઇતિ તૃતીય અત્તિચારાર્થર,

(૧૭)

જ ચારિત્રાચારના ્અાતિચાર.

ચાસ્તાચારે આઠે અતિચાર.

પૃણિહાણુનેગજુત્તો, "ચાહ સમઈ હે તોહે ગુત્તીદહિ, એસ ચર્ત્તાયારો,

અદૃવિહો હોઈ નાયવ્વે જ

ધર્યાસિમિતિ તે અણુજેયે હિડ્યા, ભાપામમિ? તે સાવવ વચન બોલ્યા, એપણામમિતિ તે તૃણ ડગલ અન્નપાણી અસ્રઝતુ લીષુ આદાનભ ડમત્તનિખ્ખે વણાસમિતિ તે આમન, શયન, ઉપગગણુ, માજુ પ્રમુપ અણુપુ જી જીવાફળ ભૃમિકાએ મૃક્યુ લીધુ પાન્ધિ પનિકાસમિતિ તે મળ, મૂત્ર, *લેષ્માદિક અણપુ ૨ જવાફુળ ભૂમિકાએ પગ્ઠવ્યુ મનોગુસિ તે મનમ આત્ત-ગેદ્ઠ ધ્યાન ધ્યાયા, વચનગુસિ તે સાવધ વચન બોલ્યા, કાયગુસતિ તે ગાડીર અણુપડિલેલ્ુ દુલાવ્યુ અણુપુ ઝે બેઠા એ અણ પ્રવચન માતા સાણુતણે ધમે સંદેવ અને શ્રાવકતણે ધર્મે સામાયિક પોસા

ક

(૧5)

લીધે દી પરે પાળ્યા નહી, ખ દના વિગપના છુઈર ચાસિત્રાચા* વિપટએ અનેમ જે કોઇ અતિચાર પક્ષ દિવમમાહીન ઇત્યાદિ પર્વવત્‌

ઇતિ ચારિત્રદચા્ગતિચાર

-ન્‍લ્ન-

વિનેષ મમ”ણુ,

આ ચાનગ્તાયા? સમતી આઠ અતિનાર જવા સાધ સે પળ જાપ્પ્યાર્ની “૮ર છે કે શ્રપષ્ના માન વ્રત તે ચાનિના- શ્રાન્તાજ પિભાગ છે નચાન્તિતા મો લેદ દે દેમતિ-તિ ને અર્ગતિરતિ તેમા દેશડિનતિ શ્રાગદ દા આન લતરૂષ છે ને ગર્સ્પિતિ પાચ મહાતતર્પ છે ઉપગ જખાતેન તિ શાનમાં એ મતે ગ્ર પન્ના સતેપ્તા સમપતેશ નથી, તેતે અના લોના આંતિચાન તે યાતકે અતે સાધુએ 38 «૪ અણોા- વડાના છે ઉપ નપ અતિચાન્માં તો ઝુનિ ૪ર ચારિતનુ જક્ષત્ર ક ॥- જે ન્માઠ પ્રગચતમાતા કહેનાય છે તેમન શ્રધ્તક જ્યાગ અપ્માયિક કે પાડડાદિ ક્રિયામાં ગશિણ શ્રાગફ- પણે તતતો હોય ત્યારે તેમાં જે અતિચારો લાગનાતે રા ભવ શુ તૈ જ ખતપોન છે આ ઇકીત મુનિગજે નિન્તર ધાનમાં પડની છે, શ્રાગરતે અમુ- -મગમ્વયાએ આ આપે સપચાએર સળમધી અતિચપાન ઉપન *યપ્ત સપડાનું છે

૮ ચારિત્રાચાગ્લે લગતદ આડ અતિચારનો ર્થી ગ્રથમ ગારજામાં અપપેલ ગાથાન અર્થ પ્રમાણે --

* પ્રશિષાનષેળ એને એકાગ્રડશે-ગાડધાન સે મત-

પ્ર ૧૯૭) વચન-કાયાના યોગ સહિત ચારિત્ર પાળવાને ઉવૃધ્ત જીવોને માટે ન્ારિત્રાચાર પાચ સમિતિ ને ત્રણ ચુસિવટે આડ ગ્રકા- રનો કજ્ઞો છે તે જણુવો ”

આ ચાત્ત્રિચારતા આઠ પ્રકારો સસિતિ-શુસિ૩પ છે, તેમા

જે જે અતિચાર દોષ લાગ્યા હોય તે વિવરીને બતાવે છે --

૧ ઈર્યાંગસિતિ-આગળના ભાગમાં ચાર યાથપ્રમાલુ ભૃમિ નેઈને ₹/વજ તુની વિરાધના ન થાય તે રીતે ચાલવાની છે, તેમ ન ચાવતા આગળની જમીન નયા વિતા-જીવયતનાને। ખ્યાલ ચાખ્યા વિના-ઉપચોગ વિના ચા-યા તે અતિચાર

2 ભાષાસમિત્તિ-જે વચ્રન બોલવાથી કિંચિત્‌ પણુ અવદઘ- એટવે પાષ લાગે તેડુ વચન ન બોલવારૂપ છે, છતા તેવે ઉપયોગ -ખ્યા વિના જે બોલવ ચી પાપ લાગે એવી વાણી ખાયા તે ખીજો અતિચાર

3 એપણામશમિતિ-તૃણ તે ઘાસની તની અને ડગલ તે માટીનુ હૈકુ પણુ સુનિ માગ્યા વિતા લઇ શકે નહીં તેમજ અજ્ન- પાણી પણુ દેનારથી, લેનારથી અને €ભયચી લાગતા ૪૨ દોષ

ગહિત જ લેવાય તદ્રપ છે ત પ્રમાણે ન વર્તતા તૃણાદિ વગર સાગ્2ે લીધુ અને અન્નપાણી દોડવાછી લીધુ તે અતિચા*

૪ આદાનભ ડસત્તનિખ્એેગણા સસિતિ-ભડ શખ્દે ઉપગચ્ણુ આસન, શયન, પાટ, પાટલા વિગેરે અને મત્ત ગમ્દે માઝ્ુ અથવા શરીરના કોઈ પણુ જાતતા મેલતું પાગ,

જાઇ પણ જગ્યાએ ભૂમિ પ્રમાઈે તેમજ પડિલેહીને જ મૂક્વુ તદા છે તે પ્રમાણે ન કગ્તા ભાડ તે ઉપથ્-ણો અને માત્રાની

(૨૦)

કુડી વિગેરે ભણુષુ જ-પ્રમારયા વિનાની તેમજ છવાકુલ જ્યાં

કીણા જીવજતુ ડીડી વિગેરે હોય તેવી જગ્યાએ સૂકથા અથવા. ઉપાડ્યા તે થાયો અતિચાર

પ્‌ 'પાર્ષ્રિપ્પનિકા સશિતિ-શરીરના મળ, મૂત્ર, *લેષ્મ. વિગેરે પશ્ઠવવા યોગ્ય વગ્તુએ ભૂમિ જેઇને જીવ વિરાધન!- ન થાય તે રીતે પરઠવના તદૂપ છે તે પ્રમાણે ન કરતા ઉપથોાગ વિના ન્ત્યા ત્યા-જેમ તેમ જીવાજ્ુલ જમીન ઉપર. શભળમૃત્રાદિક પશ્ઠવવા તે પાચમા અતિચાગ

€ સનોણુસ્તિ-ચાસિત્રિધારી સુનિએ અથવા સામાયિડ પોષ- ધમા "હેલા શ્રાવે કોઈ પણુ જતના આત્ત-ગેદ્રધ્યાનને લગતા. શકલ્પ વિકલ્પ-ન કરવા તદૂપ ટે આ ગ્રમાણે મનને કખજામદ ન રાખતા તેની અદગ આત્ત-ગેદ્રધ્યાનને લગતા સક-પ- વિકલ્પો કરવા તે અતિચાર

છ વચનગુક્તિ-નો અતિચાર ભાવ4ાસમિતિ પ્રમાણે જ સાવવ્ઢ વચન બોલવા૩૫પ ઠહેલ છે, પરતુ એ બેમાં તફાવત એ.

છે કેન્વચનશુપ્તિ તે ખનતા સુધી ન બોલવુ -માન ધારણ કહ્યુ તદૂપ છે, ધતા કાર્યપ્રસગે-ઉપદેશાદિ હેતુએ બોલવુ પડે તો સાવન કે જેતુ લક્ષણુ ઉપર બતાવેવ છે તેવુ ન.

બોલવુ ભાષાસમિતિ કરતા વચનશુપ્તિમા વિશિષતા છે તે. ન જળવાય તો જે દોષ તાગે તેને અતિચાગ સમજવા

૮ કાયગ્રુસિ-સુનિએ નિનતર અને શ્રાનડે સામાવિક સોષ- પમા હૉય ત્યારે શરી* હવાવવુ હોય, ન્યાહવુ હોય, પડખણુ ફેરવડુ છોય, ખેસયુ હોથ તેર તે બધી કિયા શરીર પડિલેહીને

(૨૧)

સેમજ “જમીન જેવાની હોય ત્યા જમીન નેઇને જ કરી ચકાય, સેમ ન કરતા અતુષચોગે-પડિલેહ્યા વિત શરીરની 'કાઈપણુ ગણા ડરવી તે અથવા સુન્ટા-પ્રમાર્જ્યાં વિના ખેસવુ તે આઠમા અતિચાર

આ પ્રમાણે ચામચ્તિાચારતા આઠ આચાગ્તે અગે આઠ

“અતિચાઃ હાગે છે, તે જતે લગાડ્યા હો્‌ય તો તે ચાટ કરીને પાક્ષિક પ્રતિકમણાદિ અવમરે આળોવવાના છે કૅ જેથી લાગેલ ત્અતિચારથી ખધાચેદ્ર પાપ-થચેવ અશુભ કર્મ ધ- ફટી નતય “અને તેનુ અશુભ કૂળ ભોત્રવવુ ન પડે

શતિ ચારિત્રાચાગ ઞ બ ધી અતિચાગર્થ

અણો પ્રમગાપાત વખડાનુ ઉપમ્ચિત થાય છે કૅ-ઉપર “જપાવેવી સમિતિ-ઝુસતિતે પાળીને ચાનતા ને ખોનતા મુનિ- નાજ તેમજ તદડસ્‍્ય શ્રાવકો વાર નાન શ્વાતે સ્થાને રેખાય જુ, પન્છુ જેના આતમાતુસા* અન્યને પ્રગૃત્તિ :રગાની હોય ૪કતેડા કેમર૫- જુતિતે પે થાગકતે તે સમિતિ-ગુપ્તિ નહોં જાળીનતા જેો.તે અત્ય પપ્પતે જાળનતામાં રિથિ? થાય છે ફે?વાક તેદ આઠ મેતચતમાતાને યથાથ ઓળખતા પલ નથી; તેથી તેએ પાળનાતેો! ઉપયોગ શી મીતે ડરે?”

આગા છે કે અદ નમ્રતાપૂર્ટેક કરેલી સૂચ 1 ઉષર લક્ષ આપનાની પૃજ્ય સુનિ જાએ અતે સામાતિક પૌપત કરતારદ -શ્રાનગપ ભાએ ૩૨૫ લક્ષ આપરી,

-સછલ્હ--

(૨૨)?

"પ સર્માકેત સબધી અતિચાર વિનગેપત' શ્રાવકતે ધમે સમકિત પળ ખાર વ્રત,

સમ્યરત્વતણા પાચ અતિચાર

શંકા કંખા વિગિચ્છાન શ કા-શ્રી અગ્હિ તતણા ખળ, અતિનય, જ્ઞાન,

લશ્મી, ગાભિર્યાદિ ગુણુ, ગાશ્રતી પ્રતિમા, ચાસ્ત્રીયાના ચાગ્ત્રિ અને શ્રી જિતવચનતશેો સદેણ ડીધેો

આકાક્ષા-બહ્મા, વિષ્ણુ, મહેશ્ચ-, ્ેત્રપાળ, ગોગો, આસપાળ,પાદગદેવતા, ગોત્રદેવતા,ગ્રહ-નક્ષત્ર',વિનાયક,

છુનુમ ત, સુગ્રીવ, વાલીનાહ-ઈત્યેવમાદિક દેશ, નગર. ગામ,ગોત્ર,નગરે જુજીઆ દેવદેહરાના પ્રભાવ દેખી રોગ, આત ક, કઇ આવ્યે ઇહલે।ક પરલોકાથે પૃજ્યા-માન્યા સિદ્ધ, વિનાયક, જીગઉલાને માન્યુ, ઇચ્છયુ બૌદ્ધ, સાખ્યાદિક સન્યાસી, ભરડા, ભગત, વિ ગીયા, જેગીયા, જોગી, દરવેશ અનેર દર્રાનીયાતણે। કછ, મ ત્ર, ચમત્કાર દેખી પરમાર્થ જાણ્યા વિના ભૃટ્યા, માધા કુગાસ્ શોખ્યા,સાભળ્યા શ્રાદ્ધ,સ વત્મઢી, હોળી,ખળેવ, માહી- પુનમ, અન્નપડવા, ગ્રેતબીજ, ગૌગીત્રોજ, વિનાયક ચોથ, નાગપચમી, ઝીવણાછડ્ઠી, ગોલસાતમી, ધ્રુવ

૧ અતી મહપૂન્ત શખ્દ હતો તં મોન્ય ન લાગવાથી રેર વ છે

(૨૩ )૫

અષ્ટમી, નૌલી નવમી અઢવા ૬૨મી, ત્રત અગ્યારશી, વત્મખારની, ધનતેગ્ગી, અન તચૌદગી, અમાવાસ્યા, આદિત્ય વાર, ઉત્તગયણુ વિગેરે પર્વો માન્યા નૈવેધ કીષા નવોાદક, યાગ, ભોગ, ઉતાગ્ણા ડીધા, ડગવ્યા, અનુમોથઘા, પીપળે પાણી નાહ્યા, નવાવ્યા વગ્ભાહિર ક્ષે, ખળે, કુલ, તળાવે, નદીએ, દ્રહે, વાવે, મમુદ્ે, કુડ પુખ્યહેતુ સ્નાન કીપા, કગવ્યા, અનુમાવા ગ્રણણુ- #નિશ્ચરે દાન દીપા, માહ મામે-નતગત્રીએ નાઘા અનણુના થાપ્યા અનેન ત્રત-ત્રતોવા કીપા કગવ્યા

વિતિગિશ્છા-ધર્મ સખધી કળતખે વિપે મદેહ કીધો જિન અગ્હિત પર્મના આગા-, વિશ્ચોપકાગ સાગર, મોક્ષમાર્ગ ના દાતાગ ઇન્યા ગુ'યુ ભણી ન માત્યા, ન પત્યા મહામતી,મહાત્માની ઇટ્લોક પરલોડગખધી ભોગવાચ્છિત ષૂહ્ત કીડી રોગ, આતડ, કઇ આવે ખીણુ વચન ભોગ માન્યા મહાત્માના ભાતપાણી, મળનોભાતણી નિદા કીષી, કુચાગ્ત્રીિયા દેખી ચામ્ત્રિયા ઉપ? કુભાવ હુએ, મિથ્યાત્વીતણી “પૂત્ર પ્રભાવના દેખી પ્રના સા કીધી, પ્રીતિ માડી, દાક્ષિણ્ય- લગે તેનો ધર્મ" માન્યો, કીધો શ્રી સમ્યડત્વ વિષઇએ। અનેરો જે કેઇઇ અતિચાર પક્ષ દિવમમાહીન ઇત્યાદિ.

ઇત્તિ સસ્યકૃત્વ અતિચાર -ઝનત્ડ્-

(૨૪)

પ સમ્યક્ત્વ સબંધી અતિચારના અર્થ મમક્તિતા પાચ અતિચ'» ઝે તે અતિચ્રાગ્યૂચક વદિત્તિ

સૂરમાં ભાવતી “શકા કખા વિગિચ્દા૦ ? એ ગાથાતુ એક પ્તજ પ્રતિક તરીકે મૂકેલ છે તે આખી ગાથાતો અર્ધ આ પ્રમાભૂ--૧ શકા, ૨ કાક્ષા, ૩ વિચિકિત્યા, ૪ ત્રશસા અને પ સસ્તવ એટલે પરિચય કોને! 3 કુલિગી-મ્િથ્યાટદિને.- મમકિતના એ પાચ અતિચાન્માથ્રી જે કોઇ અતિચા? પ્રમ્તુત દિવ સખધી લાગ્યા હોય તેને હુ પડિષ્ઠસુ છુ *

'ા પાચે અતિચ રનુ વર્ણન આ અતિચારમાં મારી રીતે ભાપેડુ છે પ્રથમ નાડા કરવી ત અતિચાર ગડા શેમાં કવી અથના કરી? તે કહે છે અર્િડિતના ખળતુ, અતિ શ્રયનુ, તેમ 1 અપર્રિમેત જ્તાનતુ, ગાભિર્ય-પૈ્ય-ગદાર્યાદિક ગુણનું શાસ્રમાં જે વર્ણન ક્યું છે તેમા ગકા કરી, સાશ્ચતી પ્રતિમાએ[ની હકીકતમાં શકા કરી, મહાપુર્પાના ચાન્ત્રિના

વર્ણુનમા-તમણૈ મહન કરેલા ષરિસડ-ઉાગગાદિની હકીશ્તમા શદ્વા ફરી, બનેક ગકાગ્ના શાગ્યોક્ત જિનિગચનમાં ચરે ચો, તે મથમ અતિચાર

2 આડાક્ષાઈ--અથડા ઢાઠા એટ્લે પરમતની ઇશ્વ અન્ય શતમા માતેલા જુદા જદા દેનોને દેવ તરીઝે માન્યા, પૃન્ત્યા

અહીં નતઠા જુદા દેવોના નામા કહ્યા છે, તેમા બ્રહ્મા વિગેરે ભનેક દેવોના નામા છે તેમાના અપ્રસિદ્ધ નામોના અથ આ પ્રમાણે છે--ગાગો-એ નામના એક વ્યતરુ રેવ પૂઝતચ છે આસપાળ-આશા-દિશા તૈતા પાળક દિગ્પાળ પાદરદેવતા-

(સ્પ)

ગામ અથવા શહેરના રક્ષક ગોત્રદેવતા-ગેપત્રના-કુળના રક્ષક

વિનાયક-ગલેશ, હેતુમ્ત, હવુમાન વાલીનાડ-એ નામના એક

ચક્ષરેવ છે ધત્યેવમાદિક-ઇતિ, એવ, આદિદ એટવે આ ખતા વેલ્‌દ તથા ખીજ દેવો કે જે જુદા જુદા દેશોમાં, ગામોમાં, નગરોમાં પૃદ્તતા હોય તેમના જ્ુજુઓઆ-જીદા જુદા દેરાએ,

મદિરા, ભુવને, પ્રાસાદોના પ્રભાનની હટઠીક્સત માભળીને કોઈ પણુ પ્રદ્ારને! રોગ, ઉપદ્રવ, કછ પ્રાત થયે આ લોાના તેમજ પન્લોાકના સુખપ્રાત્તિરૂપ લાભને માટે-શાગાદિકના નિવારણ માટે તેમને માન્યા-પૂર્્યા, માનતા-પૂશ્ત કરી અનેક સિદ્ધ તરીકે, વિનાયક તરીકે, જીરાઉલા «રીઝે એળખાના મનુપ્યોને

માન્યા, તેમનાથી સુખ, ભોગ, લાભની ૬-છા કરી ભૌદ્ધ પર્મતા ધર્મગુરૂ, તેમ ચાખ્યાદિ દર્ગગ્નના સન્‍્યાગી, ભગ્ડા, ભગત, નેગીયા ( સામાન્ય નેગટા ), નેગી (કાઇ ઠીક જણાતા નેગી ), લિંગીયા ( ફેઇપણુ ધર્મઝુરૂના વેષધારી ), દરતેશ ( સુસવમાન પર્મ'ગુડ )ે ઇત્યાદિ અન્યદર્શનો ગુઝ્એઓથી સણેવાતા ફણે, મત્ર-માધનાએ તથા વમત્ડા2 દેખીને તેના પરમાર્થના તિચા- ગ્યા વિના તેમને માતવાર્પ ભૂલ ખાધી, ભોળવાણા, માોહાણા-મોડ પામ્યા યુશાસ્રો-પાપશાસ્રો ભણ્યા, માભન્યા (લૌકિક દેવગત ને લોકિડ ગુરૂગત મિચ્યાત્વ ડુ )

હવે મિથ્યાદૃણ્ટિના પર્ગા કરવાથી લાગતા લૌકિક પર્વગવ મિથ્યાત્વ માટે કહે કે--મિથ્યા વીઆથી કગાતા ( ભાદ્રપદ વદમા ) માતાપિતા વિગેરેના શ્રાદ્ધ ( સરાદ ), સવત્યરી (વાર્ષિક તિયિ ) એ કેગતી ખ્રાહ્યાણુ જમાડવા વિરોરેની ક્રિયા હોળીની પૂજન કરવી, તેની કૂર્તા ફેગ ફેરવા, ખળેવે મગ્ન પૂજન કરવા. જડુ, તેં શિવાય દરેક મહિનાની પુનમ, અજ

