Embed Size (px)
Citation preview
B/lgtDunyaSt 2000,1(1):143-159
•
SiLGi OZERiNE KURAMSAL SiR YAKLA~IM
~-E . Nazan(Ozen~)U~ak*
6zj-:: - - ::: Makalede, bilgi kavrammm tammlanmasl ve bu alanda var alan ter
~ .:.. - -- - - minolojik zorluklar ele almarak, kDWphanecilik alanmda bilginin taI. - - -- mmlanmasma t;all$llml$tlf. Bilgi Wrleri ve bunlann ozellikleri at;lklanml$tlf.
Aynca makalede, bilginin iletilmesi ve iletim kanallanna da yer verilmi$tir.
Anahtarsozcukler: Bilgi, Bilgi Wrleri, Bilgi kanallan
ABSTRACT
In this paper, information as a concept, terminological problems related to this concept-especially differences between "informtion and knowledge"-and also information in Librarianship, are 8xamined. Additionally, different kinds of information and information channels are presented.
Keywords: Information, knowledge, kinds of information, information channels
e: - . - ._
GiRi~
Toplumsal bir varlik olan insan, c;evresini kontrol edebilmek, gelecegini be
Iirlemek ve bgrenme gudusunu kar~llayabilmek ic;in sUrekli bir etkinlik ic;indedir.
insanm ya~amml surdurebilmesi, sonsuz sayldaki gereksinimlerini kar
~llayabilmesi, sosyal etkinliklerini duzenleyebilmesi ve dogaya hakim olabilmesi
ic;in bilgiye gereksinimi vardlr. insanm var olu~undan bu yana onemli olan "bilgi"
nin ne oldugu sorusu ise butUn du~unurlerin ilgisini c;ekmi~tir. ilk c;aglardan bu
gune dek suren bu c;abanm sonucunda "Bilgi Kuraml" dogmu~tur.
Yrd. 009. Dr.; Hacettepe Universitesi KutOphaneciJik 86IUmu Ogretim UYQSi{[email protected])
143
BilgiDunyast 2000, 1(lP43-J59Nazan (Ozene;) Uc;ak
DUl?unce tarihi ie;inde bilgi bazen, kendi ie;imizde bir ilerleme, mukemmellige
ula~ma, bazen de e~Ya ve dogaya egemen olrnak ic;in bir arae; olarak 90
rulmu~tUr. Platon taraflndan savunulan birinci goru~te bir edilgenlik vardlr.
Bacon ve Comte taraflndan savunulan ikinci gorul? ise, egemen olmak i<;:in bil
mek esaslna dayanlr ve bilimsel ae;ldan gee;erli olan bilgi bu anlayt~tan kay
naklanmaktadlr. Etken olan bu bilgi anlaYI~InIn, yirminci yuzyllda etkisini daha da
artlrdlgl gorulmektedir. Bu yuzyllda ortaya e;lkan "Bilgi Sosyolojisi" tUm bilimlerin
ortak konusu olan bilgiyle, toplumsal ortam araslndaki i1i~kiyi incelemektedir
(Armagan 1974: 2-9).
Bilgi; birbirinden aynlmayan iki ogeden olul?maktadlr. Bunlardan birisi bilen
(insan), oteki ise bilinen, ara~tlrllan (val' olan) nesnedir. Her bilgi bu iki ogeye ve
bunlar araslnda kurulan baga dayanlr. Bilene, bilgi teorisi terminolojisinde "suje";
bilinen veya bilinmesi gereken ~eye de "obje" adl verilir. Obje val' olan ~eydir. Bu;
dogal bir nesne, tarihsel bir beige, dil, yazl, matematiksel bir problem, sosyal
veya ekonomik bir olgu olabilir. Bilgi; suje ile bu objeler araslnda olu~an bagdtr
(Mengu~oglu 1992: 47-48).
Genellikle bilen bir ozne ile bilinen bir nesne araslndaki i1i~ki olarak incelenen
bilgi surecinin, bu iki ogesine farkll anlam ve aglrliklann verilmesi, farkll bilgi fel
sefesi anlaYI~lannln dogmasIna neden olmu~tur. Daha e;ok nesneye aglrllk
veren, bilginin dl~ dunyadaki nesnel varligml savunan goru:;> realist gbru~tUr. ide
alistler ise bzneye aglrlik vermi~ler ve gere;ekte val' olmayan nesnelere ybnelik
bilgiyi savunmu~lardlr.
Bilgi, gere;ekte anla~llmasl zor ve tartl~mali bir kavramdlr. Bu konuda i1eri sO
rulen tanlmlar e;ok e;e~itlidir. Degi~ik toplum ve degi~ik kOltUrlerdeki ara~tlrmacllar
farkll tanlmlar geli~tirmektedirler. Bu alanda birbirinden farkll 400 civadlnda bilgi
tanlmlnln val' olmasl konuyla ilgili bir fikir verebilmesi ae;lsmdan bnemlidir. Bli
durum, bilimsel ve kOltOrel ileti~im aC;lslndan bnlenemez yanll~ anlamalara
neden olmaktadlr. Ornegin bazl ara~tlrmacllar, bilgi bilgidir; enerji veya maddl'
degildir derken; bazl ara~tlrmactlar bilgiyi enerji ve madde araslnda SI
ralamaktadlrlar. Bilgiyi tek bir kavram olarak degil, karma~lk ili~kilerden OIU:;>,1I1
kavramsal bir dizin olarak ele almakta yararvardlr (Yuexiao 1988: 480).
Bilgi Uzefine Kuramsal Bir Yakl~lm BilgtDutryaSt 2000,1(1)143-159
Antik c;aglardan beri uzerinde tartl~llmasma ragmen, butUn filozoflann kabul
edecegi bir bilgi tanlml bulmak zor, hatta olanakslzdlr. Aynca neVin bilgi oldugu,
neVin bilgi olarak kabul edilemeyecegi; bilgi, inane; ve gere;ek ili~kisi hala tar
tl~llmaktadlr. Bilgi ve bilmek kavramlannl bir arada ele allp inceleyen Russell
(1970: 20-26), bilgi uzerine yapllan tanlmlan inceledikten soma, bu alanda kesin
birtanlm yapmanln zorlugunu ortaya koymakta ve nevin bilgi oldugu sorusu uze
rinde yogunla~manln onemini vurgulamaktadlr.
