SKRİPKA - music.mctgov.azmusic.mctgov.az/M0/70/2017/07/documents/20170728...formalaması, zəngin musiqi sənətinin inciləri sayılan klassik dünya və Azərbaycan musiqisinin

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI

MƏDƏNİYYƏT VƏ TURİZM NAZİRLİYİ

MƏDƏNİYYƏTŞÜNASLIQ ÜZRƏ ELMİ-METODİKİ MƏRKƏZ

SKRİPKA (5-7 illik təhsil üzrə)

UŞAQ MUSİQİ VƏ İNCƏSƏNƏT

MƏKTƏBLƏRİ ÜÇÜN

P R O Q R A M

BAKI – 2014

2

Tərtibçilər: Natiq Mustafayev Mədəniyyətşünaslıq üzrə Elmi-

Metodiki Mərkəzin Təhsil şöbəsinin

müdiri

Hökümə Əliyeva Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi

Akademiyasının professoru,

sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru

İlhamə Ağayeva Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi

Məktəbinin simli alətlər şöbəsinin

müdiri

Redaktor: Şəhla Tahirqızı Bakı Dövlət Universitetinin dosenti,

filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

3

İZAHAT VƏRƏQİ

Yeniyetmələrin intellektual səviyyəsinin,

həyata və musiqiyə baxışın tənzimlənməsi, bədii-estetik zövqün

formalaşması, zəngin musiqi sənətinin inciləri sayılan klassik dünya

və Azərbaycan musiqisinin ən vacib hesab edilən nümunələrinin

mənimsənilməsi uşaq musiqi və incəsənət məktəblərinin əsas

vəzifələrindən biridir.

Respublikamızda uşaq və incəsənət musiqi məktəblərində

skripka ixtisası üzrə oxuyan şagirdlər yaş xüsusiyyətləri və müvafiq

tədris planlarına görə 5, 7 və 11 il təhsil alırlar. Şagirdin yaxşı

nəticələr əldə etməsi üçün musiqi məktəbinə qəbul olunmamışdan

öncə hazırlıq qruplarına getməsi məsləhət görülür.

Uşaq musiqi məktəblərinin müəllimləri, şagirdlərin musiqi

təfəkkürlərinin inkişaf etdirilməsi, tədris təliminin məzmunu və fərdi

tərbiyəvi forma və üsulların müəyyən edilərək təkmilləşməsi üçün

yaradıcı təmayülləri aşkara çıxarmağa, onlara ifaçılıq təcrübəsinə xas

olan eşitmə qabiliyyəti, ritm, musiqi yaddaşı, transpozisiya və

improvizə etmə, notu üzdən oxuma, müxtəlif ansambllarda çalma,

musiqi alətlərində sərbəst və savadlı tərzdə ifa etməyin bacarığını

öyrətməyi və s. nail olmalıdırlar.

Skripka sinfinin təlim-tərbiyə işi aşağıda qeyd olunan fikirləri

əhatə edir:

Geniş musiqi tarixi və nəzəri biliklərə yiyələnmiş skripkaçılar

yetişdirmək;

Musiqinin dərk edilməsinə əsaslanaraq, şagirdlərin musiqi

təfəkkürlərini inkişaf etdirmək;

Onları müxtəlif janrlı, müxtəlif üslublu musiqi əsərləri ilə

tanış etmək ;

Özünə qulaq asma qabiliyyətini formalaşdırmaq, xaric

səslənəndə müəllim şagirdi həmin səsi oxutduraraq özünə

qulaq asmağa məcbur etmək və sonrakı mərhələdə səsin

keyfiyyətinə nəzarət etmək çox vacibdir;

4

Əllərin alət üzərində qoyulan quruluşu düzgün tərzdə olmalı

və buna ciddi münasibət bəslənməlidir. Metodiki tərəfdən

səhv qoyulan əllərə mütləq irad tutulmalı və müəllim əlləri

düzgün istiqamətləndirməlidir;

Şagird qarşısına qoyulan tapşırığı savadlı olaraq məntiqlə

dərk etməlidir;

Şagird artıq I sinifdən evdə müəllimin verdiyi tapşırığı (pyes,

etüd, məşğələlər və s.) sərbəst özü (müəllimin nəzarəti ilə)

araşdırmalıdır. Applikatura və ştrixlərin də düzgün

mənimsənilməsi vacibdir;

Şagirdlərin musiqi-bədii və texniki (metodiki də olar)

inkişafının istiqamətlərinin müəyyən edilməsi;

Əldə edilmiş nəzəri bilikləri təcrübəyə tətbiq etmək;

Əsərlərin ifası zamanı intonasiya, fraza, fikir, obraz, forma,

dramaturgiya, nüanslar, dinamika, rabitəli ifa tərzi, keçidlər,

yayın düzgün bölüşdürülməsi, vibrasiya, səsin keyfiyyəti və s.

bədii vasitələri düzgün yerinə yetirmək;

Şagirdlərin sərbəst yaradıcılığını təşkil etmək.

Müəllim hər bir şagirdə fərdi yanaşaraq onun musiqi

bacarığını inkişaf etdirmək üçün düzgün metodikadan istifadə

etməlidir. İş prosesində müəllim pedaqoji-metodiki

vasitələrdən səmərəli istifadə edərək şagirdə musiqi

məktəbinin repertuarında olan əsərləri sərbəst, savadlı, ifadəli

üsullarla çalmağı öyrətməlidir. Bu üsullar şagirdin istedad

dərəcəsi və hazırlıq səviyyəsindən asılı olaraq, onların

musiqi-bədii və texniki inkişafının hər yeni mərhələsində

düzgün olaraq tətbiq olunmalıdır. Şagirdin səs hasil etmə

mədəniyyətini, əsərin xarakteri, forması və üslubunu, eyni

zamanda ifaçılıq xüsusiyyətlərini dərk etməsi üçün müəllim

uşaq musiqi məktəblərinin proqramında olan əsərləri savadlı

tərzdə öyrətməlidir. Öz sinfinə uyğun olaraq hər bir ştrix

yayın qanunauyğun olan hissəsində şagirdə göstərilməlidir.

Yayın düzgün bölüşdürülməsi skripka incəsənətinin əsas

amillərindən biri hesab edilir. Yayın aparılma qaydasına

gəldikdə uzun səslənmə zamanı titrəmələr, itələmələr

olmamalı, rabitəli ifa tərzi qarşıya məqsəd kimi qoyulmalıdır.