6૨૬)

પડવો! ( આનો શુદિ ૧ મે કગછુ શ્રાદ્ધ ), પ્રેતખીજ ( મૃતક-* ખીજ ), ગોરી ત્રીજ ( પાર્વતી ત્રીજ ), વિનાયક ચાય. ( ગણેશ ચોથ ), નાગ્ર પાચમ, ઝીલણા છઠ્ઠ ( ન્ડાવાની- છઠ્ઠ ) અથના જાધણુ ઘડ, શીળ સાતમી (ટાહુ ને વાસી અન ખાવાને1 દિવમ ) પ્રવ આઠમ તે પ્રો અટમી ( અથવા ગોકળ આઠમ ), નોગી-નાગીયા મબધી નોમ અથવા દશમ, વ્રત

અગ્યાગ્ટા-વૈગગુવા એકાદશી ૬૦ મહિનાની ઢરે છે તે, વત્સ ખારશી-ગાયના વાછડા સબધી ખારશ પર્વ ગણાય છે તે, પનતેશગ-તે અ વદિ ૧૩ લક્ષ્મીપૂજનનેો દિવસ, અનત શાદશ-વૈધ્મુવનુ પરષ છે તે અથવા કાળીચાદર તે આનો વડિ ૧૪ મત્ર સાપ્રવા મા? મ્સશાનમાં જઇને આરાધન કગ્વાનાો દિવમ, અમાવામ્યા તે ૬રક મતિનાની અમાસ, આદેત્યવા*-દરેક મહીનાના રવિવાર (તે દિવસે આયબિલ કર્લુ તે પણ લોકે'ત્તર મિષ્યાત્તનુ અગ છે, ) ઉત્તગયનનોા દિવસ ( મઝગ્સક્રાતિ ) ઈત્યાદિ પર્વો માન્યા, તે દિવગે અન્યમતિ કરે છે તેવી ફ્રિયાઓ કરી એટલે નૈવેદ્ય, નવેોદક, યાગ, ભ્ઞોગ, ઉતાન્ણુ! વિગેરે તેએ કરે છે તેમ કર્યું, હરાવ્યુ અથવા અનુમોદના કરી

પીપળાના ઝાડને પાણી ધર્મબુદ્ધિએ-તેના પર દેવોને નિવાસ માનીને પાયુ, પવરાગ્યુ ઘરની બહાર ફેઇપણુ જળાશયે જઇને પુણ્યહેતુએ સ્‍નાન ડર્યું, કરાવ્યુ, અનુમોનૃ

ગ્રહણુને દિવસે અથવા શનિવારે ખ્રાછ્યણ-ભગી વિગેરેતે દાન દીધુ માહ મહિને, નવરાત્રીએ અથવા પુરૂષાત્તમમાસે દરરા જ કોઈપણુ જળાશચે જઇને સુશ્યહેતુએ નાહ્યા બીજા અત્તાન મનુષ્ધોના-મિથ્યાત્તીએના સ્થાપેલા-ઠરાવેલા વ્રત-વ્રતોલા તે

(૨૪)

સામાન્ય ન્વતે! કર્યા-કરાવ્યા, અતુમાઘા આ બધાને! ખીજ અાતિચારમા સમાવિશ યાય છે

૩ વિત્તિગિચ્છા--વિચિકિત્સા તેના બે પ્રકાર છે ૧ ધર્મના કથાને! દેહ્‌ અથવા સાધુ-સાધ્વીના મલમલીન ગાત્ર તે વસ્રાદિની દૂગ*છા કરવી તે અરિહત અનત રુભુના ગૃહ છે; પરિપકારના સસુદ્ર છે, મો્ષમપ્ગના દાતાર-દેખાડનાર છે તેમને ત્તેવા શુણ્વાળા માનીને પૃદતયા નહીં-માન્યા નર્ડી મહામતી તે માધ્વી અને મહાત્મા તે સાધુ-તેમની સાસારશિક સુખભોગની વાચ્ઇાએ નેવા-ભશ્તિ કરી ?ગ, ઉપદ્રવ ફે કટ આવે ત્યારે શ્રદ્ધાડીન થઇને અન્ય રેવદેવીને ભેગ આપવાની માનતા ફરી સુનિગજના લાતપાણીની તથા

મળગોભાની નિંદા કરી, કુચાન્ત્રિયા દેખીએે ચારિતિયા ઉપર પણુ અભાવ ઉત્પન્ન થયો

૪-૫ ચાથો અતિચાર મિથ્યાત્વીની પૃત્ત પ્રભાવના દેખી તેની પ્રમમા કચ્વી તે અને પાચમે। અતિચાર મિથ્યાત્વીના અતિ પરિચયથી તેની સાધે પ્રીતિ ઠરવી, દાક્ષિણયતાએ તેને ધર્મ માનવો તે છે એ ખને વર્જવા ચોગ્ય છે આ પ્રમાણે પાચે અતિચારનુ વિવરણુ મમજવુ

ઇતિ મસ્યકૃત્વ સબધી અતિચાગ્ના અર્થ

-કઝમ્ક્ત્હ્-

(૨૮)

આર તત સબધી અતિચારનેો પ્રારંભ.

૬ પહેલે સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણ ત્રતે પાચ અતિચાર--

વહ બધ જીવિચ્છેએન

દ્વિપદ ચતુમ્પદ પ્રત્યે રીસવગે ગાટો વાવ વાલ્યા ગાહે ખધને ખાયો અધિક ભાર વાવ્યો, નિર્શીછત કર્મ કૌધા ચારા-પાણીતણી વેળાએ સભાળ ન કીધી લેણે-દેષે કીણહી પ્રત્યે લ ગાજ્યો, તેણે ભૂખે આપગે જમ્યા, કન્હે રહી મરાવ્યો, અધીખાને નનાવ્યો સળ્યા પાન્ય તાવડે નાખ્યા, દળાવ્યા, ભગ્ડાવ્યા, નોધી ન વાવર્યા કધણુ-છાણા અણુનોા'યા ખાળ્યા તે માહિ સાપ, વીંછી, ખન્તગ, સગ્વળા, માકડ, જુઆ, ગીંગાડા સાહુતા મુઆ, ટહવ્યા, રૂડે સ્થાનકે ન ચૃકયા કીડી મકોડીના ઈડા વિઝોધા લીખ કેડી ઉદ્દેહી, કીડી, મ'કોડી, ગીમેવ, કાતરા, ચુડેલ, પત ગીયા, દેડકા, અળસીયા, એળ, ડુ તા, ડાસ, મચ્છર, ખગતરા, માખી, તીડ પ્રમુખ જીત વિણૂકયા,

માળા હલાવતા ચવાવતા પખી ચકલા કાગતણા ઈડા ફોડ્યા અનેરા એકે દ્રિયાદિક જીવ તિણારયા, ચાપ્યા,

(૨૯)

દુહવ્યા, કાઇ છુલાવતા, ચલાવતા, પાણી છાટતાં,

અનેર્‌ કાઈ કામકાજ કરતા નિશ્વ સપણુ કીધુ, જીવ-

રક્ષા રૂડી ન કીધી મખારો સૂડકવ્યો, રડુ ગલણુ ન

ક્રીધુ, અણુગળ પાણી વાપર્યું , રૂડી જયણા ન કીધી

અણુગળ પાણીએ ઝીલ્યા, લુગડા ધોયા ખાટલા તાવડે

નાખ્યા, ઝાટકયા, જીવાકુળ ભૃમિ લીંપી, વાસી ગાર

શખી દળણે, ખાડણે, લીંષણે ૩ડી જયણા ન કીધી

આઠમ ચૌદશના નિયમ ભાગ્યા ડૃણી કગવી પહેલે

મ્યળ પ્રાણાતિપાત વિરમણ ત્રત વિષઇએ અતેરે જે

જાઈ અતિચાર પક્ષ દિવસમાહી૦

ઇતિ પ્રથમ ત્રત સબ ધી અતિચાર

-ઝરત્હ--

પથમ વત સબંધી સ્માતિચારના અર્થ

પહેવે સ્યૂળા પ્રાણાતિષાત વિરમણ ત્રતે પાચ અતિચાર.

આપા સ્થૂળ એટલે સૂક્મ નહીં, સર્જથા નહીં સર્વથા તો સુનિને

જ હાય તે મહાત્રત કહેવાય છે સુનિના મહાત્રતની અપેક્ષાએ

શ્રાવકના અણુત્રત કહેવાય છે અણુત્રત ડહૅવાતુ બીજી કાન્ણુ

શે છે કે-સાધુ વીશ વસા એટલે પૂર્ણુ- દયાના પાળનાર ટે શ્રાવક સવા વગે! એટવે ૧૬ મા ભાગે જીવદયા પાળનાર છે તે આ પ્રમાલુ -

( ૩૦)

મુનિ ત્રમ-*્થાવર મને પ્રકારના જીવોની દચ1 "પાળે છે, શાવક સ્થાવરની દયા પાળી શકતા નથી, તેથી વીશમાથી ટશ વસા ગયા ત્રસમા પણુ નિરપરાધીને હુણુતા નથી, સાપ સાધી માટે થ્ાવક ત્યાગ કરી શક્તા નથી, તેથી પાચ વસા ગયા નિરપરાધીને પણુ સક્ત્પીને હભુતા નથી, આરભ જાર્યમા હુણુ!ઈ જાય તેનો નિયમ કરી શકતા નથી તેથી અઢી વસા ગયા સકલ્પીને ન ઠથુવામાં પણુ માપેક્ાપણે-અપેક્યપૂર્જક અશ્ચાદિકને મારવા-રૃટવા પડે છે, નિષ્કારણુ-નિરપેક્ષષણુ હલુતઃ નથી એટલે સત્રા વષે! રહ્યો

આ ઉપગ્થી એમ સમજવાત્તુ નથી દે શ્રાવકે સવા વમા જ જીવદયા પાળવી, પણુ એટલી તો! જરૂર પાળવી ને વધારે પાળવાનો ખપ કરવે।, કારણુ કે શ્રાવક નિર તર સુનિ ણાનેો. ઇચ્છક હોય છે

ગ્રાણુ એટવે જીવ જેતે દશ પ્રાળુમાથી ઓછાવત્તા પ્રાણ રાય તે, તેનો અતિપાત અટલે વિતાશ, તેનુ વિગ્મણુ એટલે જાડવુ, તે પહેલુ ત્રત તેના સુખ્ય પાચ અતિચાર કહેલા છે તરા પ્રમાણે કેદીને વદિત્તિ સૂત્રમાં આપેની ગાથામાથી વહુ છાધ ધવિચ્ટેએ૦ એવું એક જ પદ ગ્રતિક તરોડે મૃકેહ્ુ છે તે આખી ગાથાને અર્થ આ ગ્રમાલરે--

“વપ, અધ, ધ્વિચ્ઠેદ, અતિભાર, ભાતપાણીને। વિચ્છેટ- આ પાચ ગરથ વ્રતના અતિચાર છે તેમાથી જે ઝાઈ અતિ શ્ર આજના દિવસને અગે લાગ્યા હેય તે પડિષઝુ છુ ”

આ પાચે અતિચાર આગળ વિવરીને ઝ્હૅલા ઝે, તેતે! ભાવા આ ગ્રમારો--

(૧૩૫)

દ્વિપદ તે મતુષ્યા, અને ચતુષ્પદ એટલે ચાર પગવાળા 4િર્યચા તેતા પગ રીસ ચડેવાથી, તેને આકરા-સહ્ન ન કરી રકે તેવો ઘાવ એટવે પ્રડાર--ઘ ષો એટને કર્યો કે જેધી વખત પર તે મરી પલ જાય એ પ્રથમ ગ્મતિચાર ગાઢ

આકરા દોરડા વિગેરેના બ ધનવડે દ્વિપદ કે ચતુધ્પનને ખાધ્યા “જુ જેથી તે હાથ-પગ હલાવો પલ ન શકે, શ્વાસ પણુ ૯૪ ન કકે તેથી વખતે તેનુ મરણુ ષણુ યાય શ ખીભે અતિચાર અષિક-ઉષાડી શ્રકે તે કરતા વધારે તેની 6૫૦ અથના ગાડા વિગેશેમા ભાચ ઘા“યો શટલે નાખ્યો-ભયો-ઉપડાવ્યો-ખે ચાગધો એ ત્રીજે અત્તિચાર તેમજ નિર્લા છન કમ્પ તે તેના નાક-કાન વિધાવવા, વૃષલુ કપાવવા, નપુથક કરવા, સપુવ્ડા કપાવવા શ્ૃત્યાદિ અનેફ જતિતા પશ્રુએ પ્રત્યે વર્તન કર્યું એ ચે અતિચાર. વેળાએ-યોગ્ય વખતે જનાવરને-ગાય, ભે શ, બળદ, થાડા વિગેરેને ચારો નાખનો જઇએ, પાણી પાવુ નેઇએ, તેમ ન ક વાધી ૩ેગ્વીક વખત તે જીવો ક્ષુધા તૃડાવી પીગ્તિ ધર્કને સમ-ણુ પણ પામી જાય છે કોઇની પાને લેણ હોય નધવા કોઇતુ દેવુ હોય ત્યારે તેં તેભુદાગ તેમજ દેવાદાર માલુસ પોતાનો નીકાવ લાવવા માટે ઘરે આતીને લાઘે છે તે વખત્તે તેને લાઘવા દીધો અને તેને જમાક્યા સિવાય પોતે જમ્યા, લેલુદ્દાર અથવા દેવાદારને પાસે શ્હીને બીજા પામે માર્‌ મરા ન્ચો અઘના કોર્ટમાં દાવો-ફરિયાદ કરી તેને પ્રઘમ કાની કેદમાં ને પછી પાદી કેદમાં નખા વેદ. આતેદ સમાનેશ પાચમા અતિચાસ્મા થાય છે

હવે આ પાચ અતિચારને અગે તગ્પરાન ખૌજી રીતે રોષ લાગ્યા હેય તે -#ગાને છે ઞડી ગયેલા ધાન્ય

(૨૨૦)

તાવડે એટલે તડકે નાખ્યા કે જેથી તેમાં પડેલા પનેડીયા

વિગેરે મરી નય વશી તેવા સળેવા ધાન્ય દળાન્યા, ભરડાવ્યા,

શોધીને-જીવજ્તુ ૨ કરીને ન વાપર્યા. ઇપણુ અને ધાણા વિગેરે ગ્રાધ્યા નિના-ખ એર્યા વિના ભાળ્યા, તેમાં સાપ વિેરે અનેક જાતિના છીવે બળી ગયા, અથવા થાહ્તા એટલે પક- ડતા જ #બાવાથી મરી ગયા તેની વિરાધના ન થાય એને શ્થાનકે ન મૂક્યા કીડી-મકોડેના ઇડાને તેનાથી જુદા પાડ્યા લીખને દળાવી કે જેથી તે કુટીને મવ જાય ઉરી ( ૦દ્ધી ) વિગે૬ જીવોને! વિનાશ કર્યો-પક્ષીએના માળ હલાવતા ચફા વતા ચશ્લા, કાગયા વિગેરે પક્ષીઓના ઇડા કુટી ગયા

આ શિવાય-એટલે ઉપર તે! બેઇદ્રિય, તેઇદ્રિય, ચારિદ્રિય સેપચૈદ્રિય છવોની જ વાત #રી છે તે 6૫ ।ત એકે દ્રિય જીવો- પૃથ્વી, પાણી, અગ્તિ, પવન અને વનસ્પતિ ત્રિગેરેનો પણુ નિષ્ધર્ણુ વિનાશ કર્યો, જરૂરીઆત ઉપરાત વિનાશ કર્યો, તેને ચાપ્યા-ડુહબ્યા-કાઇ હલાવતા, ચલાવતા, પાણી છાટતા સ્થાવગ

જીવોની વિરાધનાને ખ્યાવ જ ન કર્ચ

પાણી ગળવાના અખધમા સારૂ-છિદ્રવિનાતુ ગળણું ન વાપર્યું, સખારા બીજા વિરેડ પાણીમાં નાખવો જેઝએ તે ત નાખતા સૂકવી ટીધેઇ, ગળ્યા વિનાતુ પાણી વાપર્યું, ગળ્યા વિનાના પાણીએ ઝોત્યા એટવે નાહ્યા, તેમજ જળાશયમા લુગડા ધોયા આટલા તાવડે એટલે તડકે સૃકયા તેમ” ખ ખેયા કે જેથી તેમા ર્ટેવા માકડ વિગેરે જીને] સરણુ પામે જીવાકુળ ભૂમિકા સાફ કર્યા વિના લાંપી ગારીયુ કરેક્ુ ગતવારી રાખી મૃક્યુ જેથી તેમા ગુષ્કળ ત્રસ છીવ ઉપન્ત્યા તેજ ગારીયુ બીજે દિવસ

૬૨૩૦

વાપર્યું" જેથી તેમ પડેલા બધા જીવો મરી ગયા એ જ રીતે દળવામા, ખાડવામા, ભરડવ(મા, જમીન લીંપવામાં સારી રીતે જયણા પાછાવી નેઈએ જયણાપૂર્વક ઝસજીવની વિરાધના ન ચાય તેમ તે સર્જ ક્રિયા કરવી જે/એ તેમ ન કરી આઠમ સદશ વિગેરે તિશિએ એ દળવા-ખાચ્વા વિગેરેના નિયમ તરેલા તે ભાગ્યા ધૂણી ફગવી કે જેથી મચ્છર વિગેરે જનોને વિનાશ થાય.

ઇત્યાદિટ અનેડ પ્રકારે પ્રથમ વ્રતને અગે દોષ લગાયા રેય તેતે ભાટે મત-વન્યત-કાયાથી મિચ્છા દુકઝડડ આપુ છુ

આમા અનેક જીવોના નામો આનેલા છે તેમાથી કેટલાકના મર્વ આ પ્રમાણે --ખજીરા-કાનખન્ઠુગ સ વલા-જીવવિશેષ. ગીંગાડા-કુતગના કાનમાં પડે છે તે ડાતરા-જીવવિશેષ સુડેલ- બેઇદ્રિય જીન ઠે ખગતરા-ઝીણા શચ્ઇર અળમીયા-બેઇદ્રિય જીવા ચોશાસામાં ઉપજે છે તે જુતા-જીવવિશેષ

ઇતિ મથ ત્રતાતિચ[રપર્શ્દ

(૩૬)

અસત્ય. ર ગૌ-ગાય, ભેશ વિગેરે જનાવરો સમ ધી જે ખોટુ” ખોલવુ ઓછાવત્તા દૂધવાળી-એઇાવત્તા વેતરવાળી ગાય ભેશ-

કરવી ઓછાવત્તા વર્ષવાળા ઘોડા વિગેરેને કહેવા તે ખીન્ધુ પશુ. સબધી અસત્ય ૩ ભૃમિ-જમીન-હાટ-ઘર-ખેતર વિગેરેના સમધમા, માલિકીના અથવા હદના ફેરફાર વિગેરેના સખ ધમા ને અસત્ય બોલવુ તેત્રીનીુ ભૃમિ સધી સ્ક્રળ અસત્ય. જ કોઈની થાપણુ ઓળવવી -“ સૃદી જ ગયો. નથી? એમ કહેવુ તે થાશુ સ્યૂળ અસત્ય અને પ કે!ઇને હાનિ થાય તેવી ખોટી. સાક્ષી પૂરવી તૈ પાચસુ સ્થળ અસત્ય

આ પાચ અસત્ય બોલવાથી તે! પ્રાચે ત્રતતો ભગ પણ્‌ થાય છે, પરતુ લેણા-દેવામા, વાઢ-વઢવાડ કરતા તેમજ વ્યવ- સાયને અગે ઉપગ જણાવેલા પાથ અસત્યોમાથી કોઈ જણુ અસત્ય બોત્યા તે અતિચાર ગણાય ઠે હાથ ભાગો, પગ ભાગો, આપકા થાએ એવી ગાળો દીધી સરીઓની જેમ કર- કડા મોડી-તાર્‌ સત્યાનાશ જાએ એમ કદુ ગ્ર્સને1 ઘાત.

કરે તેવા વચનો બોત્યા એ ખધા ખીન ત્રતના અતિચાર છે..