Bir see;im yapmamlz ~oz konusu oldugunda gereksinim duydugumuz ~ey bil
gidir. Daha bnceden bildiklerimizi degi~tiren de bilgidir. Bu yuzdendir ki bilgi daha
e;ok etkilerine dayanllarak tanlmlanmaktadlr. Bireyler bilgiyi kendi dunya go
ru~lerine ve ideolojilerine gbre ae;lklama egilimindedirler. Bu nedenle bi!gi ta
mmlan epistemolojik gbi'ul? ae;llannl ve aynllklannl yansltmaktadlr. Bir yanda, bil
ginin maddesel dunyanln yaplsl ie;inde val' oldugunu vebiz olsak da olmasak da
val' olacagtnl savunan goru~; diger yanda, insanln dl:;>lndaki dunyanln sadece bi-
lenin kavramlar sistemi taraftndan i~lendigi zaman bilgiye don(j~ebilecegini sa
vunan bir gbru~ vardlr. Bireyin kavramlar sistemi, ie;inde bulundugu toplumun de
gel' yargllan, gereksinimleri ve kultUr duzeyinin bir Orunudur. Bilgi ve
gereksinimlere bagll olarak toplumsal anlaYI~ da degi~ime ugramaktadlr (Mc
Garry 1983:98).
Bilgi kavraml, geni~ ble;ude felsefi bir temele dayanlr. Tanlmlar da bunu ka
Ilitiayacak dogrultuda yapllmaktadlr. Felsefi ae;ldan bilgi, ne bzel tip bir nesnedir,
ne de herhangi bir ~eyin ie;erigidir. Bilgi, nesne ile ic;erik arasmdaki ili~kiyi, kar
~.;lllkli i1eti~imi olu~turandlr (Yuexiao 1988: 480-481).
Bilgi herhangi bir meslegin c;alll?ma alanlyla slnlrll degildir. Disiplinler arasl bir
klVrarn alan bilgi; kutOphanecilik kadar, antropoloji,arkeol()ji, sosyoioji, felsefe
VI) benzeri e;all~ma alanlartntn da konusudur. Ne ~ekilde olursa olsun bilgi, in
:,;lIllik tarihi suresince, tOm zamanla~da insan toplulukla_nnln geHl?mesinde, du
',,1" Ice ve davranll?lannln ~ekillenmesinde en onemli unsur olmu~tur. BuWn bun
1.'1:\ ragmen bilgi tarihine baklldlglnda. bilgiyi tanimiaylci e;all~malann yetersiz ve
,I,: :ik oldugu gorulmektedir (Stevens 1986: 2-3).
144 145
I
Bilgl DiinyaSJ 2000, 1(1).143-159Nazan (Ozene;:) Uc;:ak
BilLiG! M VIRltfi.l:.IM~iNijN TA.Mil\lilANMA~i VIE TERMiNOl.OJiK ZORLUKLAR
Bilgi kavramlt1ln tantmlanmaslndaki en bQyOI< sorunlardan birisi de , veri
(data), biigi (information) ve biigi (knowledge) sozcOklerinin yogu kez aynl an
lamda kullamlmasmdan kaynaklanmaktadlr. Veri (data), bilgi (information) ve
bilgi (knowledge) arasmdaki farkl ortaya Iwymaya yah~an pek 90k saylda tanlm
geli:;;tirilmesine ragmen, bu kavramlar arasmdaki karma9a devam etmektedir.
Sorun sadeee tanlm eksikligi ve bu sozeukler arasmdaki farkm net olarak aylk
lanamamasl da degildir. Bilgi (infon-nation) teriminin yoklu kullamrnl da kan91khgl
artlrmaktadlL Bilgi (information), bazen fiziksel bir varhk veya olgu, b87en me
sajlann transfer edildigi iieti~jm kanah, bazen de veri geklinde a<;{lklanmakta veya
kullanilmaktadlr. Ara~tlrmaellar bu kavramlar arasmdaki aynml yapmada yogu
kez hataya dCu)mektedirler (Wilson 1981 :3).
Veri (data), bilgi (infonnation) ve bilgi (knowledge) arastndaki aynml ya
parken, "information" 1<ar!;>lhgl kullanllan bilginin yeri, veri ile "knowledge" kar:;>llIgl
I<ullarllian bilgi araslndadlr. Bilgi bir urun olarak dO~OnOlecel~ olursa dl:;>tan gelen
girdilere gereksinim vardlr. Bu girdiler i~lenerel<, kullanllrr ve iletilebilir duruma
dbni"1;;lUrliIQrler. Bilgi kavramlnln anla~llabilmesi iyin, bu terimlerin yO
zOmlenl118si ve amlam Idal<i farkm aljlklanmasl gerekrnektedir.
Veri (data); i1?lenrllemi~. dOzenlenrnemi;; ham geryeklerdir (Davis 1991: 181).
Veri, bilginin kaynab1d1i'. Bilgi (information) toplanml:? anlamlr bir ;;ekilde i;;lenmi~ veridir. Veri, bilgii lin (inlonnation) ham maddesini olu;;turur. Kararlann alm
m3Slrl3 yardlrYIcl olacak bilgiyi (information) Oretmede veriden yararlanllrr.Her
tOr btlginin olll~l!mtlnu saglayan kaynak veridir (Long 1991: 11).
Gunllik clilde sll<c;a kullanllan bilgi sahibi olmak, bilgi almak, bilgi (information)
ile bilgi (knollVledge) arasmdaki ili~kiyi ve birlikte !<ullanliTllannl gostermektedir.
Genelde gOnlOk kullarllmda bilgi (information), ki;;i ve i1eti~imiyle baglantllidlr.
Bitgi (knowledge) ise ki~inin bilinciyle ilgilidir. Bilginin (information) alinmasl ve
verilmesi de bilinvli yapllan davranl~lardlr. Bilgi (information) ve bitgi (knowledge)
bu yOzden geni~ olvOde birbiriyle kan~tlnlmakta, yogu kez de e~ anlamh Sal,
cLikler olarak I<ullanllmaktadlf (Kirschenmann 1970: 19).
Bilgi Dzerine Kuramsal Bir Yakla§lm BUg! Diinyasl 2000, 1(l)J43-159
Kemp (1976: 161) bilgiyi (knowledge) kanltlanml~ g6i'yekler olarak kabul et
mektedir. Bu anlamda bilgi (knowledge); bilme duygusu, daha onceden bilinenin
kabullenilmesi anlamlrll ta~lmaktadlr. "Knowledge" anlamlrldaki bilginin ta
nlmlanmasl, "information" anlammdaki bilginin tanlmlanmasmdan daha zor ve
karma~lktlr. KOtOphaneciler, psikologlar ve davranl~ bilimeiler tarafmdan farkll
ayllardan ineelenmekte ve degerlendirilmektedir.