5

Hər bir əsər şagirdə üslub, faktura, forma, bədii qiraət və

ifaçılıq baxımından təhlil olunmalıdır. Hətta alətə yanaşma

tərzi belə yaddan çıxmamalıdır. Şagirdin bədii əsər çaldığı

zaman səhnə mədəniyyəti, artistlik xüsusiyyətləri, duyğuları

əsərlə bir vəhdətdə verilməli və müəllim nəzarətindən

qaçmamalıdır;

Eyni zamanda istedadın səviyyəsindən asılı olmayaraq

müəllim pedaqoji tələbləri azaltmamalıdır;

Repertuarın düşünülmüş tərzdə savadlı verilməsi şagirdin

ifaçılıq imkanlarının hərtərəfli formalaşmasında böyük rol

oynayır.

Tədris ili ərzində imtahan və akademik konsertlərdə çıxış

etmək üçün proqramda bütün siniflər üçün müxtəlif janrlarda

əsərlərin texniki repertuarı verilmişdir.

Proqrama görkəmli Azərbaycan bəstəkarları ilə yanaşı,

istedadlı gənc bəstəkarların skripka əsərləri də daxil edilmişdir.

Məsələn: A. Əliyev, R. Zeynalov və s. Bununla yanaşı, proqrama ilk

təhsil illərindən şagirdlərdə milli lad təfəkkürünün inkişaf etdirilməsi

üçün Azərbaycan ladlarının öyrənilməsi və ifası salınmışdır. F.

Bədəlbəyli, T. Seyidov “Üzeyir Hacıbəylinin elmi sistemi əsasında

milli lad təfəkkürünün inkişafı proqramı” – Bakı, “Xatun plyus”,

2012; Üzeyir Hacıbəyli “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları”.

Musiqi məktəbləri və texnikumları üçün adaptasiya olunmuş dərs

vəsaiti. (Tərtibçi-Tərlan Seyidov) Bakı, E.L. 2010. Həmçinin,

şagirdlərin Azərbaycan xalq yaradıcılığı ilə yaxından tanış olmaları,

milli folklor nümunələrini erkən yaşlarından öyrənmələri, klassik

musiqi janrları ilə yanaşı onları öz çıxışlarında ifa etmələri üçün

proqrama T. Bakıxanov “15 Azərbaycan xalq mahnıları”, Ü.

Hacıbəyli “Külək”, “Axşam oldu”, “Marş”, “Yaxşı yol”; F. Əmirov

“Çobanın mahnısı”, “Qatar”, “Zarafat”; T. Atakişiyev, Y. Barştakın

“Skripkada çalmaq üçün ibtidai tədris kitabı”, eyni zamanda M.

Maqomayev, A. Rzayev, S. Rüstəmov və s. bəstəkarların Azərbaycan

xalq mahnı və rəqslərinin skripka üçün işləmələri daxil edilmişdir.

6

Proqramın yerinə yetirilməsinə nəzarət

Tədris prosesində şagirdin ifaçılıq səviyyəsi yoxlama

dərslərin, texniki dinləyişlərin, akademik konsertlərin, imtahanların,

eləcə də festival-müsabiqələrin və başqa çıxışların nəticələri ilə

müəyyən edilir. Sinifdən-sinfə keçid, buraxılış imtahanı qüvvədə olan

tədris planına uyğun keçirilir.

İmtahanları 4-5 əsərdən az olmayaraq müxtəlif forma və

janrlarda hazırlamaq lazımdır. Buraxılış imtahanında V-VII siniflərdə

4 əsər və peşəkar istiqamətdə, VIII-XI siniflərdə isə 5 müxtəlif forma

və janr üzrə əsər ifa olunur. Professional oriyentasiyalı siniflərdə

imtahan proqramları (musiqi kolleci, BMA, AİMU) qəbul

sənədlərinin tələblərinə görə 5 əsər ifa etməklə müəyyənləşib. Tədris

ili ərzində buraxılış siniflərinin şagirdləri dinləyişlərdə imtahan

proqramının 1-3 əsərini çalmalıdırlar. Digər siniflərdə təhsil alan

şagirdlər (yəni, qeyri-buraxılış sinifləri) isə daima akademik

konsertlərdə çıxış etməlidirlər. Akademik konsertlər müntəzəm

olaraq ayda ən azı 1 dəfə keçirilməlidir.

Şagirdin əldə etdiyi müvəffəqiyyət və çatışmazlıqlar onun

fərdi vərəqəsində qısa şəkildə xarakterizə olunmalıdır. Texniki

dinləyişlərdə və akademik konsertlərdəki çıxışlar müzakirə edilərək

qiymətləndirilməlidir.

Yekun qiymət yazılarkən şagirdin il ərzindəki iş prosesi,

texniki dinləyişləri, akademik konsertləri, rüblük qiymətləri, metodiki

hazırlığı, imtahanlarda aldığı qiymətlər, yoxlama dərslərin nəticələri

və tədris ili ərzində başqa çıxışları nəzərə alınmalıdır.

Qeyd: Proqram uşaq musiqi və incəsənət məktəblərində 5 (6)

illik təhsil üzrə oxuyan şagirdlər üçün də məqbul sayılır. 5 illik

təhsildə hər bir müəllim proqramı elə tərtib etməlidir ki, 7 illik təhsil

üçün nəzərdə tutulmuş materialı şagird 5 ildə yerinə yetirə bilsin. Bu

7

zaman proqram və repertuarların aşağıda göstərilən əvəzlənmə

sisteminə uyğun olaraq tərtib olunması məsləhət görülür.

I, II sinif (7 illik təhsil üzrə) – I sinif (5 illik təhsil üzrə)

III, IV sinif (7 illik təhsil üzrə)- II sinif (5 illik təhsil üzrə)

V sinif (7 illik təhsil üzrə) – III sinif (5 illik təhsil üzrə)

VI sinif (7 illik təhsil üzrə) – IV sinif (5 illik təhsil üzrə)

VII sinif (7 illik təhsil üzrə) – V sinif (5 illik təhsil üzrə)

VIII sinif (7 illik təhsil üzrə) – VI sinif (5 illik təhsil üzrə)

Ritm, metr, notların ölçüləri, applikatura, ştrixlər, nüanslar,

dinamika, fraza və başqa musiqi ifadələri haqqında anlayışları altı-

yeddi yaşlı uşaqlara nisbətən yeniyetmə şagirdlər daha tez qavrayır.

Odur ki, 5 illik təhsil üzrə I, II siniflərin proqramı daha geniş nəzərdə

tutulmalıdır.