આ શ્રત મળ'ધી ઉપર જણાવેલામાથી અન્ય કેઈ પણુ. અતિચાર પક્ષ દિવસમા નાણુતા અજ્ણુતા તાગ્યા હોય તેને. સાટે મિચ્દામિ દુષ્કડ આપુ છુ

ઇતિ ઠ્વિતીય વ્રતના અતિચારના અર્થ

-ચૂછ-

(૨૭)

શ્રાવકના ચીજા અણુવ્રતના અતિચાર. ત્રીજે સ્થૂળ અદત્તાદાન વિગ્મણ્‌ વતે પાચ અનિચાર,

તેના હડષ્પગ્માગેન

42 ખાહિઃ જ્ેષ્રે-ખળે પગ4 વગ્ડુ અણુમો।કલી લીધી, વાપરી ચોગ/ વસ્તુ વહેોટી, ચાર ધાડ પ્રત્યે સખળકદીધુ તેની વમ્તુ લી'ી વિરદ્ધ રાજ્યાતિકમ કીનો નવા-પૂગણા, સગ્સ-વિર્મ, સજવ-નિર્જીવ વગ્તુતા ભેળમભેળ ફીડ ડૂડે કાટલે, તોલે, માને, સાપે વહોર્યા દાણચોરી જીપી, ફણુહીને લેખે વરામ્યો, ગાદ લાચ લીંડી ફરે કલહ કાયથો, વિશ્ચામડાત કીધે. પમ્વચતા જીવી પાસગ ફેડ ઝી4 ડારી ચડાવી, લહે ત્રહુકે ડૂડા કાટલા માન માપા ફીવા માતા પિતા, પુત્ર, મિત્ર, કવત્ર વચી કુણુહીને દીધુ જુદી ગાઠ કીધી

થાપણુ એળની ડણૂહીને લેખે-પલેખે ભૃવવ્યો પડી “લસ્તુ એળવી લીધી,

તીજે ગ્યૂળ અદત્તાક્ષનવિરમણ વ્રત વિષઇયો અનેરો જે કોઇ અતિચાર પક્ષદિવસમાહિ૦

ઇત્તિ વૃતીય અણુત્રન અતિચાર -ઝછ્હ--

(૩૮)

ત્રીજા અણુવતના અતિચારના અથ ત્રોજે ગ્થ્રૂળ અદત્તાદાન વિત્મણુ ત્રતે પાચ અતિચાર અર્ણી

શ્રાવકને સ્યૂળ એટલે મોટા અદત્તતે ત્યાગ છે શદત્તના ચાર ગ્રકાર છે સ્ુનિને વીર્ધ કરઅદત્ત, સુરઅટરત્ત, છજીવઅદત્ત સે. શ્વામીઅદત્ત-એ ચારે પ્રકારના અદત્તનો ત્યામ હેય છે થાવકને એકલા સ્વામીઅદત્તનેો « ત્યાગ હોય છે ગૃહમ્ય છત્ત અદત્તનેદ પ્રાથે ત્યાગ કેરી રાક્તેદ નથી બીજે પ્રકાર શાજદડ ઉપજે તેવી ચે1રીના ત્યાગ રપ સ્યૂળપણાનો છે એવા. અદત્તના ત્યાગ રૂપ જે ત્રીજી અણુદ્રત તેના પાચ અતિચા- છે

અહીં તેનાસડપ્પએગે૦ એ એક પદ લ'ખીને નીન વ્રતના પાચ અતિચાર સૂચવ્યા છે તે આખી ગાથાતોા અર્થ આ. પ્રમાશુ--સ્તેનાહુત-ચોારની લાવેની વમ્તુ (એઇ કિંમતે) લેવી તે પ્રથમ અતિથાએ ગ્રાચેદર્ય-ચોારને કોઈ પણુ પ્રકારની સહાય. આપવી તે બીને અતિચાર તત્પ્રતિરૂપ-એક ચરખી દેખાતી વસ્તુના ભે”મભેળ કરવો! તે ત્રીને અતિચાર વિઝદ્ડગમન-- રાજ્યવિરૂદ્ધ ન્યાપારાદિક ઊ પ્રવૃત્તિ કરવી તે ચાધા અતિચાર. ઓઢા તોલ ને ખોટા માન-માપા 4ર તે કૃડેતોલમાન- ૩પ પાચમા! અતિચાર

હુવે એસુ વિવ છુ જે ફરવામાં આવ્યુ છે તેનો અર્થ આ પ્રમાણે -ઘર ખડાર ક્ષેત્રે, ખળે અથવા અન્ય મ્થાને કોઇની

માલિકીની વગ્તુ તેની રનત વિના લીધી ને વાપરી ચોરાઉ વસ્તુ એછી કિંમતે મળવાથી ખરીદ કરી એક ગોરને કે તેના સમૂડુને સબળ એટલે ભાતુ આપ્યુ-દ્રચ નિગેરેની મદદ

(૬૯)

કરી તેને માંટે ભસ્ક જગ્યાએ મળષાનો-ત્યા ચોરાઉ વમ્છુ

લાતવાને! સ કેત કર્યો અને તેની વસ્તુ પોતે આપેલા સ ળના બદલામા છી ડિંમતે લીધી ગન્યવિરૂદ્ધ વ્યાપારાદિ કર્યા. શજ્યે મનાઇ કરેલ વમ્તુએ ઉપુ, 'ખાડ, કાપડ વિરેરે) છાની રીતે દાલચોરી કરીને લાવ્યા ને વેચાણુ કર્યું” અથવા વાપર્યું તવી સેદુની, સરમ ને વિરસ, ચજીવ ને નિશ્ડવ-જીવ વિનાની વસ્તુને! હડા-સભેશ ડરી નવી સે સરસ વસ્તુના ભાગમાં વેચી ખોટા

કાટલા, તોલા, માપા, માન લેવા દેવાના જૂદા નખીએ વધારે તોલ-માપથી વચ્તુ લીધી તે એ » તોલ-માપથ વેચી અહીં રોલા તોઃ શેર, ખશેર વિગેગ્ઠ માપ માતુ, પાલી, પવાલા વિગેરે અને પાત ત્તે હાથ, ગજ, કુટ વિગેરે ત્રમજવુ જોઈને લેખામાં (સિમાખમાં )ે ટગ્યે. કેઈ વગ્તુન! સકામ વિગેરેના સાટામ્ા વચ્ચ લાચ લીધી ખો કલેશ લ્લા કર્યો-વિધ્યાસી મનુષ્યને! વિશ્વાસઘાત ફર્યો ૫ તે-અન્યને ભતેક રીતે વશ્ચા-ઠગ્યા કાટા વિગેરેના બે પાસા ખોટા બના યા, ડાડી ચડાવી, લહેડા ઠરીને તોલ-માપમાં એણછુ દીધુ સાથા તોલ-માપને પણ ખોટા કર્યા શાતા, પિતા, સુત, મિત, કલત્ર તે સ્રી વિરોકેને ઠગીને કોઈકને દાઈ વસ્તુ ભાપી દીધી પોતે જ જુદી ગાડ કરી કોઈની થાપણુ ઓળવી

* (આવો ખીજ ત્રતમાં અતિચાર દે, પણુ ત્યા બોલવા ૩૫ છે; અહા કરવા ૩૫ છે ) કોઇને લેખે-પતેખે ડિસાણમા ભૂલ ખવરાવી કોઇની પડી ગચેલી વગ્તુ એળવી લીધી, પોતાનો કરી દીધી આ ગમાલેના લીજા સ્થૂળ અદ્તાદાનવિગ્મણુ તરતના અતિચાર છે તેમાથી જે ડોઈ અતિત્વાર પદર દિવસમા લાગ્યા હોથ તેને માટે સિથ્યા દૃષ્ફુત આપુ છુ

(૪૦૦)

આમા ઉપર જણાવેલા પાથે અતિચારને! સમાવેશ ય

જાય ઝે તેની ગાથાને અથ ઉપર લખેનો છે તેની સાથે નતિં

ચારમાં આવેલા વાક્યાને કમાત્કમે મેળવરો! તો મમજાઈ જરે.

ઇતિ તૃતીય અણુત્રનના અતિચાગ્ના અર્થ -કઝૃજાન્-

શ્રાવકના ચાથા અણવતના અતિચાર થ્રાથે સ્નદાગમત્તોષ પગ્ગ્રીગમન વિગ્સણુ ત્રતે

“પાચ અત્તિચર

અ'પરિગ્ગાહિયા ઈતર૦

અપરિશ્રહિતાગમન, ઇત્વગ્પગ્્રિહિતાગમન કીધુ વિધવા, વેર્યા, કુમાગ્કિ,' પગ્શ્રી સાવે ચબ ધ ઝીવા સ્વદાગ*તણે વિષે દૃદિવિષપર્યાસ કીધો-મગગ વચન બોલ્યા આડમ, ચૌદશ, અનેરી પર્વાતિથિના નિયમ લઇને ભાગ્યા વરવગ્ણા કી4ા-કરાવ્યા,* વગ્વફુ વખા

૧ કુનાગના શબ્દ પ્રથમ હતો તે કુમામ્કિરાન મમ વોછે

ર ભ્વદ્ાર ચાધે ગાશ્ય શગ્દ હતા ત સ્ત્રી માટે વાથી નને તેને શાટે અતિચાર જ જૂરો ગોધ્વને! હાવાથી ત ચગ અદી લીધો નથી.

૩ બા વાક્ય જૈન ધર્મ પાળનારી જે ત્ઞાતિમા ધચ્ઘમ્ણાનો રિવાજ પ્રચલિત હોય તેને માટે ગતિચા? રૂપ સમજવા નહીં

(૧૧૩

જ્યા કુવિકદપ શતવ્યો, અનગકીીડા કીધી સ્ત્રીના

અગેપપાગ નિગ્ખ્યા પગયા વિવાહ જોડ્યા, હીંગલા-

રીંગલી પરણાવ્યા ' કાંમભાગતણે વિષે તીવ્ર અભિ-

લાપ કીધો અતિક્રમ, વ્યતિક્રમ, અતિચાર, અનાચાર

સુહ્ય-સ્વષ્નાતરે હુઆ, ફેસ્વપ્ત લાધા નટ; વીટ

સ્રીશુ ષ્ઞસુ કીધુ.

ગાથે સ્વદાગમસતેાપર ત્રત વિષઇએ અનેરે। જે

જઇ અતિચાગ પક્ષ દિવમમાહી૦ ખાકી પૂવવત્‌--

ઇતિ ચતુર્થ વ્રતાતિચાર,

--%૫૪ત્ડ-

ચોથા અણુવતના અતિચારનો અથ ચોથે ગ્વદારાસ તોષ પરગ્્રીગમન વિરમણ્‌ ત્રતે

પાચ અતિચાર

આ વ્રતના ખે પેમ વિભાગ છે ૧ મ્વદારાસ તોષરૂપ 3 અને ખીન્ને સાત પરસીગમનના ત્યાગરૂપ ( સ્વદાગમતે1૨ '' તાળાને તે! પરજ્ીગમનનો ત્યાગ આવી જ જાય છે )

અપરિક્ગહિયા ઈતિર૦ આ આખી ગાથાને। અર્થ આ પ્રમાણે- 1

'& ૧1 આ વાક્ય તતુ વષના પુન-પુત્રીના લમતે। નિષેધ ડરના? સમજનુ 1૬ ર સ્રીઇતિ મા? સ્વપતતિ મતોવ-પગ્પુર્ધગ્રમનવિગ્મમ નામનો

# અતિચાર આ માથે જુદો જ લખ્યો છે શ્રાવિડાએ એ તે રી'ખવાને। છે ટ્રુ

(૪૨)

૧ અપરિગ્રહિતા ગમન કીધુ ૨ ઈત્વિસપરિત્રહિતા ગમન ડીધુ ,.

૩ અનગકીડા દીધી, ૪ પરાયા વિવાડ જેક્યા અને પ કામભોગને. વિષે તીત્ત અભિલાષ ડર્ચો ચોથા વ્રતના અ પાચ અતિચાર છે, તેમાથી જે આ દિવસ સબધી લાગ્યા હોય તેને પડિક્કસુ છુ

આ પાચ અતિચારમા, માત્ર પરસ્રીગમનના ત્યાગવાળાને

સાટે પાધ્લા ત્રણુ અતિચાર છે નતદારાસતોષી માટે પાથે મતિચાર છે વિવરણુવાળા અતિચારના અર્વ---

અપરિગ્રહિતા એટ્લે વેર્યા અને પત્વગ્પગ્ત્રિહિતા એટલે શ્વાડા વખત મારે કોઈએ રાખેડી સી-વેશ્યા તેની સાથે ગમન કરવુ તે સ્વદારાસતેોપી ન કરે માત્ર પરસ્રીગમનના ત્યાગ વાળો તેને પરઝી નહીં માનીને તેના ગમનને। ત્યાગ ન સમજે આની ષઢીના ત્રણુ અતિચાર ડટા છૂયા આવી જય છે

વિધવા, વેશ્યા સે કુમારિકા તેમજ પરસ્ત્રી સાથે સ્વદારા- સતે।ષી ગમન ન કરે, માત્ર પરદાનાગમનના ત્યાગવાળે। પ્રથમની

નણ જાતિની આને પરસ્રી નહીં માનીને તેનો ત્યાગ ન સમજે

જોતાની જેટલી સ્રી હાય તે બધીની સાથે સરખા ભાવ રાખવો! જેઈએ, તેમા દૃષ્િવિયર્યાસ એટ્લે માન્યતાને ફેરફાર કર્‌, માનીતી-અણુમાનીતી કરે તે! અતિચાર લાગે પરસ્ત્રી સાધે- રાગની વૃદ્ધિ થાય તેવા વચનો બોલવા તે અતિચાર. આડમ, શદશ

_વિગેરે પર્વતિથિના નિયમ હકને ભાગવા તે અતિચાર ઘરઘરણા રીધા કરાવ્યા તે જે સ્તાતિમા પુનર્જસનોઃ રિવાજ નથી તેને માટે અતિચારરૂપ છે કેઇઇ પણુ વન્વહુના વખાણું કરવા,

પારકા વિવાહ મેળવી દેવા, અનગક્ીડા કગ્વી તે અતિચાર

(૪૩)

છે ઝુવિક-“પ તેં વિષય સખ'ધી માઠા વિચારો કરવા પરસનેદ અગોપાગ નીરખીને જેવા તે પણુ અતિચાર છે નાના સુત્ર-પુત્ીને પરણાવી દેવા તે દોષરૂષ છે કામભોગ સખપ્ી તીવ્ર ઈચ્દા કરવી તે પણુ દોષરૂપ છે અતિકમાદિ જેનુ સ્વરૂપ પૂવે" કડૅથ્ુ છે તે આ વ્રતને અગે સ્વપ્નમાં થાય તે॥ અતિચાર છે માઠા મ્વધ્ન સ્રીસચોગને અગે આવે તે અતિ- ચાર છે નટ પુરૂષ, વીટ-લ પટ સુરૃષ અથવા તેવી સ્રી સાથે હામી ફરવી ત્તે પણુ અતિચાર છે નને અતિચાશ્થી ચેતે નહીં તો. લાગે વખતે તે અતાચાર રૃપે પરિલુમે છે

ઈતિ ચતુર્થ" ત્રતાતિચાગ્ના અર્થ -“ૂઇનઝન્ડ્-

શ્રાવિકા ચાગ્ય ચતુર્થ વર્તાઈતેચાર

ચોથે સ્વપતિ સ તોપ-પરષુરૂષગમનવિરમણ્‌ ત્રતે પાચ અતિચાર અપરિગ્ગહિયા ઇતર૦ પાણિગ્રહુણૂ કરેલા પત્તિ સિવાયના અન્ય ષુ3્ષસાવે સખ ધ નેડવાનોા સકટ્ષ કચેદે સ્વપતિના અભાવે પુનવિંવાહુ કરવાનો સકટપ કર્ચ પોતાની રોડયને વિષે ઇર્ષાભાવ કર્ચ અન્ય પુરૂષો સાવે સરાગ વચન ખોટયા, આઠમ ચદમ અનેટી પર્વતિથિએ શિયળ પાળવાના નિયમ લઇને ભાગ્યા, વરવહુ વખાણ્યા ડુવિકર્પ ચિતવ્યો પસ્પુ૩- ષતા અગોષાગ નીરખ્યા પગયા વિવાહ જગા, *

(૪૪)

“ભોગને વિપે તીત્ર અભિલાષ કર્યો નાની વયના પુત્ર

“ુત્રીના લસ કર્યા, અતિકમ, વ્યતિકમ, અતિચાર,

અનાચાર સુહગે સ્વપ્નાતરે હુવા કુસ્વષ્ત લાધા*

નટવીટ ખુરૂષ માથે હાસુ કીધુ પુનરવિવાહુ કગવ્યા

કામવશ થઇને અનેક પ્રકારની કુચેષ્ાએ કરી,

ચોથે સ્વપતિસ તોપ ત્રત વિષઇએ અનેરો જે કોઇ અતિચાર પક્ષ દિવસમાહી૦ ખાકી પૂર્વવત્‌--

ઇતિ ચતુર્થ ત્રતાતિચાઃ, -ઝપવ્હ--

“શ્રપવેડાચાગ્ય ચતુર્થ વર્તાઈતિચારના અર્થ

આમા ગાથાને! અર્થ લખવાની જરર નથી, કારણ કે તે ત્રથમ લખેલ છે વળી તેમાના ગથમના બે અતિચાર પુરષ માટે ૪ છે, બાકીના ૩3 અતિચાર સ્રી-પુર્ષને ચામાન્ય છે આ અતિ શ્રારમા પરપુરુષ રાભ્ટ પતિ મિવાયના અન્ય સર્નઃ પુરુ; ગમજી, કોમણુટ્િએ તેની ગામનુ પણુ ન જગુ, તો પછી બીજ સડ પ ત્તાો કરાય જ કેમ ? (સ્વપતિના અભાને કુગવાન સ્તી પુન

વિવાહના વિચારો ન કરતા પર્મકાર્યમાં જ ચિત્ત જેડી દઈ ખાકીની વય શિયળ પાળનામા જ વ્યતીન ડરે) પોતાની ક્ઞોક્યને! પણુ પતિ સામે સમાન હઝ્ક હોવાથી તેના પ્રત્યે કે તેના ખાળકે પ્રત્યે ઈર્ષા ન કરવી પતિના વિરહે-પતિપરદેશ ગયે કોઇ જતના ખગ! સક-પ-વિકલ્પ ન કરવા. વરવટના વખાણું

(૪૫)

ન ફરવા પારફા વિવાડુ નેડી આપવામાં તત્પર ન રહેવુ

પરપુર્ષતના અગોપાગો નીગ્ખીને ન એવા કામભોગની તીજ અભિલાષા ન કરવી ત્રતને દોષ લાગે તેવુ સ્વપ્ન આવે તો શુરૂણી પાસે આળોવવુ ને શુદ્ધ યવુ પન્પુગ્ય સાથે હાસી- સશ્કરી ફગ્વાની ટેવ ન રાખવી કોઇના લુનલમામાં સામેલ ન થવુ યોગ્ય ઉમર થયા વિના પોતાના સુત્ર-પુત્રોને પન્ણાવવા. નહીં નટ અથવા મ્વચ્છદી ગણાતા વીટ પુરષ સાથે હસવુ નર્હા હલકી જતની કે હલકા આચરણની સ્્રીએની સગત કરવી નહીં ઝુળવાન સ્રીને ન અજે તેવી કોઈ «તની કુચેછાએ। કરવી નર્હા

ઉપર ગ્રમાતૈ વર્તન રાખવાથી શ્રાવિકાને પોતાના ચતુર્ય ન્રતમા દ્ૂષણુ લાગતુ નથી આ અર્યઃ ખહાળે ભાગે મડનશલીએ. જ સરૌનતિને ઉદેશીને લખ્યો છે

ઇત્તિ ચતુર્થ નતાતિચારાર્થર

-ગ૫ઉત્ટ-

શ્રાવકના પાંચમા વતના અતિચાર. પાચમે પચ્ગ્રિહ પ્રમાણુવતે પાચ અત્તિચાર

ધણુધ્્નાખિત્તવત્યૂન

ધન, ધાન્ય, ક્ષેત્ર, વાસ્તુ, રપુ, સુવણું, ડુપ્ય, દ્વિપદ ને ચતુષ્પદ-એ નવવિધ પગ્ત્રિટતણા નિયમ ઉપરાત ફૃદ્ધિ દેખી ચ્્ચ્છો લગે સક્ષેપ ન કીધે,

૪ જિ

તિ

(૪૬)

માતા, પિતા, પુત્ર, સ્રીતમ્‌ લેખે કીધો પરિગ્રહ ચરિમાણુ લીધુ નહીં, લઇને પઢિયુ નહીં પઢવુ વિસાર્યુ'-અલીધુ મેટ્યુ નિયમ વિમાર્યા, પાચમે પરિ- ગહુ વિરમણુત્રત વિષઠએ।૦ ખાકી પૂર્વવત્‌

-ઝઉલ્હ્-

પાંચમા વતના અતિચારના અર્થ

આ ત્રતના પાચ અતિચાર છે પરતુ પરિત્રિહ નવ પ્રકારનો “હાવાથો તેની પાચ ભાગે વહેચણી કરી છે ધણુષનખિત્તવત્યૂ૦