Bilgi (information) ve bilgi (knowledge) arasmdaki farkl ortaya koymak ayl
smdan, bilgiye (knowledge) daha yakmdan bakmak ve ozelliklerini aylklamakta
yarar vardlr.Etimolojik ayldan baklldlgmda latince'kokenli olan "informatio" terimi;
~ekiller, planlar yada dizgeler anlamma gelen "forma" ve "formatio" soz
cuklerinden tOremekte ve haber anlamma gelmektedir (Me Garry 1983: 98). Aynl
zamanda bir~eyin hayal edilmesi ve bunun ifade edili~i anlamml ta~lyan "in
formare" egitmek, ogretmek anlammda da kullanllml~tlr (~irschenmann 1970:
18).
Knowledge da, information gibi Lci.tince kokenli bir sozeOktOr. Latince'ye Av
rupa dillerinden "gen" kok0y,le girmi~, ilk olarak "natio" ~eklinde kullanllml~tlr.
Daha sonra bilmek anlammda "cognosco" ve bilgi anlammda "eognitio" olarak
yer alml:;>tlr. Dilimizde ise bilgi sozeugO "bilmek" kokOnden tOretilmi~tir. Bu an
lamda bilgi genellikle bilinen ve bilme edimi anlammda kullanllmaktadlr
(Hangerlioglu 1976: 165)
Bilgi (knowledge), bilgiden (information) sonraki basamagl olu~turmakta,
daha sonraki olu~umu ifade etmektedir. Bilgi (knowledge), bilginin (information)
otesinde, bilginin yorumlanmasl, belli bir degere gore i;;lenmesi, bilgiyi alanm et
kinlikleri dogrultusunda haZlrlanmasldlr (Kochen 1975: 5).
Bilgi (knowledge) bir butOndQr. Tek tek katillmiann, birbiriyle uyumlu bir bOtOn
olu~turmaslyla meydana gelir. Bu nedenle biigi (knowledge) bir sistem olarak ele
almabilirve orgUtlenme esasma dayanlr. Bilgi (know!edge) kesin degildir. Zaman
ve yevreye gore degi;;ebilir. Sosyal etkenlerin bilgiye ulan etkisi, degi~ik top
IlJmlarda, degi~ik toplumsal ve bireysel bilgilerin olu~masma neden olur (Kemp
1976:163-166). Birbiriyle farkll anlamlar ta~lyan information ve knowledge soz
147
1\ ~ 1:
1II ,
II
I
I~ I
11I1
146
Nazan (Ozen<;) U<;ak BUgiDunyasl 2000,1(1):143-159
cOklerinin, TOrks;ede tek bir kar~lrlk alarak "bilgi" sozcOgOyle tanlmlanmasl, var
alan karma~aYI daha da artlrmaktadlr. Son yillarda rOrkyeye bilgi kar~lllgl olarak
giren "enformasyon" sozcOgO ile bu karma~a onlenmeye yallgllml~sa da; bilgi eri
~im, bilgi yonetimi, bilgi gereksinimi, bilgi kullanlml, bilgi bilim gibi terimlerin yay
gin kullanllmaya ba~lamasl bu karma~anm yozOlmedigini gostermektedir. Bu ne
denle yazlmlzda "information" kar1?llIgl olarak ~'6ilgi" terimini kulianmamizin daha
yerinde olacagl d01?OnOlmO~tOr.
Pek c;:ok ba~vuru kaynagl bilgiyi, "haber" aylslndan ele allp tanlmlamaktadlr.
Bu tanlmlardan baZllannl ~u ~ekilde slralayabiliriz: Bilgl, "bildirme i1?i"; "egitici bil
ginin iletimi"; "bazl olay ve geryeklerin haber olarak iletilmesidir" Bilgi; "bil
gilenmek Ozere allnan veya sahip olunan ~ey"; "nesne durumundaki bilginin zi
hinde anla~llarak bilgilenme durumuna gelme sOreci" ~eklinde de
tanlrnlanmaktadlr. LiteratOrde bilginin tanlml konusunda bir tikir birligi yoksa da,
en yok kullanllan ve atlf yapllan tanlm bilginin "~Opheyi azaltan ~ey " oldugudur.
Geni~ olc;:Ode kabul gorrnesine ragmen, bu tanlm bilginin gerekliligi ve yeterliligini
tanlmlamaya uygun degildir. Aynca, her ~Opheyi azaltan ~ey bilgi o!rr:ayabilir
(Feeney ve Grievesi 994: 10).
Bilgi slkya "anlam. yOklO sembal ve semboller grubu" olarak ta
mmlanmaktadlr. Bilgiyi alan aC;:lslndan baklldlglnda, "bilgi allclnln evrensellik bo
yutunu artlran veya degh,'tiren §eydir" ( Bouazza 1989: 145). Bilginin allnmasl
herhangi bir etki yaratmaSi beklenmeden, dogal bir ~ekilde olabilir. Fakat bilgi
allndlktan sonra, alici Ozerinde var olan fikirlerin olumlu ve olumsuz etkilenmesi
kaC;:lmlmazdrr (Katz 1982: 18). Bu aC;:ldan baklldlglnda, bilgi (information), bilginin
(knOWledge) allel taraflndan tam olarak bzOmsenmeden onceki bilinmezlik ha
lidir. Eger bir mesaj alrci tarafmdan daha bnceden biliniyorsa, yeni bilgi bir anlam
ta~lmaz (Logley ve Shain 1989:260).
Feeney ve Grieves (1994: 10-11) bilgi jle ilgili geli~tirilen kuram ve tanlmlan
bir sistematik dOzen ic;:inde ele alml:;> ve gruplandlrml~lardlr. Bunlardan ilk grup;
information anlammdaki bilgiyi, knowledge anlamlndaki bilgiyi geli~tiren .her
hangi bir ~ey olarak goren g6ru~tQr. Bu gorO~e gore, information anlammdaki bil-
Bilgi -ozerine Kuramsal Bir Yakl~lm BJlgl DiinyasJ 2000, 1(1J143-159
ginin onemi, daha c;:ok bilgiyi (knowledge) olu~turan ;:;ey olmaslndadlr. ikinci
gruptaki teoriler, bilgiyi; ~Opheyi azaltan, gOc;:IOkleri gideren etken olarak ele 0.1
maktadlrlar. UC;:OncO gorO§ ise, information anlamlndaki bilgiyi, knowledge an
lamlndaki bilginin gosterilmesi veya ifade edilmesi olarak inceleyen gorO;:;tOr.