İllik tələbat

I-III siniflər

Musiqidə eşitmə qabiliyyətinin inkişaf etdirilməsi skripka və

yayın alətdə əllərin quruluşunun qanunauyğunluqlarının

mənimsənilməsi, səsin dinamikası, intonasiyanın təmizliyi, çaldığı

pozisiyada ikili notların keçilməsi, ştrixlər-detaşe, leqato, martle,

sotiye, kombinirovannıy (qarışıq) ştrixlərin, trellərin məşğələləri,

sadə flajoletlər, vibrasiya anlayışı, notu üzdən sərbəst oxuması,

rabitəli ifa tərzi, yayın müxtəlif hissələrdə düzgün bölüşdürmək

anlayışı, evdə sərbəst iş prosesi, bədii qiraətin inkişafı, texniki

inkişaf, alətin köklənməsi, səsin keyfiyyəti, ilk ansambl anlayışının

mənimsənərək formalaşması.

Tədris zamanı müəllim mütləq şagirdin davamiyyətinə, ev

məşğələlərinə ciddi nəzarət etməli, hər bir uşağa fərdi yanaşaraq onun

fiziki, psixolojı və əqli durumunu nəzərə almalıdır. 2-3 dərsdən bir

yoxlama dərs apararaq şagirdi müşahidə etməlidir. Bu müşahidələr

nəticəsində isə şagirdin rüblük, yarımillik və yekun qiyməti

verilməlidir. Eyni zamanda akademik konsertlərdə, yoxlama

dərslərdə, texniki dinləyişdə şagirdin nailiyyətləri və inkişafı diqqət

mərkəzindən yayınmamalıdır.

8

Məzun sinfi çıxmaq şərti ilə bütün siniflərdə akademik

konsertlərdə il boyu 4-5 əsər səslənməlidir. Onlar forma və janrına

görə biri-birindən fərqlənməlidirlər. Əgər şagird tez-tez akademik

konsertdə çıxış etsə, onda repertuarı da zəngin olar və get-gedə

inkişaf edər. Eyni zamanda peşəkar oriyentasiyalı şagirdlərin

repertuarı və ifanın keyfiyyəti çox önəmlidir. Texniki hazırlıq isə

tədris ili boyunca 2 dəfə yoxlanılır. Mütləq qeyd olunmalıdır ki,

əsərləri keçərkən şagirdin qavrama potensialı vacib nəzərə

alınmalıdır və əsərlərin sayı da ona əsaslanmalıdır. Burada keyfiyyət

vacibdir nəinki kəmiyyət.

I-III siniflər üçün məsləhət görülən repertuar

T. Zaxarina Skripka əlifbası

N. Baklanova 24 tonallıqda başlanğıc məşğələlər,

Etüdlər və pyeslər

K. Radionov Başlanğıc dərslərin skripkada ifası

M. Qarlitski “Addımbaaddım”

K. Fortunatova Gənc skripkaçı I buraxılış

O. Şevçik Məşğələlər

Y. Konyus İkili notların məşğələləri

Q. Şradik Məşğələlər, I dəftər

Etüdlər

Detaşe (ştrix)

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № №1, 4, 5, 6, 12, 21, 25, 32, 35, 42, 46

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № №2, 8, 9, 10, 12, 39

Q. Kayzer Etüdlər, əsər 20, I dəftər, № № 1, 5, 7, 9, 11, 24, 29

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № № 1, 2, 3, 4, 7, 11,

13, 14, 17, 31, 34, 43

Leqato (ştrix)

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 5, 7, 8, 16, 17, 31, 44, 45, 56, 58

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 1, 4, 5, 11, 13, 18, 20, 22, 30, 34

Q. Kayzer Etüdlər, əsər 20, I dəftər, № № 2, 4, 6, 8, 10, 12, 16, 21

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № № 35, 38, 41, 43, 55,

9

57

Simdən-simə keçmə

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 27, 29, 35, 54, 55, 57, 62, 66

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 7, 13, 20, 31

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 20, I dəftər, № № 7, 10, 12,

24

Detaşe və leqato ştrixlərinin rabitəli ifasına dair

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 3, 9, 13, 14, 20, 37, 52

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 6, 15, 19, 24, 36


38

Martle (ştrix)

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № 30

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 14, 35

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № № 21, 25, 27, 50

Q. Kayzer Etüdlər, əsər 20, I dəftər, № № 7, 14, 18, 25

Simmetrik ştrixlər

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 13, 14, 20, 49, 56

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 8, 23, 24, 26, 32, 33

Q. Kayzer Etüdlər, I dəftər əsər 20, № № 2, 17, 21, 25, 32, 33, 35


50, 55, 57

Sotiye (ştrix)

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № 61

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № 38

Q. Kayzer Etüdlər, I dəftər əsər 20, № 19

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № 15

Xromatizmlər

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 39, 51, 52, 53


54

Q. Kayzer Etüdlər, əsər 20, I dəftər, № № 8, 12, 19, 35, 36

10

Trel

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 41, 46

Q. Kayzer Etüdlər, əsər 20, I dəftər, № № 15, 22, 35

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № 52

Punktir ritm

Q. Kayzer Etüdlər, I dəftər, əsər 20, № № 23, 31

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № № 44, 45

İkili notlar

Seçmə etüdlər (I buraxılış), ikili notlar bölməsi, № № 1-14

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № № 28, 53, 56, 59, 60

Texniki inkişaf (barmaqların qaçışı)

Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 44, 45, 47, 48, 50, 58, 60, 65, 66