આ પદવાની આખી ગાથાનેો અર્થ" આ પ્રમાણે છે-૧ ધનપધા

અ્યપ્રમાણાતિક્રમાતિચાર, ૨ ક્ષેત્રવામ્તુપ્રમાણાતિકમાતિચાર, ૩

રૂપ્યસુવર્ણ્‌્રમાણાતિકમાતિચાર, ૪ કુપ્યપ્રમાણાતિકમાતિચાર, “૫ દ્વિપદચતુષ્પટપ્રમાણાતિકમાતિચાર

ધન-ધાન્ય કરેલા પ્રમાણુથી વધારે રાખવુ તે પ્રથમ અતિચાર

મેત્ર તે ઘર હાટ અથવા ખેતર અને વસ્તુ એટલે ઘરવકરીની અનેક વમ્તુએ કરેલા પ્રમાણુથી વધારે રાખવી તે ખીત્ને અતિચાર રૂપુ, સોતુ અથવા રૃપા, સોનાના દાગાના કરેલા ગ્રમાણુથી વધારે કિંમતના રાખવા તે ત્રાજો અતિચાર ૪ રૂપા સોના સિવાયની ખાકીની ધાતુના વાસણે। વિગે” કરેલા પ્રમાણુથી વધારે અખ્યામા કે કિંમતમાં રાખવા તે ચોથા અતિચાર અને દ્વિપદ તે દાસ-દામી અને ચતુ'પદ તે ગાય, ભેશ,

(૪૭)

ચાડ વિગેરે કરેલા પ્રમાણુથી વધારે સ'ખ્યાવાળા રાખવા તે પાચમેો અતિચાર

ઉપર પ્રમાલ્ેના પાચ ર્આાંતેચારમાં દ્વિપદ શખ્દે દાસ- “દાર્મી રાખવા અળ'ધી દન્લેખ છે તે રાળ મહારા પાટે સમજવા એમાં પગાત્થી નોક? રાખવાનો સમાવેશ સમજનો નહીં વળી આ અતિચાર લખાયાના ગમયે દાય-દાતી વેચાણુ શખવાની પ્રવૃત્તિ પણુ હરે એમ સલવે છે

આ નષવિધ્ર પરિગ્રહુર્તું પ્રમાણુ કર્યા પછી તેમા જૃહ્ડિ શાય કે તરત જ તે દ્રવ્યનો સ્રારે માગેરે વ્યય કરી નાખવે સેઇએ, તેમ ન કરતા તેને! મોહ થવાથી માતા, પિતા, સર “જ સુત્રપદિને નાખે ચડાવી રીધા આમ કરવાથી વ્રતમાં ડ્ષભ

લાગૅ છે તનો વિચાર ન કર્યો પરિગ્રડુનુ પરમાણુ કર્યું જ સડી, કદિ કર્યું તો પછી તેનો નોધ દ* ૭ છ મહિને વાચીને સભારવુ જોઈએ, તેમ કર્યું નર્ડો વધારાની ૨કમ વ્યાપારમા

ન રાખતા ઈવાયદી મૂકો રમીને જતની શુદ્ધિ માની તેને અગે કરેલા નિયસ। ઞભાર્યા નહાં

ઉપરની હકીકત ઝુખ્ય તે ષન ને દ્રપા નોના માટે લખેવ છે શ્વાન્યના સુડા વિગે*તી સ'ખ્યાર્તું પ્રમાણ કરેલ હોય તેદ નાત લાગી મોઢા બધા-યા, બે ઘરનુ એક ધ ડર્યું, બે એતર વચ્ચેની વાડ કાઢી નાખી એક ખેતર કર્યું -એમ મજ્યા ભરખી કરી ઠામની સ'્યા સસ્ખી કરવા માટે મોટા ઠામ કરાન્યા આ

રીતે સખ્યાની ચરખા કરીને -રોષે લગાયા તે અતિચાર સમજવા. દ્રિપદમા દાસ-દાસીના કરજને! - જરતાર વધ્યા

ક કુ

(૪૮)

તે ન ગણ્યા ઢારમાં વાછડા-વાઇડી વિગેરે પરિવાર વધ્યા તે ન ગણ્યો ને #પણુ લગાડ્યું

આ પ્રમાલ પાચમા પરિમ્રહ પ્રમાણુ નત સબધી પાચ. અતિચાર્માથી જે ઢાઇ અતિનાર લાગ્યો હોય તેડું દુષ્કૃત્ય મ્રિથ્યા યાઆ આ ત્રતમા સચળ ગબ્દ વાપરવાની જર્‌ર નથી હારણુ કે સુનિને સર્વથા ત્યાગ હોય છે અને થાવક પોતાની

ઇચ્છા અથવા શ્થિતિ પ્રમાણ પરિમાણુ બાધી નિયમ લેય છે તેથી તેમાં સ્ક્રળપણુ આવી જ જાય છે

આ ત્રતના બે પ્રકાર છે ૧ જે વખતે પરિત્રહુનુ પ્રમાણુ કરવાની ઇચ્છા ચાય તે વખતે નવે પ્રકારમાથી જેટલુ પોતાની પાને હોય તેથલાની સ'ખ્યા વિગેરે સુકર૨ કરીને તેટકુ જ શાખી તેથી વધારને! યાગ કરવા, એ એક પ્રકાર ખીશે પોતાની પાસે હોય ધેડુ, છના જેટની ઈચ હોય તેટની સુકર૨ કરી તે પ્રમાણે નિયમ લઇ તેથી વધે તે શુભ માળે* વાપરવાનો! નિયમ કરવો આ ઈનછાપશ્મિણુરપ ખીજ પ્રકા9 ભા ખને પ્રકારમાં વધેલી રકમ એક વરસમાં અથવા છ માસમા વાપરી નાખવી ન્તેઇએ

ઈતિ પચભ વતાતિચાગર્થર ----૦૦------

ઉપર ગ્રમાણેં પાચ અણન્રતના અતિચાર ક શુણુત્રતના અતિચાર કહે છે

એ ત્રણુતુ રુખુવ્રત નામ એન્લા માટે છે પાચે અણુત્રતને શુણુ-લાભ કરનાર છે શી કરે છે! તે હવે પછીતા તેના તિચારમા

થ્રા હવે ત્રણુ.

ઝે એ ઉપરના રીતે લાભ કે ગુણુ સમજાવશુ

(૨૪૯)

ન કે ત્રણુ ગુણુત્રતો પેડી પ્રથમ ગુણુ-

વતના રસાતિચાર

છફે દિગપન્માણ ત્રતે પાચ અતિચાઃ

ગમણુસ્સ ઉ 'પરૅમાણેન

ઊવ્દિનિ, અધોદિનિ, તિર્યગદિગિએ ત્તવા આવવા તણા નિયમ લઇને ભાગ્યા અનાભોગે- વિમ્મૃત લગે અતિક ભમિ ગયા પાડ્વણી આની-પાછી મોકલવી વહાણુ વ્યવમાય ડીને વર્ષાકાળ ગામત૩ ડીધુ ભૃમિકા એડ ગમા મ દ્વેષી, બીજી ગમા વગારી નિયમ વિમાર્યા છડ્ડે દિગૂપગ્માણ ત્રત વિપઇએ।૦

--ઝ્કત્ડ્-

છઠ્ઠા દિશા પરિમાણુ વતના સમતિ-

ચારના અર્થ - જા વ્રતના પણુ પાડ અનિતા? છે સે ઞબધી ગાવામાં તે અ પ્રમાદ કહેલા છે ચાન દિશામા, વેધ્ઈ અને અધેદ જવા-આવવાનુ પરિમાણ દરી તને અતિકમ ઢ"વો તે ત્રણુ અતિગાગ વુદ્દિ એન્કે #ગિ એક ખાઝ વૃદ્ધિ કરી, દાન

જ ત હં

૬ ૫૦

ખાજી હાનિ કરવી તે ચતુર્થ અતિચાર અને સ્મૃતિ ભૂલી | જવી કે મે ચારે ત્શિએ અથવા અઝુક દિશાએ જવાતું કેટલુ : રાખેલ છે? તે પાચમા અતિચાર આ પાચ અતિચારમાંથી જે અતિચાર પડેલા ગુણુત્રતને અગે લામૅલ હાય તેને ફુ નંદુ છ-મિચ્છા દુક્સ્‍્ડ આપુ છુ

વિરેષ વિંમ્તારમા પ્રચમ ત્રણુ અતિચારમાં નિયમ લઈસે ભાચ્યાતુ કથ છે, પરત્તુ તે ઈશાદાપૂર્ક નરહાં અનાભોગે એટલે અણુજભુપણે અથવા વિમ્મૃતિ યવાથો-તિયમ ભૂક્ષી જવાથી તેમ થસ્ુ હોય તે જ તે અતિચાર ગણાય કે પછી એક બાજુ વધારે જવાયાથી તે બાજુ જેટલુ વપ્રાર જવાયું હોય તેટલુ તે બાજુમા વધાની તેની સામેની દિશાના નિયમમાં ગ ખેપ્યું- ઘટાડવું ચ! વાત ત્યારપછીના ચાથા અતિચાગ્મા સ્પછ ફરેલ છે નેણે પેલે જવાનેદ જ નહો પણુ માણૂચ ખોાકલશાને! કે જળમાં વહાણુ ઢૅ ચ્ટીમરવડે ન્ય્વસાય કરવાનુ પણુ તજેલ હોય તે ને વહાણુ બ્યવમાય કરે તો! દોષ લાગે પત લખવા માટે છૂટ રાખવી જઇએ, નહીં તે! પત લખવાથી પણુ રૉષ લાગે વર્ષાકાળે બહારગામ જવાનો જેણું ત્યાગ કો હોય તેતે વર્ષાકાળે ગામત૩ કર્યાને! રોષ લાગે ત્યાગ ન કરનાગ્ને ન લારી આવો ત્યાગ કુમારપાળ રાજાએ તેમજ થ્રી કૃષ્ણે પણુ કર્યો હતોપ આ ત્રત સબધી જે કોઇ અતિચાર લાગેદૃઠ હોય તૈ સખધી દુષ્કૃત્ય શિથ્યા થાએ!

ગુણુવત શા કારણે ક્હેવાય છે ? મયમ તૃતસા અઝુક પ્રકારની હિંચાનો, બોજા વ્રતમાં અસુક

( ૫૧)

મરતા અમત્યને, ત્રીનન વ્રતમાં અસુક પ્રકાગ્ના અદત્તનો, ચોથા વ્રતમાં યગ્સોનો અને પાચમા ત્રતમાં નિયમ ઉપશતના પરિગ્રહૂનો ત્યાગ કગ્લે। છે

ભા છડૂ ત્રત લેવાથી તેમા પરિમાણુ ફરેલી દિશાની બહાર *હેવા તમામ જીવાતી દયા પશી, યાની કન્યા વિગેરે સધી અસત્ય ટળ્યુ, ત્યા રહેલા દ્રન્ચાન્કિ માટેનુ અદત્ત પણ્‌ 7ન્યુ, ત્યા *્દલી સ્રોએનેા સહેજે ત્યાગ થઈ ગચે1 અને તયા શહેવા દ્રય માટે પરિગ્રિડખુદ્ધિ નાશ પામી આ થમાલે પાચે અતુત્રતને ગુણુ કરવાથી આ પહેલુ સુણુનન કહેવાય છે

બીન્ત બે શુલુત્રત્તેથી થતો! શુણુ તેના અતિચારના અચ લખ્યા પછી લખી એટલે સહેજે સમજ શાઢારે

ઈતિ છઠ્ઠા દિગપ્પક્મિણુતરતના અત્તિચારના અથર

-ઝ્છત્હ-

સાતમા ભોગાપભોગ 'પરિમાણુવતના

અતિચાર

માતમે ભોગાષભાગ પગ્મિણુત્રતે ભાજન આ- શ્રયી પાચ અતિચાર અને કર્મહુતી પદર અતિચાગ, એવ વીન અતિચાર

૩૮૭4:

સાચત્તે પાડેખધ્ધ્રેન ક ક

( પ2)

સચિત્ત નિયમ લીધૈ અધિક સચિત્ત લીધુ, અપ- ડવાહાર, ડું પઠવાહાગ, તુચ્છ એષતિતણું ભક્ષણ કીધુ ઓળા), ઉંખી, પોખ, પાપડી ખાયા.

ગચિત્ત દવ્વ વિગ, વાણુહ ત બોળ વથ્વ કુસુમેસુ, વાહણ સયણુ વિલેનણ્‌, ખ ભ દિસિ ન્હાણ્‌ ભત્તેસુ ૧

એ ચાદ નિયમ દિનગત ગત્રિગત લીષા નહીં લેને ભાગ્યા અથવા સ ખેષ્યા નહીં ખાવીશ અભત્ય) અત્રીગ અન તકાયમાહિ આડુ, ળા, ગા“, પિડ, પિડાછી, કચરો, સ્રૂગ્યુ, ફુંમળી આખલી, ગળો, વાગગ્ડા ખા]ા વાસી કઠોળ, પોળી, રેટલી, ત્રણુ દિવમતુ દહાં' લીધુ મધ, મહુડા, માખણ, માટી, લેગણુ, પીલુ, પીચુ, પપોટા, વિષ, હીમ, કગ, વોલ- વડા, અત્તષ્યા કળ, ર્ટીબ2, ગુદા, મહાર, ખોળ અથાણુ, આખવખોગ્, કાચુ મીઠુ, તીલ, ખમખસ, ફોદીમઘ ખાધા ગત્રિભાજન ડીધા લગભગ વેળાએ વાછુ કીધુ ઠિવસ વિણુ ઉગ્થે શીગવ્યા,

તથા કર્મત પ૬ કર્માદાન--ડંગાવકન્મે, વણુ- કન્મે, સાડીકમ્મે, ભાદીકસ્મે, કોદીકમ્મે-મા પાચ કમ દૃતવાણિન્ય, લખ્ખવાણિન્ય, *ગવાણિન્્ય,

૧ મૂળ હેત અતિચાત્માં એ ન શખ છ પણ ત ભ્રન જાવ છે

(પ૩)

કેમવાણિન્ય, વિપવાણિક્ય-એ પાચ વાણિજ્ય જતપીવણુકમ્મે, નિલચ્છણકમ્મે, દવગ્ગીદાત્ણુયા, મન્દહતલાયસોમભયા, અસઇપોસણુયા--એ પાચ સામાન્ય-એવ ૫૬૨ કર્સાદાન ખહુ સાવઘ, મહાર ભ-

વાળા કીધા મગણુ લીહાળા કગવ્યા ઈંટ નીભાડા પચાવ્યા, ધાણી ચણા પકવાત્ત ડરી વેચ્યા વાસી

માખણુ તવાવ્યા, તિલ વહેર્યા, ફાગણ મામ ઉષગત ગખ્યા, દલીદા જીધો અગીડા કગાવ્યા શ્વાન, ઔધાડા, સુડા, ચાલહી પેધષ્યા અનેગ જે કાઇ ખુ સાવવ ખગ્કર્સાદિક મમાચર્યા વાશી ગાગ ગખી, લીપગે ગુષણે મહાગ્ભ જીવો અણુગોાવ્યા ચૂલા ગચક્ષકયા ઘી, તેલ, ગોળ, છાશતણા ભાજન ઉનાડા મૃક્યા, તે માહિ માખી, કુલી, ઉંદર, ગરોળી પડી, ફીડી ચડી, તેની જયણા ન કીધી

માતમે ભોગોપભોગ પગ્મિણુત્રત વિપએ અનેરા જે કોઇ અતિચાર પક્ષ દિવસમાહી૦

--કત્હ--

સાતસા વતના અતિચારના અર્થ. સાતમાં દ્રતના ખે પ્રકાર છે ૧, ભોજતઆથી અતે 2

ફર્માટાનઆશ્રી શ્રાવક ગ્રાચે કર્સાદાનનો સ્યાગ ડગ્નારો જ હોય પે

( ૫૪)

છતા અધા કર્માદાનનો ત્યાગ ન કરી રકે તે ખની શઝે તેટલાનેા

«યાગ કરી, ખાકીનામાં સ કોચ કરે

ગ્રથમ ભોજ્નઆગ્રી પાચ અતિચાર કહેવા માટે જે ગ1થાર્દુ

પહેલુ પદ “ સચિત્તે પડિખટ્ટે૦? મૃકેલ છે તે આખી ગાથાનો અર્થ આ પ્રમાણે છે-૧ સચિત્ત આહાગ, ર સચિત્ત પ્રતિખદ્ધ આહાર, ર અપકવાહાર, ૪ દ પકવાહાર અને પ તુ"છાષ ધિતુ ભક્ષણુ એ પાચ અતિચાર આ દિવસ સખધી લાગ્યા હીય તેને પડિક્કમુ છ

શ્રાવફ પ્રાચે સચિત્તને। ત્યાગી હો્‌ય, છતા યાગ ન કરી

શકે સે સચિત્ત વાપરે તે! પહેલે! અતિચાન : સચિત્ત પ્રતિ ખદ્દ તે વૃક્ષાદિ સાથે ચાઢેલ શુદ? વિગેરે ૯ખેડીને ખાવા તે સચિત્ત પ્રતિખદ્ધ આહાર નામને1 ખીન્તે અતિચાર ૩ સચિત્ત વસ્‍તુ પાડ્યા વિના ખાવી તે અપકવારાર નામને ત્રીજો અતિ- શાર ૪ ડ્ાઈક પાકી, કાઇક કાઈ સચિત્ત વસ્તુ ખાવી તે દુપકવાહાર નામને! ચોથે! અતિચાર અને પ તુ*ટાષધિ એટલે જે વનસ્પત્તિ ખાતા ખવાય થોડુ ને ઢાઢી નખાય ઝાઝુ તેવી વમ્તુ ખાવી તે તુન્છાષધિ ભક્ષણુ નામનો પાચમા અતિચાર આ. પાચે અતિચાર પ્રાથે સચિત્તયયાગના અગન! ઝે

આ ન્રત ઘણું વિશાળ છે તેમા ભોગ સે ઉપભોગની અખેક વખ્તુએતું રપારમાલુ કરવાતુ છે એક વાર વાપરી શય એવા. સુષ્પ, અન્ઞાદિ તે ભોગ અને એક વમ્તુ વા*વાર વપરાય તે વસ, સ્રી, મકાન વિગેરે ઉપભોગ શતુ પરિમાણુ કરવા માટે શ્રાવકે દિવસ અને રાત્રિ સબધી ૧૪ નિયમ દરરોજ પાશ્વ જેદએ એને માટે અતિચારમાં ગચિત્ત દવ્વ વિગઈટ એ ગાથા

(૫૫)

માપેવ ઝે તેસો ટકો બર્થ આ પ્રમાણે છે-૧ આજે ચચિત્ત વમ્તુ કેટવી સજ્યામાં વાપશ્વી ? ૨ આજે ખાવાના તમામ પતર્ધ સ'ખ્યામ કેટલા વાપરવા 3 ૩ ૬. વિગયુ પી આરે કેગ્થી વાપરવી ? ૪ પાદરક્ષક ( પગરખા ) આજે કેટતી જોડ વાપરવા ર પ ત'એળમા વપરાતી વસ્તુ આજે કેટલા પ્રમાણુ (તોલ)માં ખાવી 1 ૬ આજે વજ ફેટલા વાપરવા ? છ આજે સુધવાના પદાર્થો કેટલા ઞમાણુ( તોલ )માં વાપરવા ૮ આજે કે'લા વાહનમાં બૅસતુ ર ૯ આજે ઝટલી શય્યામાં સુનુ ? ૧૦ આજે વિલેપનમા કેટલા તેપલની વસ્તુ વાપરવી? ૧૧ આજે ખૂદ્ાચર્ય્‌ પાવું કે ફેમ 3 ન પાછુ હાય તેપ પરમાણુ દરવુ ૧૨. થાજે ચા” દિશાએ કેટલુ -ઝેટલા ગાઉ જવુ 1 ૧૩ આજે કેટલી વાથ આખા શરીરે મ્નાત કરવુ ? ૧૪ આજે ભાતપાણી

કેટલા તોલપ્રમાણુ લેવા ? આ ગાદ નિયમ ધારાથી પારાવાર હાભ કે તેમા પ્રારેલ ઉપરાતને વાગ સ્‍્વત થઇ જવાથી તેની [િરતિતો લાભ મળે છે એ પાકવાની ઇચ્છાવાળા માટે ખાસ ૧૪ નિયમોની વિગત સમજ્વનારી નાની ચાપડી અમે જુન છપાવી છે તે વણણી જઈને તેના અતુભવી પાસે ધામ્તા શીખયુ

અપમાં ખનતાવેલ ૧૪ પ્રકાર સિવાય ખીજ પણુ છ-કાય સખ'પધી તૈમજ અગી-મસી-દૃરપી સખ ધી નિચમ ધારવામાં આવે છે તેનો સમજણુ પણ તે ખુકમા આપી છે

આ ૧૮ નિયમો સવારે ધારવા ને સાજે સખેપવા . એટલે પધાર્યા કરતા એપા ઉપયોગ કચેર રોય તે હાલમા સમજવે। ને ભૃહથા વધારે ઉપચોગ ચઈ ગયેલ સાય સે. જ

