28
Sjúkdómar í hrygg Gunnþórunn Steinarsdóttir Sigurveig Þórisdóttir

Sjúkdómar í hrygg

  • Upload
    bertha

  • View
    516

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Sjúkdómar í hrygg. Gunnþórunn Steinarsdóttir Sigurveig Þórisdóttir. Hryggurinn. 7 hálsliðir Efri hálshryggur: C1 og C2 Neðri hálshryggur: C3 - C7 12 brjóstliðir 5 lendarliðir Spjaldhryggur Rófubein. Liðgerðir. Liðgerðir: Hryggþófar (Brjóskliðir) Fasettuliðir (Hálaliðir) - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Sjúkdómar í hrygg

Sjúkdómar í hrygg

Gunnþórunn Steinarsdóttir Sigurveig Þórisdóttir

Page 2: Sjúkdómar í hrygg

Hryggurinn

7 hálsliðir Efri hálshryggur: C1 og C2 Neðri hálshryggur: C3 - C7

12 brjóstliðir 5 lendarliðir Spjaldhryggur Rófubein

Page 3: Sjúkdómar í hrygg

Liðgerðir

Liðgerðir: Hryggþófar (Brjóskliðir) Fasettuliðir (Hálaliðir) Uncovertebralliðir

(Hálaliðir)

Háls

Brjóst Lend

Page 4: Sjúkdómar í hrygg

Liðbönd

Lig. Longitudinale posterius

Lig. Longitudinale anterius

Lig. FlavumLig. Supraspinale Lig.intertransversum

Page 5: Sjúkdómar í hrygg

Mænutaugarnar...

31 par af mænutaugum Skiptast í ventral og

dorsal rami Ventral ramus

Aðallega hreyfitaugungar Beinagrindarvöðvar

Dorsal ramus Aðallega skyntaugungar Frá skynnemum perifert

Page 6: Sjúkdómar í hrygg

Mænutaugarnar...

Taugarnar fara út um intervertebral foramina

C1-C7 f ofan C8 f neðan C7 Restin f neðan... Taugarnar lengjast

caudalt Lumbosacral ræturnar

eru lengstar Cervical og

lumbosacral þykknun

Page 7: Sjúkdómar í hrygg

Dermatóm

Page 8: Sjúkdómar í hrygg

Hryggjarskoðun Inspectio Hreyfingar hryggjarins (háls- og lendarliðir)

Flexio Extensio Hliðarsveigja Rotatio

Palpatio Taugaskoðun

Snertiskyn Vöðvastyrkur Reflexar

Page 9: Sjúkdómar í hrygg

Umfjöllunarefni okkar :

Osteoarthrosis – Slitgigt

Rheumatoid Arthritis - Liðagigt

Ankylosing spondylitis (Bechterew ) - Hryggikt

Pathologísk brot

Page 10: Sjúkdómar í hrygg

Osteoarthrosis - Slitgigt

Hálaliðir Mjaðmir, hné, hryggur, DIP liðir fingra Neðri hálshryggur og lendhryggur Brjósktap Beinsvörun (osteophytar og sclerosa)

Page 11: Sjúkdómar í hrygg

Áhættuþættir:

Aldur Kemur yfirleitt fram eftir fertugt

Kyn Algengara hjá konum

Erfðir Offita Áverkar á liði Undirliggjandi sjúkdómar í liðum, t.d. RA

Page 12: Sjúkdómar í hrygg

Einkenni:

Verkur sem lagast við hvíld Morgunstirðleiki Aumir liðir Brak í liðum Afmyndun á liðum Þreifanlegir beinnabbar Óstöðugleiki Hreyfiskerðing

Page 13: Sjúkdómar í hrygg

Skoðun

Dermatomin Reflexarnir:

Biceps (C5) Brachioradialis (C6) Triceps (C7)

Vöðvastyrkur: Deltoid (C5) Extension í úlnlið (C6) Flexion í úlnlið(C7) Fingraflexion (C8)

Page 14: Sjúkdómar í hrygg

Greining:Byggingarbreytingar, með myndgreiningu eða klínískt.