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № № 43, 51

Q. Kayzer Etüdlər, I dəftər, əsər 20, № № 30, 32, 35, 36

Qarışıq ştrixlər

K. Fortunova Seçmə etüdlər (I buraxılış), № № 3, 9, 13, 14,

20, 37, 52

K. Fortunova Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 6, 15,19, 24,

36

F. Volfart Skripka üçün 60 etüd, əsər 45, № № 6, 10, 12,

21, 37, 38

Bədii məzmunlu əsərlər

Lirik pyeslər

L. Bethoven Surok

İ. Dunayevski Lay-lay

M. Qlinka Torağay, (“İvan Susanin”operasından)

Vanyanın mahnısı

N. Baklanova Romans

Z. Bağırov Romans

11

Niyazi Lay-lay

N. Rimski-Korsakov “May gecəsi” operasından mahnı

Q. Muffat Lay-lay

P. Çaykovski Qədim fransız mahnısı “Qəmli mahnı”

Q. Qarayev Kiçik vals

B. Dvarionas Prelüdiya

Virtuoz əsərlər

N. Baklanova Xorovod, Mazurka

K. Qlyuk Şən xorovod

P. Çaykovski “Uşaq albomu”. Neapolitan mahnısı

D. Kabalevski Polka, Etüd

İ. S. Bax Qavot, Rondo

D. Bononçini Rondo

P. Ober Tamburin, Presto

L. Bethoven Menuet

K. Bom Tremdo, Daimi hərəkət

E. Cenkinson Rəqs

Konsertlər

H. Hendel Variasiyalar, Sonatina

O. Ridinq Konsert h-moll I,II,III hissələr,

Konsert C-dur I hissə

A. Yanşınov Konsertino

N. Baklanova Sonatina, Konsertino, Alleqro

A. Komarovski Konsertino g-moll

F. Zeys Konsert A-dur I,II,III hissələr,

Konsert № 2

A. Vivaldi Konsert G-dur

Q. Teleman Konsert

III sinifdən IV sinfə keçid poqramı (qammalar)

Şagirdin hazırlıq səviyyəsindən asılı olaraq

I variant:

II oktavalı qamma, 3 arpecio

II variant:

3 oktavalı qamma, 5-6 arpecio, septakkordlar

12

Milli skripka ifaçılığı məktəbinin nümunələri

T. Bakıxanov - 15 Azərbaycan xalq mahnıları

17 uşaq pyesi

Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri - 8 pyes

T. Atakişiyev - Skripkada çalmaq üçün ibtidai tədris kitabı

Azərbaycan ladları üzrə tələblər

İllik tələbat

I sinif

II yarımil – “Rast” ladının səsqatarı və tam kadansları

Üzeyir Hacıbəyli “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları”


vəsaiti. (Tərtibçi -Tərlan Seyidov) Bakı, E.L 2010, səh.8

Dərs vəsaitinin elektron versiyası: www.baku-art.az.

II sinif

I yarımil – “Şur” ladının səsqatarı və tam kadansları

II yarımil – “Segah” ladının səsqatarı və tam kadansları



vəsaiti. (Tərtibçi: Tərlan Seyidov) Bakı, E.L., 2010, səh. 11, 15.


III sinif

I yarımil – “Şüştər” ladının səsqatarı və tam kadansları

II yarımil – “Çahargah” ladının səsqatarı və tam kadansları



vəsaiti. (Tərtibçi Tərlan Seyidov) Bakı, E. L., 2010, səh. 17, 18


Orta siniflər (IV-V)

Detaşe, leqato, martle, stakkato, sotiye, spikkato ştrixləri

üzərində iş prosesi. Yüksək pozisiyaların keçilməsi, rabitəli ifa tərzi,

səsin keyfiyyəti, texniki inkişaf, trellər, ikili notlar, akkordların

http://www.baku-art.az/



13

mənimsənilməsi. 3 oktavalı qammaların və xromatizmlə ifa olunan

qammaların keçilməsi, bədii təxəyyülün inkişafına və

formalaşmasına doğru addımlamalı. Vibrasiya bacarığının

mənimsənilməsi.

IV-V siniflər üçün məsləhət görülən dərs vəsaitləri

A. Yampolski Seçmə məşğələlər

O. Şevçik Skripka texnikası məktəbi əsər 1, II dəftər, ikili

notların məşğələləri, əsər 9

Y. Konyus Kiçik etüdlərin və ikili notların məşğələləri

Q. Şradik Məşğələlər, I dəftər

Etüdlər

Detaşe

K. Fortunova Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 52,57,58,63

Seçmə etüdlər (III buraxılış), № № 51, 58, 59, 60, 71, 72, 73, 74, 75

Solo skripka üçün seçmə yüngül etüdlər, № № 25, 31

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, I dəftər, № № 4, 5, 6, 21, 28

R. Kreyser, A. Yampolski Etüdlər № № 1, 3, 8

N. Baklanova Orta çətinliklə etüdlər № № 1, 4

Leqato

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 37,40,42, 47, 51, 53, 54, 66, 68, 69

Solo skripka üçün seçmə yüngül etüdlər, № № 30, 34, 35, 38, 39

Skripkaçının albomu (III buraxılış), № № 62, 64, 65, 66, 67, 68, 69,

78, 79, 88, 89, 90

R. Kreyser Etüd № 9

N. Baklanova Orta çətinliklə etüdlər № № 2, 6, 8

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, I dəftər, № № 1, 13, 18, 19,

20, 24

Martle

K. Fortunova Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 43, 59

Rus və sovet bəstəkarlarının etüdləri № № 2, 4

14

Solo skripka üçün seçmə yüngül etüdlər № 37

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, I dəftər, № № 3, 4, 10, 11

Sotiye

N. Baklanova Orta çətinliklə etüdlər № 3

Xromatizm

K. Fortunova Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 45, 46, 49


Trel

K. Fortunova Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 44, 67

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, I dəftər, № 14

Punktir ştrix


Solo skripka üçün yüngül etüdlər № 32

Skripkaçının albomu III buraxılış, № 76

Simdən-simə keçmə

K. Fortunova Seçmə etüdlər (II buraxılış), № 60


N. Baklanova Orta çətinlikli etüdlər № № 4, 9

Skripkaçının albomu (III buraxılış), № № 73, 75, 78, 79, 80, 81, 82

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, I dəftər, № № 11, 21

R. Kreyser Etüdlər № № 6, 7


Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 49, 50, 52, 55, 59, 60, 61,65