( ૫૯)

ચિચ્છાડ્કડ દેવો એ જ પ્રમાન ગગોને માળે સાજે નિયમ ધારી બીજી સવારે સ ખેપવા

આ પ્રમાણેના નિયમો તાવ ધાર નહી કે ધારીને સ ખેપે નરા તો તેને અતિચાઃ? લાગે

અતિચારમા પ્રવમ એશા (ચણાના ), ઉંખી ( વઉ ને

જવની), પોખ-ઘઉં કે ખાજરાને અને પાપડી-વાલ, ચોની વિગેરેની-ખાવાથી અતિચાર લાગવાતુ કુ છે તે પણુ સચિત્ત ત્યાગ ના અગનુ ૪ ઢે

કઝવે ખાવીમ અભક્દયને1 ત્યાગ ક વાનુ કહે છે ? અહોં ખાવીશ અભક્ષ્ય વાચનાર સમજી શકે તેમ લખતા વિમ્તાર થઈ «તય તેથી તેને મા? પણુ ચાદ નિયમવાગી અથવા ખાર શ્રતની નાની ટીપ અમે છપાવેન છે તે નતેઈ તેને યથાશક્તિ જરૂર ત્યાગ #રવે! અતિચારમા તેમાના જેમ્લાક અભક્ષમોની શ્વોડી થોડી હકીકત લીધી છે અન તડાય ( સાધારણ્‌ )ે તનન્પતિ

૧ બભાનીશ અભત્યના નામો] આ પ્રમાણે -૧ ઉકરાના કળશ શસ્વડના 22મા - ઝાઉીબડા ૪ પીપળારી એેપરી પ પાપના રેમ (આ પાને વમ્તુ તમથ/વાકુળ હોય ૭ ) ૬ :ડાભાનિક તે કૃત્રિમ બરકૂ છ મધ ૮ માખણુ «મામા ૧૦ મામ ૧૧ મર્ તતિના ઝે? (અદ્ીથ ગમોમન, 49નાગ વિગેરે ) ૧૨ 4ગસા ॥ «મ ૧૩ કાચી માટી ગ 1ચુ મીટ ૧૪ મનિમોજ્ત ૧૫ ગહબીજત્વાળી વમ્તુઓ ૧૬ તળ અથાણ ૧૭ રા ( [ચા ધ, ૬ 1 ઠાશ માથે કઠોળ ખાવુ તે) ૧૮ વગગ (ીંગળા ) ૧? અનત્નખ્વા ફળા ૧૦ તુ*૭ ફળ ૩૧ થનિત ગ્સ (નામી પરા પિર૨) ગ્ર

અનતમય ( ૭ ૬મૃથ નિગેરે )

€૧૭)

કે જેમા એક શર્‌ીન્માં તતા જીવો હોય છે તેનો મમેશ તારર અશમ્યમાં થાય છે, પરતુ આ તો શ્રાઝે ખાત તુજવા દાયક હોવાથી તેને માટે જૂડુ કડેવ છે અને અનતકાય તરીકે શળાખાતી કેગથીક વમ્તુઓના નાપે! પણુ ન્માપ્યા છે તમાં મૃળા થ'રે તેના કાદાને અનતકાય સમજવા ડમી બડી જેની ભદર્થીજ છાઝેવ ન હોય તે નમતી વાઘચ્ઝા રેશન્મિયમાં વપરાતી ડે।ઇ વમ્તુ જળાય દે તે સર્ઝને। ત્યાગ કરવે॥ એમાના ઘણા પદાર્થો તો! નણીતા હોવાથી તેના બર્થ લખ્યા નથી જ્મીતમાં થતા તમામ કદસૂગને! એમા સમાવેશ ધાય છે એને સમજને તેને! યાગ જટ- કન્વેો

ત્યાસ્પછી વામી-ગતવામી જરખેવ કઠોળ, પોશી, પાએ પૂળો ને રામલી, ભાત દાળ નિગેરે ખાતાનો ત્યાગ સૂવવ્નો કે ત્યા પછી ભુ દિવસત્ુ એટગે ૧૮ ?પટે? બ્યતીત થયેનુ દર્ટી શામ ફન્વાનુ સૂચવ્યું છે ત્યાગપટી અભક્ષ્ય ગણાતા ખીત્ત કેગ્લાક પદાર્થ મધ, મહુડા, માખષ્ર વિગેરે ગણાન્યા છે તે મશમર્વ હોવાવી તેને! ૯ને અહોં ફરીને ડરેવ નવી તે ખધી વગ્યુએ ત્યાગ ૮રવા લાયઇ છે એમ અમજવાતુ છે

«્યાગ્પઢી રાઝિભેઇ#નના ત્યાગ સગધી ડેલ છે તેતો સમાવેશ પણુ ખઆડીશ અભક્યમા કે રાનિભોજનને! ત્યાગ ર્યા ધ્તા લગભગ વેળાએ જમવુ કે દિવમ €ગ્યા અગાઉ શીરા વુ તે ખાસ અતિગાન ઠે ગતિલેઈનને ત્યામ ₹ ન કરે તે મગ દોપને પાત છે શ્રાતકપતાને તે ન છાજે તેવુ છે

૧ વારે મેશ4ત રોય તે ખીન્ત [ઞમની ર્માંઝે સુધી (૧૬) ઝડ અપે સાજે મેશનેર પણ બીજા હવિસની રાત્રી સુધી ૧- _હ૦ ખપે. “*" નીજ હિવિસ્ની ગવાર તો ભાગીને હશ . 1 જ પડે દહ ન ત્ખે

ક

(૫૮)

ત્યારપછી પદર કર્માદાનતા ત્યાગતી હકીકત આવે છે એનો અર્થ વિસ્તારથી સમજવા ચોમ્ય છે અહો તેર માત્ર ટૂકામાં જ તેના અર્થ સમન્તવ્યો છે ૧ જેમા અગ્નિનો યુષ્કળ બાશ્લ રાય તે ઇગાળકર્ઝ; ૨ જેમા વતના ઝારા કપાવવાતા હોય તે વનડમ્ષ, 8 જેમા ગાડા, ગાડી, ખટારા વિગેરે વાહને! વેચવા- માટવાના હોય તે માડીકર્મ, ૪ જેમાં ગાડા ગાડી વિગેરે વાડને શાડે આપવામા આવે, પોતાની તરકથી ભાડુ ઉપન્તવવા માટે રેચ્વવામાં બવે તે ભાટકકર્મ, ય જેમાં પથ્થર વિગે? કાઢવાં ભાટે સુગ્ગો ફોડવાની હોય, બીજી રીતે પણુ જમીન ફોડવાની જાય તે કેડીકર્મ, ૬ જેમા દાત, નખ વિગેર પશુએતા અ ગા ચાગેદ વેચવાના હેય તે દતવાણિજ્ય, છ જેમાં લાખ, જળ, પાવડી વિગેર હિંમક પદાર્થો વેચવાના હોય તે હાખવાળિન્ત્ય, ૮ જેમા ઘી, તેવ, ટીલે માળા, મદિરા વિગેરે પ્રવાી પદાથો વેચ વાના હેય તે ગ્મવાણિન્ય, ૯ જેમાં ગપ્રીણુ, સોમલ, વચ્દ- નાગ વિડીરે પ્રાણુનાશક ઝેરી પદાર્થો વેચવાના હોય તે વિવ ઘાણિન્ય, ૧૦ જેમા કેશ-ચમરી ગાયના વાળ વિગેરે પદાર્થો વેચવાના હોય તે કેરાવાલિન્ય, ૧૧ જેમાં યતાવડે વન્‍્તુ પીડવાનું કાર્ય થાય તે ચત્રપીવણુ કર્મ-આહ, વાઠ, જન, મીત, પ્રેસ વિગેરે, ૧૨ જેમા જતાવરોના અ ગોપા છેદવાસા બાવે તે નિર્લાઘન કર્મ, ૧૩ વનમા દાવાનળ રેનો-અગ્તિ જળગાવવેર તે દવદાન કર્મ, ૧૪ સરોવર, રૃપ, દ્રહ, ઝુડ વિગેરે જળાશયોના પાણી શેાષવવા તે સરદહતલાવનોષણુ કર્મ અતે ૧૫ હિંચક પશુએ તેમજ પભીઓ વાઘ, સિંહ, શીપડા, વર્‌, રીંછ, ચિત્રા તેસજ ખાજ વિગેર પક્ષીઓને પાળ- વામા આવે, તેના વડે હિંસક કામ લેવામાં આવે તે અસતી

( પ૯ )

પેષણુ કર્‌ આ પ્રમાલેના કર્સાદાના મહાર લવાળા અને

થતિશય પાપકર્મ બધાવનાન કે, તે શ્રાવક જર તજવા જેઈએ. ન તજે તો! અતિચાર દેપ્પ લાગે અર્થાત્‌ આ મભાતમુ 44 જ એક પ્રકારે અધુરૂ લીધુ ગણાય

ઉર પ્રમાહ્ના કર્માદાનો! કલ્યા પછી તેના અ ગની ૪ કેટલીક

મ્ાભતો કરી છે વસ ગ્ગવાતુ કામ, લીદ્ા1ા-કાલસા કગવ

કદ્રનું કામ, ઈંટતા નીભાડા ક ચુનાની ભઠ્ઠી ૮ગવવાનુ કામ,

મેથી ચણા ભુન્તવવાનુ કામ ( ભાડ્ભુન્તપઇ ), પકવાજ્ન કર-

વાતુ કામ ( સુખડીઆને। ધધે! ), વાત્રી માખણુ કે જેમા બે દદ્િય જને! પડી ગયેલ હોય ત્તે તવાનવાતુ ષ્ટામ, તવ ખરીદવા તૈ ફાગણુ માચ ઉપનત ગખવા કે જેથી તેમા તેમ જ સીંગ

વિરેરેમાં ગુષ્કળ જીવોત્પત્તિ થઇ જય છે તેકામ દલીદો' કગ

પવાતુ કામ અગીઠા એક ન્તતના ( સોનીના ) ચૂલા કરાવવાનું

મમ. શ્વાન, બિલાડા વિગેકે હ્સિક પશુ-પક્ષીને પેષવાનુ કોમ. અ સિવાય ખીન્ત પણુ જે ખડું સાવઘ-ઘણા પાપવાશા

કાર્ય-ખગ્કર્મ-કર્ઈશ કર્મ્પ કરવા તે ગધાને પ્રાચે ઉપર જણા વેલા કર્માદાનેત્મા જ અમાવેશ થઈ જાય છે ( કર્માદાસે અન્ય રઘાનેવી સારી રીતે મનવા »

ત્યાસ્પછી વારસા ગાર રાખી વિગેરે વાકચે। પણુ ત્રસ જનોની વિરાધનાના અગતા જ ઠહ્યા છે તે તજવા લાયક છે ઘી, તેલ વિગેરેના ભાજન ઉઘાડા ન મૃકવા જેઈએ ચૂલો ગ્રમાર્જને * સકઝગાવવો જેઈએ આ ખધી બાખતેો થ્રાવડૂધર્મ જ... જચણાપ્રધાન રાવાથી તેને અગે ફહેવામા આવી છે શ્રાવક

૧ આ સખ્દ સમજા નથી વ

(૬૦)

જ૩ર૨ તે ખધી ખાથતોની જયળા પાળવી ત્તેઇએ; નર્ઢી તે! જરૂર જીવવિરાધના લાગે અને સાતસુ તત #વિત થાય

આ શ્રતના અતિચાર કહેતા પાર “ને તેમ નવી

આ શ્રત સખધી જે કાઈ દોષ-અતિચાર લાગેલ હે તેને મા? મિચ્તા ડ્કકડ રડ માં આવે છે

ઇતિ અસમ ત્રતાતિચારાર્વ. ---#ડ૩----

શ્રાવકના આઠમા વતના અતિચાર આઠમે અનવ્દડ વિગ્મણ વતે પાચ અત્તિચાર,

કેહ્ષ્પે કુષુઇગ્મેન

ડદર્ષ લગે વિટચેઇા, હાસ્ય, ખેવ, કુતુહળ કીધા પુરૂપ-સ્રીના હાવભાવ, ૩પ, નૃગા?, વિષયન્ગ વખાખ્યા રાજકથા, ભક્તકથા, દેશકથા, સ્રીકથા કીધી પગઇ તાત જીધી તવા વેગૃન્યષણુ કીધુ આત્ત-ગેઢ્ર ધ્યાન શ્યાયા ખાડા, કટાર, ડોર, કુહાડા, રથ, ઉખળ, પરાળ, અગ્નિ, 4ટો, નિંમાહ, દાત ગ્ડા પ્રમુખ અધિકરણુ મેની દક્ષિ્યલગે માગ્યા આપ્યા, પાષાપદેશ કીધો, અણમી ચતુર્દશીએ ખાડુવા દળવાતણા નિયમ ભાગ્યા ચૂખગ્પણાવે અસબર્ધ

૬-૬3 ન્ય જેપ્ટ ક્સ્ડ્દ્ય્ચ્સ્‍્જુ સડ, સ્જવેમ્ટ્જે.

1. દતે ખગ વે્સ્સએે ખેર પસી તેક

હટે સમ્ય. જા સઝ સક્રા. જગેટે સય. હિચેને દિ, ૬0૩ ઝેન્લુક ફેેપા કણ. ડેસ્‍્સ્નુ દેગ લેકગવ્યા.

“શ વચન જે.ય્યા, અમ્મ્સ ઈ, અજમલ લોવા “ક મેથ્સ સક ધયેદે સભેદા લગ્યડ્યા શાપ ભા, ભન્ય, સાટ સરુ કૃડઘા શાન્સદિક ઝઝાય્યા રુના બેય. ખારીલરો અદેખાઝ ચિતવી સાથો, મીડ “ઉ ડષાસીયા ડ“ત્વીણુ ગાપષ્યા-તે ઉપ ભે ચવિવનસ્પતિ ખુ રી. સુઠ, ગાગ્તાદિકે નિપજ્યા ષી નિદા ઝીની ગગડ્રેપ લગે એકને ગ્ડડ્ધિ પગ્વારુ પછી એડને મૃત્યુ હાનિ વાછી

આ'મે અનર્થદદ વિગ્મણુ તરત વિષઝએક સનડઝ્ટક્્લ્ડનન-

આડમા વતતા ર્સ્બાતિચારના અર્થ આ આદમ ત્રતતુ નદ્મ સ્મનર્થદ ડ હ્સ્મિભ સગેટલે સ્‍્મનપ-

દંડનો ત્યાગ કરના તે કે અનચ્દડતા સુખ્ય ચાર. મકર છે --

2૮5 ક મ ભઇ ૪

૧ અપધ્યાન-સ્માર્સ-રોદ્ ધ્યાન ધ્યાવા તે તત

૨ પાપાપદેશ-જે શિયા કાથી પે ધ્ય તે કરાએ ઉપ્રેશ ફરવેદ તે ક દ

ર નટ.

(દર) 3 હિંસપ્રદાન-ઝ અધિડરણૂાદિથી (2 માગી આપવી તે હિસા થાય તેવી વૃ ૪ માદાચરિતિ અજય યણાએ પ્ર. સ્તિકર્‌ કરવી, હોસ્ય-વિકથા/

» શોગન્‌ા ચાધને; ધાર રાખવ વા તે 1 ચાર પ્રકારને ધે! વિમ્ત્‌ અહીં તો માત્ર હર્‌ પ ક છે, પરતુ નંઈ વગ્તુ નૂ. સમજાવી છે જાણુવાની

ઇચ્છાવાગાએ નકથારત્તકે વૃ ભાગ ચોથામી અ ચયન

ભાષાતર વાચયુ

શરતના પાચ અતિચાર તૃ પજ્વાના છે તેતે માટે કૃહુપ્પે

ફુપુઈએ૦ આ પ્રથમ પદવાગી ગાથાઝ મા પાચ અ અતિચાર સૂચવ્યા

છે તેનો અશ આ પ્રમાણે -- ૫ ક્દપ-- જાને જે વચે સાભળવાથી કાસ જાગે એવ વચને] બોહવા તે

ર્‌ ઝંડ્કઇએ--/] જાને હુ સી યક ઉપજે-. કામવાસના કઝ એવી

ડત્સિત ચેછાએ કર્‌ વી તે 3 સુખડી ફે મ તેમ-યદ્દાતદ, બોલ્યું તે જુ અધિડરણુ--; ચઆદિ હિસૂકુ પદાથો અકર, સજ

રાખવા તે પ ભોગાતિરિ સ્ક્તિ--- તાના ઉપચગગા ઝુ, ક કરતા ૧

ધારે પેમશગગી હે વૈયાર રાખ જેથી અ રવાની છુ થાય તે

(૬૩)

સુવે આ પાચે અતિચારતુ વિવરણ ઉપર કહેલ છે તેનો અર્ષ--

કદર્ષ--કામ ઉત્પન થાય તેવી વીટ ( «વર ) પુરૂષની જેવી ચેછા ફરી, હાસ્ય કર્યું, તેવા ખેલ કર્યા. ઝુતુહળ ઉપ જયુ પુ૩ડને ગ્યૉના હાસ્યના, રૂપના, ગૂ ગારના, વિષયન્મના વખાણું ફર્યા નજકઘા--રાજ્ય સબધી કથા, દેશફધા-દેશ શમી કથા, ભમ્તકવા-ભોજન સબધી કથા અને સ્રી કધા-સીસબપી કઘા આ ચાર વિકધાએ કર્મબ ધ કરાવે તેવી

ગણાય છે તેક્રી પારકી તાત એટલે ડલડી વાત કરી તેમ-# પૈશૃત્યપણ એટલે ચાડીયાપત્તુ કર્યું આર્ત્ત ને ગોદ્રધ્યાન ધ્યાયા તે દરેક ધ્યાનના ચાર ચાર પ્રકાર છે ૧ ્ંદવિચોાગ, * અનિઇ ઞચોાગ, ૨ કેર્ગાચિતા અને ૪ નિદાનડગ્ણુ- આગ્રામી લવે સુખપ્રાપ્િ માટે નિયાછ કરનુ તે આ ચાર પ્રકા: આ્ધ્ધાતના છે ૧ હિંમાનુમધી, ૨ર નસત્યાનુખ ધી, ૩ મ્તેયાતુખધી અને ૪ સગ્ક્ષણાતુબ ધી-આ ચાર સકાએ શદ્ધ્યા નના છે આા ખને ડુર્ધ્યાન છે અને તિર્યંચ તધા નરક" ગતિમા લઇ જનારા છે તેથી તે વજ્ય છે આને! વિસ્તાર પણુ અર્ચઃ્ીપિફા વિગેરેથી જણુવા ખાડા-તલવાર, કટાર-નાની રાય છે, કોાશ-જમીન ખોદનાર, ઝુહાડા-કાછાદિ ટ્ાડનાર, રથ- લાહુનો, ઉપળ-ખાન્ણીએ1, મૂશળ-સાબેગુ અગ્નિ, ધ ટી, નિશાહુ- દાળ વિગેરે વાટવાનુ પથ્વસ્તુ સાધન (છીપર્‌) અને દાતરડા

વિગેરે ભપિકરભે। તૈયાગ રાખી દાક્ષિણ્યતાથી માગ્યા આપ્યા પપપેધ્પરેશ-પાપષ્ાર્ય ફરવાનેઈ-ખેતર એેડવાનો, મકાન ખંધા વવાનો, કરી પરણનાને।, સુસાફ્રી કરવાતા વિગેરે ઉપરેશ આપ્યો. આઠમ ચૌદશ વિગેરે તિચિઓએ આરભ કસ્વાના નિયમ લઈને જાગ્યા. સૂઅર(વાચાળ)પણાથી કાઇપણુ સબધ વિતળા-કોઈને

મા પ તાજ મ જજન જ કસક સ ક ૬% 4 ૦ ક ર 5% 7૧ની

(૯૫)

આ વ્રત ઘણ વિશાળ છે તેના ચારે પ્રકાસન! સર્વચા ત્યાગ થનો સુશ્કેક છે, પર તુ યથાશક્તિ ત્યાગ કરવાની જરૂર છે

શ્રાને માટે ક્હે છે કે--

“સ્વજન રારીરને કારણે, પાષે પેટ ભરાક, તે નવિ અનર્યંદડ છે, એમ ભાખે જિનરાય ” ક

આ ફડાનુ તાત્પ એ છે કે-સસારી જન કત્યા સુધી સમા- મા છે ત્યા સુધી પોતાને માટે અને પોતાના પશ્નિરને માટે

પાપચાપારાદિક કરવા પડે તો તે અનર્થદડ ગણાતા નથી, વિતા કારભુ કરે તે અનર્થદડ કહેવાય છે

ઈતિ અદઇમથતાતિચાગર્થ"

“અનર્થ ડનો ત્યાગ કરવો] તે અર્વદ ડતો ન કચ્વો ' તેને. બર્થ એનેપ નથી કે તેમાં પાપ નથી, પ તુ શ્રાવકધી તે તજી શકાય તેમ નધી, અશકય ર્પારેઠા? છે, તા તેમાં પણુ પાપ તા લામેજ છે તેવી ખની શે તેટલો તેમાં સકોચ કરવેદ અતે સર્જશપ ત્યાગની ભણ્ના રાખવી

આ સાતસુ ને આઠસુ જે શુણુત્રત કહેવાય ઢે તે પહેલા પાચ

અભુત્રતન ગનેક પ્રકાર ઝુણુ-લાભ સરે છે તેવી કરેવાય ઝે સાતમા વ્રતમાં અનેક પ્રકાગ્નો-સચિત્તાદિડના તેમ જ ઝર્માદા નના વ્યાપારને! ત્યાગ છે તેથી ઘણી ગ્િગાથી ખચી જવાય છે તેમ જ ચોથા ને પાચમા સતમાં પણુ -પષ્ટપણે લાભ થાય છે ઓન ગીન્ત વત માટે પ્રાસ ગિક હાભ “સમજી લેવાનો છે

આઠમ! વ્રતમાં અનર્થદ ડને ત્યામ ડસ્વાચોનનગે અણુ જ નો કી

(૬૬)

ત્રતમા શુણુ વાય છે તે પળ વધારે નિચાર કરતા મમજ શકાય તેમ છે અનર્થઠ ડને] ત્યા 1 નહી કરનાર હયા વિગેરે પાશે બત્રનને વપારે પડતા નેને છે તતો અનર્થ ડ તજવાયી શ્યાગ થાય છે

નવમા સાર્માયિકવતના અતિચાર

નત્રસે માસાયિક્થતે પાચ અનિચાએ.