BOWn bu yakla~lmlar da gostermektedir ki, bilgiyi anlamamlzda bakl~ ayllanmlz
etkendir. Bu da her zaman yakla§lmlann ve tanlmlann yanll olacaglrlr gos
termektedir. Sonuc;:ta unutulmamasl gereken, bilginin dilbilirnsel, kOltOrel, sosyal ve teknolojik etkilere bagll bir kavram oldugudur.
Bilgi kavramlnm tOm disiplinleri ic;:ine alacak ve dogru anla1?llacak ortak bir ta
nlmlnl yapmak olanakslzdlr. Boyle bir tamm geli~tirme gayreti de artlk gO
nOmOzde yersiz bulunmaktadlr. Pek c;:ok disiplinin konusu 010.1'1 bilgi her disiplin , iyinde degi~ik ;:;ekillerde anla~llmakta ve tanlmlanmaktadlr. Bir disiplin iyin uygun
olan tan1m, bir digeri iyin yetersiz veya c;:ok kapsamll olabilmektedir. Her bilim dall
kendi ic;:inde bilgiyi tanlmlama ve anlama c;:abasl ic;:indedir (Stevens 1986: 5-6).
Her meslek veya bilim dallnrn kendi alanl iyin gel(erli bilgi tammlnl yapmasl, bil
giye bakl§ aC;:llannm ve tanlmlar araslndaki farkllilkiann anla§llmasl iyin gerekli ve
onemlidir. Bilimsel ileti~im ve geli§imin tam olarak gerc;:ekle~tirilmesi buna bag
Ildlr. Fakat geneIde bilim adamlan bu tanlmlan yaparken, bilginin yaplsl ve fonk
siyon/annl sadece felsefi aC;:ldan ele almakta, tum bilim dallannl kapsayacak ta
nlmlar geli~tirmeye kalkl§maktadlrlar. Bu iki nedenle de c;:ogunlukia hataya dO~Olmektedir (Yuexiao 1988:484).
KurOPHANECiLiK A91SINDAN BilGiNiN TANIMlANMASI
Her bilim dalrnda oldugu gibi, kOtOphanecilik ve bilgi bilim dallannda da bil
giyle ilgili tanlmlar geli~tirilmi§tir. Bu alanda en kapsamil ve en yok atlfta bu
lunulan c;:all~ma Well ish (1972) 'e aittir. WeI/ish (1972) kQtUphanecilik ve bilgi
bilim alanmda yapllan 39 tanlml incelemi~ ve bunlardan sadece 8 tanesini, bilgiyi
yeterince aylklaYlcl ve tanrmlayrci olarak kayda deger bUlmu§tur. Bu tanlmlarda
:;adece kOtOphanecilik ve bilgi bilim'le ilgili kavramlar esastlr. Bu nedenle bu ta
'"mlar, herkesc;:e kabul edilebilecek, genel unsurlar ic;:eren tanlmlar degildir.
148 149
Nazan (bzen~) U~ak RllgiDiin)'QsJ 2000,1(1).143-159
t-<i.itOphanecilik ve bilgi bilim aylstndan baklldlgtnda, 1965 'e kadar bu alan
larda geyerli olacak bir tanlm bulmak olanakslzdlr. Bilgi bilim konusunda ge
Ii~tirilen ilk tanlm:"Bilgi; ham, saf ve i~ienmemi~ veriler toplulugundan ibarettir"
~eklinde yapllml~tlr. Daha sonra geli~tirilen tanlmlarda, bilginin i/eti/ebi/me
ozelligi Ozerinde durulmu~, "bi/gi, kar~llIkh i/etilebilme ozelligi olan nesne" olarak
tanlmlanml~tlr. Sonraki yah~malarda, bi/ginin toplum iyin yaran, ideolojik go
rO~ler 1~lgtnda tanrmlara yansltllml~tlr. Bilgi konusunda yall~malar ilerledikye, bil
ginin problem yozOmO ve bu ayldan sagladlgl yararlar on plana ylkanlml~ ve bilgi
bu ozelligiyle tanlmlanml~tlr (Wellish 1972: 471-472).
KOtOphanecilik ve bilgi bilim alantnda, bilgi degi~ik kategoriler alttnda Sl
nlflandlnlml~tlr. Bu kategori/eri inceledigimizde; bi/ginin yaplsl, i~lenebilmesi ve
mesaj olarak iletilebilme ozelliklerinin dikkate altndlgtnl gormekteyiz. KO
tOphanecilik alantnda bilgiyi tanrmlayan pek yok yah~mada; bilginin kaydedilmi~
olma ozelligi vurgulanmaktadlr. Bu alanda yapllan tanlmlardan birkayl ~u ~ekilde
slralanabilir: "Bilgi, kaQit veya herhangi bir ortam Ozerine, anla~llabilir ~ekilde
kaydedilebilen ve iletilebilen veriler toplulugudur" (Harrod1987: 381). "Top
lanml~, dOzenlenmi~ ve anlamh bir ~ekle donO~tOrOlmO~ veri bilgidir" (Long
1991: 498).
8ilgi, kullanlcl yah~malanntn da konusudurve c;:e~itli ~ekillerde tanlmlanml~tlr.
Bu kapsamda bilgi; "geryek verilerin ortaya konmasl", "oneri veya fikir", "kitap,
dergi gibi fiziksel bir nesne", "yazlll ve sozIO ileti~imde mesajtn ta~tndlgl kanaI" ve
son olarak "ahctntn dO~Once yaplstnda degi~iklik yaratacak herhangi bir metin "
olarak, yall~ma alantna uygun ~ekilde tanlmlanml~tlr (Rohde 1986: 51-52).
Bilgi arama ve problem yozme aylstndan baklldlgtnda, bilgi, bilimsel ger
yeklerin bilinmesi anlamlndadlr. Vine bu bakl~ aylslna .gore slnlflandlnldlgtnda;
problem bilgisi (problem information) ve problem yozme bilgisi (problem solvinq
information) olarak ikiye aynlmaktadlr. Bu bakl~ aylSI, ozellikle belli bir mesleyl'
bagll ki~i1erin bilgi gereksinimleri ve bi/gi arama davranl:;;lanntn incelendigi am,:
tlrmalartndaki bilgi yakla~lmtnl yansltmaktadlr (Bystrom ve Jarvelin 1995: 192).