İkili notlar

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № № 70, 71, 72


Solo skripka üçün seçmə yüngül etüdlər № 36

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, I dəftər, № № 25, 26, 27

Stakkato

15

Seçmə etüdlər (II buraxılış), № 64


N. Baklanova Orta çətinlikli etüdlər № № 11, 12

Seçmə yüngül etüdlər № 40

Skripkaçının albomu (III buraxılış), № 63


Spikkato


Rus və sovet bəstəkarlarının etüdləri № 8


Lirik pyeslər

İ. Brams Lay-lay

C. Perqolezi Ariya, Sisiliana

Q. Svidirov Qəmli nəğmə

Q. Qarayev Fikirli

M. Qlinka Duyğu

V. Rebikov Sözsüz mahnı

P. Çaykovski Sözsüz mahnı, Lay-lay

D. Tartini Sarabanda

D. Qrasidi Adajio

R. Qlier Romans c-moll

D. Şostakoviç Romans, Elegiya

N. Rakov Vokaliz

Virtuoz pyeslər

İ. Haydn Buğanın menueti, Menuet D-dur

A. Rubinşteyn Cəhrə

S. Küi Daimi hərəkət

V. Mosart Rondo

S. Prokofyev “Klassik simfoniya”dan Qavot

A. Yanşinov Cəhrə

H. Hendel Jiqa

F. Del-Abako Jiqa

F. Fiorillo Etüd

V. Şer Kəpənəklər

16

R. Kreysler Menuet tempində

P. Fiokko Allegro

F. Ellerton Tarantella

Konsertlər

Ş. Dankla Variasiyalar

A. Vivaldi Konsert № 12 a-moll I,II,III hissələr

Konsert g-moll I hissə

A. Korelli Sonata e-moll, Sonata d-moll

Sonata A-dur

A. Xollender Yüngül konsert

J. Akkolai Konsert

N. Paqanini Variasiyalar

H. Hendel Sonata № 6 E-dur

D. Viotti Konsert № 23

F. Zeys Konsert № 3

V sinifdən VI sinifə keçid proqramı (qammalar)

Şagirdin hazırlıq vəziyyətindən asılı olaraq

I variant:

3 oktavalı qamma, 3 arpecio, klassik ştrixlər

II variant:

3 oktavalı qamma, 5-6 arpecio və septakkordlar, xromatik qamma,

ikili notlar, klassik ştrixlər

Milli skripka ifaçılıq məktəbinin nümunələri

Ü. Hacıbəyli “Koroğlu” operasından Nigarın ariyası

M. Maqomayev Melodiya

E. Nəzirova Prelüdiya

Ə.Bədəlbəyli “Tərlan” baletindən Rəqs, “Qız qalası”

baletindən Marş

F. Əmirov Skerso, Beşik mahnısı, Vals, Lirik rəqs

T. Quliyev Rəqs

17

M. İsrafilzadə Romans, Elegiya

S. Rüstəmov Rəqs

S. Ələsgərov Balaca çoban

Ə. Abbasov Aşıqsayağı

Z. Bağırov Beşik mahnısı


İllik tələbat

IV sinif

I yarımil – “Bayatı-Şiraz” ladının səsqatarı və tam kadansları

II yarımil – “Hümayun” ladının səsqatarı



vəsaiti. (Tərtibçi - Tərlan Seyidov) Bakı, E.L., 2010, səh. 21, 23

Dərs vəsaitinin elektron versiyası: www.baku-art.az

V sinif

I yarımil – “Rast” ladının səsqatarı, tam və yarım kadansları,

həmin ladda bəstələnən melodiyaların “Mayeyi-Rast” şöbəsi

II yarımil – “Şur” ladının səsqatarı, tam və yarım kadansları,

həmin ladda bəstələnən melodiyaların “Mayeyi-Şur” şöbəsi



vəsaiti. (Tərtibçi-Tərlan Seyidov ) Bakı, E.L., 2010, səh. 8-9, 11.


Yuxarı siniflər (VI-VII)

Skripka ifaçılıq incəsənətinin şagirdin təhsilində təkmilləşərək

inkişaf etdirilməsi, musiqi elminin daha da dərindən mənimsənilməsi,

müxtəlif əsərlərin janr və üslubuna görə öyrənilməsi, detaşe, martle,

qarışıq ştrixlər, sotiye, stakkato, spikkato ştrixləri ilə yanaşı, rabitəli

ifa tərzi, keçidlər, ikili notlar, flajoletlər, akkordlar, 3-4 oktavalı

qamma, arpecio və ikili notların ifa olunması. İstedadlı və qabiliyyətli

şagirdləri musiqi kolleci və ali məktəbə (BMA, ADMİ, APİ)

hazırlaşdırmaq.



18

VI-VII siniflər üçün dərs vəsaiti

O. Şevçik Başlanğıc sinif üçün skripka məktəbi, I dəftər, məşğələ

Skripka məktəbi, I dəftər № № 1, 2 M. 1938

Skripka məktəbi, I dəftər № № 2, 3 M.-L, 1947

Yayın texnikası üçün dərslik, əsər 1, I dəftər, № № 2,

3 M, 1939

Yayın texnikası üçün dərslik, əsər 2, № № 2, 3 M.,

1947

Pozisiyaları dəyişdirərək məşğələlər, əsər 8, M., 1941

Q. Şradik Məşğələlər. M., 1969

İkili notlarla məşğələlər

S. Şalman “Mən skripkaçı olacağam”, I hissə L., 1987

“Mən skripkaçı olacağam”, II hissə L., 1987

Etüdlər

Detaşe

F. Fiorillo 36 etüd və kaprislər № 1


F. Mazas Etüdlər, əsər 36, II dəftər, № 51

Y. Dont əsər 35, № 3

A. Lvov 24 kapris

Leqato

Rus və sovet bəstəkarlarının etüdləri № № 2, 5, 6

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, II dəftər, № № 32, 35, 48, 84


R. Kreyser Etüdlər № № 12, 13, 39, 40 (əlavələr bölməsində №

№ 7,8)

Simdən-simə keçid

Skripkaçının albomu (III buraxılış), № № 88, 89, 90, 92

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, II dəftər, № № 39, 49

F. Fiorillo 36 etüd, № № 5, 13, 2, 23, 28, 36

R. Kreyser Etüdlər № № 11, 14, 15, 16


F. Mazas Etüdlər,əsər 36, II dəftər № № 42, 43, 52

F. Fiorillo 36 etüd № № 12, 13, 15, 26, 27, 30, 31, 34, 36

19

Stakkato

A. Yanşinov 6 kapris № 3


F. Fiorillo 36 etüd № 3

R. Kreyser Etüdlər № 5

Spikkato


Rus və sovet bəstəkarlarının əsərləri № № 8, 9, 22

Punktir ştrix


Rikoşet


Xromatizm

Skripkaçının albomu № № 84, 85




Trel

A.Yanşinov 6 kapris № 3

F. Mazas Etüdlər əsər 36, II dəftər, № 55


R. Kreyser Etüdlər № № 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26

İkili notlar

Skripkaçının albomu № № 92, 99, 100

Rus və sovet bəstəkarlarının etüdləri № № 15, 17, 18, 25, 27


Ş. Dankla Etüdlər № 5

F. Fiorillo 36 etüd № № 4, 17, 18, 35

R. Kreyser Etüdlər № № 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 42

A. Yanşinov 6 kapris № № 1, 4, 5

20

Akkordlar

Rus və sovet bəstəkarlarının etüdləri № №16, 19

Flajoletlər



Texniki inkişaf (barmaqların qaçışı)