Mjókkað liðbil vegna brjósktaps, osteophyta myndunar og sclerosu

UpToDate

Page 15: Sjúkdómar í hrygg

Rheumatoid Arthritis - Liðagigt

Sjálfsónæmissjúkdómur Seropositífur (Rheumatoid factor) Bólga í hálahimnu

Eyðing á brjóski, beini, sinum og ligamentum í kjölfarið

Symmetrískar liðbólgur Algengari hjá konum en körlum

Hálshryggur: Atlanto-Axial liðurinn (lig. Transversum) Bogaliðir C3 – C7

Page 16: Sjúkdómar í hrygg

Einkenni: Koma fram milli 20 – 50 ára aldurs, stundum seinna Verkir Stirðleiki Liðbólgur Hreyfiskerðing Afmyndun á liðum

Einkenni frá þrengingu mænutaugaróta

Almenn einkenni bólgusjúkdóma: Þreyta, slappleiki, hiti, lystarleysi, þyngdartap, þunglyndi ofl.

Page 17: Sjúkdómar í hrygg

Afleiðingar

Liðskekking (subluxation)

í Atlanto - Axial lið

Einkenni: Verkur með leiðni í hnakka Skynbreytingar “Hausinn laus” í flexion Meðvitundarskerðing Öndunartruflanir/stopp

UpToDate

Page 18: Sjúkdómar í hrygg

Ankylosing spondylitis (Bechterew ) Hryggikt

Krónískur bólgusjúkdómur Seronegatífur Karlar:Konur 4:1 Axial beinagrind Ferlið:

Annulus fibrosus og bandvefir stífna Gigtbreytingar í bogaliðum “Beinbrýr” (syndesmophytes) milli hryggbola

Vaxandi stirðleiki í hrygg Byrjar í lendhrygg og færist upp

Page 19: Sjúkdómar í hrygg

Einkenni Koma fram milli tvítugs og þrítugs

Verkir sem minnka við hreyfingu Byrja í mjóbaki og leiða niður í rasskinnar

Takmörkuð hreyfigeta í hrygg Aflögun á hrygg Almenn einkenni krónískra bólgusjúkdóma

Hætta á liðskekkingu og brotum í hrygg

Page 20: Sjúkdómar í hrygg

Myndgreining

Myndin sýnir:Beingert lig. longitudinales anterior.

Beinbrú hefur myndast milli hryggbola- hreyfiskerðing

UpToDate

Page 21: Sjúkdómar í hrygg

Þróun sjúkdómsins

UpToDate

Page 22: Sjúkdómar í hrygg

Pathologísk hryggbrot Helstu orsakir:

Beinþynning – Algengasta ástæðan Æxli/meinvörp Beinmeyra PTH ofseyting Granulomatous sjúkdómar Hematologískir sjúkdómar

Page 23: Sjúkdómar í hrygg

Staðsetning og gerðir brota

Thoracolumbar junction (T12 – L1) Miðthorax (T7-T8)

Sjaldnast stök brot

fyrir ofan T7 vegna

beinþynningar.

Page 24: Sjúkdómar í hrygg

Einkenni: 2/3 brota einkennalaus

Sjaldnast saga um trauma. Skyndilegur sársauki við að beygja sig, hósta, lyfta

einhverju. Lagast yfirleitt á 4-6 vikum Hreyfing gerir verki verri Vöðvakrampar geta truflað svefn Kyphosis

Einstaklingur verður kviðmeiri og styttist Þreytuverkir í hálsi og herpuöndun

Page 25: Sjúkdómar í hrygg

Verkirnir

Verkur á ítaugunarsvæði klemmdrar taugar

Liggur aftanfrá og jafnvel fram í kvið

Leiðniverkur niður í fótlegg sjaldgæfur

Page 26: Sjúkdómar í hrygg

Greining

Skoðun Klínískt mat Myndgreining Beinþéttnimæling

Myndin sýnir sk. Wegde brotUpToDate

Page 27: Sjúkdómar í hrygg

Skoðun

Reflexar: Patellar sinin - L4 Achillesar sinin – S1

Vöðvakraftur: Tibialis anterior (inversion)

– L4 Extensor digitorum longus

– L5 Peroneus longus og brevis

– S1

Page 28: Sjúkdómar í hrygg

Takk fyrir okkur