BOtOn bu tanlmlann 1~lgl alttnda bilgiyi kendimize gore tanlmlayacak olurs;ll,
Bilgi -ozerine Kuramsal Bir Yakl<l§lffi HflgWu'lf)'llSJ 2000,1(1).143-159
Bilgi; ye~itli kaynaklardan fark" kanallarla belirli bir ama9 iyin elde edilen, azumsenen ve daha once var olan bilgide degi~iklik yaratarak, bir etkinlik igin I<uf
lanllabilen ve ba~kalanna i1etilebilmek uzere lark" ort~rnlara kaydedilebilen bir olgudur.
BilGi TURlERi
insanlann dogayl kontro! altlna almasrnda, olay ve nesneleri anlamasrnda
yardimci olan bilgi, insanrn geli~imi ve sosyalle~mesini de sag/aI'. D(j~(jnce tarihi
iyinde,fark" algllarna ve tanlmlamalar sonucu bilgi ge~itli gruplara aynhnl~tlr. Fel
sefi ayldan bilgi, igerigine gore anlamsal (semantic) ve anlEunsal olmayan (non
semantic) ~eklinde aynlmaktadlr. Ornegin bilimsel bilgi saglam bir anfamsal te
mele dayanlr. Anlamsal bilgi beraberinde anlamsal almayan bilgiyi de ta~lr.
Bilgi nesnelere gore ele alrndlgrnda, biyolojik (biological) ve biyolojil< olmayan
(non biological) bilgi tarilrnlanyla kar~lla:;;maktaYlz. Biyolojik olmayan biigi~ kim
yasal ve fiziksel etkife~inile oliaya «Ikan olgu ve i§ilemlerden olu~ur. Biyolojik bilgi
ise yok daha karma~lkt!r. Genetik bilim, fizyoloji, pSiko1oji, sosyoloji , davranJ~ bilim ve dilbilim gibi alanlan kapsaml i9ine allr.
Bilginin ilk ortaya ylkl~lnli1 "haberle~me" anlamrnda olu~u ve bunu hala bu ~e
kilde algllayan gruplann varllQl, insanl merkez kabul eden bilgi tanlmlanna yol a9
ml!jtlr.Toplumsal olmayan ayldan insanl merkez alan bilgi I<avraml; antropoloji,
yenetik, fizyoloji alanlannm konusudurve her insan iyin geyerlidir. Toplumsaf bir
varlrk olarak insanl merkez alan bilgi ise; dilbilimsel, kOltUrel, ekonomil< ve politik
lJilgidir. Bu 6zellikler insan topluluklan ile ilgili oldugu iC;:in, toplumdan topluma de
qis.iklik gosterir. insanm esas allndlQI bilgi torlerini derinle~lirecei< olursak, eko
It Jjik ve yevresel bilginin insan zihninin dl~mda, insanm nziksel aktivitelerinden
1111J~tugunu soyleyebiliriz. insanm zihinsel bilgisi ise, bilrneye anlamaya ait kav~
I ;lnlsal bilgidir ve insanm zihinsel OrOnO olarak ortaya ylkar (Yue)(iao 1988: 480~ 1112).
150 151
Nazan (bzen~) U~ak BilgiDiinyas, 2000,1(1).143-159
Bilgiyi; epistemik bilgi (epistemic information) ve sistemik bilgi (systemic in
formation) olarak aylran kuramcllar da vardlr. Epistemik bilgi, insan bilgisinin
iyeriginin ve kavraYI~lnln esas almdlgl bir alandlr. Bu alanda bilgiye bakl~ aylsl
insan unsuru Ozerinde odakla~maktadlr. insanlann geryek dOnyayl kav
ramalannda bilginin etkisi inceleme alanl olarak seyilmi~tir. Sistemik bilginin kap
samlnl ise, 6zellikle bilginin fiziksel sunumu Ozerine yapllan yall~malar olu~
turmaktadlr. Bu ayldan baklldlgmda, insan kavraYI~1 VB yorumlannm yall~ma
kapsaml iyine alinmasma gerek duyulmamaktadlr (Badenoch 1994: 13).
KOtOphanecilik aylsmdan bilgiyi degerlendiren Wellish'in (1972: 173) ara~
tlrmasmda Oy tOr bilgiden s6z edilmektedir.
1. Mesaj anlammda bilgi: Anlam ifade eden bir bilginin iletilmel< amaclyla ta
~mmasl, deneyimlerin birdigerki~iye aktanlmasldlr.
2. i~lem olarak bilgi: Bilginin yaratllmasl, depolanmasl, saklanmasl, ara~
tJrllmasl ve yayllmasl amaclyla geli~tirilen anlamll davranl~lardlr.
3. DokOman olarak bilgi: yozOmleyici, birle~tirici ozellikleriyle yeni olay ve
geryekleri iyeren bilgidir.
ingiliz dO~OnOrO Spencer'm Oy tOr bilgi bulundugu yolundaki saVi bilgi Sl
nlflamasma yol ayml~tlr. Spencer 'a gore bu Oy tOr bilgiden biri toplumsal bilgidir
ki bu daglnlk ve gOnlOk bilgidir. ikincisi; daglnlk bilgilerir, kendilerine ozgO bilim
dallannda birle~tirilip, yasalara baglanmasmdan elde edilen bilimsel bilgidir.
OyOncOsO; bilimsel bilgileri evrensel bir yasada birle~tirmi~ olan felsefi bilgidir.
Sanat kuramcllan Spencer'ln bu savina dordOncO bir bilgi smlfl olarak, sanatsal
kavraYI~1 dile getiriren heyecansal bilgiyi katml~lardlr (Hanyerlioglu 1976: 166).
BOtOn bu slnlflamalar birbirinden farkli yok saylda bilgi tOrO oldugunu gos
termektedir. Bunlar iyinde en slk yapllan ve en yok bilinen aynm "toplumsal bilgi"
ve "bireysel bilgi" ~eklindedir. Bireysel bilgi, her bireyin zihninde var olan, sadece
o birey aracillglyla ve sorular sorularak eri~ilebilen bilgidir. Toplumsal bilgi ise,
toplum veya toplumsal bir sistem taraflndan toplanan, toplumun tOm bireyleri ta
rafmdan e~it ve serbestce eri~i1ebilen bilgidir. Bu iki tOr bilgi araslndaki temel
Bilgi Uzerine Kuramsal Bir Yakl3§lm BilgiDiillyas, 2()()0, 1(1)-143-159
aynm eri~i1ebilirlik sorunundadlr. Bazl toplumlarda toplumsal bilginin oldugu ka
Yltlara herkesin eri~imi soz konusu degildir. Bunlar yan-toplumsal bilgi (semi
social knowledge) olarak adlandtrllmaktadlr. Bunlar hOkOmetler iyin haZirlanml~
yaylnlar, personel kayltlan, banka hesaplan, vergi kaYltlan gibi toplumun alt sis
temleri ile ilgili ozel kayltlar olabilir. Bireysel bilgiki~inin zihnindeki bilgiyle smlrll
degildir. 0 ki~iye ait mektuplar, notlar bireysel bilginin paryalandlr. Pek yok bilgi
hem toplumsal hem de bireyseldir. TOm toplumsal bilgilerin aynl zamanda bi
reysel bilgileri kapsadlglnl soyleyebiliriz. Her bulu~ once bireysel bilgidir. Top
lumsal bilgi olabilmesi iyin bireysel bilginin tanlmlanarak kaydedilmesi ve halka
ula~tlrllmasl gerekir. Toplumsal bilginin kaynagl bireysel bilgi olmaslna ragmen,
bir bireyin tOm toplumsal bilgiye sahip olmasl beklenemez (Kemp 1976: 25-27).