Rus və sovet bəstəkarlarının etüdləri № № 10, 11, 12, 13, 14


Ş. Dankla Etüdlər № 13


Sol və sağ əlin müxtəlif texniki inkişafına dair tələblər

Skripkaçının albomu № 95

Rus və sovet bəstəkarlarının etüdləri:

№ № 20, 21, 22, 23, 24, 27, 28, 29, 30

A.Yanşinov 6 kapris № 3

F. Mazas Etüdlər, əsər 36, II dəftər, № № 37, 40



P. Rode 24 kapris № № 2, 5


Lirik xarakterli pyeslər

P. Çaykovski Payız nəğməsi, Sentimental vals, Melodiya

A. Aleksandrov Ariya

D. Şostakoviç Romans, Adajio

İ. Bax Sisiliana

M. Balakirev Ekspromt

J. Massne Düşüncə

F. Veraçini Larqo

A. Arenski Yaddaş çiçəyi, Serenada

B. Dvarionas Elegiya

S. Prokofyev “Zoluşka” baletindən Vals

Virtuoz pyeslər

21

F. Kuperen Kiçik yel dəyirmanları

L. Bethoven Rondino

A. Vyetan Ballada və polonez

A. Danen Ququ quşu

F. Şubert Arı

D. Popper Cəhrə

F. Kreysler Sisiliana və riqodon, Prelüdiya və allegro

(Punyani stilində)

M. Paradiz Tokkata

D. Kabalevski İmprovizasiya

İ. Frolov Skerso

A. Şnitke Qədim üslubda süita

F. Ris Daimi hərəkət

O. Novaşek Daimi hərəkət

S. Prokofyev “Romeo və Culyetta” baletindən Mazurka,

Montekki və Kapuletti

Konsertlər, sonata və variasiya formaları

D. Kabalevski Konsert I, II, III hissələr

İ. Bax Konsert a-moll

V. Mosart Konsert “Adelaida”

R. Kreyser Konsert № № 13, 19

Ş. Berio Konsert № № 1, 7, 9

P. Rode Konsert № 8

D. Viotti Konsertlər № № 20, 22, 23

L. Şpor Konsertlər № № 2, 9

H. Hendel Sonata № № 2, 3, 4

T. Vitali Çakona

D. Tartini Sonata Atılmış Didona

M. Brux Konsert I hissə

Q. Teleman 12 fantaziya

Buraxılış sinfi üçün təxmini proqram

(texniki)

I variant:

3 oktavalı qamma, arpecio, septakkordlar, ikili notlar

22

II variant:

4 oktavalı qamma, arpecio, septakkordlar, ikili notlar

Milli skripka ifaçılıq məktəbinin nümunələri

Q. Qarayev “Yeddi gözəl” baletindən Aişənin rəqsi,

Adajio.

“İldırımlı yollarla” baletindən rəqs

E. Nəzirova İki xalq melodiyası, Prelüdiya

M. Nəsirbəyov Prelüdiya

S. Rüstəmov “Səhər” mahnısı, Xatirə, Elegiya, 4 pyes

T. Bakıxanov Elegiya

C. Hacıyev Skerso, Azərbaycan melodiyaları mövzusunda

variasiyalar

A. Zeynallı Muğamsayağı

Ə. Abbasov Melodiya

Z. Bağırov Çin rəqsi

X. Mirzəzadə Menuet

A. Məlikov “İki qəlbin dastanı” baletindən Komdenin

arzuları, “Məhəbbət əfsanəsi” baletindən

noktürn

Niyazi “Rast” simfonik muğamından fraqmentlər

V. Adıgözəlov Skerso

D. Dadaşov Adajio və Skerso

M. Mirzəyev Adajio və Vals-skerso, Lirik rəqs, Romantik

poema

A. Dadaşov Adajietto və Skersino

C. Cahangirov Rondo (sonatinadan III hissə)

V. Allahverdiyev Elegiya

A. Əliyev Adajio

R. Zeynalov Skerso


İllik tələbat

VI sinif

I yarımil – “Segah” ladının səsqatarı, tam və yarım

kadansları, həmin ladda bəstələnən melodiyaların “Mayeyi-Segah”

şöbəsi

23

II yarımil – “Şüştər” ladının səsqatarı, tam və yarım

kadansları, həmin ladda bəstələnən melodiyaların “Mayeyi-Şüştər”

şöbəsi

Üzeyir Hacıbəyli “Azərbaycan xalq musiqisinin

əsasları”Musiqi məktəbləri və texnikumları üçün adaptasiya

olunmuş dərs vəsaiti. (Tərtibçi: Tərlan Seyidov) Bakı, E. L., 2010,

səh. 15-17

Dərs vəsaitinin elektron versiyası: www. Baku-art.az.

VII sinif

I yarımil – “Çahargah” ladının səsqatarı, tam və yarım

kadansları, həmin ladda bəstələnən melodiyaların “Mayeyi-

Çahargah” şöbəsi

“Bayatı-Şiraz” ladının səsqatarı, tam və yarım kadansları,

həmin ladda bəstələnən melodiyanın “Mayeyi-Bayatı-Şiraz” şöbəsi

II yarımil – “Hümayun” ladının səsqatarı, həmin ladda

bəstələnən melodiyaların “Mayeyi-Humayun” şöbəsi



vəsaiti. Tərtibçi: Tərlan Seyidov – Bakı: E. L., 2010, səh. 18, 21, 23-

24


VIII sinif

İllik tələblər

Qamma, ştrixlər, səsin keyfiyyəti, ikili notlar, akkordlar,

müxtəlif janr və üslubda əsərlərin keçilməsi, təhlili, hətta müqayisəli

təhlili, yayla rabitəli ifa tərzi, vibrasiya və növləri, bədii-estetik

zövqün tənzimlənməsi, bədii qiraət üzərində iş prosesi.

İl ərzində şagird 4 polifonik, 2 iri həcimli əsərlər, 4-6 pyes, 6

etüd, (kontilen, lirik, rəqsvari və virtuoz müxtəlif xarakterli)

öyrənərək çıxış etməlidir.