“ તિવિણે દુપ્પાણિહાણેન ”

સામાયિક લીધે મને આહ દાહ ચિતવ્યુ સા" વવ વચન બોવ્યા શરી? અણુપદિલેહ્રુ હવાવ્યુ છતી યળાએ મામાચિક ન લીધુ સામાયિટ લઈ ઉડાડે મુખે ખોલ્યા ઉં4 આવી વાત વિકથા 4૨તણી ચિતા કીધી વીજ દીવાતણી ઉજેહી છુધ/ કણ, ડપાસીયા, માટી, મીડુ, ખડી, ધાવડી, અગ્મ્ટો પાપાણુ મમુખ ચાપ્યા પાણી, નીલ, ૪લ, ઞેવાવ, હન્યિકાય, બીયકાય ઇત્યાદિક આભવ્યા જ્રી તિર્ય ચતણા નિર ત--૫૨ ૫૨ સ તટ હુઆ મુહ્પત્તિઓ મ ગટ મામાયિક અપુપુગયુ પાર્યું , પાનુ વિસાર્જુ નવમે સામાવિક તરત વિષ- દુઓ અનેરો જે કોઇ અતિચા- પક્ષ દ્વિસમાહી૦

“ૂકેટ્ડ-

(૬)

નવમા વતના અતિચારના અર્થ વાથી માડીને બાચ્સા સુધીના ચાર ત્રતે. શિક્ષાવ્રત શય છે જે વારવાર કરવામા આવે તે શિક્ષા કહેવાય ટ ઇનાવિકાદિક શ્રાગકે દ૦ર-૪ ફન્તાના છે અને પર્ઝ દિવમે પૈડાદિક કરવાના છે એ ત્રતાના અમ્ગધનધી અસક્તિ નિર્મળ ૧૫ ૭ે અને રૃશવિગ્નિ પધ્રમતુ ચાન ન્વરપે આગપન થકે એચામા પ્રવષ નપ્માયિક તત છે તેનુ પ્રમાણુ (શોહામાં આછ ) ખે ઘડી અથવા ઝટ મીની-તુ છે એ નમાલ્લેના મામાયિડ દ૭%/ અવ.-શાના પ્રમાણમાં એપ્થી “ધાર થઇ શકે છે સવાગ્-માજ રેશવિગ્તિ નમગીમાર કરનાર શ્રારકે પ્રાય ગ્રતિકમશ કગ્વુ ૪ સતેઇએ તેનો નમાનેશ પત અ તનમ જ વાય ઢે, થાગ્ણુ ડે પ્રતિકમણ ગામાવિક લઇને «7 “રી સમય ઇં તેમ -« મનિકમ!1 2 માન્ક્યક ૩૫ ઝે તેમાં ગેવમ આડતરયક પશુ મામાયિ- દે

કા શરતના પાચ અનિતા” તિવિષે દુષ્પણિ્હાપેન એ પદવાળી ડાથામાં ખતા યા છે તે ગાધાને] અઘ એ છે કે-ગપ પ્રબરનુ ૬ મન-વચન-કાયાનુ ) ડુ પ્રણિધાત એનતે “મશુભ ગિતવન ક્યુ, અેદગ્ન બોલવુ અતે અઝુભ ચેણા «વી તે તબુ અનિગ્વાએ “નવમ્વા-વ્યવગ્યાપૃ સક સામાયિક ન કન્‍્યુ તે ચોથો ગતિગા? અને મ્જૃતિવિઠીન-કિયામા ભૂલ *-ની અથવા પાગ્વાતુ ભૂની જવુ એ પાચમે! “તિચા* -મદ ક , પ્રમાલૈના અતિચારાગડે આામાચિકમે ષિતથ-બનત્ય ક્શ્કુ તડપ પહેવા શિક્ષાનતસા લાગેવા રાષખે નડ બદુછી

(૬૮)

ર્યાનપઠી તે અતિચારતુ વિવરણુ છે તેનો અર્થ મા પ્રમાણુ--

સપતમાયિક લને સનમાં ન કરવા યોગ્ય અનેઢ પ્રકાચ્ના વિચારે! કર્યા પાપકારી વચને! બો-્યઇ. શરીર પડિલેહ્યા વિના કેરજ્યુ, ઉભા થયા, ચા યા અવકાશ ઘતા સામાયિક લીધુ”

નહીં સામાયિક લઇને સુહપત્તિ મુખ આડી રાખ્યા સિવાય ખેઈયા નિદ્રા લીધી સમારી વાતે! કરી, વિક્થા કરી, ઘન સખપ્રી ચિંતા ફરી વીજળીની ફે દીવાની શરીર પર ઉજેહી- ઉમકાશ) પડી ધાન્યાદિક સચિત્ત વસ્તુ પગવડે ચાપી ઝે જેથી તેની વિગધના થાય પાણી વિગેરે સચિત્ત વમ્તુને આભડ્યા એટલે તેનો સ્પર્શ કર્યો આ અથવા તિર્ય ચને મસ્પર્શ અનતર (નિરતર) કે પરપર ન વવે। નેએ તે કચે1 સુહપત્તિને જેમતેમ વાળી-શથુથી-જ્યાલા લ પડી ચામાયિક ૪૮ મીનીટ થયા વિતા પાયું અથવા પાર્યા વિના જ €ભા થઈ ગયા આ ખધેો ચાથા-પાચમા અતિચાકને વિસ્તાર છે આ પાચ અનિચારમાથી જે કોઈ ભતિચાર લાગ્યો! દોય તેને મા? મન- વચન-કાયાથી મિચ્છારુક્કડ આપુ છુ

ઇતિ નવમ-સામાથયિકત્રનાતિચાગર્શર

-ક્પત્હ--

૧ મુડપત્તિ કેડ નીને અને થગ્વળે 'ે ઉપર લગાડવો ન સ્‍તેઇએ

(૬૯)

દશમા દેશાવગાસિક વતના અતિચાર

દૃમમે દેશપ્વરાપસિક તતે પચ અત્તિસાર,

* આણુવણુ પેસવણુ૦ ”

આણુવણુપ્પએઓગે, પેસવણુષ્પએગે, સદ્દાણુવાઇ, રૂવાણુવાઈ, ખહિયાપુગ્ગલપખ્ખેવે-નિયમિત ભૃમિકા- માંહે મહાગ્થી કાઇ અણાવ્યુ આપણુ કન્હે થજી અહાર કાઇ મોકટ્યુ અથવા રૂપ દેખાડી, કાકરેો નાખી, સાદ કરી, આપણુપણુ છત્તુ જણાવ્યુ દશમે દેશાવમાસિક ત્રત વિષઇએ। અતેરે જે ડેપઇ અતિચાર પક્ષ દિવસમાહી*

દશમા વતના અતિચારના અર્શ

નમ ત્રતસા॥ પ્રથમ સાતમા ત્રતપ્ણ ભાખી ૨ દગી માટે ફરેલા 1નેયમમા-વૌદટ નિયમને અગે કરેલી પારણામાં એક દિવસ સાટે સક્ષેપ કરવાનો છે ખાસ કરીને તે॥ દિશામાં ચાજ સ ક્ષેપ કરી ઉપાશ્રય કે પોસહુશાળાની અડાર ન જવાતે1 નિયમ

કરવાના છે ( ધર્મકાર્ય માટે જવાની ડટ હાય ટે ) આ તરતના પાચ અતિચાર છે તે આણુવણે પેચવલે એ “ગ્રધમ ળી શાથામા ખતાવ્યા છે વિશેષ અતિચારમાં પછ. "વડે બતાયા છે તે આ પ્રમાભુ--

(૭૦)

૧ આણુવણુપ્પએગ--સુષ્મ્ર ક હી હદની ખહારથી કોઇ વસ્તુ મગાવી તે

૨ પેસવણુખ્પએગ--સુકગ્ર કરેકી ભૂમિધાં બડાર કે વગ્તુ માકલની ત

૭૩-૪-૫ નિયમિત ભૂમિકાયી ખહાન ન્છેલાસે બાતાવવદ માટે ક્રતતુ ઉક્ષઘન ન થવાના વિચાન્થી «ળ્દવટે ન બોવાવતા કાઇક ગુગોા થળ્દ કન્વો કે જેથી તે અર્ડી કોઇ દ સે મને બોતાવે છે એમ નાણી જાય અથવા પોતાનુ ગરીર રેખાડી કે કાશ્રો નાખી તેમ કગ્વુ આ તઘે જુદા જુદા અતિચા- છે અને તે વદય છે

વિશિષ્ટ અતિચારમાં આ વાત જ ટરી છે, તેમાં કાઈ વિશેષ કહેવ નથી આ ગત્રતના પાચ ગતિન્યારમાથી કાઈ પભુ અતિ ચાન લાગ્યો સાથ તો તેને માટે મિષ્ઢાદુક્ડ આપુ છુ

ના શ્રતની અદર ઘડા વતમાં “૧ દિરિષરિમાંતુકતતે પણ સમેપ કરવામાં નાતે હ

હાલમાં તે! દિરશિતુ મરિમાણુ ડર્યા ઉપ-ાત નવાય-ચ્ાજન

પ્રતિકમણ મહ્તિ દ- સાનાવિડ ફરવા તેને દેશાઝયાચિ! કહેવામાં “માને છે અને તેવા દેશાગગાનિક - અ વર્ષષમ ભરુક સંખ્યામાં ફરકા એવે! તિયમ લૈવામાં અવે ઝે

ઇતિ દશમ ગતાતિશ્યાગર્જ

--ૂફફન્ટ્-

(૬૭૧)

અગ્યારમા પૌપધે'પવાસવતના અતિચાર અગ્ારમે પોષધેોપપવામ વતે પાચ અતિચાર

સંથાર્ચ્ચાર્રાવેહિન અપ્પદિલેહિય, દુપ્પદિલેહિય મતન્નસ થારએ.

અપ્પડિલેહિય, દુપ્પડિલેહિય ઉચ્ચાર-પાસવણુ ભૂમિ પોસહ લીધે સથાગતણી ભમિ ન પુજી, ખાહિર્લા લકુડા વડા સ્થડિલ દિવચે રોધ્યા નહીં, પડિલેવ્યા નહાં માત૩ અણૂપુજ્યું હલાવ્યુ, અણુપુ જી ભૂમિ- કાએ પગ્ઠવ્યુ પરડવતા “ અણુત્તણુહ જસ્સુગ્ગહોા ' ત કજ્લો પગ્ડવ્યા પુ ઠે વાર ત્રણુ “ વેશસરે, વાગિરે! ન કલુ પાસહશાળામાહિ પેસતા નિસિહી, નિસરતા આવસ્સહી વાર ત્રણુ ભણી નહીં પુઢવી, અપ્‌, તતેઉ, વાઉ, વનસ્પતિ, ત્રસકાયતણૂ। સ વદ્ટ પસ્તાપ ઉપદ્રવ હુઆ મથારાપોગ્સિતખેો વિધિ ભણુતેદ વિસાર્યો પોગ્સિમાહે ઉંયા અવિડિએ મથારા પાયર્યે. પાગ્ણાદિકતણી ચિતા જઝીધી કાળવેળાએ દેવ ન વાવા પડિક્મણુ ન જીષું પોસહ અસુરો લીધે, સવેરે। પાર્ચોડ પર્વ તિથિએ પોગહુ લીધો નહીં અગ્યા- ગ્મે પોષધોપવાસ ત્રત વિપઇએ અનેરો જે કોઇ અતિ- « . ચાર પક્ષ દિવસમાહિ૦ ડિ

ઇતિ પષધેોપવાસ ગતાતિચાર ક્ટ

(૭ર )

અગ્યારમા વ્રતના અતતિચારના અર્થ અગ્યારમા પાષધે(ષવાસ ત્રતસબધી અતિચારના મારભમાં

ચાપે૧ મ થાગ્ચ્ચાર્ગવેહિન એક પદવાગી આખી ગાથાને અર્થ આ પ્રમાતે છે -૧-૨ સસ્તા-ક ( સથારે ) ને ઉચ્ચાર- મ્રશ્રવણુ (વડીનીતિ, લધુનીતિ ) સબ ધી અવિધિ એટલે તે ખને વાના પડિવેડુવા-પ્રમાનટવા નર્ડી અથવા બગખર પડિક્ેહવા- પ્રમા્ટવા નહીં તે ૩ પોડધમાં વિષિ વિગેરે કરવામાં પ્રમાદ કરવો ૪ પારણું ભોજન કન્વા ચળધી ચિંતા-સક પ કરવા અને પ વોષધની વિધિમાં વિપરીતતા ૭રવી-ખગખ* વિધિ ન કન્વી તે આ પ્રમાણેના ત્રીજ શિક્ષાવ્રતના અતિચાન્ને નિદ છુ

આગળ આ પાચે અતિચાન્ને! જ વિસ્તાર કરેલે। છે વધારે વિવરણુમા કહેવ છે ઝે-અપ્રતિવેખિત-ડુ પ્રતિવેખિત શય્યા સસ્તારક તેમજ અપ્રતિવેખિત-દુ પ્રતિવેખિત ઉચ્ચારપ્રશ્રવ ણુભૃમિ અપ્રમારનિ'ત-ટ પ્રમાં ઝત શય્યા-સ સ્તારક, અપ્રમાર્જિત દુપ્રમાજિત ઉચ્ચારપ્રશ્ષવણુભૂમિ પૌવધ લઇને સથારાની ભૃત્તિ ખરખર પડિલેદ્યા પ્રમાજર્યા સિવાય બેડા કે સુતા મહારના લટુગ-નડા એટલે નાના તે મોટા-સ્થડિલ જવાના ભને માલુ કરવા જવાના-પગ્ઠેવવાના સ્થાન દિવને મારી રીતે

શૈધી રાખ્યા નર્હા તેમજ પડિવેઠી ગખ્યા નહીં માત્રુ પ્રમા જર્યા વિના હલાવ્યુ, જીવજતુ ગ્ડિત જમીન છે કે 3ેમ? તે નેયા વિના પ ૬ યુ પગ્ઠવતા “ અલુજાણુહ જમ્સુગ્ગહે। ' એટલે “આ જેની જગ્યા હોય તેની આત્તા માગુ છુ ' એમ ન કછુ પરડચા પછી “ વેદસિરે ? શબ્દ ત્રણુ વાર કહીને વામિગન્યુ નહીં પોશાળમા તેમજ દેરાસર વિગેરેમા પેમતા “ નિસિહી '

(૩)

કહેવાવડે અન્ય કાર્ય માત્રને! નિષેધ ક૩ છુ અને “ આાવમ્મહી ? કહેતાવડે ગાવફયક કાગ્સે જ જાઉં છુ એમ મ્હેવુ નેઈએ તે

મધુ સર્ડીં પૃથ્વીકાય વિગેમે છકાય જીને સઘટ્ટ થયો, તે

ઈવોને પરિતાપ ૦૫નત-યેઇ, તે જીવોની વિરાધના થઈ નત્રિએ માગ પડોરના પાગહવાળાએ સ થારાપે।રિત્રી ભણાવવાને વિધિ કો જેઈએ તે ન ક્યો સતિના પહેલા પહોરે તો ઉંઘાય ૪ નર્તી ધતા ઉંધ્યા વિષિપૂર્જક સથારા ન પાથર્યો તાત્રિએ પારણા વિગેરેનો ચિંતા કરી કે ફયા પાગણ કન્કુ ? પાગ્ણામાં શું વાપ શુ વિગેરે પોસફુમાં નણુ ડારી દેડ વાદવા તેપ્એ સે ન વાવા સવાર-સાજના બને પ્રતિફ્રમણુ ન કર્યા પોસટ સવારે સડો લીધે ભાતે સાજે કે બીજી મત્રારે વહેલો પાચોદ અવોત્‌ ચાર કે આઠ પહિા- પૂરા થયા અગાઉ પાધોા પત્યાદિ અગ્યાગ્મા ત્રતને લગતા જે કાઈ અતિચાર લાગ્યા હાય તેસા મિશ્દાહ્ક્ડડ આપુ છ

ભ દ્રતમાં શૈડધ સાથે ઉપવામ શખ્દ મુખ્યતાને લઇને ભરેલ છે બાહી ચારુ પ્રકારના પાસ પદી નાહારપોસફ તો. રૃશશી સે મર્રવી-ખને પ્રકારે થાય છે તે સર્વથી કરનાર ઉપવાસ ફરે, રેશથી કરનાર આય બિલ, નીગી થવા એકાસણૂ પણુ ફરી શે છે બાકીના ત્રણુ પ્રકારતા પોમહ-બ્હાચર્ય પોસહ-ખ્રક્ષાચર્ય પાછાવુ તે, ભવ્યાપાર પોણ્સડ કોઈ જાતને] વ્યાપાન સાસર્પરેક ન કરે] તે અને ગારીરમત્કાર પોસહ-રારીરનોા કોઈ પણુ પ્રકારે સત્કાર એન્લે સુત્રૂક-સ્તપત અજય ગનારિતડે ન કરવી તે આ ગણુ પ્રકારના પાડ તે ગર્વથી « થાય છે અને તે આારાન્પામહની સાથે હાવા « જેઈએ આ ચાર પ્રબરના,« ૮૦ ભાગા થાય છે, પગ્તુ અર્ડાં માત્ર આહારપોસડુ ક

(૭૪ )

ભાગા જ શ્રહળુ કરવા ચેદગ્ય છે વૈષધ કરનારને રાસિએ તેર , શાવિડાર-ચારે આહારને. ત્યાગ હોના જ જેઈએ.