Bir ba~ka onemli aynm da feisefi bilgi ile bilimsel bilgi araslnda yapllmaktadlr.
Bilgi hem felsefenin, hem de bilimin ortak bir malzemesidir. Bilimsel bilgi de fel
sefi bilgi gibi var olan bir~eyin bilgisidir. Ancak hareket noktalan ve gorO~ ayllan
farklidlr. Felsefe, bilimlerin temeli olan fikirlerle ve onlann dayandlgl ilkelerle u
gra~lr. Oysa bilim, konu edindigi objelerin ozellikleri ve degi~meyen ili~kileri ile il
gilidir. Bilim bOtOnOn paryalanyla, felsefe ise bOtunOn kendisiyle ugra~lr (Arma
gan 1974: 9-10). Bilime; dOzenli, gOvenilir bilgi olarak bakllirsa da, bilimin aS11
6zelligi geryegi bulmaya, olgusal dOnyayl aylklamaya yonelik bili~sel bir araYI~
olmasldlr (Ylldlnm 1995: 3). Bilimsel bilgi; yontemli, nesnel, genel, kesin ve on
gorOlu bilgidir. Ki~iden ki~iye degi~en bir yorumla yorumlanmaz. Herkes iyin aynl
oldugu iyin nesneldir. Ozel olaylara degil, olaylartopluluguna uygulandlgl iyin ge
neldir. Aksi kanltlanmadlgl surece kesindir ve olaylan onceden bildird!gi iy!l"1bn
gorOIOdOr.Bilimsel bilgiye fonksitonel bir bakl~ aylslyla yakla:;;an Bystrom (1996),
bu bilgiyi kendi iyinde ~u kategorilere aylrmaktadlr:
1. Uzmanllk bilgisi (domain information)
2. i~ bilgisi (task information)
3. i~ yozOmleme bilgisi (task solution information)
Malmsjo (1996) ise, bilginin kendi ba~lna bir amaci olmadlglnl, bir amaci 01
masl iyin bir etkinlikle birlikte ~ekillenmesinin geregini belirtmektedir. Bu etkinlik
152 153
!
Nazan (6zen~) Uglk BilgtDiin)'QSl 2000,1(1):143-159
bir kurum i9inde i~lerin ne tOr bir bilgi ile yOrOtOlmesi gerektigi sorusunu gOndeme
getirmektedir. Bu a91dan baklldlglnda b. ;:11, farkll ama91ar i9in iki ~ekilde Sl
nlflandJrllabilmektedir. Bunlar:
1. i~letim bilgisi (operative information): Qall~manln her a~amaslnda ge
reksinim duyulan bilgidir. Her a~ama yeni bir i~letim bilgisi gerektirir. Bu
bilgi dogrudan kurumun etkinligi ile ilgilidir.
2. Yonetim bilgisi (directive information): Bir i~in verine getirilebilmesi i9in de
gil, etkinliklerin denetimi ve geli~tirilebilmesi i9in gerekli olan bilgidir. Bu tip
bilginin en onemli ozelligi dogrudan eri~iminin 90k nadir olmasl, fakat diger
bilgilerden, ozellikle i~letim bilgisinden sonu9 91kanlarak elde edi
lebilmesidir.
Kurum dl~lnda da bilgileretkinliklerine gore slnlflandJrllabilmektedir. Bunlar:
1. Destek bilgi (supportive information): Bir ara~tlrmanln ba~langlclnda ilgili
problem Ozerinde daha once yapllan ara~tlrma ve 9all~malann sonu91annl
veren bilgidir. LiteratQr taramalan, veri tabanlannln ara~tJrllmaSI, konuyu
bilen uzmanlara danl~ma, bu bilginin elde edilmesi i9in yapllan i~lemlerdir.
2. GOncel bilgi (state-of-the-art information): Belli bir alandaki bilginin gOncel
olarak izlenmesinin onemli oldugu durumlarda ortaya <;?Ikan gereksinimi
kar~llayan bilgidir. Bilgi kullanicisl bu tor bilgiyle alanll1da gOncel ka
labilmekte, yeni geli~me ve yonelirnlerden haberdar olabilrnektedir. Bu tor
bilgi dOzenli bilgi gereksinimini kar~llarve kitap, dergi, rapor gibi ge~itli kay
naklardan saglanabilir.
3. Geri bildirim bilgisi (feedback information): Bu bilgi, i~lerin yOrOtolmesinde
ve dOzenlenmesinde, verimli ve ba~anll olabilmek i9in gerekli olan bilgidir.
Bu ama91a saglanan ve kullanllan geri bildirim bilgisi, ki~i1erden, grup
lardan ve kurumlardan elde edilebilir.
4. Ki~i1er araSI ozel bilgi (private interpersonal information): Bu bilgi torO di
gerlerinden farklJ olarak ozellikle belli bir kurum igerisinde 9all~anlar igin
onem ta~lmaktadlr. Dogrudan kurumun etkinligi ile ilgili olrnasa da, dolayli
Bilgi Uzerine Kurarnsal Bir Yakla§lrn BflgtDiinYQSl 2000, 1(1}l43-159
olarak 9all~malara etkilemektedir. Bir i~ veya proje Ozerinde 9ah~an in
sanlann ki~isel bilgilerini, gorO~ ve dO~Oncelerini birbirlerine aktarmalan
yoluyla elde edilmektedir (Malmsjo1996: 2-4).