I yarımil – “Rast” ladının səsqatarı, tam və yarım kadansları,

həmin ladda bəstələnən melodiyaların, “Mayeyi-Rast”, “Hüseyni”,

“Vilayəti”, “Əraq”, “Qəzayi” şöbələri


24

II yarımil – “Şur” ladının səsqatarı, tam və yarım kadansları,

həmin ladda bəstələnən melodiyaların “Mayeyi-Şur”, “Zəminxara”,

“Şur-Şahnaz”, “Hicaz”, “Bayatı-Kürd”, “Simayi-Şəms”, “Nişibi-

Fəraz” şöbələri



vəsaiti. (Tərtibçi: Tərlan Seyidov) Bakı, E. L., 2010, səh. 8-10, 11-14


Məsləhət görülən əsərlərin siyahısı

A. Alekseyev Qamma və arpeciolar. M. – L., 1951

T. Atakişiyev və Y. Barştak Başlanğıc sinifində skripkada çalmaq

üçün vəsait, Bakı, 1960

N. Baklanova Başlanğıc sinifi üçün kiçik məşğələlər

(I pozisiya), M., 1950

Başlanğıc məşğələlər, 24 tonallıqda etüd və

pyeslər. M.-L., 1987

Orta çətinliklə 6 etüd, M.-L., 1988

F. Volfart, A. Şponer 70 metodiki etüdlər, əsər 74, M.-L., 1988

M. Qarliski Gənc skripkaçılar üçün metodiki vəsait.M.,

1985

Qnesina-Vitaçek Y. 17 metodiki etüdlər. M.-L., 1945

İ. Qrjimali Qammalarla məşğələlər, M., 1966

İ. Dvoyrin Etüdlər-kaprislər. L., 1986

Y. Dont Etüdlər.Əsər 37, M., 1988

Q. Kayzer 36 etüd. I-II dəftər. M.-L., 1987

Etüdlər.Əsər 20. M.-L., 1948

A. Komarovski Etüdlər (1, 2, 3 pozisiyalar). M.-L., 1952

Y. Konyus İkili notlarla kiçik etüd və məşğələlər.M.-L.,1952

S. Korquyev İkili notlarla məşğələlər.M, 1954

R. Kreyser Etüdlər

A. Lvov 24 kapris. M.-L., 1947

F. Mazas Etüdlər. M., 1971

Y. Meksin İkili notlarla qamma və xalq mahnılarının

məşğələləri

K. Mostras Etüdlər-duetlər. I və II hissələr. M., 1949


25

Etüdlər və çərək pozisiyalar. M., 1954

Q. Oniaşvili Skripka məktəbi.Tbilisi, 1962

V. Pakturas və A. Qrisys Skripka çalmağa başlayanlar üçün qamma-

duetlər, Vilnüs

O. Parxomenko və V. Zeldis Skripka məktəbi. Kiyev, 1974

İlk addımlar. Gənc skripkaçılar üçün dərslik. Minsk, 1980

M. Reytix Skripka üçün əlifba. Bakı, 1952

K. Radionov Skripkada çalmaq üçün başlanğıc dərslər. M.,

1987

Seçilmiş etüdlər məcmuəsi. M., I hissə, 1988

Seçilmiş etüdlər məcmuəsi. M., II hissə, 1988

Seçilmiş etüdlər məcmuəsi. M., III hissə, 1988

Skripka üçün etüdlər məcmuəsi. (Tərtibçi: L. Zaxarov). M., 1973

B. Sibor İkili notla qammalar. M., 1928

M. Sokolovski Seçilmiş əsərlər. M., 1954

A. Stanko 25 etüdlər. Kiyev, 1962

Y. Tarqonski və V. Surestep Skripka məktəbi. Riqa, 1960

F. Fiorillo 36 etüd və kaprislər. M., 1961

S. Şalman Mən skripkaçı olacağam. I hissə. L., 1987

Mən skripkaçı olacağam. II hissə. L., 1987

O. Şevçik Başlanğıc sinfi üçün skripka məktəbi.Əsər 6. I

dəftər

Skripka texnikası məktəbi. I dəftər. M., 1938

Skripka texnikası məktəbi. I dəftər. M.-L.,

1946

İkili notlarla məşğələlər.Əsər 9. M.-L., 1951

Kamanın texnikası üçün dərslik.Əsər 1. M.,

1939

Kamanın texnikası üçün dərslik.Əsər 2. M.,

1947

Pozisiyaları dəyişdirərək məşğələlər.Əsər 8.

M., 1941

Q. Şradik Məşğələlər. M., 1969

İkili notlarla məşğələlər. M., 1925

Sovet və rus bəstəkarlarının etüdləri (Tərtibçilər: S. Sapojnikov və

A.Yampolski). M., 1972

26

Gənc skripkaçı I buraxılış. M., 1988

V. Yakubovskaya Skripkada başlanğıc kursda çalmaq üçün. L.,

Muzıka, 1986

A. Yanşinov Qamma və arpeciolar. M., 1947

İntonasiya üçün altı etüd. M.-L., 1947

Sağ və sol əllər üçün altı etüd. M., 1932

30 yüngül etüd. M., 1960

Skripkaçının albomu, Müasir və klasssik musiqi. I buraxılış. M.,1987

N. Rakova Gənc skripkaçının kitabxanası. Sovet

bəstəkarlarının bir sıra pyesləri. UMM, II buraxılış. M., 1959

Gənc skripkaçının kitabxanası. Sovet bəstəkarlarının bir sıra pyesləri.

UMM, III buraxılış

K. Fortunatovanın redaksiyası altında gənc skripkaçıların

kitabxanası. II buraxılış. M., 1967

N. Baklanova Skripka və fortepiano üçün pyeslər. M., 1974

L. Bethoven UMM üçün pyeslər (yuxarı siniflər). Skripka

və fortepiano üçün köçürmələr. M., 1986

Q. Vaqner Gənc skripkaçı. Minsk, 1984

Virtuoz pyeslər, UMM-nin yuxarı sinifləri üçün. M., 1987

R. Qlier Səkkiz yüngül pyes. M., L.

Sovet bəstəkarlarının pyesləri. UMM-nin orta və yuxarı sinifləri

üçün. L., 1986

Skripka və fortepiano üçün sovet bəstəkarlarının pyesləri, UMM-nin

orta və yuxarı sinifləri üçün, I buraxılış. M., 1987

Sovet bəstəkarlarının pyesləri. UMM-nin orta və yuxarı sinifləri

üçün, II buraxılış. M., 1988

İri formalı əsərlər və pyeslər, M., 1988



Skripka və fortepiano üçün iri formalı əsərlər və pyeslər. M., 1986

N. Rakov Yeniyetmə və uşaqlar üçün pyeslər. M., 1988

N. Sokolovski Skripka və fortepiano üçün yüngül pyeslər. (A.

Yampolskinin redaktəsi altında). M.-L., 1947

Skripka və fortepiano üçün yeddi pyes. M., 1961

A. Yampolski Özfəaliyyət konserti. M., 1981

Etüd və virtuoz pyeslər məcmuəsi. L., 1951

27

Xrestomatiya. I-II siniflər. M., 1985

Xrestomatiya. II-III siniflər. M., 1986

Xrestomatiya. III-IV siniflər. M., 1988

Xrestomatiya. IV-V siniflər. M., 1984

Xrestomatiya. V-VI siniflər. M., 1988

P. Çaykovski Pyeslər (skripka və fortepiano üçün köçürmə).

M., 1987

Pyeslər (skripka və fortepiano üçün köçürmə).