દત્તિ અગ્યાગ્મા પોષધોપનગાઞતતત સ બ થી અતિચારના અર્થ --પ3ત્ડ-

હલેખારમાતવત સબધી અતિચાર ઠહેછે ખાગ્મે અતિથિસ નિભાગ નને પાચ અતિચાર

સાચ્ચત્તે રનાઈખવણેન ગચિત્ત વમ્તુ હેક ઉપ૦ છતા મહાત્મા મહાસતી

મત્યે અસઝતુ દાન દીષુ દેવાની ભુદ્ધિએ અસ્તુ કેદી સ્રઝતુ ફીધુ, પનયુ કેદી આપણુ જીધુ અણુ દેવાની બુદ્ધિએ સૂઝતું કેડી અસરઝતુ કીધુ, આપણુ જેડી પરાયું કીપુઃ વહેગ્વા વેળા ટળી «વા અગર કહી મહાત્મા તેડયા, મચ્છર ધરી દાન દીધુ ગુણવ ત આવ્યે ભક્તિ ન સાચવી છતી શક્તિએ ગ્તામીવાત્સ ટ્યનકીયું અનેરા યર્મ ક્ષેત્રસીદાતા છતા છતી શક્તિએ ઉડ્ડર્યા નહીં દીન ક્ષીણ પ્રત્યે અનુકપા દાન ન રીધુ ,

આરમે અતિથિ સ વિભાગ ત્રત વિષઠએ અનેરો જે કોઇ અતિચાર પક્ષ દિવસમાહીન

ઇતિ ક્ૂઘ્દગ વનાતિચાઃ

(૪૭૫)

ખારમાં વ્રતના અતિચારના અર્થ. બા ત્રવનુ નામ અતિથિ મવિભાગ ત્રત છે મતિધિ નામ

અણુગાગ્તુ-સનિતુ છે તિથિ એટવે મર્વાદિ જેને ન હોય- સર્જ વ્વિના જેને સરખા હોય તે અતિશિ ડહેવાય તેમને નૃવિભામ એટલે દાન આપવુ તે અતિધિ સવિભાગ આ વ્રતના શનિચાગ સબ'ધી ગાથાતુ પેલુ પદ મજ્ચિતે સિષિ”ભવાણેવ” છે તે ગાથાતો અર્થ આ પ્રમાણે છે - કોઈ વન્ડુ સચિત્ત ઉપર મૃધ્વી અથવા સચિત્ત વસ્તુવડે ઢાકવી ઝે જેથી સુનિ લઈ શે નર્હીં એ ખે ત્મતિચા? તેમ”/ મિ્યા--્યપદગ કરવે। એટલે પોતાની વન્‍્તુ છતા પારકી કહેવી-પાચ્કી વસ્તુ ધતા પોતાની કડવી

એ ત્રીજો અત્તિચાર તથા સમચદરૅ-એટલે મત્સ--અભિમાન સહિત દાન દેવુ તે ચોથે! અતિત્ાર અને કાળાતિકમ દાન- વહે વાને! કાળ વ્યતિકમ્યા પછી સુનિને તેચ્વા જવુ અને ગાન કરી લાવોને દાડ દેથુ તે પાશ્રમો અતિચાર આ ગરમાળો ચોવા તથ્ય પ્તતા અતિચા સેં નિંદુ છુ

આ પાચેને અતિચાન્મા વિસ્તાર કરલે છે તેમા મધમ મગ્િત્ત વન્તુ દૈઠ ઉપર દ,તા મહાત્મા એટ્લે સુનિને અને મહાયતી એગ્લે સ*વીને 11 કેવુ તે પહેલે ખોને અતિચાર સારપછી રવાની ખુદ્ડિએ અનપાનાદિ સૂઝ્તુ-શુનિને ખપે તેડું કરવુ તેમજ ચોતાડુ કહેવુ અને ન્‌ દેવાની ખુષ્ધિએ અસૂઝઝુ સુનિ ન લ શકે તલુ કરવુ તેમ” પારજુ ક્હેડુ આ ત્રીજે અતિચાર સત્યર પરી દાન રેવુ તે ચાથોદ અતિચ(* બતે વહેારાવવાને વખતે બીજે કામે જવુ અને જ ”” . 3 (અસુરા)ે મહાત્માને ( ક્ાનિતે ) અપ્યડુ ” શાપવુ તે

ન

(૭૬)

પાચમા અતિચાર તદુપરાત કોઈ ચુણુવ ત સુનિ કે શ્રાવક આવ્યા

છતા તેની ભક્તિ ન કરી છતી શક્તિએ સ્વામીભાઇતુ વાત્સ ત્ય ન કર્યું; તેની ઉપાધિ ન ટાળી, તેમને જે કાઇ દુખ રાય તે યથાશક્તિ ટર કરવા પ્રયત્ત ન ડર્યો બીના પર્મ મેત્રો મીદાય છે એમ જાશ્યા છતા છતી ગક્તિએ તેને! ઉદ્ધાર ન કર્ચ આ હદીક્ત સાત મેત્ોસાના ફોઈ પણુ ક્ષેત માટે સમજની તથા રીનક્ષીણુ-રક, ડુ ખી, વ્યાધિશ્રમ્ત, આજીવિ કાના દુખવા” એવા સામાન્ય મનુષ્યને શ્રાવઝે જરૂર અનુ કપાદાન શક્તિના પ્રમાણુમા આપવુ જોઇએ તે ન આપ્યુ અનુકપા એ સમકિતીના પાચ લક્ષમા પૈકી ચોથુ લક્ષણુ ને જેને નેતા કરૂણા આને તેવા મતુષ્યને શ્રાનકે જર્‌2 યથા શષ્તતિ દ્રવ્યાદિક આપીતે તેનુ દુખ દર કરવુ જ જેઈએ જે તેમ ન કરે તે! મમક્તિમા ટ્રપણુ વાગે એટલે શ્રાવકપણામા તે જરૂર લાગે એમ સમજવુ આતલા ઉપરથી જ નિનેશ્રાએ અતુકપાદાનને નિષેધ કોઇ પણુ સ્થળે કરેલ નથી આ પ્રમાણે

ચોગ્ય વર્તન ન કરવાથી અને વિપરીત વર્તન કરવાથી બારમા ત્રતમાં જે કાઇ અતિચાર દોષ લાગ્યા હોય તેને માટે મિચ્છા ડુધ્કડડ આપુ છુ આ બારમા ત્રતમા માત્ર સુનિને। જ નહીં પણુ શ્રાવકના અને અતુકપાદાન રેતા યોગ્યતો પણ સમાવેગ વાય છે

ઈતિ અતિથિ અ વિભાગ ત્રતપત્તિચાગર્થ સ્કકન

ભહીં ખાર વ્રત પૂરા થાય છે પરતુ શ્રાગકરે એક વાત ખાસ ચાદ શાખાની છે કે-મરણુ કયારે આવરે તેનો નિરપા*

અચાનક આવવાને સ ભવ છે, તેથી અત સમચે ડરવાની

(૭૭)

સલેખણાને અગે જે પાચ અતિચાર લાગવા સભવ છે તેને દરરોજ અચવા પાક્ષિક પ્રતિકમણાવસરે તે1 અવશ્ય ખ્યાલ કેરવે1.

ઉપર જણાવેલા હેતુધી સ લેખણા મ ખી અતિચાર કહેલ છૈ તે નીને પ્રમાણે --

સલેખણુાતણા પાંચ ર્અાતિચાર ઈહલેોએ પરલેોએ ન

ઇહિલોગાસ સપ્પઓગે, પચ્લોગાસ મપ્પએગે,. જીવિયાસસપ્પએ ગે, મગ્ણાસ સપ્પઓગે, કામભોગા- સસપ્પએગે છહલેકે ધર્મ'ના પ્રભાવ લગે ગનડડ્ડિ, સુખ, સૌભાગ્ય, પરિવાર વાચ્છયા પન્લોકે દેવ, દેવે %,. વિવા4૦, ચક્રવર્તીતણી પદવી વાછી, સુખ આવ્યે જીવિતત્ય વાચ્છયુ, દુઃખ આવ્યે મગ્ણુ વાચ્છયુ, કામભેગતણી વાચ્છા જીધી, સલેખણા વિષઇએ અનેરો જે કોઈ અતિચાર પક્ષ દિવસમાહી૦

ઇત્તિ સ લે"ખણા(તિચાર

સલેખણા સંબંધી ર્્માતિચારના અર્થ ર

ક હા સલેખણા અત સમય નજીક _ ક ડનો”

# "દ

૬ 7

છે, સલેખણા એટલે એફ જતનો હિસાગ કરતો તે આખી જીદગી પર્યત જે કાઈ શુભાશુભ કાર્ય કરેલ હોય તે સર્વ

યાદ કરી શુભ કાર્યની અનુમોદના કગ્વી અને અશુભ કાર્ય માટે મિચ્છા દુધ્ડડ દેવો ત્યારપછી ચાર આહારનો ત્યાગ કરીને આ કાળને અગે માગારી અણુમણુ કરીને શહૅગુ તે પણુ મલે

ખણા છે તે વખતે મલેખણાના અતિનાગ્મા ડહેડી પાચ ખાબતો। ન કરવી તેને માટે ક્ડેલ ઈહલેોએ પગલે ૩૫

પ્રથમ પદની ગાથાને તે અતિચારમાં « સ્પટ ક લ છે તે ગાથામા “આક્ષોક સબધી, પગ્લોક સભી, જીતવા સબધી, મરવા મળશ્વી અને ચ શગ્ઢ્થી ડામલોગ મબ'પી આગ.ાસ*

એટલે ઈચ્છા-વાચ્છા કગ્નારૂપ પાચ અતિચાર મને મન્ભાત વખતે ન્‌ થાએ એમ કહેવ છે અતિચારમાં પણ એ વાત જ મ્પણ કરલી છે છતા સમજવાનુ એ છે ઝે-વ્યતીત જીદગીમાં કરેલા

પર્મના પ્રભાતથી આલોક સખધી મતુષ્યપણાને લગતા રજ

જહિ, સુખસભાગ્યાદિકની વાચ્ઠા કનવી તે પ્રથમ અતિચાર મરણુ પામ્યા પછી પ વે[ડમા દેવ, દેવે દ્ર, વિદ્યાવગ, ચફનર્તી, 1૬4

મહાન, ધનાઢ્ય વિગેરે થવાની વાચ્છા ડરવી તે ખોજે અનિ

“૨ અણુસણુ કર્યા પછી લોકો બડુમાન ક૦-પ્રશગા કરે- વદનાદિક કરે તે જેઈ વધારે જીવવાની ઈચ. ડરી તે ત્રીજે અતિચાર અણુસણુ કર્યા પછી શરીરમા અમાતા વધા” ઉત્પન ચાય, કોઈ માર્સભાળ પણ ન લેય તે ન્તેઈ તરત મ ણુ આવે તત! ઢીક એમ 9ચ૨૭વુ તે ચોથો અતિચા? તેમજ કામભોગ એન્લે પાચે ધૃદ્દિયાના વિષયોની અનુટ્ગતા-ગાત્તિ ઈન્છની તે પાચમે! -તિચાગ આ અતિચાર સલેખણાને પ્રસગે ન

(હહ)

ક્મ્ાડવાનુ 'ભઆાસ ધ્યાન ગખવુ જેઈએ, છતા લાગી જાય તે॥ તેને માટે મિચ્ઠા ડુક્કડ રેવા ઇગ્છુ છુ

ઇતિ મ લેખણાતિચાગર્થય -ડ્્છ્ુજન્--

ડને પાચ આચારા પડી ત્રણુ આવ્યાના અતિચાર પ્રવમ દા છૈ ખે આરા? (તપા-ાર તે વીર્યાચપર ) ખા ભનિચાર કહેગા ખાડોમા કે તે કહે ઢે--

તપાચાર બાર ભેદે-છ બાદ્ય, છ અભ્યંતર

અણુસણુમુણાઅરિઆન

અણુગણુ «ણી ઉપવાસ વિગેષ પર્વતિનિએ છતી ગક્તિએ કીધો નહીં ઊણેદરી ત્રત તે પાચ માત કોળિયા ઊણા રહ્યા નહીં વૃત્તિમ જ્ષેષ તે કવ્યાદિક ગર્વ વમ્તુનો મક્ષેપ કીવો નહીં *્સણાગ તે વિગયત્યાગ ન કીધો. કાયક્લેશ તે લેશ્ચાદિક ડષ્ સણન કર્યા નહીં મલીનતા અગોપાગ મકોચી ગખ્યા નહીં પાટલે ડગય્ગતો કેયા નહીં ગડસી, પોરિસી, ગાટપોગિસી, પુગ્મિટૂ, એડામણુ, બેઆસણુ, નીવી,આખવ પ્રમુખ પસ્ચખ્ખાણજાગ્વુ વિમાર્છુ ખેસતા નવકાર ન ભષ્યો,,*”” ઉડતા પચ્ચખ્ખાણુ કગ્યુ વિસાયું ગડમાઉં ભાગ્યું

૬૮૦૦)

નીવી, આખિલ, ઉપવાસાદિક કરી કાચુ પાણી પીધુ * વમન હુઓ ખાદ્ય તપ વિષઇએ અનેરો જે કોઇ અતિચાર પક્ષ દિવસમાહી૦

ઇતિ બાહ તપાતિચાઃ

-ન્છક- ખાલતપાચારસંખ'ધી અતિચારના અર્થ

તપાચારના બાહ્ય અણ્યત* બે પ્રકાર દે તેમાથી પથમ ખાદ્ય તપ સખ'પધી છ ભેદને લગતા છ અતિચાર કહ્યા ઠે તે સબધી ગાથાતુ પહેકુ પદ અણૂસણુમૃણેપઅશ્યાન છે તે ગાથામાં ખાહાતપના છ ભેદના નામ માત જ આપેલા છે ૧ અણુમણુ, ૨ ઊથેપ્ટરી, ૩ વૃત્તિસભ્રેપ, ૪ નમત્યાગ, પ કાય કલેશ ને ૬ સલીનતા ન ઇ પ્રકાર ખાહ્યતપના છે અતિ ચાનના પ્રારભમા આ છએ મરકારના તય સબધી અતિચાર

જણુ વેલ છે તે આ પ્રમાર--

૧ પર્વતિધિએ છતી -ાક્તિએ ઉપવાસાદિ તપ ફરવે! જોઈએ તે ન કચ્વારૂપ પ્રથમ અતિચાઃ, ઉપવાસ, આળિલ,

એકાસભ્‌ વિગેરે તપસ્યાઓનેો તથા નગુષ્ટારમટી વિગેરે કાળ શ્રત્યાખ્યાનને( અણુસણુ તપમાં સમાવેશ વાય છે રાત્રિના ચૌોવિડારાદિ પ્રત્યાખ્યાનને પણુ તેમા « સમાવેશ થાય છે ૨ ઊપતદરી તપ કરવા ઇંચ્છનારે પોતાનો જેટલો આહાર રાય તે કતા પત્ચ-માત 'કોળિયા ણા ન્ડેવુ જેઇએ તેમ ન કર્યું તે બીને અતિચાર ૩ વૃત્તિસભેપ તપમાં ચદ નિય

(૮૧)

શમા જેમ ખને તેમ ઘટાડા કરવો તેને સમાવેરા થાય કે તેમન ક્યું તે ત્રીજે અતિચાર ૪ રઞત્યાગ તપમાં ધ; વિગય પૈકી એક-ખેનો થવા ફેમસર એકેક વિગયનો દરરોજ ત્યાગ કગ્વા તેના સમાવેરા વાય છે તે ન કરવા રૂપ ચોધા અતિચાર પ ફોયક્લેગ તપમાં લોચ કરવો, ઉઘાડે પગે ચાલવુ, પાદ વિડાર કરવો! ( વાહન ન વાપરવા ) ઈત્યાદિના સમાવેશ થાય છે ખા હરીકત શ્રાવક-ગાધુ ખને માટે યથાયોગ્ય સમ જવાની છે તેમ કરગામાં ન આવે તે પાચમા અતિચાર ૬ ઘડો સ લીતતા તપ એષ્લઠાણુ કરતા માત્ર હાથ ને સુખ બે જ હલાવવા, ખીન્ન અગ ન હલાવવા તે રીતે કેગ્વામા આવે કે ત તેમ જ સલીનતાના બીજા પણુ દ્રગ્ય-ભાવાદિ લેદે છે તે પ્રમાણે ન કર્લુ તે છઠ્ઠો અતિચાર

હુવે તે જ છ પ્રકારને અ ગે વિશ્વેષ દોષાપત્તિના કારણે। ખતાવે કે-એબનાતું તિગેરે કગ્તા પાટ્લે। ડગમગતે। રહેવા દેને! ન જઇએ ગઠમી વિગેરે પચ્ચખ્ખાણે! તિધિપૂર્નક એડ ન્મથવા ત્રણુ નવકાર ગણીને પાચ્વા જેઈએ ત્યારપછી જ પાણી વિગે” વાપરવુ જેઠએ

તેમ ન કરતા પ-ચખ્ખાણ પારવાનુ ભલી ગયા બેસતા નવકાર ન ગથ્ચેો! ઉઠતા પાછુ પચ્ચખ્ખાણ કરવુ જેઈએ તે ન ઢર્યું ગઠસીના નિયમને ભગ કર્યા નીવી, આગેલ વિગેર તપ ઢર્યા છના ભૂલથી સચિત્ત ( ટાઠુ ) પાસ્ટ પીવાક ગયુ ઉગટી થઈ શા અધા અતિચારના ગ્રથાર છે તેને માટે ઉપચોગ રાખી તેવા અતિચાર ન લાગે તેમ ક્ગ્લુ જેઈએ, તતા તેસાનોા ઢાઈ પણુ અતિચાર લાગ્યો દોય તો તેને મણે શિચ્છાફડ આપુ છ)... માર્‌ દુકૃત મિથ્યા વાએ! એમ કચ્ડ છ ફ

ઇત્તિ બાહય ત'માતિચાગર્ન

(૮૨૦)

છ પ્રકારના અભ્યતર તપના અતિચાર અજ્યતર લપ તે આત્મિક તપ છે તે તપતે। પ્રાચે બડાર

રખાવ હોતો નથી, પરતુ ખાદ્ય તપ કન્તા અશ્યતર્‌ તપનુ કૂળ અતિ વિશેષ છે ખરેખરી રેતે નીશાચિત કર્મોના ક્ષય કરનાર અભ્યતર તપ જ છે ખાદ્ય તપ તેમા ચહાયક છે, પગ્તુ એકલે! ખાહ્ય તપ તથાપ્રધારને! લાભ આપી શખ્તે। નથી

અભ્યતર તપ સખી અતિચાર નીચે પ્રમાણે છે--

અભ્યતઃમ તપ

પાર્યચ્છત્ત વવિણુએ૦ મન શુડ્ઠે ગુર્‌ કને આલેયણુ લીધી નહીં, ગુર્દત્ત

માયશ્ચિત્ત તય લેખા શદ્ધે પહાચાડયો નહીં દેવ, જીરુ સવ, માહુમી પ્રત્યે વિનય સાચવ્યો નહીં બાળ, ૨૭, "લાન, તપસ્વી પ્રસુખનુ વૈયાવચ્ચ ન કીધુ , વાચના, પૃચ્છના, પરાવર્તના, અનુગ્રેક્ષા, ધર્મકથા લક્ષણ પચ- વિધ સ્વાધ્યાય ન કીધો ધર્મ યાન-શુક્વષ્યાન ન ધ્યાયા, આરત્ત'-ગેદ્ર ધ્યાન ધ્યાયા, કર્મક્ષય નિમિત્તે લોગસ્સદશ-વીશતે। કાઉમ્સગ્ગ ન કીવો અભ્ય તર તપ વિષઇઓ અનેરો જે કોઈ અતિચાર પક્ષ દિવમમાહી૦

ઇતિ અહ્ય તગ તપાતિચાગ “ઇન્નાેરપણ-*%

*૯ડ૩૦

અભ્યતરત'પ સબધી અતિચારના અર્થ ભા અભ્યતર તપના છ પ્રકારસૂચક ગાધાનુ પેલુ પદ

પાયચ્છિત્ત વિણુએ1૦ કલુ છે તે ગાથામા ફક્ત છ પ્રગગ્તા અફતતર ત્પ્ના નાદ જ અપ્પેવા છે “૧ પ્રાયશ્રિત્ત; ૨. વિતય, ૩ વૈયાતચ્ચ, ૪ સ્વાધ્યાય, પ ધ્યાન અને ૬ ઉત્સર્ગ --મા છ પ્રકારને! અભ્યત2? તપ છે ' અતિચારની અદર થા છ પ્રકાગ્તા તપને ભ્પટ કરલ છે પ્રાર્યાથ્િત્સ લાગેલા સૈવતા નિવાગ્ણુ માટે દોડના પ્રમાણુમા આપનામાં આવે છે શતા જુદા જુદા દશ પ્રકાગ છે પ્રથમ પ્રમાન્માં શુદ્દ મનથી શુમ પાને લાગેલ રોષ પ્રગટ કરી આલેયળા લેવી સ્‍ેઇએ તેમ ન દ્ર્યુંઃ જે દોષની શુદ્ધિ આલેયણુ માતથી થાય તેમ ન હોય તેને માટે શુડ પ્રાપશ્ચિત્તરૂપે ગ્નેક ગ્રજાચ્તે તપ કરવાનુ બતાવે કે તે રીતે ગુરએ આપેલ પ્રાયશ્રિત્ત મપતા! તપ અગુક ઝુદતની અદર કરી દેવો જઇએ તેમ ન વ્યુ તે પ્રવમ અતિચાર રેન, રુ ગઘ, શ્વામીભાઈ વિગેરે દશ તેમ જ તેન પ્રકાર બતાનેલા છે તેમનો ભષ્તિ ખટુ સાન વિગેરે ચાર અથવા પાચ પ્રકારે નિત્ય કરવાથી અનેક પ્રસરતા પૂર્વ ચિત પાપો! નાશ પામે છે તેવે વિનય ન કર્ચ તે ખીનતે અતિચાર બાળ, વૃદ્ધ, લાન અથવા તપમ્વી ન્ઞાધુ કે શ્રાવકભાઇની યથાચોગ્ય રીતે વૈયાવચ્ચ કરવી જોઇએ વૈયાવગ્ચ પ્રાચે શરીરવડે થાચ છે તે કરવાથી ઘય કર્મા નાશ પામે છે તેવી વૈચાવચ્ચ ન કરી એ ત્રીજે અતિચાર સ્વામ્યાય તપતા પાચ પ્રકાર છે ૧ , શુ વાથવુ-ભણુવુ તે ૨ જ” ઝં

રક

(૮૫)

આ છ પ્રકારતા તપને અગે પ્રાયશ્િત્ત, વિનય, વૈયાવ- ચ્ચાદિકેતા પેગ ભેર ઘજા છે, તે વિમ્નાર થનાના ઢા-છુથી અર્ડો ભંતાવેલ નથી