BiLGiNiN iLETiLMESi
Bilginin en onemli ozelliklerinden birisi iletilebilmesidir. Bilginin ka
zanllmasll1da oldugu gibi, aktanlmasll1daki ileti~im kanallarr da 90k ge~itlidir. Bu
ileti1}im kanallarr ve yontemleri, ar~tlrmacllann Ya~amlna girdigi gOnden bu yana,
90k onemli a~amalar kaydetmi~tir. Bilim adamlarrnll1 bilgi arama davranli?larr da
bu geli~melerden etkilenmi~tir. Daha once bilinmeyen elektronik ortam ~imdi ile
ti~imde onemli bir yer tutmaktadlr.
Bilginin iletilmesini, ileti~im ~ekline baglr olarak 09 grupta toplamak mOm
kOndOr. Bunlar; soziO iletii?im, yazlll ileti~im ve elektronik ileti~imdir.SozIO ileti~im
(oral communication), tarih boyunca en fazla kullanllan, fakat en aZ belgelenen
ileti~im ~eklidir. En fazla resmi olmayan (informal) insan ili~kilerinde yer aliI'. Bilim
adamlan araslI1da mesleki gorO~me sozIO i1etii?ime bir ornektir. Bir ba~ka tip
soziO ileti~im ise resmi insan i1i~kileriyle ilgilidir. Bunun ozelligini yazlli olmayan
kurallar belirler ve kar~llrkli etkile~im a~agl yukan resmi olmayan ileti~imdeki gi
bidir. Konferanslar buna ornek olu~turabilir. Burdaki resmi dOzen, katllanlar ara
sll1da gayri resmi ili~kilerin kurulmaslna neden olmaktadlr.
Yazlll ileti~imde (written communication), bilginin iletilmesi pek 90k yontemle
yapllabilmektedir. Bunlan gruplandlracak olursak; ilk ornek resmi olmayan (in
formal) yazllr ileti~imdir. BugOn bilim. adamlan arasll1da yazllr dokOman olarak
fazlaca ragbet gormOyorsa da, bilim tarihi i9inde, bOyOk bilirn adamlarrnln geride
lmaktlklarr mektuplar, ayn ve onemli bir 9all~ma alanl olu~turmaktadlr. ikinci
()rnek olarak resmi (formal) yazlh ileti~im, ozellikle bilimsel alanda en fazla kabul
qoren ileti~im ~eklidir. Resmi yazllr i1eti~imin i9ine; kitaplar, dergiler, konferans
metinleri, tezler, indeksler, abstraktlar ve benzeri yaylnlar girmektedir.
ileti$im yontemleri i9inde son basamagl olu~turan elektronik ileti~im, bilgiyi
154 155
· r Nazan (bzen~) U~k BilgiDllnyasl 2000,1(1):14]-159
geni~ kitlelere anmda aktarabilme ozelligiyle, daha onceden var olan pek c;:ok ile
ti~im kanahnm yerini alml~tlr. Bilgisayarve yeni ileti~im arac;:lanyla resmi ve resmi
olmayan bilginin aktanml soz konusudur. Bu arac;:larla metin, saylsal bilgi ve go
rOntOnOn ayn ayn ve bir arada iletilmesi mOmkOn olabilmektedir. Veri tabanlan
bilim adamlanna yeni bilgi ortamlan sunarken, elektronik posta ile, bire bir veya
gruplarla anmda ileti~im kurabilme olanagl tanmmaktadlr. Bu ileti~im, resmi ve
resmi olmayan ic;:erikte gerc;:ekle~ebilmektedir. Elektronik ortamm yaplsl, c;:ah~ma
bulgularmm daha kolay ve geni~ kitlelere ula~tlrllmaslna olanak saglamaktadlr.
Bu olanaklar ara~tlrma sonuc;:lannm aym anda pek c;:ok ki~i tarafmdan pay
la~I1masmda ve toplulugun bilgilenmesinde eskiye oranla daha c;:ok etkili 01
maktadlr.
SiLGi KANALLARI
Tasarlanan mesajm ba~kasma nasll iletilecegi sorusu bilgi kanallanm gOn
deme getirmektedir. Bilgi kanah; gorO~ler, dO~Onceler, gerc;:ekler ve yorumlann
iletilmesi anlammdadlr. Bu kanallar, "resmi (formal) " ve "resmi olmayan (in
formal)" ~eklinde aynhrlar (Ford 1973: 87).Bilgi kaynaklan ile bilgi kanallan ara
smdaki farkl aC;:lklamak gerekirse; kayriak, bilgi gereksinirninde kar~llanmasl bek
lenen bilgiyi ic;:erir. Kanal ise, bilgi arayan ki~iyi uygun kaynaga ula~tlran arac;:tlr.
Bilgi farkh kanal ve kaynaklardan saglanabilir. Bir kanal kayilaga donO~ebilecegi
gibi, bir kaynak da kanal olabilir. (Bystrom ve Javelin 1995: 193).
Resmi Silgi Kanallan (Formal Information Channels)
Mesajlann bir sisteme bagll olarak toplanlp, bir format halinde dOzenlenerek
resmi bir yo!la iletildigi ileti~im kanallandlr. Bu bilgi iletim kanallannm ic;:ine; kitap,
dergi, rapor, indeks, abstrakt, yllllk, saylsal veriler, veri tabanlan, baslll veya ba
sill olmayan ders notlan girmektedir (Katz 1982: 21). Bu listeye; slaytlan, ses
bantlannl, plaklan, filmleri ve benzeri materyalleri de ekleyebiliriz. Pek yok ki~i ta
raflndan kolayhkla kullamlabilen resmi bilgi kanallannl kendi iyinde, "birincil" ve
"ikincil" olarak slnlflamak mOmkOndOr. Birincil kanallar aS11 mesajl ta~lrken, ikincil
kanallar bizi birincil kanallara ula~tlran kanallardlr (Ford 1973: 87).
156
Bilgi Uzerine Kuramsal Bir Yakla§lm BiIgiDun)'asl 2000,1(1):14]-159
Resmi Olmayan Bilgi Kanallan (Information Channels)
Bir sisteme bagh olmayan, yorumlardan c;:abuk etkilenebilen, konu~maya da
yall bilgi kanallan resmi olmayan bilgi kanallan olarak tanlmlanmaktadlr. Ge
nelde soziO ileti~im Ozerine kurulu bu bilgi kanallannda bireyler arasl ili~ki esastlr.