UMM-nin yuxarı və orta sinifləri üçün. M., 1974

S. Şalman Mən skripkaçı olacağam. L., 1987

Gənc skripkaçı.I buraxılış. M., 1987

Gənc skripkaçı. II buraxılış. M., 1985

Gənc skripkaçı. III hissə. M., 1996

M. Qlinka Pyeslər (skripka və fortepiano üçün

köçürmələr). M., 1979

S. Qermanov Skripka və fortepiano üçün yüngül pyeslər

T. Zaxarina Skripka əlifbası. M., 1962

S. İvanov, İ. Dunayevski, D. Kabalevski, M. Fradkinin mahnılarının

mövzuları əsasında pyeslər. L., 1959

D. Kabalevski Skripka və fortepiano üçün pyeslər. M., 1967

Skripka və fortepiano üçün pyeslər. M., 1984

20 pyes, əsər 80, M., 1962

Pyeslər albomu. Əsər 27 və 39. M., 1962

Klassik pyeslər. M., 1988

Skripka və fortepiano üçün klassik pyeslər. M., 1974

A. Korelli Skripka və fortepiano üçün 6 sonata. L., 1981

İri formalı konsertlər və pyeslər, M., 1984

F. Kreysler Skripka üçün seçilmiş pyeslər. III buraxılış. M.,

1967

Seçmə əsərlər I, II dəftər

Seçmə işləmələr

A. Mosart Orta və yuxarı sinif şagirdləri üçün pyeslər. M.,

1988

Moldav nəğmələri. Skripka üçün pyeslər. M., 1975

K. Mostras və A. Yampolski Skripka və fortepiano üçün pedaqoji

repertuar. M., 1939

28

Sovet bəstəkarlarının pyesləri (aşağı siniflər). M., 1972

S. Prokofyev 5 pyes. M., 1966

Skripka və fortepiano üçün sovet bəstəkarlarının pyesləri (aşağı və

yuxarı siniflər). II buraxılış. 1987

İri formalı pyeslər (orta və yuxarı siniflər üçün pyeslər), M., 1972

Venyavski Əfsanə, Skerso-tarantella, Kuaviyak, Mazurka

Sarasete, Andaluz romansı, Malaquenya,

İntraduksiya-tarantella, Xabanera, Bass

kapriççiosu

8 kapris əsər 18, 10

Konsert № 2 I-II-III hissələr, Konsert № 1 II-

III hissələr

A. Vyetan Tarantella, Ballada və polonez, Rondino

Konsert № № 2, 4, 5

32 etüd

P. Çaykovski Melodiya, Skerso

“Sonalar gölü” baletindən Rus rəqsi və

II skripka solosu

Korelli Foliya 6 sonata

A. Mosart Konsert № № 3, 4, 5

S. Raxmaninov Vokaliz, Romans

E. Elqar Kapriçiozo

Lalo İspan simfoniyası I hissə

A. Mendelson Konsert e-moll, I-II-III hissələr, d-moll I-II-III

hissə

K. Sen-Sans Konsert № 3

Y. Konyus Konsert

Blox İmprovizasiya (pyes)

De Falya İspan rəqsi

İ. S. Bax 6 sonata və partita

P. Rode 24 kapris

E. Dont Kaprislər

E. Gilels Qamma və arpeciolar

Karl Fleş Qamma və arpeciolar

Veraçini Sonatalar, Konsert-sonata 5 hissə

Ceminiani Sonatina d-moll 3 hissə

29

A. Məlikov “Məhəbbət əfsanəsi” baletindən fraqmentlər

F. Əmirov Seçmə əsərləri

Niyazi “Rast” simfonik muğamından fraqmentlər

A. Əzimov Sonata-poema

T. Bakıxanov Elegiya, Melodiya, Skerso, Andante, Türk

rapsodiyası

E. Elqar Salut D` amur

S. Stravinski C. Perqolezinin mövzuları əsasında Suita,

Skerso, Rus mahnısı

S. Prokofyev Qavot

A. Qlazunov “Raymondo” baletindən böyük Adajio

T. İbişov Poema-ekzistensial

Tövsiyə: Müəllim şagirdə proqram seçdikdə böyük

məsuliyyət daşıyaraq çox diqqətli olmalıdır. Hər bir şagirdə fərdi

olaraq yanaşılmalıdır. Çünki onların qavrama tərzi, həyata baxışı,

musiqi duyumu, dünyagörüşü, intellektual səviyyəsi, həyat tərzi

xüsusəndə mədəniyyət və incəsənətə yanaşma tərzi (mədəniyyət

səviyyəsi) mütləq nəzərə alınmalıdır. Yüksək səviyyədə olan uşaqlar

ciddi nəzarət altında olaraq musiqi təhsilini inkişaf etdirməli, daima

yüksək dərəcəli mütəxəssislərdən məsləhət almalı, festival və

müsabiqələrdə iştirak etməli, sonrakı mərhələlərdə isə səviyyələrini

beynəlxalq musiqi standartları səviyyəsinə çatdırmalı və Azərbaycanı

xaricdə layiqincə təmsil edilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Eyni zamanda

musiqi məktəblərinin qabaqcıl şagirdləri milli skripka ifaçılığı

incəsənətinin inkişaf edərək əhəmiyyətli rolu olan yüksək səviyyəli

milli peşəkar skripka ustadlarından (müəllim musiqi məktəblərində

uşaqlarla işləyən təcrübəli mütəxəssis olmalıdır) ustad dərsləri

almalıdırlar. Sonradan isə formalaşaraq xarici mütəxəssislərdən

məsləhətlər ala bilərlər.

30

31

32

Documents

SKRİPKA - music.mctgov.azmusic.mctgov.az/M0/70/2017/07/documents/20170728...formalaması, zəngin musiqi sənətinin inciləri sayılan klassik dünya və Azərbaycan musiqisinin