બા છ પ્રધગ્ના અશજ્યતર તપને અગે તેનુ યથાશક્તિ

“ડલ ન ૫ તા૩્પ જે અતિચાર લાગ્યો હેય તેને માટે પિચ્ખ દુષ્કડડ આપુ છુ

ઇતિ અભ્ય તર તપાત્તિચારાર્થચ

હુવે પાચમે। વીર્યાચ્રાર-તેના ત્રણુ પ્રકા છે ૧ મનેવીર્ય, ૨ વચતવીયં અતે ૩ કાયા અબધી વીર્ય તે અગધ્રી અતિ શ્વાન નીચે પ્રમાત્તુ --

વીર્ચાચાગ્ના ત્રણ અતિચાગ

અણુગુહિઃ બલવીરિએ।૦

પથ્વે, ગુણુવે, વિનય, વૈયાવચ્ચ, દેવપૂતત, સામા- ચિક,શપ', દાન, શિયળ, તપ, ભાવનાદિક ધર્મ કૃત્યને વિષે મનવચન કાયાતણુ છતુ ખળ-છતુ વીર્ય ગોપળ્યુ ૩ડા પચાગ ખમામમણુ ન દી વાદણાતણા આવર્ત વિધિ માચવ્યા નહીં અન્યચિત્ત-નિગદગ્પણે ખેડા, ઉતાવણુ દેવવ દન પ્રતિક્રમણુ કીગુ વીર્યાચામ વિંષ- જએ અનેરા જે કોઇ અતિચા- પક્ષદ્વિમમાહિન

ઠતિ વીર્યાચાગતિચાર

(૮૬)

વીર્ચાચારના અતિચારના અર્થ આ અતિચારના ત્રાજભમા વીર્ચાાર્ના નણ ન્મતિચાર

સૂચક ગાથાનુ પડેલુ પદ અણિઝુહિઅ બલવીરિએ૦ છે તે ગાથામા ફહેલ છે કે-: મત વચન કાયાના ખળતે ગાપન્યા વિના યધેકક્ત રીતે આયુપ્ત ચર્કને-જેડાદને જે પગ્કિમલુ- પ્રતિ કગ્વી અતે યથાયોગ્ય સ્વાને મન-વચન-કાયાના બળને જેડી રેવુ તેને વીર્યાચાર નભુવો '

એના વિવચગ્ણુકપ અતિચારમાં મન-વચન-કાયાના પ્રાપ્ત થયેલા-વર્વતા ખળને પર્મકાર્ચ માં વાપર્યું નહો, ગોપ યુ- જરવ્યુ નહીં મનથી યતા, વચનથી ધતા, કાયાથી થતા અને# પ્રકારના પર્મકાર્થો ઇતી શક્તિએ ડયાં નાં તદૂપ ત્રણુ અતિ- ચાઃ કહ્યા છે પછી એના વિસ્તારર્પે પર્મકિયામાં ને ખામી લગાડી તે ખતાવી છે ભણુવા ગણુવામા, વિનય વૈયાવચ્ચ ડરવામા,. સામાયિક પોષધાદિ કન્વામા, દાત-શીલ-તપ ને ભાવરૂપ ચાર પકારના ધર્મના આશધનસાં મન-વચન-કાયાના સપ્રાસ્ બળને ઉપયોગ ન કર્યો, પ્રમાદશીલ હયા, તેથી તે નણુ અતિથાઃ લાગે ઈે અને વીર્યા તરાય કર્મનો બ ધ પડે છે, જેથી આગામી ભવે વિશેષ મકારતા વીર્યની પ્રાસતિ થતી નથી, માટે આ અત્િંચારનુ તે! વારવાર સમરણ કરવા ચોગ્ય છે અને તે અતિચાર ન લાગે તેમ ડવા માટે લક્ષ રાખવાતુ છે તરુપ- શત પાચે અગ ભૂમિને અડે તેવી રીતે ખમાસમણુ ન રીધા ખાર આપર્ત્ત, સત્તર સડાસા, પચનીશ આવશ્યક સાચવીને.

વાટણા દેવા નેઇએ તે ન દીધા ધર્મક્િયા કરવામા આદર ન સખ્યા. ધર્મક્રિયા કરવામાં ચિત્ત ન રાખત્તા કચાક ડ્રતુ રાખ્યુ

(૮૭)

વી દેવવદન, પ્રતિફમલાદિક ક્રિયા શુદ્ધ વર્સગ્ચાર સાધે સ્‍મને ગર્ગવિચારણા સ્મથે કરવી જેદએ નેમ ન ૩ની-ડતાવળે કરી જેથી પૂર્ણ અક્ષ”ાચ્ચા- પણુ થઈ ઝે નર્હી સવી રીતે કિયામાં પગુ બનેક ગ્રકાગ્ના રેપ થાગે છે શુદ્ધ અને પૂર્ણ ફિયા ખડ શેઠા થાવક-શ્રાવિફા કરે છે આ વીર્યાચા* મળી વ્રણ *તિચા* કે જેનો વિસ્તાર અતિશય છે તેમાથી જે કોઇ અતિ «ચ-દોપ લાગ્યો શોય તેને પમાડે સિચ્છા ટ્કડ આપુ છ

ઇતિ વીર્યાચાર્પતિચારર્થ

સ્ક

યવે સર્જ અતિચારાના ચત્રડરૂપે ગાથા કહીને પ્રાતનેદ *તિચાઃ કહે છે--

નાણાઇ અઠ પઇવય-

સમ્મ સંલેહણુ પણ્‌ પત્તર કમ્સેસુ,

ખારસ તપ 1વિરિર્ચ્માતેગ,

ચઉન્વીસ'સય ગઝઇયારા,

*જ્ઞાનાદિ ત્રણુ આપચાગ્ના આઠ આઠ અતિચાર એટલે,

ઉ) ગતિચાગ, પ્રતિત્રતના-એટલે દરેક ત્રતના-ખારં ત્રતતાઈ પાચ પાચ અતિંગ્યાર એટલે (૬૦) અતિચાર, સમકિતિના ” સલેખણાના પણ પાચ પાચ એટલે (૧૦) અતિચાર . ?

ઝો

(૮૬)

વીર્યાચારના અતિચારના અર્થ આ નતિચાન્ના મારભમા વીર્યાચાગ્તા ત્રણ અતિચાઃ

ગૂવ# ગાથાતુ પહેલુ પદ અણિઝુહિઅ બલવીરિસ॥ત છે ત ગાથામા કહેલ ઢે રે-“ મત વચન કાયાના ખળને ગોપવ્યા

વિના યાકત રીતે આયુક્ત થઈને-જેડાદને જે પરિકેમણુ- પ્રટૃસ્‍તિ ફન્વી અને યથાયોગ્ય સ્થાને મત-વચન-કાયાના બળને

જેડી દેન તેને વીર્યાચાર જાણવો *

એના વિવરણુઝપ અતિચાર્માં મન-વચત-કા્‌યાના પ્રાસ થથેલા-વતતા બળને ધર્મષકાર્યમાં વાપર્યું નહોં, ગોપગ્યુ- જરો વ્યુ નર્ડીં મતથી ચતા, વચનથી થતા, કાયાવી થતા અનેક

પ્રડારના ધર્મકાર્યો દતી શક્તિએ કર્યા નર્હાં તદૂપ ત્રણુ અતિ- ચા કહ્યા છે પછી એના વિમ્તાર૩પે ધર્મ કિયામાં જે ખામી લગાડી તે બતાવી છે ભણુવા ગણુવામા, વિનય વૈયાવચ્ચ ડરવામા,. સામાયિક પોષધાડિ કરવામા, દાન-શીલ-તપ ને ભાવરૂષ ચાર પ્રકારના ધર્મના આગધનમાં મન-વચન-કાયાના સ તાસ બળને ઉપચોગ ન કચો, પ્રમાદશીલ હ્યા, તેથી ત ત્રણુ અતિશાઃ લાગે છે અને વીર્યા તરાય કર્મનો અ ધ પડે છે, જેથી આગામી ભ્રવે વિરેષ ત્રથશ્ના વીર્યની પ્રાત્તિ ચતી નથી, માટે આ અતિચારતુ તો વારવાર મ્મરણુ કરવા ચોગ્ય છે અને તે શતિચાર ન લાગે તેમ કરવા માટે લક્ષ રાખવાનુ છે તડુપ-

શત પાચ અગ ભૂમિને અડે તેવી રીતે ખમાસમણુ ન દીધા આર આરવર્ત્ત, ચત્તર સડાસા, પચવીશ આવશ્યક સાચવીને

વાદણુા દેવા જેઇએ તે ન દીધા યસ્ષક્રિયા કરવામા આદર ન શખ્યા ધર્મકિયા કરવામા ચિત્ત ન રાખતા કચાક કરતુ રાખ્યુ

(૮૪)

નળી રેવવદન, પ્રતિકમણાદિકે કિયા જુદ્ધ વર્સાચ્ચારર સાથે આને. ભધવિયારણા સાથે ગ્વી રઇસ તેમ ન કરી-૯તાવળે કરી

જેવી પુર્ણ અણચ્ચા2 પણુ થઈ શકે નહીં «પાવી રીતે ક્રિયામાં પલ ભતેમ પ્રકારના દોષ લાગે છે જુદ્ધ ને પૂર્ણ કિયા અડું શોન શ્રાવક-શ્રાવિકા ફર છે આ વીર્યાચાગ ગભ'ધી ત્રણુ શતિશા? ક જેને. વિગ્ઝાન અતિશય છે તેમાથી જે કાઈ અતિ ચા*રાપ હા યો હોય તેને માટે મિચ્છા દછડડ આપુ છુ

ઘ્રતિ વીર્યાચાગતિચાગર્થ

---ડ૩ વ્----

રૃવે સર્વ અતિચારોતા સગહુરૂપે ગાથા કહીને પ્રાતનેા અતિચાગ નહે છે--

નાણાઇ અઠ પઇવય--

મમ્મ સલેહણુ પણુ પન્ઞર ડમ્મેસુ,

બારસ તપ 1વિરિર્સ્માતેગ,

ચઉબ્વીસસય શઅઇયારા,

સાનાદિ ત્રણુ આચારના આઠ અઠ અતિચાર એટલે (5) ગતિચાર, ગ્રતિત્રતના-એટલે દરેક તરતના-ખારે વ્રતના પાચ પાચ શ્તિચાગ એટલે (૨૦) અતિચાર, સમકડ્તિના “ સહેખળાના પણુ પાચ પાચ એટલે (૧૦) અતિચાર ૮ *

(૮૮)

નના (૧૫) ભ્તિ ગ; તપા ॥રના (૧૨) ને વીર્પાઃપઃના

(8) અતિચાર કુલ ૧૨% મતિ ૫9 #તછુવા

---મ----

ખ્વે જેલર બાર તરત ઉચ્ચ્યા ન હેય તને મે ખાસ એજ

કાથા કહેવ છે તેનું પેતુ પદ-પડિમિદ્ધાખુ કચ્પેર છે ત્ત

ગાધામા કળું છે ક-૧ છે કાર્ય ક વાને પ્રતિતધ- પપ ક્ષો

ફાય તે ક્યુ: ૨૬ કારણ કરવા યેણ્પ ટ્રલ સાયતેન

કયુ # ૩ પરમાત્માના વચને! અશ્રહા દરી નમને ૪ પમા

«માના શ્ાસ્ોપ્ત કધનધી વિપરીત ડસ્‍્ષણા કરી-ગ ચાર

ગ્રકારમાં તમામ ગતિચારનેા ગમાવેઝ ઘઈ વ્તય છે બધો

વિમ્તાથ આ ગાર બાશતનો જ છુ તરતા ન લીપા હાય તલે

પતુ આ ચાર પ્રકાર માઈ તે. ખતેપયબુ-પ્રતિકસતુ કરનાર્નું જ છે

ખવે મા છેડા ઉપસત્ડારરૂપ અતિચાકમા «મા શાર બામનને

જ વિમ્તાર કહે છે

પડિગ્િદ્ધાપ્યું કરણે”

પ્રતિપિદ્ડ અભક્ય, અન તકાય, ખહુબીજ ભક્ષણુ,

મથ? ભ, પગ્મ્િષાદિક કીધા જીવાજીવાદિક સક્મ

વિચાર સદા નહીં આપણી કુમતિ લગે ઉત્ગૃત્ર 33-

પણા કીધી, તથા પ્રાણાતિપાત, ્ટપાવાદ, અદત્તાદાન,

સૂડૃત, પગ્મ્રિટ, કેધ, માન, માથી, લોભ, ગમ, દ્વેષ,

કવહુ, અભ્યાખ્યાન; પૈમૂત્ય, * તિઅરતિ, પગ્પગ્તિદ,

માયામૃપાવાદ, ચિથ્યાત્વમક્ય-એ અઢાગ પાપસ્યાક

(તક

કીધા કગવ્યા અવુમાવા હોય, દિનકૃત્ય મતિકમણુ, વિનય, વૈયાવચ્ચ ન કીધા, અને2 જે કાઇ વીતગગની આજ્ઞા વિ૩્દ્ઠ કીધુ, ડગવ્યુ, અતુમોતુ હોય શમે ચિહુ મકારમાહિ અનેરો જે કેઈ અતિચાર પક્ષદિવસમાહિ સલમ ભાદગ, નણુતા અન્નણુતા હુઓ હેય તે મવિઠું” મતે, વચને, કાયાએ કરી તન્સ મિચ્છામિ ડુફ્ડ

ઇતિ શ્રાતાત્તિચા*

-ક્સ્્ફ-

છેલ્લા આતિચારના અર્થ આ છઠ્વા અનતિચાગ્મા ઉપર જણાની ગયા ગ્રમાલેની ચાર

ખાગતો] અનુક્રમ વિતા જણાનેવ ટૈ પ્રથમ તો! થાવડ માટે ત્તિષ ક“ક અભ્ય, -મન તકાય, ખદુબીજ લક્ષણ, મહા ભ

પરિમિડાદિક કગ્વા ઝબ'ધી ભતિચા2 કહેવ છે સાતમાં વતમા ચૂર્વ શ્રાવન્ને અશક્ય અન તકાયાદિતુ શશ્ષતુ ત ક વસુ કહેદ્વ

છે તેતુ લશ્રણુ કરંલ હોય, ત્તેમજ કર્માદાન વિગેરે મહા આગ્લવાળ કાર્ય ઝે જેવી ઘણી હસા થાય નને પાગવાર અશુલા કેમ બધાય તેવા મહારભ અને પગ્ક્રિડ્ની અપજ્મિત તૃષ્ણાટ્ષ મડાપરિત્રડુ કે ૪ને માહે આ જીવ અનેક પ્રકાશના

પાપકર્સો આતરે છે તદ્ય પ્રતમ લૈદ અને ગ્રાવકને તજ્વા યોગ્ય અઢાર પાપમ્થાનદ્રા ફે જેની અદર સડ ગ્રકાગ્ના પાષાનો સમાવેશ નઈ જાય છે તે પાપે] ડર્યા, ડરાવ્યા કે અનુઝે

દદદ.

૬૯૦) રાય તેતો પભુ પ્રથમ ભેદમાં જ શ્રમાવેશ વાય છે તથા શ્રાગદના દિનકૃત્ય-દેવપૂન્ત, ગુર્વદન, તપ, સુંનેદાન વિગેરે તથા સામાયિક, શ્રતિકેમણુ, વિનય, વૈયાવચ્ચાદિક કરવા ચોગ્ય કાર્ય તે ન કર્યા તદૂપ બીને પ્રકાર અને છવાછીડાદિ સૂક્મ વિચા2 સદ્દા નર્છો એ ત્રીજે પ્રકાર તથા આપી ઝુમતિવડે વિપરીત પ્રરૂપણા કરી એ ચોધે। પ્રમગ આ પ્રમાણેના ચાર પ્રકારમાથી કેઈ પણુ ગમાર કયો હેય તદૂપ ભત્તિચાર માટે પણુ મિચ્ટ્ાદુકકડડ આસુ છુ

આમા અઢાર પાપત્થાનમો બતાવ્યા છે તેની અદર પ્રથમના પાચ અગત્ત (હ્ડિમા, અસત્ય, અહ્ત, મેંથુત ને પરિગ્રહ ઝે, તથા ચાર ફષાય ( કોધ, માન, માયા ને લોભ ) ત્યાસ્પડી રાગ ને દ્રેપ એ ૧૧ પાપમ્યાતકે તો પ્રગમારધવાળા છે જઆરપછીતા ૭ ના અથો અ પ્રસપતે-૧૨ કેની ચાધે ક્લેશ ૮ગ્વો, ૧૩ કોઇને કવક આપવુ, ૧૪ “રાઈની ચાડી આવી, ૧૫ સુખમાં -ાનદ ને દુખમાં મે(ક કરવો, ૧“ પાગ્કી તદા કરવી, ૧૭ માયા-કપટ ચુધ્ત અસત્ય બોલગઝુ અને ૧૮ અનતકાળ પર્યત સસારમા પરિબ્રમણુ કરાવનાર મિષ્યાત્ત્વસુ સેવન કરઝુ અપ પ્રમાણેત અઢારે પાપમ્થાનો શ્રાવકે યથા શક્તિ વ્જવા ચોગ્ય છે

આ ચાર પ્રકારને લકતા છે: અતિચારને] ર્ય છે

ઇત્તિ ત્રાતાતિચારાર્થડ,

--ક્કે્ન્વ્્ન--

૯૧૭.

એવ'કારે શ્રાવડતણે ધમે સમ્યક્ત્વ મૂળ ખાર વત અને એક સે ચોવીશ

અતિચારમાંહી જે ફોઈ અતિચાર પક્ષ- દિવસર્માંહિસૂક્મ-બાદરજાણુતા-અજા- ણુતાં હુએ હોય તે સવિહું મને વચને કાયાએ કરી તસ્સ શિચ્છાસિ ડુઝડ.

" સઝ્ઝ્ઝ્ઝ્ઝ્ઝ્ઝસ્ક્ઝડઝઝઝ્ડ્ક્કપ્ય્ફક

ભજન હવે તો અમે પર્મનેો ધધો હાથ ધગ્શુ, પરમને ધધો] હાથ પરશુ ૨, વેપારી થઇને

સુટતના ધપે! હાથ ધરશ્ઞુ _ ફામ ને ફોધના મોહ ને લોભના રે, સોદા સ સારમા નર્હો

કરક], લખ ચોરારીના તિવિધ અજારમાં ૨, કરી ફેરી થાક્યા નહિ ક્રગુ ૨ ॥ હવે તે૦ ૧ ૫ જૂડને જાળવ્યું તે સાચ ન સાચ વ્યુ રે, ખેક્યો વેપાગ જણે ર૦૪), ચન્વૈચે ખટ આવી ઝુડી શુમાવી ભાઈ, ફ્રી એ પથે નર્છી પળઝુ ૨ ॥ હવે તે।૦ ૨ ॥ સુરૂજીના પર્મ'લાભેો આગસે લાખીયા ૨, ચેતીને ચારિત્ર ચિત ૧૨, જગના વ્યાપારમાં ને ધર્મ આચારમા રે, આગમની પા

રણાએ ધ શુ ૨ ॥ હવે તેન ૩ ॥ આડત અસત્યની તો મનવી ૨ મૃષી ભાઈ, સોહા તે નત્યના ગ ઘરશુ, ખાતુ સે આ વરો આ અતચ્માં રાખશું ને, નિષ્કામી ભાવે મ બર કરશુ રે ॥ હવે તે।૦ ૪ ॥ મનના વિકાન ટાળી શુદ્ધ વિવેકથી ૨, ચિત્તમાં ચેતનના ધ્યાન ધર], સમકિત સમભાવે મ્ચિગ્તાને પાભી 8, અલખનો શોધમાં ધતરફી 9 ॥ હુવે તે૦ પ ॥ વ્યક્તિની ભાતના મમણિમાં ભેળની રે, વિશ્વની એેવામાં વિગ્રરશું, બતમની ન્યોાતિતા દ્ધ સ્વરૂપમાં ૨, અનુભવી થાતા થાતા ઠમ્શુ ૨ ॥ સુવે તે।૦ «11 શ્રદ્ધાના નાવે ભાઈ ભવજળ લગ્વા રે, સુકાની મદગુર્‌ કગ્શુ, વૈરાગ્ય વાયુ ત્હેરે નોડડ દશાને સાધી, અર્ફ ના આશામાં ઉતરશુ ૨ ॥ હવે તેન ૭॥ ત્રભુપદ્ પામવા તે ભવડ ખ વામા રે, વિરેડી ભાવનાને વગ્શુ, બ્રમણાએ1 ભાગવા સે જીવને જગાડવા ૨, દામ હરિતુ કછુ કરશ] ૨ ॥ હવે તો. અમે પપ્પા પ્રધો1 હાથ પગ્જુ ૮

હમ્લિાલ ફીરાભાઈ