Resmi olmayan bilgi kanallannm iyine meslekta~larla yapllan yOz yOze go- .
rO~meler, telefon veya mektupla yapllan tartl~malar, bireyler arasmda do
la~tlnlan taslaklar, toplantl ve seminerler Ozerine yapllan konu~malar ve benzeri
gorO~meler girmektedir (Finneston 1975: 345; Katz 1982: 20).Yukandaki ta
nlmlardan da anla~llabilecegi gibi resmi olmayan kanallann mutlaka soziO ile
ti~ime dayanmasl ~art degildir. Resmiyet kazanmaml~ yazllar, ki~iler arasl ya
zl~malar, notlar, yazlll olmasma ragmen resmi olmayan ileti~im kapsamma
girmektedir. Elektronik olarak iletilen bilgi de, hem resmi hem de resmi olmayan
bilgi kanallan ic;:inde slI1lflandlrllabilir. Son yillarda Internet' in gOndeme gir
mesiyle, elektronik ortam ic;:inde resmi olmayan ileti~imin boyutu geni~lemi~tir.
SONUC
Bilgi, belki her zaman insanlar ic;:in onemliydi. Ama samnz hiy bugOnkO kadar,
bu onemin farkll1a vanlmadl. Bilgi, her alanll1 konusu olmasll1a ragmen, her ala
nln beklentilerine yanltverebilecek bir bilgi tanlml yapmak olasl degildir. Bunu ya
[lIlan tanlmlardan ac;: Ikc;:a gorebiliyoruz. Yapllan yali~malardan da
;mla~l!abilecegi gibi, bilgi, yali~llan alanm ozelliklerine gore farkll algllanmakta ve
Illma bagh olarak tanlmlanmaktadlr.
KOtUphanecilik alanmln, sadece bilgiyi Oreten ve kullanan bir bilim dall degil;
;Iynl zamanda, tUm disiplinlerde var olan bilginin sec;:imi, saglanmasl, dO
/tmlenmesi, iletilmesi ve kullanlml konusunda bilgi profesyonellerini yeti~tirmeyi
;Ilnaylayan bir meslek dali olmasl nedeniyle, c;:ok daha ozel bir niteligi vardlr. Qa
II>ma alantmlZln temel malzemesinin "bilgi" oldugunu soyleyebiliriz. Ancak, tUm
1111 ozelliklere ragmen, kOtUphanecilik alanlnda, bilgi kavraml Ozerinde yeterince
',; dl~llmadlglnl gormekteyiz. Bilgi kavraml konusunda terminolojiden kay
Iii Iklanan zorluklar, bazl terimlere TOrkc;:e kar~lhk bulmada ya~anan sorunlar,
157
... N,,," (Ozen,) U<;>k Bi/glDimya. 2OiXJ, 1(lJl43-159 I BH,; Ozen", lillrnmS'l B;,y,k"'" BUgi DiinyasJ 2000,1(1):143·159-..:::_----_---=:_-----------=------
bilgi kaynaklan ve bilgi teknolojisinde ya!;>anan hlzli geli!;>im ve bunlann transferi
ile birlikte, var olan sorunlara yenileri eklenmekte ve r;ozOm daha da zor
la!;>maktadlr. Bu nedenle konu ile ilgili kuramsal ve terminolojik 9a"~malann yararli olacagrna inanmaktaylz.
KAYNAKCA
Armagan, ibrahim. (1974). Bilgl ve Toplum I: Bilgi Sosyolojisine Giri~.istanbul:Otag Matbaasl.
Badenoch, Douglas ve digerleri.(eds)(1 994). The Value of Information. M. Feeney ve M. Grieves (ed.). The Value and Impact of Information. London: Bowker & Sauer.
Bouazza, Abdelmajid. (1989). "Information User Studies." Encyclopedia of library and Information Science. New York: Marcel Dekker Inc., XLIV: 144-164.
Bystrom, Katriina. (1996). "Municipal Administrators at Work: Information Needs and Seeking (IN & S) in Relation to Task Complexity: A Case Study Amongs Municipal Officials. Information Seeking in Context, 14-16 August, Tampere.
Bystrom, K. ve K. Jorvelin. (1995). "Task Complexity Affects Information Seeking and Use." Information Processing and Management. XXXI, 2:191-213.
Feeney, M. ve M. Grives (ed.) (1994). Value and Impact of Information. London: Bowker Saur.
Finneston, Montaque. (1975). "Information, Communication and Management." Aslib Proceedings. August: 349-350.
Ford, G. (1973 ). "Research in User Behavior in University Libraries." Journal of Documentation. XXIX, March:85-1 06.
Han~erlioglu, Orhan. (1976). Felsete Ansiklopedisi: Kavramlar ve Aklmlar. istanbul: Remzi Kitabevi.
Harrod's Librarians' Glossary and Reference Book. (6th19 ed.) (87). Aldershot: Gower Pub.
Katz, William A. (1992). Introduction to Reference Work \/012: Reference Services and Reference Processes. New York: Mc Graw-Hill.
Kemp, D. A. (1976). The Nature of Knowledge: An Introduction for Librarians. London: Clive Bingley.
Kirschenmann, Peter Paul. (1970). Information and Reflection. New York: Humanities Press.
Kochen, Manfred. (ed.) (1975). Information for Action: From Knowledge to Wisdom. New York: Academic Press.
Long, Larry. (1991). introduction to Computers and Information Processing. Englewood Cliff: Prentice Hall.
Malmsjo, Anders. (1996). "Information Seeking Behavior and Development of Information Systems: A Contextual View." Information Seeking in Context 14-16 August, Tampere.
McGarry, Kevin. (1983). "Progress in Documentation." Journal of Documentation. XXXIX, 2: 95-122.
Meng(j~oglu, Takiyettin. (1992). Felsefeye Giri~. istanbul: Remzi Kitabevi
Rohde, Nancy F. (1986). "Information Needs." W.Slmonton (ed.). Advance in Librarianship. XIV: 49-70. Orlando: Academic Press.
Russel, Bertrand. (1970). "Knowledge, Error and Probable Opinion." C. Landesman (ed.) The Foundation of Knowledge New Jersey: Prentice Hall, 20-26.
Stevens, Norman D. (1986). "The History of Information." W. Simonton (ed.) Advance in Librarianship. XIV: 1-44. Orlando: Academic Press.
Wellish, H. (1972). "From Information Science to Informatics: A Terminological investigation." Journal of librarianship. IV, July: 157-187.
Wilson, T. D. (1981). "User Studies and Information Needs." Journal of Documentation. XXXVII, March: 3-15.
Ylldlnm, Cemal. (1995). Bilimin Onculeri.Ankara: TUBiTAK.
Vuexlao, Zhang. (1988). "Definitions and Sciences of Information." Information Processing and Management. XXIV, 4: 479-491.
158 159
